________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર
તે સાંભળી ગીતમસ્વામીએ કહ્યું કે-“હે જગદ્ગુરુ ! તે સાગરદત્ત કોણ? અને દિગવતના પરિમાણુનું સેવન કરવાથી તેને આ ભવ અને પરભવના અનર્થને વિનાશ શી રીતે થયો? તે કહે. તે સાંભળવામાં મને ઘણે આનંદ છે. ” ત્યારે ભગવાને કહ્યું-“કહું છું:-પાટલીખંડ નામના નગરમાં ધનસાર નામના શ્રેષ્ઠીને સાગરદત્ત નામે પુત્ર હતું. તે સમગ્ર સેંકડે વ્યસનથી ગ્રહણ કરાયેલ અને દુર્લલિત પુરુષની ગોષ્ઠીમાં (મિત્રાઈમાં) પટેલે હતું, તેથી તે તે (ઘતાદિક) પ્રકારે કરીને દ્રવ્યને વિનાશ કરતે હતે. એકદા દ્રવ્યને વિનાશ થવાથી તે દેશાંતરમાં ગયે. ત્યાં દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવાના ઘણા ઉપાયે કર્યા, તેથી દ્રવ્યના કેટલાક સંકડા તેણે પ્રાપ્ત કર્યો. તે દ્રવ્યવડે કાંઈક ભાંડ ગ્રહણ કરીને તે સિંધુ દેશમાં ગયે. ત્યાં તે લાંડ વેચ્યું. તેનાથી ઘણે લાભ પ્રાપ્ત થયે, તેથી તેને સંતોષ થયે, અને તે વિચારવા લાગે કે-“અહો ! આ દ્રવ્યનું શું ફળ કે જે પિતાના મિત્ર અને રવજનવર્ગના ઉપગમાં ન આવે? તેથી હું મારા નગરમાં જાઉં. પિતાને જોઉં. તેને આ દ્રવ્યને સમૂહ આપું. મોટા પ્રભાવવાળા તે પિતા)ને પ્રત્યુપકાર થઈ શકે તેમ નથી; કેમકે મેં તે તેમને વિવિધ પ્રકારના અનર્થના સમૂહવડે સંતા૫જ ઉત્પન્ન કર્યો છે. આ પ્રમાણે વિચારીને જાતિવંત અને ગ્રહણ કરી તે પાટલીખંડ નગર તરફ ચાલ્યા. નિરંતર પ્રયાણવડે જતાં અર્ધમાગે જ વર્ષાઋતુ પ્રાપ્ત થઈ. નિરંતર પ્રસરતી જળની વૃષ્ટિ પડવા લાગી. પર્વતની નદીઓ વહેવા લાગી. પૃથ્વીમંડળ નવા લીલા ઘાસવડે શેબિત થયું. મુસાફરેને સમૂહ પિતપોતાના હાદિકમાં લીન થયા. ઘણું ચીકણું કાદવવડે પૃથ્વીના માર્ગો દુર્ગમ થયા, તેથી ચાલવાને અસમર્થ થયેલે તે ત્યાં જ વાસ કરીને રહ્યો. એક દિવસે પિતાના અ ચરતા હતા, તેમની પાછળ ચાલતે તે જેટલામાં કેટલીક ભૂમિ દૂર ગમે તેટલામાં તેણે પર્વતની ગુફામાં રહેલા આર્યસમિત નામના એક ચારણ મુનીશ્વરને જોયા. ચાર માસના તપ વિશેષને અંગીકાર કરી તે મુનિ એક પગ ઉપર સર્વ શરીરને ભાર રાખીને ઊભા હતા. મૂર્તિમાન જાણે ધર્મને સમૂહ હોય તેવા દેખાતા હતા. સિંહ, હરણ, વ્યાવ્ર, સૂવર વિગેરે તિર્યંચે પરસ્પર વેરને ત્યાગ કરી તથા ચરવું અને પાણી પીવું વિગેરેને છોડી તે મુનિની સેવા કરતા હતા. તેમને જેમાં મોટા વિસ્મયને પામેલા સાગરદત્તે વિચાર્યું કે-“અહો આશ્ચર્ય ! આશ્ચર્ય! કે જેથી ઘણું દુષ્ટ પ્રાણીઓ પણ આ પ્રમાણે ૧ જુગારી વિગેરે. ૨ જઈ ન શકાય તેવા.
