________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
.
છે તે અવસરે પિતાની કળાના ગર્વવડે નૃત્ય કરતા તેણે અહંકાર સહિત કહ્યું કે-“આ તે મારી પાસે કયા હિસાબમાં છે?” ત્યારે રાજપુરુષોએ કહ્યું કે“જે એમ છે તે તમે રાજા પાસે આવે, પિતાનું વિજ્ઞાન પ્રગટ કરે અને પૃથ્વીતળમાં પ્રસિદ્ધિને પામે. ” ( આ પ્રમાણે કહ્યું ત્યારે તે પોતાના વિજ્ઞાન વડે ત્રણ ભુવનને તૃણ સમાન ગણતે તેઓની સાથે રાજકુળ તરફ ચાલ્યું. અને અનુક્રમે સભામંડપમાં ગયો.
આ મુનિ છે.” એમ જાણું રાજાએ તેને પ્રણામ કર્યા અને તેને આસન અપાવ્યું. તેના પર તે બેઠે. સમય આવ્યું ત્યારે તે પુરુષોએ રાજાને તેનું વિજ્ઞાનકુશળપણું જણાવ્યું ત્યારે હર્ષથી પ્રકૃલિત નેત્રવાળા રાજાએ તેને કહ્યું કે-“ હે શ્રેષ્ઠ અષિ ! કૃપા કરો, અને સરોવરના વિવરને નાશ કરો કે જેથી તૃષ્ણાવડે શુષ્ક શરીરવાળા ચારે પ્રકારના પ્રાણીસમૂહો સુખે કરીને સર્વ કાળ ઈચ્છા પ્રમાણે જળપાન કરે.” ત્યારે કેરિંટકહ્યું- “હે મહારાજ ! આ કાર્ય તે કેટલા માત્ર (શા હિસાબમાં) છે? તે વિવર મને દેખાડે કે જેથી હું તેને લાયક ઉપાય કરું.” આ પ્રમાણે તેણે કહ્યું ત્યારે તેને તે પ્રદેશ દેખાડ્યું. તેણે પણ ચિતરફ તે જોઈ કહ્યું કે- “હે મહારાજ ! જો આ વિવરમાં ભયંકર કાનવાળા, મંકડ જેવા વર્ણવાળા, બેકડા જેવા દાઢી-મૂછવાળા, તાળની. જેવા રૂપવાળા, કક્કડ જેવી કાંતિવાળા, અતિ બીભત્સ (નિંદિત), બ્રાહ્મણ જાતિના અને સંયમવાળા પુરુષને દિગદેવતાના બલિદાન કરવાપૂર્વક નાંખે તે અવશ્ય આ વિવાર પૂરાઈ જાય, અને થોડું પણ પાણી ઓછું થાય નહીં. ” આ પ્રમાણે તેણે કહ્યું ત્યારે રાજાએ ગામ, આકર વિગેરે સર્વ સ્થાને પુરુષોને મેકલ્યા. તેઓ કહેલા ગુણવાળ બ્રાહ્મણને શોધવા લાગ્યા. કઈ પણ ઠેકાણે તેવા પુરુષને નહીં જેવાથી તેઓએ પાછા આવીને રાજાને નિવેદન કર્યું ત્યારે ચિત્તમાં ભ્રાંતિ પામેલા રાજાએ કહ્યું કે-“હે સુમતિ મંત્રી ! અમારા આ ધર્મકાર્યમાં તું આ પ્રમાણે નિરુદ્યમી કેમ છે?. કહેલા ગુણવાળા બ્રાહ્મણને કેમ પ્રાપ્ત કરતો નથી.?” તે સાંભળી. મંત્રીએ વિચાર્યું કે-“અહો ! મુગ્ધ લેક ધર્મના મિષથી પાપનું ઉપાર્જન કેવું કરે છે? અહો આ અધમ • પાખંડીનું અનર્થદંડમાં પંડિત પણું કેવું છે? કે જેથી આવા પ્રકારના પાપસ્થાનને ઉપદેશ કરતા તેણે પદ્રિયને વિનાશ ન ગણે, બ્રાહ્મણહત્યાનું કલંક ન વિચાર્યું, અને પોતાના તપને લેપ પણ ન જાણે. અથવા આનાવડે શું.? હું જ તે પ્રકારે કરું કે જેથી બીજા લોકોને પણ પાપોપદેશ - કરવાની ઈચ્છા પણ ન થાય.” આ પ્રમાણે વિચારીને તેણે કહ્યું કે-“હે
