________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
આપીશ.” આ પ્રમાણે પડતુ વગાડવાપૂર્વક આઘાષણા થતી હતી તેને જિનપાલિતે સાંભળી ત્યારે તેણે પડતુને નિવાયેર્યાં. દેવે આપેલું રત્ન લઇને તે રાજમહેલમાં ગયે. રત્નના અભિષેકનું પાણી પાવાના વિધિએ કરીને દેવીને વિષના વિકાર રહિત કરી, તેથી તે સૂઇને જાગી હાય તેમ શય્યાથકી ઊભી થઇ. રાજા તુષ્ટમાન થયા, તેથી તેને અધ રાજ્ય આપવા લાગ્યું. જિનપાલિતે ઉચિત હતું તેટલું લઈને બાકીના નિષેધ કર્યાં. રાજા પણ તેના નિલે†લીપણાને જોઇને પ્રતિબંધ પામી રાણી સહિત શ્રાવક થયા. જિનપાલિત પણ સ`પૂર્ણ ધનના વિસ્તારવાળા થઇ, ચૈત્ય અને સાધુની પૂજામાં રક્ત થઇ સમ્યક્ પ્રકારે બન્ને લેાકનુ જીવિત સફળ કરી, મરણ પામી પરંપરાએ મેાક્ષના સુખના ભાગી થયા. આ પ્રમાણે હે ગૌતમ ! અતિચારરૂપી પક રહિત દિવ્રત પાળવાથી આ લવ અને પર ભવ સંખ`ધી વિશિષ્ટ સુખને કરનારા ગુણુના સમૂહ થાય છે. ( ૧ )
૪૭૮
હવે પછી ભાગ-પરિભાગના પ્રમાણુ કરવારૂપ ખીજું ગુણુવ્રત કહું છું. તે વ્રત ભાજનથી અને કર્મથી એમ બે પ્રકારનું જાણવું. તેમાં ભાજનથી આ વ્રત અંગીકાર કર્યું... હોય તેણે અનંતકાયાદિક, પાંચ ઉંમરા, મધ, મદિરા અને રાત્રિèાજનને ત્યાગ કરવા. તેમાં ભેજનને આશ્રીને આ પાંચ અતિચારી વવાના છે.—( સચિત્તના ત્યાગીએ અનાભાગ અથવા સહુસાકારે ) સચિત્ત વસ્તુ સુખમાં નાંખવી ૧, સચિત્તથી મિશ્ર અચિત્ત વસ્તુ સુખમાં નાખવી ૨, એ જ પ્રમાણે અપકવ ૩, તથા દુષ્પકવ (અધ પાકેલા આહાર લેવા) ૪ અને તુચ્છ (વનસ્પતિઓનુ`) ઔષધીઓનુ લક્ષણ ૫. તથા કમઁથી આ વ્રત અંગીકાર કર્યું હોય તેણે સવ ખરકમ નિર્`તર વવાના છે.. તે ખરકમ ઇંગાલ કર્માદિક પંદર પ્રકારનું આ પ્રમાણે છે:-ઇંગાલકમ ૧, વનકમ ર, સાડિકમ ૩, ભાડિક ૪ કૃાડિકમ ૫. આ પાંચ કર્મ વવા. તથા દાંત ૧, લાખ ૨, રસ ૩, કેશ ૪ અને વિષ સંબંધી ૫. એ પાંચ વાણિજ્યક વવા. તથા એ જ પ્રમાણે યંત્રપીલનકમ ૧, નિર્વાંછન ૨, દવદાન ૩, સરાવર, ૬ અને તળાવનુશાષણ ૪ અને અસતીપાષણુ પ. એ પાંચ વવા. આ બન્ને પ્રકારનું વ્રત કહેલી વિધિ પ્રમાણે પાલન કરનારા ધન્ય પ્રાણીઓને વિ અને પાલકની જેમ સંસારના ભય હોતા નથી. ’” તે સાંભળી ઇંદ્રભૂતિ ( ગૌતમસ્વામી ) એ કહ્યું–“હે ભગવન ! આ રિવ અને પાલક કેણુ હતા ?” જગદ્ગુરુ મેલ્યા “કહું છું:-આ જ ખૂદ્રીપ નામના દ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રમાં કોશલ દેશમાં મુખ્ય દશપુર નગરમાં રાજાના માનીતા, બ્રાહ્મણના કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા, ચૌદ વિદ્યાના પારગામી રવિ અને પાલક નામના બે ભાઇઓ
