________________
અષ્ટમ પ્રસ્તાવ-ચતુર્થ વ્રત ઉપર સુરેન્દ્રદત્ત કથા. ૪૯૭ • આ પ્રમાણે છે કુમાર ! વિષયમાં વ્યાકુળ થયેલા અને જેમના વાંછિત અથે પૂર્ણ થયા ન હોય એવા લોકોને પ્રગટપણે જ આપત્તિઓ આવી પડે છે. તે બાબત આગમમાં કહ્યું છે કે-કામ શરૂ૫ છે, કામ વિષરૂપ છે, કામ આશીવિષ (સર્પ) જેવા છે, કામની પ્રાર્થના કરનાર પ્રાણીઓ કામને પૂર્ણ કર્યા વિના જ દુર્ગતિમાં જાય છે. આ કારણથી જ મહાપ્રભાવવાળા મુનિઓ વિકારવાળી દ્રષ્ટિથી સ્ત્રીઓની સન્મુખ નેતા પણ નથી અને શૂન્ય અરયમાં વસે છે.”
આ પ્રમાણે સૂરિની દેશના સાંભળીને તે સુરેંદ્રદત્ત કુમારને વિષય ઉપર. અત્યંત વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયે, તેથી ભાવપૂર્વક સૂરિના પાદમાં પડીને તે કહેવા લાગે કે-“હે ભગવન! હવે મારું મન વિષયના પ્રતિબંધથી વિરક્ત થયું છે, તેથી મને સર્વવિરતિ વ્રત આપ, ભવસાગરમાંથી મને ઉગારે, અને પૂર્વના દુશ્ચરિત્રરૂપી શત્રુના સમૂહથી મને મૂકા.” ત્યારે સૂરિએ કહ્યું કે-“હે મહાયશસ્વી ! હજુ ભોગના ફળવાળું કર્મ બાકી હોવાથી તારી પ્રવજ્યાની યેગ્યતા નથી, તેથી ગૃહસ્થ ધર્મે કરીને પણ કેટલાક કાળ આત્માની તુલના કર.” રાજાએ કહ્યું કે-“હે વત્સ! સર્વ (કોઈ પણ) કાર્ય સમયે કરવાથી જ સુખને કરનારું થાય છે. ગૃહસ્થવાસમાં પણ ઈદ્રિનું દમન કરનાર, અલ્પ થયેલા કામ, ક્રોધ અને લેજવાળા તીર્થકર અને સાધુઓની પૂજા કરવામાં તત્પર અને વિશેષ પ્રકારના ન્યાયને પાલન કરવામાં તત્પર પુરુષોને ધર્મ નથી થતું એમ નથી, તેથી હે પુત્ર! વિરપણું પ્રાપ્ત થાય ત્યારે પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરજે. હમણાં તે તું સ્વદારાસંતોષ વ્રત ગ્રહણ કર, કુમિત્રના સંગને ત્યાગ કર, નિરંતર ધર્મશાસ્ત્રશ્રવણ કરવામાં ઈચ્છાવાળો થા, નિરંતર સત્યપુરુષેએ આદરેલા ન્યાયને અનુસરવાના પરિણામવાળે થા અને ઘરને વિષે જ રહે.” આ પ્રમાણે સાંભળી દાક્ષિણ્યપણાએ કરીને કુમારે તે અંગીકાર કર્યું. પિતાની સ્ત્રીના પરિભેગને મૂકીને સર્વ પરસ્ત્રીનું પ્રત્યાખ્યાન કર્યું, તેમજ જિનચંદન, જિનપૂજન, ગ્લાન સાધુની વૈયાવચ્ચ, તેમને ઔષધ આપવું વિગેરે બીજા ઘણા અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યા. પરિપૂર્ણ મનેરથવાળે રાજા કુમાર સહિત સૂરિને વાંદીને પોતાને સ્થાને ગયે. બીજે દિવસે સાથે ક્રીડા કરનાર એક મિત્રે કુમારને કહ્યું કે-“હે મિત્ર ! તમે બહુ સારું કર્યું કે તમે પોતે જ પરસ્ત્રીના પરિભેગને ત્યાગ કર્યો. ન કર્યો હોત તો તમારું દુશ્ચરિત્ર સાંભળીને રાજાને તમારા પર અતિ ક્રોધ ઉત્પન્ન થયું હતું, તેથી આટલા દિવસમાં તે તેણે તમને દૂર દેશમાં કાઢી મૂક્યા હોત.” કુમારે કહ્યું-“ અરે ! તું આ સત્ય બોલે છે કે હાંસી કરે
