________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
વહેવા લાગી. એટલામાં તે કુમાર રણભૂમિને ખાલી જુએ છે અને શત્રુઓ પર પ્રહાર કર્યા વિના રહેલે હો તેટલામાં પૂર્વે કડેલા વિદ્યાધર હર્ષના સમૂડથી વ્યાપ્ત થઈ તેનું હરણ કરી વિદ્યાધર રાજાની પાસે લઈ ગયા. તેને
ઈ તેનું મુખકમળ હર્ષથી વિકાસ પામ્યું. પછી શુભ દિવસ આવ્યું ત્યારે તેણે તે કુમારને પિતાની પુત્રી વસંતસેના પરણાવી. તેણીની સાથે તે કુમાર પાંચ પ્રકારના અનુપમ કામગ ભેગવવા લાગ્યો. અત્યંત નિશ્ચળ જિનધર્મને પાળતું હતું અને પાપકર્મને દૂરથી વજેતે હો. કાળક્રમે વિષયે પરથી વૈરાગ્ય પામી તેણે પ્રત્રજ્યા ગ્રહણ કરી. પ્રશાંત ચિત્તવાળા તેણે તપશ્ચરણવડે પાપકર્મને નાશ કર્યો. જાણે પ્રત્યક્ષ જ્ઞાતધર્મ હોય તેમ તે શોભવા લાગે. પછી ચંદ્ર જેવા ઉજજવળ કેવળજ્ઞાનને પામી, ચિરકાળ ભવ્ય પ્રાણીઓને બેધ, કરી, કલ્યાણના નંદનવન સમાન અને સંસારના ભયને મર્દન કરનાર તે મોક્ષરૂપી શ્રેષ્ઠ નગરમાં ગયે. આ પ્રમાણે પરસ્ત્રીની નિવૃત્તિ માત્ર પણ અણુવ્રત અંગીકાર કર્યું હોય તે તે આ પ્રમાણે ઉત્તરોત્તર કલ્યાણના કારણરૂપ થાય છે. આ પ્રમાણે ચોથું અણુવ્રત કહ્યું. (૪). - હવે અનુક્રમે આવેલું પાંચમું આણુવ્રત કહેવાય છે. તેમાં સમગ્ર પરિગ્રહનું પ્રમાણ કરવાનું છે. તે પરિગ્રહ બે પ્રકાર છે: સ્થળ અને સૂક્ષ્મ. તેમાં પારકી વસ્તુને વિષે થોડો પણ મૂછને પરિણામ તે સૂમ કહેવાય છે. સ્થળના નવ ભેદ છેઃ-ધન ૧, ધાન્ય ૨, ક્ષેત્ર ૩, વાસ્તુ ૪, પ્ય ૫, સુવર્ણ ૬, ચતુષ્પદ ૭, દ્વિપદ ૮, અને મુખ્ય ૯. આ નવના વિષયવાળે સ્થળ પરિગ્રહ જાણે. આ પ્રમાણે નવ પ્રકારના પરિગ્રહનું પરિમાણ ભાવથી ગ્રહણ કરીને બુદ્ધિમાન શ્રાવકે તેના પાંચ અતિચાર વર્જવામાં તત્પર થવું. તે આ રીતે -પરિમાણથી વધી જતા ક્ષેત્ર-વાસ્તુનું જન એટલે બેનું એક કરવું તે ૧, હિરણ્યાદિક (સુવર્ણ-૫ )નું પ્રદાન એટલે સ્ત્રી-પુત્રાદિકને આપવું તે ૨, ધનાદિ (ધન-ધાન્ય)નું બંધન એટલે મૂંઢા બાંધી કેઈને ત્યાં અમુક મુદ્દત રાખવા તે ૩, દ્વિપદાદિ (દાસ-ગાય વિગેરે)નું કારણ એટલે ગભદિક સંખ્યા ન ગણવી તે ૪ અને કુણના પ્રમાણમાં અધિક થવાના ભયથી ભાવ એટલે નાના વાસણને બદલે મોટા વાસણ કરીને રાખવા તે ૫-આ પાંચ અતિચાર લગાડવા નહીં. વળી જે માણસ અતિભના વશથી ગુરુજનોએ ઘણી રીતે કહ્યા છતાં પણ થોડા પણ પરિગ્રહના પ્રમાણરૂપ વ્રતને ગ્રહણ ન કરે, તે
૧ સુવર્ણ અને આ સિવાયની ધાતુ.
