________________
४७२
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
ભાંડના વિનિમય ( અદલેખદલે ) કર્યાં. તેમાં તેને દશગુણેા લાલ થયેા તેથી તેના લાભસાગર અત્યંત ઉછળ્યે; અને ઘણુ' દ્રશ્ય ઉપાર્જન કરવાની ઇચ્છા થઇ. એક દિવસે નગરના દરવાજે ગયેલા તેણે દૂર દેશથી આવેલા અને વિવિધ પ્રકારની સાર વસ્તુથી ભરેલા વહાણા જોયા. તે જોઈને તેણે તેના વાણીયાને પૂછ્યુ કે–“ હે મહાયશવાળા ! આ વહાણા કયાંથી આવ્યા ?” તેણે કહ્યું કે-“ કલદ્વીપથી.” વાસવદત્તે પૂછ્યું છે કે હે ભદ્ર! અહીંના ભાંડ ત્યાં લઈ જઈએ તેા કેટલા લાભ થાય ? ” તેણે કહ્યું—“ વીશત્રુષ્ણેા. ” વાસવદત્તે કહ્યું— શું આ સત્ય છે ?” તેણે કહ્યું કે “હું આય! અસત્ય ખેલવામાં શું પૂળ છે?” આ પ્રમાણે સાંભળીને વાસવદત્તે વિવિધ પ્રકારના કાંસાના પાત્ર અને વસ્ત્રો વિગેરે ભાંડવડે ભાડુતી વહાણે ભર્યાં. પછી તે ફલહદ્વીપ તરફ ચાલ્યા.
"C
તે વખતે તેના પિરવારે તેને કહ્યું કે- હે સ્વામી ! તમારા વિયેગને લીધે ઘણા કાળથી મૂકેલા તમારા માતા-પિતાને ઘણા અનુતાપ થતા હશે; તેથી હમણાં ઘરની સભાળ ક્લ્યા, સ્વજન વર્ગનું સન્માન કરો. વળી પૂરીથી ધન ઉપાર્જન કરવામાં તમને કાણુ નિવારે છે?” તે સાંભળીને રોષ પામેલા તે કઠોર વચનથી ખેલવા લાગ્યા કે“ અરે! આવા પ્રકારનું વચન માલવામાં તમારા શે। અધિકાર છે ? હું પાપીએ ! શું હું તમારા કરતાં વધારે યુક્તાયુક્તને નથી જાણુતા ? અથવા તે ચાકરેા અવકાશ પામીને શું શું નથી ખેલતા ? ” આ પ્રમાણે દોષ રહિત છતાં પણ તેઓને તેણે તે પ્રકારે કઠણ તીક્ષ્ણ શબ્દાવડે તના કરી કે જેથી તેએ લજ્જાવડે નેત્ર મીંચીને મૌન જ થઈ ગયા.
પછી તેણે પણ સમુદ્રમાં પેાતાના વહાણ ચલાવ્યાં. તે શીઘ્ર વેગવડે ચાલવા લાગ્યા. અનુક્રમે કલદ્વીપ પહેોંચ્યા. તેમાંથી સર્વ ભાંડ ઉતાર્યાં. પછી તેને વેચ્યા. ઘણા લાભ થયે અને તે કેટલાક દિવસ ત્યાં રહ્યો. ત્યાંથી મણુ, માતી, શંખ, પટ્ટકૂળ વિગેરે ઉત્તમ કરીયાણાં લીધા. પછી તાલિમ નગરી તરફ ચાલ્યા. જતાં સમુદ્ર મધ્યે ખલાસીઓએ તેને રત્નદ્વીપ દેખાડ્યો. તેણે કૌતુકથી તેને પૂછ્યું કે-“ અરે ! તેમાં શું ઉત્પન્ન થાય છે ? ” ખલાસીઆએ કહ્યું– કકેતન રત્ન, પમરાગ મણિ, વજ્રમણિ, ઇંદ્રમણિ, નીલમણિ વિગેરે માટા રત્ના અહીં ઉત્પન્ન થાય છે, તે રત્ન માત્ર સમીપે જ ધારણ
૧. વેચાણુ કર્યું.
