________________
અષ્ટમ પ્રસ્તાવ-પંચમ વ્રત ઉપર વાસવદત્તની કથા.
૪st
ધનાદિકને કારણે દૂર દેશ અને નગરમાં જાય, સમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે, વિવિધ પ્રકારને વ્યવસાય કરે, લાભ થયા છતાં પણ હમેશાં વૃદ્ધિ પામતા ધનને અભિલાષ કરે, ઈત્યાદિ કરવાથી વાસવદત્તની જેમ અત્યંત મોટા દુઃખને પામે છે.” તે સાંભળી ગૌતમ સ્વામીએ કહ્યું કે-“હે જિનેંદ્ર! આ વાસવદત્ત કેશુ?” ત્યારે જગદ્ગુરુએ કહ્યું કે-“હે શિષ્ય! સમ્યફપ્રકારે સાંભળે. - કનકખલ નામના મોટા નગરમાં સુવલયચંદ્રનામે શ્રેષ્ઠી હતો. તેને ધના નામની સ્ત્રી હતી. તેમને અત્યંત વલલભ અને સર્વ કળાના સમૂહમાં નિપુણ વાસવદત્ત નામે પુત્ર હતું. તે મહાઆરંભવાળે, મહાપરિગ્રહવાળો, મહાલાભ મળ્યા છતાં પણ મેટા લોભને વશ થયેલ અને હંમેશાં દ્રવ્ય ઉપાર્જનના ઉપાયમાં જ પ્રવૃત્તિ કરતે કાળને નિર્ગમન કરતો હતો. તેના માતા-પિતા અત્યંત શ્રાવકધર્મને પાળનારા હતા, અને જિનવચન સાંભળવાથી અવિરતિના કટુ (કડવા) વિપાકને જાણનારા હતા; તેથી તેઓએ નિરંતર અનેક પાપસ્થાનમાં પ્રવર્તેલા તે પિતાના પુત્રને જોઈને કહ્યું કે-“હે વત્સ! આ જીવિત સ્વપ્ન જેવું છે, વિષયે અસાર છે, સ્વજનના સંયોગ માત્ર પિતાના કાર્ય( સ્વાર્થ ને જ અનુસરનારા હોય છે, અને સમૃદ્ધિના સમુદાય ક્ષણમાત્રમાં વિપરીત પરિણામવાળા થાય છે, તે શા માટે તું ધન, ધાન્ય, ક્ષેત્ર, વાસ્તુ, હિરણ્ય, સુવર્ણ, દ્વિપદ અને ચતુષ્પદ વિગેરેમાં ઈરછાનું પરિમાણ નથી કરતે? અથવા પરલોકમાં સુખ આપનારા ધર્મને નથી ઉપાર્જન કરતે ? તથા વળી હે પુત્ર ! પિતા-પિતામહાદિક પુરુષની પરંપરાથી ચાલ્યું આવતું દ્રવ્ય આપણુ ઘરમાં માતું નથી, તેથી તે ધનને ઉપાર્જન કરવાને ગાઢ પરિશ્રમ કરે નિરર્થક છે. જે કદાચ અપૂર્વ (નવી) લમીને ઉપાર્જન કરવાને તું ઈચ્છતા હોય તે પણ શક્તિને અનુસાર ઈચ્છા પરિમાણ કરવું એ જ કલ્યાણકારક છે. ” આ વિગેરે ઘણું પ્રકારના વચનેવડે સમજાવ્યા છતાં પણ કર્મના ભારેપણને લીધે તેણે જરા પણ તેમનું વચન અંગીકાર કર્યું નહી ત્યારે “આ સ્વચ્છેદાચારી છે” એમ જાણીને માતા-પિતાએ તેની ઉપેક્ષા કરી. હવે એકદા તે વાસવદત્તે દેશાંતરથી આવેલા વાણીઆઓને પૂછયું કે-“અરે! તમારા દેશમાં કયા કયા ભાંડ મોંઘા છે?” તેઓએ કહ્યું કે- “ અમુક મેંઘા છે.” ત્યારે તેમનું વચન સાંભળવાથી ચારગુણ થયેલા લેવાથી પરાભવ પામેલે તે તે દેશને ગ્ય ભાંડના સમૂહવડે ભરેલ ગાડાગાડી ગ્રહણ કરીને દેશતરમાં જવા લાગે તે વખતે માતા-પિતાએ તેને અત્યંત નિષેધ કર્યો. તે પણ તે રહ્યો નહિ. પછી તે નિરંતર પ્રમાણ કરતે તામલિમિ નગરીમાં ગયે. ત્યાં
