________________
પંચમ પ્રરતાવ-અચ્છદક પાખડીનું વૃત્તાંત.
૨૩૧
* તે મને કયાં મળશે?’ સિદ્ધાર્થે કહ્યું– એના જ વાડામાં મહિસીદુ નામે વૃક્ષની પૂર્વ એક હાથપ્રમાણુ જતાં ભૂમિ મેદીને તે લઇ લેજે.’ એમ સાંભળતાં તે કારીગર લેાકેાની સાથે ગયેા અને બતાવેલ પ્રદેશ ખાદતાં તે વાટકી હાથ લાગી. એટલે કાલાહલ કરતા લેાકેા પાછા પૂરીને જિન પાસે આવ્યા. પછી પુનઃ સિદ્ધાર્થે કહ્યું કે– ખીજું' પણ સાંભળે.અહી દ્રશર્મા નામે કાઇ ગૃહસ્થ છે ?” લેાકેા ખેલ્યા‘ છે. ’ એવામાં પેાતાનું નામ સાંભળતાં તે પોતે ઉભા થઇને કહેવા લાગ્યા‘ પૂરમાવેા, તે હું પોતે.’ સિદ્ધાર્થે જણાવ્યું–‘ હે ભદ્ર ! પૂર્વે તારૂ' ઘેટુ' ખાવાયુ છે ?’ તે ખેલ્યા-‘હા !' ત્યારે સિદ્ધાથ મેલ્યા- અરે ! એ અચ્છઢે હણીને તેનુ લક્ષણુ કર્યું. અને તેના અસ્થિ ઉકરડાની બેરડીના દક્ષિણ ભાગે નાખી દીધેલ કે જે અદ્યાપિ ત્યાં પડયા છે. જો તમને આશ્ચર્ય હોય તે અત્યારે જઈને જીવેા.' એમ સાંભળતાં લેાકેા એકદમ તે તરપૂ દોડયા. ત્યાં હાંડકાં જોવામાં આવતાં, કલકલ કરતા તે વિભુ પાસે આવ્યા. એટલે સિદ્ધાર્થે પુનઃ કહ્યું કે-‘એ ખીજું દૃશ્ચરિત્ર અને હજી ત્રીજું પણ છે, પરંતુ તે હું કહેનાર નથી.’ એમ સાંભળતાં ભારે આગ્રહ કરીને લાકે પૂછવા લાગ્યા કે–‘ હે દેવ ! હે મહાપ્રભુ ! તમે મહેરબાની કરી, આ એક અપષ્ટિ ખાખત અમને કહી સભળાવા; હવે અમે અન્ય પ્રશ્ન કરીશું નહીં. જેમ જેમ તે દેવ કહેવાની આનાકાની કરતા તેમ તેમ ભારે આકુળ થઇને લોકો પૂછવા લગ્યા. એથી આ કહેવત સત્ય થઈ કે‘ અધકથિત હૃદયને અધિક આકર્ષે છે.' એમ તેએના અત્યાગ્રહથી સિદ્ધાર્થે જણાવ્યું કે-‘ અરે ? તમે ઉતાવળા ન થાઓ. એ તે અમારે અકથનીય છે, જો તમારે અવશ્ય સાંભળવું હાય, તે! તમે જઈને એની ભાર્યાને પૂછે, તે તમને ખરાખર કહી બતાવશે. એમ સાંભળતાં લાકે તેના ઘર ભણી દોડયા. હવે તે દિવસે અચ્છદકે પેાતાની ભાર્યાને કુટી હતી, તેથી ભારે રાષ લાવીને ચિંતવતી હતી કે–‘ સારૂં થયું કે એની આંગળીએ કપાઈ અને લેાકેાએ ધિક્કાર આપ્યા. હવે જો ગામના લોકો અહીં આવે તે એનું બધુ' દ્રુશ્ચરિત્ર પ્રગટ કરૂ'.' એમ તે વિચારે છે, તેવામાં ગામના લોકે તેના આંગણે આવી પૂછવા લાગ્યા. એટલે તે ખાલી કે- એ કર્મ —ચ'ડાળનું નામ પણ ન લ્યા, કારણ કે એ પેાતાની સહેાદર ભગિની સાથે વિષય ભોગવે છે અને મને ઈચ્છતા પણ નથી.” એમ સાંભળી ઉત્કૃષ્ટ સિંહનાદ કરતા લેાકેા પાતપાતાના ઘરે જતાં હેવા લાગ્યા કે− તે આવે! છતાં મહા પાપી છે.' એ પ્રમાણે તે અચ્છદક લેાકેાથી અપમાન પામતાં, બ્રહ્મહત્યા કરનારની જેમ અપ્રેક્ષણીય થઇ, લુખી ભિક્ષાને પણ ન પામવાથી એકદા દયાળુ ભગવત પાસે જઇ, અંજલિ જોડીને તે કહેવા લાગ્યા કે હે દેવાય ! તમે