________________
૩૬૪.
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
N
-
વણિક પરમ સંતોષ પામતા અને સ્વર્ગ તથા મોક્ષલરમીને કર-કમલમાં લીન થયેલ ભ્રમરીની જેમ માનતા તે સ્વસ્થાને ગયા. પછી વૈદ્યને પરોપકારી માનીને સિદ્ધાર્થે કનકાદિના દાનથી તેને સત્કાર કર્યો. એ રીતે તે બંને, ભગવંતને તીવ્ર વેદના ઉપજાવ્યા છતાં આશય-વિશુદ્ધિથી સ્વર્ગ–લક્ષમીના ભાજન થયા, અને દુષ્ટ ગોવાળ અત્યંત સંકિલષ્ટતાથી સાતમી નરકમાં ભારે દુઃખનું ભાજન થયે. વળી તે ઉદ્યાન “મહાભૈરવ' એવા નામથી પ્રસિદ્ધ થયું અને કેએ ત્યાં દેવળ કરાવ્યું.
એ પ્રમાણે જિતેંદ્રો પણ આવી આપદાના ભાજન થાય છે, તો અલ્પ આપદામાં લેકે સંતાપ શા માટે કરતા હશે ? જે એક વાર કરેલ દુકૃતને આ દુઃખ-વિપાક થાય છે, તે લેકે પ્રતિદિન અકૃત્યોમાં કેમ રમતા હશે? અતુલ બળશાળી છતાં તીવ્ર આપદાને સહન કરતા જિનેશ્વર એમ બેધ આપે છે કે સહન કરવાથી કર્મની નિર્જરા થાય, માટે લોકોએ એ વાત સ્વીકારવાની છે.
એ રીતે ભગવંતને પડેલ જઘન્ય ઉપસર્ગોમાં કટપૂતનાનું શૈત્ય, મધ્યમેમાં કાલચક્ર અને ઉત્કૃષ્ટમાં એ શદ્ધાર. એમ ગવાળથી શરૂ થયેલા ઉપસર્ગો, ગોપાળના હાથે સમાપ્ત થયા. એ ઉપસર્ગોની સંકલના કહી બતાવી.
હવે ભગવંતને બધું વિધાન જે પ્રમાણે આચર્યું તે રીતે સંકલનાપૂર્વક તે કહેવામાં આવે છે–વીર જિનેશ્વરે નવ ચાતુર્માસી–તપ, છ બે માસી, બાર માસખમણ, બહોતેર અર્ધમાસી, એક છ માસી, બે ત્રિમાસી, બે અઢી માસી અને બે દાઢમાસી. વળી અદ્યાશી દિવસમાં બે ભદ્રપ્રતિમા, ચાર મહારદ્ર અને દશ સર્વતોભદ્ર પ્રતિમાએ પ્રભુ રહ્યા. પાંચ દિવસ ન્યૂન અભિગ્રહયુક્ત છ માસીનું પારણુ ભગવંતે કૌશાંબી નગરીમાં કર્યું. મહાત્મા મુનિ એક રાત્રિની બાર પ્રતિમા વહે છે, પણ અઠ્ઠમ હોય તે એકેક ચરમરાત્રિએ પ્રતિમા આદરે. ભગવંતે છ સો ઓગણત્રીસ દિવસ માત્ર બે પ્રતિમાની ઉપાસના કરી, પણ કઈવાર નિત્યભજન કે એક ઉપવાસનું પારણું તેમણે કરેલ નહિ. અધિક બાર વરસ તેમણે જઘન્ય છઠ્ઠ-ભક્ત કરેલ. એ બધું તપોવિધાન પ્રભુએ વિના પાણીએ કર્યું. બધા મળીને ત્રણસો ઓગણપચાશ તેમણે પારણું કર્યા અને બહુધા સદા ઉત્કટુકાસને જ તે પ્રતિમાઓ રહેતા હતા. આ બધું પ્રવજ્યાના દિવસથી માંડી, પ્રભુએ છદ્મસ્થાવસ્થામાં તપિવિધાન આચર્યું. હવે પ્રસ્તુત કથા કહે છે.
પછી મધ્યમ પાવા-સંનિવેશથી નીકળી, દુસહ પરીષહરૂપ અંધકારને હણી, જિનદિવાકર, અધિક પ્રકાશતી દેહપ્રભાથી દિશાઓને ઉજવળ કરતાં અનિયત વિહારથી, ઉંચા પ્રકારથી ગગન સાથે વાતો કરનાર, વિવિધ વન
