________________
૩૬૮
શ્રી મહાવીરચરિત્ર. કરીને “મારે પણ તીથે પૂજ્ય છે.” એમ દેખાડતા ભગવાન કૃતકૃત્ય છતાં પણ “તીર્થને નમસ્કાર હે” એમ બેલી પૂર્વાભિમુખ સિંહાસન પર બેઠા. ત્યાર પછી બાકીની ત્રણ દિશાના સિંહાસને ઉપર દેએ જિનેશ્વરના પ્રતિરૂપ રચ્યાં. તે (પ્રતિરૂપ) પણ ભગવાનના માહામ્યવડે તે(ભગવાન)ની જેવા જ શેભવા લાગ્યાં. એટલે કે જગદ્ગુરૂ એક રૂપવાળા હતા તે પણ જાણે કે સમગ્ર (ચારે ગતિના) પ્રાણસમૂહને વિસ્તાર કરવા માટે જ હોય તેમ ચાર રૂપને ધારણ કરનારા થયા. ત્યારપછી જાણે કે સર્વ (અસંખ્ય) સૂર્યમંડળના સારભૂત પરમાણુના સમૂહવડે બનાવ્યું હોય એવું ભામંડળ પ્રભુના શરીરની (મુખની) પાછળ ગળાકારે ઉદય પામ્યું. ત્યારપછી લાગવાનની બને બાજુએ દક્ષિણ અને ઉત્તરના ભવનપતિના ચમરેદ્ર અને બલીંદ્ર નામના બે અસુરપતિએ પાંચ વર્ણના રત્નના બનાવેલા દંડવડે શેલતા અને તુષાર તથા ગાયના દૂધની ધારા જેવા શ્વેત વર્ણવાળા ચામરને હાથમાં ધારણ કરી ઊભા રહ્યા.
તે વખતે ભગવાન પરની ભક્તિને લીધે કેટલાક દેવો ગાયન કરવા લાગ્યા, કેટલાક નૃત્ય કરવા લાગ્યા, કેટલાક ત્રિપદીને (કાખલીને) વગાડવા લાગ્યા, કેટલાક સ્તુતિ કરવા લાગ્યા, તથા કેટલાક દેવે કલ્પવૃક્ષના સુધી પુના મકરંદ(રસ)ના બિંદુ સહિત પાંચ પ્રકારના કમળને સમૂહ જિનેશ્વરના ચરણ પાસે મૂકવા લાગ્યા. ભવનપતિ, વાણવ્યંતર, જ્યોતિષ અને વૈમાનિક એ ચારે પ્રકારના દેએ હજારો વિમાનની શ્રેણિઆવડે આકાશ-વિવાર પૂરી દીધું. પાંચ વર્ષના મણિ-રત્નના બનાવેલા સુંદર વિમાન વડે વ્યાપ્ત થયેલું આકાશવિવર પ્રકુલિત કમળવનની શોભાને ધારણ કરવા લાગ્યું. સિંહ અને હરણ, સર્પ અને મેર, નેળીયે અને સસલો તથા બિલાડી અને ઉંદર વિગેરે પ્રાણીઓ પરસ્પરનું જાતિવેર મૂકીને સમવસરણની ભૂમિમાં લીન થઈને રહ્યાં. ઘણા પૂર્વભવની પરંપરાવડે ઉપાર્જન કરેલા કર્મરૂપી શત્રુથી ભય પામેલા સર્વ પ્રાણીઓનું જાણે શરણરૂપ હોય તેમ તે સમવસરણ શેતું હતું. '
આ અવસરે ત્રણ પ્રદિક્ષણ કરીને જેઓએ પિતાના નમતા મસ્તકના મુકુટના રત્નના કિરણ વડે ભગવાનના પાદપીઠને વ્યાપ્ત કર્યું હતું એવા સુરેંદ્રો અને અસુરેંદ્રો જિનેશ્વરને પ્રણામ કરી પિતપોતાના યોગ્ય સ્થાન ઉપર બેઠા. ત્યારપછી શકે કે કોલાહલને નિષેધ કર્યો ત્યારે શ્રીજિનેશ્વર પોતાના નિર્મળ દાંતની કાંતિના સમૂહવડે. જાણે જોયેલી હોય તેમ નિર્મળ, એક જ પ્રકારની છતાં પણ અનેક લેકેના સંશય દવામાં સમર્થ, દેવ, મનુષ્ય, ભિલ અને તિર્યંચા
