________________
૪૮
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
નામના પુત્ર હતા. તેણે પૂર્વભવમાં ખાળ, ગ્લાન, ગુરુ, સ્થવિર, તપસ્વી અને જ્ઞાની મુનિજનની સેવા( વૈયાવચ્ચ )વડે પુણ્યના સમૂહ ઉપાર્જન કર્યાં હતા. તેના વશથી ગાઢ સૌભાગ્યના ઉદ્દય વૃદ્ધિ પામ્યા હતા, તથા ઊગતી જુવાનીના ગુણ્ણા વિકસ્વરપણાને પામ્યા હતા; તેથી અત્ય ́ત સુશાશિત શરીરવાળા તે જ્યાં જ્યાં નગરમાં ફરતા હતા ત્યાં ત્યાં ખીજા સર્વ વ્યાપાર ( કામકાજ )ના ત્યાગ કરી, ગુરુજનની લજજાની અવગણના કરી, કુળના અભિમાનની અપેક્ષા નહીં રાખીને નગરની સ્ત્રીએ નિમેષ રહિત દૃષ્ટિવડે તેને જોતી હતી. અત્યંત પ્રાર્થના કરાયેલેા તે કુમાર સદ્ધમાં અવળા મુખવાળા થઇને શ્રેષ્ઠી, સાર્થવાહ અને પ્રધાન જનાની યુવતીએ સાથે ક્રીડા કરતા હતા. નગરના લેાકેા આ વૃત્તાંતને જાણતા હતા, તે પણ “ જે રક્ષણ કરનાર તેજ લાપ (ભક્ષણ) કરનાર છે ” એમ મનમાં વિચારીને કાંઇ પણ ખેલતા નહિ.
એકદા તે નગરમાં અત્યંત ચારના ઉપદ્રવ થયા. તે વખતે પૌરજનાએ તે વાત રાજાને જણાવી ત્યારે રાજાએ પણ કાટવાળની તર્જના કરી અને નગરના સર્વ પ્રદેશોમાં પહેરેગીરાને રાખ્યા. પછી રાત્રિએ તે પહેરેગીર સૂઇ ગયા છે કે પ્રમાદી થયા છે? તે જોવા માટે વેષ બદલીને, હાથમાં ખડ્ગ ગ્રહણ કરીને રાજા પાતે જ ઘરથી બહાર નીકળ્યે, અને ત્રિક, ચતુષ્ક અને ચર વિગેરે સવ ઠેકાણે ફરવા લાગ્યો. તથાપ્રકારે રાજા કરતા હતા તે સમયે નિર્જન સ્થાન જાણીને એક સ્થવિર પુરુષ આ પ્રમાણે ખેલ્યાઃ
29
“ ચારા ઘરના સાર લુંટી લે છે અને કુમાર નગરની જુવાન સ્ત્રીઓને હરી લે છે. આવા પ્રકારની રક્ષાવડે હે શિવભદ્ર રાજા ! તમારું' કલ્યાણ થાઓ.” પાછળ રહેલા રાજા આ પ્રમાણે સાંભળીને મનમાં અત્યંત વિસ્મય પામી તેની સમીપે ગયા, અને તેને ધીમેથી કહેવા લાગ્યા કે “ હું વૃદ્ધ ! તેં જે આ ગાથા કહી તેના પરમાથ કહે. તેણે કહ્યું કે-“ હું સુખને આપનાર! તે રાજવિરુદ્ધ કથા કહેવાથી મારે શું પૂળ ? ” રાજાએ કહ્યું- તું કહે છે તે સત્ય છે, પરંતુ અહીં એકાંતમાં કહેવાથી કાંઈ પણ દોષ નથી માટે કહે. ત્યારે તેણે નગરની યુવતીઓના વિષયવાળા કુમારના સમગ્ર વૃત્તાંત ચારના ઉપદ્રવ સહિત તે શિવભદ્ર રાજાની પાસે કહ્યો. તે સાંભળીને રાજાના નેત્ર પ્રલયકાળના અગ્નિ જેવા ભયંકર કાપવડે રક્ત થયા, અને ઉત્કટ ભૃકુટી ચડાવીને તે આ પ્રમાણે ચિતવવા લાગ્યા કે–“અહહ ! મારા પાપી પુત્રે મેટ્ઠ' અકાર્ય કર્યું. કે જેણે ચંદ્ર જેવા નિર્મળ મારા કુળને આ પ્રમાણે
""
