________________
છે . અષ્ટમ પ્રસ્તાવ-રાજગૃહે શ્રેણિકાદિકને પ્રભુને ધર્મોપદેશ. હતે (ખાતે હત), ઝણઝણાટ કરતી સુવર્ણની ઘુઘરીઓના સમૂહવડે વ્યાપ્ત રોના સમૂહવડે તે રાજા પરિવરેલો હતે, ગર્વથી ઉદ્ધત થયેલા હજારો સુભટેવડે સર્વ દિશાઓને સમૂહ રુંધા હત-આ રીતે અત્યંત હર્ષના ઉત્કર્ષને ધારણ કરતે શ્રેણિક રાજા હાથણીના સકંધ ઉપર ચડીને પિતાના નગરમાંથી બહાર નીકળે.
ત્યારપછી તે રાજા સમવસરણમાં પ્રાપ્ત થશે. વિધિપૂર્વક તેની અંદર તેણે પ્રવેશ કર્યો. જગદ્ગુરુને ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરી, વંદના કરી ઉચિત પૃથ્વી પર બેઠે. તે વખતે ભગવાને પણ તેને ઉચિત ધર્મકથા કહી કેવી રીતે ? તે કહે છે –
“હે મોટા પ્રભાવવાળા (ભાગ્યશાળી)! ઈચ્છા સહિત નિર્મળ બુદ્ધિવડે તમે સ્મશાનની જેવા આ ઘર સંસારને વિચારે. તે આ પ્રમાણે-આ ભયંકર સંસારરૂપી મશાનમાં મહાઉદ્ધત અને ફાડેલા મુખવાળી વિષયની પિપાસા રૂપી મોટી શિયાળણું અત્યંત અનિવાસ્તિ પ્રચારવાળી તરફ ઉમે છે, દેવ, મનુષ્ય અને વિદ્યાધરોના પરાક્રમનો પરાભવ કરનારી, મંત્ર અને તંત્રથી ગ્રહણ (વશ) કરી ન શકાય તેવી અને મહાભયંકર જરારૂપી ડાકિણી નિરંતર અનિવારિતપણે પ્રવર્તે છે, મોટી પાંખને વિસ્તારનારા, કેઈની અપેક્ષા વિના જ જીના માહાભ્યને આક્રમણ કરનાર અને સર્વથા પાસે રહેલા કષાયરૂપી ગીધ પક્ષીઓ પ્રસરે છે, વિવિધ પ્રકારના વિકારને આપનારા, જીવિતનું હરણ કરવામાં પણ સામર્થ્યને પામેલા તથા જેને પ્રચાર જાણી શકાય તેવું નથી એવા રોગરૂપી સર્પ વિલાસ કરે છે, થેડા છિદ્રને પામીને પણ જેને તત્કાળ હર્ષને અકર્ષ ઉત્પન્ન થાય છે અને જે ત્રણ ભુવનમાં કર્યા કરે છે એવો મરણરૂપી પિશાચ વિસ્તારને પામે છે, ઈષ્ટને વિયોગ અને અનિષ્ટનો સંયોગ વિગેરે દુઃખરૂપી વૃક્ષોને સમૂહ ચોતરફથી વિવેકરૂપી સૂર્યના કિરણોના પ્રચારને નિવારે છે. આવા સંસારમાં હે દેવાનુપ્રિયે ! સુખની ઈરછાવાળા તમારે ક્ષણ વાર પણ વસવું યોગ્ય નથી.”
આ પ્રમાણે ભગવાને સંસારનું સ્વરૂપ કહ્યું ત્યારે ઘણા જ પ્રતિબંધ પામ્યા, અને ભાવપૂર્વક ઘણું છએ દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિની દીક્ષા અંગીકાર કરી. ત્યારપછી હર્ષ વડે વિકવર શરીરવાળે રાજા પરિવાર સહિત જેમ આવ્યો હતો તેમ પિતાને સ્થાને ગયે. વિશેષ એ કે-મેઘકુમાર નામના રાજપુત્રના હૃદયમાં હર્ષને પ્રચાર વિકવર થયો અને તે સંસાર પરથી અત્યંત વૈરાગ્યને પામે, તેથી તે શ્રેણિક રાજાને અને પોતાની માતાને પ્રણામ કરી કહેવા લાગ્યું કે-“હે માતાપિતા ! હવે હું તમારી અનુમતિથી ભગવાનની
