________________
સપ્તમ પ્રસ્તાવ-ધાહિલના ઉપસર્ગ.
૩૬. પછી ગામ-નગરમાં પરિભ્રમણ કરતા ભગવંત સુમંગલ નામના ગામમાં ગયા, ત્યાં સનકુમાર ઇંદ્ર ભક્તિથી ત્રણ પ્રદક્ષિણ દઈ, પ્રભુને વાંદીને કુશળતા પૂછી, એમ અ૯૫ સમય ઉપાસના કરી સુરેંદ્ર નિવૃત્ત થતાં, સ્વામી સુક્ષેત્ર નામના સંનિવેશમાં ગયા. ત્યાં પણ માહેંદ્રકપાધિપતિએ ભારે હર્ષથી વાંદતાં, પ્રભુ આગળ ચાલીને પાલક નામના ગ્રામ પ્રત્યે જવા લાગ્યા. ત્યાં ધાહિલ નામે વણિક દેશયાત્રા માટે નીકળેલ, તેણે પ્રભુને સન્મુખ આવતા જોઈ અમંગળ સમજી, રેષથી રક્ત લેચન કરી, નીલ પ્રભાથી આકાશને પલવિત કરનાર એવી તરવારને ખેંચી. “એ જ શ્રમણના માથે અપશુકન નાખું.” એમ ધારતા તે વેગથી ભગવંતને મારવા દોડ્યો તેવામાં સુરેંદ્રને આદેશ યાદ આવતાં પૂર્વે વર્ણવેલ સિદ્ધાર્થ વ્યંતરે આવીને પોતાના હાથે તેનું શિર છેદી નાખ્યું. એમ તેને ઘાત થતાં પ્રભુ યથાસુખે વિચરતાં ચંપા નગરીમાં આવ્યા અને ત્યાં સ્વાતિદત્ત બ્રાહ્મણની અગ્નિહોત્ર-વસતિમાં એક ભાગે રહ્યા. અહીં બારમું
માસું થયું. હવે ચાતુર્માસખમણ કરતાં, માણિભદ્ર અને પૂર્ણ ભદ્ર નામના વાણુવ્યંતરેંદ્રોએ ભારે ભક્તિપૂર્વક રાત્રે આવીને ચારે માસ સ્વામીની પૂજા કરી. તે જોતાં વિસ્મય પામી સ્વાતિદત્ત વિપ્ર વિચારવા લાગે કે-“એ દેવાર્ય કાંઈક જાણતા હશે શું ? કે દેવ નિરંતર એની પૂજા અને ઉપાસના કરે છે. તેથી પરીક્ષા નિમિત્તે તેણે પૂછ્યું કે-“હે ભગવન્! હાથ, શિર પ્રમુખ અંગયુક્ત આ શરીરમાં આત્મા કે (કણ) કહી શકાય?” એટલે તેને ભવ્ય સમજીને પ્રભુ બોલ્યા કે–જે “હું” એવું માને છે તે કેવું છે? તે અતિસૂક્ષમ છે. સૂમ હોય તે કેમ કહી શકાય કે જે ઇન્દ્રિયોને અગોચર હોય છે એથી ' શબ્દ, પવન, ગંધાદિક આત્મત્વને પામી શકતા નથી, કારણ કે એ ગ્રાહ્ય છે
અને આત્મા એને ગ્રાહક છે.” ઈત્યાદિ પ્રશ્ન-પ્રપંચને પરમાર્થ વિસ્તારથી કહેતાં શાંત થયેલ વિપ્ર સ્વામીનું બહુમાન કરવા લાગ્યું. પછી વર્ષાકાલ સમાપ્ત થતાં કર્મરૂપ પૃથ્વીને તોડવામાં હળ સમાન વીર જિનેશ્વર ત્યાંથી જાભિત ગામમાં ગયા. ત્યાં સુરેંદ્ર સાદર વંદન કરી, નાટક દર્શાવી અને કેટલાક દિવસમાં જ્ઞાનોત્પત્તિ કહી સંભળાવી. ત્યાંથી મેંઢક ગામમાં પૂર્વોપકાર યાદ કરી અમરેંદ્ર ચરણ-કમળ વંદીને સ્વસ્થાને ગયે.
' એ પ્રમાણે નિરંતર દેવસમૂહથી સ્તુતિ કરાતા, દુસહ પરીષહ-મહાસાગરથી પાર પામેલા અને અનુક્રમે ભ્રમણ કરતા ભગવંત છમ્માસી ગામમાં ગયા. ત્યાં નિર્જીવ સ્થાને ભુજા લંબાવી કાયોત્સર્ગે રહ્યા. એવામાં
