________________
ર૩૦
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
એવામાં લાકા એકદા કહેવા લાગ્યા કે ‘ હે ભગવન્ ! અહીં બીજા પણુ અચ્છેદક નામે એક જ્ઞાની રહે છે. ' સિદ્ધાર્થે કહ્યું- તે ખિચારા કઇ પણ જાણતા નથી.' એટલે લેાકેાએ જઇને એ વાત તેની પાસે કહી સભળાવી કે દેવા કહે છે કે તમે કાંઈ જાણતા નથી.' એમ સાંભળતાં અહંકારથી પેાતાને ઉત્કૃષ્ટ રાખવા તે ખલ્યા કે–‘ ચાલા, તમારી સમક્ષ હું તેના પરિજ્ઞાનનું અભિમાન ઉતારી દઉં; અમારા જેવા આગળ પાતાના ઉત્કર્ષ બતાવવા મહુ દુષ્કર છે, પરંતુ તમારા જેવા ગ્રામ્ય લેાકેામાં વિવિધ ઉલ્લાપ કરવા સુગમ છે.’ એમ પેાતાના ચાતુર્યને પ્રગટાવતા, ઇર્યાંરૂપ મોટા શલ્યને હૃદયમાં સ્થાપતા તે કૌતુક પામતા લોકો સાથે ત્યાં ગયા કે જ્યાં જનસમૂહથી ઉપાસના કરાતા ભગવાન્ કાયાત્સગે રહ્યા હતા. પછી કરાંગુલિમાં અને છેડા પકડી તણખલું લઇ, પ્રભુની સમક્ષ ઉભા રહીને તેણે પૂછ્યું કે- અરે દેવાય ! આ તૃણુ છેદાશે કે નહી ? ’ તેના એવા અભિપ્રાય હતા કે જો દેવાય કહેશે કે છેદાશે; તા છેદીશ નહી અને અન્યથા કહેશે તે છેદી નાખીશ. એમ તે વિકલ્પ કરતા હતા તેવામાં સિદ્ધાથે કહ્યું કે- એ છેદાશે નહીં ' એમ સાંભળતાં તે તૃણુ ઈંદવા લાગ્યા.
એવામાં સિંહાસન પર સુખે બેઠેલ ઈંદ્ર દેવલાકમાં વિચારવા લાગ્યા કે ‘અત્યારે ભગવાન્ મહાવીર ગ્રામ્ય-નગરાદિકમાં કેમ વિચરે છે ? એટલે અવિધજ્ઞાનના દ્વિવ્ય ઉપયોગથી તે બધા વ્યતિકર તેના જાણવામાં આવ્યા અને પેલા અચ્છદકને સન્મુખ રહીને તૃણુ-ભંગ કરતા જોયા. આથી તેને વિચાર આવ્યા કે− અહા ! એ મહાપાપી જિનેશ્વરને પણ કેમ મિથ્યા કરવા ઇચ્છે છે ?’ એમ ચિંતવી એક ભારે તીક્ષ્ણ વજા છેડયું, તે મનના વેગે ત્યાં આવતાં પેલું તૃણુ છેદાયા પહેલાં તે તરતજ તેના અને હાથની અંગુલિ બધી કાપી નાખી, એટલે વજ્રઘાતથી દશે અંગુલિ છેદાઈ જતાં તે અચ્છદક વિલક્ષ થતા, બધા ગામજનાથી ધિક્કાર પામતા ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા. ત્યારે સિદ્ધાર્થ તેના પર ભારે રોષ લાવતાં પેલા ગ્રામ્યલેાકેાને કહેવા લાગ્યા કે− અરે! એ દુરાચારી તા મહાચાર છે. ' લેાકેા ખેલ્યા− ભગવાન્ ! એણે કાની ચારી કરી ? ' સિદ્ધાર્થે કહ્યુ-‘ સાંભળેા: અહીં વીઘાષ નામે એક કારીગર છે.' પેાતાનું નામ સાંભળતાં લેાકેામાંથી તે આગળ આવી, પગે પડીને કહેવા લાગ્યા– ‘હે ભગવન્ ! તમે જેનું નામ ખેલ્યા તે હું પોતે; કહે શું કરવાનું છે ? સિદ્ધાર્થે જણાવ્યું: ‘હે ભદ્ર ! અમુક દિવસે ઇસપલ વજનની તારી વાટકી ખાવાઈ છે. ?’ તેણે કહ્યું‘હા.’ સિદ્ધાર્થ ખેલ્યા- તે એ પાખડી પાપાત્માએ ચારી છે. ’ વીરઘા ષે જણાવ્યું:
