________________
૧૪ પ્રસ્તાવ–વગ્નુર શ્રેષ્ઠીનુ' વૃત્તાંત.
૩૧૭
ત્માએ સુખ-નિધાનને સ્વાધીન કરે છે. અથવા એટલા માત્રથી શું ? જે કાંઇ પ્રશસ્ત વસ્તુ છે તે તે પુણ્યવંત જના તીર્થંકરાને ધરાવે છે. તેમ દાન પણ નિયાણા વિના આપવામાં આવતાં સુગતિ-સંગમના કારણરૂપ, પુણ્યાનુબંધી અને કલ્યાણ-પરપરાને પ્રગટાવે છે. તે ત્રણ પ્રકારે કહેલ છેઃઅભયદાન, જ્ઞાનદાન અને ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ કરતા બ્યાને આધારરૂપ ત્રીજું' ધર્મોપષ્ટ ભદાન. તેમાં અભયદાન લૌકિક અને લેાકેાત્તરમાં પણ પ્રસિદ્ધ છે અને સર્વ અવસ્થાઓમાં મુમુક્ષુઓને માટે તે અનિષિદ્ધ છે. જેમ કણુ રહિત ખેતી અને વિવેકહીન રાજા તેમ અભયદાન વિનાના ધર્મને કદાપિ સુજ્ઞા વખાણતા નથી. વળી જે જ્ઞાનદાન છે તે દીપકની જેમ વસ્તુને બતાવનાર છે અને ભવસાગરમાં પડતાં પ્રાણીને તે દૃઢ નાવ સમાન છે, તેમજ વિષમ મિથ્યાત્વરૂપ ભીમ અરણ્યમાં ઉન્માર્ગે ચડેલાને પ્રવર સાર્થવાહની જેમ તે શિવ–પુરીના શુદ્ધ માર્ગ બતાવનાર છે. અને ત્રીજું દાન ધર્મમાં પ્રવર્ત્તતા સાધુએને ઔષધ, વસ્ત્ર, પાત્ર, કબળ પ્રમુખ દ્રવ્યના અવષ્ટ આષવાથી થાય છે, કારણ કે સર્વ સાવધને દૂર તજનાર તે મહાનુભાવા આહારાદિકના અભાવે તપ પ્રમુખ સાધવાને કેમ સમર્થ થઇ શકે? એટલું માત્ર કરવાથી પણ ગૃહસ્થે મોટા ભવસાગરને પાર પામે છે, કારણ કે સાધુઓને અશનાદિકથી તેઓ અવલ આપે છે. આ સંબંધમાં ધન સાર્થવાહ, શ્રેયાંસકુમાર અને મૂલદેવાદિકના જગપ્રસિદ્ધ દૃષ્ટાંત ખેતાન્યા છે કે જે સિદ્ધાંતમાં પ્રસિદ્ધ છે. એમ હે દેવાનુપ્રિય ! મેં તમને પ્રશસ્ત ત્રણ પદાર્થોં કહી બતાવ્યા, તેમાં પ્રથમ તે તમે પોતે આચરે છે અને બીજા એ શ્રાવક-ધર્મની કુશળબુદ્ધિવાળા આચરી શકે છે, માટે તમે શ્રદ્ધા અને જ્ઞાનવડે શ્રેષ્ઠ એવા ગૃહસ્થ ધર્મને સ્વીકાર કરો. ”
એ પ્રમાણે ગુરૂએ વસ્તુ-પરમાર્થ મતાવતાં, પ્રવર વિવેક જાગ્રત થવાથી ગુરૂના પગે પડીને શેઠ કહેવા લાગ્યા કે- હે ભગવન ! તમે મને બહુ જ સારા પ્રતિખાધ આપ્યા. મને શ્રાવક-ધર્મ બતાવા અને યુક્તાયુકત શીખવા.' એટલે આચાયે ભેદ-પ્રભેદરૂપ હજારા શાખાએ યુકત અને શુભ ફળેાથી સુશાલિત એવા ગૃહિ (ગૃહસ્થ) ધર્મરૂપ કલ્પવૃક્ષ વિસ્તારથી સંભળાવ્યા અને તેણે ભાવથી તેના સ્વીકાર કર્યાં. ત્યારથી અષ્ટપ્રકારે જિનપૂજામાં રક્ત અને મુનિદાનમાં તત્પર એવા શ્રેષ્ઠી શ્રાવકપણું પાળવા લાગ્યા. પછી અનુક્રમે પુત્ર પ્રાપ્ત થતાં તે વિશેષ પ્રકારે ધર્મપરાયણ થયા.
