________________
ચતુર્થં પ્રસ્તાવ–પ્રભુના જન્મ મહેાત્સવ.
૧૮૩
પુત્રરત્ન ઉત્પન્ન થયું છે. ’ એમ ચિંતવીને તેણે ત્રિશલાદેવીને કહ્યું કે-- હું દેવી ! તારા પુત્રની પ્રભૂત કાંતિથી જેની પ્રભા જીતાયેલ છે તથા શિખામાં કાજળને ધરતા એવા દીવાઓ જાણે શરમાઈને પેાતાના સ્વરૂપને છુપાવતા હાય એવા ભાસે છે. હું વિશાલાક્ષિ! પૂર્વે આ ભવન મેં ઘણીવાર જોયેલ, છતાં અત્યારે તા એ કાંઇ અદ્ભુત પ્રમેાદને ધારણ કરે છે. ચામીકર—સુવર્ણના ચૂર્ણ સમાન કાંતિ-સમૂહવડે જે ઘરની અને ખાજીની ચિત્રિત ભીંતાને એકરૂપ બનાવે છે. ' એ પ્રમાણે વાર્તાલાપમાં રાજા-રાણીએ સમય વીતાવીને પ્રથમ દિવસનું જન્મ-નૃત્ય કર્યુ, તેમજ ત્રીજે દિવસે પ્રભુને ખાળ—સૂર્ય તથા ચંદ્રમાના દર્શન કરાવ્યાં. એમ અનુક્રમે છઠ્ઠો દિવસ થતાં રાજકુળની વૃદ્ધા કે જેમની પાંચે ઇંદ્રિયા અક્ષત છે, શરીરે નિરોગી, જેમના પતિ જીવંત છે, મુખ કમળ પર જેમણે કુંકુમ-૫ક લગાડેલ છે, ગળે લટકતી સુરભિ માલતી-માળાઓવડે જે વિરાજિત તથા ભારે સ ંતેષને પામતી એવી વનિતાએ જાગરણમહાત્સવ પ્રવર્તાવ્યેા. એમ અગીયારમા દિવસ આવતાં યથાવિધાન પ્રમાણે જન્મ-કર્મ સમાપ્ત કરવામાં આવ્યુ અને બારમે દિવસે નાના પ્રકારના વ્યંજનશાકાયુિક્ત, બહુ પ્રકારના ખાંડ-ખાદ્યાદિવડે પૂર્ણ, અનેક પેય-પાનક વસ્તુ સહિત, સુગંધવડે અેકતા ભાતયુક્ત રસવતી તૈયાર કરવામાં આવી. પછી સ્નાન કરાવી, વિલેપન સહિત અલંકારો આપી, જ્ઞાત-ક્ષત્રિયા તેમજ નગરના પ્રધાન સ્નેહીજનાને પરમ આદરપૂર્વક જમાડવામાં આવ્યા. એટલે ક્ષણાંતરે શુચિભૂત થઇને આવતા અને વિશ્વાસપાત્ર તથા શુભ આસનાપર વિરાજમાન એવા તેમને ગંધ, માલ્ય અને અલંકારાથી સન્માન આપી, તેમની સમક્ષ સિદ્ધા ધિપે જણાવ્યું કે—‘ હૈ પ્રધાનજના ! પૂર્વે પણ મને એવા સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયા હતા કે જે દિવસથી આ કુમાર દેવીના ગર્ભમાં અવતર્યાં, તે દિવસથી હસ્તી, અશ્વ, ભંડાર, કાષ્ઠાગાર અને રાજ્ય, તેમજ સુખી સ્વજન અને પરિજનાવડે હું અત્યંત વૃદ્ધિ પામતો રહ્યો; માટે એનું મારે વર્ધમાન એવું નામ પાડવું તે અત્યારે પણ તમારી સમક્ષ એ જ નામ હા. ' એટલે તેમણે કહ્યું— હું ધ્રુવ ! એ તા યુક્ત જ છે. ગુણ-નિષ્પન્ન નામ વિદ્યમાન છતાં કાનુ... યથા નામ ન રખાય ? એમ તેમના કહેવાથી જગદ્ગુરૂનું વમાન એવુ નામ રાખવામાં આવ્યુ, જેથી પરમ પ્રમાદ થયા. એવામાં ભય, ભૈરવાદિકના ઉપસર્વાંમાં અચલ તથા ક્ષમાવંત હાવાથી ઇંદ્રે પણ પ્રભુનું મહાવીર એવું નામ પાડયું. એ પ્રમાણે નામ પાડવાનું કામ સમાપ્ત થતાં દેવતાએ સંક્રાત કરેલ પ્રવર રસયુક્ત પેાતાની અંગુલિના પાનથી તૃપ્તિ પામતા, ભુવનગુરૂ પાંચ ધાત્રીઓથી સેવાતા, અતઃપુરવાસી રમણીઓવડે સાદર લાલન કરાતા, માતપિતાવડે બહુ પ્રકારે ચરણ–ચંક્રમણુ–ગમન કરાવાતા, ચેટક-સેવકજનાથી પ્રતિક્ષણે ખેલાવાતા
નરા
