________________
|
શ્રી મહાવીરચરિત્ર. '
ભાવી ભથથી ભીત થઈ રાગ પણ પ્રભુના કર, ચરણના તલ તેમજ અધરતલમાં પણ વાસ કરેતે ન હતું. એ પ્રમાણે પોતાના રૂપવડે દેવ, દાનના ઇંદ્રોને જીતનાર એવા પ્રભુના તરૂણપણાને જાણી અન્ય રાજાઓએ પિતપતાની કન્યા પરણાવવા સિદ્ધાર્થ ભૂપતિ પાસે પિતાના પ્રધાન પુરૂષે મેકલ્યા. તેમણે આવીને રાજાને વિનંતિ કરી કે-“હે દેવ! વર્ધમાનકુમારના રૂપ-પ્રકર્ષથી રંજિત થયેલા અમે રાજાઓ પિતાપિતાની કન્યા તેને પરણાવવા માટે તમારી સમીપે પ્રધાન પુરૂષો મોકલ્યા છે, માટે એ સંબંધમાં તમે પ્રત્યુત્તર આપશે, રાજાએ કહ્યુંઅમે પૂરતે વિચાર કરીને કહીશું, તે અત્યારે તમે અહીંથી સ્વ-સ્વસ્થાને જાઓ. એમ રાજાના કહેવાથી તે પુરૂષ સ્વસ્થાને ચાલ્યા. પછી રાજાએ એ વ્યતિકર રાણીને કહી સંભળાવ્યું, જે સાંભળતાં ભારે હર્ષ પામતી દેવી કહેવા લાગી
હે સ્વામિન્ ! તમારા પ્રસાદથી જે પામવાનું હતું તે બધું હું પામી ચૂકી. પૂર્વે કદિ ન અનુભવેલાં સુખ મેં ભોગવ્યાં. હવે જે એ કુમારને હું લગ્ન–મહોત્સવ જેવા પામું, તે પૂર્ણ કૃતકૃત્ય થાઉં. રાજાએ જણાવ્યું- હે દેવિ! જે એમ હોય, તે તમે કુમાર પાસે જાઓ અને વિવાહને પ્રસંગ તેને કહી સંભળાવે, ત્યારે રાણ બલી-“હે મહારાજ! પ્રથમ મારે ત્યાં જવું તે ચગ્ય નથી. કારણ કે, કુમારે લજજાયુક્ત હોય છે, માટે તેના મિત્રને શીખવીને મેકલે. એમ રાણીના કહેવાથી લગ્ન મનાવવા માટે કુમાર પાસે તેના મિત્રને મોકલ્યા. તેમણે જઈને વિનયપૂર્વક તે વૃત્તાંત કુમારને કહી સંભળાવ્યું, જે સાંભળતાં ભગવતે જણાવ્યું કે-“હે મહાનુભાવે ! તમે મારા મનભાવને શું જાણતા નથી ? વિષયવિરાગને સમજતા નથી અથવા ગૃહાવાસને ત્યાગ કરવાના મારા અભિલાષને તમે જાણતા નથી કે જેથી આમ લગ્ન સંબંધી વાત કહે છે. એટલે, તેમણે જણાવ્યું કે- “હે કુમાર! અમે તે બધું જાણુએ છીએ, છતાં મા-બાપનું વચન અવશ્ય પાળવાનું હોય છે, તેમજ પિતાના સનેહીજને પણ અલંઘનીય હોય છે. વળી પશ્ચિમ-પાછલી અવસ્થામાં તમારે ગૃહવાસને ત્યાગ કર એ કાંઈ દુર્લભ નંથી અને માતા-પિતાના મનોરથ પૂર્ણ થતાં તેઓ કાંઈ તમારા ઈષ્ટકાર્યમાં પ્રતિકૂળ થવાના નથી. ત્યારે વિભુ ત્યા–“પાણિગ્રહણ વિના પણ પૂર્વે મેં એવી પ્રતિજ્ઞા લીધી છે કે માતપિતા જીવતા હોય, ત્યાં સુધી મારે સર્વવિરતિ ન સવીકારવી. માટે લોન વિના કુમારભાવે રહેતાં જે માબાપ સતેષ પામતા હોય, તે તેમાં શું ખોટું છે? પાણિગ્રહણથી શું અધિકતા આવવાની છે? કારણ કે તમે સાક્ષાત્ જુઓ કે કળશેની શ્રેણી મૂકવાના મિષે ઉત્તરોત્તર દુઃખેને પાપપ્રબંધ દેખાય છે, જવલંત અગ્નિના બાને મહામોહને વિલાસ પ્રગટ થાય છે, ગમનાંગણે ઉછળતા ધૂમ-પડલના મિષે પિતાની લઘુતા જણાય છે, ચાર મંગળના
