________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ-શ્રી મહાવીરદેવનું ચવન. દેની પંક્તિના શિખરોથી દિશાના ભાગને રોકનાર એવું ક્ષત્રિયકુંડ નામે નગર હતું. ત્યાં કેયેલના કંઠમાં જ માત્ર કૃણતા હતી, પણ માણસમાં પાપ ન હતું; માત્ર શબ્દશાસ્ત્ર-વ્યાકરણમાં જ સર્વ અપહાર કે લેપ હતા, પણ લોકો ચોરાદિકના ભયથી રહિત હતા; કમળનાળમાં જ માત્ર કાંટા હતા, પણ લેકમાં ઈર્ષ્યા કે વેષ ન હતા; ધનુષ્યદંડમાં જ માત્ર કુટિલતા હતી, પણ લેકમાં વક્રતા ન હતી, અમદા પધરમાં જ માત્ર કઠિનતા હતી, પણ લોકમાં ન હતી; રજનીકર-ચંદ્રમાને જ માત્ર મિત્ર સૂર્ય વિરોધ હતો, પણ લોકમાં મિત્રવિધ ન હતું; તથા નીકના જળમાત્રમાં બંધ હતું, પણ લોકમાં બંધન ન હતું. વળી જ્યાં લોકો વિદ્યાવંત, પ્રિય બેલનાર, કરૂણા તત્પર, કુબેરની જેમ સતત દાનમાં રસિક, મહાવૃક્ષની જેમ પક્ષીઓના આધારરૂપ, પક્ષે ગુણ જનના પક્ષપાતી, શિકારીની જેમ કુતરાને સંગ્રહ કરનાર, પક્ષે સારા અને પરિમિત વસ્તુને સંગ્રહ કરનાર, રૈવેયક દેવતાઓની જેમ અનિંદ્ર-સ્વામિત્વ રહિત, પક્ષે નિંદાવર્જિત તથા શરદઋતુના સલિલની જેમ અકલુષ-કલેશ રહિત હતા. તેમજ જ્યાં ચેતરફ સદા ખેંચાતા રેંટના ઘટથી નીકળતા જળવડે સિંચન કરાતા, સર્વ ઋતુઓના ફળ-ફુલથી મનહર જાંબૂ, જ બીર, ખજુરી, તાલ, તમાલપ્રમુખ વૃક્ષોથી મંડિત, તથા નંદનવનને પરાસ્ત કરનાર એવાં ઉદ્યાને શોભતા હતાં. તથા જે નગર ત્રિભુવનની લક્ષમીનું જાણે સંકેતસ્થાન હાય, વિવિધ આશ્ચ
ની જાણે ઉત્પત્તિ–ભૂમિ હોય, શૃંગારનું જાણે લીલા-ભવન હાય, ધર્મને જાણે આવાસ હોય અને વસુંધરા–રમણીનું જાણે મુખ-મંડન હોય તેવું ભલું હતું. ત્યાં પુરંદરની જેમ ભૂધરરાજા અથવા પર્વતના પક્ષને છેદનાર, મુનિની જેમ શમસમાં લીન, પક્ષે સંગ્રામમાં સાવધાન, ઐરાવણની જેમ દાન-મદજળયુક્ત, સમુદ્રની જેમ મર્યાદામાં વર્તનાર, અનેક રાજાઓએ જેના ચરણ-કમળમાં પિતાના મસ્તક નમાવેલ છે તથા સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ એ સિદ્ધાર્થ નામે રાજા રાજ્ય કરતું હતું, કે જેના રિપુજનનું ભવન હરિ–અશ્વ અથવા વાનરના બાળકેથી વ્યાસ અને ભ્રમણ કરતી અનેક અગ્રમહિષી-પટરાણીઓ અથવા ભેંસેથી પરિવૃત શૂન્ય છતાં વસતિયુક્ત ભાસતું હતું. જેના જવાઘો વાગતાં કેટલાક શત્રુઓ ભાગી છુટયા અને કેટલાક પ્રણામ કરતા તાબે થયા, જેથી તેને સંગ્રામ-સુખ તે પ્રાપ્ત જ ન થયું. તેને, મન્મથને રતિ સમાન, કૃષ્ણને લક્ષમતુલ્ય તથા બધા અંતઃપુરમાં પ્રધાન અને રૂપાદિ ગુણોથી અભિરામ એવી ત્રિશલા નામે પટરાણું, યથાર્થ નામધારી નંદિવર્ધન નામે પુત્ર અને સુદર્શના નામે પુત્રી હતાં.
હવે આષાઢ મહિનાની કૃષ્ણ ત્રયોદશીના દિવસે અર્ધરાત્રે હસ્તત્તર નક્ષત્રમાં હંસના પક્ષ સમાન સુકુમાળ અને સુંદર, દધિપિંડ સમાન વેત વસ્ત્રથી
