________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
આચ્છાદિત અને ગંગાના તટ સમાન વિશાલ એવી શય્યામાં સુખે સુતેલા ત્રિશલાદેવીને પૂર્વ ગર્ભ દેવાનંદાની કુખમાં સંક્રમાવી, દિવ્ય શક્તિથી અશુભ પુદ્ગલે પરાસ્ત કરી, પૂર્વે વર્ણવેલ તે હરિણગમેલી દેવ, ભગવંતને ત્રિશલાની કુક્ષિમાં રથાપન કરીને પ્રણામપૂર્વક પાછો ચાલ્યો ગયો. ગર્ભના પ્રભાવથી પાછલી રાતે ત્રિશલા રાણીએ આ પ્રમાણે ચિાદ મહાસ્વમે જોયા–ગંડથળથકી ઝરતાં મદજળની ગંધને લીધે ઉત્કટ, ગરવ કરતે અને સુદંતયુક્ત એ મહાહસ્તી, શુચિ અને લાંબા પુચ્છને ઉછાળતે, સારા શુંગયુક્ત, ઉન્નત અને ગર્જનાવડે ઉત્કટ એ વૃષભ, કેસરના રસ-રાગ સમાન કેસરાના આડંબર સહિત અને ઘેર ગજેનાથી ગગનને પૂરનાર એ કેસરીસિંહ, હરતીના કરસુંઢમાં રહેલ કળશેવડે મજજન-રનાન કરનાર તથા ઉત્કટ કામાર્થી જને જેની આજ્ઞા ઉઠાવી રહ્યા છે એવી લક્ષ્મીદેવી, માલતી, મલ્લિકા, કમળથી શે ભતી, મધુકરથી વ્યાસ તથા અશ્લાન એવી પુષમાળા. કિરણ જાળને મૂકતે સુંદર ચંદ્રમા તથા તિમિરપ્રસારને પરાસ્ત કરનાર અને અતિ ઉગ્ર એ સૂર્ય, સ્ફટિક રત્નના દંડાત્રે ચલાયમાન એ શ્વેત જ તેમજ શ્રેષ્ઠ કમળના ગંધવડે ઉત્કટ એ પૂર્ણકળશ, કુમુદ અને કમળથી રમ્ય મહાન સરોવર તથા ઘણા કલ્લોલથી પૂર્ણ એવો સાગર, વિવિધ મણિઓના થંભથી શોભાયમાન શ્રેષ્ઠ વિમાન તથા કાંતિવડે ગગનને ચિત્ર-વિચિત્ર કરનાર એ રત્નસમૂહ તેમજ ધૂમ રહિત અગ્નિ એ બધાં રવમને પિતાના મુખમાં પ્રવેશ કરતા દેવીએ જયાં. એ સ્વએ જોઈ હર્ષથી રોમાંચ અને પરમ આનંદને ધારણ કરતી ત્રિશલાદેવી તરતજ સિદ્ધાર્થ રાજા પાસે આવી અને તેણે ચૌદ મહાસ્વ જેવાને વ્યતિકર રાજાને કહી સંભળાવ્યું. એટલે તેણે પણ પોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે બરાબર ચિંતવીને કહ્યું કે હે સુંદરી! તને, સઘળા નરેદ્રને વંદનીય, અનુપમ પરાક્રમથી બધા શત્રુઓને આક્રાંત કરનાર, અપ્રતિમ પ્રતાપથી રવિ-મંડળને જીતનાર અને અનુપમ સત્ત્વશાળી એ પુત્ર થશે.” પતિનું એ વચન સ્વીકારી અકથનીય ભારે હર્ષને લીધે મંદ ગતિએ તે પિતાના આવાસમાં ગઈ અને ત્યાં ઉપદ્રવને પ્રતિઘાત કરનાર, દેવ-ગુરૂસંબંધી મંગળવડે તથા સુખ કારી કથાઓ વડે શેષ રહેલ રજનીને વ્યતીત કરવા લાગી.
એવામાં પ્રભાત થતાં રાજાએ પણ અષ્ટાંગ નિમિત્તના પરમાર્થના જાણનાર એવા નૈમિત્તિકેને બોલાવ્યા અને તેમને આસન તથા પ્રવર વસ્ત્રાદિકથી સંતેષીને દેવીના ચાદ સ્વનેને વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યો. એટલે પરસ્પર બરાબર નિશ્ચય કરીને તેમણે યથાસ્થિત અર્થ નિવેદન કરતાં જણાવ્યું કે–“હે. દેવ! આવા પ્રકારના સ્વપ્નના પ્રભાવે, તમને ધર્મચક્રવર્તી, ત્રણે લેકને પૂજનીય, પિતાના કુળરૂપ આકાશમાં ચંદ્રમા સમાન અને અનુપમ ચારિત્રધારી
