________________
૧૫૬
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
રાચા, સુભટા શસ્ત્રધારી છતાં વ્યાકુળ થવા લાગ્યા, હૅલીસા ચલાવનારા ગભરાટમાં પડયા અને નાવના માલીક દૈહિલ પણ અત્યંત આકુળ વ્યાકુળ થવા લાગ્યા. એવામાં આકાશમાં રહેલ દેવી બેલી અરે ! દુષ્ટ વિપુત્ર ! ન્યાયહીન ! કામાતુર ! અરે કામગ`ભ ! હે અગ્નિતુલ્ય ! રીંછની જેમ તુચ્છ જોનાર ! અજાના ગલ–સ્તનની જેમ જનગણને નિંદનીય ! જે શીલવતીને સતાવીશ, તે આ પ્રમાણે હુમણાજ નાશ પામીશ. એમ સાંભળતાંવેત વસ્ત્રનુ ઉત્તરાસંગ ધારણ કરી, પૂજાવિધિ આચરી, વિનયપૂર્વક હાથમાં રૃપ લઇને તે દેવીને વીનવવા લાગ્યા હૈ દૈવિ ! દાસની જેમ મારે એક અપરાધ ક્ષમા કરો અને કાપના ત્યાગ કરશે. આવા અપરાધ હવે હું કદિ કરીશ નહિ. દેવા પ્રણતપ્રતિપાલ હોય છે ' ત્યારે દેવીએ કહ્યું— અરે ! તું એને માતાની જેમ સુખે પાળીશ, તા જ હું હતાશ ! તું જીવી શકીશ.’ એટલે ભયભીત થયેલા . • તેણે તે બધું કબૂલ કર્યું, જેથી બધી પ્રતિકૂળતા સ’હરીને દેવી અદૃશ્ય થઈ ગઈ. પછી પવન અનુકૂળ થતાં ચાનપાત્ર માગે ચડયુ અને કર્ણ ધાર પ્રમુખ લાકા હ પામ્યા. પેલા વણિક પણ સંતુષ્ટ થઈને ભારે આદરપૂર્વક શીલવતીના પગે પડ્યો અને પાતાનુ દુશ્ચરિત્ર ખમાવીને તેને કહેવા લાગ્યા કે—‹ હૈ સુતનુ ! તું જરા પણુ ખેદ કરીશ નહિ. હું અલ્પ વખતમાં એવા ઉપાય લઇશ, કે જેથી તું તારા પ્રિયતમને મળીશ. ' એમ કહી તેણે શીલવતીને ભેાજન કરાવ્યું અને રહેવાને માટે વ્હાણુના એક ઉપરના નિર્વિઘ્ન ભાગ અણુ કર્યાં. ત્યારથી તે વણિક પ્રતિદિન શીલવતીને માતા, ભગની, દેવતા, ગુરૂ અથવા સ્વામીની જેમ માનતા અને લેાજન, વસ્ત્ર, આષધ, તખેાલ પ્રમુખથી ભારે તેના ઉપચાર કરતાં તે પરતીરે પહેાંચ્યા. ત્યાં પાતાનું કરીયાણું વેચતાં તેણે ઘણું ધન મેળવ્યું. પછી બધાં કામ પૂર્ણ કરી તે પેાતાના નગર ભણી પાછે ફર્યાં. એવામાં વચ્ચે અનુકૂળ પવનના અભાવે તે ચાનયાત્ર અન્ય માર્ગે ચડતાં જયવર્ષોંન નગરની પાસે પહોંચ્યું. ત્યાં લંગર નાખી સઢ પાડી નાખ્યું, એટલે ઘણા નાકા સહિત તે વણિક નીચે ઉતર્યાં અને પરકાંઠે પેદા થયેલી કીંમતી ચીજોની ભેટ લઇને તે નરવિક્રમ રાજાને ભેટવા ગયા. ત્યાં પ્રતિહારની અનુજ્ઞા મળતાં રાજસભામાં જઇને તેણે રાજાને તે વિચિત્ર ભેટા આપી, જેથી રાજાએ તેના ભારે સત્કાર કર્યાં. પછી પરતીરના નગર રાજા વિગેરેના સ્વરૂપની વાતા, સમુદ્ર ઓળંગવાના વૃત્તાંત તથા પેાતાના કરીયાણાના ગુણ-દોષ પ્રકાશતાં તે એક પ્રહર રાજા પાસે બેઠા. ત્યાં વખત વીતતાં તેણે પ્રણામપૂર્વક રાજાને વિનતી કરી— હે દેવ ! વ્હાણુ શૂન્ય પડયુ છે અને રાત્રિ પડવાના વખત થયા છે, માટે મને જવાની અનુજ્ઞા આપેા. ’ એટલે રાજાએ વિચાર કર્યાં કે— પ્રિય-તમાના વિચાગથી વિધુર-વ્યાકુળ થયેલા એવા મને આજે લાંબી રાત સુધી
