________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ–નરસિંહ રાજાની કથા.
૧૯ રાજ્યની ઉત્કટ લમીયુક્ત નરવિક્રમ રાજા કે જે તેને જ પુત્ર મહાસત્વશાળી થયો; એવા જ પુરૂષ પૂજનીય ગણાય છે અને તેમનું જ પુરૂષત્વ પ્રધાન છે કે લેકેને આશ્ચર્ય પમાડનાર જેમનું ચરિત્ર જગતમાં વખણાય છે. ” એમ સાંભળતાં નંદન નરાધિપ બે –“હે ભગવન્એ નરસિંહ કેણ અને તેને પુત્ર નરવિક્રમ કેણુ? વળી બંને રાજ્ય પામીને પણ તેણે દીક્ષા શી રીતે લીધી ? તે બધું સવિસ્તર કહે. મને મેટું આશ્ચર્ય થાય છે. ' ત્યારે આચાર્ય મહારાજ બેલ્યા–“ સાંભળ
કરદેશના તિલક સમાન, પરચક્રના ભયરહિત અને જનસમૂહથી પૂર્ણ એવી જયંતી નામે નગરી છે. ત્યાં ચંદ્રમા સમાન પ્રસરતી ધવલકીર્તાિ યુકત, અપ્રતિમ પ્રતાપથી આક્રાંત થયેલ શત્રુઓ જેના ચરણ-કમળમાં નમ્યા છે, મેટા હાથી, અ, શૂરવીર મેધાઓની સેના સંયુકત, અમરાવતીમાં ઇંદ્રની જેમ પરમ પરાક્રમી નરસિંહ નામે રાજ હતું. વિષમાક્ષ-વિષમ લેચનયુકત, સ્ત્રીપ્રસકત અને દુર્ગા-પાર્વતી, પક્ષે દુર્ગ–સંગ્રામમાં સદા અનુરકત એવા જેની તુલ્ય હર–શંકર પણ ન હતું, તે બીજાની શી વાત કરવી? તેને બધા અંતઃપુરમાં પ્રધાનભૂત, સુખના લાવણ્યથી પૂર્ણ ચંદ્રમંડળની અવગણના કરનાર, પિતાની લલિત ગતિથી રાજહંસને જીતનાર, કૂર્મ-કાચબા સમાન ઉન્નત, કમળ સમ કમળ અને રકત એવા ક્રમયુગલયુકત, મન્મથ રાજાની જાણે એક રાજધાની હોય, નિર્મલ શીલરૂપ મહાકીંમતી વસ્તુઓની જાણે વિશાળ શાળા હાય, તથા સર્વ રતિસુખરૂપ મણિ-નિધાનની જાણે મંજૂષા હોય એવી ચંપકમાળા નામે રાણી હતી, કે જેના તીચ્છ કટાક્ષમાં ભંગુરતા હતી, પણ ધર્મ–કર્મના ઉત્સાહમાં નહિ; વિમલ મણિમુકતાહારમાં તરલતા હતી, પણ વિશિષ્ટ લક-વ્યવહારમાં નહિ; જેના ઉદરમાં તનતા-ન્યૂનતા હતી, પણ સ્વરમાં નહિ; વળી જેના કેશ-કલાપમાં કુટિલતા હતી, પણ પ્રેમપૂર્વકના આલાપમાં નહિ; અને વળી પિતાના રૂપથી દેવાંગનાઓના વન-ગવને જીતનાર, કુવલય સમાન લોચનવાળી, ઉભટ શૃંગારને લીધે મહાસમુદ્રની દુઘર્ષ વેળ-વેલા સમાન એવી તેણીના વચન, વિલાસ, નેપથ્ય-શૃંગાર, ચતુરાઈ પ્રમુખ ગુણ-સમૂહને બૃહસ્પતિ સે જીહાથી પણ વર્ણવી શકે નહિ. તથા તે રાજાને બુદ્ધિસાર પ્રમુખ મંત્રીઓ હતા, કે જે પિતાના દેશની સંધિ-હદનું રક્ષણ કરવામાં વિચક્ષણ, પ્રજાના પરિપાલનમાં અનુરકત, અન્ય પ્રેમી, ભારે સંતેષી, રાજ્યની સુવ્યવસ્થામાં સાવધાન, શત્રુઓની ગુપ્ત હીલચાલને જાણનારા, સ્વામિલકત, ગુણાનુરાગી, રાજ્યભાર વહન કરનારા, મેટું કામ પણ માથે લેનારા, એક એક પ્રધાન ગુણથી મંડિત તથા સમસ્ત ન્યાય–શાસ્ત્ર સાંભળવાથી વિસ્તૃત બુદ્ધિવાળા હતા. નિરંતર અસુરેના ઉપદ્રવના ભયને લીધે વ્યાકુળ થતી દેવાંગનાઓથી શોભતી, જ્યાં પ્રવર