________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર. લોક પિતપોતાના સ્થાને પી રહ્યા. પછી અનુક્રમે પ્રભાત થતાં ત્રિપૃષ્ઠ પિતાના પુરૂષોને જણાવ્યું“ અરે ! તમે રણભૂમિમાં જાઓ અને ત્યાં પ્રહારથી ઘાયલ થયેલા ચોધાઓની તપાસ કરે. તેમના ઘાતપર પાટા બાંધી ઐષધાદિકથી તેમનું રક્ષણ કરે અને દુષ્ટ અ“એ નીચે પાડેલા રાજાઓની શોધ કરે. એ પ્રમાણે પોતાના સેવકને ત્યાં નિયુકત કરી, અંતઃપુર સહિત અને સમસ્ત રાજાઓથી પરવારેલ ત્રિપૃષ્ઠ પતનપુરમાં આવ્યું, અને નગરજનોએ હજારે ધ્વજાઓથી શણગારેલ, સ્થાને સ્થાને બાંધેલ માંચડા પર નાટક કરતી વારાંગનાએથી રમણીય, પાથરેલ સુગંધિ પુષ્પના પુજથી વ્યાપ્ત રાજમાર્ગ યુકત અને મનહર પટહ પ્રમુખના પ્રગટ જયનાદથી ગજિત, એવા તે નગરમાં મહાવિભૂતિપૂર્વક ત્રિપૃષ્ઠ દાખલ થયે, એટલે શેષ પરિવાર યાચિત સ્થાને રહ્યો. પછી કેટલાક દિવસે ત્યાં રહી, ફરી પણ બધા સૈન્ય સહિત અને ચક, છત્ર, ધનુષ્ય, મણિ, માળા, ગદા, શખ–એ રયુકત ત્રિપૃષ્ઠ દિગ્વિજય કરવા નીકળે. અનુક્રમે તેણે ભરતાધ ક્ષેત્ર સાધ્યું. પૂર્વે ન નમેલા રાજાઓને નમા
વ્યા, તેમને સેવાવૃત્તિમાં સ્થાપ્યાં, અને તેમની પાસેથી હાથી, અશ્વ, રત્ન પ્રમુખ કીંમતી પ્રાભૂત-ભેટે લીધી. એમ બધા હજારો મંડલેશ્વરથી અનુસરાતે, અઅપૂર્વ નગરાદિક જેતે, અંગ, વંગ, કલિંગાદિ દેશમાં અન્ય અન્ય રાજાઓને સ્થાપન કરતે તે મગધ દેશમાં પહોંચે, ત્યાં કટિ પુરૂષ ઉપાડી શકે તેવી મહાશિલા તેના જોવામાં આવી, એટલે પિતાના ભુજબળના ગર્વથી તેને લીલાપૂર્વક વામ-ડાબા ભુજદંડથી ઉંચે ઉપાડી છત્રની જેમ તેણે શિરપર ધારણ કરી. એમ અતુલ બળ જેવાથી હર્ષને લીધે વિકાસ પામતા લોચને, રાજા
એ જય જયારવ કર્યો અને માગધજનેએ આ પ્રમાણે ગુણગાન કર્યા હે દેવ! મૃણાલ સમાન અને વિશાળ કોટિશિલાને ધારણ કરનાર એવો તમારે હાથ, શિરે ધરણપૃષ્ટને ધરનાર શેષનાગની સમાનતા બતાવે છે. તમારી આવી લીલાથી કેનું ચિત્ત કંપાયમાન ન થાય? પરંતુ તે જન સર્વથા પત્થરથી બનાવેલ ન હૈ જોઈએ. ” એમ અનેક પ્રકારે માગધજનેથી વખણાતે ત્રિપૃષ્ઠ કેટિશિલાને મૂકીને પોતાના નગર ભણું ચાલ્યું. જતાં જતાં તે દંડકારણ્યની ભૂમિમાં ગયે અને સેનાને સ્થાપન કરીને તે કેટલાક દિવસ ત્યાં રહ્યો.
એકદા સેવકે બધા ગાઢ નિદ્રામાં હતા, તે વખતે અનુરક્ત અને વિરક્ત પરિવારની તપાસ કરવા, વેશ-પરાવર્ત કરી, હાથમાં ચક્ર લઈ, યામહસ્તી– પહેરામાં ઉભા રહેતા માતંગપર આરૂઢ થયેલા અંગરક્ષકેનું લક્ષ્ય સુકાવી, વાસુદેવ એકલે પોતાના તંબુમાંથી બહાર નીકળ્યો અને પદ-પ્રચાર જણાવ્યા વિના આમ તેમ ભ્રમણ કરતાં તે સૈન્ય-પ્રદેશને ઓળંગી આગળ જેટલામાં જાય છે, તેવામાં છેડે છેટે મંદ મંદ કે લાહલ તેના સાંભળવામાં આવ્યું. જે સાંભળી
