Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य. १ उ. १ सू.२ संज्ञावर्णनम्
१७५
विचिकित्सा संज्ञा । यथा दानादिधर्मस्य फलं प्रति संशयः । सा द्विधा - देशतः, सर्वतश्च । ' द्वाविंशतिपरिषहसनब्रह्मचर्य केशोल्लुञ्चनादिक्लेश सहनस्य फलं भविष्यति न वे ' - तिरूपा देशतः । ' परलोकादि सत्यं न वे'- तिरूपा, सर्वज्ञप्ररूपितजीवादितत्त्वं यथार्थं न वे ' - त्यादिरूपा वा सर्वतः ।
(१५) शोकसंज्ञा -
(१५) मोहनीयकर्मोदयादिष्टवियोगजनिता विमलाप - वैमनस्यरूपा आत्मनः परिणतिः शोकसंज्ञा । सा चाक्रन्दनादिना ज्ञायते ।
(१६) धर्मसंज्ञा
(१६) मोहनीयक्षयोपशमेन सर्वविरति - देशविरतिलक्षणा कर्मक्षयजनकसंज्ञा कहलाती है । जैसे- दान धर्म आदि के फल में संदेह होना । यह संज्ञा दो प्रकार की है-देश और सर्व से। 'बाईस परीषहों के सहने का, ब्रह्मचर्य पालने का, केशलोच आदि क्लेश सहने का फल मिलेगा या नहीं ?' इस प्रकार का संशय होना देशतः विचिकित्सासंज्ञा है । 'वास्तव में परलोक है या नहीं, सर्वज्ञ के द्वारा प्ररूपित जीव आदि तत्व यथार्थ हैं या नहीं ?' इस प्रकार का संशय सर्वतः विचिकित्सा संज्ञा है ।
(१५) शोकसंज्ञा -
मोहनीय कर्म के उदय से इष्टवियोग से उत्पन्न होनेवाली विलाप और विमनस्कतारूप आत्मा की परिणति शोकसंज्ञा कहलाती है ।
(१६) धर्मसंज्ञा —
मोहनीय कर्म के क्षयोपशम से कर्मक्षयजनक सर्वविरति तथा देशविरति વિચિકિત્સાસના કહેવાય છે. જેમકે:-દાન ધર્મ આદિના ફલમાં સ ંદેહ થવા. આ संज्ञा मे अारनी होय छे - (१) देशथी, (२) सर्वथी, 'खावीश परिषहोनु सहन કરવું તે, બ્રહ્મચર્ય પાલન કરવું તે, કેશનું લેાચન કરવું વગેરે કલેશ સહન કરવાનુ કુલ મળશે કે નહિ ? - આ પ્રકારના સંશય તે દેશથકી વિચિકિત્સાસંજ્ઞા છે. વાસ્તવમાં પરલેાક છે કે નહિ, સર્વજ્ઞદ્વારા પ્રરૂપિત જીવ આદિ તત્વા યથાર્થ છે કે નહિ’ આ પ્રકારના સંશય તે સર્વથકી વિચિકિત્સાસંજ્ઞા છે.
(१५) शोसंज्ञा
માહનીય કર્મના ઉદ્દયને લીધે, ઈવિયેાગથી ઉત્પન્ન થવા વાલી, વિલાપ અને મિનસ્કતા ( વ્યાકુલ ચિત્ત) રૂપ આત્માની પરિણતિ શાકસંજ્ઞા કહેવાય છે.
(१६) धर्मसंज्ञा
માહનીયકમના ક્ષાપશમથી કર્મક્ષયજનક સવિરતિ તથા દેશિવરતિ પ
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
