Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 446

आचारचिन्तामणि-टीका अध्य.१ उ.२ सू. २ पृथ्वीकायसमारम्भः ४२३ मातुराणां हृदयं मनागपि न द्रवति, प्रत्युत मृगान् क्षुधितव्याघ्र इव ते पृथिव्यादिप्राणिगणं प्रणिघ्नन्ति, इति संसूचयति ॥ सू. १॥
तत्र षड्जीवनिकायरूपे लोके प्राथम्यात् पृथिवीकायस्याधिकारमाह-संति पाणा' इत्यादि।
मूलम्संति पाणा पुढो सिया लज्जमाणा पुढो पास । अणगारामो-त्ति एगे पवयमाणा जमिणं विरूक्रूवेहि सत्थेहिं पुढविकम्मसमारंभेणं पुढविसत्थं समारंभमाणा अण्णे अणेगरूवे पाणे विहिंसइ । मू. २ ॥
छायासन्ति प्राणाः पृथक् श्रिताः लज्जमानाः पृथक् पश्य । अनगाराः स्म इति एके प्रवदमानाः, यदिदं विरूपरूपैः शस्त्रैः पृथिवीकर्मसमारम्भेण पृथिवीशस्त्रं समारम्भमाणा अन्यान् अनेकरूपान् प्राणान् विहिंसन्ति ।। २ ॥ मन में दया नहीं आती, प्रत्युत भूखा वाघ जैसे मृगों को मारता है उसी प्रकार विषयलोलुप लोग उन जीवों की हिंसा करते हैं । सू. १ ॥
षड्जीवनिकायरूप लोक में पृथ्वीकाय पहला है, अतः पृथ्वीकाय का अधिकार कहते हैं:-'संति पाणा' इत्यादि ।
मूलार्थ-पृथ्वी में अलग-अलग प्राणी हैं । पृथ्वीकाय के आरंभ की निवृत्ति करने वालों ( मुनियों ) को पृथक् समझो । 'हम अनगार हैं ' इस प्रकार कहनेवाले द्रव्यलिंगी नाना प्रकार के पृथ्वीशस्त्रों से पृथ्वीकर्म का समारम्भ करके पृथ्वीशस्त्र का समारम्भ करते हुए अनेक प्रकार के अन्य प्राणियों की भी हिंसा करते हैं ॥ सृ. २ ॥ તેના મનમાં દયા આવતી નથી, પરંતુ ભૂખે વાઘ જેમ મૃગોને મારે છે, તે પ્રમાણે વિષય-લોલુપ લેક તે જીવોની હિંસા કરે છે. (૧)
વજીવનિકાયય લેકમાં પૃથ્વીકાય પ્રથમ છે, તે કારણથી પૃથ્વીકાયને मधि२ ४ छ:-'संति पाणा' त्याहि.
મલાથ–પૃથ્વીમાં અલગ-અલગ પ્રાણી છે. પૃથ્વીકાયના આરંભની નિવૃત્તિ ४२वा (मुनिया)ने ही ant. ५२'तु 'म मन॥२-साधु मुनि छी.' २॥ પ્રકારનું કહેવાવાળા દ્રવ્યલિંગી (વેષ ધારણ કરનારા) નાના-પ્રકારના શોથી પૃથ્વી કર્મને સમારંભ કરીને પૃથ્વીને આરંભ કરતા થકા અનેક પ્રકારના અન્ય प्राणीमानी पर सा ४२ छ. (२)
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧