Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
आचारचिन्तामणि- टीका अभ्य. १ उ. ५ सू. ६ वनस्पतिकाय हिंसा गजाश्वमृगव्याघ्रसिंहादीनां स्वरूपं दधाना
जनयन्ति ।
यथा-स एव
माननं= जनसत्कारस्तदर्थ. पत्रादिकर्तनकलाकुशलो मालाकारः स्वमाननार्थं कर्तरीशस्त्रेण वृक्षलतादीनां पत्रादिकं कृन्तति । पूजनं = वस्त्ररत्नादिलाभस्तदर्थम्, यथा - देवपतिमाद्यर्थं पत्रपुष्पफलादीनां त्रोटने । तथाजातिमरणमोचनाय = जन्ममरणबन्धमोचनार्थ, यथा- मुक्तिकामन पूजायां पुष्पपत्रादिसमुच्छेदने, तथा - दुःखप्रतिघातहेतुं याधिशमनाद्यर्थम् - ओषधि - वृक्षलतादीनां मूलकन्दशाखापत्रपुष्पफलादिभेदने, स जीवनसुखाद्यर्थी स्वयमेव हाथी, घोडा, हिरन, बाघ, सिंह आदि का आकार बन जाता है और इससे उस बगीचे की सुन्दरता बढती है, ऐसा जानकर करता है ।
कार के लिए भी वनस्पति की हिंसा की जाती है, जैसे- पत्ता वगैरह काटने में कुशल वही पूर्वोक्तमाली कैंची से वृक्षों या लताओं के पत्ता आदि काटता । तथा पूजन के लिए अर्थात् वस्त्रों और रत्नों के लिए भी वनस्पतिकाय की हिंसा करते हैं । जैसे - देव प्रतिमा आदि के लिए पत्र, फूल, फल तोडने में ।
1
६३१
वृक्षादयस्तस्योपवनादेर्विशिष्टशोभां
जन्म मरण से छुटकारा पाने से लिए भी उक्त हिंसा की जाती है। जैसे - मुक्ति की इच्छा से पूजा के लिए फूल - फल तोडने में । दुःखों का प्रतीकार करने के लिए भी यह हिंसा की जाती है । जैसे- रोग मिटाने के लिए ओषधि, वृक्ष, लता, मूल, कन्द, शाखा, पत्र, फूल आदि तोडने में हिंसा की जाती है ।
વૃક્ષ લતા વગેરેને એવા પ્રકારે કાપે છે કે તેમાં હાથી, ઘેાડા, હરણ, વાઘ, સિંહ આદિના આકાર બની જાય છે, અને તેથી એ બગીચાની સુંદરતા વધે છે. એવું સમજીનેજ કરે છે.
જન—સત્કાર માટે પણ વનસ્પતિની હિંસા કરવામાં આવે છે, જેમ-પાંદડાં વગેરેને કાપવામાં કુશલ આગળ કહેલા તેજ માળી ખેંચી (કાતર)થી વૃક્ષ અથવા લતાનાં પત્તાં આદિ કાપે છે. તથા પૂજન માટે અર્થાત્ વ અને રત્નાને માટે પણ વનસ્પતિકાયની હિંસા કરે છે, જેમ-દેવપ્રતિમા આદિ માટે પત્ર ફૂલ ફૂલ તેાડવામાં.
જન્મ-મરણથી છુટવા માટે પણ પૂર્વ કહેલી હિંસા કરવામાં આવે છે, જેમકેમુક્તિની ઇચ્છાથી પૂજા માટે ફૂલ ફૂલ તેાડવામાં.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
દુઃખાના પ્રતિકાર કરવા માટે પણ એ હિંસા કરવામાં આવે છે. જેમકે-રોગનિવારણ ४श्वा भाटे औषधी, वृक्ष, लता, भूल, हुन्छ, शाखा, पत्र, ड्रेस आदि तोडवामां हिंसा ४२વામાં આવે છે.
