Book Title: Kalpasutra
Author(s): Rajkirtisagar
Publisher: Subodh Shreni Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020432/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 55 Wan www.kobatirth.org prakAzaka : subodha zreNI prakAzana, prAMtija S zrI kalpasUtra gujarAtI bhASAMtara 5 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdaka : pU. panyAsa pravara zrI rAjakIrtisAgara ma.sA. Wan Mian Mi 5
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koTI koTI vaMdanA , roga |iAha mAyAI kAma, - pa.pU. gacchAdhipati hAni zuDAmaNi zAzA gati mathaTAzitNe rAjInAIta thaI jatI mAnI nAnI pa.pU, prazAnDamUrti AcArya zrI subodhasAgarasarIzvarajI masA zrI kAMtisAgara surIzvarajI ma.sA. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI ma. sA. | zrI kalAsasAgarasUrIzvarajI ma. sA. zrI manoharakIrtisAgarasUrIzvarajI ma. sA. ke janma 1 saM. 1dakA mArazara vada-10 junA DIsA 1 mAM, ha46 i maNa suk- 14 kAmInAM pAtra ! saM. 1 16 mahA va6-14 vizApura jUjya saM. 14 zap macchara - jagarAva (paMjAba) jaye ' dIkSA 1 saM. 1984 mAdAvA suda-1 bAraDolI : dazA 1 che. kapha da gaNa mUTha-3 dhINoja 24, 1969 kArataka vadaM-1 sarakheja ' dIkSA saM. 1957 mArgazara suda-6 ilanapura - amadAvAda tat , 1 kapa ra ma ma mAnavanAtha pAnI | sa do me, 2 5 mana lAlat is I vorA ja zuM kAi mAsA mAM janA mA panyAsa dha R 1985 mAra suda 1 vijApura AcArya pada saM. 19 96 mAgazara suda-15 pethApura tathA ka . 21 makara suda-6 zreNI dhanyAsa pada 3 saM. 2g26 mecchA va6-5 junA DIsA mApa padha ! e. 19 6 vaizAkha suda pINA nIya che ! meM rAjA tAi mApanA - kALadharma saM. 1981 jeTha vada-8 vijApura 9 + meM. 222 vada-11marNa AcAI pada 3 saM. 231 paI suda-5 kripati pada ke seM. 24 mag a- | kALadharma : saM. 2426 mAdaravA suda-5 jUnA DIsA bajiki nA # che. 2 kAna ha ma ] sAbaramatI amadAvAda jayI ne mane, poSa, muMbaI nayama saM. 2 1 jeTha suda-6 amadAvAda adhyAtma jJAnanI gaMgA vahAve, ajita, Rddhi, jaya, kIti pAve, kailAsa, sabodha, manahara bhAve, kalyANa, padma, baddhi gaNa gAve For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | OM huM aIm namaH || | | anaMta labdhi nidhAnAya zrI gautamasvAmine namo namaH || || gaNasaMpatuM samRdrAya zrI sudhamasvAmine namo namaH | |OM huM namo nANassa ll || caramazAsanapati trizalAnaMdana zrI mahAvIrasvAmi paramAtmAne namo namaH | II yoganiSTha AcArya bhagavAna zrImad buddhi-kIrti-kailAsa-subodha-manohara kIrtisAgara sUrI gurubhyo namo nama:// caturdaza pUrvadhara zruta kevali zrI bhadrabAhusvAmi viracita zra kapUchatra bhASAtara 5. khImA vijayajI gaNi bAlAvabodhAnusAra (zuddha gujarAtI lIpimAM) Azivada dAtA : vartamAna gacchAdhipati sAgara ratna pUjyapAd A. bha. zrImad subodhasAgarasUrIzvarajI ma. sA. tathA prazAMta mUrti pa.pU. A.bha. zrI manoharakIrtisAgara sUrIzvarajI ma.sA. saMpAdaka : pU. panyAsa pravara zrI rAjakIrtisAgara ma. sA. vIra saM. 2529 vi. saM. 2059 sane 2003 For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara -: prakAzaka tathA prApti sthAna : subodha zreNI prakAzana dilIpabhAI ema. koThArI navA bajAra, svAmInArAyaNa maMdira pAse, prAMtija - 383 205, jI. sA.kAM. phona: 95 - 2770 (o) 231175 (rahe) 230975 vimocana : mahA suda-5 ne gurUvAra tArIkha 6 ThThI phebruArI 2003 prata : pa00 mUlya : rUA. 300-00 -- : mudraka : jIgIza mahetA, Imeja, amadAvAda. phona : (o) 5454017 (rahe) 676 82 60, 67682 6 6 mobAIla : 98240 57892 ane 2 For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit jI prastAvanA kalpasUtra bhASAMtara -: jarA thobho! vAMco!: prastAvanA sarva sUtra ziromaNi zrI kalpasUtranuM khImazAhI zuddha gujarAtI lapimAM prakAzana thAya tevI mArI bhAvanA ghaNA samayathI hatI. mArI bhAvanAne puSTi maLe tema keTalAka pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone bAlAvabodha lIpi vAMcavAnI pratikULatA che. tethI gujarAtI lIpimAM "kalpasUtra" chapAya tevuM teo cAhe che. muni bhagavaMtone sahAyabhUta banavA zrI kalpasUtranuM khImazAhI saMpUrNa gujarAtI lIpimAM prakAzana karavuM teno nirNaya levAmAM Avyo jethI darekane upayogamAM AvI zake. - yogAnuyoga vayovRddha pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone vAMcavAmAM saraLatA rahe ane sahelAIthI vAMcI zake mATe tenA Type (akSara) paNa sAmAnya tayA moTA levAmAM AvyA che. khImazAha kalpasUtranuM saMpUrNa gujarAtI lapimAM yathAsthita prakAzana karavAmAM AvyuM che. arthAt pUrvAcAryanA lakhANamAM koI pheraphAra ke vadhaghaTa karavAmAM AvI nathI. anya ba For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAR prastAvanA kalpasUtra bhASAMtara pUjyapAduM gurudevazrI - zAsana prabhAvaka gacchAdhipati AcArya bhagavaMta zrImad subodhasAgarasUrIzvarajI ma.sA. tathA prazAnta mUrti parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI manoharakIrtisAgarasUrIzvarajI ma.sA. nA zubha | AzirvAdathI A kArya nirvighna pUrNa thayuM che. te mATe teozrIno khUba khUba RNi chuM. teozrIno jeTalo | upakAra mAnuM teTalo ocho che. - presa doSa ke anya koI bhUla dhyAnamAM Ave to vAcaka varga amArA prati dhyAna dorazo, jethI bhAvi | prakAzanamAM kSati sudhArI zakAya. RATI zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha je. mUrti-pU. jaina saMgha godAvarI nagara jaina upAzraya vAsaNA, amadAvAda-380007. guru caraNa kiMkara rAjakIrtisAgara kArataka suda-5 jJAna paMcamI zanivAra tA. 9-11-2002 vIra saM. 2529 vi. saM. 2059 a-4 For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 05 kalpasUtra bhASAMtara nivedana : prakAzakIya nivedana : pU.tapasvI gaNivarya zrI rAjakIrtisAgarajI ma.sA. nA prata tathA pustakonuM prakAzana A saMsthA taraphathI avAra-navAra karavAmAM Ave che. jeno vAcaka varga taraphathI ghaNo ja sAro sAtha ane sahakAra maLato rahyo che. temAMya dhyAna kheMce tevI be prato tathA be pustako la mata : (1) zrI upadeza prAsAda bhAga-1 thI 4pUrvAcArya pU. vi. lakSmI sUrIzvarajI ma.sA. kRta (dareka bhAgamAM 90-90 vyAkhyAna saMgraha - kula 360 vyAkhyAno). (2) zrI navasamaraNa tathA gautama savAmino rAsa (BlockType) (nUtana varSanI mAMgalika prata) pustaka : (1) triveNI saMgama (bhaktAmara stotranA yaMtra-maMtra-sahita navasmaraNa Adi) (2) kArtikI pUrNimA - yAtrAvidhi uparokta prata tathA pustako khUba ja lokapriya banela che. prativarSa caturvidha saMgha samakSa paryuSaNa mahAparvamAM je "Agama sUtra kalpasUtra" pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto vAMce che tenuM saMpUrNa gujarAtI lIpimAM moTA akSaramAM prakAzita karatAM amo atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. " A nUtana prata loka cAhanA prApta karaze tathA pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone khUbaja upayogI thaI paDaze tevI amo AzA rAkhIe chIe. Imeja prinTarsanA bhAIzrI jIgIza mahetAe potAnA hadayanA bhAvollAsathI anya kAryone bAjumAM rAkhI A kAryane jhaDapathI ja komyuTarAIjha kaMpojhIMga karI ApyuM tenA amo ghaNA ja AbhArI chIe. a-5 For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivedana kalpasUtra bhASAMtara A saMsthAmAM je te saMgho avAra-navAra lAbha le che teno upakAra ze bhUlAya? (1) zrI mahuDI (madhupurI) che. mUrti pU. jana saMgha tathA mahuDI jaina peDhI TUTa ....... mahuDI. (2) zrI vijApura buddhisAgara sUri samAdhi maMdira........... khas eSa mAkavi para () zrI prema vardhaka che. mUrti pU na saMgha ............ ......... dharaNIdhara jaina derAsara, vAsaNA, amadAvAda. ) zrI seTelAITa che. mUrti pU jana saMgha........................ seTelAITa, amadAvAda. (5) bI bhIDabhaMjana pAmanAtha che. mUrti pU jana saMgha.... .. godAvarInagaravi-1, vAsaNA, amadAvAda-7, I bI vItarAga che. mUrti pU jana saMgha ..pAlaDI, amadAvAda-7. () zrI dharmanAtha po. he. jenanagara je. mUrti pU, jana saMgha...................... .jenanagara, amadAvAda-7. (8) zrI dharmabhakti che. mUrti pU. jena saMgha . .. rAjagArDana, amadAvAda-7. () zrI gurukRpA che. mUrti pUjana saMgha............................................. solA roDa, amadAvAda-7, (10) zrI prAMtija che. mUrti pU jaina saMgha A sivAya nAmI/anAmI saMgho tathA vyaktigata lAbha lenAra sarvanA AbhArI chIe. uparokta pratanuM prakAzana karatA kaMI paNa bhUla rahI gaI hoya to tenI amo kSamA yAcIe chIe. kArataka suda pAMcama (jJAna paMcamI) dilIpabhAI koThArI | di, che zanivAra, tA. 9-12-2002 subodha zreNI prakAzana vatI mAM vIra saM. 2529 vi.saM. 2059 prAMtija. . prAMtija. e-6 For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir N kalpasUtra bhASAMtara | saujanya H saujanya : SA % (1) zrI premavardhaka je. mUrtipUjaka jaina saMgha - dharaNIdhara jaina derAsara (zAnakhAtAmAMthI) * navA vikAsa gRha roDa, pAlaDI, amadAvAda - 380 007. (2) zrI premavardhaka padmAvatI mAtAjI TrasTa - dharaNIdhara jaina derAsara navA vikAsa gRha roDa, pAlaDI, amadAvAda - 380 007. Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ming Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Tong (3) zrI seTelAITa caeN. mUrtipUjaka jaina saMgha (jJAnakhAtAmAMthI) seTelAITa, amadAvAda - 380015. in (4) zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jaina zve. mUrtipUjaka saMgha (zAnakhAtAmAMthI) godAvarInagara vibhAga-1 pAse, vAsaNA, amadAvAda - 380 007. %%%%Y=Le Le Le Le Le Le Le Le Ting Ting %%%%%% a-7. For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 3 tb (5) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jainanagara zve. mUrtipUjaka jaina saMgha (jJAnakhAtAmAMthI) jainanagara, pAlaDI, amadAvAda-7. (6) www.kobatirth.org (8) (0) zrI varasoDA zve. mUrtipUjaka jaina saMghanI baheno taraphathI (zAnakhAtAmAMthI) haste zrI jasavaMtalAla hIrAlAla zAha - varasoDA. zrI dharmabhakti zve. mUrtipUjaka jaina saMgha (jJAnakhAtAmAMthI) rAjagArDana, pAlaDI, amadAvAda-380007. 9 de sva. raIbena cInulAla hIrAlAla mahetAnA Atma zreyArthe haste praviNabhAI tathA azokabhAInA saparivAra taraphathI - malADa (vesTa), muMbaI-64. (9) zrI rasikabhAI mULacaMdabhAI zAha dIpa epArTamenTa, vAsaNA, amadAvAda - 380 007. (10) zrImati varSAbena kalyANabhAI zAha kundara vi-2, vAsaNA, amadAvAda - 380007. (11) sva. mohanalAla vaMdarAvana zAha verAvaLa vALA - hAla vAlakezvara, muMbaI. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saujanya a-8
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara krama 1. 2. 3. 4. 5. mahA parvano karyo divasa ? cotho divasa cotho divasa pAMcamo divasa pAMcamo divasa chaThTho divasa kayA pAne karyo adhikAra ? viSaya kayuM vyAkhyAna ? paheluM vyAkhyAna bIjuM vyAkhyAna trIjuM vyAkhyAna cothuM vyAkhyAna www.kobatirth.org pAMcamuM vyAkhyAna dharma sArathI.. svapra vicAra (cAra svapra) svapra pAThaka svapa phala trizalA mAtAno vilApa zrI vIraprabhunuM janma vAMcana janmotsava... AmalakI kriDA. dIkSA kalyANaka. For Private and Personal Use Only pAnA naMbara 1 57 112 157 184 206 210 237 254 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [8] ]] C anukrama a-9
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ ; anukrama kalpasUtra bhASAMtara 1 6. chaThTho divasa chaThuM vyAkhyAna 336 . 7. sAtamo divasa sAtamuM vyAkhyAna upasarga adhikAra .................. 269 zrI mahAvIra prabhuno kevalajJAna adhikAra. 333 gaNadharavAda.... zrI vIraprabhuno nirvANa adhikAra .......... 381 zrI pArzvanAtha prabhunuM caritra........................ 404 zrI neminAtha prabhunuM caritra. zrI naminAtha prabhuthI zrI ajitanAtha prabhunA AMtarAno kALa......... .......454 zrI RSabhadeva prabhunuM caritra............466 sthavirAvalI............... 512 sAmAcArI......... ....................570 [N ni 8. sAtamo divasa AThamuM vyAkhyAna a-10 For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam // anaMta labdhi nidhAnAya // OM hIM aham namaH // // gaNa saMpat samRddhAya zrI gautamasvAmine namo namaH // zrI sudharmAsvAmine namo namaH // .. ||AUM hrIM namo pabayaNassa // // caramazAsana pati trizalAnaMdana zrI mahAvIrasvAmi paramAtmAne namo namaH // // yoganiSTha AcArya bhagavanta zrImad buddhi-kIrti-kailAsa-subodha manohara kIrti sAgara sUrI gurubhyo namo namaH // caturdazapUrvadhara-zrutakevali-zrImad-bhadrabAhusvAmisamuddhRtam zrIkalpasUtram / gurjara bhASAntara sahitam atha prathamaM vyAkhyAnam / praNamya zrImahAvIraM, kevalajJAnabhAskaram / kalpasUtrasya sadbAlA-vabodhaH kiJciducyate // 1 // kevalajJAnathI padArthono prakAza karavAmAM sUrya samAna zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne kalpasUtrano suMdara kAMIka bAlAvabodha kahIe chIe // 1 /. For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir JERN prathama kalpasUtra bhASAMtara comAsu rahelA sAdhu mAMgalikane mATe pAMca divasa zrIkalpasUtra vAMce. kalpa eTale sAdhuno AcAra, rIte sAdhuno AcAra dasa prakAre che. te A pramANe-acelaka kalpa, udezika kalpa, zayyAtara kalpa, rAjapiMDa DI AS | vyAkhyAnama kalpa,kRtikarma kalpa, vrata kalpa, jayeSTha kalpa, pratikramaNa kalpa,8 mAsa kalpa, ane paryuSaNA kalpa,7. Ii dase kalpanI vistArathI samajaNa - - 23 nava vanya -vasarahitapaNuM. tIrthaMkarAzrita acelaka kalpa-tIrthaMkaro jayAre dIkSA le che tyAre iMdra eka devaduSya vastra bhagavaMtane khabhe mUke che, te devadUSya jayAM sudhI bhagavaMtanI pAse hoya tyAM sudhI sacelaka kahevAya; paNa jayAre te vastra jAya tyAre acelaka kahevAya. sAdhu Azrita acelaka kalpa-pahelA tIrthaMkara zrI RSabhadeva ane chellA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmInA sAdhu zveta, parimANavALAM ane jIrNaprAya vastra rAkhe che, tethI teo vastra rahita hovAthI temane acelaka kalpa che. zrI ajitanAtha pramukha vacalA bAvIsa jinanA koI koI sAdhu bahumUlyavALAM ane bhinna bhinna varNavALAM A vastro rAkhe che, tathA koI koI sAdhu zveta ane parimANavALAM vastro rAkhe che, tethI teone acelaka kalpa (4 anizcita che. pahelA ane chellA jinanA sAdhuo zveta, parimANavALAM ane jIrNaprAya vastro rAkhe che, For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAna thiI tethI temane to acelaka kalpa nizcita che. ahIM koI zaMkA kare ke-"pahelA ane chellA tIrthaMkaranA sAdhuo vastra dhAraNa kare che, chatAM temane acelaka kema kahevAya ?' teno uttara e che ke-temanAM vastro jIrNaprAya ane alpa mUlyavALAM hoya che, tethI acelaka eTale vasrarahita ja kahevAya che, kAraNa ke, tuccha ane jIrNaprAya vastro rahetAM lokomAM avaDhapaNuM prasiddha rIte kahevAya che. jema koI phakta paMcIyuM paherIne nadI utaryA hoya, teo kahe che ke "ame to nagna thaIne nadI utaryA.' vaLI loko pAse kapaDAM hoya che, paNa te tucchaprAya hoya to thiI dhobI, darajI athavA vaNakarane kahe che ke - "amone amArAM kapaDAM Apa, ame kapaDAM vinAnA beThA chIe'. evI rIte pahelA ane chellA jinanA sAdhuone vastro hovA chatAM acelakapaNuM kahyuM che ||1|| 2 ziva eTale AdhArmika. koI sAdhune nimitte athavA sAdhunA koI samudAya nimitte AhAra pANI vigere banAvyuM hoya, te pahelA ane chellA jinanA sAdhuone koIne paNa na kahyuM. zrI ajitanAtha pramukha bAvIza jinane vAre to, je sAdhu athavA sAdhu samudAya nimitte AhAra pANI vigere karyuM hoya te AhAra pANI vigere te sAdhu athavA sAdhu samudAyane na kahyuM, paNa bIjA sAdhune athavA bIjA sAdhu samudAyane to kalpa //rA. 3 zAtira eTale je jagyAe sAdhu utaryA hoya te jagyAno mAlIka tenA AhAra' pANI khAdima svAdima vasa" pAtra kaMbala ogho soya astaro neraNI'' ane kAnakhotaraNI e bAra prakArano piMDa For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ||| | UNiI sarva tIrthakaronA vArAmAM sarva sAdhuone kalpa nahIM, kAraNa ke-zayAtara jo rAgI thAya to AhAra vigerenI Ai prathama sAdhu mATe jogavAI rAkhe, ane tethI AhArAdi asUjhato maLe ! vaLI sAro AhAra maLe to sAdhu te ghara na 8i | | vyAkhyAnama choDe. tathA lokomAM ema ThasI jAya ke - sAdhune je rahevAnI jagyA Ape te ja AhAra pANI vigere Ape, te bhayathI koI utaravAnI jagyA na Ape, ityAdi ghaNA doSano saMbhava rahelo che. tethI sAdhune zayyAtarano bAra prakArano piMDa na kalpe. e bAra prakArano piMDa na levAthI lokomAM jaina dharmanI prazaMsA thAya ke - aho ! jaina sAdhuo niHspRhI che. ane tethI utaravAnI jagyA maLe. paNa koI gAmamAM sAdhu gayA hoya, tyAM zrAvakanuM eka ja ghara hoya, to te zrAvakane ghera sAdhu rAtanA cAra pahora jAgatA rahe, prabhAtanuM paDikkamaNuMpaDilehaNa bIje sthAne kare, to te zrAvaka zayyAtara kahevAya nahIM, eTale tenA gharanuM AhAra pANI vigere kahyuM, tene gherathI AhAra pANI le to doSa na lAge. zayyAtaranI paNa ATalI vastuo sAdhuone kahyuMtRNa, mATInuM DhekuM, rAkha, mAtru (pesAba) karavAnI kuMDI, pATalo, pATa, pATIyuM, zayyA, saMthAro, lepa Adika vastu, ane cAritranI icchAvALo upadhisahita ziSya 3 ka rAviMda - eTale senApati, purohita, zreSThI pradhAna ane sArthavAha sahita rAjyAbhiSeka karela je rAjA, tenA AhAra pANI khAdima svAdima vastra" pAtra kaMbala ane rajoharaNa 8 e ATha prakArano piMDa ke pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhune kahyuM nahIM. kAraNa ke, tene ghera jatAM AvatAM sAdhune khoTI thavuM paDe, For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *zi kalpasUtra bhASAMtara ane tethI svAdhyAya-dhyAnamAM vyAghAta thAya. sAdhune amAMgalika mAne to apamAna kare, zarIre nukasAna paNa prathama kare. vaLI rUpavatI strIo, ghoDA, hAthI vigere dekhI sAdhunuM mana calita thaI jAya. vaLI lokomAM niMdA thAya vyAkhyAnam ke sAdhuo rAjapiMDa le che ItyAdi ghaNA doSono saMbhava che, tethI pahelA ane chellA jinanA sAdhune rAjapiMDa kalpa nahI. paNa zrI ajitanAtha vigere bAvIza jinanA sAdhune rAjapiMDa kalpe. kAraNa ke, teo Rju eTale sarala svabhAvI ane prAjJa eTale buddhimAna-DAhyA hoya che, tethI pUrve kahelA doSono temane abhAva hovAthI rAjapiMDa kalpa. pahelA jinanA sAdhu Rju ane jaDa-mUrNa hoya che, tathA chellA jinanA sAdhu vakra eTale vAMkA ane jaDa-mUrkha hoya che, tethI temane rAjapiMDa kalpa nahIM I4 5 kRtivarma eTale vaMdana. sarva tIrthakaranA sAdhuo dIkSAparyAyanA kramathI paraspara vaMdana kare. paraMtu A sAdhvI ghaNA varasathI dIkSita hoya, ane sAdhu navo dIkSita hoya, to paNa sAdhvI sAdhune vAMde. kAraNa ke- ja dharmamAM puruSa pradhAna che. jo sAdhu sAdhvIne vAMde to lokamAM niMdA thAya ke, - "jaina dharma to uttama che, paNa te eka dharmamAM vinaya nathI, kAraNa ke sAdhu sAdhvIne page lAge che AvI rIte ghaNA loka karma bAMdhe. vaLI sAdhvI strIjAti hovAthI tene garva Ave ke, mane sAdhu paNa vAMde che. ityAdi ghaNA doSano saMbhava che, tethI AjanA ya dIkSita sAdhune paNa sAdhvI vaMdana kare pI. For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama 6 vrata datte mahAvratA pahelA ane chellA tIrthaMkaranA sAdhune pAMca mahAvrata che, paNa ajitanAtha pramukha vyAkhyAnamu. bAvIza jinanA sAdhune cAra mahAvrata hoya che. temane maithunaviramaNa nAmanA mahAvratano samAveza thAya parigrahaviramaNa mahAvratamAM thaI jAya che, kAraNa ke-teo Rju ane prAjJa hovAthI jANe che ke - strI paNa parigraha ja che, tethI parigrahanuM paccakhkhANa karatAM strInuM paNa paccakhkhANa thaI ja gayuM. paNa pahelA ane puNa chellA tIrthaMkaranA sAdhuo Rju ane prAjJa nahIM hovAthI temane tevI buddhi hotI nathI, tethI temane pAMca mahAvrata che llll cheSTha vatva eTale vRddha-laghupaNAno vyavahAra. pahelA ane chellA tIrthaMkaranA sAdhunI vaDI dIkSAthI mAMDIne vRddha-laghupaNAnI gaNanA karavI, ane ajitanAtha vigere vacalA bAvIza tIrthaMkaranA sAdhune to aticAra rahita cAritra hovAthI dIkSAnA divasathI mAMDIne vRddha-laghupaNAnI gaNanA karavI. pitA ane putra, rAjA ane pradhAna, zeTha ane vANotara, mAtA ane dIkarI, athavA rANI ane dAsI vagere saMghAte yoga vahana kare, ane saMghAte vaDI dIkSA le to temane krama pramANe vRddha-laghu sthApavA. paNa jo putra vaDI dIkSA levAne yogya thayo hoya, pitA na thayo hoya, to thoDA divasa vilaMba karIne pitAne ja vRddha sthApavo. jo tema na karIe, ane putrane moTo sthApIe, to pitAne aprIti thAya. paNa jo teomAM abhyAsa vigerenuM moTuM AMtaruM hoya, to For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama | vyAkhyAnamu. T guramahArAja pitAne samajAve ke- "he mahAbhAgyavaMta ! tamAro putra moTo thaze to tamone ja moTAI che, tame | kaho to tamArA putrane vaDI dIkSA ApIe". evI rIte samajAvavAthI jo rAjIkhuzIthI rajA Ape to putrane ! Mii | vaDI dIkSA ApI moTo karavo, paNa nA kahe to tema karavuM nahIM. AvI rIte rAjA ane pradhAna vigere sarvane mATe samajavuM IIkA. 8 pratimA - zrI RSabhadeva ane zrI mahAvIra svAmInA sAdhuone aticAra-doSa lAge athavA na lAge to paNa teoe savAra ane sAMja ema banne vakhata avazya pratikramaNa karavuM, bAvIza jinanA sAdhuo aticAra lAge to ja pratikramaNa kare. vaLI te bAvIza jinanA sAdhuone kAraNa hoya to paNa devasI ane rAI ema be ja pratikramaNa karavAnAM hoya che, temane pampI, comAsI ane saMvatsarI pratikramaNa karavAnAM hotAM nathI II 6 mAsa vanya - pahelA ane chellA jinanA sAdhuone eka ja sthAne vadhAremAM vadhAre eka mAsa rahevuM kalpe. kAraNa ke, tethI vadhAre vakhata rahe to upAzraya upara moha vadhe, lokamAM laghupaNuM pAme ityAdi ghaNA doSano saMbhava che. ane vihAra karavAthI ghaNA prANIone pratibodha Ape, vividha prakAranA deza dekhe, jJAnavijJAna vRddhi pAme, ityAdi ghaNo lAbha thAya. paraMtu kadAca duSkALa, azakti, roga vigere kAraNe mAsa For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara IAL uparAMta rahevuM paDe to upAzraya badale, upAzrayanA khuNA badale, paNa mAsa uparAMta te ja sthAne na rahe. prathama bAvIza jinanA sAdhuo to sarala svabhAvI ane prAjJa hoya che, tethI upara kahelA doSano abhAva hovAthI vyAkhyAnamuM temane mAsakalpa niyata nathI lA 20 paryuSaT venDa eTale sAdhuoe eka sthaLe comAsuM karavuM. paryuSaNA kalpa be prakAra che - jaghanya ane utkRSTa, saMvatsarI pratikramaNathI mAMDIne kArtika comAsI pratikramaNa paryata sittera divasa sudhI rahevuM te jaghanya paryuSaNA kalpa, ane asADacomAsI pratikramaNathI mAMDIne kArtika comAsI pratikramaNa sudhI cAra mAsa rahevuM e utkRSTa paryuSaNA kalpa, e beu kalpa sthavirakalpine hoya, jinakalpine utkRSTa paryuSaNA je cAra mAsano che te hoya che. vaLI lAbhAdikane kAraNe sAdhu eka sthAne cha mAsa paNa rahe, te AvI rIte comAsA pahelAM mAsa kalpa kare, ane comAsuM vItyA pachI paNa mAsa kalpa kare, ema chamAsI kalpa thAya. A kalpa paNa sthavirakalpIne samajavo. A paryuSaNA kalpa pahelA ane chellA jinanA sAdhu avazya kare. paNa bAvIza jinanA sAdhune paryuSaNA kalpa aniyata che, kAraNa ke teo Rju ane prAjJa hovAthI doSono abhAva hoya to deza uNI vAto pUrvakoTi sudhI eka sthAne rahe, ane doSa hoya to eka mAsa paNa rahe nahIM II10nI e dasa kalpa RSabhadeva ane mahAvIrasvAmInA sAdhuone niyata jANavA, ajitanAtha vigere bAvIza jinanA sAdhuone vrata', zayyAtara, jayeSTha, ane kRtikarma', e cAra kalpa niyata jANavA. ane acalaka', For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir makI kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnama uddezika, pratikramaNa, rAjapiMDa, mAsa"tathA paryuSaNA kalpa, e cha kalpa aniyata jANavA. te pahelA tathA | chellA tIrthakaranA sAdhuomAM ane bAkInA bAvIza jinanA sAdhuomAM A pramANe AcArano bheda hovAnuM kAraNa jIvavizeSa ja che. zrI RSabhadevanA tIrthanA jIvo sarasvabhAvI ane jaDa che tethI temane dharmanuM jJAna durlabha che, zrI mahAvIrasvAmInA tIrthanA jIvo vakra ane jaDa che, tethI temane dharmanuM pALavuM duSkara che. bAvIza | jinanA tIrthanA jIvo saralasvabhAvI ane prAjJa che, tethI temane dharmanuM jJAna ane dharmanuM pALavuM ema banne sukara-saheluM che. A pramANe hovAthI pahelA ane chellA jinanA sAdhuonA tathA bAvIza jinanA sAdhuonA AcAranA be bheda thayA che. ahIM te bAbatanA dRSTAnto dekhADe che - pahelA tIrthaMkaranA keTalAka munio bahAranI bhUmithI guru pAse AvyA. gurue temane pUchyuM ke - "he munio ! ATalo badho vakhata tame kyAM rokAyA hatA?' tyAre teoe kahyuM ke - "he svAmI ! ame nAca karatA eka naTane jovAmAM rokAyA hatA. guru mahArAje kahyuM ke - "evI rIte naTane jovuM sAdhune kalpa nahIM'. tyAre teoe kahyuM ke "bahu sAruM, ame havethI naTano khela joIzuM nahIM ema kahI te vAta aMgIkAra karI. vaLI eka dahADo te ja sAdhuo bahArathI ghaNI veLAe upAzrayamAM AvyA, tyAre gurue AgaLanI peThe pUchavAthI teoe kahyuM ke - "he svAmI! ame nAcatI eka naTIne jovA rokAyA hatA. tyAre gurue kahyuM - For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GE I kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam mahAnubhAvo ! tamone te divase naTane jovAnI nA kahI hatI, tethI naTIne jovAno to niSedha ja jANavo'. tyAre ziSyoe kahyuM ke - "he prabhu ! amone te vAtanuM jANapaNuM nahotuM have pharIne tema nahIM karIe" ahIM ! teoe jaDa hovAthI ema na jANyuM ke guru mahArAje naTano niSedha karyo to naTIno niSedha hoya ja, ane sarala svabhAvI hovAthI teoe sarala uttara Apyo. ema paheluM daSTAMta jANavuM - have bIjuM daSTAMta evI rIte ke - koIka koMkaNa dezanA vANIyAe ghaDapaNamAM dIkSA lIdhI. eka vakhate IryAvahInA kAussagnamAM te ghaNA kAla sudhI sthira rahyo. teNe kAussagga pAryo tyAre gurue pUchyuM ke - "tame ATalA badhA lAMbA kAussagnamAM zuM ciMtavyuM?' temaNe kahyuM ke "svAmI ! meM temAM jIvadayA ciMtavI'. gurue pUchyuM ke "tame zI rIte jIvadayA ciMtavI?" teNe kahyuM ke - "pahelAM jyAre huM gRhasthAvAsamAM hato tyAre meM khetaramAMthI nakAmA vRkSa vigerene kADhI nAkhI sArI rIte kheDIne dhAnya vAvyuM hatuM, ane tethI ghaNuM nIpajyuM hatuM paNa have mArA putro nizcita ane pramAdI thaIne nakAmAM vRkSa vigerene khetaramAMthI nahIM maDhI nAkhe, tathA sArI rIte kheDaze nahIM to dhAnya nahIM nIpajavAthI te bicArAnA zA hAla thaze?" guru mahArAje kahyuM ke - "he che mahAnubhAva! A tame jIvadayA ciMtavI na kahevAya, paNa jIvahiMsA ciMtavI. kAraNa ke, vRkSo ukheDavAmAM tathA ! khetarane kheDavAmAM ghaNA jIvono nAza thAya che, tethI tame durbAna karyuM Ama ciMtavavu sAdhune kahyuM nahIM'. | For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org evI rIte guru mahArAjanA kahevAthI teNe 'micchA mi dukkaDaM' dIdhuM. ahIM jaDa hovAthI teNe ema na jANyuM ke, AvI rIte ciMtavavuM e jIvadayA nahIM paNa jIvahiMsA che, ane saralatAthI potAnuM ciMtaveluM guru mahArAjane yathAsthita kahI dIdhuM. vIraprabhunA tIrthanA sAdhuonA vakra ane jaDapaNAnAM be dRSTAMto nIce mujaba - vIraprabhunA tIrthanA keTalAeka sAdhuo naTane nAcato joIne, vilaMbathI gurusamIpe AvyA. gurue temane pUchyuM, ane naTa jovAno niSedha karyo. vaLI eka divasa nAcatI naTIne joIne, vilaMbathI guru samIpe AvyA. gurue pUchyuM tyAre potAnA vakra svabhAvathI jUThA uttaro devA lAgyA. pachI gurue ghaNuM pUchavAthI ci teoe satya vAta karI. guru temane Thapako devA lAgyA tyAre ulTA teo gurune Thapako devA lAgyA ke - "tamoe amone naTa jovAno te divase niSedha karyo, tyAre ja naTI jovAno paNa zA mATe niSedha karyo nahIM ! mATe A doSa tamAro ja che, ame zuM jANIe !" AvI rIte vakratAthI uttara Apyo. ema paheluM dRSTAMta jANavuM. bIjuM dRSTAMta evI rIte ke - koI eka vepArIno dIkaro durvinIta vakra ane jaDa hato. tenA pitAe ghaNI vakhata zikhAmaNa ApI ke - 'mA bApa vigere vaDIlonAM sAmuM na bolavuM. eka divase badhA gharanA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [][][]] ]]> prathama vyAkhyAnama 11
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara mANaso bahAra gayA hatA, tyAre teNe vicAryuM ke - "vAraMvAra zikhAmaNa ApatA pitAne Aje to huM barAbara prathama | vyAkhyAnam zikhAmaNa ApuM!" ema vicAra karI gharanAM bAraNAM aMdarathI baMdha karIne pote aMdara bharAI rahyo. pachI tenA pitA vigere AvyA bAda teoe bAraNuM ughADavAnuM ghaNuM kahyuM, chatAM teNe kAMI javAba paNa Apyo nahIM, tema bAraNAM paNa ughADyAM nahIM. pachI tenA pitA bhIMta olaMghIne jyAre aMdara gayA, tyAre temaNe putrane hasato nathI joyo; ane tethI temaNe Thapako Apyo, tyAre te kahevA lAgyo ke "tamoe ja mane kahyuM che ke, vaDIlone sAmo uttara na devo !' e pramANe bIjuM daSTAMta. zrIajitanAtha vigere bAvIsa tIrthaMkaranA sAdhuonA Rju ane jANapaNAnuM daSTAMta - keTalAka ajitajinanA sAdhuo naTane joIne ghaNe kAle AvavAthI, guru mahArAje pUchyuM, tyAre teoe jema hatuM tema yathAsthita kahI saMbhaLAvyuM. gurue naTano nAca jovAno niSedha karyo. pachI eka dahADo jayAre teo bahAra gayA tyAre naTIne nAcatI joIne prAjJa hovAthI vicAra karavA lAgyA ke - "rAganA hetuthI guru mahArAje naTa jovAno ApaNane niSedha karyo che; tyAre naTIne to atyaMta rAganuM kAraNa hovAthI niSedha hovo ja joIe" ema vicArI teoe naTIne joI nahIM. have je niyata avasthAnanA lakSaNavALo sittera divasano jadhanya paryuSaNA kalpa kahyo te paNa kAraNanA For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama kalpasUtra bhASAMtara abhAve jANavo, paraMtu koI kAraNa hoya to tenI madhyamAM paNa vihAra karavo kahyuM. te AvI rIte-akalyANa- | te vyAkhyAnama vipatti hoya, AhAra na maLI zake, rAjA sAdhano dveSI hoya, rogano upadrava hoya, spaMDilanI jagyA na maLe', caMDilanI jagyA jIvAtavALI hoya, sAdhune utaravAnI jagyA jIvAtavALI hoya, kuMthuAno upadrava hoya, agnino upadrava hoya, tathA jo sarpano upadrava hoya(c), to comAsAnI aMdara paNa vihAra karavo || kalpe. vaLI koI kAraNa hoya to comAsA uparAMta paNa sAdhuoe rahevuM kahyuM. te AvI rIte - varasAda varasato baMdha na rahe, ane mArga kIcaDathI cAlI zakAya tevo na hoya to uttama munio kArtika suda punama pachI paNa rahe che. vaLI upara je akalyANa vigere daza doSa kahyA, te doSano abhAva hoya, chatAM paNa saMyamanA nirvAha mATe kSetranA guNa jovA. kSetra traNa prakAranuM hoya che - jaghanya, utkRSTa ane madhyama. jayAM jinamaMdira che najIkamAM hoya; aMDilanI jagyA zuddha, jIvAta vinAnI ane koInI najara na paDe tevI hoya, svAdhyAyadhyAna sukhathI thaI zake tema hoya, ane bhikSA sulabha hoya', A cAra guNa yukta kSetra jaghanya kahevAya. terA guNavALuM kSetra utkRSTakahevAya. jyAM ghaNo kIcaDa na thato hoya, ghaNA saMmUcchima prANIo na thatA hoya, | aMDilanI jagyA nirdoSa hoya, upAzraya strIsaMsargAdi rahita hoya, dUdha dahIM ghI vigere gorasa ghaNuM malatuM hoya, lokono samudAya moTo ane bhadraka hoya, vaidyo bhadraprakRti vALA hoya, auSadha sulabha hoya', | 13 For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam gRhasthonAM ghara kuTuMbavAlAM ane dhana-dhAnyAdithI bharelAM hoya, rAjA bhadraka hoya che, brAhmaNa vigere anya matavALAo sAdhuonuM apamAna na karatA hoya'', bhikSA sulabha hoya, ane svAdhyAya-dhyAna zuddha thaI zake tema hoya, e tera guNavALuM kSetra utkRSTa jANavuM. pUrve kahelA cAra guNathI adhika guNavALuM ane tera guNathI nyUna guNavALuM eTale pAMca guNavALuM, cha guNavALuM, yAvat bAra guNavALuM kSetra madhyama jANavuM. sAdhuoe jo banI zake to utkRSTa kSetramAM, te na maLe to madhyama kSetramAM, ane te na maLe to jaghanya kSetramAM paryuSaNAkalpa karavo. paNa hAlanA samayamAM to guru mahArAje Adeza karelA kSetramAM sAdhuoe paryuSaNAkalpa karavo. A dasa prakArano kalpa trIjA auSadhanI peThe hitakArI che. te trIjA auSadhanuM daSTAMta - koI eka rAjAe potAnA putranI anAgata cikitsA mATe - roga na AvyuM chate bhaviSyamAM roga na 8 thAya e hetuthI traNa vaidyone bolAvyA. temAMthI pahelA vaidya kahyuM ke - "mAruM auSadha roga hoya to te rogano nAza kare che, paNa jo roga na hoya to navo roga utpanna kare che. rAjAe kahyuM - "sUtelA siMhane kAra jagADavA sarakhuM A tAruM auSadha kAMI kAmanuM nathI." pachI bIjA vaidhe kahyuM: "mAruM auSadha roga hoya to teno nAza kare che, ane roga na hoya to guNa athavA doSa kAMI karatuM nathI. rAjAe kahyuM ke - "rAkhamAM ghI nAkhavA sarakhA A tArA auSadhanI paNa jarUra nathI'. tyArapachI trIjA vaidya kahyuM ke - "mAruM auSadha jo roga hoya to 14 For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnama te rogane hare che; ane roga na hoya to zarIramAM baLa vadhAre che, vIrya puSTa kare che, ane kAttinI vRddhi kare che." rAjAe kahyuM ke - "A auSadha uttama che'. pachI e trIjA vaidyanuM auSadha karAvyuM, ane te vaidyanuM ghaNuM dila sanmAna karyuM. e trIjA auSadhanI peThe A dasa kalpo paNa doSa hoya to te doSano nAza kare che, ane doSa na hoya to dharmanI puSTi kare che. jo ke sAdhuo vihAra kare to ghaNo lAbha thAya; paNa varasAdanA divasomAM ghaNA jIva utpanna thAya che, ane tethI te jIvonI virAdhanA thAya, mATe ja varasAdanA cAra mAsa sAdhuone eka sthAne rahevAnuM kahyuM che. zrIkRSNa mahArAjA, je traNa khaMDanA dhaNI hatA, teo jo comAsAmAM sabhA bharIne bese to temane namana karavA soLa hajAra mukuTabaddha rAjAo, hAthI, ghoDA, ratha, pAlakhI, nokara, cAkara vigere parivArathI parivarelA Ave ane jAya. temanA AvavA javAthI kuMthuA, kIDI vigere ghaNA jIvono ghAta thAya. te ghAta na thAya mATe varasAdanA cAra mAsa kRSNa mahArAjA potAnA mahelamAM rahetA, paNa sabhA bharatA nahIM. evI rIte bIjA paNa uttama puruSoe comAsAmAM ghaNA sAvadya vyApAra karavA nahIM, comAsAmAM bahu dUra javuM nahIM, temAM paNa sAdhuoe to comAsAmAM vizeSa prakAre eka sthAne rahevuM. comAsu rahelA sAdhu paryuSaNa parva Ave tyAre mAMgalikane mATe pAMca divasa kalpasUtra vAMce. jema-devomAM 15 For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu iMdra ziromaNi che, tArAomAM caMdra, nyAyavAnuM puruSomAM rAma, rUpavaMtomAM kAmadeva, rUpavatI strIomAM raMbhA, hAthIomAM airAvata, vRkSomAM kalpavRkSa, nRtyakaLAmAM mayUra, tejasvImAM sUrya, sAhasikomAM rAvaNa, satIomAM rAjImatI, vanamAM naMdanavana, kAimAM caMdana, puSpomAM kamala, tIrthomAM zatruMjaya, guNomAM vinaya, dhanurdhArIomAM arjuna, maMtromAM zrI navakAra, buddhimaMtomAM abhayakumAra, ane auSadhomAM amRta ziromaNipaNAne dhAraNa kare che; tema kalpasUtra saghaLAM zAstromAM ziromaNi che. "nA'rhata: paramo devo, na mukteH paramaM padam / na zrIza@jayAttIrthaM, zrIkalpAd na paraM zrutam" // 1 // arihaMta prabhuthI bIjo parama deva nathI, muktithI bIjuM parama pada nathI, zrI zatruMjayathI bIjuM paramatIrtha nathI, ane zrIkalpasUtrathI bIjuM koI uttama zAstra nathI'. A kalpasUtra sAkSAt kalpavRkSa ja che. temAM vIraprabhunuM caritra bIjarUpe che, pArzvanAtha prabhunuM caritra | aMkurArUpa che, neminAthaprabhunuM caritra thaDa rUpa che, RSabhadeva prabhunuM caritra DALIorUpa che, virAvalI puSpo rUpa che, samAcArInuM jJAna e sugaMdha che, ane mokSaprApti rUpa phaLa che, A kalpasUtra vAMcavAthI, vAMcanArane sahAya devAthI, kalpasUtranA saghaLA akSaro sAMbhaLavAthI tathA vidhipUrvaka tenuM ArAdhana karavAthI te ATha bhavanI aMdara mokSa denAruM thAya che. vIraprabhu gautamasvAmIne kahe ja For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamuM che ke - "he gautama! je mANaso jinazAsanamAM ekAgra cittavALA thaIne, prabhAvanA ane pUjAmAM tatpara huM rahI, ekavIsa vAra kalpasUtrane sAMbhaLe che teo A bhavarUpI samudrane tarI jAya che". evI rIte zrIkalpasUtrano mahImA sAMbhaLIne, kaSTa ane dhananA kharcathI sAdhI zakAya evAM saMyama, tapasyA, pUjA, prabhAvanA vigere dharmakAryomAM ALasa na karavI; kAraNa ke sarva sAmagrI sahita kalpasUtranuM zravaNa vAMchita phaLane ApanAruM che. jema pANI, vAyu, tApa vigere sAmagrI hoya to ja bIja phaladAyaka thAya che tema A kalpasUtra paNa deva-gurunI pUjA, prabhAvanA, sAdharmikonI bhakti vigere sAmagrI sahita upara kahelA phaLanA heturUpa thAya che. have vizvAsI puruSanA vacanamAM vizvAsa Ave, tethI A kalpasUtra banAvanAranuM nAma kahevuM joIe. A hi kalpasUtranA racanAra cauda pUrvadhArI yugapradhAna zrI bhadrabAhusvAmI che. teoe pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamAM pUrvamAMthI dazAzrutaskaMdha uddharyo, tenuM AThamuM adhyayana zrI kalpasUtra che. cauda pUrvanuM mAna A pramANe che : paheluM pUrva eka hAthI jeTalA malInA DhagalAthI lakhI zakAya, bIjuM be hAthI jeTalAthI, trIjuM cAra hAthI jeTalAthI, cothuM ATha hAthI jeTalAthI, pAMcamuM soLa hAthI jeTalAthI, chaThThuM batrIsa hAthI jeTalAthI, sAtamuM ! cosaTha hAthI jeTalAthI, AThamuM ekaso aThyAvIza hAthI jeTalAthI, navamuM baso chappana hAthI jeTalAthI, ' For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu dazamuM pAMcaso bAra hAthI jeTalAthI, agIyAramuM eka hajAra covIsa hAthI jeTalAthI, bAramuM be hajAra , aDatAlIza hAthI jeTalAthI teramuM cAra hajAra channu hAthI jeTalAthI tathA caudamuM ATha hajAra ekaso ane bANuM kahI hAthI jeTalA malInA DhagalAthI lakhI zakAya. cauda pUrva-soLa hajAra traNaso ane trAsI hAthI pramANa maSInA DhagalAthI lakhI zakAya. te cauda pUrvanA nAma anukrame A pramANe che - utpAda', agrAyaNIya, viryapravAda, astipravAda, jJAnapravAda, satyapravAda, AtmapravAdatha, karmapravAda6, pratyAkhyAnapravAda6, vidyApravAda", kalyANa'', prANAyAma, kriyAvizAla, ane lokabiMdusAra pUrva,. kalpasUtra caudapUrvadhArI mahApuruSa zrI bhadrabAhusvAmIe banAveluM hovAthI parama mAnanIya che. vaLI | kalpasUtrano saMpUrNa artha tathA tenuM mAhAsya koI kahevAne samartha nathI e kahyuM che ke - "sabanaINaM jA hujja, vAluA-sabbodahINa jaM udayaM / tatto aNaMtaguNio, atyo ikkassa suttassa" // 1 // "mukhe jihvAsahasraM syAd, hRdaye kevalaM yadi / tathApi kalpamAhAtmyaM; vaktuM zakyaM na mAnavaiH" // 2 // "sarva nadInI veLu bhegI karIe, ane sarva samudranuM pANI bheguM karIe, tenA karatAM paNa eka sUtrano artha anaMtagaNo che. jo mukhamAM hajA2 jIbha hoya, ane hRdayamAM kevalajJAna hoya, to paNa manuSyo kalpasUtranuM For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam mAhAmya kahI zake nahIM. "kalpasUtra mahApuruSe racyuM che, to prAkRta bhASAmAM zA mATe racyuM?' evI zaMkA na | karavI, kAraNa ke - mahApuruSo paropakArI hoya che; bAlaka, strI, thoDI buddhivALA, ane vRddha paNa bhaNI zake mATe tIrthaMkara prabhue siddhAMta prAkRtamAM karyA che. kalpasUtrane vAMcavAmAM tathA sAMbhaLavAmAM mukhya rIte sAdhu-sAdhvIo ja adhikArI che. temAM paNa yoga vahana karela sAdhuone rAtre vAMcavA-sAMbhaLavAno adhikAra che, ane sAdhvIone nizIthacUrNi vigeremAM kahela vidhi pramANe divase sAMbhaLavAno adhikAra che. paNa zrIvIraprabhunA nirvANa pachI navaso eMzI varSa gayA bAda, matAMtare navaso trANuM varSa gayA bAda, dhruvasena rAjAno dIkaro maraNa pAmavAthI zokagrasta thayelA te rAjAne samAdhimAM lAvavA mATe AnandapuramAM sabhA samakSa mahotsavapUrvaka kalpasUtra vAMcavAnuM zarU thayuM. tyArathI mAMDIne caturvidha saMgha zrI kalpasUtra sAMbhaLavAne adhikArI thayo, paNa vAMcavAne to yoga vahana karela sAdhu ja adhikArI che. - have A paryuSaNa parvamAM nIce jaNAvelAM pAMca kAryo to avazya karavAM-caitya paripATI', samasta sAdhuone vaMdana, sAMvatsarika pratikramaNa, paraspara sAdharmikane khamAvavA ane aThThamano tapa karavo. temAM akramano tapa mahAphaLane denAro che. mATe muktinI saMpadAne icchatA lokoe nAgaketunI peThe te tapa avazya karavo. 19 For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam nAgaketunI kathA - caMdrakAMtA nAmanI nagarImAM vijayasena nAme rAjA hato. te nagarImAM zrIkAMta nAmano vepArI raheto hato, tene zrIsakhI nAme strI hatI, teNIne ghaNe upAye eka putra thayo. have paryuSaNa parva najIka AvatAM kuTuMbamAM saghaLA vAta kare che ke "ame aThThama tapa karazuM". evuM vacana sAMbhaLI bAlakane jAtismaraNa utpanna thaI thayuM, tethI dhAvaNo chatAM te bAlake aTTamano tapa karyo. bAlake dhAvavAno tyAga karyo. te bAlaka nahIM dhAvavAthI AMsuDAM pADatI mAtA zrIsakhIe potAnA pati zrIkAMta AgaLa vAta nivedana karI. zeThe vaidyo teDAvI ghaNA upacAra karAvyA, paNa bALaka dhAvato nathI. karamAI gayelA mAlatInA puSpanI jema, te bAlaka nahIM dhAvavAthI plAna thaI gayo. anukrame te bALakane mUrchA AvI, tethI tene mRtyu pAmelo jANI sagA- saMbaMdhIoe tene jamInamAM dATyo. tyAra pachI putranA duHkhathI teno bApa zrIkAMta paNa maraNa pAmyo. te nagarInA rAjA vijayasene bApa ane dIkaro bannene mRtyu pAmelA jANI tenuM dhana levA mATe potAnA subhaTone mokalyA. have eTalAmAM te bAlakanA aTTama tapanA prabhAvathI dharaNendranuM Asana kaMpyuM, teNe avadhijJAnathI saghaLuM vRttAMta jANyuM. tyAra pachI dharaNendra AvIne bhUmimAM rahelA te bAlakane amRta chAMTI svastha karyo, ane pote brAhmaNanuM rUpa karI, tene ghera AvI, dhana levA mATe AvelA rAjAnA mANasone aTakAvyA. te sAMbhaLI rAjA paNa turata For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnanuM tyAM Avyo, ane kahevA lAgyo ke - "he brAhmaNa ! paraMparAthI cAlI AvatI rIta pramANe ame aputrIyAnuM dhana grahaNa karIe chIe, tene tuM zA mATe aTakAve che?' dharaNendra kahyuM ke - "he rAjanuM ! zrIkAMtano putra haju jIve che, tethI tame dhana kevI rIte grahaNa karI zako ?' rAjA vigeree pUchyuM ke zrIkAMtano putra kevI rIte jIve che?, ane te kyAM che?, tyAre dharaNendra te bALakane bhUmimAMthI jIvato kADhIne nidhAnanI peThe dekhADyo. bAlakane jIvato dekhI saghaLAoe Azcaryacakita thaI pUchyuM ke - "he svAmI ! Apa koNa cho ? ane A bAlaka koNa che?' teNe kahyuM ke "huM nAgarAja dharaNendra chuM, aThThamano tapa karanAra A mahAtmAnI sahAya mATe Avyo chuM'. tyAre rAjAdike pUchyuM ke - "he svAmI ! A bALake janmatAM ja aTTamano tapa kema karyo ?' dharaNendra kahyuM ke - "he rAjan ! A bAlaka pUrva bhavamAM koI vaNikano putra hato, bAlyAvasthAmAM ja tenI mAtA maraNa pAmI hatI ane tethI tenI sAvakI mAtA ghaNuM du:kha detI. eka vakhate teNe potAnA mitrane potAnuM duHkha kahI saMbhaLAvyuM. mitre upadeza Apyo ke - "bhAI ! teM pUrvajanmamAM tapa karyo nathI, tethI tAre AvI rIte parAbhava pAmavo paDe che tyAra pachI teNe yathAzakti tapa karavA mAMDyo. eka divasa teNe manamAM nizcaya karyo ke - AvatA paryuSaNa parvamAM amano tapa avazya karIza' ema vicArI te eka ghAsanI jhuMpaDImAM sUto. A vakhate tenI sAvakI mAtAe avasara maLavAthI najIkamAM saLagatA agnimAMthI eka taNakho laI te jhuMpaDImAM For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org nAkhyo, tethI te jhuMpaDI saLagI uThavAthI te paNa baLIne maraNa pAmyo, ane amanA dhyAnathI te A zrIkAMta zeThano putra thayo, ane tethI teNe pUrvajanmamAM ciMtavelo aThThama tapa hamaNAM karyo. A mahApuruSa laghukarmI che, vaLI A bhavamAM ja mokSagAmI che, mATe tamAre tene yatnapUrvaka pALavo. vaLI A mahAtmA tamone paNa mahAn upakAra karanAro thaze'. e pramANe kahI nAgarAja dharaNendra potAno hAra te bAlakanA kaMThamAM nAkhI potAne sthAnake gayo. tyAra pachI sagAoe zrIkAMtanuM mRtakArya karIne te bAlakanuM nAma 'nAgaketu' pADyuM. pachI anukrame te bacapaNathI ja jitendriya thaIne parama zrAvaka thayo. eka divasa vijayasena rAjAe eka mANasane cora nahIM hovA chatAM tenA upara corInuM kalaMka mukI mArI nAkhyo. te marIne vyaMtara thayo. te vyaMtare pUrvabhavanA vairathI samagra nagarano nAza karavA eka zilA racI. ane rAjAne lAta mArI lohI vamato siMhAsana uparathI bhUmi upara pADI nAkhyo. te vakhate nAgaketue vicAryuM ke huM jIvato chatAM AvI rIte saMghanA ane jinamaMdiranA nAzane kema joI zakuM ?' ema vicArI teNe prAsAdanA zikhara upara caDIne zilAne hasta vaDe dhArI rAkhI. tyAre te vyaMtara paNa nAgaketunI tapazaktine sahana nahIM karI zakavAthI zilA saMharIne nAgaketune namI paDyo, tathA tenA kahevAthI rAjAne paNa upadrava rahita karyo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 22
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kobatirth.org have eka vakhate nAgaketune jinezvara prabhunI pUjA karatAM puSpanI aMdara rahelo sarpa Dasyo, chatAM paNa vyagra na thatAM zubha bhAvanA upara caDyo. bhAvanA bhAvatAM tene kevalajJAna prApta thayuM. pachI zAsanadevatAe ApelA muniveSane dhAraNa karI teNe ghaNo kAla vihAra karyo. evI rIte nAgaketunI kathA sAMbhaLIne bIjAoe paNa akrama tapamAM yatna karavo. iti nAgaketu kathA. have A kalpasUtramAM traNa viSaya kahevAnA che te nIce pramANe - "purima-parimALa Lo, maMcanuM vaddhamALatityammi / phhna parivahimA biLa-baLa-rAgherAvatI caritta" zA "zrI RSabhadeva ane zrImahAvIrasvAmInA sAdhuono e AcAra che ke - varasAda thAo athavA na thAo, paNa paryuSaNa avazya karavA, ane paryuSaNa parvamAM kalpasUtra vAMcavuM. vaLI zrIvardhamAna svAmInA tIrthamAM kalpasUtra vAMcavuM e maMgalikanuM kAraNa che, kAraNa ke A kalpasUtramAM jinezvaronAM caritro, gaNadhara vigerenI sthavirAvalI, ane sAdhuonI sAmAcArI e traNa adhikAra kahelA che. temAM prathama adhikAramAM jinezvaronA caritrane viSe Asanna upakArI hovAthI pahelAM zrImahAvIrasvAmInuM caritra kahetA chatAM bhadrabAhusvAmIjI maMgalane mATe paMca parameSThI namaskAra bhaNe che - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [] [ pa prathama vyAkhyAnama 23
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara 3 | prathama amo rihaMtAIi . namo siddhANaM che | mo mAriyA vyAkhyAnam | namo uvAyA ne gAmo to savasAdU I // eso paMcaNamukkAro, sbpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca sabesi; paDhamaM havai maMgalaM // arihaMta paramAtmAne namaskAra thAo. siddha paramAtmAne namaskAra thAo. AcArya mahArAjane namaskAra thAo. upAdhyAya mahArAjane namaskAra thAo. lokamAM rahelA sarva sAdhuone namaskAra thAo. e pAMca 8 namaskAra sarva pApano nAza karanAra che. ane sarva maMgalamAM prathama maMgala che. (te rAtre te samagor) te kAla ane te samaya eTale A avasarpiNInA cothA ArAne cheDe (samane mA mahAvIru mahA tapasvI bhagavaMta mahAvIrane (vaMza hatyuttara DholyA) uttarAphAlyunI nakSatrane viSe pAMca vAnAM thayAM (ta gA) te A rIte (hatyuttaraei guNa, punnA maM vacaMte) 'uttarAphAlvanI nakSatrane viSe vAto bhagavAnuM prANata nAmanA dasamA devalokathI cyavyA, avIne garbhamAM upanyA. (datyuttarahiM rAmAmo sahira) 2uttarAphAlyunI nakSatramAM devAnaMdAnA garbhamAMthI trizalAnA garbhamAM mukAyA. (hatyuttaraei gAI) che uttarAphAlyunI nakSatramAM janmyA. 24 For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TA S kalpasUtra bhASAMtara (datyuttardi mude vittA 3ra3 35rivuM parA) *uttarAphAlyunI nakSatramAM muMDa thaIne, eTale prathama dravyathI kezano loca karIne ane bhAvathI rAga-dveSane mUkIne, gharamAMthI nIkaLI sAdhupaNAne pAmyA - dIkSA lIdhI vyAkhyAnamuM lIdhI (datyuttaradiM 3ute 34yttare nivAdhA, nirAvarane so ripu veva navaranANA-raMsa samuHour) vaLI uttarAphAlyunI nakSatramAM bhagavAn mahAvIrasvAmIne anaMta vastunA viSayavALuM, anupama, koI paNa vastu |ii vaDe vyAghAta eTale skUlanA na pAme tevuM samasta AvaraNa rahita, saghaLA paryAya sahita sarva vastune jaNAvanAruM, paripUrNa eTale saghaLA avayavothI saMpUrNa, evA prakAranuM pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana upajayuM. (sAphaT rijinu, mayurva) bhagavAn mahAvIrasvAmI svAti nakSatramAM mokSe gayA. (tene DhALa te samaja samo mA mahAvIru te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra (je i se nimyA paratye mAre ame pavacce saDhasu) je te grISmakAlano cotho mAsa, grISma kAlanuM AThamuM pakhavADIyuM (tarasa / mAsaDhisuddha chaThThI vacce ) te asADha mAsanA zukla pakhavADIyAnI chaThanI rAtrine paNa viSe (mahAvinayapuputtarapa1rapuMDarIyA mahavimAu) jyAM mahAna vijaya che evA tathA bIjA zreSTha vimAnomAM zveta kamala jevA arthAtu atyaMta zreSTha evA puSpottara nAmanA mahAvimAna thakI, te vimAna kevuM che ? ke (vasaMsApovaTriAvo) jayAM devonI utkRSTa sthiti vIsa sAgaropama hoya che, bhagavaMtanI paNa tyAM teTalI 25 For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu sthiti hatI, evA te puSpottara vimAna thakI (mADava ) deva saMbaMdhI AyuSyano kSaya thatAM (bhavavANavi) deva saMbaMdhI gati nAma karmano kSaya thatAM ane vizvagor) vaikriya zarIranI sthitino kSaya thatAM (3utaraM varSa cA) AMtarA vinA cyavana karIne (rUdeva maMjurI sIve mAre vAre tArtima) A ja jaMbUDhIpa nAmanA dvIpane viSe bharatakSetramAM dakSiNAI bharatane viSe (mIse 3osafgfg sumasumA, samANa vatA ) A avasarpiNImAM suSamasuSamA nAmano cAra koDAkoDI sAgaropamanA pramANavALo pahelo Aro (susAI samA, vavavaMtA) suSamA nAmano traNa koDAkoDI sAgaropamanA pramANavALo bIjo Aro (susamadusamAI samIpe vavavaMtA,) suSamaduSamA nAmano be koDAkoDI sAgaropamanA pramANavALo trIjo Aro (tumasuma samIpe vitA sImAromoDAkoDI pAyAnIsA vAsadahiMthAI) ane duSamasuSamA nAmano beMtAlIza hajAra varSa UNI eka koDAkoDI sAgaropamanA pramANavALo cotho Aro ghaNo kharo gayA bAda, cotho Aro keTalo bAkI rahetAM?, te kahe che (vaMvadattarivArdi 3navardi ya mAhiM seseTiM) cothA ArAnA paMcotera varasa ane sADA ATha mAsa bAkI rahetAM (vIsA, tityareTiM AyanasamudaM rAsavagutteTiM) ivAku kulamAM utpanna thayelA ane kAzyapagotravALA ekavIsa tIrthaMkaro (voTiMya harivaMsaDusamuppaniyamasaguei) tathA harivaMzakulamAM utpanna thayelA gautama gotravAlA zrImunisuvratasvAmI tathA zrIneminAthajI e be tIrthakaro For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam (tevIsatisthaei racaMtefe evI rIte RSabha devathI AraMbhIne pArzvanAtha paryata trevIsa tIrthaMkaro thayA bAda (samane mA mahAvIre gharamatityare putatyaranidi "chellAtIrthaMkara mahAvIra thaze" e pramANe pUrvanA jinezvarothI kahevAyelA evA chellA tIrthaMkara zramaNa bhagavAn mahAvIra (mAvuiM mAne naya) brAhmaNakuMDagrAma nAmanA nagaramAM (samasta mahAsa roDAsarasa mAriyA sevAtA mAdaLI gAnaMdarasattA!) koDAlagotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI bhAryA, jAlaMdhara gotranI devAnaMdA nAme brAhmaNInI kukhane viSe (puvAvartAvatisamasa) madhyarAtrine viSe (datyuttarae navambare) uttarAphalyunI nakSatrane viSe (govA) caMdrano yoga prApta thatAM (umAdaravavaMtI) devasaMbaMdhI AhArano (mavavavavaMrtI) devasaMbaMdhI bhavano (rIjhavavaMtIy) devasaMbaMdhI zarIrano tyAga karIne ( si bhAI vavacaMte) te devAnaMdAnI kukhane viSe garbhapaNe utpanna thayA //rA | (sama mA mahAvIru zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (tinnAnovAi gava rolyA) mati, zruti ane avadhi e traNa jJAna sahita hatA. ( va ma tti nAba) potAnuM devavimAnamAMthI cyavana thavAnuM hatuM tyAre huM A devavimAnamAMthI cyavIza' e pramANe jANe che. (vImAne na nAkha) "huM evuM chuM' e pramANe na jANe, kAraNa ke vartamAnakALa eka samayano-sUkSma che. (fma tti nAgara) "huM avyo' e pramANe jANe che llall 27. jAnne jaNe cheartha, kAraNa . For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ji: mArI kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnanuM (naM ra ra ja samo mA mahAvaru je rAtrine viSe zramaNa bhagavAna mahAvIra (vAIlAI mAdaLI vArtadharasaputtA yukisi mittANa vo) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukSIne viSe garbhapaNe " AvyA, (ta ra = i sA sevA mATaft) te rAtrine viSe te devAnaMdA brAhmaNI (saLajJasi suraMgAra godImALI godImALatzayAne viSe kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI, eTale alpa nidrA karatI chatI niyANI (thA) AgaLa kahevAze evA svarUpanA (karIne vannA) prazasta, kalyANanA heturUpa, sive gha) upadravone haranArA, dhananA heturUpa, (maMnne sarasarI) maMgala karanArA ane zobhA sahita (36 mAsuma pasittA / ratuddhA) cauda mahAsvapna dekhIne jAgI. (te gaha) te A pramANe - (ga-vada-za) hAthI, vRSabha, siMha (ma) lakSmI (rAma--Liya) puSpanI mAlA, candra, sUrya (a jma) dhvajA, kalaza, (53masa-sAjI pama sarovara, samudra (vimAna-mavaUT) devavimAna athavA bhavana; je tIrthaMkarano jIva svargamAMthI Ave temanI mAtA devavimAna jue, ane je tIrthaMkarano jIva narakamAMthI Ave temanI mAtA bhavana jue caputraya-siTiM aa) ratnano rAzi, ane nirdhama agni jo. (tay f sA hevAla maLat) tyAra pachI te devAnaMdA brAhmaNI (meyA 3rAne vennA) AvA For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara svarUpanA prazasta, kalyANakArI (sive gha) upadravone haranArA, dhananA heturUpa (maMAtre sarisarIy) maMgalakArI prathama vyAkhyAnanuM ane zobhA sahita (vasa mAsumane parisattA je davuddhA samA) cauda mahAsvapnane dekhIne jAgI chatAM | (phlAvattamAhitya) vismaya pAmelI, saMtoSa pAmelI, cittamAM AnaMdita thayelI (umA ) prItiyukta manavALI (GramasIma risa) parama saMtuSTa cittavALI (risavasavasaMmAhithayA) harSanA vazathI ullasita hRdayavALI (dhArahiyaMvapu jiva samurarisaromaNUkavA) meghanI dhArAthI siMcAelA kadaMbanA puSpanI jema jeNInI romarAjI vikasita thaI che evI (sumidaM ) svapnAonuM smaraNa karavA lAgI. (sumapurA rittA) svapnAonuM smaraNa karIne (sayAjJA 3 mu) zayyA thakI uThe che. (3mudrittA 3maturi3mavartamasaMmaMtAI) uThIne mananI utAvaLa rahita, alanA rahita (kavirtAviyApu) ane vacamAM koI ThekANe vilaMba rahita evI (rAyaghaMsarisI T) rAjahaMsa saMdeza gati vaDe, (neva 3matte mATa) jayAM RSabhadatta brAhmaNa che, (tene vArA) tyAM Ave che. (uvA chattA kasama mahi) AvIne RSabhadatta brAhmaNane (3gi vigaNa vaddhAve) jaya ane vijaya vaDe vadhAve che. potAnA dezamAM jaya, ane pArakA dezamAM vA vijaya kahevAya (vAvirA bhAsapAvarIyA satya vasatthA) vadhAvIne uttama siMhAsana para besI, zramane For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAna paEll I | | lal dUra karI, kSobha rahita, thaI, (sudAsaNA rAyA) sukha-samAdhithI uttama Asana para beThI. (varatapariyAda rasanAM sirasAvitta matya maMgarli ) tyAra pachI be hAtha joDI, dasa nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne (pUrva vIsI) A pramANe bolI - pI. | ( !) he devAnupriya! huM (ujJa saMisi) Aje zavyAne viSe (suragArI 3orIramALa mahImA kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI eTale alpa nidrA karatI chatI. (meyAtte rAtre sAva sIrirI) AvA prakAranA prazasta yAvat zobhA sahita (136 mAsuma pusittA r vRddhA) cauda mahAsvapna dekhIne jAgI Hill (ta gaNA) te A rIte - (saya nA ei 2) hAthIthI mAMDI nidhUma agni sudhI A cauda mahAsvapna kahI saMbhaLAvyA ! (mrisa ja sevA[briDa 3rAnA gA vasANaM mamar) he devAnupriya ! A prazasta cauda | mahAsvapnono ( anne ratnA 7 viiivaze visa?) kalyANakArI zuM phaLavizeSa tathA vRttivizeSa thaze? teno huM vicAra karuM chuM. putrAdino lAbha te phala kahevAya, ane AjIvikAno upAya te vRtti kahevAya. (tay of se 3matte mATa) tyAra pachI te RSabhadatta brAhmaNa (TevAmaMA mAdaLI aMti) devAnaMdA 30 For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org brAhmaNInI pAse (manuM suSmA nisamma) A artha sAMbhaLIne tathA manathI avadhArIne (hatug nAva diya!) vismita thayelo, saMtoSa pAmelo, yAvat harSanA vazathI ullasita hRdayavALo (dhArAvayaMnapumAM piva samusijharomave) meghadhArAthI siMcAelA kadaMbanA puSpanI jema jenI romarAjI vikasita thayela che evo (suminuo repha) svapnAone dhAre che. (ritA : gaLuvisa) dhArIne arthanI vicAraNA kare che. (ThThuM gaNuvisittA) arthanI vicAraNA karIne (baLo sAvaLa mapuvaLa yuddhi-vijJALeLa) potAnI svAbhAvikamatipUrvaka buddhi ane vijJAna vaDe (tesi~ sumiLALa atyutaM ) te svapnAonA arthano nirNaya kare che. (atyunuM ristA vALanuM mALi vaM vayAsI) arthano nirNaya karIne devAnaMdA brAhmaNIne A pramANe kahyuM // 8 // (3rAtA jaM tume revAnuSmiNa ! suminA vidnA) he devAnupriyA ! teM prazasta svapna dekhyAM che. (nALA sivA ghannA maMgallA sarisarIjha) kalyANarUpa, upadravone haranAra, dhananA heturUpa, maMgalarUpa; zobhAsahita (bALa-oivIjJAna-vanALa-maMganArA nuM tume revAnukhi ! suminA vidyA) Arogya, saMtoSa, lAMbu 1. mati - bhaviSyakAlanA viSayane jaNAve che. 2. buddhi - vartamAna kALanA padArthane jaNAve che. 3. vijJAna - bhUtakALa tathA bhaviSyakALanI vastune jaNAve che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 31
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara AyuSya, kalyANa ane vAMchita phalano lAbha karanArA evA he devAnupriyA te svapno dekhyA che. have te prathama svapnAonuM phala kahe che, (ta nahIM) te jevI rIte (tyatAmAM sevALig !) he devAnupriyA ! arthano lAbha vyAkhyAnamu thaze. (mAtrAmAM sevAnuSaNa !) devAnupriyA ! bhogano lAbha thaze. (punAmo vASig !) devAnupriyA ! putrano lAbha thaze. (suvaratnAmo sevAnuSag !) devAnupriyA ! sukhano lAbha thaze. ( anu tuma sevAdhyag !) |SaNI he devAnupriyA ! nizcayathI tuM (navaraM mAsA vasuparipuusTI HddhamA rASTriyA vacaMtA) nava mAsa pUrepUrA saMpUrNa thayA bAda ane sADA sAta divasa gayA bAda; AvA prakAranA putrane janma ApIza. kevA prakAranA putrone ?, te kahe che - (sumAnagif-) jenA hAtha ane paga sukomala che. ( 3IripujisirIjI jenA zarIranI pAMca iMdriyo sArA lakSaNayukta ane paripUrNa che evo. (navembara vaMgaLavAre) chatra cAmara vigere lakSaNonA guNa vaDe sahita, tathA masa tala vigere vyaMjanonA guNa vaDe sahita. te lakSaNo cakravartI tathA tIrthakarone eka hajAra ne ATha hoya. baladeva ane vAsudevane ekaso ne ATha hoya. te sivAya bIjA bhAgyavaMta jIvone batrIsa lakSaNo hoya. te batrIsa lakSaNo nIce pramANe jANavA "chatra', tAmarasaM5, dhanU, viro', dasmoli-kUrmA -DakuzA, vApIH - svastika - toraNAni ja ca sara:', pagucAnanaH1, pAdapaH, cakra", zakhapa - gau, samudra - kalazau8, prAsAda19 - masyA 32 For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org - yavAH21 - yUpara stUpa - kamaNDalUnya vanibhRtSa, saccAmaro darpaNa:27 ||1|| ukSA, patAkAra9, kamalAbhiSeka:, sudAma", kekI, ghanapuNyabhAjAm // " atyaMta puNyazAlI jIvane-chatra, kamala, dhanuSya, ratha, vaja, kAcabo, aMkuza, vAva, svastika, toraNa, ha sarova2, siMha, vRkSa, cakra, zaMkha, hAthI, samudra, kalaza, prAsAda, matsya, java, yajJastaMbha, cotaro, kamaMDalu, parvata, cAmara, darpaNa, balada, dhvajA, abhiSeka sahita lakSmI, mAlA tathA mo2, e batrIza lakSaNo hoya. vaLI prakArAMtare batrIza lakSaNo nIce pramANe jANavAM - "vRdgha mati saptaravatta: SaDunnata pasUkSma-vIrghazya| triviputa-laghu-gaMmIro, dvAtriMzAiLa: sa pumA" zI jenA nakha, paganAM taLIyAM, hathelI, jIbha, oTha, tALavuM ane AMkhanA khUNA, e sAte lAla raMganA hoya. kAkhano bhAga, hRdaya, garadana, nAka, nakha ane mukha, e cha uMcA hoya. dAMta, cAmaDI, keza, AMgaLIonA veDhA, ane nakha, e pAMce pAtaLA hoya. AMkho, stananI vacceno bhAga, nAka, haDapacI ane bhujA, e pAMce dIrgha hoya. kapAla, chAtI ane mukha e traNe pahoLA hoya. kaMTha, sAthala ane puruSacihna e traNe nAnAM hoya. tathA jene sattva-parAkrama, svara ane nAbhi e traNe gaMbhIra hoya; te puruSa batrIza lakSaNo samajavo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 33
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamuM Kii mukhamadhu zarIrasya, sarva vA mukhamucyate / tato'pi nAsikA zreSThA, nAsikAyAzca, locane // 1 // yathA netre tathA zIlaM, yathA nAsA tathA''rjavam / yathA rUpaM tathA vittaM, yathA zIlaM tathA guNAH // 2 // mukha e zarIrano aradho bhAga che, eTaluM ja nahi; paNa mukhane zarIrano Akho bhAga kahIe to khoTuM nathI, kAraNa ke - AkhA zarIramAM mukhya pradhAna che. mukhamAM paNa nAsikA zreSTha che, ane nAsikAthI paNa netro || zreSTha che. jevAM netra tevuM zIla, jevI nAsikA tevI saralatA, jevuM rUpa tevuM dhana, ane jevuM zIla tevA guNo jANavA. atihasve'tidIrdhe'ti-sthUle cA'tikRze tathA / atikRSNe'tigaure ca, SaTsu sattvaM nigadyate // 3 // ati TuMkAmAM, ati lAMbAmAM, ati jADAmAM, ati pAtalAmAM, ati kAlAmAM, tathA ati gorAmAM, e chaemAM sattva kahevAya che. saddharmaH subhago nIruk, susvapnaH sunayaH kaviH / sUcayatyAtmanaH zrImAn nara svargagamA-''gamau // 4 // je sArI rIte dharma karaNI karato hoya, sAro bhAgyazALI hoya, zarIre nirogI hoya, jene sArAM svapna che AvatAM hoya, sArI nItivALo hoya, ane kavi hoya te puruSa potAnA AtmAne svargamAMthI Avelo ane pAcho svargamAM javAno sUcave che. 34 For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zi kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu. nirdambhaH sadayo dAnI, dAnto dakSaH sadA RjuH / martyayone: samudbhUto, bhavitA ca punastathA // 5 // je niSkapaTa hoya, dayAlu hoya, dAnavIra hoya, iMdriyone kAbUmAM rAkhanAra hoya, DAhyo hoya, ane haMmezAM sarala svabhAvI hoya; te mANasane manuSya janmamAMthI Avelo jANavo; ane pAcho paNa manuSya thavAno jANavo. mAyA-lobha-kSudhA-''lasya-bahvAhArAdiceSTitaiH / tiryagyonisamutpattiM, khyApayatyAtmanaH pumAn // 6 // kapaTa, lobha, sudhA, Alasya ane ghaNo AhAra vigere ceSTAthI puruSa potAnI tiryaMca yonimAM utpatti jaNAve che. sarAgaH svajanadveSI, durbhASo mUrkhasagakRt / zAsti svasya gatA-''yAtaM, naro narakavartmani // 7 // - rAgavAlo, svajano para dveSa karanAro, kharAba bhASA bolanAro, tathA mUrmano saMga karanAro mANasa mA potAnuM naraka-gatimAM gamana ane narakagatimAMthI AvavuM sUcave che. Avarto dakSiNe bhAge, dakSiNa: zubhakRd nRNAm / vAmo vAme'tinindyaH syAd diganyatve tu madhyamaH // 8 // mANasone jamaNI bAjue jamaNuM Avarta zubha karanAruM jANavuM, DAbI bAjue DAbuM Avarta ati niMdanIyaazubha karanAruM jANavuM, ane bIjI dizAomAM madhyama jANavuM. 35 For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu. . arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo ni:svA, duHkhitA nAtra saMzayaH // 9 // je mANasonA hAthanuM talIyuM rekhA vinAnuM hoya, athavA ghaNI rekhAvAnuM hoya, te mANaso alpa AyuSyavAlA nirdhana ane duHkhI hoya che; temAM saMzaya nathI. jenA hAthanuM talIyuM lAla hoya te dhanavAnuM hoya, lIluM hoya te dArUDIyo hoya, pIluM hoya te parastrIlaMpaTa hoya, ane kAluM - malIna hoya te nirdhana hoya. puruSano hAtha kaThaNa hoya to sAruM, paNa te kaThinatA majurImahenata karavAthI na thayelI joIe, svAbhAvika hovI joIe. strIno hAtha sukomala hoya to sAruM. puruSano jamaNo hAtha jovo, ane strIno DAbo hAtha javo. jenA hAthanuM taLIyuM uMcuM hoya te dAtAra hoya, UMDuM hoya te nirdhana hoya, vATakA jevuM gola tathA UMDuM hoya to dhanavaMta hoya, hAthanI AMgaLIo pAtalI ane sIdhI hoya to sAruM. anAmikA'ntyarekhAyA:, kaniSThA syAd yadA'dhikA / dhanavRddhistadA puMsAM, mAtRpakSo bahustathA // 11 // je puruSonI anAmikA AMgaLInA veDhAnI chellI rekhAthI TacalI AMgaLI vadhatI-moTI hoya teone dhananI vRddhi thAya, vaLI mosALa pakSa moTo hoya. 1. TacalI AMgaLInI pAsenI AMgaLIne anAmikA kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAN kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu. maNibandhAt piturlekhA, karabhAd vibhavA''yuSoH / lekhe Dhe yAnti tisro'pi, tarjanyaGguSThakAntaram // 11 // yeSAM rekhA imAstisraH sampUrNA doSavarjitAH / teSAM gotra-dhanA-''yUMSi, sampUrNAnyanyathA na tu // 12 // maNibaMdhathI pitAnI gotranI rekhA cAle che, ane karabhara thakI dhana tathA AyuSyanI rekhA cAle che. evI rIte e traNe rekhA tarjanI ane aMguThAnI vacce jAya che. jeone e traNe rekhA saMpUrNa tathA doSa rahita hoya teonA gotra, dhana tathA AyuSya saMpUrNa jANavA, nahIMtara nahi. ullaGghayante yAvatyo- gulyo ca jIvitarekhayA / paJcaviMzatayo jJeyA-stAvatyaH zaradAM budhaiH // 13 // AyuSyanI rekhAthI jeTalI AMgaLIo olaMghAya teTalA paccIsa paccIsa varasanuM AyuSya paMDita lokoe jANavuM. AyuSyarekhAnA pallava maNibaMdhanI sanmukha nIkaLe to te saMpattinA jANavA, ane AMgaLIonI sanmukha nIkaLe to vipattinA jANavA. jene maNibaMdha thakI UrdhvarekhA nIkaLI aMguThAnI sanmukha Ave to tene sukha thAya, dhanano lAbha thAya, ane rAjayano lAbha thAya. te UrdhvarekhA tarjanI sanmukha Ave to rAjA thAya athavA rAjA sarakho thAya. vacalI AMgaLI sanmukha Ave to AcArya athavA senApati thAya. anAmikA sanmukha Ave to ghaNA dhanavALo sArthavAhathAya. ane chellI AMgaLInI sanmukha Ave to lokomAM pratiSThA pAme. 1 kAMDuM ane hatheLInI vaccenA sAMdhAne maNibaMdha kahe che. 2 maNibaMdhathI TacalI AMgaLI sudhInA hatheLInA bAhya bhAgane karabha kahe che. 3 aMguThAnI pAsenI AMgaLIne tarjanI kahe che. 1 lAbha thAyaagaLI sakhI AgaLInI 37. For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org aMguTho ane gotrarekhAnI vacce bhAI-bahenanI rekhA hoya che, karabha ane AyuSyarekhAnI vacce saMtAnanI rekhA hoya che, AyuSyarekhA ane TacalI AMgaLInI vacce strInI rekhA hoya che. vairadguNamadhyastha-vidyA-AAti-vismRtaya / zunnapakSe tayA nanya, rakSiLAnuja vaizya : II4 // aMguThAnA madhyabhAgamAM jo java hoya to vidyA, prakhyAti ane samRddhi maLe che. vaLI jo jamaNA aMguThAmAM java hoya to zuklapakSamAM janma jANavo. na strI tyajati raktAkSaM, nArthaH kanakapiGgalam / dIrghabAhuM na caizvaryaM, na mAMsopacitaM sukham // 15 // jenI AMkho lAla rahetI hoya tene strI tyajatI nathI, suvarNa samAna pILI-mAMjarI AMkhovALAne dhana tyajatuM nathI, lAMbI bhujAvALAne ThakurAI-moTAI tyajatI nathI, ane zarIre laSTa-puSTa hoya tene sukha tyajatuM nathI. cakSuHsnehena saubhAgyaM, dantasnehena bhojanam / vapuHsnehena saukhyaM syAt, pAdasnehena vAhanam // 16 // AMkhomAM cIkAza hoya to saubhAgya maLe, dAMtamAM cIkAza hoya to uttama bhojana maLe, zarIramAM cIkAza hoya to sukha maLe, ane pagamAM cIkAza hoya to vAhana maLe. urovizAlo dhanadhAnyabhogI, zirovizAlo nRpapuGgavazca / kaTIvizAlo bahuputra- dAro, vizAlapAdaH satataM sukhI syAt // 17 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 38
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara za www.kbbatirth.org jenI chAtI vizAla hoya te dhana tathA dhAnyano bhogI thAya, jenuM mastaka vizAla hoya te uttama rAjA thAya, jenI kammara vizAla hoya tene ghaNA putra tathA strI hoya, ane jenA paga vizAla hoya te haMmezAM sukhI thAya. zubhalakSaNo balavaMta hoya to kharAba lakSaNanuM jora na cAle, ane kharAba lakSaNo balavaMta hoya to zubhalakSaNanuM jo2 na cAle. vaLI RSabhadatta brAhmaNa devAnaMdAne kahe che ke - tuM kevA prakA2nA putrane janma ApIza ?, te kahe che - (mANummALapamALa) mAna, unmAna ane pramANa vaDe (paDivuLasujhAyasarvAMgasuMvA) saMpUrNa tathA suMdara che sarva aMgavALuM zarIra jenuM. mAna, unmAna ane pramANa kone kahe che te jaNAve che - mAna eTale, pANIthI sampUrNa bharelI kuMDImAM mANasane besADyA bAda je pANI bahAra nIkaLI jAya, te pANI jo eka droNa jeTaluM eTale batrIsa ze2 vajananuM thAya to te mANasa mAnane prApta thayelo samajavo. unmAna eTale-puruSane kAMTe caDAvI jokhavAthI jo tenuM vajana ardhabhAra thAya to tene unmAnane prApta thayelo samajavo. bhAranuM mApa A pramANe samajavuM - cha sarasavano eka java, traNa javanI eka ratI, traNa ratIno eka vAla, soLa vAlano eka gadiyANo, dasa gadiyANAno eka pala, doDhaso gadiyANAno eka maNa, dasa maNanI eka dhaDI, ane dasa dhaDIno eka bhAra. je puruSane tolatAM vajanamAM ardhabhAra thAya te unmAnane prApta thayelo samajavo. pramANa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 39
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama tamAM vyAkhyAnamu eTale uMcAI. uttama puruSa potAnA aMgula vaDe ekaso ne ATha aMgula uMcA hoya che, madhyama puruSa chaDyuM aMgula uMcA hoya che, ane jaghanya puruSa corAsI aMgula uMcA hoya che. ahIM uttama puruSanuM je ekaso ATha aMgula uMcAI - pramANa kahyuM te tIrthaMkara sivAyanA puruSane mATe jANavuM, paNa tIrthaMkarane to bAra aMgulanI zikhA hovAthI temanuM uMcAI-pramANa ekaso vIsa aMgula jANavuM. vaLI tuM kevA prakAranA putrane utpanna karIza? te kahe che - (sisomAI caMdramAnI peThe saumya AkRtivALA (jaM) manohara (vayavaMsajI vallabha darzanavALA (sujI mArohama rAye parisi) suMdara rUpavALA ane devakumAra sadeza evA putrane tuM janma ApIza .. ( vi i i tAra) vaLI te putra (3muvAmA) bAlapaNuM choDIne jyAre ATha varasano thaze tyAre (vinAyaparipAmitte) tene saghanuM vijJAna pariNamaze (jJovA mayu) pachI anukrame yauvana avasthAne pAmaze tyAre ( rinTeDa-jha3breDa-samAve3-1thavAvega) Rveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaNaveda e cAra veda (tihAsapaMcamaur) pAMcamuM purANa zAstra (nighaMTurtA) nighaMTuzAstra-nAmamAlA zAstra (saMgovaMkA saddharasa) e dareka zAstrone aMgaupAMga sahita tathA rahasya sahita zIkhaze. zikSA, kalpa, vyAkaraNa, chaMda, jayotiSa 40 For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam ane nirukti e cha aMga kahevAya, te aMganA vistArapUrvaka artha jaNAvanAra upAMga kahevAya. (23a || verA sara para vAra ghAra) vaLI cAre vedane barAbara saMbhArI rAkhaze, cAre vedamAM pAragAmI thaze, koI azuddha pATha bhaNaze to tene vAraze, vaLI vedanA pAThone pote zuddha rIte dhArI rAkhaze. (savaMgavo) vaLI te putra chae aMgano vicAra karanAro thaze. ( taMtavisAray) SaSTitaMtramAM eTale kapilanA zAstramAM vizArada thaze (saMpALa) saMkhyAzAstra eTale lIlAvatI pramukha gaNita zAstramAM pravINa thaze. jema eka staMbhano aradho bhAga pANImAM che, bAramo bhAga kAdavamAM che - chaThTho bhAga veLamAM che, ane doDha hAtha bahAra dekhAya che, tyAre te khaMbha keTalA hAthano haze? javAba - cha hAthano te staMbha jANavo. ityAdi gaNitazAstramAM kuzala thaze. (sibriA) AcAra saMbaMdhI granthano jANakAra thaze. (vijJAna) akSaronA AmnAyagranthomAM tathA yajJa | vigerenA vilizAstromAM nipuNa thaze. (vAra) aindra, jainendra, vigere vIza jAtanA vyAkaraNamAM paMDita thaze. (i) chaMda zAstramAM pravINa thaze. (ni) padonI vyutpattirUpa TIkA vigeremAM pAragAmI thaze. (nosIya) jyotiSa zAstra-grahonuM cAlavuM, * uttarAyaNa, dakSiNAyana vigereno jANakAra thaze. ( 3su vahu, mAsu) brAhmaNone hitakara evAM bIjAM E For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org paNa ghaNAM zAstromAM kuzala thaze. (parivAyattu nagnu sura ivi visapha) vaLI parivrAjaka saMbaMdhI AcAra zAstromAM te putra atizaya nipuNa thaze / / 10 / te (taM karAtA jaM tume revANi ! suminA viTThA) tethI he devAnupriyA ! teM prazasta svapno dekhyAM (gAva gALa suddhi-nIhAlaya-maMgA-valALArA nuM tume sevALuppiNa ! suminA vidghatti ) yAvat che devAnupriyA ! teM Arogya saMtoSa, dIrgha AyuSya maMgala ane kalyANa karanArAM svapno dekhyAM che, ema kahIne (muggo mukhmo anuvRttuNDa) vAraMvAra tenI anumodanA karavA lAgyo / / 11 / (tapu aaN sA revALavA mAdaLI) tyAra pachI te devAnaMdA brAhmaNI (samavRttassa mAhaLamsa aMtiC) RSabhadatta brAhmaNanI pAse (kramanuM suvvA simma) A artha sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne (ha-sui gAva diyA) hRSTa ane saMtuSTa manavALI yAvat vikasita hRdayavALI (yalarihiya sananuM sirasAvattuM matyaNa saMgati ) be hAtha joDI, dasa nakha bhegA karI, Avarta karI mastake aMjali joDI (samAM mAdaLe pUrva i vayAsI) RSabhadatta brAhmaNane A pramANe kahevA lAgI ke - / / 12 / (vameya revAppiyA !) he devAnupriya ! e emaja che. (tahameya revAppiyA !) devAnupriya ! tame svapnonuM je phaLa kahyuM te temaja che. (avitatameruM sevAnuppiyA !) devAnupriya ! te yathAsthita che. (asaMviddhame- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only 81 prathama vyAkhyAnam 42
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam sevAkhiyA !) devAnupriya te saMdeha rahita che ( meya sevALiyA !) devAnupriya ! te INita che eTale phaLa pAmavAne iccheluM che, (sTiyame sevAdhiyA !) devAnupriya ! te pratISTa che, eTale tamArA mukhathI paDatuMja vacana meM grahaNa karyuM che (vipachiye sevApuSiA !) devAnupriya? te Ipsita ane pratiSTa che (satve sima se gaI tume vada tti va) je pramANe tame kaho cho te artha satya che, ema kahIne te sumane sanma Dipha) te svapnone sArI rIte aMgIkAra kare che. (sa chattA) sArI rIte aMgIkAra karIne (3samatte mAdane saddhi) RSabhadatta brAhmaNanI sAthe (3rAtAjuM mApuDuM moamonA muMnamA vidara) manuSya saMbaMdhI udAra ane bhogavavA yogya bhoga bhogavatI chatI rahe che 13 (te vAte te samavi) te kAla ane te samayane viSe saudharmendra sudharmA sabhAmAM beTho che. saudharmendra | kevo che? te kahe che (savajI zakra nAmanA siMhAsana upara besanAro (rvi) devono svAmI (varAyA) kAnti | vigere guNothI devomAM adhika zobhato (vajhapALat) hAthamAM vajane dhAraNa karanAro (puraM daityonAM nagarone toDanAro (saya3) zrAvakanI pAMcamI paDimA so vakhata sudhI vahana karanAro, Indra potAnA kArtika zeThanA bhavamAM so vakhata zrAvakanI pAMcamI paDimA vahI hatI, te pUrvabhavanI apekSAe indranuM zatakratuM nAma che. For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam ja kArtika zeThanI kathA pRthvIbhUSaNa nagaramAM prajApAla nAme rAjA hato. te nagaramAM rAjAne mAnanIya, samRddhizAlI, samyaktadhArI, parama zrAvaka kArtika nAme zeTha raheto hato. teNe zrAvakanI pAMcamI paDimA so vakhata vahI hatI, tethI tenuM nAma "zatakratu' e pramANe prasiddha thayuM. eka vakhata te nagaramAM eka mAsano upavAsI airika nAme tApasa Avyo, tyAre eka kArtika zeTha vinA badhA loko tenA bhakta thayA. e vAtanI airika tApasane khabara paDavAthI te kArtika zeTha para gusse thayo. eka divasa rAjAe te tApasane bhojana mATe nimaMtraNa karyuM, tyAre te kahevA lAgyo ke - "jo kArtika zeTha mane pIrase to huM tAre ghera bhojana karuM. rAjAe te vAta kabUla rAkhIne kArtika zeThane bolAvyo, ane kahyuM ke - "tuM mAre ghera AvI airikane jamADa'. kArtika zeThe kahyuM ke - "he rAjanuM! huM tamArI AjJAthI tamAre ghera AvI tene jamADIza'. have kArtikazeTha te tApasane potAne hAthe pIrasI jamADato hato, te vakhate tApasa bhojana karatAM karatAM "meM tAruM nAka kApyuM !" ema sUcavavA mATe AMgaLI vaDe potAnA nAkane sparza karato chato ceSTA karavA lAgyo !. zeThe vicAryuM ke - "meM pahelethI dIkSA che lIdhI hota to mane Avo parAbhava sahana karavo na paData'. ema vicArI ghare AvI teNe eka hajAra ne ATha vaNikaputro sAthe zrImunisuvrata svAmI pAse dIkSA lIdhI. anukrame dvAdazAMgI bhaNI, bAra varasa sudhI cAritra For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam pALI, chevaTe aNazaNa karI, kAla karI te kArtikazeThano jIva saudharma devalokamAM indra thayo. bairika tApasa paNa ajJAnakaSTa karI maraNa pAmIne tenuM vAhana airAvaNa hAthI thayo. hAthIe avadhijJAnathI jANyuM ke - "huM pUrvabhavamAM airika tApasa hato, ane kArtika zeTha indra thayo che; ema jANI nAsavA lAgyo, tyAre indra tene pakaDIne tenA mastaka para caDI beTho. hAthIe indrane DarAvavA potAnAM be rUpa karyA, tyAre indra paNa potAnAM be rUpa karyo. pachI hAthIe potAnAM cAra rUpa karyo, tyAre indra paNa potAnAM cAra rUpa karyA, evI rIte te jema jema potAnAM rUpa vadhArato gayo tema tema Indra paNa potAnAM rUpa vadhArato gayo. pachI indra jyAre avadhijJAnathI te hAthInuM svarUpa jANyuM tyAre tene tarjanA karavAthI, hAthIe te potAnuM mUla rUpa karyuM. iti kArtika zeThanI kathA. vaLI te saudharmendra kevo che? te kahe che - (sahasa) hajAra locana vALo, Indrane pAMcaso devo matrI che, te pAMcaso mastrIonI hajAra AMkha indranuM ja kArya karavAvALI che, tethI tenuM vizeSaNa sahasrAkSa che; (madha) mahA megho jene vaza che, athavA madha nAmanA devavizeSa jene vaza che evo, (pAso ) pAkanAmanA asurane zikSA karanAro, (hariddhano vijI merUnI dakSiNe rahelA lokArdhano svAmI, (parIvavAda) airAvaNa hAthInA vAhana vAlo, (suri devone AnaMda ApanAra, (ttIsaramANasayasahassaTiva) batrIsa lAkha vimAnono adhipati, (rayaMvaravatyAru For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara mcq www.kobatirth.org raja rahita AkAza jevAM svaccha vastrone dhAraNa karanAra, (jJAnajJamAla-maste) yathAsthAne paherelAM mAlA ane mugaTavAlo (navahema vAcitta-caMpalanuMDavilihipnamALaratne) jANe navA suvarNanA banAvelA, manohara, Azcarya karanArA, Aju bAju kaMpAyamAna thatA, evA be kuMDalo vaDe ghasAtA gAlavAlo, (!) chatrAdi rAjacihna rUpa moTI RddhivAlo, (mahadguNDa) zarIra ane AbhUSaNonI atyaMta kAntivAlo, (mahane) mahA balavALo, (mAyase) moTA yazavALo, (maThThANumAve) moTA mAhAtmyavALo, (mahAsuvacce) mahA sukhavALo, (mAsuravoMrI) dedIpyamAna zarIravALo, (patnavavaLamAnadhare) paMcavarNanAM puSponI banAvelI ane cheka paga sudhI lAMbI mAlAne dhAraNa ka2nA2o, (sohamne bve) saudharma nAme devalokane viSe (sohammaduMsa vimAne) saudharmAvataMsaka nAmanA vimAnamAM (sunnummA! samA) sudharmA nAmanI sabhAmAM (sasi sIhAsaisi) zakra nAmanA siMhAsana upara beThelo che. have indra tyAM zuM kare che ? te kahe che (se khaM tattva) te indra saudharma devalokamAM (vattIsA! vimALAvAsa sayasAhassILa,) batrIsa lAkha vimAno, (carAsI! sAmALiyasAhasILuM) zakti AyuSya ane jJAnAdika Rddhi vaDe indra tulya evA corAzI hajAra sAmAnika devo, (tAyattIsA! sAyannIsALa) gurusthAnIya ane pradhAna sarakhA evA tetrIsa trAyasi~zaka devo (paDyuM to pAtALa) soma yama varUNa ane kubera e cAra For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 46
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam lokapAla, ( 3e 3 madira saparivAra) pratyeka soLa soLa hajAra devIonA parivAra sahita evI | padmA', zivA", zacI, aMjU', yamalA, apsarA, navamikA ane rohiNI nAmanI ATha paTarANI, (tiraM risAI) bAhya madhyama ane atyaMtara e traNa parSadA, (sattade mA ,) hAthI, ghoDA, ratha, subhaTa', vRSabha", nATakIyA ane gaMdharva e sAta senAo, (sattadR maLadiva) sAta senAonA sAta senAdhipati (335 23rANI mAthA sahisIur) cAre dizAomAM rahelA corAzI corAzI hajAra AtmarakSaka devo, cAre dizAonA maLI indranA traNa lAkha ane chatrIsa hajAra AtmarakSaka devo, (masiM vahU sAmaMvAsI veLA sevA sevA 5) vaLI saudharma devalokamAM nivAsa karanArA bIjA paNa ghaNA vaimAnika devo ane devIo (umAdeva) upara kahelA sarva parivAranuM indra rakSaNa kare che, vaLI (reva) saghalA parivAramAM indra agresara che, (samatta) nAyaka che, (maTTiA) poSaka che (mahattara) moTA che, (nAgArjusarakhAvacaM AremA) niyukta devo dvArA potAnA sainya prati adbhuta AjJA karAvato (vArtA) vaLI pote paNa AjJA karato chato, (mahAdayanIya vAtaMtI tatatAna tuDiya-zaNamukuMpaDu paDavAcaveor) vacamAM kAMI paNa AMtarA vinAnuM nATakamAM thatuM gAyana; tathA vAgI rahela vINA, hAthanI tALIo anya vAjiMtro, meghanI garjanAnI peThe gaMbhIra zabdathI vAgato mRdaMga, manohara zabda karato Dhola; teonA moTA nAda vaDe (rivAruM moja moDuM muMnamALe vida6)deva saMbaMdhI atizayavALA bhogone bhogavato chato beTho che II14i 47 For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (pharma pALe vepanAM gaMjuddIva rIva) te saudharmendra A saMpUrNa jaMbudvIpa nAmanA dvIpane (vibheLa dina) potAnA vistRta avadhijJAna vaDe (gAmomALe AmomAne) joto joto (vijJarU) rahe che, (tatya huM saman manava mahAvIra) tyAM zramaNa bhagavAn mahAvI2ne (navuddIne rIte) jaMbudvIpa nAmanA dvIpane viSe (mArade vAse sAhiLaddhama) bharata kSetramAM dakSiNArdha bharatamAM (mAhaLavuMkAme nacare) brAhmaNakuMDagrAma nAmanA nagaramAM (samavRttassa mAdaLasa beDAnasaputtasa mAriyA) koDAla gotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI bhAryA (levALavA mAdaLINa nAlaMdharasanuttA yukisi) jAlaMdhara gotranI devAnandA nAmanI brAhmaNInI kukhamAM (nanmattAC vavavaMta pAsaS) garbhapaNe utpanna thayelA dekhe che. (pAsittA hata-suta-cittamALaMti) dekhIne te harSita thayo, saMtuSTa thayo, cittamAM AnaMda pAmyo, (naMti paramALaMti) hRdayamAM harSa pAmyo, parama AnaMda pAmyo, (pimane paramasomasti) manamAM prItivALo thayo, 52ma tuSTa cittavALo thayo, (jJarisavavisampamALadiya) harSanA vazathI vikasita hRdayavALo thayo, (dhArAyacaMdrasuhisumaaMzumAlaya(siyaromave) varasAdanI dhArAthI siMcAyelA kadaMbavRkSanA sugaMdhI puSpanI jema ullasita ane uMcAM romAMcavAlo, visiyavamatALa-nayaLe) vikasita thayelA uttama kamalanI jema praphullita thayela mukha ane netravAlo, (pacaliyavaravaDA-suDiya-vera-maha-kuMDala-) prabhunA darzanathI atizaya pramodane lIdhe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama vyAkhyAnam 48
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam saMbhrama thavAthI, calAyamAna uttama kaMkaNa, baherakhAM,bAjubaMdha, mugaTa, ane kuMDalavAlo, (dArIvarAyaMtava hArathI zobhatA hRdayavAlo, (patnapatyaMtamAna-potaMtamUsagharu laMbAyamAna motInuM jhuMbanaka ane calAyamAna AbhUSaNone dhAraNa karanAro, (samama turiye vasaM) Adara sahita, ane zarIranI capalatAsahita-vegathI |SI (suddei sIdAsano bhu) surendra potAnA siMhAsanathI uThe che. (buThittA pAyadDhApo paDyoda) Tu uThIne pAdapITha thakI nIce utare che. (TcodadittA) utarIne (-ghaffsaMganovinisaMtAyADiyA pADayA muthara) vaiDUrya ratna, uttama jAtanuM rijharatna, nA ane aMjanaratna vaDe jANe catura kArIgare banAvI hoyanI ! evI,vaLI dedIpyamAna caMdrakAMtAdi maNi ane karkatanAdi, ratnothI jaDelI, evA prakAranI be pAdukAne pagathI utAre che (uomuttA prAsArika uttarAja | re) utArIne ekavaccavALuM uttarAsaMga kare che. (ra) karIne (gaMgatinigama da) aMjali vaDe be hAtha joDI nityatharamamude sarathANuM purA) tIrthaMkaranI sanmukha sAta ATha pagalAM jAya che ! (3yjItta) jaIne (vAma nAnuM re) potAno DAbo DhIMcaNa uMco rAkhe che. (3ifpattA nAnuM ghILatarnAsi sIda DAbo DhIMcaNa uMco rAkhIne jamaNA | DhIMcaNane pRthvInA tala para lagADIne (nivaghutto muddAne ghaNitasi nivese) potAnA mastakane traNa vAra For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kobatirth.org pRthvItale lagADe che (nivesittA siM pannunnama) lagADIne pachI potAnA zarIrane jarA namAve che. (pannunnamittA) namAvIne (vaDana-suDiyaemiyAno muso sAharaNDa) kaMkaNa ane baherakhAthI staMbhita thayelI potAnI bhujAone jarA vALIne uMcI kare che (sArittA) uMcI karIne (rayatnaridiga sananheM sirasAvattuM matya saMgati ) be hAtha joDI, dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne (pUrve vayAsI-) te saudharmendra A pramANe bolyo ke - ||1|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (namutyu N arihaMtALuM) arihaMtone namaskAra ho, karmarUpI vairine haNanArA hovAthI arihaMta kahevAya. koI ThekANe 'arahaMtANaM, pATha che, indrAdike karelI pUjAne je yogya hoya te arahaMta kahevAya, temane namaskAra ho. koI ThekANe 'aruhaMtANaM' pATha che - prabhue karmarUpI bIjano nAza karelo che, tethI temane saMsA2rUpI kSetramAM ugavuM nathI, arthAt pharIthI janma levo nathI, tethI teo aru Mta kahevAya, temane namaskAra ho. arihaMta kevA che ? te kahe che - (manavaMtALuM) jJAnAdi bAra arthavALA bhagathI yukta. bhaga zabdanA cauda artha htt che, te A pramANe-sUrya', jJAnara, mAhAtmya, yaza, vairAgyapa, mukti, rUpa', vIrya, prayatna, icchA., lakSmI, dharmara, aizvarya, ane yoni". A cauda arthamAMthI pahelo ane chello artha eTale sUrya ane yoni e be artha choDIne bAkInA bAra arthavALA bhagathI yukta. te AvI rIte jJAnavALA, mAhAtmyavALA, For Private and Personal Use Only prathama vyAkhyAnam 50
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu sarpa-mayura-bilADA, kutarA vigere haMmezAMnI zatrutA rAkhanArA prANIonA paNa vairane zAnta karanArA hovAthI yazasvI, vairAgyavAlA, muktivALA, suMdara rUpavALA, aparimita balayukta hovAthI vIryavALA, tapasyAdi karavAmAM prayatnavALA, jagatanA jIvono uddhAra karavAnI icchAvALA, cotrIza atizayayukta lakSmIvALA, dharmavAlA, indrAdi karoDo devo ane rAjA-mahArAjAo vaDe sevAtA hovAthI aizvaryavALA. (mArA) potapotAnA tIrthanI apekSAe dharmanI AdinA karanAra tityayarA) tIrtha eTale saMgha athavA prathama gaNadhara, temanA sthApanArA (sacavuddhA) paranA upadeza vinA potAnI meLe ja bodha pAmelA. (purasuttamA) anaMtA guNonA bhaMDAra hovAthI puruSone viSe uttama (sisohA) karmarUpI zatruono nAza karavAmAM zUravIra hovAthI, parISahone sahana karavAmAM dhIra hovAthI, upasargo thakI nirbhaya hovAthI puruSomAM siMha samAna (risavarapuMDarIyA) puruSone viSe uttama sapheda kamala sarakhA eTale - jema sapheda kamala kAdavamAM utpanna thAya che, pANIthI vadhe che chatAM kAdava tathA pANI bannethI nirAlu rahe che; tema bhagavAnuM paNa karmo rUpI kAdavamAM utpanna thAya che, bhogo rUpI pANIthI vadhe che, vRddhi pAme che, ane anukrame te karmo tathA bhogo bannene tyajIne nirAlA thaIne rahe che. (kurisara hatya) puruSone viSe uttama gabdhahastI samAna, eTale jema gandhahastInA gandhathI bIjA hAthIo nAzI jAya che, tema bhagavAnuM jyAM jyAM vicare che tyAMnA pavananA gandhathI duSkAla roga vigere upadravo nAza pAme che. (tottamai) bhagavAnuM cotrIza atizaya yukta hovAthI bhavyalokone For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara A prathama viSe uttama (somanAdA) bhavyalokonA nAtha, eTale - yoga ane kSema karanArA; yoga eTale nahi prApta |ii vyAkhyAnam thayelA jJAnAdikanI prApti, ane kSema eTale prApta thayelA jJAnAdikanuM rakSaNa; teonA karanArA (nodiyA) dayAnA prarUpaka hovAthI sarva jIvonuM hita karanArA, (torApavA) mithyAtvarUpI aMdhakArano nAza karanAra Rii hovAthI lokone viSe pradIpa samAna (nojhomagarA) sUryanI peThe sakala padArthono prakAza karanAra hovAthI lokomAM praghAta karanArA. (umA ) sAte bhayane haranArA hovAthI abhayane devAvALA, sAta bhaya A pramANe-manuSyane manuSya thakI je bhaya te Ihalokabhaya,'manuSyane deva vigerethI je bhaya te paralokabhaya, dhana vigerenI corI thavAno je bhaya te AdAnabhaya, bahAranA koI nimitta vinA je Akasmika bhaya te akasmAdubhaya,* gujarAna calAvavAno je bhaya te AjIvikAbhaya,"mRtyuno je bhaya te maraNabhaya, apakIrti thavAno je bhaya te apayazabhaya,deg. e sAta bhayane haranArA hovAthI arihaMta bhagavAn abhayane denArA che. (cavaSNuyA) zrutajJAna rUpa cakSune devAvALA, (mArA) samyagu-darzana jJAna ane cAritra rUpa mokSamArgane devAvALA, (saraLatA) saMsArathI bhaya pAmelAone zaraNa ApanArA (vodiyA') samyaktane ApanArA (ghamanAyaT) dharmanA nAyaka eTale svAmI (ummasArIur) dharmarUpI rathanA sArathi, jema sArathi eTale ratha hAMkanAro mANasa khoTe mArge jatA rathane khare mArge lAve che, tema bhagavAnuM paNa mArgathI bhraSTa thayelA mANasane sanmArgamAM lAvanArA che. bhagavAna dharmarUpI rathanA sArathi che, te upara meghakumAranuM dRSTAMta - 52 For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam meghakumAranuM dRSTAnta eka vakhate zrImahAvIrasvAmI pRthvI upara vicaratA rAjagRhanagaranI bahAra udyAnamAM samosaryA hatA. huM tyAM zreNika nAme rAjA hato.tene dhAriNI nAme rANI hatI, teone meghakumAra nAme putra hato. prabhunI dezanA sAMbhaLavA zreNika tathA meghakumAra vigere gayA. dezanA sAMbhaLI meghakumArane vairAgya AvavAthI teNe potAnI ATha strIno tyAga karI keTalIka mahenate mAtApitAnI AjJA laIvIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI bhagavAne meghakumArane grahaNa, AsavanA vigere sAdhuno AcAra zIkhavavA nimitte sthavirone soMpyo. have rAtrine viSe anukrame saMthArAo karatAM meghakumArano saMthAro sarva sAdhuone cheDe upAzrayanA bAraNA pAse Avyo. tyAM mAtru vigerene mATe jatA AvatA sAdhuonA paganI dhUlathI teno saMthAro bharAI gayo, tethI rAtamAM kSaNavAra paNa nidrA AvI nahi. tethI te vicAra karavA lAgyo ke - "aho ! kyAM mArI sukhazayA ane kyAM A pRthvI para ALoTavuM!, AvuM duHkha mAre kyAM sudhI sahana karavuM?, mATe huM to savAramAM prabhunI rajA laI pAcho ghera jaIza". ema vicAra karI, savAra thatAM jayAre prabhu pAse Avyo, tyAre prabhue miSTa vacanothI bolAvyo - "he vatsa ! teM rAtrie AvuM durthAna ciMtavyuM, paNa te vagara vicAranuM che; kAraNa ke -A jIve nArakInAM tIvra duHkho aneka sAgaropama sudhI ghaNI vAra sahana karyA, te du:kha AgaLa A du:kha zA hisAbamAM che? evo koNa che A mUrkha hoya ke je cakravartInI Rddhi mUkI dAsapaNuM svIkAre ?, evo koNa hoya ke je ciMtAmaNi mUkIne patthara 53 For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnamu grahaNa kare? he megha ! nArakInAM du:khano pAra Ave che to manuSyanA duHkhano pAra kema na Ave? tuccha sukhane mATe cAritra ratnano tyAga karavo e zuM vIrapuruSanuM kAma che? maravuM behatara che, paNa cAritrano tyAga karavo ThIka nathI. cAritranuM kaSTa jJAna sahita che, mATe te mahA phaladAyaka che. vaLI teM ja pUrvabhavamAM dharmane mATe kaSTa sahana karyuM hatuM, te kaSTathI tane ATaluM phala malyuM, te tArA pUrvabhavanI vAta sAMbhaLa - tuM ahIMthI trIje bhave vaitADhya parvatanI bhUmimAM cha daMtrAlavALo zveta varNa vALo ane eka hajAra hAthaNIono svAmI evo sumeruprabha nAme hastirAja hato. eka dahADo tyAM vanamAM dAvAnala lAgyo, tethI bhaya pAmIne hAthI tyAMthI nAsavA lAgyo. nAsatAM nAsatAM tarasyo thayo, eTalAmAM bahu ja kAdavavALA eka taLAva pAse pahoMcyo. taLAvamAM javAnA sArA mArgathI te hAthI ajANa hato, tethI temAM jatAM kAdavamAM kheMcI gayo, evI rIte pANI ane tIra bannethI bhraSTa thayo. eTalAmAM tenA pahelAMnA vairi eka hAthIe tyAM ja AvI tene daMtUzalanA ghAthI ghAyala karyo, tethI sAta divasa sudhI mahA vedanA bhogavIne ekaso vIsa varasanuM | AyuSya saMpUrNa karI maraNa pAmyo. tyAMthI viMdhyAcala parvatamAM lAla raMgavALo cAra daMtUlavALo ane sAtaso ne hAthaNIono svAmI hAthI thayo. eka vakhate dUra saLagelA dAvAnalane dekhIne te hAthIne jAtismaraNa thayuM, | potAno pUrvabhava yAda Avyo. pachI evA dAvAnalathI bacavA mATe te hAthIe cAra gAunuM mAMDaluM banAvyuM te mAMDalAmAM comAsAnI AdimAM tathA aMtamAM je kAMI ghAsa velAo vigere Uge te sarvene mULamAMthI ukheDI 54 For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir www.kobatirth.org kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam Uii . sApha rAkhe. have eka vakhate te ja vanamAM dAvAnala lAgyo, tethI saghaLA vanavAsI jIvo bhayathI te mAMDalAmAM AvI bharAyA. te hAthI paNa jaldI mAMDalAmAM Avyo mAMDalAmAM tala jeTalI paNa jagyA rahI nahIM. A vakhate te hAthIe potAnA zarIrane khaMjavALavA mATe eka paga uMco karyo, eTalAmAM eka sasalo bIjI jagyAe ghaNI saMkaDAza hovAthI te jagyAe AvIne beTho. have pagathI zarIra khaMjavALIne jevo te paga nIce mUkavA lAgyo ke turata teNe te jagyAe sasalAne joyo. tethI dayA lAvIne aDhI divasa sudhI evI ja rIte paga uMco dharI rAkhyo. pachI jayAre dAvAnala zAMta thayo tyAre saghaLA jIvo potapotAne sthAnake gayA, sasalo paNa cAlyo gayo, paNa te hAthIno paga jhalAI javAthI paganI badhI 2ga baMdhAI javAthI, jevo te paga nIce mUkavA gayo ke turata pRthvI para paDI gayo. tyAM traNa divasa sudhI bhUkha ane tarasathI pIDita thaIne; dayAmaya rahIne, so varasanuM AyuSya saMpUrNa karIne zreNIka rAjAnI dhAriNI nAme rANInI kukhe tuM putrapaNe utpanna thayo che. he meghakumAra ! teM tiryaMcanA bhAvamAM paNa dharmane mATe AvuM kaSTa sahana karyuM, tethI tAro rAjakuLamAM janma thayo, to cAritrane mATe kaSTa sahana karatAM keTaluM phaLa maLaze, teno vicAra kara. he megha ! tiryaMcanA bhavamAM to tuM mAro ajJAnI hato chatAM dayALupaNe teM vyathAne jarA paNa gaNakArI nahi, to atyAre jJAna pAmIne paNa jagatuM vaMdanIya evA sAdhuonA caraNathI aphalAto chato zA mATe dUbhAya che? te sAdhuo to jagatane vaMdanIya che, paNa emanA caraNanI raja to puNyavAnuM jIvane lAge. mATe sAdhuonA paga lAgavAthI duHkha na ANavuM." e For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir LATES kalpasUtra bhASAMtara prathama vyAkhyAnam Ile| pramANe prabhunuM kaheluM sAMbhaLIne meghakumArane jAtismaraNa thayuM. potAnA pUrvanA banne bhava saMbhArIne meghakumArane vairAgya thayo, ane prabhune namIne bolyo ke - "he nAtha ! he svAmI ! Apa cirakAla jayavaMtA varto. jema huM unmArge jatA rathane kuzaLa sArathi khare mArge lAve, tema Apa mane pharIthI sanmArge lAvyA. prabhu ! Ape mAro uddhAra karyo" evI rIte pratibodha pAmelo meghakumAra cAritrane viSe sthira thayo. ane evo abhigraha lIdho || ke - AjathI mAre be netro sivAya zarIranA bIjA avayavonI zuzruSA game tevuM saMkaTa paDe to paNa na karavI. evo yAvajIva sudhIno abhigraha karI, niraticArapaNe cAritra pAlI, tIvra tapa tapI, aMte eka mAsanI saMlekhanA karI, vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM mokSe jaze. AvI rIte bhagavAn dharmarUpI rathanA sArathi che. iti meghakumAra daSTAMta. "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM" // 1 // // prathama vyAraNyAnuM samApta / 56 For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FEN VAR E nI kalpasUtra bhASAMtara hi ne 34tha dvitIyaM thAsthAnam | dvitIya Aii vyAkhyAnamu "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM" // 1 // vaLI zrI arihaMta bhagavAnuM kevA che?, te kahe che (ghampavarAparaMtavavIur) dharmone viSe zreSTha evA cAturaMga cakravartI samAna. jema cakravartI traNa samudra ane cotho himavaMta, e cAre pRthvInA aMtane sAdhe che, tethI bIjA rAjAo karatAM atizayavALA hoya che; tema bhagavAnuM paNa bIjA dharmapravartakone viSe atizayavALA hatA hovAthI cakravartI samAna che. athavA dharmarUpI uttama cakra vaDe narakAdi cAre gatino aMta karanArA. (rivo) saMsAra samudramAM bUDatA prANIone beTanI peThe AdhArabhUta, (tA) anarthono nAza karI rakSaNa karanArA, (ra) karmonA upadravathI bhaya pAmelAne zaraNa che, () prANIone gati che, duHkhI prANIo sukhane mATe jeno Azaro le te gati kahevAya, (5) saMsArarUpI kUvAmAM paDatA prANIono AdhAra. (3MrivaranANa- ! haMsaTgharA) ammalita evA kevalajJAna ane kevaladarzanane dhAraNa karanArA (viyacha3mA) nivRtta thayAM che chadma eTale ghAtika athavA saMsAra jeothI, evA (ni) rAga-dveSane jItanArA (gAthA) upadeza che dvArA bhavya prANIone rAga-dveSa jItAvanArA (tinnA) bhavasamudrane taranArA (tArA) bhavya prANIone 57 For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam tAranArA (vRddhA) jIvAdi tattvone jANanArA (vayA) bIjA prANIone tattvono bodha ApanArA (muttA) bAhya ane abhyattara parigraha rUpa baMdhanathI, athavA karmabaMdhanathI mukta thayelA (moDeTur) bIjAone te baMdhanathI mukAvanAra (sava pU) kevalajJAna vaDe saghaLuM jANanArA, (savarilI) kevaladarzana vaDe saghaLuM jonArA, zivamayatamAmakhaMta- mamaLAvAdamapuniiriddhiAztAmadheyaM tAI saMpattA) upadrava rahita, acala, roga rahita, anaMtA padArthonA jJAnasvarUpa, kSaya rahita, pIDA rahita, ane jayAM gayA pachI pharIthI janma levo paDato nathI evA siddhigati nAmanA sthAnane prApta thayelA (namo niA niyamA) tathA jItela che karmo rUpI vairiono bhaya jeoe evA sarva jinezvarone namaskAra ho. evI rIte sarva jinezvarone namaskAra karyA bAda saudharmendra zrIvIraprabhune namaskAra kare che, (namutyui samAsa mAvo mahAvIrarasa) paNa zramaNa bhagavAn zrImahAvIrane namaskAra ho. mahAvIra prabhu kevA che? (sArasa) potAnA tIrthanI apekSAe caturvidha saMgharUpa tIrthanI Adi karanArA (ramatatyArasa) chellA tIrthaMkara (putitya nidardI) RSabhadeva vigere pUrvatIrthakaroe varNavelA (bAva saMpavi misa) yAvatu siddhigati nAmanA sthAnane prApta karavAnI icchAvALA. ( vaMma mamavaMta tatya sAthe 4 5) ahIM rahelo huM, tyAM - devAnaMdAnI kukSimAM rahelA bhagavaMtane vaMdana karuM chuM (pAsaka ne maLavuM tatya nA phUda gaye ti va) tyAM rahelA bhagavAn ahIM rahelA mane 58 For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam potAnA jJAna vaDe dekho, e pramANe kahIne (samaja marva mahAvIra laMDa namaMsa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane vaMdana kare che, namaskAra kare che. (nittA nasitta) vaMdana ane namaskAra karIne (sahasAvasi puratyafmamude sunnisa) uttama siMhAsana upara pUrvadizA tarapha mukha karIne beTho (ta ) tyAra pachI (tarasa savasa rvisa sevara) devonA indra ane devonA rAjA evA te zakrendrane (3yathA) AvA svarUpanI ( 3tyiT) AtmAne viSe thayelo (ciMti) citavana svarUpa (tyig) abhilASA rUpa (maLApu) manamAM thayelo-vacanathI prakAzita nahi karelo (saMkhe samunnatyA) saMkalpa utpanna thayo I/16ll indrane zuM saMkalpa thayo? te kahe che - (na nu mUrya) kharekhara bhUtakALe evuM koI vakhata thayuM nathI (na marja) vartamAnakALe evuM thatuM nathI (na , visaM ) vaLI bhaviSyakALamAM paNa evuM thaze nahi ke - (rihaMtA vA) tIrthaMkaro (cavaTTI vA) cakravartIo (vavA vA) baladevo (vAsuvA vA) ane vAsudevo zAka (utapukhtasu vA) zUdrakulomAM (vaMtapurnesu vA) adhamakulomAM (tucchannesu vA) thoDA kuTuMbavALA kulomAM (rannenuM ja vA) nirdhanakulomAM (vivAyumnasu vA) kRpaNakulomAM (milApurnesu vA) bhIkha mAgI AjIvikA calAvanAra bhATa cAraNa vigere bhikSuka kulomAM (mAhavusu va) tathA brAhmaNakulomAM, teo bhikSAvRttivALA hovAthI pa9 For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara nIcakulavALA gaNAya che (mAyApuMsu vA) bhUtakALamAM AvyA hoya (AyAtti vA) vartamAnakALamAM AvatA dvitIya vyAkhyAna hoya (AyAtti vA) ane bhaviSyakALamAM AvavAnA hoya. eTale upara batAvelA halakA kulomAM tIrthaMkara vigere AvyA - Ave ke Avaze e vAta banI nathI, banatI nathI, tema banaze paNa nahi./17lI. tyAre kevA kulomAM tIrthaMkara vigere Ave? te kahe che - (rva baMnu gaeitA vA vavaTTI vA vA vA vAsudevA ) nizcayathI tIrthakaro, cakravartIo, baladevo ane vAsudevo (umAkurtA vA) zrI RSabhadeve ArakSakapaNe eTale koTavAla tarIke sthApelA ugrakulomAM (bhogavunaisura vA) zrI RSabhadeve gurupaNe sthApelA bhogakulomAM (rAyaputre vA) zrI RSabhadeve mitrasthAne sthApelA rAjanyakulomAM (jJAtrei vA) zrI RSabhadevano vaMza je ikvAku, te vaMzamAM thayelA mANasonA kulomAM (ttiyayuTanesu vA) zrI RSabhadeve prajAloko tarIke sthApelA kSatriyakulomAM (rivaMsakuTanaisu vA) harivaMzakulomAM (3mayasu yA tadaMAresu visuddhanAlvaM su vA) tathA zrI RSabhadevanA vaMzamAM thayelA jJAtakula vigere bIjA paNa tevA prakAranA zuddhajAtivALA ane zuddhakulavALA vaMzomAM; mosALano zuddha pakSa te zuddhajAti kahevAya, ane pitAno zuddha pakSa te zuddhakula kahevAya (mAthAkuM vA) AvyA hatA (mAthAnti vA) Ave che (upAtharUti vA) ane Avaze /18 For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara dvitIya | vyAkhyAna che ne | [pathA (tyi pukha paNe vi mAve chaMcamU) paraMtu lokomAM accherAMrUpa eTale AzcaryarUpa padArtha paNa bhavitavyatAne yoge thAya che, ke je accherAM (3vitAhiM Darabana- hiM varavavaMtahiM samukhaga) anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI gayA bAda utpanna thAya che. A avasarpiNImAM dasa accherAM thayAM che, te nIce pramANe - "uvasagga' gabbhaharaNaM', itthItitthaM' abhAviA parisA / kaNhassa avaskaMkA', avayaraNaM caMda-sUrANaM // 1 // harivaMsakuluppattI', camaruppAo ya aTThasayasiddhA / assaMjayANa pUA", dasa vi aNaMteNa kAleNa // 2 // " zrI mahAvIra svAmIne kevalI avasthAmAM paNa upasarga, garbhaharaNa, strI tIrthakara, abhAvita parSadA eTale mahAvIra tIrthaMkaranI pahelI dezanA niSphaLa thavI, kRSNanuM aparakaMkAmAM gamana, candra ane sUryanuM mUla ke vimAne utaravuM, harivaMzakulanI utpatti, camarendrano utpAta eTale uMce javu, eka samaye ekaso ne AThanuM siddha thavu, ane asaMyationI pUjA; e dasa accherAM anaMte kAle thayAM che." pahelu 3 - zrIvIraprabhune kevalajJAna thayA pachI paNa gozAlAe upasarga karyo. te AvI rIte - eka vakhate zrIvIra prabhu vicaratA thakA zrAvastI nagarImAM samosaryA. te samaye gozAlo paNa 'huM jina For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam chuM' ema lokomAM potAnI prasiddhi karato thako te ja nagarImAM Avyo. tyAre lokomAM evI vAta phelANI ke, zrAvastI nagarImAM to ekI vakhate be jino varte che. te sAMbhaLIne zrIgautamasvAmIe prabhune pUchyuM ke, he bhagavan! potAne jina kahevarAvanAra A bIjo koNa che?, prabhue kahyuM ke - "he gautama! e mANasa jina | nathI, paNa zaravaNa gAmano rahevAsI saMkhali nAmanA mANasanI subhadrA nAme strInI kukSie janmelo gozAlo che. ghaNI gAyovALI brAhmaNanI gozAlAmAM te janmyo hato, tethI tenuM nAma gozAlI paDyuM che. mArI chadmastha avasthAmAM cha varasa sudhI te mArI sAthe vicarI, mArA ja ziSya tarIke te rahI, mArI pAsethI kAMIka bahuzrata thaIne potAne phogaTa jina kahevarAve che, AvuM bhagavaMtanuM vacana sAMbhaLIne lokomAM vAta phelAI gaI ke, gozAlo jina nathI. A vAta nagarImAM sthaLe sthaLe sAMbhaLIne gozAlAne gusso caDyo. eka divase bhagavaMtano ANaMda nAme ziSya gocarIe gayo hato, tene gozAle kahyuM ke - "he ANaMda ! tuM eka | dRSTAMta sAMbhaLa - keTalAeka vepArIo paiso meLavavA mATe gADAMomAM vividha prakAranAM kariyANAM bharIne paradeza cAlyA. cAlatAM cAlatAM eka jaMgalamAM peThA. tyAM koI sthaLe pANI na maLavAthI bahu tarasyA thayA, ke tethI pANInI tapAsa karavA lAgyA. evAmAM teoe cAra rAphaDAnA TekarAo joyA. rAphaDAnI cAre tarapha lIluM ghAsa ugeluM joI teone nizcaya thayo ke, rAphaDAmAM pANI hovuM joIe. pachI teoe eka Tekaro : khodyo. temAMthI ghaNuM pANI nIkaLyuM. te pANI pIvAthI teonI tarasa chIpI, vaLI potAnI pAsenAM vAsaNo 62 For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kalpasUtra bhASAMtara dvitIya para vyAkhyAnam paNa pANIthI bharI lIdhAM. pachI eka vRddha mANase kahyuM ke - "ApaNuM kAma siddha thayuM che, mATe have bIjo Tekaro khodazo nahi'. ema chatAM paNa teoe bIjo Tekaro khogho, temAMthI sonuM nIkaLyuM. vaLI vRddha mANase vAryA chatAM teoe trIjo Tekaro khodyo, temAMthI ratno nIkaLyAM. tyAre pelA vRddha mANase kahyuM ke - "bhAIo ! ApaNane pANI maLyuM, sonuM tathA ratno maLyAM. have cotho Tekaro khodazo nahi. jo khodazo to temAM mane ThIka jaNAtuM nathI. mATe A bUDhAnuM kahyuM mAno ane have rasto pakaDo'. A pramANe vAravA chatAM te vepArIoe atyaMta lobhane vaza thaI cotho Tekaro paNa khodo. temAMthI daSTiviSa sarpa nIkaLyo. te sarve krodhathI rAphaDA upara caDI, cAre tarapha daSTi pheMkI teone bhasmIbhUta karI nAkhyA. have te vepArIone hitopadeza ApI vAravAvALo pelo vRddha mANasa to nyAyI hato, tethI tenA upara anukaMpA AvavAthI vanadevatAe tene jIvato potAne sthAnake pahoMcADyo. evI rIte he ANaMda ! tAro dharmAcArya ATalI badhI potAnI saMpadA hovA chatAM haju paNa asaMtuSTa thaIne jema tema mArI niMdA karI, mane krodha caDAve che. tethI huM mArA potAnA tapanA tejathI tene Aje ja bALIne bhasma karI nAkhIza, atyAre te mATe ja cAlyo chuM. mATe jA, tuM jaladI jaIne tene A saghaLo vRttAMta nivedana kara. tuM tyAM jaIne tArA dharmAcAryane hitakara upadeza Apaje, tethI tuM to nyAyI hovAthI pelA vRddha vepArInI jema huM tane jIvato rAkhIza". A pramANe sAMbhaLI ANaMda muni bhayabhIta thaI gayA, ane bhagavaMtanI pAse jaldI AvIne te sarva vRttAMta jaNAvyo. prabhue kahyuM ke - "A For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra : dvitIya vyAkhyAnamu. bhASAMtara gozAlo Ave che, tethI te ANaMda ! tame sAdhuo turatamAM ADA avaLA cAlyA jAo. vaLI gautama Ai vigerene nivedana kara ke koI paNa sAdhu tenI sAthe bhASaNa na kare. teoe tema karyA bAda gozAlo bhagavaMtanI pAse Avyo, ane bolyo ke - "are kAzyapa ! tuM ema kema bolyA kare che ke, A gozAlo to maMkhalino putra che? te tAro ziSya to mRtyu pAmyo che, huM to bIjo ja mANasa chuM; paraMtu te gozAlAnA zarIrane pariSaho sahana karavAmAM samartha jANIne huM te zarIramAM rahyo chuM. evI rIte teNe karelA bhagavAnanA tiraskArane sahana na karI zakavAthI sunakSatra ane sarvAnubhUti nAmanA be sAdhuo tene vacamAM uttara devA lAgyA. tethI gozAle gusse thaI teo banne upara tejovezyA mUkIne teone bALI nAkhyA. te be sAdhuo kAla karI svargamAM gayA. prabhue gozAlAne kahyuM ke - "he gozAlA ! koI cora corI karatAM mANasonA ToLAmAM sapaDAI gayo, te vakhate kIllo parvata ke guphA jevuM chupAvAnuM sthAna na maLavAthI potAnI AMgaLI athavA taNakhalA vaDe potAne chupAve to tethI zuM te chupAI zake? evI rIte tuM paNa jema tema bolI potAne chupAvavAno prayatna kare che, tethI zuM tuM chupAI zakIza? tuM te ja gozAlo che, bIjo koI nathI, phogaTa zA mATe tArA AtmAne chupAve che ?" AvI rIte samabhAvapaNe yathAsvarUpa bhagavaMte kahyA chatAM te durAtmAe krodha karI bhagavaMta upara paNa tejalezyA mUkI. paraMtu te tejalezyA prabhune traNa pradakSiNA daIne gozAlAnA zarIramAM dAkhala thaI. tene lIdhe tenuM AkhuM zarIra dAjhI gayuM, ane tethI sAta divasa sudhI atyaMta vedanA bhogavI sAtamI rAtrie maraNa For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir in kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAna pAmyo. tejalezyAnA tApathI bhagavAnane paNa cha mahinA sudhI lohIkhaMDa jhADo rahyo. zrIvIraprabhune kevalajJAna thayA pachI paNa AvI rIte upasarga thayo. tIrthakarane kevalajJAna thayA pachI upasarga na thAya, chatAM upasarga thayo e accheruM thayuM ||1|| maruM - garbhaharaNa, eTale garbhanuM eka udaramAMthI bIjA udaramAM mUkAvuM. te pahelAMnA koI paNa | jinezvarane thayuM nathI paNa zrIvIraprabhunA garbhanuM saMkramaNa devAnaMdAnI kukSimAMthI trizalArANInI kukSimAM thayuM che; e accheruM thayuM 2aa trInuM gaccheruM- strI tIrthakara. evo niyama che ke, tIrthakaro puruSo ja hoya che, kadApi strI na hoya. paNa che A avasarpiNImAM mithilA nagarInA rAjA kuMbharAjanI malli nAme kuMvarIe ogaNIsamA tIrthaMkararUpe thaIne | tIrtha pravartAvyuM, e accheruM thayuM 35 rothuM accheruM - abhAvita parSadA eTale tIrthaMkaranI dezanA niSphaLa thavI. tIrthaMkaranI dezanA koI paNa vakhate niSphaLa thatI nathI paNa A avasarpiNImAM zrIvIraprabhue kevalajJAna pAmyA bAda devoe racelA pahelA samavasaraNanI aMdara dezanA dIdhI, chatAM tethI koIne viratino pariNAma thayo nahi; e accheruM thayuM 4| pAMcamuM accheruM - draupadI mATe navamA vAsudeva zrIkRSNanuM aparakaMkA nAme nagarImAM gamana thayuM. te A Fu For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnamu rIte - eka divasa pAMDavonI bhAryA draupadI pAse nArada RSi AvyA. te vakhate teNIe nAradane asaMyati jANIne "ubhA thaI sAme AvavuM' vigere Adara satkAra karyo nahi, tethI gusse thayelA nArade vicAryuM ke - mAruM apamAna karanArI draupadIne game tema karI kaSTamAM nAkhuM'. ema vicArI nArada dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM gayA. tyAM aparakaMkA nagarIno rAjA pottara strIomAM atyanta lubdha hato, tethI tenI pAse jaI draupadInA rUpanuM varNana karyuM. tethI paddamottare draupadI upara anurAgI thaI, potAnA eka mitra deva pAse teNInuM haraNa karAvI, potAnA antaHpuramAM rAkhI. mahAsatI draupadIe tyAM paNa potAnuM satIpaNuM jALavI rAkhyuM. have pAMDavonI mAtA kuMtIe draupadI guma thayAnI vAta kRSNane jAhera karI : tethI teNe ghaNe sthaLe zodha karAvI, paNa patto lAgyo nahi, eTalAmAM nAradane moDhethI ja draupadInA samAcAra maLyA pachI kRSNa lavaNasamudranA nAnA adhiSThAyaka susthita devanuM ArAdhana karyuM, prasanna thayelA deve samudramAM mArga Apyo; tethI be lAkha yojanA vistAravALA lavaNasamudrane kRSNa tathA pAMDavonA ratha tarI gayA. ane pachI amarakaMkAmAM jaI, narasiMhanuM rUpa karI, kRSNa pottara rAjAne jItyo. draupadInA vacanathI tene jIvato choDyo. draupadIne sAthe laI pAchA pharatAM kRSNa potAno zaMkha phUMkyo, te zaMkhano zabda sAMbhaLI tyAMnA kapila vAsudevane Azcarya thayuM, ane tethI teNe tyAM vicaratA zrI munisuvrata jinezvarane pUchyuM, tyAre temaNe kRSNa vAsudeva AvyAnuM jaNAvyuM. A pramANe sAMbhaLI kapila vAsudeva kRSNa vAsudevane maLavA mATe utsuka thaI turata samudrane kAMThe Avyo, ane For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org potAno zaMkha phUMkyo, samudramAM gamana karatAM kRSNe paNa potAno zaMkha phUMkyo, te banne vAsudevanA zaMkhanAdo malyA. AvI rIte pahelAM koI vakhata thayuM nathI, tethI accheruM thayuM 5 / ittuM gaccheruM - kauzAMbI nagarImAM bhagavAn, zrImahAvIrane vAMdavA mATe sUrya ane caMdra potAnA mUla vimAno sAthe utaryA hatA, evuM koI vakhata thayuM nathI; tethI accheruM thayuM 6 / sAtamuM gaccheruM - harivaMza kulanI utpatti. te AvI rIte-kauzAMbI nagarInA rAjA sumukhe vIraka nAmanA zAlavInI vanamAlA nAmanI strIne atyanta rUpALI dekhI antaHpuramAM besADI dIdhI. tethI te zAlavI potAnI prANapriyAnA viyogathI eTalo badho gAMDo thaI gayo ke, jene dekhe tene 'vanamAlA vanamAlA' kahIne bolAvavA lAgyo. kautukapriya loko ane bAlakothI gherAelo te gAMDo vIraka eka vakhata rAjAnA mahela nIce Avyo, ane 'vanamAlA vanamAlA' pokAravA lAgyo. jharUkhAmAM besI krIDA karI rahelA rAjAe ane vanamAlAe tene dekhyo. tyAre vIrakanI AvI dayAjanaka hAlata joI teo kheda karavA lAgyA ke, 'ApaNe A kAma anucita karyuM, ApaNI viSayalAlasAnI tRpti khAtara A niraparAdhI mANasanI jIMdagI barabAda karI. viSayane vaza thaI kAmAMdha mANaso zuM zuM anartha nathI karatA ?' A pramANe pote karelA anucita kArya mATe kheda kare che, tevAmAM bhavitavyatAne yoge teo upara bijalI paDavAthI teo banne marIne harivarSa kSetramAM yugalIyA thayA. have rAjA ane vanamAlA marI gayA jANI vIrakane zuddhi AvI, te vicAravA lAgyo ke - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne citha thI 49 C> dvitIya vyAkhyAnama 67
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara "ThIka thayuM, pApIone pApa naDyuM." dhIre dhIre vIraka Dahyo thaI gayo. tyAra pachI te vairAgyabhAvathI tApasa 2i dvitIya thaI tapa tapIne mRtyu pAmI vyaMtara deva thayo. te vyaMtara virbhAgajJAna vaDe banne yugalIyAne joI ciMtavavA vyAkhyAnam. lAgyo ke - "arere ! A banne mArA pUrvabhavanAM vairi yugalIyAnuM sukha bhogavI rahyAM che, ane vaLI pAchA deva thaI anupama sukha bhogavaze. mArA vairi sukha bhogave e mArAthI kema sahana thAya? tethI A bannene durgatimAM pAvuM jethI du:kha pAme'. ema vicArI te baMtare potAnI zakti vaDe te bannenAM zarIra ane AyuSya saMkSipta karI niyANI dIdhAM. ane A bharatakSetramAM lAvIne rAjaya ApI sAta vyasana zIkhavADyAM te benAM nAma "hari' ane hariNI' ema prasiddha karIne, potAnA pUrvabhavanA vairione mAMsa, madirAdi sAta vyasanomAM Asakta karIne vyaMtara cAlyo gayo. te banne sAte vyasana sevI mRtyu pAmI narakamAM gayA. te harinA vaMzamAM je mANaso thayA te harivaMzathI oLakhAvA lAgyA. ahIM yugalIyAnuM A kSetramAM AvavuM, teonAM AyuSya ane zarIranuM dUdha saMkSipta thavuM, tathA yugalIyAnuM narake javuM; e saghaLuM accherArUpa jANavuM che. 3nAmuM 3cheruM - asurakumAronA indra camarendranuM uMce javuM. te A rIte. pUraNa nAmano RSi tapa tapIne camarendra thayo. navA utpanna thayelA teNe avadhijJAna vaDe potAnA mastaka upara saudharmendrane joyo, tethI IrSyAthI dhamadhamI rahelA teNe gusse thaI, bhagavAna zrImahAvIranuM zaraNa laI, bhayaMkara rUpa karI, lAkha yojana zarIra karI, hAthamAM parigha nAmanuM hathiyAra laI, garjanA karI te For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ISBN kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAna parighane cAre tarapha ghumAvato zakranA AtmarakSaka devone trAsa pamADato uMce gayo; ane saudharmAvalaMsaka vimAnanI vedikAmAM paga mUkI zakrano Akroza tathA tiraskAra karavA lAgyo. tethI zakre paNa kuddha thaI tenA tarapha | jAjavalyamAna vaja choDyuM. tethI bhayabhIta banelo camarendra turata prabhu vIranA caraNakamalamAM AvI paDyo. tyAra pachI zake te vRttAMta avadhijJAnathI jANI, tIrthakaranI AzAtanAnA bhayathI turata tyAM AvI, vaja haju cAra aMgula cheTuM hatuM tevAmAM saMharI lIdhuM. ane camarendrane kahyuM ke - "A ja to phakta prabhunI kRpAthIja tane choDI dauM chuM' ema kahIne tene choDI dIdho. evI rIte camarendranuM je Urdhvagamana thayuM, te accheruM jANavuM 85 navamuM 3 - utkRSTa avagAhanAvALA ekaso ne ATha eka samaye siddha na thAya, avasarpiNImAM siddha ja thayA. te A pramANe-zrI RSabhadeva, bharata sivAya temanA navANuM putro, ane bharatanA ATha putro; ema utkRSTa avagAhanAvALA ekaso ATha eka samayamAM siddha thayA, te accheruM thayuM tyAM samuM accheruM - asaMyationI pUjA, AraMbha-parigrahamAM Asakta je asaMyamI brAhmaNo vigere, teonI pUjA navamA ane dasamA jinezvaranI vaccenA kAlamAM thaI che. haMmezAM saMyatioja pUjAya che, paNa A avasarpiNImAM asaMyationI paNa pUjA thayelI che; e accheruM thayuM 103 A dase accherAM anaMtakAla gayA bAda A avasarpiNImAM thayAM che. evI ja rIte kAlanuM tulyapaNuM 69 For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara hovAthI bAkInA paNa cAra bharatomAM tathA pAMca eravatomAM prakArotare dasa dasa accherAM jANI levAM. have A diA dvitIya | dasa accherAM kayA kayA tIrthaMkaranA tIrthamAM thayAM che te jaNAve che - utkRSTa avagAhanAvALA ekaso ATha eka karI vyAkhyAnam samaye siddha thayA, te zrI RSabhadevanA tIrthamAM jANavuM. harivaMzanI utpatti zrI zItalanAthanA tIrthamAM jANavI. kRSNa vAsudevanuM aparakaMkAmAM gamana zrI neminAthanA tIrthamAM jANavuM. strInuM tIrthakara thavuM, te zrI mallinAthanA tIrthamAM jANavuM. asaMyationI pUjA zrI suvidhinAthanA tIrthamAM jANavI. bAkInA-upasarga, garbhApahAra, abhAvita parSadA, camarendranuM uMce javuM, tathA sUrya candranuM mUla vimAne utaravuM; e pAMca accherAM zrImahAvIrasvAmInA tIrthamAM jANavAM. vaLI te zakrendra vicAre che ke - (nAmaJrasa vA mesa) saMjJA vaDe nIcagotra nAmanuM je karma, te karma kevuM? te kahe che - (3mavAsa) , jenI sthitino kSaya thayo nathI (madurA) jeno rasa anubhavyo nathI eTale vedyo nathI (ganniAI) tathA je karmanA pradezo jIvapradeza thakI nAza pAmyA nathI evA prakAranA nIcagotra nAmanA karmanA (gud) udayathI zrImahAvIra tIrthakara 'nIca gotramAM brAhmaNInI kukSimAM garbhapaNe utpanna thayA che. te nIcagotra bhagavAne sthUla satyAvIsa bhavanI apekSAe trIje bhave bAMdhyuM hatuM. te A pramANe - 1/2 bhikSuka kuLa 70 For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara [] LT www.kbbatirth.org zrImahAvIrasvAmInA satyAvIza bhava - pahelA bhavamAM vIraprabhuno jIva pazcima mahAvidehamAM nayasAra nAme grAmapati hato te eka vakhata potAnA svAmInI AjJAthI kASTha mATe vanamAM gayo. bapora vakhate sevakoe bhojana taiyAra karyuM, tyAre tene vicAra thayo ke - 'aho ! A samaye koI atithi AvI jAya to bahu sAruM'. ema vicArI cAre tarapha dRSTi pherave che, tevAmAM sArthathI bhUlA paDelA sAdhuone joyA. sAdhuone joI te bahu khuzI thayo, ane 'aho ! huM kevo bhAgyazAlI ke bhojana vakhate AvA supAtra sAdhuono mane samAgama thayo'ema vicArI, romAMcita thaI, te sAdhuone vipula rasoI vahorAvI. pachI pote bhojana karI, sAdhuo pAse jaI, namaskAra karIne kahyuM ke - 'he mahAtmAo ! padhAro, huM Apane rasto batAvuM chuM'. ema kahI sAdhuo sAthe cAlyo. mArgamAM cAlatAM sAdhuoe tene yogya jANI, eka vRkSa nIce besI dharmano upadeza Apyo ane tethI samakita pAmyo. have nayasAra potAnA AtmAne bhAgyazAlI mAnato thako sAdhuone vaMdana karI potAne gAma Avyo. AyuSya pUruM thatAM aMte paMcaparameSThInA namaskAra pUrvaka mRtyu pAmI (1) (2) bIje bhave saudharmakalpamAM palyopamanA AyuSyavALo deva thayo. (3) tyAMthI cyavIne trIje bhave bharata cakravartIno marIcI nAme putra thayo. marIcIne vairAgya thavAthI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnama 71
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara zrI RSabhadeva prabhu pAse teNe dIkSA lIdhI, ane sthaviro pAse agIyAra aMgo bhaNyo. eka divasa unALAmAM . dvitIya tApa AdikathI pIDita thaI vicAravA lAgyo ke - "saMyamano bhAra to bahu ja Akaro che, huM tene vahana vyAkhyAna karavAne zaktimAna nathI, vaLI A choDIne ghera javuM e paNa ThIka nathI'. ema vicArI teNe navIna jAtano veSa racyo, te A pramANe - "sAdhuo to manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa, e traNa daMDathI virata thayelA che; huM traNa daMDathI virata nathI, mATe mAre tridaMDanuM cihna rAkhavuM. sAdhuo dravyathI muMDita thayelA che, tema rAga-dveSa ||Le varjelA hovAthI bhAvathI paNa muMDita thayelA che; huM tevo nathI, mATe huM mastaka para coTalI rAkhI hajAmata karAvIza. sAdhuone sarva prANAtipAtAdikathI virati che, huM tevo nathI, mATe sthUla prANAtipAtAdikathI virati pAlIza. sAdhuo zIyala rUpa sugaMdhIthI vAsita thayelA che, huM tevo nathI, mATe huM zarIre caMdanAdi sugaMdhI vastuonuM vilepana karIza. sAdhuo moha rahita che, huM mohathI AcchAdita thayelo chuM, mATe huM chatra rAkhIza. sAdhuo pagarakhAM vinA ughADe page cAlanArA che, huM pagamAM pAvaDIo paherIza. sAdhuo kaSAya | rahita che, huM to kaSAya sahita chuM; tethI huM raMgelAM - bhagavAM kapaDAM paherIza. sAdhuo snAnathI virativALA che, paNa huM to parimita jalathI snAna ane pAna karIza" evI rIte teNe potAnI buddhithI parivrAjakano veSa nIpajAvyo. tene AvA vicitra veSavALo joIne loko dharma pUchavA lAgyA, paNa teonI AgaLa marIci to sAdhudharmanI prarUpaNA karato, ane potAnI dezanAzaktithI aneka rAjaputrAdikone pratibodhI prabhu For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie RS kalpasUtra bhASAMtara lJraNa pAse mokalI dIkSA apAvato. vaLI te prabhunI sAthe ja vicarato. eka vakhata bhagavAnuM vicaratAM vicaratAM pati hitIya ayodhyAmAM samavasaryA. prabhune vaMdana karavA mATe AvelA bharate pUchyuM ke - "he svAmin ! A parSadAmAM koI che. vyAkhyAna evo jIva che ke je bharatakSetramAM A covIsImAM tIrthakara thavAno hoya?' prabhue uttara Apyo ke - "bharata ! tAro A marIci nAmano putra A avasarpiNImAM vIra nAmano covIsamo tIrthaMkara thaze, tathA mahAvideha kSetramAM mUkA nAmanI rAjadhAnImAM priyamitra nAmano cakravartI thaze, vaLI A ja bharatakSetramAM potana nAmanA nagarano svAmI tripRSTha nAmano pahelo vAsudeva thaze". A pramANe prabhunuM vacana sAMbhaLI romAMcita thayelA bharata mahArAjA marIcine vaMdana karavA gayA. jaIne vinaya vaDe marIcine traNa pradakSiNA daI vaMdana karyuM. pachI ja teNe stuti karI ke - "he marIci. A duniyAmAM jeTalA lAbho che teTalA tame ja meLavyA che. kAraNa ke - tame | vIra nAmanA covIsamA tIrthaMkara, priyamitra nAmanA cakravartI, ane tripRSTha nAmanA vAsudeva thazo." A haS pramANe prabhue kahelI badhI vAta pragaTa karIne kahyuM ke - "huM tamArA A parivrAjakapaNAne tathA tamArA A janmane vaMdana karato nathI, paNa tame chellA tIrthaMkara thazo, tethI vaMdana karuM chuM, kAraNa ke - vartamAna tIrthaMkaranI jema bhAvI tIrthakara paNa vaMdanane yogya che" ityAdi madhura vANIthI vAraMvAra stuti karIne bharata mahArAjA potAne sthAnake gayA. have marIci bharate kahela hakIkata sAMbhaLI atizaya harSita thayo, ane traNa vAra paga sAthe hAthanuM AsphAlana karIne nAcato bolavA lAgyo ke - 73 For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra E karatA kalpasUtra bhASAMtara "prathamo vAsudevo'haM mUkAyAM cakravartyaham / caramastIrtharAjo'haM, mamA'ho ! uttamaM kulam // 1 // dvitIya vyAkhyAnamu Adyo'haM vAsudevAnAM, pitA me cakravattinAm / pitAmaho jinendrANAM, mamA'ho ! uttamaM kulam" // 2 // huM pahelo vAsudeva thaIza, huM mUkA nagarImAM cakravartI thaIza, tathA huM chello tIrthaMkara thaIza, aho ! mAruM kula ati uttama che. huM vAsudevomAM pahelo thaIza, vaLI mArA pitA paNa cakravartIomAM pahelA che tema mArA pitAnA pitA paNa jinezvaromAM pahelA che, mATe aho ! mAruM kula ati uttama che". evI rIte marIcie jAtino mada karavAthI nIca gotrakarma bAMdhyuM. kahyuM che ke - "jJAti-nAma-vumantra-artha-patni-pa-tapa-vRtai: I suryan maTuM punastAni, rInAni tamane nana:" zal "je mANasa jAti, lAbha, kula, aizvarya, bala, rUpa, tapa ane jJAnano mada kare che; te mANasane te jAti Adi hIna male che". have prabhu mokSe gayA bAda paNa marIci sAdhuo sAthe vicarato chato AgaLanI peThe ja mANasone pratibodha ApI ziSya karavA sAdhuone soMpato. eka dahADo tene zarIre kAMIka mAMdagI thaI AvI, paNa te [R] 1 bhiluka kuLa 74 For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnamu avirati hovAthI tathA teno veSa judo hovAthI koI sAdhuoe tenuM vaiyAvacca karyuM nahi. tyAre te vicAravA lAgyo ke - "arere ! ghaNA vakhatanA paricayavALA paNa sAdhuo mArI sAravAra karatA nathI. paNa temAM mAro ja doSa che, huM asaMyamI chuM, tethI potAnA zarIranI paNa mUrchA na rAkhanArA kRtakRtya thayelA mahAtmA saMyamI munio avirati evA mArI sAravAra kema kare? mATe have huM nIrogI thAuM tyAre vaiyAvacca kare evo ekAda ziSya karuM jethI Ave vakhate kAma Ave". pachI marIci anukrame nIrogI thayo. eka dahADo kapila nAme rAjaputra teno upadeza sAMbhaLI pratibodha pAmyo, tyAre marIcie kahyuM ke - "kapila ! tuM sAdhu pAse ja, ane mokSapadano advitIya hetu evo munimArga svIkAra'. paNa karmanA udayane lIdhe munimArgathI parAmukha banelA kapile kahyuM ke - "huM to tamArI ja pAse dIkSA laIza, jo munimArga ja mokSane hetu hoya to tame A parivrAjakano veSa kema svIkAryo ?' marIcie kahyuM ke - "kapila ! huM munimArga pALavAne asamartha chuM, munio to mana vacana ane kAyanA daMDathI virata thayelA hoya che, huM tevo nathI' ityAdi potAnI satya hakIkata jaNAvI. kapile kahyuM - "svAmI ! zuM tamArA manamAM dharma nathI ja'! tyAre marIcie vicAryuM ke "kharekhara, A bhAre karmI hovAthI jinendra prarUpelo satya mArga svIkArato nathI, mATe mAre ja ziSya karavo ThIka che, mAre yogya ja A ziSya maLI gayo che'. ema vicArI kahyuM ke, "kavilA! ItyaM pi IhayaM pi- kapila ! jema jinezvare prarUpelA mArgamAM dharma che tema A mArA mArgamAM paNa dharma che". evI rIte marIci utsutra vAkya bolyo. te sAMbhaLI no , 75 For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara Ni SEA kapile tenI pAse dIkSA lIdhI, marIcie utsutra prarUpavAthI potAno koDAkoDI sAgaropama jeTalo saMsAra Ai dvitIya hi. vadhAryo. have te karmane AlocyA vinA corAzI lAkha pUrvanuM AyuSya pALI tyAMthI kAla karIne, vyAkhyAnamu (4) te vIraprabhuno jIva cothA bhavamAM brahmadevalokamAM dasa sAgaropamanI sthitivALo deva thayo. (5) tyAMthI avIne pAMcamA bhavamAM kollAka nAmanA gAmamAM eMzI lAkha pUrvanA AyuSyavALo kauzika nAme brAhmaNa thayo. viSayamAM Asakta, dravya upArjana karavAmAM tatpara, ane hiMsAdikamAM kura hRdayavALo te brAhmaNa ghaNo kAla gRhasthavAsa bhogavI, aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne, ghaNA kAla sudhI saMsAramAM bhamyo, te bhavo sthUlabhavomAM gaNyA nathI. (6) tyAMthI chake bhave dhUNA nagarImAM boMtera lAkha pUrvanA AyuSyavALo puSpa nAme brAhmaNa thayo. te aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne. (7) sAtame bhave saudharma devalokamAM madhyama sthitivALo deva thayo. (8) tyAMthI evIne AThame bhave caitya nAmanA gAmamAM sATha lAkha pUrvanA AyuSyavALo agnidyota) nAme brAhmaNa thayo. aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne. (9) navame bhave IzAna devalokamAM madhyama sthitivALo deva thayo. For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara (10) tyAMthI AvIne dasame bhave maMdara nAme gAmamAM chappana lAkha pUrvanA AyuSyavALo agnibhUti dvitIya ki nAme brAhmaNa thayo. aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne. vyAkhyAnam (11) agIArame bhava sanakumAra devalokamAM madhyama AyuSyavALo deva thayo. (12) tyAMthI avIne bArame bhave zvetAMbI nagarImAM cummAlIza lAkha pUrvanA AyuSyavALo bhAradvAja nAme brAhmaNa thayo. te aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne. (13) terame bhave mAhendra devalokamAM madhyama sthitivALo deva thayo. (14) tyAMthI avIne keTaloka kAla bhavabhramaNa karI, caudame bhave rAjagRhI nagarImAM cotrIsa lAkha | pUrvanA AyuSyavALo sthAvara nAme brAhmaNa thayo. te paNa aMte tridaMDI thaI, mRtyu pAmIne. (15) paMdarame bhave brahmadevalokamAM madhyama sthitivALo deva thayo. (16) tyAMthI AvIne ghaNo kAla saMsAramAM paribhramaNa karI, soLame bhave rAjagRhanagaramAM vizAkhAbhUti ane nAme yuvarAjanI dhAriNI nAme bhAryAnI kukhe, karoDa varasanA AyuSyavALo vizvabhUti nAme kSatriya thayo. vizvabhUti eka vakhata potAnA aMtaHpura sAthe puSpakaraMDaka nAmanA ramaNIya udyAnamAM krIDA karato hato, te LA) joI tenA kAkAnA dIkarA vizAkhAnaMdIne IrSyA AvI ke - jyAM sudhI vizvabhUti udyAnamAM che tyAM sudhI | For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara mArAthI tyAM jaI zakAya nahi, mATe tene kapaTa karI bahAra kADhyuM. ema vicArI vizAkhAnaMdIe kapaTa karI Ai dvitIya | saralasvabhAvI vizvabhUtine bahAra kADhyo, ane pachI potAnA aMtaHpura sAthe udyAnamAM krIDA karavA lAgyo. to, vyAkhyAnam pAchaLathI vizvabhUtine kapaTanI khabara paDatAM krodha caDyo ane eka muSTi vaDe kAMThAnA vRkSa para prahAra karI tenAM badhAM phaLo nIce pADI nAkhyAM. tyAra pachI vizAkhAnaMdIne uddezI bolyo ke - "A koThAnA phaLanI jema tamArAM mastako pRthvI para ragadolI nAkhuM evI mArI tAkAta che, paNa zuM karuM ?, vaDilo uparanI mArI bhaktithI ja ema karI zakato nathI. AvA kapaTayukta bhoganI mAre jarUra nathI. ema kahI viSayothI virakta banelA vizvabhUtie saMbhUtinAmanA munirAja pAse dIkSA lIdhI. have vizvabhUti munirAja eka hajAra varasano ugra tapa tapatA chatA, vicaratA vicaratA eka vakhata mAsakhamaNane pAraNe gocarI mATe mathurAmAM AvyA, te vakhate temanA, kAkAno dIkaro vizAkhAnaMdI paNa tyAM paraNavA mATe Avyo hato. teNe tapathI atyaMta kuza thaI gayelA vizvabhUtine joyA. have vizvabhUti gocarI mATe cAlyA jAya che, tevAmAM teo eka gAya sAthe athaDAvAthI paDI gayA. te joIne "koThAnA phaLane pADavAnuM tAruM baLa kyAM cAlyuM gayuM !' ema kahIne vAta vizAkhAnaMdI hasyo. te sAMbhaLIne vizvabhUtie krodhathI te gAyane zIMgaDe pakaDIne AkAzamAM bhamAvI ane evuM niyANuM karyuM ke - "huM A ugra tapasyAnA prabhAvathI bhavAMtare ghaNA parAkramavALo thAuM, pachI teo ke potAnuM karoDa varasanuM AyuSya pUrNa karI, pUrva pApanI AlocanA karyA vagara mRtyu pAmIne, For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sI . dvitIya kalpasUtra bhASAMtara (17) sattarame bhave mahAzukra devalokamAM utkRSTa AyuSyavALo deva thayo. (18) tyAMthI avIne aDhArame bhave - potanapura nagaramAM prajApati nAmanA rAjAno dIkaro tripRSTha phI vyAkhyAnam nAme vAsudeva thayo. prajApati rAjAnuM nAma prathama ripupratizatru hatuM, tene bhadrA nAme rANInI kukhe acala nAme putra, ane mRgAvatI nAme putrI thaI. mRgAvatI ghaNI rUpALI hatI. eka vakhate yauvanavatI ane saundaryavatI te mRgAvatI potAnA pitAne praNAma karavA gaI, tyAre teNInuM atizaya saundarya joI rAjA kAmAtura thayo, ane teNInI sAthe lagna karavAno upAya vicArI mRgAvatIne vidAya karI, have rAjAe nagaranA moTA moTA mANasone sabhAmAM bolAvI pUchyuM ke - "he sabhAjano ! rAjayamAM je ratna vastuo utpanna thAya te konI samajavI? tyAre sabhAjanoe uttara Apyo ke - "he svAmI! je uttama uttama ratnavastuo hoya te rAjAnI ja kahevAya, kAraNa ke - ratnavastuono svAmI rAjA sivAya bIjo koNa yogya kahevAya?" A pramANe lokonA ja mukhathI kahevarAvI rAjAe mRgAvatIne rAjasabhAmAM bolAvI, ane lokone kahyuM ke - tamArA ja vacana mujaba A kanyAratna mAre ja grahaNa karavuM joIe !" A banAva joI sabhAnA loko lajjita thaI gayA. pachI rAjAe mRgAvatI sAthe gAMdharvavidhithI lagna karyuM. A pramANe te rAjA potAnI prajA eTale saMtatino pati thayo, tethI tenuM nAma "prajApati' e pramANe prasiddha thayuM. mRgAvatInI kukhe sAta svapnoe, sUcita corAsI lAkha varasanA AyuSyavALo tripRSTha nAme putra thayo. teNe bAlyAvasthAmAM paNa For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org prativAsudevanA DAMgaranA khetarane vighna karanAra siMhane zastra vagara potAnA hAthathI ja cIrI nAkhyo hato. anukrame tripRSTha vAsudevapaNAne pAmyA. eka vakhate vAsudevanA zayana samaye madhura svaravALA keTalAka gavaiyA gAtA hatA, tyAre vAsudeve potAnA zayyApAlane AjJA karI ke - 'mArA uMghI gayA pachI gAyana baMdha karAvaje, ane gavaiyAone rajA Apaje'. have vAsudeva nidrA vaza thaI gayA chatAM paNa madhura gAyananA rasamAM tallIna banI gayelA zayyApAle gAyana baMdha karAvyuM nahi. tethI thoDIvAramAM vAsudeva jAgI uThyA, ane teone gAtA joI gusse thaI dvA2pAlane kahyuM ke - 'are duSTa ! mArI AjJA karatAM paNa zuM tane gAyana vadhAre priya che ?, tyAre to tuM tenuM phaLa bhogava'. ema kahIne temaNe zayyApAlanA kAnamAM tapAvelA sIsAno rasa reDAvyo. A kRtyathI vIraprabhunA jIve tripRSTha vAsudeve kAnamAM khIlA ThokAvAnuM karma upArjana karyuM. evI rIte te bhavamAM aneka duSkarmo karI tyAMthI mRtyu pAmIne, (19) ogaNIzame bhave sAtamI narakamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo nArakI thayo. (20) tyAMthI nIkaLIne vIsame bhave siMha thayo. (21) tyAMthI marIne ekavIsame bhave cothI narakamAM nA2kIpaNe upanyo. (22) tyAMthI nIkaLI ghaNA bhavo bhamIne bAvIsame bhave manuSyapaNuM pAmyo. tyAM teNe zubha karma upArjana karI mRtyu pAmIne. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnam 80
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kobatirth.org (23) trevIsame bhave videhakSetramAM mUkA nAmanI rAjadhAnImAM dhanaMjaya rAjAnI dhAriNI nAme rANInI kukhe corAsI lAkha pUrvanA AyuSyavALo priyamitra nAme cakravartI thayo. teNe poTTila nAme AcArya pAse dIkSA laI, eka karoDa varasa sudhI saMyama pALI, aMte kAla karIne. (24) covIsame bhave mahAzukra devalokamAM sarvArtha nAmanA vimAnamAM sattara sAgaropamanI sthitivALo deva thayo. (25) tyAMthI cyavIne pacIsame bhave A bharatakSetramAM chatrikA nAme nagarImAM jitazatru rAjAnI bhadrA nAme rANInI kukhe pacIsa lAkha varasanA AyuSyavALo nandana nAme putra thayo. teNe ghaNA varasa rAjya bhogavI, anukrame janmathI covIsa lAkha varasa vyatikramAvI, rAjyano tyAga karI, poTTilAcArya pAse dIkSA lIdhI. dIkSita thayA bAda nandanamunie jIMdagI paryaMta mAsakhamaNo karIne, visasthAnakanuM ArAdhana karavAthI tIrthaMkara nAma karma upArjana karyuM. temaNe eka lAkha varasa sudhI cAritra pALI, aMte eka mAsanI saMlekhanApUrvaka kALa karIne. (26) chavIsame bhave prANata nAmanA devalokamAM puSpottarAvataMsaka vimAnamAM vIsa sAgaropamanI sthitivALo deva thayo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne A vitha dha | C dvitIya vyAkhyAnam 81
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir YAN kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam (27) tyAMthI AyuSya pUrNa thatAM avIne, marIcinA bhavamAM bAMdhelA ane bhogavatAM bAkI rahelA nIca gotrakarmanA udayathI, satyAvIzame bhave vIra prabhuno jIva brAhmaNakuMDagrAma nagaramAM RSabhadatta brAhmaNanI | bhAryA devAnaMdAnI kukhe garbhapaNe utpanna thayo. AvI rIte nIca gotrakarmanA udayathI tIrthakara zrIvIraprabhuno jIva bhIkSuka kulamAM Avyo, tethI saudharmendra vicAra kare che ke - ( if rihaMtA vA vavaTTI vA vA vA vAsura va) nIca gotrakarma kSINa na thayuM hoya to anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI gayA bAda accherA rUpe bane che ke - tIrthakaro, cakravartIo, baladevo ane vAsudevo (caMtakumnasuvA) zUdra kulomAM (paMtagutteju vA) adhama kulomAM (tuccha-ra- mitra-vivA-mahAsu vA) tucchakulomAM, daridrakulomAM, bhikSukakulomAM, kupaNakulomAM tathA brAhmaNakulomAM (3yArUM va) AvyA hatA. (3mAyAnta vA) Ave che ane DAyAtti vA) Avaze. (vuriMsi mittA vavamiMsu vA)nIcagotramAM | kukSine viSe garbhapaNe utpanna thayA hatA (varAtti va) utpanna thAya che (vayamarA vA) ane thaze. A (no veva aaN goLagammanivamo niyami! va) parantu nIcakulamAM yonimArgathI janmane mATe * koI paNa vakhata nIkaLyA nathI (nivAmatti va) nIkaLatA nathI (nivamatti va) ane nIkaLaze paNa [. .. 82 For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam nahi. eTale ke kadAcita karmanA udayathI tIrthakara vigere tucchAdi kulomAM garbhapaNe Ave, evuM accherArUpa | bane, parantu janma to koI paNa vakhata thayo nathI, thato nathI, tema thaze paNa nahi. //19o (34the samane mAd mahAvIru A zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (gaMguThThIve sI) jaMbudvIpa nAmanA dvIpane | viSe (mA vA) bharatakSetramAM (mahAkuMDAme nayabrAhmaNakuMDa grAma nagaramAM (3mattarasa mANaUArasa roDAnasaputtara mAriyA revAtA mAdag gAllaMgharasattA, susa) koDAlagotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI bhAryA, jAlaMdhara gotranI devAnaMdA nAme brAhmaNInI kukhane viSe (janmatta, varSo) garbhapaNe utpanna thayA che /2vA (te game tevuM-pakyupanna-maUTTyA sA seviMlALa revarA) tethI devonA indra devonA rAjA evA zakro; ke je zakro bhUtakALamAM thaI gayA, vartamAna kALamAM vidyamAna che, ane bhaviSyakALamAM thaze, teono evo AcAra che ke - (3ra4te mAvaMte) bhagavAn arihaMtone (taTapareTiMto tanehiMto vA) pUrve | kahelA svarUpa vALA zUdra kulo (vaMta-tuccha--mivazavAna-viMdavAyuneDiMto vA) adhamakulo, tuccha, daridra, bhikSuka ane kRpaNakulo thakI (mADhayuneeito vA) tathA brAhmaNakulo thakI (tapAsumAyunesu va) pUrve For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam kahelA svarUpavALA ugra kulomAM (mAluTanaisu vA) bhoga kulomAM (rAyagna-dhyAna-nAka-ya-rivaMTanaisu | rA) rAjanya, IkvAku, jJAta kulomAM eTale zrIRSabhadevanA vaMzamAM thayelA jJAta nAme kSatriyonA kulomAM, kSatriyakulomAM, harivaMzakulomAM (vesu vA tapUresu visuigAvunnavaMsu vA) tathA bIjA paNa tevA prakAranA zuddha jAtivALA, ane zuddhakulavALA vaMzomAM - | (vAva riri remAsu pAtremAsu) yAvat rAjaya karatA hoya, rAjayalakSmI bhogavatA hoya evA | kulomAM (sAhirAvittay) mUkavA joIe. (te se vratu mama vi) tethI mAre paNa ema karavuM yukta che ke - (samai bhAve mahAvIra paramatithathare puSyatittharanida) zrI RSabhadeva vigere pUrva tIrthakaroe kahelA chellA tIrthakara zramaNa bhagavAn mahAvIrane (mANavuM gAmo nArA) brAhmaNakuMDagrAma nagara thakI (samasta mANasa DhoDAnasapusa mariyAi sevAtA mahig gAllaMghasattA luchI) koDAlagotranA RSabhadatta brAhmaNanI. bhAryA, jAlaMdhara gotranI devAnaMdA nAme brAhmaNInI kukhamAMthI (ttivuMme naya) kSatriyakuMDagrAma nagaramAM (nAthAle riyA) zrI RSabhadevanA vaMzamAM thayelA jJAta nAme kSatriya vizeSonI madhyamAM thayelA siddhatyA rayara savAra mAriyAtisataU riyALa vasisattA si) kAzyapa gotranA siddhArtha For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara nAmanA kSatriyanI bhAryA, vAsiSTha gotranI trizalA nAme kSatriyANInIkukhane viSe (aittA sadavitta) Ai dvitIya vyAkhyAnamu garbha paNe mUkavA joIe. (3 vi ca ) vaLI je (se tisanA riyALI krame) te trizalA kSatriyANInI putrI rUpe garbha che (saMpa 5 ) tene paNa (hevAtAmAi gAleMgharasaguttA risa) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAM (mittAsadivittatti vagarbhapaNe mUkavo joIe (pUrva saMpadeDa) A Baj pramANe zakrendra vicAra kare che. (purva saMhitA) A pramANe vicAra karIne (rAmasiM pattAnI viruM re) padAti eTale page cAlanArA sainyanA adhipati hariplegameSI nAmanA devane (Ave) bolAve che. (sattiA ) na bolAvIne tene zakrendra (pUrva vayAsat) A pramANe kahyuM ke - ra1. (anu sevA"priyA !) he devAnupriya ! kharekhara ( si mUi) evuM thayuM nathI, (na 3 maF) evuM ja thatuM nathI ( 3 mavira naM ) ane evuM thaze paNa nahi ke - harihaMtA vA vavana-vAsuvA va) che arihaMto, cakravartIo, baladevo tathA vAsudevo (uta-vaMta-vi-ra ituccha-mivazavA-mANavumna va) zUdrakulomAM, adhamakulomAM, kRpaNa-kulomAM, daridrakulomAM, tucchakulomAM, bhikSukakulomAM tathA brAhmaNakulomAM (3mAyANaMvA) AvyA hoya (gAyAkti vA) AvatA hoya (mAyArUti vA) tathA bhaviSyakALe AvavAnA For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kalpasUtra bhASAMtara Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir H dvitIya vyAkhyAnam hoya (pUrva nu rihaMtA vA vavavata-vAsudevA vA) kharekhara, tIrthakaro, cakravartIo, baladevo tathA vAsudevo (3yAratnasu va) ugraMkulone viSe (moDa-rAyajU-nAtha-ttara-dvAna-darivaMzapurutvesu vA) bhogakulomAM, rAjanyakulomAM, jJAtakulomAM, kSatriyakulomAM, izvAku kulomAM, harivaMza-kulomAM (3nnayare vI taDapyAre visuddhanA gunarvasu) athavA tevA prakAranA bIjA paNa vizuddha jAtivALA ane vizuddha kulavALA vaMzomAM thithI (kAyApuMsu vA) AvyA hatA (gAyAtti vA) Ave che (sAyArUtti vA) ane Avaze Il22aa (ci puLa ri mAre to jherathamU) paraMtu lokone viSe accherArUpa evo paNa bhAva che, ke je paNa ha, bhAva (3itArdi 3ff- sufte vavaMtahiM samugaMpha) anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI | gayA bAda utpanna thAya che. zrIvIraprabhu te accherA rUpe brAhmaNakulamAM garbhapaNe AvyA che. kAraNa ke - (nAma vA varmasa 3vasvAsa vesanniAi3ra) jenI sthiti kSINa thaI nathI, jenA rasano paribhoga thayo nathI, tathA je Atmapradeza thakI dUra gayA nathI; evA nIca gotrakarmanA udaya vaDe (G A vi riphretA vA vava vana-vAsujevA vA) tIrthakaro, cakravartIo baladevo tathA vAsudevo (tasnenuM vA) aMtakulone viSe (vaMta-tuccha--vijJAna-vija-mahipa va) prAnta kulone viSe, tucchakulomAM, For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam | daridrakulomAM, bhikSukakulomAM, kRpaNakulomAM, tathA brAhmaNakulomAM (3yAraM vA) AvyA hatA (AyAtti , vA) Ave che (kAyAsatti vA) tathA Avaze. (yujIsa ramattA vamazu vA) te nIca kulomAM kukSine viSe garbhapaNe AvyA hatA (varamani vA) Ave che (matti va) ane Avaze. (no veva i goLagammanimavi nimiMsu vA) parantu koI paNa vakhata yoni dvArA janma rUpe nIkaLyA nathI (nivRtti va) nIkaLatA nathI (nivamaratta vA) tema nIkaLaze paNa nahi 23. (3mAM 2 samaje mAve mahAvIru A zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (gaMguThThIve sI) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM (mAre vAre) bharatakSetrane viSe (mahipavuMhamAme naya) brAhmaNa kuMDagrAma nAme nagaramAM (samarasa mahipAsa voDAtattara mAriyA,) koDAla gotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI bhAryA, (vANaMdrAmahiffe gAleMgharasAttApa risa) jAlaMdhara gotranI devAnandAnAmanI brAhmaNInI kukSine viSe (mittAvacaMte) garbhapaNe AvyA che 24o. (te 433 tata-qkhanna-maUTIIyAI savAI sevaMtA sevarA) tethI devonA Indra ane devonA For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara rAjA evA atIta vartamAna ane anAgata zakrono evo AcAra che ke - (3rihaMte jAvaMte bhagavAn arihaMtone dvitIya vyAkhyAnamu (toreriMta) tevA prakAranA (3yaMta-vaMta- suviM-rikru-afmA gAva-mANavuhiMto) aMtakula, prAntakula, tucchakula, kRpaNakula, daridrakula, bhikSukakula, yAvat brAhmaNakulo thakI (taraNAsu) tevA prakAranA (35thiI mA-rAyajJa-nAtha-ttiyajuvA-rivaMzapuTanaisu vA) ugraMkula, bhogakula, rAjanyakula, jJAtakula vizuddha jAti || ane vizuddha kulavALA vaMzomAM (sadipitta) saMkramAvavA joIe /2pA ( jI je tuma revApupriyA !) tethI he devAnupriya ! tuM jA, ane (samAM mArUM mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIrane (mahAvuM mAro nArApharo) brAhmaNakuMDagrAma nagara thakI (3matta mAhAsa DhoDAsAtta mAriyA) koDAla gotranA RSabhadatta brAhmaNanI bhAryA (vAtA mANag gAnaMdarasattA yuccha) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAMthI (ttivuM me naya) kSatriyakuMDagrAma nagaramAM (nAyA svattiyA) jJAtakulanA kSatriyonI madhyamAM (siddhatyarasa atti vAsavaguttara mAriyA,) kAzyapa gotranA siddhArtha nAmanA kSatriyanI bhAryA (sisanA, riyALI vasiddhasattA yuiirasa) vAsiSTha gotranI jema trizalA nAmanI kSatriyANInI kukhane viSe (tmattA sAhidi) garbhapaNe saMkramAva. (beva ) ane je (se For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dara E kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam visanA ttavALag ame) te trizalA kSatriyANIno garbha che (ta ja vi) tene paNa (vAlA mArI nAghasattA, susa) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAM (mittA sAhi) garbhapaNe saMkramAva. (sAdapittA) saMkramAvIne (mana mA3i dvipUnameva praSijI mArI A AjJAne jaladI pAchI Apa, eTale ke - mArI AjJA mujaba karIne pAcho AvI jaldI nivedana kara 26ll (ta ) tyAra pachI (romesI pacattAyAdiva) padAti sainyanA adhipati evA te hariNegamelI devane ( saf seLi sevaraVNIT) devonA Indra ane devonA rAjA evA zakra (pUrva kutte samAje) e pramANe kahyuM chate harAva diyA) te hariNegamelI deva harSita thayo, yAvatu praphullita hRdayavALo thaIne (rayata gAvatti varlDa be hAtha joDI, dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne (re mAruM tti) "je Apa deva AjJA karo cho te mujaba karIza' e pramANe (mANa viNAvaya sudhI) zakranI AjJA karI vacanane vinayapUrvaka svIkAre che. (DisujhattA) svIkArIne (uttarapurIjIma rimA) IzAna khuNA tarapha ( 3mI jAya che. ( 3 mI jaIne vejinasamudhAWor) vaikrIe samuddAta vaDe (rAmodara) vaikrIya zarIra karavA mATe ET/ TV For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ESa RE) kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnamu . ' Uhi prayatnavizeSa kare che. (soTTA ) te prayatnavizeSa karIne (brijJAruM gADuM raMdhu saMkhyAtA yojana pramANavALo, uMce ane nIce daMDane AkAre lAMbo, ane zarIranA jevo jADo je jIvapradezo ane karmapudgalono samUha, tene sira) zarIra thakI bahAra kADhe che. bahAra kADhIne AvA prakAranA pudgalone grahaNa kare che, (te ga) te A rIte-(racaT) karkatanAdi ratno jevAM (vayarA) vaja eTale hIrA jevA (ve7i3) vaiDUrya , ratna jevu (noriMvadvA) lohitAkSa ratna jevAM (masAratnAI) mAragalla nAmanA ratna jevAM (haMsa-mApa) haMsagarbha ratna jevAM (punA) pulaka ratna jevAM (soviyA) saugaMdhika ratna jevAM (jJorDarasAI) jyotIrasa ratna jevAM (DAMga) aMjana ratna jevAM (3iApunayA) aMjaNapulaka ratna jevAM (gAyad vi) jAta ratna jevAM (mA) subhaga ratna jevAM (saMvA) aMka ratna jevAM (tarA) sphaTika ratna jevAM ( ripa) ane riSTa jAtinA ratna jevAM. evI rIte soLa prakAranAM ratno jevAM vaikriya vargaNAnA pugalone grahaNa karIne teomAMthI (dIvAyare puramA risAde) asAra pudgalone tyajI de che. (risAhittA) asAra pudgalono tyAga karIne (hIne punAne pariyA,) sArabhUta pudgalone grahaNa kare che //rA. (ricArtA) te sArabhUta pudgalone grahaNa karIne duvaMja) bIjI vAra paNa vezvika samudANaor) vaikriya For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam samuddAta vaDe (samoda)pUrvanI peThe prayatna vizeSa kare che. (mahatta)te prayatna vizeSa karIne (uttaravejis arva) uttara vaikriya rUpane, eTale bhavadhAraNIya je mULa svarUpa tenI apekSAe bIjA rUpane (vi ) kare che. ( vivattA) bIjuM rUpa karIne te haribhegamethI deva devagatithI cAlyo, te kevI devagatithI cAlyo?, te kahe che (ta vidyApa)te utkRSTa, eTale devone pratIta evI, ane bIjI gatio karatAM manohara, (turiyA) cittanI utsukatAvALI, (2vatA)kAyAnI capalatAvALI, (vaMDA) tIvra, (caNA)bIjI saghaLI gatione jItanArI, (du) pracaMDa pavanathI uchaLatA dhUmADAnI gati jevI - zarIranA samagra avayavone kaMpAvanArI, (sipAI) utAvalI-vegavAlI, triApu) ane devone yogya, (vA) AvA prakAranI devagati vaDe, ( vIyAne vIvayA) utAvalathI doDato doDato te haribhegamethI deva (ttiriya saMjJA tIvasamuThThA) tIrachA asaMkhyAtA dvIpasamudronI (mAM mokha) madhya bhAgamAM (beva gaMguThThIve che jyAM jaMbUdIpa nAme | dvIpa che, (mAdde vAre) bharatakSetra che, (neoova mahAvuMdumAme naya) jayAM brAhmaNakuMDagrAma nagara che, (9ovara 3matterasa mahipArasa di) jayAM RSabhadatta brAhmaNanuM ghara che (veva vAgaMtA mAhift) ane jyAM devAnaMdA brAhmaNI che, te vAchatyAM Ave che. (3vIchittA) AvIne (ni) bhagavaMtanuM darzana thatAM ja For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam (samAsa mAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAna mahAvIrane (pAme re) praNAma kare che. (TUTI rittA). praNAma karIne (vAtA mahif sarijhaTIV) parivAra sahita devAnaMdA brAhmaNIne (3osovaLi rata) avasthApinI nidrA Ape che. (nittA) avasthApinI nidrA ApIne (3sume purA) devAnaMdAnA zarIramAMthI azuci pugalone (3vara) dUra kare che. (3varittA) dUra karIne (sume purAne) zubha pudgalone (viva) sthApana kare che. (vajhavattA) sthApana karIne (punANa3 me mayavaMta chuM he bhagavan! Apa mane anujJA Apo, e pramANe kahIne (samAM mAvaM mahAvIru zramaNa bhagavAn mahAvIrane (3vIvA) prabhune bIlakula bAdhA na pahoMce tema (uvavAre) sukha pUrvaka (trei padave) potAnA divya prabhAva vaDe (varathanapudi viMS) hastatalanA saMpuTamAM grahaNa kare che. (brijJA) grahaNa karIne (neva arayavhAWITme nayajayAM kSatriyakuMDagrAma nagara che, (neva siddhatyarasa che jayAM siddhArtha kSatriyanuM ghara che, (bevisanA riyALat) jyAM trizalA kSatriyANI che tene 31/) tyAM Ave che. (3vAjItta) AvIne (sisanI riyALI sastinApu) parivAra sahita trizalA kSatriyANIne (3osoLa ratna) avasvApinI nidrA Ape che. (nittA) nidrA ApIne (3Nu purAtre 3 vara) trizalA mAtAnA zarIramAMthI For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnam paNI Illu| apavitra pudgalone dUra kare che. (gavattA) dUra karIne (sube pute vAva) pavitra pudgalone sthApana kare che. (vipavittA) sthApana karIne (sama mAve mahAvIru zramaNa bhagavanuM mahAvIrane (navAva prabhune bIlakula bAdhA na pahoMce tema (vAvA) sukha pUrvaka pAvef) potAnA divya prabhAva vaDe (tisatA ttiyALa )i trizalA kSatriyANInI kukhane viSe (mittA sAhi) garbhapaNe saMkramAve che. te garbhane devAnaMdAnI kukhamAMthI yonImArge grahaNa karIne trizalA mAtAnI kukhamAM garbhAzaya dvArA saMkramAvyo. (neti ja ) vaLI je visanA riyALI bhe) te trizalA kSatriyANIno putrIrUpe garbha che (saMpa ja ) te garbhane (hevAtA mAdaLI nAnaMdharasapura yuii ) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAM (bhA sahi) garbhapaNe saMkramAve che (sAharittA) garbhapaNe saMkramAvIne (gAmeva si iT3mU) te haribhegamelI deva je dizAmAMthI Avyo hato (tAmeva iisa Diy) te ja dizA tarapha pAcho cAlyo gayo 28. harisegameSI deva kevI gatithI cAlIne saudharmendra pAse gayo? te kahe che - (tApa vicAI) te utkRSTa eTale devone viSe pratita evI, tathA bIjI gatio karatAM manohara, (turicA) cittanI utsukatAvALI, (vanA) kAyAnI capalatAvALI, (vaMDA) tIvra, (gacaNA) bIjI saghalI gatione jItanArI, (3jubAI) For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnanuM | pracaMDa pavanathI uchalatA dhUmADAnI gati jevI (sighA) utAvaLI-vegavALI (triA) ane devone yogya (sevA) AvA prakAranI devagati vaDe. (siriyamasaMgrejJALa sIvasamudA) tIrachA asaMkhyAta dvIpasamudronI (ma mor) madhyabhAgamAM (jhADanA sayasa risahiM vi ilAkha yojananA pramANavALI gatithI (3khathamAne 3yamA') doDato doDato (Ameva soda ) jyAM saudharma devaloka che, (sohammahaMsa vimA') saudharmAvalaMsaka nAmanuM vimAna che (savasa saddA sari) ane zakra nAmanA siMhAsana upara (sa seviMde varAyA) devonA Indra ane devono rAjA evo zakra beTho che ( temeva uvAccha) tyAM Ave che. (uvA chattA) AvIne (sarasa rvisa sevara) devonA indra ane devonA rAjA evA te zakrane ( mitti tripAmela ) te pUrve kahelI AjJAne jaldI pAchI Ape che, eTale - 'ApanI AjJAnusAra meM kAma karyuM e pramANe nivedana kare che /2lA. (te vALa tene samar) te kAle ane te samaye (sane mAvaM mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIrane (ne vAsA tanne mANe) je te varSAkAlano trIjo mAsa (paMcame pad) pAMcamuM pakhavADIyuM (gAsIdu) eTale Aso mAsanuM punarAtI - madaravA mAsanuM) kRSNa pakhavADIyuM (ta ja mAnavadunasa terazIpa or) te For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara A www.kobatirth.org Aso mAsanA kRSNa pakhavADIyAnI terazanI rAtrine vize (vAsId rAvinheM vakteoi) byAzI rAtri-divasa gayA bAda (tesImasa rAvijhansa antarA vaTTamALe) tyAsImA rAtri-divasanI vacceno kAla eTale rAtri varte chate (hiyALupaNAM seveLa rio mesiLA savavacaLasaMviLa) potAnuM ane zakranuM hita karanArA, prabhu upara bhakti vALA, ane zakranA vacanathI AjJA pAmelA evA hariNegameSI deve (mAhaLavuMDAmAJo nacAo) brAhmaNakuMDagrAma nagara thakI (samattassa mAhAsya joDAnasaputtassa mAriyANu) koDAla gotranA RSabhadatta brAhmaNanI bhAryA (revALavA! mAdaLI! gAlaMdharasanuttA vuDIyo)jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAMthI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (attiyavuMDAme naya) kSatriya kuMDagrAma nagaramAM (nAyALuM attiyALuM) jJAtakulanA kSatriyonI madhyamAM (siddhatyasta attiyasa savaguttassa mAriyANu) kAzyapa gotranA siddhArtha nAmanA kSatriyanI bhAryA (ttisattA attiyALI! vAsisanuttA) vAsiSTha gotranI trizalA kSatriyANInI kukhane viSe (puvarattAvantAnasamayaMsi) - madhyarAtrimAM (hravruttarAtlRi navatteLa) uttarAphAlgunI nakSatrane viSe (gogamuvALAM) caMdrano yoga prApta thatAM (navAvAo) prabhune bilakula bAdhA na thAya tema (gavAvAdeLa) sukha pUrvaka (yukisi ganmattA! sAiriNa) te trizalAmAtAnI kukhane viSe garbhaparNa saMkramAvyA ||3nA For Private and Personal Use Only dvitIya vyAkhyAnam 95
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (teLa temAM tenuM samAM) te kAle ane te samaye (samaLe maLavuM mahAvI) zramaNa bhagavAn mahAvIra (tinnAkhovagaNa gAvi otyA) mati zruta ane avadhi, e traNa jJAna sahita hatA. (sAirigisAmi tti gALaNDa) jyAre devAnaMdAnI kukhamAMthI trizalA mAtAnI kukhamAM potAnuM saMharaNa thavAnuM hatuM tyAre 'huM saMharAiza' e pramANe prabhu jANe che. (sAirijhjhamALe no nALa) jyAre hariNegameSI deva devAnandAnI kukhamAMthI laIne trizalA mAtAnI kukhamAM saMharaNa kare che tyAre te saMharaNakAla vakhate 'huM saMharAuM chuM' e pramANe jANatA nathI ahIM koI zaMkA kare ke - "saMharaNa thatI vakhate 'huM saMharAuM chuM' e pramANe prabhue kema na jANyuM ?, kAraNa ke saMharaNano kAla asaMkhya samayano che. eTale ke saMharaNa karatAM asaMkhya samaya vyatIta thAya che. AvI asaMkhya samayavALI kriyAne bhagavAn na jANe e kema saMbhave ? vaLI saMharaNa karavAvALA haraNegameSI devanI apekSAe prabhune viziSTa jJAna che, tethI saMharaNa thatI vakhate 'huM saMharAuM chuM' ema prabhune jJAna hovuM ja joIe". tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke - saMharaNa kriyAno kAla asaMkhya samayano hovAthI 'huM saMharAuM chuM' e pramANe bhagavAn jANe che kharA paNa A vAkya saMharaNa kriyAnI kuzalatA jaNAvanAruM che. hariNegameSI deve te garbhanuM evI kuzalatAthI saMha2Na karyuM ke jethI prabhune jarA paNa pIDA thaI nahi, ane tethI prabhue jANavA chatAM jANe jANyuM ja nahi. jema koI mANasanA pagamAM kAMTo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir + dvitIya vyAkhyAnam 96
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org bhAMgyo hoya, bIjA mANase te kAMTAne evI kuzalatAthI kADhyo ke jethI tene jarA paNa pIDA thavA dIdhI nahIM. te vakhate te mANasa bole che ke - 'teM evI rIte kAMTo kADhyo ke mane khabara paDI nahi'. jo ke ahIM kAMTo kADhatAM te sAmA mANasane jJAna to thAya ja che, chatAM pIDA na thavAthI kAMTo kADhanAranI kuzalatA jaNAvavAne jANe jANyuM ja na hoya evo vyavahAra thAya che. vaLI sukhamagna thayelo mANasa bole che ke - Ajano Akho divasa gayo, parantu mane khabara paNa paDI nahIM, ahI paNa jo ke te vyatIta thayelA divasane jANe che, chatAM atizaya sukha jaNAvavAne Avo vyavahAra thAya che. tevI rIte haraNegameSI deve evI kuzalatAthI garbhanuM saMharaNa karyuM, ke jethI prabhune jarA paNa pIDA thaI nahi, ema jaNAvavAne 'huM saMharAuM chuM' e pramANe jo ke prabhu jANe che chatAM jANatA nathI ema kahyuM che. (sAhari mi tti gALapha) jyAre hariNegameSI deve trizalA mAtAnI kukhamAM garbhanuM saMkramaNa karyuM, tyAre 'huM saMharAyo' e pramANe prabhu jANe che. (na raLi = La) je rAtrimAM (samaLe maLavuM mahAvI) zramaNa bhagavAn mahAvI2ne (tevALavA! mAphaLINa nAlaMdharasanuttA! jkIyo) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukhamAMthI (tisattA! attiyALINa vAsisanuttA kisi) vAsiSTha gotranI trizalA kSatriyANInI kukhamAM (gammattA! sAhari!) garbhapaNe saMkramAvyA(taM caLi ca La)te rAtrimAM (sA revALavA mAphaLI) te devAnaMdA brAhmaNI (saLagaMsi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4] C dvitIya vyAkhyAnam 97
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara suttajhAmara 3ohImAla hIrA) zayAne viSe kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI, eTale alpa nidrA dvitIya karatI chatI (maiyA) AgaLa kahevAze evA svarUpanA (3rIne jJAne) prazasta, kalyANanA heturUpa, sive vyAkhyAnam 9) upadravone haranArA, dhananA heturUpa (maMnne sarisarIy) maMgala karanArA, ane zobhA sahita (vasa mahAsumo) cauda mahAsvapnone (tisatA riyANadAsattA )trizalA kSatriyANI vaDe haraNa karAyelA joIne (vivuddhA) jAgI. (laMvadya-) te jevI rIte - (ya-vasaTha di) gaja vRSabha vigere cauda mahAsvapna haraNa karAyelA joIne jAgI /31|| (naM ra aa ii) je rAtrine viSe (samane mana mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIra (hevAla ne mAdaLI gArtidharasapurA succha) jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukha thakI tisatA riyALag vasiddhasattA yurisa) vAsiSTha gotranI trizalA kSatriyANInI kukhane viSe (tmattA, sAdarA) garbhapaNe saMharAyA, (ta ra ira ) te rAtrine viSe (sA hisatA riyA) te trizalA kSatriyANI (sitArisara vAsaparisa) te tevA prakAranA zayanamaMdirane viSe; eTale jenuM vANIthI varNana thaI zake nahi, potAnI AMkhathI || dekhyuM hoya to ja jANI zakAya evA avarNanIya, tathA atizaya puNyazALI ane bhAgyazALIne yogya evA For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org zayanamaMdiramAM vaLI te zayanamaMdira kevuM che ! te kahe che - (hiMmato sacittame) tenI aMdaranA bhAgamAM sarva bhIMto vividha prakAranA citrothI cItarelI hovAthI ramaNIya che, evuM (vAhirano TUmigaghaTTama) bahAranA bhAgamAM cUno lagAvelo hovAthI cAMdanI jevuM sapheda che, vaLI komala ane cIkaNA pASANAdithI ghuMTeluM hovAthI suMvALuM ane cakacakIta che. (vivittaratno cihniyatane) te zayanamaMdirano uparano bhAga vividha prakAranA citrovALo che, ane taLIyuM dedIpyamAna che, (LiyaLapaLAsigandhayA) jenI cAre tarapha maNio ane ratno jaDelA hovAthI aMdhakAra nAza pAmyo che, evuM, (vahusama-vimattabhUmimAne) te zayanamaMdiranuM AMgaNuM jarA paNa uMcuM nIcuM nathI barAbara sapATa che; vaLI pAMca varNavALA maNiothI bAMdheluM hovAthI bhinna bhinna jAtanA svastikAdinI racanA vaDe manohara che. (paMcavAsarasasurvAmuvapura puMnovacAravali) rasa sahita ane sugaMdhamaya evA paMcavartI puSponA samUhane yogya yogya sthaLe goThavela hovAthI saMskAra yukta che. (lAgu pavaravuMtu-tuvara kar3AMtapUrva maghamavaMtAMbuddhu AmirAme) kALo agaru uMcI jAtano kiMvru, selArasa, ane baLI rahelo dazAMgAdi dhUpa, e badhA padArthono maheka mArI rahelI ane cAre tarapha phelAI rahelI je sugandha; te vaDe ramaNIya che, (sugaMdhavarasaMdhi) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hathI karyuM dvitIya vyAkhyAnam 99
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kitIya vyAkhyAnam kalpasUtra FA uttama gaMdhavALAM je uMcI jAtanAM cUrNo, teonA sugaMdhayukta che. (pa ) sugaMdhI dravyonI banAvelI je bhASAMtara guTikA, tenA sadaza atizaya sugaMdhI che. AvA prakAranA zayanamaMdirane viSe trizalA kSatriyANI zayAmAM eTale palaMgamAM sUtI hatI, te zayAnuM varNana kare che - (saMsi tarisasi saLaSmari) te tevA prakAranI zayAmAM, eTale jenuM vANIthI varNana thaI zake nahi, potAnI AMkhathI dekhI hoya to ja jANI zakAya evI avarNanIya; tathA atizaya puNyazALI ane bhAgyazALIne yogya evI zayAmAM. vaLI te zayA kevI che? - (sanniAi) zarIra pramANa dIrgha gAdalAvALI, (3mo vino) jenI banne bAjue eTale jyAM mastaka rahe tyAM ane jayAM paga rahe tyAM ozIkAM rAkhelAM che, (3maDo kanna) mastaka ane pagane sthAne ozIkAM rAkhavAthI te banne bAjue uMcI che, temaNe nayana mAru banne bAjue uMcI hovAthI vaccenA bhAgamAM namelI ane gaMbhIra che, (puni vA7i33duni sannisaV) jema gaMgAne kAMThe rahelI retImAM paga mUkatAM paga uMDo cAlyo jAya che tema A zayAmAM paNa paga mUkatAM paga uMDo cAlyo jAya evI atizaya komala che, (333 miDa suputranag fhajI) te zayA upara uttama kArIgarIvALo rezamI ochADa pAtharyo che, (suvicarattAo) te zayA je vakhate sUvA-besavAnA upayogamAM AvatI nathI te vakhate raja vigerethI melI na thAya mATe uttama vastrathI DhAMkelI rahe che, (susaMdhu) - 100 For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org vaLI te zayyA upara lAla raMganI maccharadAnI lagAvelI che, (surambhe) te zayyA atizaya manohara che. (ALAsa-pUra-navaLI-tUnanunnase) saMskArita kareluM cAmaDuM rU, bUra nAmanI vanaspati, mAkhaNa, ane AkaDAnuM rU, eTalI sukomala vastuonA jevA komala sparzavALI, (sugaMdhavaravusuma-cuLasayaLovacArati) sugaMdhI uttama jAtanAM puSpo ane cUrNo vaDe karelA saMskAravALI, AvA prakAranI zayyAmAM, (pujJastAvastagatasamasi) madhya rAtrine viSe (suttanAgarA godIramALI oDhIramALI) kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI, eTale alpanidrA karatI chatI (rUmeyAste) AgaLa kahevAze evA svarUpanA (rAtre nAva caTsa mahAsumitte) prazasta yAvat cauda mahAsvapna (pAsittA naM hivuptA) dekhIne jAgI. (taM gA) te A rIte (ya-vasada-sI4) hAthI, vRSabha, siMha, (misejha-) lakSmI, (vAma-si-viLayaraM) puSpanI mAlA, candra, sUrya, (jJAyaM huMma) dhvajA, laza, (pamasa-sAna-) padmasarovara, samudra, (vimALa-mavaLa) devavimAna athavA bhavana, (caLuya-siddei haiM) ratnano rAzi, ane nirdhama agni // 32 // (tapu aaN sA tisattA attiyALi tabaddhamayA) te cauda mahAsvapnomAM pahele svapna te trizalA kSatriyANIe hAthI joyo. jo ke zrIRSabhadeva prabhunI mAtAe pahele svapne vRSabha joyo hato, ane zrImahAvIra prabhunI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnam 101
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org mAtAe pahele svapne siMha joyo hato; paraMtu ghaNA jinezvaronI mAtAoe pahele svapne hAthI joyo hato; mATe evI rItanA pAThanA anukramanI apekSAe-bahupAThanA rakSaNa mATe ahIM paNa zrImahAvIra prabhunI mAtAe pahele svapne hAthI joyo e pramANe kahyuM che. te hAthI kevo che ?, te kahe che - (patA) cAra daMtazUla vALo, koI ThekANe 'to pataM' evo pATha che, teno artha A pramANe - tataujasa eTale mahA balavAn cAra daMtazUla vALo, (3signa-galiyavipulaganahara-dAnita zrIsAra-sasaMviraLa-DhArava-racayamahAselapaMDutara) te hAthI uMco che, varasAda varasI rahyA bAda gaLI gayelA vizAla megha jevo ati sapheda che; vaLI ekThA karelA motInA hAra, kSIra samudra, candranAM kiraNo, pANInA kaNIyA, ane rUpAno je mahAzaila eTale vaitADhya parvata; teonA jevo atizaya sapheda che. (samAya mayasugaMdhavALa vAsiJavolamUrta) gaMdhamAM lubdha banI ekThA thayelA bhamarAvALuM khuzabodAra madajala, te madajala vaDe sugaMdhamaya banne kuMbhasthaLovALo, (revarAyavuMgaravaramALa) zakrendranA erAvaNa hAthI jevA zAstrokta zarIra pramANavALo, (piccha sanabaMdhaLa vipulaganahara pniyAMmIra cAruSorsa rUma) jalathI bharelo je ghaTATopa thayelo ane cotarapha patharAelo megha, te meghanI garjanA jevI gaMbhIra ane manohara garjanAvALA hAthIne dekhe che. vaLI te hAthI kevo che ? - (sukSma) zubha ka2nA2o (savanavaLayaMviOM) sarva zubhalakSaNonA samUhavALo, (varoruM) sarva hAthIomAM uttama ane vizALa, AvA prakAranA hAthIne trizalA kSatriyANI pahele svapna dekhe che. ( / / 1II) II334aa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnam 102
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ivmI kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnamu (to puoro ghavartamAna pattapatharAda prama) tyAra pachI trizalA kSatriyANI bIje svapna-sapheda | kamalanAM pAMdaDAMono je samUha tenA karatAM paNa adhika rUpanI kAntivALA vRSabhane dekhe che. vaLI te vRSabha kevo che? (hasamudrovahArdi sa3o veva ravacaMta) potAnI prajAnA samUhane phelAvavA vaDe dase dizAone udyotita karato, (3ririmara pinna visakhaMta-vaMta-daMta-vAva) utkRSTa zobhAsamUhanI preraNA vaDe ja jANe uMcI thayelI hoyanI! evI, dIptivALI, dekhAvaDI, ane ramaNIya khuMdha vALo, (tay-suddha-suvumanano nirvi ) sUkSma nirmala ane komala romonI cIkAzayukta kAMtivALo, thirabhuvandra-maMsano-3 tra-suvimarasuMdara piccha) majabUta, sArA bAMdhAvALu, mAMsayukta, puSTa, manohara, ane yathAsthita sarva avayavavALu che suMdara zarIra jenuM, evA vRSabhane dekhe che. vaLI te vRSabha kevo che? - (5ravaktra vartatuSA-tivasamAM) majabUta, goLa AkAranA atizaya uttama, agADInA bhAgamAM telathI copaDelA, ane tIkSNa che be zIMgaDAM jenAM evo, (saMta) krUratA rahita, sarva) upadravone haranAra, (samANasohaMta suddhAMta sAde mama maMtramu) barAbara sarakhA, zobhatA, ane sapheda che dAMta jenA evo; vaLI mApa vinAnA guNonI che prApti jeothI 103 For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org evAM je maMgala, te maMgalane AvavAnA kAraNarUpa-dvAra sarakho; evA prakAranA vRSabhane bIjA svapnane viSe dekhe che (2) 5345 (to puLo) tyAra pachI trizalA kSatriyANI trIje svapne siMha dekhe che. te siMha kevo che ? - (jJAniaura sAgara sasaMviraLa-vAya-racayamahAselapaMDutara) ekThA karelA motInA hAra, kSIra samudra, candranAM kiraNo, pANInA kaNiyA, ane rUpAno je mahAparvata, teonA jevo atizaya sapheda che. (bhinna-piLiAM) ramaNIya ane dekhAvaDo che. (cira-tadupai) majabUta ane manohara be paMjA vALo, (vaTTa-pIvara-susinidgavisiddha-tivratAnA viDaMvisamuo) goLa AkAravALI, puSTa, susaMbaddhapolANarahita, pradhAna, ane tIkSNa dADhAo vaDe zobhatA mukha vAlo, (parimitra navamanomana-pamALasohaMtanaGanuM) saMskAra karelA uttama jAtinA kamala jevA sukumAla, tathA yathAsthita pramANa vaDe zobhatA uttama prakAranA hoTha vAlo, (supana pattamaya suSmAnatAnu-) lAla kamalanA pAMdaDA jevuM mRdu ane sukomala lAla tAlavA vAlo, nijJAnigamanIThuM) lapalapAyamAna thatI manohara jIbha vAlo, (mUsAnaya pavarA tAviya gAvattAyaMtavaTTa-sahijhavimana sarisanayaLa)suvarNa gAlavAnI mATInI kulaDImAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnama 104
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org gAlelA ane phudaDI pharatA uttama suvarNa jevA gola, tathA svaccha vIjaLI jevA cakacakIta ane capala be netro vAlo, (visAtapIvaravaro) vizAla ane puSTa uttama sAthala vAlo, (DipuLa-vimanaaMU) paripUrNa ane nirmala skaMdha vAlo, (mi visaya-suduma-navasvaLa pasatya-vici sarADova sohif)sukomala, sapheda, bArIka, uttama lakSaNavAlA, ane lAMbA kesarAonA dabadabA vaDe zobhato, (sigasunimiga-sujhAya goDiga bhaMgUna) uMcuM karIne kuMDalAkAre vAleluM ane zobhAsahita aphalAveluM che pUMchaDuM jeNe evo; arthAt teNe potAnuM pUMchaDuM jamIna sAthe aphalAvIne pachI uMcuM karI kuMDalAkAre vALyuM che, (soma) mana vaDe krUratA rahita, (soma) suMdara AkRtivAlo, (bhInnAyaMta) vilAsa sahita maMda maMda gativAlo, (nayanAgo govacamALa niyavacaLamavayaMta picchar3a saT) AkAza thakI utarato ane tyAra pachI potAnA mukhamAM pesato, AvA prakAranA siMhane te trizalA kSatriyANI dekhe che. vaLI te siMha kevo che ? - (gADhativAnanuM sIduM vayaLa sarIpatnava pattAnIo) atyaMta tIkSNa agra bhAgavALA che nakho jenA, tathA mukhanI zobhA mATe pallavapatra sa2khI ramaNIya jIbha phelAvelI che jeNe evA siMhane trizalA kSatriyANI trIje svapna dekhe che (III) / 35 / / For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIya vyAkhyAnam 105
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya laDe) uMco je himavAna iii vyAkhyAnam (to juno puNavaMtaya) tyAra pachI saMpUrNa caMdramA jevA mukha vALI trizalA kSatriyANI cothA | svapnamAM lakSmIdevIne dekhe che. te lakSmIdevI kevI che? - (vADA nardari) uMco je himavAnuM parvata, tene viSe utpanna thayeluM je kamala rUpI manohara sthAna, tenA upara beThelI. te kamalarUpI sthAnanuM varNana A pramANe jANavuM - so yojana uMco, eka hajAra bAvana yojana ane bAra kalA pahoLo, evo suvarNamaya himavAnuM parvata che. te parvata upara dasa yojana uMDo, pAMcaso yojana pahoLo, ane hajAra yojana lAMbo vajanA taLIyAvALo padmadraha nAme draha eTale sarovara che. tenA madhya bhAgamAM pANIthI be koza ucuM eka yojana pahoLuM, eka yojana lAMbuM, nIlaratnamaya dasa yojanAnuM che nALavuM jenuM, vajamaya che mUla jenuM, rijharatnamaya che kaMda jeno, lAla suvarNamaya che bahAranAM pAMdaDAM jenAM, ane suvarNamaya che aMdaranAM pAMdaDAM jenAM, evI rItanuM eka kamala che. te kamalanI aMdara be kosa pahoLI, be kosa lAMbI, eka kosa uMcI, lAla para suvarNamaya kesarAothI zobhatI, evA prakAranI suvarNamaya karNikA che eTale kamalano bIjakoSa-DoDo che. tenA madhyabhAgamAM aradho kosa pahoLuM, eka kosa lAMbuM, eka kosamAM kAMIka nyUna uMcuM evuM lakSmIdevInuM chemaMdira che. te maMdirane pAMcaso dhanuSya uMcA, aDhIso dhanuSya pahoLA, pUrva, dakSiNa ane uttara dizAmAM traNa | daravAjA rahelA che. te maMdiranI madhyabhAgamAM aDhIso dhanuSya pramANa maNimaya vedikA che. te vedikA upara 106 For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara 1 dvitIya lakSmIdevIne yogya zapyA che. have te mukhya kamalanI cAre tarapha pharatA, valayanA AkAravALA eTale goLa AikAravALA, lakSmIdevInA AbhUSaNothI bharelA, tathA mukhya kamalanA pramANathI aradhA lAMbA, pahoLA zika vyAkhyAnamu. ane uMcA; evA ekaso ATha kamala che. evI rIte saghaLA valayomAM anukrame aradhuM aradhuM pramANa samajavuM maye 1 have bIjA valayamAM vAyavya, IzAna e uttara dizAmAM cAra hajAra sAmAnika devone vasavAnA cAra hajAra kamala che, pUrva dizAmAM cAra mahaddhika devIonAM cAra kamala che, AgneyI dizAmAM atyaMtara parSadAnAM guru sthAnIya devonAM ATha hajAra kamala che, dakSiNa dizAmAM madhya parSadAnA mitra sthAnIya devonAM daza hajAra kamala che, naiRta dizAmAM ATha hajAra kamala che, dakSiNa dizAmAM madhya parSadAnA mitra sthAnIya devonAM daza hajAra kamala che, naiRta dizAmAM bAhya parSadAnA nokara tarIke rahelA devonA bAra hajAra kamala che, ane pazcima dizAmAM hAthI, ghoDA, ratha, pALA pADA, gaMdharva ane nATakarUpa sAta senAonA nAyakonA sAta kamala mi che 2. tyAra pachI trIjA valayamAM soLa hajAra aMgarakSaka devone vasavAnAM sola hajAra kamala che 3. cothA valayamAM batrIsa lAkha atyaMtara Abhiyogika devone vasavAnAM batrIsa lAkha kamala che 4. pAMcamA valayamAM kAcAlIsa lAkha madhyama Abhiyogika devone vasavAnAM cAlIsa lAkha kamala che 5. chaThThA valayamAM aDatAlIsa lAkha bAhya Abhiyogika devone vasavAnAM aDatAlIsa lAkha kamala che 6. evI rIte mukhya kamalanI sAthe 107 For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya | vyAkhyAnamu 1 gaNatAM saghaLAM maLIne-eka karoDa, vIsa lAkha, pacAsa hajAra, ekaso vIsa kamala thayA. AvA prakAranA chokamalo vaDe parivareluM je mUlakamalarUpI manohara sthAna te upara lakSmIdevI rahelI che. vaLI te lakSmIdevI kevI che? - (satya) manane ramaNIya lAge evA svarUpavALI, (supa83 1 ||7| mmarisIvamaLa vattaf) samyapha prakAre sthApana karelA suvarNamaya be kAcabA saMdeza upamAvALA che be paga jenA evI, (nyuyapILaza maMtra-ya-tay-taMva-nina) atizaya uMcA ane puSTa evA aMguThA vigere upara rahelA, lAkSAdi rasa vaDe jANe raMgelA hoyanI ! evA, puSTa, madhyabhAgamAM uMcA, bArIka, lAla raMganA, ane cIkAza yukta nakha vALI, (matapatA sumativararAvomavatni) kamalanAM pAMdaDAM jevA sukomala hAtha ane paga vALI, tathA sukomala ane zreSTha AMgaLIo vALI, (kurvitAvatta rAjupujaf) kuruviMdAvarta nAmanuM AbharaNa vizeSa, athavA Avarta vizeSa teNe karIne zobhI rahelI, goLa AkAranI, ane anukrame pahelAM pAtaLI pachI jADI, evA prakAranI paganI pIMDIo vALI, nigUDhanA) gupta DhIMcaNa vALI, (Tyavaravara rasIvarojI uttama hAthInI sUMDha jevI puSTa sAthaLa vALI, (vAmIna mehatnAgutta-vaMta-visthivjoI suvarNamaya kaMdorA yukta che ramaNIya ane vistIrNa kammarano bhAga jeno evI, (navaMnA mamajhanayathi 108 For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya vyAkhyAnamuM 3nuDa-sama-saMdiDA-tay3 3 phunna-naDada-sumatima33-ramAgaromarA) ghuMTelu aMjana, bhamarA ane ghaTATopa 1 banelA megha jevI zyAma, sIdhI, sapATa, AMtarA rahita, bArIka, sundara, vilAse karI manorama, zirISapuSpa vigere sukomalapadArtho karatAM paNa vadhAre sukomala, ane ramaNIya che romanI paMkti jenI evI; || (nAmImaMDatAsu-visAta-satyanA) nAbhimaMDala vaDe sundara, vizAla, ane sArA lakSaNo yukta che jadhana ke eTale kammaranI nIceno agADIno bhAga jeno evI, (rayatnamA-5sthitiniyama) mUThImAM AvI jAya evuM, ane ramaNIya trivali yukta che udara jenuM evI, (nA mana-vara-vimartamahAtavALAmara-bhUsavirAumaMguvaM)i caMdrakAMtAdi vividha prakAranI maNio, suvarNa, vaiDUryAdi bhinna bhinna jAtanAM ratno tathA nirmala ane uMcI jAtanuM lAla suvarNa; teonA AbharaNo ane AbhUSaNo te AbharaNo ane AbhUSaNo vaDe zobhI rahyA che mastaka pramukha aMgo ane , aMguli pramukha upAMgo jenA evI; (hAvarAyaMta-vRMdramAtmaparAgatairtita thaIguDagata vimavatnasa) motI - vigerenA hAra vaDe manohara, macakuMda vigere puSponI mAlAo vaDe vyApta, dedIpyamAna, tathA suvarNanA kalaza 1. mastaka kaMTha hAtha vigere aMga upara paheravAnAM ghareNAMne AbharaNa kahe che. 2 AMgaLI vigere upAMga upara paheravAnAM ghareNAMne che AbhUSaNa kahe che. 109 C/ 109 For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara dvitIya ke vyAkhyAnamu jevA kaThaNa, puSTa ane goLAkAra che be stana jenA evI; (ArUttivamUrisA sumAgAsunnate muttAnIdvo| yathA sthAne sthApelA marakatanA pAnA vaDe zobhAyukta, ane daSTine AnaMdakArI motIonA gucchA vaDe uvala, evA prakArano je motIno hAra; te vaDe zobhI rahelI, (3ratyakAra mAvirA, vaMmAsutta 2) hRdaya upara paherelI somaiyAnI mAlA vaDe zobhato evo ne kaMThane viSe paherelo ratnamaya doro, te vaDe zobhatI; vaLI te lakSmIdevI kevI che? - (chaMhanA sunnasaMta vasovasara sAmaMtasaMpane samApusamuut UvRtti) banne khabhAo upara laTakatA evA be kuMDalonI ullAsAyamAna zobhAyukta ane samIcIna che kAtti jemAM evA prakAranA dIptisvarUpa guNasamUha vaDe zobhatI, tathA rAjA jema sevakonA samUha vaDe zobhe che tema mukharUpa rAjAno jANe sevaka samUha hoya nahIM ! evA prakAranA dIpti lakSaNa guNasamUha vaDe zobhatI; (metAmata-visatiramaforwAno3vi) kamalanA jevAM nirmala, vizAla, ane ramaNIya che locana jenA evI; (matapannatyaMtaradamuvato) jeNIe dedIpyamAna evA banne hAthamAM grahaNa karelA je be kamala, teomAMthI makaraMda rUpI jala TapakI rahyuM che evI; arthAtu lakSmIdevIe be hAthamAM be kamala grahaNa karyA che kamalamAMthI 110 For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie RS dvitIya kalpasUtra bhASAMtara para vyAkhyAnamu IRIT III ) makaraMdanA biMduo Tapake che. vaLI te lakSmIdevI kevI che? - (trInAvAyIpaduri) devatAne parasevo hoto nathI, phakta krIDA mATe ja pavana levA kaMpAvelo - pharakAvelo je vIMjaNo, te vaDe zobhatI; (suvisarA -gha-saMg-taMvaMtasahitya) samyapha prakAre chuTA chuTA vALavALo, zyAma varNavALo, saghanaIthI eTale AMtarA rahita, bArIka vALavALo, ane lAMbo che coTalo jeno evI, (53madada munivasi siri mAruM pi) padmadrahamAM ugelA pUrve kahelA svarUpavALA kamala upara nivAsa karanArI evI aizvaryAdi guNayukta lakSmIdevIne trizalA kSatriyANI dekhe che. vaLI te lakSmIdevI kevI che? - (himavaMtaseridrisAdri virama zivamaLi) himavaMta parvatanA zikhara upara digajendronI lAMbI ane puSTa sUDho vaDe abhiSeka karAtI evI lakSmIdevIne trizalA kSatriyANI cothe svapna dekhe che (II4) I36ll "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi // iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM // 1 // II dvitIrtha sthAne samAtamU | 111 For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu. atha tRtIyaM vyAkhyAnam "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi // iha parikahiA jiNa-gaNa harAitherAvalI caritaM // 1 // (to pu) tyAra pachI trizalA kSatriyANI pAMcame svapna AkAzathI nIce utaratI evI puSponI mAlAne dekhe che. te mAlA kevI che? - (sarasapusumamaMtArAmaramArgamUi) kalpavRkSanA tAjAM ane rasa sahita puSponI je mAlAo, te mAlAo vaDe vyApta hovAthI ramaNIya che. vaLI te puSpamAlA kevI che? - (caMpaITIDasA-putrA-) caMpAnA puSpa, azokanA puSpa, punnAganA puSpa, (nAtA-pi3-sirIsa-) nAgakesaranA puSpa, priyaMgunA puSpa, zirISa-sarasaDAnA puSpa, (mugAra-mastri-ga-nUdi-) mogarAnA puSpa, mallikA velaDInA puSpa, jAInA puSpa, jUInA puSpa, (varatnojha riMTa-) aMkolanA puSpa, kojanA puSpa, koriTanA puSpa, (pattamapAya) DamarAnA pAna, (navamatirUvaData-titaya) navamAlikA velaDInA puSpa, bakulanA puSpa, tilakanA puSpa, (vAsaMti3-53mu-patna-) vAsaMtikA velaDInA puSpa, sUryavikAsI kamalanA puSpa, candra vikAsI kamalanA puSpa, (vaData) gulAbanA puSpa, (vuMdrA-mutta-) macakuMdanAM puSpa, mAdhavIlatAnAM puSpa (sadA-) ane AMbAnI maMjarI (suramaifdhaM) upara batAvelA puSpo ane maMjarInI sugaMdha vALI mAlA che. vaLI te 112 For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 27 Table C www.kobatirth.org mALA kevI che ? - (anuvamamanoharena aMdheLa sa visAo vi vAsayaMta) anupama ane manohara sugaMdha vaDe dase dizAone sugaMdhayukta karatI, vaLI te mAlA kevI che ? - (soDAsumiyujhyumamAdhava-vilasaMtavRMtavavaLamatti citta) sarva RtuonA sugaMdhI puSponI mAlAo vaDe sapheda che, vaLI dedIpyamAna ramaNIya lAlapIlA, vigere bhinna bhinna raMganA puSponI vacce vacce guMthaNI karelI hovAthI jANe citarelI hoyanI ! evI AzcaryakArI bhAse che. arthAt te mAlAmAM sapheda varNa adhika che, ane aMda2 bIjA varNa thoDA thoDA che. (chappaya-madurgAramALanumagumAyaMtanihiMtanuMaMtaresamAna) vaLI te mAlAnI atizaya sugaMdhIne lIdhe anya sthaLethI kheMcAIne AvelA Sapada madhukarI ane bhramarAono samUha te mAlAnI upara nIce tathA paDakhe lIna banI karNane madhu2 lAge tevA zabda karato guMjArava karI rahyo che, (tAmaM pirU namaMgaLatattAo sovayaMta) AvA prakAranI puSpamAlAne AkAzatala thakI utaratI dekhe che (5) II37nA (saciva godvIra-peLa-saraya-racayanasapaMdura,) tyAra pachI trizalAdevI chaThTha svapne candrane dekhe che. te candra kevo che ? gAyanuM dUdha, phINa, pANInA kaNIyA, ane rUpAnA kalaza jevo sapheda che (sukSma) zAMti ApanAro, (niyanayaLavaMta,) lokonA hRdaya ane netrone vahAlo lAge evo, (hipui,) saMpUrNa maMDala vAlo-soLa kalAyukta, (timiraniravaLanuhiravitimira) ghora aMdhakAra vaDe ghATI ane gaMbhIra je vananI jhADI, te jhADImAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnamu 113
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam paNa aMdhakArano nAza karanAro, (umA vidhvaMtarayatnaEUR) mAsa varasa vigerenA pramANane karanArA je zukla ane kRSNa evA be pakhavADiyA, te be pakhavADiyAnI madhyamAM rahelI pUrNimAne viSe zobhatI kalAo vAlo, (EvavAda) kumudanA vanane vikasvara karanAro, (nisAsodarA) rAtrine zobhAvanAro, (surimaMAtanova) rAkha vigerethI sArI rIte mAMjIne ujjavala banAvelA ArIsA jevo, (haMsatuvaU) haMsa jevA ujajavala varNavALo, (goDasamudramaMDa) graha, nakSatra, tArA vigere je jayotiSa teonA mukhane zobhAvanAro, arthAt teomAM agresara, (tamaripu) aMdhakArano zatru, (mayasara pUruM kAmadevanA bhAthA samAna. jema dhanurdhArI puruSa bhAthAne prApta karI, temAMthI bANo laI, te bANo vaDe mRgAdi prANIone haNe che; tema kAmadeva paNa candrano udaya pAmI lokone kAmabANa vaDe vyAkula kare che arthAt candrano udaya thatAM kAmadeva kAmIone satAve che. vaLI te candra kevo che? - (samuddApUra) samudranI velAne vadhAranAro, (dumAM gaI upanika yaSTi sosati) potAnA prANavallabha bharathAranA viyogathI vyagra banelI virahiNI strIone potAnA kiraNo vaDe zokagrasta karato, arthAt viyogIone caMdra dekhatAM virahaduHkha vRddhi pAme che. (puno somavAd) te candra saumya ane ramaNIya svarUpavALo che, (vinDA sA gALamaMhatnavisAtasomavaMzampamatita) 1. yoddhAo tathA zikArIo jemAM tIro rAkhI pITha pAchaLa bAMdhe che tene bhAthuM kahe che. 2. bharatI. 114 For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya I vyAkhyAnam vaLI AkAza maMDalanuM jANe vistIrNa saumya ane calanasvabhAva tilaka ja hoyanI ! evA candrane te trizalA kSatriyANI dekhe che. vaLI te candra kevo che? - (dinamadiDA 7) potAnI patnI je rohiNI, teNInA cittane hitakArI bharathAra', (Teva puugvaMTuM samunnasaMtaM) vaLI cAMdanI vaDe zobhI rahelA evA saMpUrNa candrane trizalAdevI chaThThA svapnamAM dekhe che (IIll) i38 (to pu) tyAra pachI trizalA kSatriyANI sAtame svapna sUryane dekhe che. te sUrya kevo che ? - (tamapatti parivuM) aMdhakAranA samUhane nAza karanAra, (reva te sI jhinaMta) teja vaDe ja jAjavalyamAna rUpavALo, jo ke sUryamaMDalamAM vartatA bAdarapRthvIkAyiko svabhAvathI to zItala che, paNa Apa nAma karmanA udayathI teja vaDe ja jAjavalyamAna svarUpavALA che. vaLI te sUrya kevo che? - (rattAso - sui51 sumudasuMgadhrarIsirisa) lAla azokavRkSa, praphullita thayela kesuDo, popaTanI cAMca, ane caNoThInA ardhabhAga jevo lAla raMga vALo, (manivartivarapa) kamalanA vanone vikAsalakSmI vaDe vibhUSita karanAro, (vi nosIsa) 1. jo ke rohiNI eka nakSatra che siddhAntamAM candra ane nakSatrono saMbaMdha svAmI-sevaka paNe prasiddha che pati-patnI tarIkeno saMbaMdha nathI; parantu A vizeSaNa granthakAre kavionA saMketanI apekSAe lokarUDhithI mUkyuM che. 115 For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org meSa vigere rAzimAM saMkramaNAdi vaDe jyotiSa cakranuM lakSaNa jaNAvanAro, (saMgharatanapavaeN) AkAzatalane viSe prakAza karanAra hovAthI pradIpa samAna, phrimapaDatagatAThuM) himasamUhane gale pakaDI kADhI mUkanAro, arthAt himasamUhano nAza ka2nA2o, (gahamaLonAyanuM) grahonA samudAyano mahAn svAmI, (rattiviLAsaM) rAtrino nAza ka2nA2, (yatvamaLetu muhurta suhasaLa yunniriyAstva) udaya ane asta samaye muhUrta sudhI sukhe joI zakAya evo, ane te sivAya bIje vakhate duHkhathI joI zakAya evA ugra svarUpa vALo (rattimutatumbayAraLamaphaLa) rAtrine viSe corI, jArI vigere anyAya mATe bhaTakanArA je svecchAcArI cora, vyabhicArI vigerene anyAyathI aTakAvanAra, (sIgavegamaiLa) ThaMDInA vegane potAnA tApathI dUra karanAra, (picchar3a meruzirisayayarigarya visAta sUre rasIsaisapativittasoDhuM) pradakSiNA vaDe meru parvatanI AsapAsa satata bhramaNa karanAra, vistIrNa maMDalavALo, ane potAnA hajAra kiraNo vaDe caLakATa karatA candra, tArA vigerenI zobhAne nAza cA karanAra, AvA prakAranA sUryane trizalA kSatriyANI sAtamA svapnane viSe dekhe che. ahIM sUryanAM je eka hajAra kiraNo kahyA, te phakta lokarUDhithI kahyA che, paNa kAlavizeSanI apekSAe sUryanA kiraNo adhika paNa hoya che laukika zAstromAM paNa kahyuM che ke - "RRtumevAt punastasyA-'tiriSyante'Si mayaH / zatAni dvAvaza madhI, yovaza tu mAdhave / / / / For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 116
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara tRtIya caturdaza punajyeSThe, nabho-nabhasyayostathA / paJcadazaiva tvASADhe, SoDazaiva tathA'zvine // 2 // kArtike tvekAdaza ca, zatAnyevaM tapasyapi / mArge ca daza sArdhAni, zatAnyevaM ca phAlgune // 3 // vyAkhyAnam pauSa eva paraM mAsi, sahastra kiraNA khe|" "RtuonA bheda pramANe sUryanA kiraNo vRddhi paNa pAme che. jemake - caitramAsamAM tenA bAraso kiraNo |i| hoya che, vaizAkha mAsamAM teraso kiraNa thAya che ||1|| jeTha mAsamAM caudaso kiraNa thAya che. zrAvaNa ane bhAdaravA mAsamAM paNa teTalA ja eTale caudaso caudaso kiraNo hoya che. aSADha mAsamAM paMdaraso kiraNo hoya che, ane Aso mAsamAM soLaso kiraNo hoya che. terA kArtika mAsamAM agIyAraso kiraNo hoya che, mahA mAsamAM paNa teTalA ja eTale agiyAraso kiraNo hoya che, mAgazara mAsamAM eka hajAra ane pacAsa, evI rIte phAgaNa mAsamAM paNa eka hajAra ane pacAsa kiraNo hoya che 3 poSa mAsamAM ja sUryanA kiraNo eka hajAra hoya che". (III) I3lA (to juno gavarnAlTipagii) tyAra pachI trizalA kSatriyANI AThame svapna uttama jAtinA suvarNamaya daMDa upara rahelo dhvaja dekhe che. te dhvaja kevo che? - (samUdanI-ratta-vIvA-suvicattana-sumAtu1, kRSNa varNa kathaMcit lIlAvarsanI sadaza hoya che, tethI nIla zabdathI lIlovarNa ane kRSNavarNa ema banne artha lIdhA che. 117 For Private and Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir v = kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnanuM nisiDamopicchImuddha ghaN) lIlA, kRSNa, lAla, pILA ane sapheda varNavALA hovAthI ramaNIya, sukomala, ane vAyu vaDe Ama tema pharakatA evA je jaththAbaMdha morapIMcha te morapIMcha rUpI jANe tenA keza hoyanI ! evA dhvajane dekhe che ! arthAtu jema manuSyanA mastaka upara kezano coTalo zobhe che, tema A dhvaja upara paNa | coTalAnI jagyAe morapIMchano guccho zobhe che. vaLI te dhvaja kevo che ? (vArirarI) atizaya zobhAyukta che, (ttara-saMavuM-rAraya- ratnasapaMdurekhA matyacacena sIdena rAyamALA rAmA ) te dhvajanA uparanA bhAgamAM siMha cItarelo che, te siMha sphaTikaratna, zaMkha, aMtaratna, macakuMda puSpa, pANInA kaNIyA, ane rUpAnA kalaza jevo sapheda che. AvA prakAranA potAnA sauMdarya vaDe ramaNIya lAgatA siMha vaDe te dhvaja zobhI rahyo che, (mitte nAtana maMDa<< veva vavasi piccha) vaLI vAyarAnA taraMgathI dhvaja pharake che, tethI temAM cItarelo siMha paNa uchaLI rahyo che; tethI ahIM kavi usnekSA kare che ke - jANe te siMha AkAzatalane | phoDI nAkhavAno prayAsa karI rahyo hoyanI! AvA prakAranA sihayukta dhvajane dekhe che. vaLI te dhvaja kevo che? - (savama33mAtracADaDayarthanA) sukhakArI maMda maMda vAyarAne lIdhe calAyamAna thato, ( 3NamA) | atizaya moTo, (gajaLajha) ane manuSyone dekhavA lAyaka manohara rUpavALA dhvajane dekhe che (8) l4nA je 118 For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Nii kalpasUtra bhASAMtara tRtIya | vyAkhyAnamu | Ill (tako puor) tyAra pachI trizalA kSatriyANI navame svapna pANIthI saMpUrNa bharelA kalazane eTale kuMbhane dekhe che. te kalaza kevo che : (traveNujhanaMta) uttama jAtinA suvarNa jevuM dedIpyamAna che rUpa jenuM evo, eTale jema uttama jAtinuM suvarNa atinirmala hoya che tema te kalasanuM rUpa paNa atinirmala che. vaLI te kalaza | kevo che! - (nimartagatapuvmuttama) nirmala jalathI bharelo, ane tethI ja kalyANane sucavanAro, vimAso) calakATa karatI che kAMti jenI evo, ( tnIvarirAyamIur) kamalanA samudAya vaDe cAre taraphathI zobhato, (vipuvsamaMDAtrame samAgama) pratipUrNa je sarva maMgalanA prakAro, teonu jANe saMketasthAna hoyanI? evo; eTale jema saMketa karanArA saMketanI jagyAe avazya prApta thAya che tema A kalaza dRSTigocara thatAM sarva maMgalanA prakAro avazya prApta thAya che. vaLI te kaLaza kevo che? - (qvarayAparAyaMtavama8i) uttamottama ratno vaDe atizaya zobhatA kamala upara rahelo, (nImULa) netrone AnaMda upajAvanAro. (mAsamApa satro veva rIyaMta) atyaMta che (dedIpyamAna, athavA potAnI prabhA vaDe nirupama; ane tethI ja sarva dizAone dIpAvato, (somanachanimena) uttama saMpattinuM ghara, (savapAvaparijhiyaM suma) sarva prakAranA amaMgala rahita, ane tethI ja zubha karanAro, (mAsujI tejasvI, (ririvajI dharma, artha ane kAmarUpa trivarga saMpattinA Agamanane sUcavanAro hovAthI e 119 For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam tha trivargarUpa saMpatti vaDe zreSTha, (savoDakAsuramavusumAsattamannatAma) sarva RtuomAM thatA sugaMdhI puSponI mAlAne kaMThamAM dhAraNa karanAro, (piccha sA racayapuugvasaM) AvA prakAranA saMpUrNa bharelA rUpAnA kalazane te trizalA kSatriyANI dekhe che (III) I41ii. | (ta puor) tyAra pachI dazame svapna trizalA kSatriyANI padmasarovara dekhe che. te padmasarovara kevuM che? - (iiratodiyasadarUpasumataviMjhambanaM) ugatA sUryanA kiraNothI ughaDelA je hajAra pAMkhaDInA | kamalo, teo vaDe atyaMta sugaMdhI ane piMjaruM eTale jarA pILuM ane jarA ratAza mAratuM che pANI che jemAM evuM, (garapadayararisthA) jalamAM vasanArA prANIonA samUha vaDe cAre bAjuethI vyApta thayeluM, (marimujhamAginasaMcaya) mAchalAMo vaDe vaparAtA pANInA samUha vALuM, (maraMta) moTuM, (gartatamava -putraya-3ppana-tAmarasa-paMdarI samAja-sirisamurA) sUryavikAsI kamala, candra vikAsI kamala, lAla kamala, ane sapheda kamala; evI rIte vividha jAtanAM kamalono vizALa ane phelAI rahelo je kAntiono samUha; te vaDe jANe caLakATa mArI rahyuM hoyanI ! evuM vaLI te paddhasarovara kevuM che? - ramajhasoe) e ramaNIya rUpanI zobhA vALuM, (vmugaMtamamarA-mattamadurApuvarAtijhamAvimarsa) atyaMta harSita thayelA aMtaHkaraNa vAlA, bhamarAo ane madonmatta bhamarIonA samudAya vaDe AsvAdana karAtA kamalo vALuM, & 120 For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya (AryavA-vattAhira haMsa-sArasa-trIsa pAmatuLavijha-mAjAbhinaM) AvA suMdara ane bhavya sthAnanI prAptithI thayelo che ahaMkAra jeone evA je kalahaMsa, bagalA, cakavA, rAjahaMsa ane sArasa vigere vyAkhyAnam pakSIonA samUho, teonAM joDalAMo vaDe sevAtA pANI vALuM, (53mAnapattopaMtagana-nivarita) piyA kamalinIonA pAMdaDA upara lAgelA je pANInA biMduo, teonA samudAya vaDe jANe AbhUSaNayukta thayuM hoyanI ! evuM; eTale kamalinIonA pAMdaDAM nIlaratna jevAM zobhe che, ane teo upara lAgelA jaLanA biMduo motI jevAM che, tethI nIlaratnamAM jANe motI jaDyAM hoyanI ! evA prakAranA jANe AbhUSaNayukta te pahmasarovara AzcaryakArI lAge che. vaLI te padmasarovara kevuM che? - ha ( jika sa phriAya-nayaNavRtta 13mara nAma saraM sa marI) hRdaya ane netrone prema upajAvanAruM, sarovarone paNa viSe pUjanIya, ane tethI ja ramaNIya, AvA prakAranA padmasarovara nAmanA sarovarane trizalA kSatriyANI dekhe che na (1nA) I4rA (to pu) tyAra pachI agIyArame svapna trizalA kSatriyANI kSIrasamudrane dekhe che. te kSIrasamudra kevo che? - (virAjasiriririvacchasojI candramAnA kiraNono je samUha, tenA sarakhI ati ujjavalapaNe * madhyabhAganI zobhAvALo (23 mApavamAgatasaMva) cAre dizAnA mArgomAM atizaya vadhatA pANInA | 121 121 For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org samUhavALo, arthAt te samudramAM cAre dizAe agAdha jalapravAha che. vaLI te kSIrasamudra kevo che ? - ((cavanapaMcanuMyaLamALavannona-sroaMtatoe) atizaya caMcala ane ghaNA uMcA pramANanA je kallolo eTale mojAMo, teo vaDe vAraMvAra enDru thaIne juduM paDatuM che pANI jenuM evo, (padmavaLAThyavRtiyanavalAnahatayA-) sakhata pavananA AghAtathI calAyamAna thayelA ane tethI ja capala banelA je pragaTa taraMgo, (vaMtamaM-).Ama tema nAcI rahelA je bhaMgo eTale taraMgavizeSo, (ojISmamALasoyaMtanimmana vastummI-) tathA atizaya kSobha pAmatI eTale jANe bhayabhrAMta thayelI hoyanI ! tema cAre bAjue athaDAtI, ane tethI ja zobhI rahelI, svaccha ane uchALA mAratI je Urmio eTale moTA moTA kallolo arthAt samudranA loDha, (sahasaMbaMdhadhAvamALoniyattamAsutarAmirAma) AvI rItanA taraMgo, bhaMgo ane Urmio sAthe je saMbaMdha, te vaDe kAMThA tarapha doDato ane kAMThAthI pAcho pharato evo atyaMta dedIpyamAna ane dekhanArAone prema upajAvanAro, (mahAmagaramaccha-timi-timiti-niruddhatinitiniyAmipAyaraLapasara) moTA magaramaccha, mAMchalAM, timi nAmanA sAdhAraNa maccha, timiMgila nAmanA moTA maccha, niruddha ane tilitilika, vigere je judI judI jAtanA jalacara jIvo; teonA pUMchaDAonA AghAtathI utpanna thayelo che kapUra jevA sapheda phINano vistAra jemAM evo, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 122
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara tRtIya (mahInataricavegamAnAmAM vitta) moTI moTI nadIonA jozabhera doDI AvatA je pANInA pravAho, teothI utpanna thayelI pANInI bhamarIo vALo gaMgAvarta nAmano AvartavizeSa eTale ghUmarIvizeSa, vyAkhyAnam (gukhamAMgchatyaMtapamniyamamAAnonanirva) te ghUmarImAM vyAkula thatuM ane ghUmarImAM paDeluM hovAthI anya sthaLe nIkaLI javAno avakAza nahi hovAthI uMce uchALA mAratuM, vaLI uMce uchaLIne pAchuM te ja ghUmarImAM paDatuM ane tethI ja cakrAkAra bhamI rahela capaLa pANI vALo, (fpacchas (royasAyare - saratharavarasomavayaUT) AvA prakAranA kSIrasamudrane zarada RtunA caMdramA jevA saumya mukhavALI trizalA kSatriyANI dekhe che (II11) Il43. (tat go) tyAra pachI trizalA kSatriyANI bArame svapna vimAna dekhe che. te vimAna kevuM che ? - I. (tAsUramaMDanasamapamaM) navA ugelA sUryanA biMba jevI kAnti vALuM, (rimAinaso) teja yuktazobhAvALuM, (uttama -mahAmAsamUha-varate 3 sadasarizcaMtanadA) uttama jAtinA suvarNa ane uMcA prakAranA mahAmaNionA samUha vaDe manohara banelA je eka hajAra ane ATha staMbho, te staMbho vaDe dedIpyamAna evuM AkAzane paNa dIpAvatuM, (piyarataMvamAnamuttasamujha7) suvarNanA patarAMomAM laTakatA motIo vaDe | A atizaya tejasvI baneluM, 123 For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara (barnaMtavilA) jenI aMdara devatAo saMbaMdhI laTakI rahelI puSpamAlAo dedIpyamAna thaI rahI che 1 tRtIya hatI evuM, vaLI te vimAna kevuM che ! (hama-sama-turaga-) varuo, vRSabha, ghoDA, (nara-mAra-vihA-) manuSyo, tirasa vyAkhyAna magaramaccho, paMkhIo, (vArtA-vizva) sarpo, kinnara jAtinA devo, ruru jAtinA mRgalAo, (saramaumara saMsatta-cuMmbara-) aSTApada nAmanA jaMgalanA pazuo, camarI gAyo, saMsakta nAmanA jaMgalI-zikArI pazuo, hAthIo, (vAya-13maya-ttipitta) azokalatA vigere vanalatAo, ane padmalatAo eTale kamalinIo; e sarvenA je manohara citro, teo vaDe manane Azcarya upajAvanAruM, (ghavyogvaMmAsaMpuJUpo) madhura svare gavAtA je gAyano ane vajAvAtA je vAjiMtro, te gAyano ane vAjiMtronA | saMpUrNa nAda vALu, ( nityaM sagAnA viDanaganadarajhiyasaT-MIST revaDuMbihAravevi sayatamava vatno | pUrata) jalathI bharelo ghaTATopa banelo ane vistAravAlo je megha, tenI garjanA saMdeza devaduMdubhinA moTA zabda vaDe niraMtara sakala jIvalokane pUratuM, arthAt saMpUrNa jagatane zabdavyAkha karatuM, (AnAmuvaravuMturuvAntapUva-vAsaMgamamadhamattAdhuThumarAma) kAlo agaru, uMcI jAtano kiMThuM, selArasa, balI rahelo dazAMgAdi dhUpa, tathA bIjAM paNa sugaMdhI dravyo; e badhA padArthonI uttamabaheka mArI rahelI, ane cAre tarapha phelAI rahelI je sugaMdha, te vaDe ramaNIya, nivAtioya) niraMtara che prakAza jemAM evuM, (sethe saMyama) | sapheda raMganuM ane tethI ja ujjavala kAntivALuM, (suravara marAma) uttama devatAo vaDe zobhI raheluM, (jisTa 124 For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara sA sAtavamone ravimAna purI) sAtA vedanIya karmano che upabhoga jemAM evuM, bIjA uttama vimAno karatAM tRtIya hi paNa sapheda kamala jevuM ati uttama; eTale jema sapheda kamala bIjA kamalo karatAM ati uttama che, tema A ki vyAkhyAnam vimAna bIjA uttama vimAno karatAM paNa ati uttama che, AvA prakAranA vimAnane trizalA kSatriyANI bArame svapna dekhe che (II12) II44mAM (tamo puLo) tyAra pachI trizalA kSatriyANI terame svapna ratnono rAzi eTale Dhagalo dekhe che. te ratnono rAzi kevo che? - (putrI-ratnata-) pulaka ratna, vajaratna, IndranIla ratna eTale nIlama-pannA, (sAsaT- ca) samyaka ratna, karkItana ratna, (nodiyaa-) lohitAkSa ratna, (marAva-masAra7i-vAta-) marakata ratna, masAragalla ratna paravALA nAmanA ratna, (nida sodiya) sphaTika ratna saugandhika ratna, ne (haMsAma-saMga) haMsagarbha ratna, zyAmakAntivALA aMjana nAmanA ratna, (caMdravararahiM mahiyatrapaDhithe ///maMDarnata masaa) ane candrakAnta maNi, e pramANe bhinna bhinna jAtinA uttama ratno vaDe te ratnarAzi pRthvItala upara rahyo chato paNa AkAzamaMDalanA aMta sudhI zobhAvato eTale AkAzanA zikharane paNa potAnI kAnti vaDe dIpAvato; vaLI te ratnarAzi kevo che? - (tuM merinnisa) meru parvata saMdeza uMco, pitta sA ratha narasiM) AvA prakAranA ratnasamUhanA rAzine te trizalA kSatriyANI dekhe che (II1al) In4pI. 125 For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu (hiM 4 saT) vaLI te trizalA kSatriyANI caudame svapna agni dekhe che. te agni kevo che? - (viva7atnakaMtAnamagyaparisima-nirdUma-dhAginaMtagAlunAmarAma) vistAravALI, ujjavala ghI vaDe ane pILA madha vaDe sicAtI, ane tethI ja dhUmADA vagaranI, dhagadhagatI, jAjavalyamAna baLI rahelI; AvA prakAranI je javAlAo te javAlAo vaDe uThThala ane manohara; vaLI te agni kevo che? - (taratamAguTiM gItApareTiMjhumava magusu) tarata yoga yukta eTale ekabIjAnI apekSAe nAnI moTI je jvAlAonA samUha, teo vaDe jANe paraspara mizrata thayelo-saMkaLAyelo hoyanI ! evo, arthAtu eka javAlA uMcI che, bIjI javAlA tenAthI uMcI che, vaLI trIjI tethI paNa uMcI che, evI rIte ekabIjAnI apekSAe nAnI moTI sarva javAlAo jANe spardhA vaDe te agninI aMdara praveza karI rahI hoyanI ! evo, (pachaDuMgaluinnatanavara vastha arthataM gAvaMvarta siTiM) javAlAonuM je uMce baLavuM, te vaDe jANe AkAzane koIka pradezamAM pakAvato hoyanI ! evo, arthAta te agni jvAlAo AkAza sudhI uMcI hovAthI jANe AkAzane pakAvavAnI taiyArI karato hoyanI ! evo lAge che, vaLI atizaya vega vaDe caMcala che, AvA prakAranA agnine te trizalA kSatriyANI caudame svapna dekhe che, (I14 ) Il46ll (me pura) A AvA prakAranA (sume) kalyANanA heturUpa (so) umA eTale kIrti, te sahita; 126 126 For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu arthAt kIrtie karIne sahita (piya) darzanamAtrathI paNa prItine upajAvanArA (su sune skULa saMyamo ) ane suMdara rUpavALA svapnone nidrAmAM joIne (davuddhA araviMlloyA risaputaft) kamala jevAM netravALI ane harSa vaDe romAMcita zarIravALI te trizalA kSatriyANI jAgI. jyAre jinezvarI mAtAnA garbhamAM Ave che tyAre A cauda mahAsvapnone jinezvaronI mAtAo avazya priya dekhe che, e pramANe granthakAra ahIM prasaMgathI jaNAve che - ( sa suvi, savA pAse tistharamAyA = ra ivama, sa hAthasA 3ra) mahAyazasvI tIrthakaro je rAtrine viSe mAtAnI kukhamAM Ave che, te rAtrie tIrthakaronI sarva mAtAo A cauda svapnone dekhe che (I/1 ) Il47ii. (tay f sA tisatA riyALat) tyAra pachI te trizalA kSatriyANI ( yA 3rAtre) AvA svarUpanA prazasta evA (23 mahAsumane sittA dayuddha samA) cauda mahAsvapnane dekhIne jAgI chatI (dardItuTsa nAdiyathA) vismita thayelI, saMtoSa pAmelI, yAvatuM harSanA vazathI ullasita hRdayavALI, (ghArahiyaMvapuSTAM pitta samusivAromavA) meghanI dhArAthI siMcAyelA kadaMbanA puSpanI jema jeNInI romarAjI vikasita thaI che evI (sumidaM re) svapnAMonuM smaraNa karavA lAgI. (sumipudaM rastA) svapnAMonuM smaraNa karIne (saLajJAjho bhu) zayAthakI uThe che. (ubhuttiA payapaDhAro kyo) For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara uThIne pAdapITha thakI nIce utare che. (vodittA) utarIne (turijhamavartamasaMmaMtA) mananI utAvaLa rahita, tRtIya karIne zarIranI capalatA rahita, skUlanA rahita, (vivicAI) ane vacamAM koI ThekANe vilaMba rahita evI hatI vyAkhyAnam (rAyaIsasarisI gag) rAjahaMsa sadeza gati vaDe (neva saLa) jayAM siddhArtha kSatriyanI zayyA che, to siddhatve svatti) jayAM siddhArtha kSatriya che, tenova vAgaccha) tyAM Ave che. (3vAchattA siddhayaM tti) AvIne siddhArtha kSatriyane hatA tevA prakAranI viziSTa guNavALI vANI eTale vacano vaDe jagADe che. te vANI kevI che? - (dya0i iSTa eTale siddhArtha kSatriyane vallabha lAge evI, (vaMtAhi piya ijene A sAMbhaLavAnI hamezAM icchA thAya evI, ane tethI ja priya eTale te vANI para dveSa na Ave evI (mArkiM) manane vinoda karAvanArI, (mAma iatizaya sundara hovAthI manamAM barAbara ThasI jAya evI, arthAtu koI paNa vakhata na bhUlAya evI, (3rotsAhaiiM sundara dhvani, manohara varNo, ane spaSTa uccAravALI. (nA samRddhine karanArI, siva tevA prakAranA vargo vaDe yukta hovAthI upadravone haranArI, (ghannaei) dhanane prApta karAvanArI, ( maM ei anarthonA vinAzarUpa je maMgala, te maMgala karavAmAM pravINa, (risarI hiM) alaMkArAdi vaDe zobhatI, (diyathaLahiM ) jene sAMbhaLatAM turata ja hRdayane viSe artha jaNAI jAya evI, ane sukomala hovAthI hRdayane pyArI lAge evI, diyacahniALijJA hRdayane AlhAda 128 For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu upajAvanArI, eTale hRdayanA zokAdino nAza karanArI; (miya-mara-maMgunarkiM) jemAM varSo pado tathA vAkyo thoDA ane artha ghaNo nIkaLe evI, sAMbhaLatAM ja karNane sukha upajAvanArI, madhura, ane sundara lAlityavALA varNo vaDe manohara, (ra) AvA prakAranI vANI vaDe (saMtavamIna saMtavamA divode) bolatI trizalA kSatriyANI siddhArtha kSatriyane jagADe che ll48 (ta ane sA tisatA riyA) tyAra pachI te trizalA kSatriyANI (siddhaye rAkheT 3mapuuTyA samaft) siddhArtha rAjAnI AjJA pAmI ( nANa-vaLa-yamarisi mahAsa)i vividha prakAranA maNio suvarNa ane ratnonI racanA vaDe AzcaryakArI evA siMhAsana upara (nirIyA) bese che. (nisattA) besIne upAsatthA satyA) zramane dUra karI, kSobha rahita thaI, (sudAsavarAyA) sukha-samAdhithI uttama Asana para beThI chatI (siddhatya riya) siddhArtha kSatriyane (tae aenAva saMtavamaLa saMtavamA) tevA prakAranI viziSTa guNavALI, siddhArtha kSatriyane vallabha lAge evI, yAvat jemAM zabdo thoDA ane artha ghaNo nIkaLe evI, sAMbhaLatAMja karNane sukha upajAvanArI, ane suMdara lAlityavALA varNo vaDe manohara, evA | prakAranI vANI vaDe bolatI chatI (pUrva vayAsI-) A pramANe kahevA lAgI - I/4 ( anuM marda sAmI ! 3) he svAmI! kharekhara huM Aje (taMsi tarisasi sayAjJasi vALA) 129 ( 129 For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam Vall AgaLa jenuM varNana AvI gayuM che tevA prakAranI mahApuNyazALI ane bhAgyazALIne yogya evI zayAmAM (nAva parivuddhA) yAvat kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI chatI cauda mahAsvapna dekhIne jAgI. (taM naha-) te phi A rIte - (Aya-vasamaNiI) hAthI, vRSabha vigere cauda mahAsvapna kahI saMbhaLAvyA. (te siM sAmI ! | karInA vaDe hUM mahAsumiUTI) tethI he svAmI ! A prazasta evA cauda mahAsvapnono ( manne vattA chinna-virAse masi?) kalyANakArI zuM phalavizeSa tathA vRttivizeSa thaze? Il50nA (ta siddha rAya) tyAra pachI te siddhArtha rAjA (tisatA riyALI ti) trizalA kSatriyANInI A pAse (yamaa suvA nisama) A artha sAMbhaLIne tathA manathI avadhArIne (ha-tuTya) nAva hi) vismita thayelo, saMtoSa pAmelo yAvat harSanA vazathI ullasita hRdayavALo ! (dhAradayanIvasurasuimadhaMdhumAtacImakUve) meghadhArAthI siMcAelA kadaMbanA sugaMdhI puSpanI jema vikasita thayelI romarAjIvAlo (te sumo 3 ) te svapnAMone manamAM dhAre che. (te sumine bdittA) manamAM to dhArIne (daM 3jIpasi6) arthanI vicAraNA kare che. (daM 3, sattA) arthanI vicAraNA karIne (3ut sAvi marUpu, ddhi-vijJALof) potAnI svAbhAvika matipUrvaka buddhi ane vijJAna vaDe (te isumaLA A 3tyudaM re) te svapnAMonA arthano nirNaya kare che. (varittA) nirNaya karIne (tisa riyA) trizalA 130 For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara kSatriyANIne (tahiM TiMgAva maMtranae miya-mahu-rasarIyariM va itevA prakAranI viziSTa guNavALI, tRtIya iSTa eTale vallabha lAge evI, yAvatu maMgalakArI eTale hRdayanA zokAdino nAza karanArI, mita eTale hima vyAkhyAnam jemAM zabdo thoDA ane artha ghaNo nIkaLe evI, sAMbhaLatAM ja karNane sukha upajAvanArI, ane sundara lAlityayukta varNovALI vANI vaDe (saMtavamAne saMtavamA) bolatA te siddhArtha rAjAe trizalA kSatriyANIne (pUrva vANI-) A pramANe kahyuM ke - //pa1l. (3rInA tame sevAnuSag! sumaLA ti) he devAnupriyA ! teM prazasta svapna dekhyAM che. (vattA ja tune sevA[sumi siT) he devAnupriyA ! teM kalyANarUpa svapna dekhyAM che. ( sivA innA maMDAnsa sarirIkA) evI rIte upadravone haranArA, dhananA heturUpa, maMgalarUpa, zobhA sahita. (3mAtuDhi- | sIda-vanApA- maMchAraTtune sevAuig sumaLA Ii) Arogya, saMtoSa, lAMbuM AyuSya, kalyANa ane vAMcchita phalanA lAbha karanArAM evAM te svapna dekhyAM che. have te svapnAMonuM phaLa kahe che, (ta nadI-) te A rIte - (tyanAmo vASig !) he devAnupriyA! ratna, suvarNAdi arthano lAbha thaze. (mAnAmo vALA !) devAnupriyA ! bhogano lAbha thaze. (punAmAM sevApu !) devAnupriyA ! putrano lAbha thaze. (suvAnAmo 131 For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra dAda kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnanuM /paNa III lAkhaNa ) devAnupriyA ! sukhano lAbha thaze. (jJatAmAM sevAnuSaNa !) devAnupriyA ! rAjayano lAbha thaze. A rIte sAmAnya prakAre phaLa kahIne have vizeSa prakAre mukhya phaLa kahe che - parva nu tane vASig!) he devAnupriyA ! nizcayathI tuM (navadaM mAsa vahupatipuuri Hddha8mA gayA varSanAi) nava mAsa pUrepUrA saMpUrNa thayA bAda ane sADA sAta divasa gayA bAda; AvA | prakAranA putrane janma ApIza. kevA prakAranA putrane? te kahe che - (3 33) ApaNA kulane viSe dhvaja saMdeza arthAt ati abhUta, (3ruM vIrva) ApaNA kulane viSe dIpaka sadaza prakAza karanAra tathA maMgala karanAra, (yunnapaja) kulane viSe uttama hovAthI parvata samAna, arthAt parvatanI peThe sthira tathA jene koI paNa duzmana parAbhava na karI zake evo, (snehiMsaye) kula viSe uttama hovAthI mugaTa samAna (kurnAtitvaye) kulane bhUSita karanAro hovAthI tilaka samAna, (stravitti) kulanI kIrti karanAro, (kurnAvitti) kulano nirvAha karanAro, (sipAthajI kulane viSe atizaya prakAza karanAro hovAthI sUrya samAna, (sutradhAjI pRthvInI peThe kulano AdhAra, (yunnanachuiM kulanI vRddhi karanAro, (kurtagasarva dizAomAM kulanI prakhyAti karanAro, (luhnAya) kulane vize AzrayarUpa hovAthI tathA potAnI chatrachAyAmAM dareka lokonuM rakSaNa karanAra hovAthI vRkSa samAna, ( 3vavA) kulanI vividha prakAre vRddhi karanAro, vaLI te putra kevo? - 132 For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org 1 C (suvukSmAnavALi-pArtha) jenA hAtha ane paga sukomala che evo, (gaLIsaMpuLavaMvivisarI) jenA zarIranI pAMce Indriyo sArA lakSaNayukta ane paripUrNa che evo, (savaLa-vaMgaLamuLovavethaeN) chatra, cAmara vigere lakSaNonA guNa vaDe sahita tathA masa, tala vigere vyaMjanonA guNa vaDe sahita, (mALu-mALavamALaDipukhtasujhAya-sarvAMgasuMvAM) mAna, unmAna ane pramANa vaDe saMpUrNa tathA sundara che sarva aMgavALuM zarIra jenuM evo, (sasisomAra) candramAnI peThe saumya AkRtivALo, (vaMta) manohara, (piyaraMsaLuM) vallabha che darzana jenuM evo, (suttva vArayaM yAddisi) ane sundara rUpavALo, AvA prakAranA putrane tuM janma ApIza parA (seviya La vAraNa) vaLI te putra (muvavAnamAve) bAlapaNu choDIne jyAre ATha varasano thaze tyAre (vinnApariLayamitte) tene saghaLuM vijJAna pariNamaze. (juvaLagamanutte) pachI anukrame yauvana avasthAne lila pAmaze tyAre (sU) dAna devAmAM tethA aMgIkAra karelA kAryano nirvAha karavAmAM samartha thaze, (vI) raNasaMgrAmamAM bahAdUra thaze, (viste) 52 rAjyane AkramaNa karavAmAM parAkramavALo thaze (vicivinavana-vAhane) atizaya vistIrNa che senA ane vAhana jenA, evo thaze, (rajJavaDuM rAyA mavisa') tathA rAjyano svAmI evo rAjA thaze / / 5 / For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnama 133
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara O www.kobarth.org (ta karAtA jaM tume tevALuppiNa ! nAva) tethI he devAnupriyA ? teM prazasta svapno dekhyA che, yAvat maMgala ane kalyANa karanArAM svapno dekhyAM che, evI rIte siddhArtha rAjA (tuvRMpi tattpatti anuvRtta$) be vAra traNa vAra tenI prazaMsA anumodanA karavA lAgyA. (taNa pnuM sA tisattA attiyALI) tyAra pachI te trizalA kSatriyANI (siddhatvasa raLyo aMti!) siddhArtha rAjAnI pAse (thamavjha munnA nisamma) A artha sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne (na-tutyu. gAva hiyayA) harSita thayelI, saMtoSa pAmelI, yAvat vikasita hRdayavALI (rayalarimaMdirya sananuM sirasAvattuM matyaNa gaMgati ) be hAtha joDI, dasa nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne (pUrva vayAsI) A pramANe bolI - / / 54| (vameya sAmI !) he svAmI ! e ema ja che, (tameya sAmI !) tame svapnAMonuM je phala kahyuM te tema ja che, (vitatameyaM sAmI !) svAmI ! te yathAsthita che, (asaMvimeya sAmI !) svAmI ! te saMdeha rahita che (phaljIiyamevaM sAmI !) svAmI ! te Ipsita che eTale phaLa pAmavAne iccheluM che (DiyimeyaM sAmI) svAmI ! te Ipsita ane pratISTa che, (sattve naM samanDe se naheya tulme vacanha tti ) je pramANe tame kaho cho te artha satya che, ema kahIne (te sumiLe samAM Dipha) te svapnAMone sArI rIte aMgIkAra kare che. (vicchinnA) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 134
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam aMgIkAra karIne (siddhace raVUTI 3 maUOTyA samAja) potAne sthAne javAne teNI siddhArtha rAjA pAsethI anumati pAmI chatI (nALAmaLa-TI-rathamattivattA mAsa) vividha prakAranA maNio, suvarNa ane ratnonI racanA vaDe AzcaryakArI evA siMhAsana thakI (mu) uThe che (3mudrittA) uThIne (38rathamavavanamafmaMtAI) mananI utAvaLa rahita, zarIranI capalatA rahita, skUlanA rahita (3vinaMtiyANa rAyahaMsarisI ) ane vacamAM koI ThekANe vilaMba rahita evI rAjahaMsa sadaza gati vaDe (veva sA saLa) jyAM potAnI zayyA che tevA savAccha) tyAM Ave che. (3vA chattA) AvIne (pUrva vAsI-) A pramANe bolI ke - //papI. (mA mete uttamA pahANA maMgallA sumiNA diTThA annehiM pAvasumiNehiM paDihammissanti tti kaTTu) : svarUpathI suMdara, zubha phaLa denArAM, ane maMgalakArI evAM meM dekhelAM A svapno bIjAM kharAba svapnathI niSphaLa na thAya, mATe mAre have na sUvuM joIe, ema kahI trizalA kSatriyANI (sevA-gAsaMvardhArdi) deva ane gurujananA saMbaMdhavALI, (vsatya) prazasta, (maMtsardi maMgala karanArI, (mahaMtae varkiM) ane manohara evI dhArmika kathAo vaDe (sumiLanA ricaMgAramALa:) svapnAMonuM rakSaNa karavA mATe jAgaraNa karatI chatI ( gAgaramALo vidara) tathA nidrAnA nivAraNa vaDe te svapnAMone ja saMbhAratI chatI rahe che //pada/l 135 For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie kalpasUtra bhASAMtara (ta ja siddhatve gi) have siddhArtha kSatriya (paMjUsAtasamayesi) prabhAtakAla samaye (Dhocipurise) tRtIya hatI. kauTuMbika puruSone eTale sevakone (sA) bolAve che. (saMvattA pUrva vayAsI-) te kauTuMbika puruSone haNI vyAkhyAnam bolAvI A pramANe kahyuM ke - paNa (tripAmeva mAM sevAkhiyA ! saM) he devAnupriyo ! Aje utsavano divasa che tethI jaladI (viserasa variya vALasArta) bahAranA sabhAmaMDapane eTale kacerIne vizeSa prakAre (ghositte su-saMgnivanitta) vALIcoLI dhULa vigere pheMkAvI daI, sApha karI, sugaMdhI pANI chaMTAvI, ane chANa vigere lIMpAvI pavitra karo. (sughavarapaMga vaUUpuwovayAravanaDa) vaLI uttamottama ane sugaMdhI evA paMcavarNA puSpone yogya yogya sthaLe goThavI saMskArayukta zatAvatuvehaoNMtapUrvamadhamapaMtagaMdhudumirAma) kAlo agaru, uMcI jAtano kiMThu, selArasa, ane baLI rahelo dazAMgAdi dhUpa, e badhA padArthono maheMka mArI rahelo ane cAre tarapha phelAI rahelo je sugaMdha, te vaDe ramaNIya; (suidhavarAMdhiyuM) uttama gaMdhavALAM je uMcI karI jAtanAM cUrNo, teonA sugaMdhayukta; (gha mUrya Araveda) tathA sugaMdhI dravyonI banAvelI je guTikA, tenA saMdeza atizaya sugaMdhI; AvA prakAranI kacerI tame pote karo tathA bIjAo pAse karAvo ! (rittA). mArI AjJA mujaba kacerI tame pote karIne (AravattA ) tathA bIjAo pAse karAvI (sIhAsa racA) temAM 136 For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org siMhAsana sthApana karAvo (rayAvittA) siMhAsana sthApana karAvIne (mameyamALattitraM tripAmeva pabiLai) mArI A AjJAne jaladI pAchI Apo, eTale ke - mArI AjJA mujaba karIne pAchA AvI jaladI nivedana karo 58 // (ta! aaN te hoDuMviyarisa) tyAra pachI te kauTuMbika puruSone (siddhatyeLa rA vaM vuttA samALA) siddhArtha rAjAe e pramANe kahyu chate (hadgha-sutta nAva niyayA) te kauTuMbika puruSo harSita thayA, saMtoSa pAmyA, yAvat praphullita hRdayavALA thaIne (yana gAva ) be hAtha joDI, yAvat dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne (pUrva sAmi tti) 'je Apa svAmI AjJA karo cho te mujaba ka2zuM' e pramANe (ANa vibaLa vayaLa paDimuLatti) siddhArtha rAjAnI AjJAnA vacanane vipapUrvaka svIkAre che. (pahisuppinnA) svIkArIne (siddhatvasa attiyassa gaMtiyAi) siddhArtha kSatriya pAsedhI (DinivAnti) nIkaLe che. (paDinivamittA) nIkaLIne (neLeva vAdiriyA vALasAnA) jyAM bahArano sabhAmaMDapa che (teNeva vA tti) tyAM Ave che. (3vAnacchittA) AvIne (vaLAmeva vizenuM vAdiriye vALasAnaM) bahAranA te sabhAmaMDapane vizeSa prakAre jaladI (gaMdho sitte sujJa gAva) sugaMdhI pANI chaMTAvI, pavitra karI, yAvat (sIdAsaLa cAvitti) siMhAsana sthApana kare che. (cavittA) siMhAsana sthApana karIne (jJeLeva siddhatye atti) jyAM siddhArtha kSatriya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnama 137
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu che (teva vAchatti) tyAM Ave che. (3vAchittA) AvIne (rayatnaparidiye rasanadai sirasAvatta matya, saMjJa<< ) be hAtha joDI, dase nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne, (siddhatyarasa tti rasa) siddhArtha kSatriyanI (tAtti purvASatti) te pUrve kahelI AjJAne pAchI Ape che, eTale 'ApanI AjJAnusAra ame kAma karyuM e pramANe nivedana kare che //pa9 (ta mAM siddhatye tti) tyAra pachI siddhArtha kSatriya (va7 pa3qmAyA ratha) kAle eTale AgAmI divase pragaTa prabhAtavALI rAtri thaye chate, arthAt je rAtrie trizalA kSatriyANIe svapna dekhyAM te rAtrinuM prabhAta thaye chate, te rAtrinA prabhAta pachI (punuutna-manomanuSpIniyama mag) praphullita padmanAM pAMdaDAMno tathA kamala nAmanA haraNIyAnA netrono sukomala che vikAsa jene viSe evA prakAranuM ujavala prabhAta thaye chate, (rattAsosa-) ane tyAra pachI lAla azokavRkSanA prabhAsamUha jevo sUrya uge chate; arthAtu pahelAM rAtrinuM prabhAta thayuM tyAre prakAza na hato, pachI jarA jarA prakAza thayo, pachI ujjavala prabhAta thayuM, ane tyAra pachI kramasara lAla azokavRkSanA prabhAsamUha jevo raktavarNa sUrya uge chate; vaLI te sUrya kevo che? te kahe che - (rvisu-suyamuda-suMgI -) kesuDAnAM puSpa, popaTanI cAMca, caNoThInA ardhabhAganI lAlAza, (vaMdhunIvaI-pAravavatana-) baporIyAnAM puSpa, pArevAnA paga ane netra, (vakAsustatoraNa-) 138 For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org kopita thayelI koyalanA atizaya lAla banelA netro, (jJAsugaLavujhumarAsi-) jAsUdanAM puSpono Dhagalo, (hiMgunavaniyarAhAradaMtasarise) ane hiMgalokano Dhagalo, e sarva lAla raMganA padArtho sadeza lAla raMgavALo, tathA kAnti vaDe e sarva padArtho karatAM atizaya zobhato; vaLI te sUrya kevo che ? - (manayarasaMvidyodaNa) kamalonA Akara eTale utpattisthAna je padmadraha vigere, teone viSe je khaMDa eTale kamalanAM vana, te kamalanAM vanane vikasvara karanAro; (yimmi sU) AvA prakArano sUrya uge chate vaLI te sUrya kevo che ? - (sahasarariyama) hajA2 kiraNovALo, (viLaya) rAtrinuM nivAraNa karI divasa karavAnA svabhAvavALo, (tesA nabhaMte) teja vaDe dedIpyamAna, AvA prakArano sUrya uge chate, (tasa ya rapadAparaddhami baMdhayA) vaLI te sUryanA kiraNonA abhighAta vaDe aMdhakAra vinAzita thaye chate, (vAyavavuMvumena azviyana nIvato!) udaya pAmatA sUryanA kuMkuma jevA navA tApa vaDe manuSyaloka jANe piMjaro karye chate, jema kuMkuma vaDe koI vastu piMjarA varNavALI karAya che tema navA tApa vaDe manuSyaloka piMjarA varNano karye chate, arthAt sUryodaya thatAM (sabiggAno amruddhe) te siddhArtha rAjA zayyA thakI uThe che II6nA (saryALajJo sanmuttiA) siddhArtha rAjA zayyAmAMthI uThIne (pAcapIDho poopha) tyAra pachI te zayyA thakI utaravA mATe mUkelA pAdapITha upara paga mUkI te pAdapITha thakI nIce utare che. (pajyottiA) nIce For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 139
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAS FE 43 kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam IRL utarIne (neva maTTAsAnA) jyAM kasaratazAlA che tene savAcha) tyAM Ave che. (3vA chattA) AvIne (gaTTAsAnaM 3yvasa) kasaratazALAmAM praveza kare che. (3ypasittA) praveza karIne (3o gavAyAmagorAvakhavAmA-mattaguddha varayfe) aneka prakAranI kasarata karavA mATe yogya eTale bALa pheMkavA vigere zastronI kavAyata, tathA mugalAdi kasaratanAM sAdhano pheravavAno abhyAsa; valthanA eTale kASThAdinI ghoDI vigerene TapavuM, tathA uThabeza karavI vigere; bAmardana eTale paraspara bhujA vigere aMgone moDavA; mallonuM yuddhapahelavAnonuM yuddha; ane karaNa eTale zarIranA aMgopAMgone vALavA, daMDa pIlavA; vigere vividha jAtanI kasarata karI (saMta) zramane prApta thayA chatA (risaMte) aMgopAMgamAM Akhe zarIre thAkI gayA chatA te siddhArtha rAjAe kuzala puruSo pAse zarIre puSTikAraka tela vigere copaDAvI mardana karAvyuM. te tela vigere kevAM che? - (sathapAma-sadarapAei sudharatattama ) bhinna bhinna auSadhionA rasa vaDe so vAra pakAveluM, athavA jene pakAvatAM so sonAmahora kharca thAya te zatapAka tela; bhinna bhinna auSadhionA rasa vaDe hajAra vAra, pakAveluM, athavA jene pakAvatAM hajAra sonAmahora kharca thAya te sahamrapAka tela; AvA prakAranA sugaMdhI ane uttama prakAranA tela vigere copaDAvI te vaDe mardana karAvyuM. vaLI te tela vigere padArtho kevA che? -(zii rasa, rudhira vigere dhAtuonI samatA karanArA, (tIvahiM jaTharAgnine uddIpana karanArA, (mArkiM) 140 For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org kAmanI vRddhi karanArA (viMdaLiSmeoi) mAMsane puSTa ka2nA2A, (khinaitlRi) balavAn banAvanArA, (sadhdhiviyagAyavandALignehiM) ane sarva indriyo tathA gAtrone majabUta banAvanArA (zi samALe) AvA prakAranA tela vigere copaDAvI te tela vigere vaDe puruSo pAse mardana karAelA chatA siddhArtha rAjAe (tinayammasi) telacarma upara sthApana thaIne, (tela copaDI mardana karAelA puruSane gAdalA upara pAtharelA je cAmaDA upara sthApana karI caMpI karAya che te telacarma kahevAya) puruSo pAse caMpI karAvI, tethI temane kasarata karatAM karatAM lAgelo thAka utarI gayo. telathI mardana karanArA tathA caMpI karanArA puruSo kevA hatA ? te kahe che - (nirUpenTiM) mardana vigere karavAnA saghaLA upAyomAM vicakSaNa, (paripuLavALi-pAyasuSmAbhomalatatteoi) jeonA pratipUrNa eTale khoDakhAMpaNa rahita je hAtha ane paganA taLIyAM atizaya sukomala che jemanAM evA, (maMgaLarima guvALaLamunimmArjiM) tela vigere copaDavAnA, tela vigerenuM mardana karavAnA, ane mardana karI zarIramAM praveza karAvelA e ja tela vigerene pAchA zarIramAMthI bAhara kADhI nAkhavAnA guNomAM atizaya mahAvarAvALA, (cheCa) avasa2nA jANakA2, (vreai) kAryamAM jarA paNa vilaMba nahi lagADanArA, (patteoi) bolavAmAM catura, athavA mardana karanArA mANasomAM prathama paMktinA-agresara, (sattegi) vinayavALA, (mehAvIoi) navI navI kalAone grahaNa karavAnI apUrva zaktivALA, (bijhapariksamerdi riseoi) ane parizramane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 141
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie S kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAna jItanArA eTale mardana vigere karatAM thAkI na jAya evA majabUta bAMdhAnA puruSo pAse tela vigerethI mardana | karAvyuM, tathA caMpI karAvI, tethI siddhArtha rAjAno thAka utarI gayo. caMpI kevA prakAranI karAvI ? te kahe che- ti (3dipu) je caMpIthI zarIramAM rahelAM hADakAMone sukha upaje, (maMsaluhApu) mAMsane sukha upaje, (tathAsuETV) cAmaDIne sukha upaje, (masuhApu) ane romane paNa sukha upaje, (supariyaHTTU saMvaETI) AvI rIte cAra prakAre sukha karanArI che zarIranI zuzruSA jene viSe evA prakAranI caMpI vaDe (saMvANig sama) caMpAelA chatA te siddhArtha rAjA (3vIya parisa) thAka rahita thayA chatA ( upAsAnA nivama) kasaratazAlA thakI bahAra nIkaLe che //61|| (uThThasInA nimittA) siddhArtha rAjA kasaratazIlA thakI bahAra nIkaLIne (nepo maMApa). jayAM snAna karavAnuM ghara che. (tene vAcha) tyAM Ave che. (3vA chattA) AvIne (majJAnaparaM 3yvasa) snAna karavAnA gharamAM praveza kare che. (3yvasattA) praveza karIne snAnamaMDapamAM sthApelA snAna karavAnA bAjoTha upara sukhapUrvaka beThA. snAnamaMDapa kevo che. te kahe che - (samugAbApunnAImarA) guMthelA motIo yukta je bArIo, te vaDe vyApta ane manohara; vaLI te snAnamaMDapa kevo che? 142 For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FE kalpasUtra bhASAMtara (citta maLa- ramita raLa) vicitra prakAranA maNio ane ratnothI jaDAyelA taLIyAvALA, tRtIya ane ramaNIya; evA (EAmaMdasi snAnamaMDapamAM (nAma-raya manniti dAkhavIdrasi sunasa) vyAkhyAnam vividha jAtinA maNio ane ratnonI racanA vaDe AzcaryakArI evA snAnapITha upara eTale snAna karavAnA bAjoTha upara sukhapUrvaka beThA chatA siddhArtharAjAe jala vaDe puruSo dvArA snAna karyuM. kevA prakAranA jala vaDe zreNI snAna karyuM? te kahe che - ( di 3) puSponA rasa vaDe mizrita jala, (ghodi 3) caMdanAdi sugaMdhI padArthanA rasa vaDe mizrita jala, (3bdo 3) agnithI garama karela jala; ( su da 3) pavitra tIrthomAMthI maMgAvela jala, (suddhoufhuM 3) ane svAbhAvika nirmala ja, AvI rIte judI judI jAtanA jala vaDe ke (vattAvAra viramagnaviTI majhA) kalyANa karavAmAM pravINa-samartha evA snAnavidhipUrvaka pUrve varNavelA ane kuzala puruSo dvArA siddhArtha rAjAe snAna karyuM. (tatya saei viei) te snAna avasare rakSAdi bahu prakAranAM seMkaDo.kautuko karyA bAda (ttA pavaramaMvasat) kalyANakArI evA te pradhAna snAnanA aMtamAM (patra-sumati-saMgha- siphiTiyo) ruvAMTIvALA, ati komala sparzavALA, ane sugaMdhI evA lAla raMganA vastra vaDe zarIra 143 For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsul Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara luchI nAkhyuM, eTale jala rahita karyuM, tyAra bAda teNe (3yasumeghadUratha susaMgu) jarA paNa phATyA--tUTyA tRtIya vagaranuM svaccha ane ati mahAmUlyavALu dUSya ratna eTale vastraratna-uttamottama vastra paheryuM. vaLI te siddhArtha vyAkhyAnam rAjA kevo che? - (sarasasurAmiNosIsacaMtittarA) rasa sahita ane sugaMdhI evA gozISacaMdana vaDe zarIre lepa karyo che jeNe evo, (sumAtA- ja vallevo) paherelI che pavitra puSpamALA jeNe evo, vaLI zarIrane zaNagAranAruM pavitra kaMkamAdinuM karyuM che vilepana jeNe evo, vaLI te siddhArtha rAjA kevo che ? - (vija-suvA) paherelAM che maNimaya ane suvarNamaya AbhUSaNo jeNe evo, (bahaSwhAratisaraya-) yathAsthAne paherela je hAra eTale aDhArasaro hAra, ardha hAra, eTalo navasaro hAra trisarI hAra (pArtava partavamAna-sunnasurAso) laMbAyamAna motInuM jhuMbanaka, ane kammaramAM paherelo kaMdoro e badhAM che. AbharaNo vaDe uttama prakAre karelI che zobhA jeNe evo, ( vivi ) kaMThamAM paherela che kaMTho, kaMThI vigere kaMThanA dAgInA jeNe evo, (3nigama-traniyama) veDha, vIMTI vigere AMgaLIomAM paheravAnAM ane ghareNAM, tathA kezanI zobhA vadhAranArA puSpa vagere dezanA AbhUSaNo paheryA che jeNe evo, (varahamAturiyarthamimu) hAthamAM paherelA uttama prakAranAM kaDAM ane bAjubaMdha berakhAM vaDe khaMbhita thayelI che bhujAo jenI evo, (dayasvarirIy) potAnA svAbhAvika atizaya saundarya vaDe zobhI rahelo, (IMhanunoDayA) 144 For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VES kalpasUtra bhASAMtara kAnamAM paherelA kuMDalo vaDe caLakATa mArI rahyuM che mukha jenuM evo ( ma sira) paherelA mugaTa vaDe tRtIya dedIpyamAna thayuM che mastaka jenuM evo; ( datyayasutharavo ) hAra vaDe DhaMkAyeluM ane tethI ja dekhanArAone hIma vyAkhyAna AnaMda ApanAruM che hRdaya jenuM evo; (muviMganaMti) paherelI ratnajaDita vIMTIo vaDe pILI che AMgaLIo jenI evo, (pArnivapallaMvamAnasuvaryApakattarine) lAMbA ane laTakatA evA dupaTTA eTale khesa | vaDe uttama rIte kareluM che. uttarAsaMga jeNe evo; vaLI te siddhArtha rAjA kevo che? - nAmaUrathaT) vividha jAtinA maNio, suvarNa ane ratnothI banAvelA, (vimata-mara-) kAntivALA, ghaNA ja kiMmatI. (niroviya-sisita) catura kArIgare uttama kArIgarIthI banAvelA, caLakATa |. mArI rahelA, (viyaniTTa) koI paNa jANI na zake ane ughaDI na jAya evI rIte sAMdhAone barAbara joDI daI cIvaTa rAkhIne banAvelA, silta-) bIjAo karatAM atizaya ramaNIya lAge evA, ane manane harI le evA prakAranA (3viddhavaravA) paheryA che vIravalayo eTale vIrapaNAnA garvane sUcavanArA kaDAMo jeNe evo; jeone bIjA ne harAvI zake evA parAkramI vIrapuruSo ja vIravalaya pahere che. "jo koI potAne vIra manAvato hoya to te mane jItIne A valayo utarAve" e pramANe spardhA vaDe vIrapaNAnA garva che ke sUcavanArA paheravAnA valayone vIravalaya kahe che, AvA prakAranA vIravalaya te siddhArtha rAjAe paherelA che. 145 For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org have kavi upasaMhAra karatAM kahe che ke - ( ivaduLA ?) te rAjAnuM vadhAre keTaluM varNana karIe ? (ppavaddha viva gAMvitrya-vibhUsiNa) te rAjA kalpavRkSanI jema alaMkRta thayelo ane vibhUSita thayelo che. jema kalpavRkSa pAMdaDAM vigere vaDe alaMkRta hoya che, ane puSpa-phalAdi vaDe vibhUSita hoya che; tema siddhArtha rAjA paNa mugaTa vigere AbhUSaNo vaDe alaMkRta thayelo che, ane vastrAdi vaDe vibhUSita thayelo che; (raM?) AvA prakArano te rAjA (soziMTamallavAmeLa chattenuM ringamALenuM) kosTiMTa vRkSanA puSponI banAvelI mAlAo sahita je chatra, mastaka para dhAraNa karAtA te chatra vaDe (seyavaravAmarAtlRi vamALIoi) ane banne bAjue vIMjhAtA uttama sapheda cAmaro vaDe zobhI rahelo che, (maMgana'yasavAto!) jenuM darzana thatAM loko 'jaya jaya' e pramANe mAMgalika zabdo uccArI rahyA che evo; vaLI te siddhArtha rAjA kevo ? - (gaLepaLanayana-) 'aneka je gaNanAyako eTale potapotAnA samudAyamAM moTA gaNAtA puruSo, (daMDanAyaga-) potAnA dezanI ciMtA karanArA, (zAna) potAnA tAbAnA dezanA khaMDiyA mAMDalika rAjAo, ane Izvaro eTale yuvarAjo, (tanava-) saMtuSTa thayela rAjAe ApelA padmabaMdha vaDe vibhUSita rAjadarabArI puruSo-koTavAlo, (mArkeniya-) maDaMbanA svAmI, (niya-) keTalAeka kuTuMbanA svAmI, (maMti-mahAmaMti-) rAjya saMbaMdhI kArabhAra calAvanArA maMtrIo, ane maMtrIo karatAM vizeSa sattA dharAvanAra mahAmaMtrIo eTale maMtrImaMDalamAM agresaro, (I-) jyotiSIo athavA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnam 146
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu NI khajAnAnA adhikArIo, (tovArika-) dvArapAlo eTale cokIdAro; ( 32) amAtyo eTale rAjAnI sAthe | janmelA ane rAjyanI mukhya sattA dharAvatA vajIro, (-) dAsa-cAkaro' ( -) pIThamarda eTale rAjAnA AsananuM mardana karI rAjAnI lagolaga besanArA, arthAt hamezAM najIka rahI sevaka tarIke rahelA mitro, (nara-niyama-sidga-) nagaramAM nivAsa karanArA zaherIo, vANIyA-vepArIo, nagaranA mukhya zeThIyAo, I[ (seva satyavAda) caturaMgI senAnA svAmIo, sArthavAho, (draya-) bIjAo pAse jaI potAnA rAjAno hukama pahoMcADanArA dUto, (saMdhivA saddhi saMparivu ane bIjA rAjAo sAthe potAnA rAjAnI saMdhi karAvanArA evA saMdhipAlako eTale elacIo; upara jaNAvelA saghaLA puruSo sAthe parivarelo evo te siddhArtha rAjA snAna-gharamAMthI nIkaLato chato kevo zobhe che ? te kahe che - (dhavanamahAni TV phuva mahAvidhvaMtarivatAra I matte siva priyavaMsane narava) sapheda evA mahAmeghanI madhyamAMthI nIkaLelA, grahonA samUha vaDe zobhI rahelA, tathA nakSatro ane tArAmaMDalanI madhyamAM vartatA, ane tethI ja prema upajAve che evA dekhAvaDA darzanavALA candramAnI peThe te narapati snAnagharamAMthI nIkaLI upara jaNAvelA puruSo vaDe parivarelo chato prema upajAve evA dekhAvaDA darzanavALo zobhI rahyo che. arthAt te rAjA snAnagharamAMthI upara jaNAvelA puruSo vaDe parivarelo chato nIkaLyo tyAre kavi upamA Ape che ke - "sapheda raMganA vAdaLAmAMthI For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara hatI vyAkhyAnama |i tArAonA samuha sAthe parivarelo jANe candramAM bahAra nIkaLyo hoyanI ! evo te rAjA manohara zobhI | | tRtIya rahyo che. vaLI te siddhArtha rAjA kevo che? - (nara) manuSyomAM indra samAna che, (navasa) rAjayanA bhAranI ghoMsarI dhAraNa karavAmAM samartha hovAthI [ puruSomAM vRSabha samAna che, (narasI) dussaha parAkramavALo hovAthI puruSomAM siMha samAna che, (3mahiyarAjayanacchI TriNamA) atizaya rAjateja rUpa lakSmI vaDe dIpI rahelo che; AvA prakArano te siddhArtha rAjA (majhaLadharA nivama) snAna karavAnA gharamAMthI bahAra nIkaLe che //6rA (magnaparA nimittA) snAnaghara thakI bahAra nIkaLIne (negeva vAiirayA 3/sAtA) jayAM bahAranI sabhAnuM sthAna che (teva uvAccha) tyAM Ave che. (uvA chattA) AvIne (sIhAsIsa) siMhAsana upara (ratyafamu) pUrva dizA sanmukha mukha karIne (nirIya) bese che //6all (sIdAsarasa putyamamudde nisattA) siMhAsana upara pUrvadizA sanmukha besIne (3Mo uttaraputyine risamApu) potAnA IzAna khuNAmAM (38 mAsa DuM thavatyipaQtyAruM siddhasthayamaMtoSavArA racave) jeone sapheda vastro bIchAvelA evA ane maMgala nimitte sapheda sarasava vaDe karelI che pUjA jeonI evAM 148 For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAN kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu. ATha siMhAsana maMDAve che. ( ravittA) ATha siMhAsana maMDAvIne (Mo dUrasImaMte) potAthI bahu dUra nahi tema bahu najIka nahi evI rIte sabhAnA aMdaranA bhAgamAM eka kanAta - paDado baMdhAve che. te kanAta kevI che ? - (nAnA -rathAmaMdiI) vividha prakAranA maNio ane ratno jaDelA hovAthI suzobhita che, (3dipaMi ) ane tethI ja atizaya dekhavA lAyaka che, (mAdhavarapaTTAthe) ghaNI ja kiMmatI che, jayAM || uMcI jAtanAM vastro vaNAya che evA uttama zaheramAM banelI che, vaLI (soTTapaDDamannisattatA) bArIka rezamano banAvelo ane seMkaDo guMthaNIo vaDe manane acaMbo pamADanAro che tANo jemAM evI; vaLI (TTafmaya3ma-tura) varuo, vRSabha, ghoDA, (nara-mara-vida-) manuSyo, magaramaccho, paMkhIo, (vAta-nnira2) sarpo, kinnara jAtinA devo, ruru jAtinA mRgalAo, (sarama-marajhara-) aSTApada nAmanA jaMgalanA pazuo, camarI gAyo, hAthIo, (vArtA-13matamattapitta) azokalatA vigere vanalatAo, ane padmalatAo eTalI kamalinIo; e sarvenA je manohara citro, teo vaDe manane Azcarya upajAvanArI; (3hiMmatariyaM gaLa) AvA prakAranI atyaMtara javanikA eTale sabhAsthAnanA aMdaranA bhAgamAM antaHpurarANIvAsane besavA mATe kanAtane (3yaMkAve) baMdhAve che. (3yaMchAvattA) kanAtane baMdhAvIne tenI andara siMhAsana maMDAve che. te siMhAsana kevuM che? (nAmani-ratha-pitta) vividha prakAranA maNio ane ratnonI racanA 149 For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vaDe AzcaryakArI, (utyama masUratyartha) jenI upara svaccha ane komala rezamI gAdI pAtharI che evuM, " tRtIya (sevityArUtya) te rezamI gAdI upara sapheda vastra bIchAvela che jenuM evuM; vaLI te siMhAsana kevuM che? - ! vyAkhyAnam (sumarU zaMbhurarasa) atizaya komala, ane tethI ja zarIrane sukhakArI che sparza jeno evuM, (visirve visanA riyALI mAsa racAve) AvA prakAranuM sundara siMhAsana siddhArtharAjA trizalA kSatriyANIne ||HNI besavA mATe maMDAve che. (vitta) siMhAsana maMDAvIne (roviyapurise saddA) kauTubiMka puruSone bolAve che. (savirA) bolAvIne (pUrva vAsI-) te kauTuMbika puruSone A pramANe kahyuM ke - /64o. (MiAme mo revAnufgyA !) he devAnupriyo !tame jaladI (urhAmamittasutta-kacAraNa vidatyagussane suvipatnivastrapati, sAveda) ATha che aMgo jene viSe evA prakAranuM je mahAnuM nimittazAstra eTale parokSa padArthone jaNAvanAruM zAstra, te nimittazAstranA sUtra ane arthane viSe pAraMgata thayelA; ane vividha jAtinA zAstrone viSe kazala, AvA prakAranA svapnalakSaNapAThakone bolAvo eTale svapnazAstro ane lakSaNazAstromAM pAra pahoMcelA paMDitone bolAvo. nimittazAstranA ATha aMga nIce mujaba samajavA - "agaM svapnaM svaraM caiva, bhaumaM vyaJjana-lakSaNe / utpAtamantarikSaM ca, nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // " 150 For Private and Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnam "aMgavidyA-puruSanuM jamaNuM aMga pharake to sAruM, strInuM DAbuM aMga pharake to sAruM, ityAdi jemAM aMga pharakavA vigereno vicAra hoya te 1. svapnavidyA-jemAM uttama madhyama ane kaniSTha svapnAMono vicAra hoya te 2. svaravidyA - jemAM garuDa, ghuvaDa, kAgaDo, kAkIDo, garolI, durgA bherava, ziyALa, vigerenA svarathI thatA zubhAzubha phaLano vicAra hoya te. 3 bhaumavidyA-jemAM dharatIkaMpa vigerenuM jJAna hoya te. 4 vyajanavidyAjemAM masa, tala vigereno vicAra hoya te 5. lakSaNavidyA-je sAmudrika zAstromAM hAtha, paganI rekhA vigere jovAno vicAra darzAvyo che te 6. utpAdavidyA-jemAM ulkApAta vigere utpAtanAM phaLa batAvyAM hoya te; jema ke - ulkApAta thAya to prajAne pIDA thAya, atizaya tophAnI vAyaro vAya to rAjA maraNa pAme. dhUlIno varasAda thAya to dukALa paDe, ityAdi utpAtanAM phaLa jemAM jaNAvyAM hoya te utpAdavidyA kahevAya 7. aMtarikSavidyA-jemAM grahonA udaya asta vigereno vicAra hoya te 8." (tay i te Dhoviyapurasa) tyAra pachI te kauTuMbika puruSo (siddhacevi JUT UvuM vattA samaUT) siddhArtha rAjA vaDe A pramANe kahevAyA chatA (da- tuve nAva diyaya) harSita thayA, saMtoSa pAmyA, yAvatuM praphullita hRdayavALA thaIne (rayatna nA Disutti) be hAtha joDI yAvat - dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne "je Apa svAmI AjJA karo cho te mujaba karIzuM' e pramANe siddhArtha rAjAnI AjJAnA vacanane vinayapUrvaka svIkAre che ll6pAAM 151 For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya vyAkhyAnamu (dittA) svIkArIne (siddhatya riyatiyA) siddhArtha kSatriyanI pAsethI (nivavatti) nIkaLe che. (nivamittA) nIkaLIne (vuMchu mAme nayara mAM moui) kSatriyakuMDagrAma nagaranI madhyamAM hatI thaIne (neva suvivizvapaDhimA medA) jyAM svapnalakSaNapAThakonAM ghara che tevA savAla ) tyAM Ave che. (3vA chattA) AvIne (suvighArnavastrapati saMvitti) svapnalakSaNapAThakone bolAve che /66ll (tai te suvigatavAhimA) tyAra pachI te svapnalakSaNapAThako siddhatya riyasa koviyapura Ii siddhArtha kSatriyanA kauTuMbika puruSo vaDe (savA samA) bolAvAyA chatA (harTjha tuTya) nAva diyA) harSita thayA, saMtoSa pAmyA, yAvatuM meghadhArAthI siMcAyelA kadaMbanA puSpanI jema praphullita hRdayavALA thayA. (vhAya) tyAra pachI teoe snAna karyuM. vaLI te svapnalakSaNa pAThako kevA che? (yativamA) karela che balikarma eTale iSTadevanI pUjA jeoe evA, (yoDaya-maMtra-pachitta) dukhasvapnAdinA vinAza mATe karyA che tilaka vigere kautuko tathA dahIM, dhro, akSata vigere maMgalarUpa prAyazcitto jeoe evA; vaLI te (supAvesAruM maMtniAruM vatyAruM parAruM raDhiyA) ujjavala, je paherIne rAjasabhAmAM praveza thaI zake evArAjasabhAne yogya, ane utsavAdi maMgalane sUcavanArA, AvA prakAranAM uttama vastro paheryA che jeoe * evA; vaLI (upamadhAmarAsirIrA) thoDI saMkhyAvALA ane ghaNA kiMmatI AbhUSaNo vaDe zobhAvelAM Ta 152 For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tRtIya pa che zarIra jeoe evA, (siddhatyaya-dariyAtiyAyamaMttimuddhALaT) maMgala nimitte mastakamAM dhAraNa karela che, vyAkhyAnam sapheda sarasava ane pro jeoe evA; AvA prakAranA thaIne te svapnalakSaNapAThako (sarTi sardi hiMto) pota potAnA ghara thakI ( nicchatti) nIkaLe che. nittA ) nIkaLIne (tti thavuMchu ke natha4 mAM mo) kSatriyakuMDagrAma nagaranI madhyamAM thaIne (neva siddhatyarasa rai) jayAM siddhArtha rAjAnA kSaNI (mavaUvaravarkiMsApaDihuvA) mahelone viSe mugaTa samAna eTale uttamottama evA mahelano mUla daravAjo che (tejova vAsatta) tyAM Ave che. (uvA chatA) AvIne (mavAvarahiMsApaDihuvA) mahelone viSe mugaTa samAna evA te uttamottama mahelanA mUla daravAjAne viSe (3o mitnatti) teo ekasammata thAya che; eTale teo saghaLA saMpa karIne ekamatavALA thAya che; ane badhAone sammata evA eka jaNane agresara karIne, te have uparI kahe te mujaba vartavAne ane bolavAne teo kabula thAya che, kAraNa ke kahyuM che ke - "yatra sarve'pi netAraH, sarve paNDitamAninaH / sarve mahattvamicchanti, tad vRndamavasIdati // 1 // " "je samudAyamAM saghaLA mANaso uparI thaIne bese, je samudAyamAM saghaLA potAne paMDita mAnanArA hoya, ane je samudAyamAM saghaLA potAne moTAI malavAnI IcchA kare, te samudAya sIdAya che - du:khI thAya che, ane aMte chinna-bhinna thAya che". te upara ahIM pAMcaso subhaTonuM daSTAnta kahe che - 153 For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org eka samaye ahIM-tahIMthI AvIne pAMcaso subhaTo ekThA thaI gayA. teo paraspara saMpa rahita hatA, ane dareka abhimAnI hovAthI potAne ja moTA mAnatA hatA. teo nokarI mATe koI rAjA pAse gayA, tyAre rAjAe maMtrInA vacanathI teonI parIkSA karavA mATe teone sUvA mATe eka ja palaMga mokalyo. have teo dareka garviSTha hovAthI nAnA-moTAno vyavahAra rAkhatA nahotA, tethI te palaMga upara sUvAne mATe paraspara vivAda ane kleza karavA lAgyA. eka kahe ke, huM moTo chuM, mATe huM palaMga upara sUIza; tyAre bIjo kahe ke, zuM huM tArAthI halako chuM ? mArA bApadAdA koNa ? mAruM kuTuMba koNa ? zuM tuM palaMga upara sUve ane mAre nIce sUvuM paDe e mArAthI sahana thAya ? AvI rIte te abhimAnI subhaTomAMthI dareka jaNa palaMga upara sUvAne taiyAra thaI gayA; paNa palaMga eka ja hato, tethI dareka sUI zake tema nahotuM. chevaTe teo eka TharAva u52 AvyA ke - bhAIo ! ApaNe badhA moTA chIe, koI koIthI gAMjyuM jAya tema nathI, mATe darekane sarakho haka che; tethI palaMgane vacamAM rAkhI tenI sanmukha paga rAkhIne sUIe, jethI koI koIthI nAnuM-moTuM kahevAya nahi. A pramANe vivAdano niveDo karI teo dareka pataMganI sanmukha paga rAkhIne nIce sUtA, paraMtu koI paNa palaMga upara sUto nahi. have rAjAe teonuM vRttAMta jANavA mATe rAtrie khAnagI puruSone tyAM mokalyA hatA, teoe savAramAM jaIne rAtrie banelI hakIkata rAjAne nivedana karI. tyAre rAjAe vicAryuM ke - AvI rIte ThekANA vinAnA, mAMhomAMhe saMpa vagaranA, ane ahaMkArI evA A subhaTo yuddhAdika zI rIte karI zakaze ? A pramANe vicArI rAjAe temanuM apamAna karI kADhI mUkyA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIya vyAkhyAnamu 154
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RY kalpasUtra bhASAMtara IENTI A pAMcaso subhaTonI jema potAnuM apamAna na thAya, mATe te nItinipuNa svapnalakSaNapAThako siddhArtha che tRtIya rAjAnA mahelane daravAje ekaThA thaI ekasammata thAya che, ane potAnAmAMthI eka jaNane agresara sthApe che. vyAkhyAnamu (minittA) ekasammata thaIne (neva vAdariyA sevA sAnniA) jayAM bahAranI sabhAnuM sthAna che, (veva siddhatye tti) jayAM siddhArtha kSatriya che, tene 3vAcchatti) tyAM Ave che. (uvA chattA) AvIne (rayatnaparihiAM nava vadhu be hAtha joDI, yAvatu dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjalI joDIne (siddhatve riya) siddhArtha kSatriyane (bavi vinagvi vaktAtti) jaya ane vijaya vaDe vadhAve che, eTale he rAjanuM, tame jaya pAmo, vijaya pAmo, e pramANe AzIrvAda de che. vaLI teo AzIrvAda ApavA lAgyA ke - "dIrghAyubhava vRttavAn bhava bhava zrImAn yazasvI bhava, prajJAvAn bhava bhUrisattvakaruNAdAnaikazauNDo bhava / bhogADhyo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava, prauDhazrIrbhava, kIrtimAn bhava sadA vizvopajIvI bhava // 1 // " he mahArAjA ! tame dIrdhAyuSI thAo, yama-niyamAdi vratane dhAraNa karanArA thAo, lakSmIvAnuM thAo, yazasvI thAo, buddhivALA thAo, ghaNA prANIone karuNAdAna devAmAM advitIya parAkramI thAo, bhoganI saMpattivALA thAo, bhAgyazALI thAo, uttama prakAranA saubhAgya vaDe manohara thAo, prauDha lakSmIvALA , athavA zobhAyukta thAo, kIrtivALA thAo, ane haMmezAM samasta jagatanuM pAlana-poSaNa karanArA thAo." 155 For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara "kalyANamastu zivamastu dhanAgamo'stu, dIrghAyusstu sutajanmasamRddhirastu / tRtIya vyAkhyAnanuM vairikSayo'stu naranAtha ! sadA jayo'stu, yuSmatkule ca satataM jinabhaktirastu // 2 // " "he naranAtha ! tamAruM kalyANa thAo, tamone sukha thAo, dhananuM AvAgamana thAo, lAMbuM AyuSya thI thAo, putrajanma rUpI samRddhi thAo, tamArA zatruono vinAza thAo, hamezAM tamAro jaya thAo, ane he || rAjan ! tamArA kulamAM niraMtara jinezvara prabhu upara bhakti raho" II67ii. "rima-rimA Mo, maM ivaddhamAhityamAM phuda ri ina-gaNa-rarAvatI ratta" zA. che tRtIyaM thAkyAnuM samAtam . 156 For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamu. atha caturthaM vyAkhyAnam "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM" // 1 // (tay i te suvigatavADhiT) tyAra pachI te svapnalakSaNapAThako (siddhaye ra0siddhArtha rAjA vaDe (vaMripU4-savAra-sanmAniyA samAja) teonA saguNonI stuti karavA vaDe vaMdAyA chatAM, puSpAdi vaDe pUjAyA chatAM, phala ane vastrAdinA dAna vaDe satkAra karAyA chatAM, tathA ubhA thavuM vigere mAna ApavAnI kriyA vaDe sanmAna karAyA chatAM (paye patteya) teo dareka (puvannatyenuM maphasosu) pUrve sthApelA siMhAsano upara (nirItti) bese che ll68 (tay i siddhatye tti) tyAra pachI siddhArtha kSatriya (tisanaM pattA) trizalA kSatriyANIne (gAyaMtara che kAve) pUrve varNavelI kanAtanI aMdara sthApelA siMhAsana upara besADe che. ( vijJA) besADIne (pUpraznaparipuurdatye) puSpo ane zrIphala vigere phalo vaDe bharelA hAthavALA siddhArtha kSatriya (reina vinar) atizaya vinayapUrvaka (te suviUAnavastrapati, purva taiyArI-) te svapnalakSaNapAThakone A pramANe kahyuM ke - arthAt svapnalakSaNapAThako pAse svapnAMone nivedana karavA pUrve siddhArtha rAjA hAthamAM puSpo ane phalo laI te svapnAMone nivedana karI svapnAonuM phala pUche che, kAraNa ke kahyuM che ke - jika 157 For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaya kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam A "riktapANinaM pazyecca, rAjAnaM daivataM gurum / nimittajJaM vizeSeNa, phalena phalamAdizet // 1 // " "rAjA, deva ane gurunuM darzana khAlI hAthe na karavuM, vaLI nimittanA jANakAra eTale jayotiSIne vizeSa prakAre phala vigere vaDe sanmAna karI jyotiSa saMbaMdhI vAta pUchavI, kemake phaLathI phaLa maLe che" dalI. (vaM stranu sevANiyA! jJa) he devAnupriyo !kharekhara Aje (tasatA rayALat) trizalA kSatriyANI | (tasa tarasasi) te tevA prakAranI eTale mahApuNyazALI ane bhAgyazALIne yogya evI manohara zayAmAM (nAva sunAtara 3odIramALa 3odIramaft) yAvat kAMIka uMghatI ane kAMIka jAgatI eTale alpa nidrA karatI chatI (me ruve 3ra) prazasta evA AvA prakAranA (mAsumane sittA raddhA) cauda mahAsvapno dekhIne jAgI II70nA. (te naha-) te jevI rIte - (jaya-vasa" zAha ) hAthI, vRSabha vigere pUrve AvelI gAthAmAM jaNAvelA cauda mahAsvapna kahI saMbhaLAvyA. (te vasANaM mahAsumAne sevAnupriyA ! 3rAnA) tethI he devAnupriyo ! prazasta evA A cauda mahAsvapnono (manne hennAne patna-vise varasa) kalyANakArI zuM phaLavizeSa tathA vRttivizeSa thaze ? I71ii. 158 For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara (taLa te mAnavaUpatiIT) tyAra pachI te svapnalakSaNapAThako (siddhaFsa riyasa ti) | caturtha siddhArtha kSatriyanI pAse prathama sundhA nisama) A artha sAMbhaLIne tathA manathI avadhArIne (dardI-turha0 hajI vyAkhyAnam nAva diyathA) vismita thayelA, saMtoSa pAmelA, yAvat harSanA vazathI ullasita hRdayavALA thayA thakA (te suma jinti) te svapnAone dhAre che. (goSThittA) svapnAMone dhArIne ( 3[pavitta) arthanI vicAraNA kare che, (3nusattA) arthanI vicAraNA karIne uttamatte saddhi saMvAnti) svapna saMbaMdhI paraspara vicAra calAve che, (saMpattittA) paraspara vicAra karIne (tesiM sumivi naiddhA ) te svapnAMonA potAnI buddhi vaDe jANyA che artha jeoe evA, (hia) sAmA mANasano abhiprAya meLavI grahaNa karyA che artha jeoe evA, (puccha) saMzaya paDatAM paraspara pUchelA che artha jeoe evA (vichiya) tyAra pachI nizcita karyA che artha jeoe evA, (3hiyardI) ane tethI ja barAbara avadhAraNa karyA che artha jeoe evA te svapnapAThako (siddhatkasa rAkho pura3) siddhArtha rAjAnI AgaLa (suminasatyAhuM jyAre kyAremALaT) svapnazAstrone uccAratA uccAratA (siddhatve ttiyaM pUrva vAsI-) siddhArtha kSatriyane A pramANe kahevA lAgyA karI te svapnazAstronuM uccAraNa A pramANe karavA lAgyA - 159 For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 49 > www.kobabilh.org "anubhUta ' zrutora dRSTa:, pravRptezya vivajJaH / svamAvata: samudbhUta - pittAsantatisammava zI devatAdyupadezottho,' dharmakarmaprabhAvajaH / pApodrekasamutthazca,' svapnaH syAd navadhA nRNAm // 2 // (yugmam) / prAsAEi: paddhi-zubha zumo'Si vA / dRSTo nirartha: svapnA, satvastu nimittera rUA" "manuSyone nava prakAre svapna Ave che - anubhavelI vastu svapnamAM dekhe 1, sAMbhaLelI vastu svapnAmAM dekhe 2, jAgatAM dekhelI vastu svapnAmAM dekhe 3, prakRtinA vikArathI eTale vAta, pitta ane kaphanA vikArathI utpanna thayela svapna dekhe 4, sahaja svabhAvathI utpanna thayela svapna dekhe 5, ciMtAnI paraMparAthI utpanna thayela svapna dekhe 6, // 1 // devatAdinA sAnnidhyathI svapna dekhe 7, dharmakAryanA prabhAvathI utpanna thayela svapna dekhe 8, ane atizaya pApanA udayathI utpanna thayela svapna dekhe 9. evI rIte manuSyo nava prakAre svapna dekhe che / / 2 / A nava svapnAMomAM pahelAMnAM cha prakAre AvelAM svapnAMo zubha dekhe athavA azubha dekhe te sarva niSphaLa samajavAM, eTale te svapnAMonuM phaLa kAMI maLatuM nathI. paNa chellA traNa prakAre AvelAM svapna sAcAM samajavAM, eTale te zubha athavA azubha svapnAMonAM zubha - azubha phaLa maLe che III "rAtrezcaturSu yAmeSu, dRSTaH svapnaH phalapradaH / mAsaidvAdazabhi: SaDbhi - stribhirekena ca kramAt // 4 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R caturtha vyAkhyAnam 160
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (A kalpasUtra bhASAMtara caturtha nizAntyaghaTikAyugme, dazAhAt phalati dhruvam / dRSTaH sUryodaye svapnaH, sadyaH phalati nizcitam // 5 // mAlAsvapno'hna dRSTazca, tathA''dhi-vyAdhisambhavaH / mala-mUtrAdipIDotthaH, svapnaH sarvo nirarthakaH // 6 // " vyAkhyAnam "rAtrinA cAra pahoramAM dekhela svapna anukrame bAra, cha, traNa ane eka mahine phaLa ApanAruM thAya | che; eTale ke, pahele pahore dekhela svapna bAra mahIne, bIje pahore dekhela svapna cha mahine, trIjA pahore III | dekhela svapna traNa mahine ane cothe pahore dekhela svapna eka mahine phaLa ApanAruM thAya che llll vaLI rAtrinI chellI be ghaDImAM dekheluM svapna nizcayathI dasa divasamAM phaLe che, ane sUryodaya thatAM dekheluM svapna nizcayathI turata phaLe che paNal paNa mAlAsvapna, eTale uparA upara Avela svapna, divase dekhela svapna, mAnasika ciMtA ane zArIrika vyAdhithI utpanna thayeluM svapna, maLa-mUtrAdinI rukAvaTa karavAthI thayelI pIDAthI utpanna thayeluM svapna, e sarva svapnAMo nirarthaka samajavAM, eTale e svapnAonuM kAMI phaLa maLatuM nathI ll" (AryAvRttam-) "dharmarataH samadhAtu-yaM sthiracitto jitendriya sadayaH / prAyastasya prArthita-marthaM svapnaH prasAdhayati // 7 // na zrAvyaH kusvapno, gurvAdestaditara punaH zrAvyaH / yogyazrAvyA'bhAve, gorapi karNe pravizya vadet // 8 // " 161 For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara je manuSya dharmamAM Asakta hoya, rasa-rudhirAdi dhAtuo jenI sama eTale sarakhI hoya, sthira Ai caturtha hatI. cittavALo hoya, indriyone kAbumAM rAkhanAra hoya, ane dayAvALo hoya; tene AveluM svapna prAyaH icchita zika vyAkhyAnam arthane sAdhe che zA kharAba svapna koIne paNa saMbhaLAvavuM nahi, ane sAruM svapna AvyuM hoya to gurumahArAja vigere yogyane saMbhaLAvavuM, kadAca svapna sAMbhaLanAra tevA yogyano samAgama na thAya to chevaTe gAyanA kAnamAM paNa kahevuM TA" "iSTaM dRSTvA svapnaM, na supyate nApyate phalaM tasya / neyA nizA'pi sudhiyA, jinarAjastavanasaMstavataH // 9 // svapnamaniSTaM dRSTvA supyAt punarapi nizAmavApyApi / nA'yaM kathyaH kathamapi, keSAJcit phalati na sa tasmAt // 10 // pUrvamaniSTaM dRSTvA, svapnaM ya: prekSate zubhaM pazcAt / sa tu phaladastasya bhaved, draSTavyaM taddhadiSTe'pi // 11 // " uttama svapna joIne buddhimAna mANase sUvuM nahi, kema ke sUI javAthI te uttama svapnanuM phaLa maLatuM nathI; mATe AkhI rAtri jinezvara prabhunA guNastavanamAM ja gujAravI llNA kharAba svapna joIne rAtrie pharIthI sUI javuM, vaLI te kharAba svapna koIne paNa kahevuM nahi, ane A tethI te phaLavaMta thatuM nathI ll1ii . For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara je manuSya pahelAM kharAba svapna joIne pAchaLathI zubha svapna dekhe che tene te zubha phaLa denAruM thAya che, tevI . caturtha ja rIte je manuSya pahelAM zubha svapna joIne pAchaLathI kharAba dekhe che tene te azubha phaLa denAruM thAya che/11I. | vyAkhyAnam "svapne mAnava-mRgapati-turaGga-mAtaGga-vRSabha-surabhibhiH / yuktaM sthamArUDho, yo gacchati bhUpati: sa bhavet // 12 // apahAro haya-vAraNa-yAnA-''sana-sadana-nivasanAdInAm / nRpazaGkA-zokakaro, bandhuvirodhA-'rthahAnikara" // 13 // "je manuSya svapnamAM mANasa, siMha, ghoDo, hAthI, baLada athavA gAya joDelA ratha upara caDelo jAya, te rAjA thAya 12 jo svapnamAM ghoDA, hAthI, vAhana, Asana, ghara ane vastra vigerenuM haraNa dekhe to te svapna rAjA taraphanI zaMkA karanAruM, zoka karanAruM, baMdhuono virodha karanAruM ane dhananI nukasAnI karanAruM thAya che ll13" "yA sUryAcandramaso-bimbaM graste samagramapi puruSaH / kalayati dIno'pi mahIM, sasuvarNAM sArNavAM niyatam // 14 // haraNaM praharaNa-bhUSaNa-maNi-mauktika kanaka rUpya-kupyAnAm / dhana-mAnamlAnikara, dAruNamaraNAvahaM bahuza: // 15 // ArUDhaH zubhramibhaM, nadItaTe zAlibhojanaM kurute / bhuGkte bhUmimakhilAM, sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAyA haraNe, vasunAza: paribhave ca saMkleza: / gotrastrINAM tu nRNAM, jAyete bandhuvadha-bandhau // 17 // 163 For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara caturtha zubhreNa dakSiNasyAM, ya: phaNinA dazyate nijabhujAyAm / AsAdayati sahasraM, kanakasya sa paJcarAtreNa // 18 // " "je manuSya svapnamAM sUrya ane candramAnA sapUrNa bimbane gaLI jAya te manuSya garIba hoya to paNa vi. vyAkhyAnam nizcayathI suvarNasahita ane samudrasahita pRthvIne meLave che; eTale ke, AkhI pRthvIno rAjA thAya che /14mAM jo svapnamAM zastra, ghareNAM, maNi, motI, suvarNa, rUpuM, ane suvarNa tathA rUpA sivAyanI bIjI dhAtuonuM haraNa dekhe to te svapna ghaNIvAra dhanano nAza karanAruM, mAnanI glAni karanAruM, ane bhayaMkara maraNa nIpajAvanAruM thAya che 1po je manuSya svapnamAM sapheda hAthI upara caDyo chato nadIne kAMThe bhAtanuM bhojana kare te manuSya kadAca nIca jAtino hoya to paNa dharmarUpa dhanavALo thayo chato eTale dharmiSTha thayo chato samagra pRthvIne bhogave che 1ell je manuSya svapnamAM potAnI strInuM haraNa dekhe temane dhana-saMpattino nAza thAya, potAnI strIno parAbhava dekhe to kleza-du:kha pAme, ane gotranI strInuM haraNa tathA parAbhava dekhe to baMdhuono vadha ane 2 baMdhuone baMdhana thAya ll17 je manuSya svapnanI aMdara sapheda sarpa vaDe potAnI jamaNI bhujAe kuMkhAya, te manuSya pAMca rAtrimAM paNa hajAra sonAmahora meLave II18. 164 For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kobatirth.org "nAyate yasya haraLa, nijJazayano-pAnahAM puna: svane / tasya priyate rucitA, nivikA svazarIrapIDA T III) yo manuSyasya mastaka - caraNa-bhujAnAM ca bhakSaNaM kurute / rAjyaM kanakasahasraM, tadardhamApnotyasau kramazaH // 20 // dvAraparighasya zayana-preGkholana - pAdukA-niketAnAm / bhaJjanamapi yaH pazyati, tasyApi kalatranAzaH syAt // 21 // kamalAkara-ratnAkara-jalasaMpUrNApagAH suhRnmaraNam / yaH pazyati labhate'sA vanimittaM vittamativipulam // 22 // atitaptaM pAnIyaM sagomayaM gaDulamauSadhena yutam / yaH pibati so'pi niyataM, mriyate'tIsArarogeNa // 23 // " "je manuSyane svapnamAM potAnI zayyA ane pagarakhAnuM haraNa thAya tenI strI maraNa pAme, ane potAne zarIre sakhata pIDA bhogave / / 19 / / je manuSya svapnamAM mANasanA mastakanuM bhakSaNa kare te rAjyane meLave, mANasanA paganuM bhakSaNa kare te hajAra sonAmahora meLave, ane mANasanI bhujAnuM bhakSaNa kare te pAMcaso sonAmahora meLave 20nA je manuSya svapnAmAM bAraNAnI bhogaLano, zayyA eTale palaMgano, hiMDoLAno, pagarakhAMno, tathA gharano bhaMga eTale bhAMgI javuM dekhe tenI strIno nAza thAya / / 21 / / je manuSya svapnamAM sarovara, samudra, pANIthI bharelI nadI, tathA mitranuM maraNa dekhe, te manuSya nimitta vinA paNa acAnaka ghaNuM dhana meLave // 22 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 165
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam je mANasa svapnamAM ghaNuM tapeluM chANasahita, DoLAI gayeluM, ane osaDa vaDe yukta pANI pIve che te . nizcayathI atIsAra roga vaDe eTale jhADAnA rogathI maraNa pAme che /2all" "devasya pratimAyA, yAtrA-snapano-pahAra pUjAdIn / yo vidadhAti svapne, tasya bhavet sarvato vRddhiH // 24 // svapne hRdayasarasyAM, yasya prAdurbhavanti padmAni / kuSThavinaSTazarIro, yamavasatiM ca yAti sa: tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM svapne, yo vindati vIkSyate yazastasya / tasyA'bhyavaharaNaM vA, kSIrAnnenaiva saha zastam // 26 // hasane zocanamacirAt, pravartate nartane'pi vadha-bandhau / paThane kalahazca nRNA-metat prAjJena vijJeyam // 27 // vRSai vRnanazasta, muttvA no-ni-rAga-rAgaTrevAnA sava<< zuvane ja zuN, cavA pasa-travADInuM riTa. "je manuSya svapnAmAM devanI pratimAnI yAtrA-darzana kare, abhiSeka kare, pratimA AgaLa naivedya phaLa- phUlAdi Dhoke, ane pratimAnI pUjA vigere kare; te mANasanI sarva prakAre vRddhi thAya che 24o. je manuSyane svapnanI aMdara potAnA hRdayarUpI sarovaramAM kamalo uge che te manuSya koDha rogathI naSTa | zarIravALo thaI jaladI yamane ghara pahoMce che; eTale maraNane zaraNa thAya che /2po. For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara je mANasa svapnamAM ghaNuM ghI meLave che teno yaza vRddhi pAme che, vaLI dUdhapAka athavA khIra sAthe ghInuM E- caturtha bhojana paNa prazasta kahevAya che radI vyAkhyAnamu je manuSyo svapnamAM hase che temane thoDA ja vakhatamAM zoka pravarte che, nAce to vadha ane baMdhana thAya, aNI bhaNe to kleza thAya, ema DAhyA mANase jANavuM Il2kA thithI gAya, baLada, ghoDo, rAjA, hAthI ane deva; eTalA sivAyanI bAkInI saghaLI kALI vastuo jo svapnamAM dekhe to te svapna azubha samajavuM. vaLI kapAsa ane lavaNAdi sivAyanI bAkInI saghaLI sapheda vastuo jo svapnAmAM dekhe to te svapna zubhakara samajavuM Il28" je manuSya svapnamAM hAthI, gAya, baLada, mahela ke parvata upara caDelo potAne dekhe to te moTAI pAme. ha zarIre vijhAvilepana dekhe to nirogI thAya. svapnamAM rudana kare to harSanI prApti thAya. svapnamAM rAjA, hAthI, ghoDo, suvarNa, baLada, gAya, ke kuTuMba dekhe to kulanI vRddhi thAya. svapnamAM mahela upara caDIne potAne bhojana karato dekhe, athavA samudra tarato dekhe to te nIcakulamAM janmyo hoya to paNa rAjA thAya. svapnamAM dIvo, mAMsa, phaLa, kanyA, kamala, chatra ke dhvajA dekhe to jaya pAme. svapnamAM potAnA iSTadevanI pratimA dekhe to AyuSya vadhe, temaja kIrti, yaza ane dhananI paNa vRddhi thAya. jo svapnamAM koI phaLa-phULavALA praphullita For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka kalpasUtra bhASAMtara vRkSa upara athavA rAyaNanA vRkSa upara potAne caDelo dekhe to ghaNuM dhana maLe. jo svapnamAM gadheDI, uMTa, bheMsa caturtha ke pADA upara potAne ekalo caDelo dekhe to te tatkAla maraNa pAme. je puruSa svapnamAM sapheda kapaDAvALI ane huM - vyAkhyAnamu saphedacaMdananuM vilepana karelI strIne bhogave to tene sarva prakAranI lakSmI maLe. je puruSa svapnAmAM rAtA vaDhavALI ane rAtuM caMdana, kRSNagaMdha vilepana karelI strIne bhogave to te puruSanuM rudhira sUkAI jAya. je manuSya svapnamAM ratnanA, sonAnA ane sIsAnA DhagalA upara potAne caDelo dekhe te manuSya avazya samakita pAmIne mokSe jAya. "dRSTAH svapnA ye svaM, prati te'tra zubhA'zubhA nRNAM svasya / te pratyaparaM tasya, jJeyAste svasya no kiJcit // 29 // duHsvapne deva-gurun, pUjayati karoti zaktitazca tapaH / satataM dharmaratAnAM duHsvapno bhavati susvapnaH // 30 // " manuSyoe je zubha athavA azubha svapna potA saMbaMdhI dekhyAM hoya te svapnAMonuM zubha athavA azubha thAya phaLa potAne maLe che, paNa je zubha athavA azubha svapna pArakAM saMbaMdhI pote dekhyAM hoya to te svapna pArakAnAM samajavAM, eTale teonuM zubha athavA azubha phaLa pArakAne maLe che, potAne kAMI phaLa maLatuM nathI rA" | duSTa svapna Ave tyAre deva ane gurunI pUjA karavI, tathA zakti pramANe tapasyA karavI; kAraNa ke niraMtara dharmamAM Asakta manuSyone duSTa svapna paNa zubhakara svapna thAya che 30mI. 168 For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KHA kalpasUtra bhASAMtara caturthI vyAkhyAnam IRH (ga nu sevANiyA !) he devAnupriyA ! evI rIte kharekhara, (3khuM sumasa) amArA svapnazAstramAM , (vAyAnI suminA, tIsa mahAsumA, vAvartAra samA ti) sAmAnya phaLa ApanArAM beMtAlIza sAmAnya svapna, ane mahA phaLa ApanArAM trIsa mahAsvapna, evI rIte badhAM maLIne botera svapna kahelAM che. (tatya a phlAya !) tene viSe he devAnupriyA ! (kadaMtIyo vA vavaNimAtharo vA) tIrthaMkaranI mAtA athavA cakravartInI mAtA (3rahaMsa vA vavecchasi va) tIrthakara athavA cakravartI (ramaM vahemamAsa) garbhamAM Ave tyAre (saM tIsAI mahAsumaUTIi) e trIsa mahAsvapnAMomAMthI (me 23 mahama) A cauda mahAsvapnAMone (HsattA vuitti ) dekhIne jAge che II7all (te naI-) te jevI rIte-("Tya-vasa" nadI) hAthI, vRSabha vigere AgaLa AvelI cauda mahAsvapnanI gAthA kahI saMbhaLAvI II74o. | (vAsuvamAcAro vA) vAsudevanI mAtA (vAsudeva maM vamamasi) vAsudeva garbhamAM Ave tyAre (saM dusae mahAsumiur) A cauda mahAsvapnAMomAMthI (3nna resara mahImane sattA r raghutti) koI paNa sAta mahAsvapna dekhIne jAge che 7pI. 169 For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VENN kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamu (vanavAyaro vA) baladevanI mAtA (vajesi garbha ume mAsa) baladeva garbhamAM Ave tyAre (saM 23NaM mahAsumiuT) A cauda mahAsvapnomAMthI (TUrevattari mahAsumane sattA na hatutti) koI paNa cAra mahAsvapna dekhIne jAge che li76ll (maMtiyAyaro vA) mAMDalikanI mAtA (maMtrisi me vanamAsi) mAMDalika garbhamAM Ave tyAre (saM vaDasae mahAsumaLA) A cauda mahAsvapnAMomAMthI (3ya mahAsumi pasattA dinutta) koI paNa eka mahAsvapna dekhIne jAge che ll77ii. (me 2 v revAkhA ! visanA riyAi vaDadasa mahAsumA ti) he devAnupriya ! trizalA kSatriyANIe A cauda mahAsvapna dekhyAM che. (ta karatA ja revAnupriyA ! visanA riyAi sumana rdIi) tethI he devAnupriya ! trizalA kSatriyANIe prazasta svapna dekhyAM che, (gAu maMtni ! sevAkhiyA hisatA riyAi suramA ri) yAvat he devAnupriya ! trizalA kSatriyANIe maMgala karanArAM-svapna dekhyAM che. have te svapnAMonuM phaLa kahe che - (ta gadA-) te jevI rIte-(matyanAmo sevAya !) he devAnupriya ! ratna suvarNAdi arthano lAbha thaze. 170 For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SS kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamuM (mAtrAmAM sevA[biyA !) devAnupriya ! bhogano lAbha thaze, (puranAmo revAnupiyA !) devAnupriya ! putrano lAbha thaze, (suvanAmo revAnupriyA ) devAnupriya! sukhano lAbha thaze, (kjhatAmAM sevApupriyA !) devAnupriya ! rAjayano lAbha thaze. A rIte sAmAnya prakAre phaLa kahIne have vizeSa prakAre mukhya phaLa kahe che - ( stranu sevAnufpayA !tisatA riyA) he devAnupriya! nizcayathI trizalA kSatriyANI (navaE mAsAmAM vadurapuvoTM thiyi 3ddhidyamA rADhiyA vakatA) nava mAsa barAbara saMpUrNa thayA bAda ane sADA sAta divasa gayA bAda AvA prakAranA putrane janma Apaze. kevA prakAranA putrane ? te kahe che (turaM yuve 3) tamArA kulane viSe dhvaja saMdeza arthAt atiadbhuta, (yunIva) kulane viSe dIpaka sadeza prakAza karanAra tathA maMgala karanAra (yunnapava) kulane viSe parvata samAna, arthAt parvatanI peThe sthira tathA jeno koI paNa duzmana parAbhava na karI zake evo, (kurnAhiMsa) kulane vize uttama hovAthI mugaTa samAna, (phuratnatita) kulane bhUSita karanAro hovAthI kulane viSe tilaka samAna, (kurnAiitta) kulanI kIrti karanAro, (jarnAvittijI kulano nirvAha karanAro, (kutiya) kulane viSe atizaya prakAza karanAro hovAthI sUrya samAna, (husnAdhAjI pRthvInI peThe kulano AdhAra, (77nari) kulanI vRddhi karanAro, yujhasavasarva dizAomAM kulanI prakhyAti karanAro, 171 For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (bhapAcavuM) kulane viSe AzrayarUpa hovAthI tathA potAnI chatrachAyAmAM dareka lokonuM rakSaNa karanAra hovAthI vRkSa samAna, (yunataMtusaMtALavivAra) kulanA taMtusamAna eTale kulanA AdhArarUpa je putra, pautra, prapautrAdi saMtati, te saMtatinI vividha prakAre vRddhi karanAro; vaLI te putra kevo che ? (suvumAnapALipAthaeN) jenA hAtha ane paga sukomala che evo, (saddILapahipukhtapaMciviyasarI) jenA zarIranI pAMce indriyo sArA lakSaNayukta ane paripUrNa che evo, (navastuLa-vaMgaLamuLovavethaeN) chatra cAmara vigere lakSaNonA guNa vaDe sahita, tathA masa tala vigere vyaMjanonA guNa vaDe sahita, (mALu-mmALapamALaDipukhtasujhAyasarvAMgasuMvAM) mAna, unmAna ane pramANa vaDe saMpUrNa tathA suMdara che sarva aMgavALuM zarIra jenuM evo (siomA) candramAnI peThe saumya AkRtivALo, (tA) manohara, (piyaraMsamAM) vallabha che darzana jenuM evo, (sustuM vAcaM pattisi) ane suMdara rUpavALo, AvA prakAranA putrane janma Apaze / / 78 (se vi ya aaN vAraNa) vaLI te putra (muvavAnamAve) bAlapaNuM choDIne jyAre ATha varasano thaze tyAre (vijJAyariyamitte) tene saghaLuM vijJAna pariNamaze. (guLamanutte) pachI anukrame yauvana avasthAne pAmaze tyAre (sU) dAna devAmAM tathA aMgIkAra karelA kAryano nirvAha karavAmAM samartha thaze, (vI) raNasaMgrAmamAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 172
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha kalpasUtra bhASAMtara bahAdura thaze, (vivette) pararAjyane AkramaNa karavAmAM parAkramavALo thaze, (tyiparivartavatra vANijI atizaya vistIrNa che senA ane vAhana jene evo thaze, vaLI te putra kevo thaze ?- (vAvetaraviThThI rajhavaruM rAyA vyAkhyAnam mavisa6) traNa samudra ane cotho himavaMta, e cAre pRthvInA aMtane sAdhanAro evo rAjayano svAmI cakravartI rAjA thaze, nine vA tenAthI ghammaraMtavaThThI) athavA traNe lokano nAyaka dharmavaracAturaMta cakravartI thithI evo jina thaze, eTale dharmone viSe zreSTha evo cAturaMta cakravartI samAna thaze. jema cakravartI pRthvInA cAre aMtane sAdhe che, tethI bIjA rAjAo karatAM atizayavALA hoya che; tema te putra paNa bIjA dharmapravartakone viSe na atizayavALo jina thaze; athavA dharmarUpI uttama cakra vaDe narakAdi cAre gatino aMta karanAro evo jina thaze. temAM jinapaNAne viSe cauda mahAsvapnanAM pRthapha pRthaka phaLa A pramANe samajavAM-cAra daMtazUlavALo hAthI dekhavAthI cAra prakAre dharma kaheze 1. vRSabha dekhavAthI bharatakSetramAM bodhibIjane vAvaze 2. siMha jovAthI rAgadveSAdi rUpa duSTa hAthIo vaDe bhaMgAtA bhavyaprANIo rUpI vananuM rakSaNa karanAro thaze 3. lakSmI mAre jovAthI vArSika dAna ApIne tIrthakaranI lakSmIne bhogavaze 4. mAlA dekhavAthI traNe bhuvanane mastakamAM dhAravAne yogya thaze 5. candra dekhavAthI pRthvImaMDalane Ananda ApanAro thaze 6. sUrya dekhavAthI bhAmaMDala vaDe vibhUSita thaze 7, dhvaja dekhavAthI dharmarUpI dhvaja vaDe vibhUSita thaze 8. kalaza dekhavAthI dharmarUpI mahelanA | 173 173 For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit il kalpasUtra bhASAMtara caturtha 8. vyAkhyAnamu zikhara para raheze 9. padma sarovara dekhavAthI devoe saMcArelA kamala upara sthApana karyA che caraNa jeNe evo thaze 10. samudra dekhavAthI kevalajJAnarUpI ratnanA sthAnakarUpa thaze 11. vimAna dekhavAthI vaimAnika devone paNa pUjanIya thaze 12. ratnarAzi dekhavAthI ratnanA killAe karIne vibhUSita thaze 13. nirdhama agni dekhavAthI bhavya prANIo rUpI suvarNanI zuddhi karanAro thaze 14, caude svapnanuM ekyuM phaLa-cauda raju svarUpa lokanA agrabhAga upara rahenAro thaze ll7thI (te karInA of sevAkhiyA ! sinAi riyAi sumanA vidyA) tethI he devAnupriya ! trizalA kSatriyANIe prazasta svapna dekhyAM che. (gAva mAru-tuDhi-rIdAttApA-maMtranavAra of sevA[khiyA ! risanA riyALI sumi Ii) yAvatu he devAnupriya ! trizalA kSatriyANIe Arogya, saMtoSa, dIrgha AyuSya, kalyANa ane maMgala karanArAM svapna dekhyAM che !'80nA (tay i siddhaye ya) tyAra pachI siddhArtha rAjA (te isumitravastrapati ti) te ke svapnalakSaNapAThakonI pAse (prathama sundhA nisama) A artha sAMbhaLIne tathA manathI avadhArIne (dardI-tu cittamAgi) vismita thayelA, saMtoSa pAmelA, cittamAM AnaMdita thayelA, (vIrama) prItiyukta manavALA, (paramasomarisa) parama saMtuSTa cittavALA, (harisaMvavisAmAyi) ane harSanA vazathI ullasita hRdayavALA 174 For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAna thaI (rayatna nAva te sumitravaUpati parva vayAsI) be hAtha joDI, yAvat dasa nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne te svapnalakSaNapAThako pratye bolyA ke - 181ii (thaI tevANubiyA !) he devAnupriyo ! e ema ja che, (tadartha vAyA !) he devAnupriyo ! tame svapnAonuM je phaLa kahyuM che tema ja che, (kavitAmeya sevApukhiyA !) he devAnupriyo ! te yathAsthita che, thi (jhiyame sevAdhiyA !) devAnupriyo ! te INita che. (jhiyame sevAdhiyA !) devAnupriyo ! te pratISTa che, eTale tamArA mukhathI paDatuM ja vacana meM grahaNa karyuM che, (rUchayaparicchithameya sevApayA !) devAnupriyo ! te INita ane pratISTa che, (sarve ne sima se gadeve tame vAda tti vaje pramANe tame ! kaho cho te artha satya che, ema kahIne (te sumine sanma da) te svapnAMone sArI rIte aMgIkAra kare che. (chittA) aMgIkAra karIne (te sumitraveavpati) te svapnalakSaNapAThakono (viDanne 3 sanef) vipula- ka puSkala evA zAli vigere bhojananI vastuo vaDe, (puvatya-saMgha-mannA-kannAreor) uttama prakAranAM puSpo vaDe, vastro vaDe, sugaMdhI cUrNo vaDe, puSponI guMthelI mAlAo vaDe, ane mugaTa vigere alaMkAro vaDe (savAre ja sammA) satkAra kare che, tathA vinayapUrvaka namra vacanothI temanuM sanmAna kare che. (saMvarittA sammAnittA) || 175 For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara L www.kbbatirth.org satkAra ane sanmAna karIne viDAM nIviyArinuM pIvALuM vanapha) jIMdagI paryaMta nirvAha thAya evuM ghaNuM prItidAna Ape che. (valattA DivisapneTTa) ApIne te svapnalakSaNapAThakone visarjana kare che / / 82 (ta! mAM se siddhatye atti) tyAra pachI te siddhArtha kSatriya (sIjJAsaLo amuddeGa) siMhAsana thakI uThe che, (barmudrittA) uThIne (jJeLeva tisattA attiyALI naLiyaMtariyA) jayAM paDadAnI pAchaLa trizalA kSatriyANI che (teLeva yuvAnaOC) tyAM Ave che. (vAgavikhtA) AvIne tisanaM attiyALi pUrva vayAsI-) trizalA kSatriyANIne A pramANe kahyuM ke - 83 // (pUrva anu vevANa !) he devAnupriyA ! kharekhara AvI rIte (sumiLasayaMsi vAyAnIsa sumiLA) svapnazAstramAM sAmAnya phaLa ApanArAM beMtAlIza sAmAnya svapna kahyAM che, (tIrsa mahAsumiLA) mahA phaLa ApanArAM trIsa mahAsvapna kahyAM che, evI rIte maLI bahotera svapna kahelAM che. tene viSe he devAnupriyA ! tIrthaMkaranI mAtA athavA cakravartInI mAtA tIrthaMkara athavA cakravartI garbhamAM Ave tyAre e trIsa mahAsvapnomAMthI gaja, vRSabha vigere cauda mahAsvapnAMo dekhIne jAge che. (jJAva gaM mahAsumiLa vAsittA naM Divutti) yAvat mAMDalikanI mAtA mAMDalika garbhamAM Ave tyAre e cauda mahAsvapnomAMthI koI paNa eka mahAsvapna dekhIne jAge che / / 84 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 176
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamu ( tame sevAnuup!) he devAnupriyA ! teM A (ra36 mahAsuma ti ) cauda mahAsvapna dekhyAM che, (te rInA khai tane sevAMiU! sumaLA ti) tethI he devAnupriyA ! te prazasta svapna dekhyA che, (nAva na vA tenuvakanAthane ghammarAtivivaTTa) tethI yAvatuM tAro putra traNe lokano nAyaka evo dharmavaracAturaMtacakravartI thaze, eTale jema bIjA rAjAo karatAM cakravartI rAjA pRthvInA cAre aMtane sAdhanAro hovAthI atizayavALo hoya che, tema A tAro putra paNa bIjA dharmapravartakone viSe atizayavALo jina thaze; athavA dharmarUpI uttama cakra vaDe narakAdi cAre gatino aMta karanAro evo jina thaze II8pI. (tay of sA hisatA riyA) tyAra pachI te trizalA kSatriyANI (prathamalTe sundhA nisanma) A artha sAMbhaLIne tathA manathI avadhArIne (ha-turda gAva diyaya) harSita thayelI, saMtoSa pAmelI, yAvatu harSanA vazathI ullasita hRdayavALI (rayatna gAva) be hAtha joDI, yAvatuM dasa nakha bhegA karI, mastake aMjali joDIne (te supri sama Dipha) te svapnAMone sArI rIte aMgIkAra kare che ll86ll ( chatta) aMgIkAra karIne siddhaye rApa maguthA samALa) potAne sthAne javAne teNe siddhArtha rAjA pAsethI anumati pAmI (nApAma-raya mittivattA mAsA) vividha prakAranA maNio ane ratnonI racanA vaDe AzcaryakArI evA siMhAsana thakI (umu) uThIne (turica-masta-masaMmaMtA) 177 For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org mananI utAvaLa rahita, zarIranI capalatA rahita, skhalanA rahita (vinaMviyANa rAyaZsasarisIpu gag) ane vacamAM koI ThekANe vilaMba rahita evI rAjahaMsa sadeza gati vaDe (neiva sahu mavaLe) jyAM potAnuM bhavana che (teLeva vALacchar3a) tyAM Ave che. (vAntiA) AvIne (sarva mavaLa anuvidyA) te trizalA kSatriyANI potAnA bhavanamAM dAkhala thaI / / 8 / (namir3e ca aaN samaLe maLavuM mahAvI) jyArathI AraMbhI zramaNa bhagavAn mahAvIra (taMsi rAyaputttasi) te rAjakulane viSe (sAiri) hiraNegameSI deva vaDe saMharAyA (tamiDuM 2 ) tyArathI AraMbhIne (vave vesamaLavuMDadhArino siriyanaMmA levA) kube2nI AjJAne dhAraNa karavAvALA evA ghaNA tiryak bhaka devo eTale tIrchA lokamAM nivAsa ka2nA2 bhUMbhaka jAtinA devo (savavayaLeLa) zakrendranA hukamathI, eTale zakrendra kuberane hukama karyo; ane kubere tiryaMc chUMbhaka devone hukama karyo, A pramANe kube2 dvArA zakrendranA hukamathI tiryak jhuMbhaka devo (se nADuM mArUM purApurALAnuM mahAnihALArUM mavatti) je A pUrve dATelAM evAM ghaNAM kAlanAM purANAM mahAnidhAno hatAM te mahAnidhAnone lAvIne siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che. kevA prakAranAM mahAnidhAnone lAvIne tiryak jUMbhaka devo siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che ? (taM gajJA-) te A rIte(pachILasAmiyADuM)jeonA svAmI prakarSe hIna thaI gayA che - svalpa thaI gayA che evAM nidhAno; (pachILaseyArM) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 178
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org je nidhAnonI prativarSe tapAsa karanArA ane prativarSe navIna dravyanuM siMcana karanArA prakarSe hIna thayA che patita thayA che evAM nidhAno; (paDhILanottarADuM) je puruSoe nidhAna dATyAM che teonA gotrIya puruSo tathA gha2 prakarSe hIna thayA che - virala thaI gayA che evAM nidhAno; (cchinnasAmiyADuM) jeonA svAmI sarvathA vinAza pAmyA che - saMtAna rahita maraNa pAmyA che evAM nidhAno; (annasevADuM) je nidhAnonI prativarSe tapAsa karanArA ane prativarSe navIna siMcana karanArA sarvathA vinAza pAmyA che evAM nidhAno; (cchinnottarADuM) ane je puruSoe nidhAna dATyAM che teonA gotrIya puruSo tathA ghara sarvathA vinAza pAmyAM che evAM nidhAno; AvA prakAranAM mahAnidhAnone laIne tiryak z2abhaka devo siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che. have kayA sthAnomAM dATelAM te nidhAnone laIne siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che ? te kahe che - (gAmADara) jyAM kara levAto hoya, ane cAre tarapha kAMTAnI vADa hoya, te grAma kahevAya, te grAmamAM; je lokhaMDa, tAMbuM vigere dhAtuonI utpattinA sthAnaka hoya te Akara eTale khANa kahevAya, te khANomAM; (nava-) jyAM kara na levAto hoya, ane je saDaka killo vigere vaDe yukta hoya te nagara kahevAya, te nagaromAM; (eDa-) jenI cAre tarapha dhULano gaDha hoya te kheTa kahevAya, te kheTomAM; (ls-) je kharAba nagara hoya te karbaTa kahevAya, te karbaTomAM; (masaMgha-) jenI cAre dizAmAM babbe gAu upara gAma hoya te maDaMba kahevAya, te maDaMbomAM; (roLanu4) je jalamArga ane sthalamArga ema banne mArgo vaDe yukta hoya te droNamukha kahevAya, te droNamukhomAM; (paTTA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 179
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara hakasama) je jalamArga ane sthaLamArgamAMthI koI paNa eka mArga vaDe yukta hoya te pattana kahevAya, te pattanomAM; caturtha je tIrthasthAna hoya athavA tApasInuM sthAna hoya te Azrama kahevAya, te AzramomAM; (saMvAda-) kheDUto sapATa vyAkhyAna bhUmimAM kheDa karIne je durgabhUmimAM eTale bIjAo muzkelIthI jaI zake evI je bhUmimAM dhAnyane rakSA mATe sthApe che te saMvAha kahevAya, te saMvAhomAM; (vese) sArthavAhano kAphalo saMgha ane lazkara vigerene kada utaravAnA sthAnakane sanniveza kahevAya, te sannivezomAM A pramANe grAma-nagarAdimAM dATelAM mahAnidhAnone paNa laIne tiryaMgu phUMbhaka devo siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che. have grAma vigeremAM kaye kaye ThekANe dATelAM mahAnidhAnone laIne siddhArtharAjAnA bhavanamAM mUke che?, te kahe che - (siMdhADasu va) ziMgoDA nAmanA phaLane AkAre je traNa khuNIyuM sthAna hoya te zRMgATaka kahevAya, te zRMgATakomAM; ( tisu vA) jayAM traNa rastA maLatA hoya te trika kahevAya, te trikomAM; ( va su vA) jyAM cAra rastA maLatA hoya te catuSka kahevAya, te che catuSkomAM (vesu va) jayAM ghaNA rastA maLatA hoya te catra kahevAya, te catromAM; (3muju va) cAra daravAjAvALA devamaMdira vigeremAM, (mapade vA) rAjamArgomAM, (mAsu vA) jayAM pahelAM grAma vaselAM ja hoya, paNa pachI ujjaDa-vastI vagaranAM thaI gayAM hoya evAM grAmasthAnomAM; (nIraju vA) jayAM pahelAM nagara vaselAM hoya, paNa pachI ujjaDa thaI gayAM hoya evAM nagarasthAnomAM (gAmanaddhano vA) gAmamAMthI nika pANI nikaLavAnA je mArgo te grAmanirdhana kahevAya, te grAmanirdhamAnomAM, eTale gAmanI khALomAM; 180 For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam (naranimoju vA)nagaranI khAlomAM, (3mAvIsu vA)dukAnomAM, (sevavusu va)yakSa vigere devonA maMdiromAM, (samAsu va) mANasone besavAnAM sthAnomAM, athavA jayAM musApharo AvIne rasoI pakAve te sthAnomAM; (pavAsu vA) pANInI parabomAM, sArAmesu vA) jyAM keLa vigere ramaNIya vRkSo ropelAM hoya, ane strI-puruSo ramata-gamata karavAne AvatAM hoya te ArAma eTale bagIco kahevAya, te bagIcAomAM; (ujJAsu vA) jyAM puSpo ane phaLothI zobhI rahelAM ghaNAM vRkSo hoya, jemAM krIDA karavAne puSpalatAonAM ghara banAvyAM hoya, jenI aMdara garamInI mosamamAM AvIne strI-puruSo krIDA karatA hoya, utsavAdimAM ujANI karIne ghaNA mANaso jeno upabhoga karatA hoya, tathA je nagaranI najIkamAM hoya te udyAna kahevAya, te udyAnomAM; (vAsu vA) jyAM eka ja jAtanAM puSkaLa vRkSono samudAya hoya te vanomAM, (vAsaMju vA) jyAM aneka jAtanAM uttama vRkSono samudAya hoya te vanakhaMDomAM, (susAI-) smazAnomAM; (sunnA) zUnya gharomAM; (riparvatonI guphAomAM; (saMti-)zAMtigRhomAM eTale zAMtikarmanAM sthAnomAM - jyAM zAMtisAdhaka kriyAo thAya te sthAnomAM; (seno-vahvAna-) parvata khodIne je ghara banAvyAM hoya te zailagRhomAM; rAjasabhAnA sthAnomAM (mavAisu vA) ane kuTuMbIone nivAsa karavAnAM sthAnomAM; A pramANe bhinna bhinna ThekANe kaMjusa mANasoe pahelAM je | mahAnidhAna (vidvattAruM Tvitti) dATelAM che (tAruM) te mahAnidhAnone laIne zakrendranI AjJAthI tiryam jUbhaka devo (siddhatvarAthamarisa saditti) siddhArtha rAjAnA bhavanamAM mUke che II88. 181 For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamu (= ra ) je rAtrine viSe (samane mArUM mahAvIru zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (nAyaDunaMti sArijI) jJAtakulamAM saMharAyA (te ra ra ) te rAtrithI AraMbhIne (te nAyaDunaM) te jJAnakula (divolvi vaDhilyA) hiraNyathI eTale rUpAthI athavA nahi ghaDelA suvarNathI vRddhi pAmyuM; (suvauAM tyA) ghaDelA suvarNathI vRddhi pAmyuM, (gho) dhanathI vRddhi pAmyuM; dhana cAra prakAranuM che - phaLa, puSpa vigere gaNima eTale gaNI zakAya tevuM; goLa, kaMku vigere dharima eTale toLI zakAya tevuM; ghI, tela, lavaNa vigere meya eTale mApI zakAya tevuM, vastra, ratna vigere paricachedya eTale bharI zakAya tevuM; AvI rIte cAra prakAranA dhanathI jJAtakula vRddhi pAmyuM. vaLI (dhanne) ghauM, cokhA, maga, aDada vigere dhAnyathI vRddhi pAmyuM. (v) saptAMga rAjayathI vRddhi pAmyuM; (ra) rASTra eTale dezathI, (varte) hAthI, ghoDA, ratha ane pALA rUpa caturaMgI ! senAthI, (vALa) khaccara vigere vAhanothI, (vosef odyAreor) dravyanA khajAnAthI, dhAnya bharavAnA koThArIyAthI, (pure saMtare) nagarathI, antaHpurathI, (trAvanasavA, vatthA ) dezavAsI lokathI, tathA yazavAda eTale kIrtithI vRddhi pAmyuM. (viputradha-UTI-rathaT-) vaLI vistIrNa dhana eTale gAyo vigere pazuothI, ghaDelA ane nahi ghaDelA evA banne prakAranA suvarNathI, katanAdi ratnothI (maji-mottiya-saMba-) caMdrakAntAdi maNiothI, motIothI, dakSiNAvarta zaMkhothI, sitaHvAna-) zilA eTale rAjAo taraphathI For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam maLatA khItAbo-padavIothI, paravALAMthI, (rattarathamaur) mANeka vigere lAla ratnothI, ityAdika aneka | prakAranI uttama vastuothI te jJAtakula vRddhi pAmyuM. (saMtasArasanne) vaLI vidyamAna evA pradhAna dravyathI (-vArasamuur) tathA prIti eTale mAnasika saMtoSa ane satkAra eTale svajanoe vastrAdithI karelI bhakti, te saghaLAonA samudAye karIne (3 3 midvitya) te jJAnakula atizaya vRddhi pAmyuM. (ta of samAra mAvo mahAvIrarasa) tyAra pachI zramaNa bhagavAn mahAvIranA (3mUpijha) mAtA pitAne (3yameyAnve 3 tyig fdhati patyimanISA saMvaraNe samuppanitya) AvA svarUpano AtmaviSayaka, ciMtita, prArthita ane manogata saMkalpa utpanna thayo ke - 89o. (1fmaruM ja karuM paNa tArA) jayArathI AraMbhIne ApaNo A bALaka (vusi mittA vavavaMte) kukhane viSe garbhapaNe utpanna thayo che (tappafmaDuM ) tyArathI AraMbhIne (3 diro vahvAmI) ApaNe hiraNya, (suvai raddhAmo) suvarNa, (ghavvf ghannevi raddhAmo) dhana ane dhAnyathI vRddhi pAmIe chIe, (nAvaDA - 1, AtmAne viSe thayelo. 2. saMkalpa be prakArano hoya che eka dhyAnasvarUpa ane bIjo citavana svarUpa. te be jAtanA saMkalpamAM A saMkalpa ciMtavana svarUpa thayo, ema jaNAvavAne ciMtita zabda mUkyo che. 3. citavana svarUpa paNa koI abhilASA rUpa hoya che, ane koI | abhilASA rUpa hoto nathI, temAM A saMkalpa abhilASArUpa thayo ema jaNAvavAne prArthita zabda mUkyo che. 4. manogata eTale manamAM rahelo; haju vacanathI prakAzita nahi karelo. TE. 183 For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara pathI vadhe 7 | www.kobatirth.org saMtasArasAvapneLuM pIr3asavAre N) yAvat vidyamAna evA pradhAna dravyathI, mAnasika saMtoSathI, ane svajanoe karelA satkArathI (garDsa ava mivaddhAmo) atizaya atizaya vRddhi pAmIe chIe. (taM gayA naM) tethI jyAre (gamAMM sa vAra gANu visa) ApaNA A bALakano janma thaze (tayA O azve) tyAre ApaNe (vasa vArAsa) A bALakanuM (cALuvaM muLa muLania) A dhanAdikanI vRddhine anurUpa, guNothI AveluM, ane tethI ja bALakanA guNothI utpanna thayeluM evuM (nAdhipnuM rissAno 'vamANu' tti) 'vardhamAna' e pramANe nAma pADazuM IIO|| (tapu aaN samaLe maLavuM mahAvI) tyAra pachI have zramaNa bhagavAn mahAvIra (mAGaJaLupaLA") mArA halanacalanathI mAtAne kaSTa na thAo, e pramANe mAtAnI anukaMpAne mATe eTale mAtAnI bhaktine mATe, tathA bIjAe paNa mAtAnI bhakti karavI evuM dekhADavA mATe (ni--ne) pote garbhamAM nizcala thayA, (nite nirevaLe) jarA paNa calAyamAna nahi thatA hovAthI niSpada thayA, ane tethI ja nikaMpa thaI gayA, (alhIpatnILa-mutte gAva hotyA) aMgone gopavavAthI jarA lIna thayA, upAMgone gopavavAthI prakarSe karIne lIna thayA, ane tethI ja gupta thaI gayA. ahIM kavi utprekSA kare che ke - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnama 184
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2 kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org " ekAnte kimu moharAjavijaye mantraM prakurvanniva, dhyAnaM kiJcidagocaraM viracayatyekaH parabrahmaNi / kiM kalyANarasaM prasAdhayati vA devo vilupyAtmakaM rUpaM kAmavinigrahAya jananIkukSAvasau vaH zriye // | 1 ||" "zuM ekAMtamAM rahIne jANe prabhu moharAjAne jItavA mATe vicAra karI rahyA che ? athavA zuM ekalA prabhu parabrahmane viSe kAMIka agocara evuM dhyAna dharI rahyA che ? athavA to zuM kAmadevano nigraha karavA mATe bhagavAn mAtAnI kukhamAM potAnA AkA2ne-aMgopAMgane gopavIne kalyANarasa sAdhI rahyA che?, AvA prakAranA zrImahAvIra paramAtmA tamArA kalyANane mATe thAo (15) 591 // (ta aaN) tyAra pachI eTale mAtAnI kukhamAM prabhunI nizcalAvasthAnI pachI (tIse nisanAC attiyALIy) te trizalA kSatriyANIne (yameyAve gAva saMbve) A AvA svarUpano yAvat saMkalpa (samunnityA) utpanna thayo - (De me se game ?) zuM mAro te garbha koI duSTa devAdike haraNa karI lIdho ?, (maDe me se game ?) athavA zuM mAro te garbha mRtyu pAmyo ? (pu! me se game ?) athavA zuM mAro te garbha cyavI gayo ? eTale jIvapudgalanA piMDa svarUpa paryAya thakI naSTa thayo ?, (ti! me se game ?) athavA zuM mAro te garbha gaLI gayo ? eTale dravarUpa thaIne kharI gayo ?, (sa me game puvi ca) kA2Na ke A mAro garbha pahelAM kaMpAyamAna thato For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnam 185
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir dhA kalpasUtra bhASAMtara hato, ( no thara ) paNa atyAre to bilakula kaMpato nathI, AvA prakAranA vicArathI caturtha vyAkhyAnanuM (3odayamasaMgdha) kaluSita thayelA mananA saMkalpavALI, (ciMtAsomAsAra saMpavi ratnapahRtyamudI) garbha haraNAdinA vikalpothI thayelI, zokarUpa samudramAM bUDI gayelI; ane tethI ja hatheLI upara sthApana karelA mukhavALI (phALovAthI) Arta dhyAnane prApta thayelI, (bhUmikA8ithA phiyAya) ane bhUmi thithI tarapha ja rAkhelI daSTi vALI te trizalA kSatriyANI vicAravA lAgI ke - "satyamidaM yadi bhavitA, madIyagarbhasya kathamapIha tadA / niSpuNyakajIvAnA - mavadhiriti khyAtimatyabhavam // 1 // yaddhA cintAratnaM, na hi nandati bhAgyahInajanasadane / nApi ca ratnanidhAnaM, daridragRhasaMgatIbhavati // 2 // kalpatarumarubhUmau, na prAdurbhavati bhUmyabhAgyavazAt / na hi niSpuNyapipAsita-nRNAM pIyUSasAmagrI // 3 // "jo mArA garbhanuM koI paNa rIte akuzaLa thayAnuM satya haze to kharekhara huM puNyahIna prANIonI avadhirUpa prakhyAta thaI, arthAtu puNyahIna prANIomAM huM mukhya thaI ll1 athavA bhAgyahIna mANasane ghera ciMtAmaNi ratna rahetuM nathI, ane ratnono nidhAna daridranA gharanI sobata karato nathI ! vaLI mAravADA dezamAM jamInanA abhAgyanA vazathI kalpavRkSa ugatuM nathI, tema ja puNyahIna evA tRSAtura mANasone amRtanI ja sAmagrI maLatI nathI ll For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "hA ? dhig dhig daivaM prati kiM cakre tena satatavakreNa / yanme manorathataru - mUlAdunmUlito'nena // 4 // taM dattvA'pi ca me locanayugalaM kalaGkavikalamalam / dattvA punaruddAlita-madhamenA'nena nidhiratnam // 5 // Aropya meruzikharaM prapAtitA pApinA'munA'hamiyam pariveSyA'pyAkRSTaM bhojanamalajjena // 6 // " "arere ? daivane dhikkAra ho dhikkAra ho, niraMtara kuTila evA te daive A zuM karyuM ? ke jeNe mArA manoratha rUpI vRkSane mULamAMthI ukheDI nAkhyuM // 4 // are ! A adhama daive mane bilakula kalaMka rahita evAM be netro ApIne paNa pAchAM kheMcI lIdhAM, nidhiratna ApIne pAcho jhuMTavI lIdho / / 5 / hA hA ! pApiSTha evA A daive mane meruparvatanI Toca upara caDAvIne pADI nAkhI, ahA ! nirlajja daive mane bhojananuM bhANuM pIrasI kheMcI lIdhuM III "yaddhA mayA'parAddhaM bhavAntare'smin bhave'pi kiM dhAtaH ! / yasmAdevaM kurva-nucitA'nucitaM na cintayasi ? // 7 // >> atha viM yuddhe thaca 2 vA, gacchAmi vAmi vasya vA purata: ? / tuvena ca TdhA, nagdhA mugdhADadhamena punaH // 8 // " "re vidhAtA ! meM A bhavamAM tathA bhavAMtaramAM evo te tAro zo aparAdha karyo ?, ke jethI tuM AvuM duSTa kAma karato chato ucita anucita vicArato paNa nathI III arere ! have huM zuM karuM ?, kyAM jAuM?, ane konI AgaLa jaIne pokAra karuM ? bhadraka evI mane duSTa daive bALIne bhasma karI nAkhI, are ! nIca daiva mAruM bhakSaNa karI gayo 8I' For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnama 187
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "kiM rAjyenA'pyamunA ?, kiM vA kRtrimasukhairviSayajanyai: ? / kiM vA dukUlazayyA - zayanodbhavazarmaharmyeNa ? // 9 // gajavRSabhAdisvapnaiH, sUcitamucitaM zuciM trijagadarcyam / tribhuvanajanA'sapatnaM, vinA janAnandi sutaratnam // 10 // " (cummam) "hAthI, vRSabha vigere cauda svapnAMothI sUcita thayelA, yogya, pavitra traNe jagatane pUjavA yogya, traNe bhuvananA prANIomAM advitIya, ane manuSyone AnaMda upajAvanArA evA putraratna vinA have mAre A rAjyanI zI jarUra che ?, viSajanya evA kRtrima sukhonI paNa zI jarUra che ?, tathA rezamI zayyAmAM sUvAthI utpanna thatuM che sukha jemAM evA prakAranA A mahelanI paNa zI jarUra che ?, arthAt AvA putraratna vinA sukhanAM dareka sAdhano have mAre nakAmAM che / / 9-10' "tare ! vaivata ! viSNupa-cito'si nigahananAya ? / bhavato'parAdhavidhurNa, vi mAM prati dhararasa vairighurAm zI dhik saMsAramasAraM, dhig duHkhavyAptaviSayasukhalezAn / madhuliptakhaDgadhArA-lehanatulitAnaho ! lulitAn // 12 // ' tethI are daiva ! duHkharUpI agnithI bhayaMkara rIte bALavAne tuM zA mATe taiyAra thayo che ? he daiva ! tArA aparAdha vagaranI evI mArA prati tuM zatrutA zA mATe dhAraNa kare che ? / / 11 / . For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnama 188
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TRAnI kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamu A asAra saMsArane dhikkAra che, vaLI madhathI lIMpelI talavAranI dhArane cATavA sadaza evA du:khavyApta ane caMcaLa viSayasukhanA lavalezane paNa dhikkAra che I/12ii. "yaddhA mayakA kiJcit, tathAvidhaM duSkRtaM kRtaM karma / pUrvabhave yad RSibhiH, proktamidaM dharmazAstreSu // 13 // pasu-pakrina-mANusANaM bAle jo vi hu vioyae pAvo / so aNavacco jAyai aha jAyai to vivajjijjA // 14 // athavA meM pUrvabhavamAM tevA prakAranuM kAMI duSkRta karma karyuM haze jenuM mane AvuM duHkhadAyI phaLa maLyuM kAraNa = ke RSioe dharmazAstromAM kahyuM che ke - ll13 je pApI prANI, pazu, pakSI ane manuSyonA bALakono temanA mAtA-pitAthI viyoga karAve che te ja - prANIne saMtati thatI nathI, athavA kadAcit tene saMtAna thAya to te saMtAna marI jAya che 14o. "tatpaDDakA mayA kiM, tyaktA vA tyAjitA adhamabuddhayA ? / laghuvatsAnAM mAtrA, samaM viyogaH kRtaH kiM vA ? // 15 // teSAM dugdhApAyo-'kAri mayA kArito'thavA lokaiH / kiM vA sabAlakonduru-bilAni prapUritAni jalaiH // 16 // adhama buddhivALI evI meM pUrvajanmamAM zuM bheMso thakI tenA dhAvaNA pADAono tyAga karyo haze? athavA 189 For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara HT www.kobatirth.org zuM bIjAo pAse tyAga karAvyo haze ? athavA zuM nAnAM vAcharaDAMono temanI mAtAothI viyoga karyo haze? // 15 // athavA dUdhanA lobhathI meM te vAcharaDAMone dUdhano aMtarAya karyo haze ? athavA zuM bIjA loko pAse aMtarAya karAvyo haze ! athavA zuM meM baccAo sahita uMdaronAM bila-dara pANIthI pUrI dIdhAM haze ! // 16 // ' " kiM kITikAdinagarA - yuSNajalaplAvitAni dharmadhiyA ! / kiM vA kAkANDAni ca, dharmakRte sphoTitAni mayA ! // 17 // viMda vA sAbDazizUnyapi, AganIDAni prapAtitAni muvi ? / pivaSNuvannurnunavare - rvAviyono'thavA vintiH ? TA" "athavA zuM meM pUrvajanmamAM ajJAnane vaza thaI dharmabuddhithI kIDI vigerenA darane unAM-ga2ma pANIthI bharI dIdhA haze ? athavA zuM meM dharmabuddhithI kAgaDAnAM IMDAM phoDI nAkhyAM haze ? / / 17 / athavA zuM meM IMDAM ane baccAo sahita paMkhIonA mALA nIce jamIna upara pADI nAkhyA haze ?, athavA zuM meM koyala popaTa ane kUkaDA vigerene temanAM baccAMothI viyoga paDAvyo haze ?" / / 18 / "kiM vA bAlakahatyA -'kAri sapatnIsutAdyupari duSTam / cintitamacintyamapi, vA kRtAni kiM kArmaNAdIni 1 // 19 // viMka vA garma stAna - zAtanapAtanamunuM mA cadre ! / tanmatra- meSaJApi, viMda vA mayA prayuni ! ranI "athavA zuM meM pUrvajanmamAM bAlahatyA karI haze !; athavA zuM meM zokyanA putrAdi upara aciMtya evA duSTa vicAro ciMtavyA haze !, athavA zuM meM kAmaNa vigere karyAM haze ! // 19 // athavA zuM meM pUrvajanmamAM garbhanuM meM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtha vyAkhyAnama 190
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara stanmana, nAza ane pADavA pramukha karyuM haze ! athavA zuM meM te saMbaMdhI maMtro ane auSadhono prayoga karyo caturtha haze ! If2vA" "athavA hi. vyAkhyAnama bhavAntare kiM, mayA kRtaM zIlakhaNDanaM bahuza: ! / yadidaM duHkhaM tasmAda, vinA na saMbhavati jIvAnAm // 21 // thata: - "raMda--kumAruM vaMra-viMdU-visannA namaMtare hisInamAvA nA DhasInamAd raro" athavA zuM meM pUrvajanmamAM ghaNIvAra zIlakhaMDana karyuM haze? kAraNa ke AvuM duHkha tevAM nIca karma vinA saMbhave nahi /l21il zAstramAM kahyuM che ke - janmAntaramAM karelA zIlanA khaMDanathI kurAMDapaNuM, bAlavidhavApaNuM, durbhAgyAdi, vAMjiyApaNuM, jene mUelAM bALaka avatare te niMdUpaNuM ane viSakanyAdi avatAra pamAya che; mATe zIlabhAvane daDha rAkhavo ll22 evaM ciMtAkrAntA, dhyAyantI mlAnakamalasamavadanA / dRSTA ziSTena sakhI-janena tatkAraNaM pRSTA // 23 // provAca sAzralocana-racanAni:zvAsakalitavacanena / kiM mandabhAgadheyA, vadAmi ? yajjIvitaM megAt // 24 // evI rIte ciMtAgrasta thayelI ane karamAI gayelA kamala saMdeza plAna mukhavALI trizalArANIne vicAra karatI chatI joIne ziSTa evI sakhIoe te zokanuM kAraNa pUchyuM Il23ll 191 For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam tyAre te trizalA mAtA AMkhamAM AMsu lAvIne niHzvAsa sahita vacane karI kahevA lAgI ke - "maMdabhAgyavALI evI huM tamone zuM kahuM? he sakhIo ! mAruM to jIvita cAlyuM gayuM che' |24ll sakhyo jagustha he sakhi ! zAntamamaGgalamazeSamanyadiha / garbhasya te'sti kuzalaM na veti vada kovide ! sapadi // 25 // sA proce garbhasya ca, kuzale kimakuzalamasti me sakhyA ! / ityAdyuktvA mUrchA-mApannA patati bhUpIThe // 26 // zItalavAtaprabhRtibhi-rupacArairbahutaraiH sakhIbhiH sA / saMprApitacaitanyo-ttiSThati vilapati ca punarevam // 27 // tyAre sakhIo kahevA lAgI ke-he sakhI! bIjuM badhuM amaMgala zAMta thAo, paratu he viduSi! tArA | garbhane kuzaLa che ke nahi te tuM jaladI kahe rapA teNIe kahyuM - "sakhIo ! jo mArA garbhane kuzaLa hoya to mAre bIjuM zuM akuzaLa che?' ityAdi kahI mUccha khAI bezuddha thaIne teNI jamIna upara DhaLI paDI radI. pachI sakhIoe zItala pavanAdi ghaNA upacAro vaDe teNIne caitanya-zuddhi prApta karAvI, tyAre teNI beThI thaIne pAchI AvI rIte vilApa karavA lAgI ke - ||rathI "3rorAre, anidAne 1 sAyare patto didho na marijha, tA viMroso nahirasAra patte vasaMtamAse, riddhiM pAvanti sayalavaNarAI / jaM na karIre pattaM, tA kiM doso vasaMtassa ? // 29 // 192 For Private and Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam uttuMgo saralataru, bahuphalabhAreNa namiasabbaMgo / kujjo phalaM na pAvai, tA kiM doso taruvarassa // 30 // " "jeno tAga na pAmI zakAya evA apAra pANIvALA, moTA, ane ratnonA nidhAnarUpa samudramAM prApta thayelo chidravALo ghaDo pANIthI bharAto nathI, tethI zuM temAM samudrano doSa che? 28. vasaMta Rtu prApta thatAM saghaLI vanaspatio Rddhine pAme che, eTale pAMdaDAM, phaLa, phUla vigerethI praphullita bane che; paraMtu te vakhate keraDAnA vRkSane je pAMdaDuM paNa AvatuM nathI tethI zuM temAM vasaMta Rtuno doSa che?li29 uMcuM ane saraLa-sIdhuM evuM vRkSa jyAre ghaNAM phaLonA bhAre karIne sarva avayavothI namI gayuM hoya che, chatAM paNa te vakhate kubaDo mANasa tenAM phaLane meLavI zakato nathI tethI zuM temAM te uttama vRkSano doSa che? 30nA" ____ "samIhitaM yanna labhAmahe vayaM, prabho na doSastava karmaNo mama / divA'pyulUko yadi nA'valokate, tadA sa doSa: kathamaMzumAlina: ? // 31 // " mATe he prabhu! huM je mArA icchitane meLavI zakatI nathI, temAM tamAro bilakula doSa nathI, paNa mArA karmano ja doSa che; kemake ghuvaDa jayAre divase joI zakato nathI tyAre te doSa sUryano kema kahevAya ? 31||" "3Atha mama marayi zarad, viMda ra ripataMga vitarthana" taskRti cannapata, saccarisannarivAra phiro" A 193 For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAlamAM kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam "hA ! kimupasthitametat niSkAraNavairividhiniyogena / hA ! kuladevyaH kva gatA, yadudAsInA: sthitA yUyam // 33 // " "have to mAre maraNanuM ja zaraNa che, kAraNa ke niSphaLa jIvavAthI zuM kAma che?" A pramANe hRdaya pIgaLAvI nAkhe evo trizalA mAtAno vilApa sAMbhaLIne sakhIo vigere saghaLo parivAra paNa vilApa karavA lAgyo - Y3rA arere ! niSkAraNa zatru banelA evA vidhinA niyogathI A aNadhArI Aphata kyAMthI AvI paDI?, hA hA ! niraMtara sahAya karanArI re kuladevIo! tame badhI A vakhate kyAM cAlI gaI? tame badhI udAsIna thaIne kema beThI che? Il33ll atha tatra pratyUhe, vicakSaNA: kArayanti kulavRddhAH / zAntikapauSTikamantro-payAcitAdIni katyAni // 34 // pRcchanti ca daivajJAna, niSedhayantyapi ca nATakAdIni / atigADhazabdaviracita-vacanAni nivArayantyapi ca // 35 // have AvI rIte vina AvI paDatAM te vidanano nAza karavA mATe vicakSaNa evI kuLanI vRddha strIo zAntikarma, puSTikarma, manno, mAnatA-AkhaDI vigere vividha prakAranAM kAryo karavA lAgI ||34ll jyotiSIone bolAvI pUchavA lAgI, nATakAdine aTakAvavA lAgI, tathA atyaMta uMcA sAde bolatA zabdonuM nivAraNa karavA lAgI li35. ka , 194 For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org * O rAjA'pi lokakalitaH, zokAkulito'janiSTa ziSTamatiH / kiM kartavyavimUDhAH, saMjAtA mantriNaH sarve // 36 // A duHkhada samAcArathI uttamabuddhivALo siddhArtha rAjA paNa loko sahita ciMtAtura thaI gayo, tathA saghaLA maMtrIo paNa have zuM karavuM? evI rIte, atyaMta mUDha banI gayA II36 // have te vakhate siddhArtha rAjAnuM bhavana kevuM thayuM hatuM ? te sUtrakAra pote varNave che - (taMpiya siddhacarAyavaramavaLa) rAjAone viSe zreSTha evA siddhArtharAjAnuM te bhavana paNa (vayamuLataMtI-talatAna-nADa'ggajJaLamaLyumnuM) mRdaMga, vINA, hAthanI tAlIyo ane nATakanA pAtrothI thayeluM manoha25NuM nivRtta thayuM che jemAM evA prakAranuM thayuM che; arthAt rAjabhavanamAM karNapriya sundara dhvanithI vAgI rahelA vAjiMdro, mIThA svarathI lalakArAtA gAyano, ane prekSakone AkarSaNa kare tevA thaI rahelA nATAraMbha te vakhate taddana baMdha thaI gayA; ane rAjabhavana sUnasAna-zokamaya banI gayuM; (rIvimAM viharapha) valI dIna thayuM chatuM ki vyagra cittavALuM varte che / / 92 / / (tapu aaN e samaLe maLavuM mahAvI) tyAra pachI te zramaNa bhagavAn, mahAvIra garbhamAM rahyA thakA (mANa JacamecArUM mAtviyaM sthiya maLAyuM saMkhkhuM samubanne viyALittA) AvA prakArano AtmaviSayaka prArthita ane manogata evo mAtAne utpanna thayelo saMkalpa potAnA avadhijJAnathI jANIne vicAravA lAgyA ke - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I caturtha vyAkhyAnama 195
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit TANS e kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam "kiM kUrma: ? kasya vA brUma: ?, mohasya gatirIdazI / duSerdhAtorivA'smAkaM, doSaniSpattaye guNaH // 1 // " zuM karIe? ane A vAta kone kahIe ? mohanI gati AvI rItanI ja che; vyAkaraNanA niyama che mujaba jema "duSa' dhAtuno guNa karavAthI 'doSa bane che; tema amoe paNa je kArya guNane mATe karyuM te doSanI utpatti mATe thayuM f/1TI "mayA mAtuH pramodAya, kRtaM jAtaM tu khedakRt / bhAvina: kalikAlasya, sUcakaM lakSaNaM hyadaH // 2 // paJcamAre guNo yasmAd, bhAvI doSakaro nRNAm / nAlikerA'mbhasi nyasta:, karpUro mRtaye yathA // 3 // "meM mAtAnA sukhane mATe je karyuM te to ulaTuM mAtAne kheda karanAruM thayuM, mATe A lakSaNa bhAvI evA kalikAlane sUcavanAruM che.rA. kAraNa ke, jema nALIyeranA pANImAM zItaLatA rUpa guNane mATe nAkheluM kapUra ulaTuM jhera banI mRtyune mATe thAya che, tema pAMcamA ArAmAM manuSyone karelo guNa ulaTo doSa karanAro thaze Ilal" AvI rIte vicAra karIne ane avadhijJAna vaDe mAtAno saMkalpa jANIne zramaNa bhagavAnuM mahAvIra che svAmI ( se tha ) potAnA zarIranA eka bhAga vaDe kaMpe che. (tay i sA tisanA riyA) tyAra pachI te trizalA kSatriyANI (da-tuTya) nAva hiyathA) harSita thaI, saMtoSa pAmI, yAvatu harSanA vazathI ja praphullita hRdayavALI thaIne (pUrva vayAsa) sakhIo vigere parivArane A pramANe kahevA lAgI ke - I9all. 196 For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I ! kalpasUtra bhASAMtara caturtha (no / mo janme che kharekhara mAro garbha koI paNa duSTa devAdithI haraNa karAyo nathI, (nAva no nig ) yAvat dravIbhUta thaIne gaLI gayo nathI. (si me game no ) A mAro garbha pahelAM kaMpato na hato, vyAkhyAnanuM ( thar tti va) paraMtu atyAre kaMpe che, ema kahIne ( hanu) gAva hithayA parva vA vida) te trizalA kSatriyANI harSita thayelI, saMtoSa pAmelI, yAvat AnaMdanA vazathI praphullita hRdayavALI thAya che - ghaNI have trizalAdevI kevAM harSita thayAM? te kahe che - prollasitanayanayugalA, smerakapolA praphullamukhakamalA / vijJAtagarbhakuzalA, romAJcitakaJcukA trizalA // 1 // provAca madhuravAcA garbhe me vidyate'tha kalyANam / hA ! dhig mayakA'nucitaM, cintitamatimohamatikatayA // 2 // garbhanI kuzaLatAne jANIne trizalA kSatriyANI ullasita netravALI, vikasita gAlavALI, khIlelA mukhakamalavALI, ane romAMcayukta kAMcaLIvALI thaIne II1] madhura vANIthI kahevA lAgyAM ke - mArA garbhane kalyANa che, are ! dhikkAra che ke meM atizaya mohAnya buddhivALI thaI anucita kavikalpo ciMtavyA ro santyatha mama bhAgyAni; tribhuvanamAnyA tathA ca dhanyA'ham / zlAghyaM ca jIvitaM me, kRtArthatAmApa me janma // 3 // zrIjinapAdAH praseduH, kRtAH prasAdAzca gotradevIbhiH / jinadharmakalpavRkSa-stvAjanmArAdhita: phalitaH // 4 // 197 197 For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnamuM ahA ! haju mArAM sadbhAgya vidyamAna che, huM traNe bhuvanamAM mAnanIya chuM, huM bhAgyazALI chuM, mAruM jIvita prazaMsApAtra che, ane mAro janma kRtArtha thayo che ilall mArA upara zrIjinezvara prabhu prasanna thayA che, gotradevIoe mArA upara kRpA karI che, ane janmathI ArAdhelo jinadharmarUpI kalpavRkSa mane phaLyo che ll4 evaM saharSacitattAAM, devImAlokya vRddhanArINAm / jaya jaya nandetyAdyA-ziSaH pravRttA mukhakajebhyaH // 5 // harSAt pravartitAnyatha, kulanArIbhizca lalitadhavalAni / uttambhittA: patAkA, muktAnAM svastikA nyastA: // 6 // evI rIte harSayukta cittavALI trizalAdevIne joIne vRddha strIonA mukharUpI kamalomAMthI 'jaya jaya naMdA' ityAdi AzIrvAda vacano nIkaLavA lAgyAM, pA kulAMganAoe AnaMdathI manohara evAM dhavalamaMgala pravartAvyAM, cAre tarapha dhvajApatAkA pharakAvI dIdhI, ane sthaLe sthaLe motIonA sAthIyA pUrAvA lAgyA llll. AnandA'dvaitamayaM, rAjakulaM tad babhUva sakalamapi / Atodya-gIta-nRtyaiH, suralokasamaM mahAzobham // 7 // vaLI te vakhate AkhuM rAjakula paNa vAjiMtro gAyano tathA nAca vaDe devaloka sadeza atyanta zobhAyukta ane advaita AnaMdamaya banI gayuM chall vardhApanAgatA dhana-koTIhaNan dadacca dhanakoTI: / surataruriva siddhArthaH, saMjAta: paramaharSabhara // 8 // 198 For Private and Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 20 22 www.kobatirth.org vaLI siddhArtha rAjA paNa garbhakuzaLanI vadhAmaNImAM AvelA karoDo dhanane grahaNa karato ane kalpavRkSanI jema karoDo dhananuM dAna karato atyaMta harSayukta thayo II8 / / (tapu aaN samaLe mAnuM mahAvI) tyAra pachI zramaNa bhagavAn mahAvI2 (martya veva) garbhamAM ja rahyA rahyA sADA cha mAsa gayA bAda (meyArUM gamidaM amiCi6) AvA prakAranA abhigrahane grahaNa kare che - ("no anu me bad gammA-viai nIvaMtlRi muMDe vittA gagArAo gaLAriya pavattta") "kharekhara mAre jyAM sudhI mAtA-pitA jIvatAM rahe tyAM sudhI muMDa thaIne gharamAMthI nIkaLI dIkSA levI kalpe nahi" evI rItano abhigraha prabhue grahaNa karyo. prabhue vicAryuM ke - haju to huM udaramAM chuM tyAre paNa jyAre mAtAno mArA upara Avo gADha sneha che, to pachI jyAre mAro janma thaze tyAre to kevo sneha thaze ?'' A pramANe vicAra karIne prabhune Avo abhigraha lIdho; vaLI bIjAone paNa 'mAtA tarapha bahumAna rAkhavuM joIe' evuM sUcavavA mATe Avo abhigraha lIdho / / 94 (tapu aaN sA tisanA attiyALI nhAyA) tyAra pachI te trizalA kSatriyANIe snAna karyuM. (jyanimmA) tyAra bAda karyuM che balikarma eTale iSTadevanuM pUjana jeNIe evI, (4oya-maMgalapAyantiA) sakala vighnonA vinAza mATe karyAM che tilaka vigere kautuko ane dahIM, dhro, akSata vigere maMgalarUpa prAyazcitto jeNIe, evI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne page caturtha vyAkhyAnam 199
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Shri Kailassagarsuri Gyanmandit RE caturtha kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam (savArtAvimUsiyA) ane sarva alaMkAro vaDe vibhUSita thaI chatI (taM maM) te garbhanuM nIce batAvelA prakAranA AhArAdithI poSaNa kare che (nA ) ati ThaMDA nahi, (nApha hiMdu ati garama nahi, (nAtitteei) ati tIkhA nahi, (nAphuTiM) ati kaDavA nahi, (nAphasAduM) ati turA nahi, (nArutteiei ati khATA nahi, (nAmadureTiM) ati mIThA nahi, (nAnirde) ati cikAzavALA nahi, (nAnuafe) ati lukhA nahi. ( nAnseei,) ati lIlA nahi, (nAphasuvafe) ati zuSka-sUkA nahi; AvA prakAranA AhArAdi vaDe trizalA kSatriyANI garbhanuM poSaNa kare che. ati ThaMDA, ati garama, vigere prakAranA AhArAdi garbhane hitakArI nathI; kAraNa ke temAM keTalAeka vAyu karanArA, keTalAeka pitta karanArA, ane keTalAeka kapha karanArA che. vAgabhaTTa nAmanA vaidyaka granthamAM kahyuM che ke - "vAtalaizca bhaved garbha:, kujA-'ndha-jaDa-vAmanaH / pittalaiH khalati: piGgaH, zvitrI pANDuH kaphAtmabhiH // 1 // atilavaNaM netraharaM, atizItaM mArutaM prakopayati / atyuSNaM harati balaM, atikAmaM jIvitaM harati // 2 // " garbhavatI strI jo vAyu karanArA padArtho khAya to garbha kubaDo eTale khuMdhavALo, AMdhaLo, jaDabuddhivALo eTale mUrkha, ane vAmana eTale ThIMgaNo thAya che; pitta karanArA padArtho khAvAthI garbha TAlavALo, athavA 200 For Private and Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara pILA varNavALo thAya che; tathA kapha karanAra padArtho khAvAthI garbha sapheda koDhavALo athavA pAMDu rogavALo 2i caturtha thAya che ll1il vyAkhyAnanuM garbhavatI strI jo ati khArA padArtho khAya to garbhanA netrane haraNa karanArA thAya che, ati ThaMDo AhAra garbhane vAyuno prakopa kare che, ati garama AhAra garbhanA baLane hare che, ane ati viSayasevana NI garbhanA jIvitane hare che rA vaLI-maithuna sevana, pAlakhI vigere yAna para besIne musApharI karavI, ghoDo, uMTa vigere vAhana para besavuM, mArgamAM ghaNuM cAlavuM, cAlatAM skUlanA pAmavI-lacakAvuM, paDI javuM, dabAvuM. peTa masaLAvavuM, athavA peTamAM pIDa AvavI, ati doDavuM, athaDAvuM, uMcA-nIce sUvuM, uMcI-nIcI jagyAe besavuM, sAMkaDA sthAnamAM besavuM, athavA ubhaDaka besavuM, upavAsa karavA, vegano vighAta pAmavo, ati lukho AhAra karavo, ati kaDavA padArtho vAparavA, ati tIkhA padArtha vAparavA, atizaya bhojana karavuM, ati rAga karavo, ati zoka karavo, ati khArA padArtho vAparavA, atisAra roga thavo eTale jhADA thavA, ulaTI thavI, julAba levo, hIMcakA khAvA, ajIrNa thavuM; vigere kAraNothI garbha paDI jAya che - gaLI jAya che. tethI te trizalA kSatriyANI upara batAvelAM kAraNone nahi sevatAM garbhane poSe che. 201 For Private and Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit - kI caturtha kalpasUtra bhASAMtara vaLI kevA prakAranA AhArAdithI garbhanuM poSaNa kare che? te kahe che - (satradUmamALasuei moyaT-DaDachAyA-gaMdha-matteIi sarva RtuomAM sevAtA je je sukhakArI eTale vyAkhyAnam guNakArI evA prakAranA bhojana, vastra, sugaMdhI padArtho, ane puSpamALAo vaDe te trizalA kSatriyANI garbhanuM poSaNa kare che. kahyuM che ke - ___"varSAsu lavaNamamRtaM, zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmalakaraso, ghRtaM vasante guDazcA'nte // 1 // " varSARtumAM eTale zrAvaNa ane bhAdaravA mAsamAM lavaNa amRta samAna che, zarada RtumAM eTale Aso ane kArtika mAsamAM jala amRta samAna che. hemaMta RtumAM eTale mAgasara ane poSa mAsamAM gAyanuM dUdha amRta samAna che. zizira RtumAM eTale mahA ane phAgaNa mAsamAM khATo rasa amRta samAna che, vasaMta RtumAM eTale caitra ane vaizAkha mAsamAM ghI amRta samAna che, ane grISma RtumAM eTale jeTha ane aSADha mAsamAM goLa amRta samAna che [1" AvA prakAranA garbhane hitakArI evA AhArAdi vaDe garbhane poSatAM trizalA kSatriyANI (vavakAtharosonA-moha-ma-jIrAma) dUra thayA che javara vigere roga, iSTa viyogAdithI thatA zoka, moha eTale muccha, priI bhaya, ane parizrama arthAtu rogAdi rahita che, kAraNa ke te roga-zokAdi garbhane ahita karanArA che. vaLI 202 For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnanuM suzruta nAmanA vaidyaka granthamAM kahyuM che ke "garbhavatI strI jo divase sUve to garbha uMghaNazI thAya, aMjana karavAthI AMdhaLo thAya, rovAthI vAMkI najaravALo thAya, snAna, vilepana karavAthI durAcArI thAya, telanuM mardana karavAthI koDhIyo thAya, nakha kApavAthI kharAba nakhavALo thAya, doDavAthI caMcaLa thAya, hasavAthI garbhanA dAMta, hoTha, tAla ane jIbha e sarva kALA thAya, bahu bolavAthI nirarthaka bola bola karanAro bakabakIyo thAya, ghaNA zabdo sAMbhaLavAthI bahero thAya, lakhavAthI TAlavALo thAya, paMkho vigerethI bahu pavana levAthI garbha unmatta thAya". garbhane ahitakArI AvAM eka kAraNane trizalA kSatriyANI sevatAM nathI. vaLI kulanI vRddha strIo trizalA kSatriyANIne zIkhAmaNa Ape che ke - "mandaM saMcara mandameva nigada vyAmuJca kopakrama, pathyaM bhukSva badhAna nIvimanaghAM mA mA'TTahAsaM kRthAH / AkAze bhava mA suzeSva zayane nIcairbahirgaccha mA, devI garbhabharA'lasA nijasavIvargeNa sA zikSyate // 1 // "he sakhI ! tuM dhIre dhIre cAla, dhIre dhIre ja bola, koI upara krodha na kara, pathya bhojana kara, nADI DhIlI pocI bAMdha, khaDakhaDa hasa nahi, khullI jagyAmAM rahe nahi, pathArImAM sUI rahe, nIcI jagyAmAM na utara, gharathI bahAra na jA; A pramANe garbhanA bhArathI maMda thayelAM trizalAdevIne potAnI sahIyaro zIkhAmaNa Ape che ll1" * 203 For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnanuM vaLI te trizalA kSatriyANI kevA che? - (vaM tara mama diye mayaM pratye sanmapoSaor) te garbhane hitakara, parimANayukta eTale nyUnAdhika rahita; pathya eTale Arogya karanAra, ane garbhane poSaNa ApanAra evo je AhAra, (ta re 4 vAte gAdIramAdaremALa) tevA prakAranA AhArane ucita sthAnamAM ane ucita kAlamAM eTale bhojana samaye karatAM rahe che. vaLI te trizalA kSatriyANI kevAM che? - (vivitta-mardi sayaUTCDaDasarphiM) doSa rahita ane sukomala evAM je zayana ane Asana, teoe karIne; tathA (parivasudAi maUTI"vRznAI viThTharamukhI) potAnA parivAra sivAya bIjA mANaso rahita hovAthI nirjana ekAMtavALI, ane tethI ja sukha upajAvanArI, tathA manane anukULa eTale cittane AnaMda upajAvanArI, AvA prakAranI hAlavA-cAlavAnI tathA besavA-uThavAnI jagyA vaDe sukhapUrvaka rahe che. vaLI te trizalA kSatriyANI kevAM che? (satyohatA) garbhanA prabhAvathI thayelA che prazasta dohalA eTale manoratho jene evAM, trizalA mAtAne AvA prakAranA dohalA thayA "jAnAtyamAripaTahaM paTu ghoSayAmi, dAnaM dadAmi sugurun, paripUjayAmi / tIrthezvarArcanamahaM racayAmi saMghe, vAtsalyamutsavabhRtaM bahudhA karomi // 1 // ne 204 For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ex I ! kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnam siMhAsane samupavizya varAtapatrA, saMvIjyamAnakaraNA sitacAmarAbhyAm / AjJezvaratvamuditA'nubhavAmi samyag bhUpAlamaulimaNilAlitapAdapIThA // 2 // " "Aruhya kuMjaraziH pracalatpatAkA, vaadinnaadpripuuritdigvibhaagaa| lokaiH stutA jayajayetirakhaiH pramodA-dudyAnake limanaghAM kalayAmi jAne // 3 // " "trizalA kSatriyANI manoratha kare che ke huM cAre dizAomAM amAri paDaha vagaDAvuM, dAna ApuM, sadaguruono samyaka prakAre pUjana-satkAra karuM, tIrthakaronI pUjA karuM, ane saMghane viSe mahotsavapUrvaka bahu prakAre sAdharmika vAtsalya karUM III vaLI huM siMhAsana upara besIne mastaka upara uttama chatrane dhAraNa karatI chatI, banne paDakhe cAmaro vaDe zarIra vIMjhAtI chatI, ane namana karatA rAjAonA mugaTanA maNio vaDe ramaNIya banyuM che pAdapITha jeNInuM evI huM udaya pAmI chatI badhA upara samyaka prakAre hukama calAvuM rA vaLI huM hAthInA mastaka para besIne dhvajAone pharakAvatI chatI, vAjitronA avAjathI dizAone pUratI * chAtI ane loko vaDe harSathI 'jaya jaya' e pramANe zabdo vaDe stuti karAtI chatI udyAnakrIDAne anubhavuM all" 205 For Private and Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org vaLI te trizalA kSatriyANI kevAM che ? - (saMpuLonA) siddhArtha rAjAe sarva manoratho pUrA karavAthI saMpUrNa thayelA dohalAvALAM, (sammALiyarohanA) icchita padArtho prApta thavAthI sanmAna pAmelA dohalAvALAM (vimALiyarodanA) koI paNa dohalAnI avagaNanA nahi thavAthI avimAnita eTale avagaNanA rahita thayelA dohalAvALAM, arthAt je je manoratha thAya te te manorathone pUrA karavA kSaNavAra paNa vilaMba karyo nathI; (vucchinnavodanA vavaLIyohanA) thayelA mano2thone evA saMpUrNa prakAre pUrA karyA ke jethI temane pharIthI manorathanI icchA na thAya; ane tethI ja have dohalA vinAnAM trizalA kSatriyANI (suo mudden) garbhane bIlakula bAdhA na upaje tevI rIte sukhapUrvaka (JAsapha) takIyo, thAMbhalo vigere oThIMgaNano Azraya le che (sayaGga) nidrA le che, (citta) ubhAM thAya che (nisIyajJa) bese che, (tuya) nidrA rahita thaI zayyAmAM ALoTe che, (vijJaD) ane jamIna upara hAle che - cAle che; (sudde sudeLa taM gam vijJa) AvI rIte trizalA kSatriyANI sukhapUrvaka te garbhane vahana kare che / / 5 / (tenuM neLa tendra samAM) te kAle ane te samaye (samaLe maLavuM mahAvI) zramaNa bhagavAn mahAvIra, (ne se zizvALuM paDhame mAse) unALAno pahelo mAsa (yuddhe pavacce) bIjuM pakhavADIyuM, (citta) eTale caitra For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 caturtha vyAkhyAnam 206
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara caturtha mAsanuM zuklapakhavADIyuM (tarasa cha cittazuddha terasavize ) tenI teraza tithine viSe (navA mAsA | chevyAkhyAnam vahuripu 3/ktamAma rAriyA vivaMtA) nava mAsa barAbara saMpUrNa ane sADA sAta divasa gaye hatI chate, sUtrakAre A pramANe zrI mahAvIra prabhunI garbhasthitino kAla kahyo, covIsa tIrthaMkaranI garbhasthitino kAla zrI somatilakasUrie saptatizatasthAnaka nAmanA granthamAM nIce mujaba kahyo che - zrI RSabhadeva prabhu nava mAsa ane cAra divasa garbhamAM rahyA 1, ajitanAtha prabhu ATha mAsa ane paccIsa divasa 2, saMbhavanAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 3, abhinaMdana prabhu ATha mAsa ane aThyAvIsa divasa 4, sumatinAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 5, padmaprabha prabhu nava mAsa ane cha divasa 6. supArzvanAtha prabhu nava mAsa ane ogaNIsa divasa 7, caMdraprabha prabhu nava mAsa ane sAta divasa 8, suvidhinAtha prabhu ATha mAsa ane chavvIsa divasa 9, zItalanAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 10, zreyAMsanAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 11, vAsupUjaya prabhu ATha mAsa ane vIsa divasa 12, vimalanAtha prabhu ATha mAsa dino ane ekavIsa divasa 13, anaMtanAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 14, dharmanAtha prabhu ATha mAsa ane | chavvIsa divasa 15, zAntinAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 16, kuMthunAtha prabhu nava mAsa ane pAMca divasa 17, aranAtha prabhu nava mAsa ane ATha divasa 18, mallinAtha prabhu nava mAsa ane sAta divasa 207 For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie kalpasUtra bhASAMtara caturtha vyAkhyAnanuM 19, munisuvrata prabhu nava mAsa ane ATha divasa 20, naminAtha prabhu nava mAsa ane ATha divasa 21, FE neminAtha prabhu nava mAsa ane ATha divasa 22, pArzvanAtha prabhu nava mAsa ane cha divasa 23, tathA zrI mahAvIra prabhu nava mAsa ane sAta divasa garbhavAsamAM rahyA' 24o vaLI zrI mahAvIra prabhunA janmasamaye graho vigere kevA hatA? te kahe che - ( udgA desa) graho ucca sthAnamAM rahyuM chate, (krame caMdrano) candrano uttama yoga prApta thatAM, (sImAsu risAsu timirAsu visuddhAsu) rajovRdyAdi rahita hovAthI saumya eTale taddana zAMta, bhagavaMtanA janma samaye sarva sthaLe udyota thavAthI vitimira eTale aMdhakAra rahita; athavA caMdranI cAMdanI khIlavAthI aMdhakAra rahita, ane ulkApAta, dharatIkaMpa digudA vigere upadravo rahita hovAthI vizuddha eTale nirmala; AvA prakAranI dizAo thaye chate; (garAsu sasasu) vaLI sarva pakSIo jayakArI zabdo bolate chate, ( hipa-DajITUrisa bhUmiti mAsa vAIsa) dakSiNa dizAno sugaMdhI ane zItala hovAthI anukULa eTale sukhakArI, ane komaLa hovAthI pRthvIne maMda maMda sparza karI rahelo; AvA prakArano pavana vAye chate, 1. ahIM dareka tIrthakarano garbhasthitino kAla jeTalA mAsa ane jeTalA divasa pUrepUrA thayA tema kahyA che, te uparAMtano artho divasa vivakSita nahi hovAthI kahyo nathI, te saMbhava pramANe potAnI meLe samajI levo. hovAthI saumya kApAta, parAtimira eTale 208 For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara [34]]> www.kbbatirth.org (ninnamephaLIyaMsi AtaMsi) sarva prakAranA dhAnyAdithI bharapUra pRthvIvALo kAla thaye chate, (pamutha-pavIlissu JaLavattu) sukAla, Arogya vigere sAnukULa saMyogothI harSa pAmelA, ane vasaMtotsavAdithI krIDA karI rahelA, evA prakAranA dezavAsI loko hote chate; (puvattAvastagatasamayaMsi) madhyarAtrine viSe (tyuttarAdi navattenuM nonamuvA pan) uttarAphAlgunI nakSatra sAthe caMdrano yoga prApta thatAM (bA AmAM vArya thayAyA) ArogyavALAM eTale jarA paNa pIDA rahita evAM te trizalA kSatriyANIe abAdhA rahita evA putrane janma Apyo / / 96 // "purima-parimALa vhappo, maMtaM vandramALatityammi | phatha parivattiyA bina-jaLa-harAgherAvanI caritattta" IIII // caturtha vyAvyAnuM samAptam // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne pachI C caturtha vyAkhyAnam 209
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnama atha paJcamaM vyAkhyAnam "purima-carimANa kampo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM" // 1 // ( ra 2 vi) je rAtrine viSe (samaje mahAvIre bApu) zramaNa bhagavAn mahAvIra janmyA (sA vi ratha) te rAtri (vahiM seTiM seTiM jovayaMhiM 3pathaudi ya) prabhunA janmotsava mATe nIce utaratA ane uMce caDatA evA ghaNA devo ane devIothI (gartamAmaiyA rAmaiyA 3vi dulyA) jANe atizaya Akula thaI hoyanI! tathA AnaMdathI phelAI rahelA hAsyAdi avyakta zabdothI jANe kolAhalamaya banI gaI hoyanI ! evI thaI. A sUtra vaDe, devatAoe prabhuno janmotsava vistAra sahita karyo ema sUcavyuM; te vistAra A pramANe - prabhunA janma samaye acetana paNa dizAo jANe harSita thaI hoyanI ! evI ramaNIya dekhAvA lAgI, vAyaro sukhakara ane maMda maMda vAvA lAgyo, traNe jagata udyotamaya thaI gayAM, AkAzamAM duMdubhinA karNapriya nAda thavA lAgyA, pRthvI ucchavAsane pAmI, ane du:khavyApta nArakInA jIvone paNa te samaye AnaMda pravaryo. For Private and Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara ha www.kobatirth.org tIrthaMka2nA janmanA sUtikarma mATe pahelAM to chappana dikkumArIo AvIne potAno zAzvata AcAra kare che. te A pramANe - zrI mahAvIra prabhunA janma samaye chappana dikkumArIonAM Asana kaMpavAthI avadhijJAnathI zrI arihaMta prabhuno janma thayelo jANI te chappana dikkumArIo harSa pUrvaka sUtikAdharane viSe AvI. teomAM-bhogaMkarA, bhogavatI, subhogA, bhogamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, puSpamAlA ane aniMditA, e nAmanI ATha dikkumArIoe adholoka thakI AvIne prabhune tathA prabhunI mAtAne namaskAra karIne IzAna dizAmAM sUtikAghara banAvyuM, tathA te sUtikAgharanI eka yojana sudhI cAre tarapha jamInane saMvarta vAyu vaDe zuddha karI 8. methaMkarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, toyadhArA, vicitrA, vArikheNA ane balAhikA, e nAmanI ATha dikkumArIoe Urdhvaloka thakI AvIne prabhune tathA prabhunI mAtAne namana karIne sugaMdhI jaLa tathA puSponI vRSTi karI 16. naMdA, uttaranaMdA, AnaMdA, naMdivardhanA, vijayA, vaijayaMtI, jayaMti ane aparAjitA, e nAmanI ATha dikkumArIo pUrvadizAnA rucaka parvata thakI AvIne mukha jovA mATe AgaLa darpaNa dhA2Na kare che 24. samAhArA, supradattA, suprabuddhA, yazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA ane vasuMdharA, e nAmanI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [] [ C paMcama vyAkhyAnam 211
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Thir kalpasUtra bhASAMtara ATha dikumArIo dakSiNadizAnA rucaka parvata thakI AvIne snAna mATe jaLathI bharelA kaLazone dhAraNa karI paMcama gItagAna kare che 32. vyAkhyAnam ilAdevI, surAdevI, pRthivI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA ane sItA e nAmanI ATha diimArIo pazcima dizAnA rucaka parvata thakI AvIne prabhune tathA mAtAne pavana nAkhavA mATe hAthamAM gaNI vIMjhaNA laIne ubhI rahe che 40. alaMbusA, mitakezI, puMDarIkA, vAruNI, hAsA, sarvaprabhA, zrI ane hUdI, e nAmanI ATha diimArIo uttaradizAnA rucaka parvatathI AvIne cAmara vIje che ll48mAM citrA, citrakanakA, zaterA ane vasudAminI, e nAmanI cAra dikumArIo rucaka parvatanI vidizAo thakI AvIne hAthamAM dIpaka laI IzAna vigere vidizAomAM ubhI rahe che pa2. rUpA, rUpAsikA, surUpA ane rUpakAvatI, e nAmanI cAra dikumArIoe cakadvIpa thakI AvIne bhagavaMtanA nAlane cAra aMgulathI cheTe chedIne khodelA khADAmAM dATI tathA te khADAne vaiDUrya ratnothI pUrIne te upara pITha banAvyuM. ane te dUrvAthI bAMdhyuM pa6. tyAra pachI te dikumArIo jinezvara prabhunA janmadaranI pUrvadizA, dakSiNadizA ane uttaradizAmAM 212 For Private and Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Eaa kalpasUtra bhASAMtara paMcama 1 keLanAM traNa ghara banAve che, teomAMthI dakSiNadizA taraphanA gharamAM siMhAsana upara prabhune tathA mAtAne besADI bannene sugaMdhI telathI mardana kare che, tyAra pachI pUrvadizA taraphanA keLanA gharamAM laI jaIne snAna | vyAkhyAnamu karAvI vilepana karI kapaDAM tathA AbhUSaNo paherAve che, tyAra pachI uttara dizAmAM banAvelA keLanA gharamAM laI jaIne bhagavaMtane tathA mAtAne sihAsana upara besADI, araNinAM be kASTho ghasIne temAMthI agni nIpajAvI uttama caMdana vaDe homa karI, te agninI rAkha vaDe dikumArIo prabhune tathA mAtAne hAthe rakSApoTalI bAMdhe che. tyAra pachI te dikumArIo ratnanA be goLAo aphaLAvatI chatI "tame parvata jeTalA dIghayuSI thAo", ema kahIne prabhune tathA mAtAne janmasthAnake mUkIne potapotAnI dizAmAM rahI gItagAna kare che. e pratyeka diimArI sAthe cAra hajAra sAmAnika devo, cAra mahattarAo, soLa hajAra aMgarakSako, sAta senAo, sAta che. senApati tathA bIjA paNa mahaddhika devo hoya che. vaLI te diimArIo Abhiyogika devoe banAvelA yojana pramANa vimAnomAM besIne janma mahotsava karavA Ave che. evI rIte diimArIoe mahotsava karyo. tyAra pachI saudharmendranuM parvata samAna nizcala paNa zakra nAmanuM siMhAsana calAyamAna thayuM, tyAre indra che avadhijJAnathI upayoga mUkI carama jinezvarano janma thayelo jANyo. tyAra pachI indra haribhegamethI deva pAse ja eka yojana parimaMDalavALo sughoSA nAmano ghaMTa vagaDAvyo, ane tethI sarva vimAnomAM rahelA ghaMTa vAgavA 213 2 12 For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KAN minIjI kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnama lAgyA. potapotAnA vimAnamAM thatA ghaMTanAdathI devo indranuM kArya jANI ekkA thayA, tyAre hariNegameSIe indrano hukama saMbhaLAvyo. tIrthaMkarano janma mahotsava karavAne javA mATe indrano hukama sAMbhaLI te devo harSavaMta thayA chatA cAlavAnI taiyArI karavA lAgyA. have pAlaka nAmanA deve banAvelA ane lAkha yojananA pramANavALA pAlaka nAmanA vimAna upara caDIne indra siMhAsana upara beTho. te pAlaka vimAnamAM indranA siMhAsananI sanmukha IndranI ATha agramahiSIonAM ATha bhadrAsana hatA. DAbI bAjumAM corAzI hajAra sAmAnika devonAM bhadrAsana hatAM. jamaNI bAjumAM atyaMtara parSadAnA bAra hajAra bhadrAsana, madhyama parSadAnA caudahajAra devonA cauda hajAra bhadrAsana, ane bAhya parSadAnA soLa hajAra bhadrAsana hatAM. pAchaLanA bhAgamAM sAta senApationAM sAta bhadrAsana hatAM. ane cAre dizAomAM pratyeka dizAne viSe corAsI hajAra AtmarakSaka hi devonAM corAsI hajAra bhadrAsana hatAM. A pramANe potAnA parivAranA devothI ane bIjA paNa karoDo devothI parivarelo, tathA gavAtA che guNo jenA evo te indra tyAMthI cAlyo; tathA bIjA paNa devo tyAMthI te cAlavA lAgyA. keTalAeka devo indranA hukamathI cAlyA, keTalAeka mitranA vacanathI, keTalAeka potAnI priyAnI preraNAthI, keTalAeka AtmikabhAvathI, keTalAeka kautukathI, keTalAeka apUrva AzcaryathI, ane keTalAeka bhaktithI, AvI rIte sarva devo vividha prakAranA vAhana upara beThA chatA cAlavA lAgyA. te vakhate 214 For Private and Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kobatirth.org kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam vAgI rahelA bhinna bhinna jAtinA vAjiMtrothI, ghaMTanAdothI, ane devonA kolAhalathI AkhuM brahmAMDa zabdamaya ! banI gayuM. teomAMthI siMhanI savArI karanAra hAthInI savArI karanArane kahe che ke, tAro hAthI dUra haThAvI le, nahitara mAro A madonmatta kesarI mArI nAkhaze, evI rIte pADAnI savArI karanAra ghoDesvArane, garuDanI savArI karanAra sarpanI savArI karanArane, ane citarAnI savArI karanAra bakarAnI savArI karanArane potAnuM vAhana dUra haThAvI levA Adara sahita kahe che. te vakhate devonA karoDo vimAno ane vividha jAtinA vAhano vaDe vizALa paNa AkAzamArga atizaya sAMkaDo thaI gayo. keTalAeka devo to AvAM saMkaDAzavALA mArgamAM paNa mitrone tyajI caturAIthI potapotAnA vAhanane agADI karI cAlatA thayA. AvI rIte spardhAspardhIthI agADI agADI cAlatA devomAM koI devane tenA mitre kahyuM ke, "mitra ! jarA mAre mATe thoDI vAra to thobha?, huM paNa tArI sAthe ja AvuM chuM. tyAre te agADI nIkaLI gayelA deve kahyuM ke, A avasara mahApuNyayoge prApta thayo che, je koI AgaLa jaIne pahelAM ja prabhunuM darzana karaze tene mahAbhAgyazALI samajavo, mATe atyAre to huM tArA mATe thobhIza nahi' ema kahI te AgaLa cAlavA lAgyo, paNa mitranI rAha joI nahi. vaLI teomAM jemanAM vAhana vegavALAM ane jorAvara hatAM, tathA pote paNa baliSTha hatA, teo to badhAo karatAM sapATAbaMdha AgaLa nIkaLI javA lAgyA, te vakhate jeo nirbaLa hatA teo skUlanA pAmatA chatA ane guMcavAI gayA chatA kahevA lAgyA ke - 215 For Private and Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. www.kobatirth.org "arere ! zuM karIe ?, Aje to AkAza sAMkaDuM thaI gayuM che! tyAre vaLI bIjA devo temane sAttvanA ApatA chatA kahevA lAgyA ke - "hamaNAM to avasarane mAna ApI mauna thaIne ja cAlo, parvanA divaso to evI rIte sAMkaDA ja hoya che'. AvI rIte AkAzamAMthI utaratA devonA mastaka para paDatA candrakiraNothI teo nirjara eTale jarA rahita hovA chatAM jANe jarAyukta thayA hoyanI ! evA dekhAvA lAgyA, arthAt mastake paLI AvI gayA hoyanI ! evA dekhAvA lAgyA. vaLI AkAzathI utaratA te devonA mastake sparzatA tArAo rUpAnA ghaDA saMdeza, kaMThe sparzatA tArAo, kaMThA sadeza, ane zarIre sparzatA tArAo parasevAnA binduo sadeza zobhavA lAgyA. AvI rIte devothI parivarelo indra naMdIzvaradvIpa pAse AvI vimAnane saMkSepIne bhagavaMtanA janmasthAnake Avyo ane vimAnamAMthI utarI jinezvarane tathA jinezvaranI mAtAne traNa pradakSiNA daI vaMdananamaskAra karI A pramANe bolyo ke - "kukhamAM ratnane dhAraNa karanArI ane jagatamAM dIpikA sadeza he mAtA ! tamane namaskAra karuM chuM. huM devono svAmI zakendra chuM, tamArA putra chellA tIrthaMkarano janma mahotsava karavAne huM prathama devalokathI ahIM Avyo chuM, mATe he mAtA ! tame koI prakAre bhaya rAkhazo nahi". e pramANe kahIne indra trizalAmAtAne avasthApinI nidrA ApI, ane jinezvara prabhunuM pratibiMba karIne mAtA ja For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam pAse rAkhyuM. tyAra pachI jinezvara prabhune karasaMpuTamAM grahaNa karI saghaLo lahAvo-lAbha pote ja levA mATe Indra potAnAM pAMca rUpa karyA. te pAMca rUpomAM indra potAnA eka rUpe prabhune grahaNa karyA, be rUpe banne paDakhe ! rahIne cAmara vIMjhavA lAgyo, eka rUpe prabhune mastake chatra dhAraNa karyuM, ane eka rUpe vaja dhAraNa karIne agADI cAlavA lAgyo. have IndranI sAthe cAlatA devomAM jeo agADI cAle che teo pachavADe cAlanArAone bhAgyazALI mAne che, ane pachavADe cAlanArA agADI cAlanArAne dhanya mAne che; vaLI te devomAMthI jeo agADI cAle che teo prabhunA abhuta rUpanuM darzana karavA mATe potAnA mastakanA pachavADenA bhAgamAM paNa netrane IcchavA lAgyA. A pramANe vividha bhAvanA bhAvI rahelA devothI parivarelo saudharmendra meru parvatanA zikhara para rahelA pADuka nAmanA vanamAM gayo, ane tyAM merunI cUlAthI dakSiNa bhAgamAM rahelI atipAMDukaMbalA nAmanI zilA para jaI prabhune khoLAmAM laI pUrvadizA sanmukha beTho. A vakhate dasa vaimAnika, vIsa bhavanapati, batrIsa vyaMtara, ane be jyotiSka; e pramANe cosaTha Indro che prabhunA caraNa samIpe ekkA thayA. tyAra pachI acyatendra Abhiyogika devo pAse-suvarNanA, rUpAnA, ratnanA, suvarNa ane rUpAnA, suvarNa ane ratnanA, ratna anerUpAnA, suvarNa ratna ane rUpAnA, tathA mATInA; evI rIte eka yojanAnA mukhavALA ATha jAtinA kaLazo, pratyeka jAtinA eka hajAra ne ATha ATha saMkhyAnA 217 For Private and Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam maMgAvyA. vaLI bhaMgAra eTale kaLazavizeSa, darpaNa, ratnanA karaMDIyA, supratiSTha eTale bhAjanavizeSa thALa, pAtrI eTale bhAjanavizeSa ane puSponI chAbaDI vigere pUjAnAM upakaraNo kaLazanI peThe dareka ATha ATha jAtinAM ane pratyeka jAtinAM eka hajAra ne ATha ATha saMkhyAnAM maMgAvyAM. vaLI mAgadha vigere tIrthonI mATI, jala, gaMgA vigere mahAnadIonAM kamaLa ane jaLa, padmadraha vigerenAM kamaLa ane jaLa, tathA kSullahimavaMta, varSadhara, vaitADhya, vijaya ane vakSaskArAdi parvato uparathI sarasava, puSpo, sugaMdhI padArtho ane sarva prakAranI auSadhIone maMgAvI lIdhI. Abhiyogika devoe prabhune snAna karAvavA mATe sarva kaLazo kSIrasamudrAdinA jaLathI bharIne taiyAra rAkhyA hatA. AvI rIte aneka tIrthonA jaLathI bharelA kaLazo rAkhelA che vakSa:sthaLa pAse jeoe evA te devo jANe saMsArasamudrane taravA mATe ghaDA dhAraNa karyA hoyanI ! evA zobhavA lAgyA. have A avasare bhaktithI komaLa cittavALA zakrane zaMkA utpanna thaI ke "laghuzarIravALA prabhu ATalo badho jaLano bhAra zI rIte sahana karI zakaze?". A pramANe indrane thayelo saMzaya dUra karavA mATe prabhue potAnA DAbA paganA aMguThAnA agrabhAgathI meru parvatane dabAvyo, eTalAmAM to prabhunA atula baLathI Akho meru parvata kaMpI uThyo, parvatanA zikharo cotaraphathI paDavA lAgyAM, parvata kaMpAyamAna thatAM pRthvI paNa kampI uThI, samudra khaLabhaLI gayo, brahmAMDa phUTI jAya evA ghora zabda thavA lAgyA, ane devo 218 For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org paNa bhayavihvaLa banI gayA. A vakhate indrane krodha caDyo ke, are ! A pavitra zAntikriyA samaye koNe utpAta karyo ? evI rIte vicAratA indre jyAre avadhijJAnathI joyuM tyAre prabhunA parAkramanI lIlA tenA jANavAmAM AvI. pachI indre prabhune kahyuM ke, "he nAtha ! asAmAnya evuM ApanuM mAhAtmya mArA jevo sAmAnya prANI zI rIte jANI zake ?, aho ! tIrthaMkaranuM ananta baLa meM na jANyuM, mATe meM je AvuM viparIta ciMtavyuM te mAruM mithyA duSkRta hojo, he prabhu ! huM ApanI pAse mArA aparAdhanI kSamA mAguM chuM" A pramANe indra prabhu / pAse kSamA mAgI. tyAra pachI pahelAM acyuteMdre prabhune snAna karAvyuM, ane pachI anukrame bIjA indro yAvat cheka candra sUryAdike prabhune snAna karAvyuM. tyAra pachI zakke pote cAra vRSabhanuM rUpa karIne teonAM ATha zIMgaDAomAMthI paDatA jaLa vaDe prabhune abhiSeka karyo. devone je vibudha-paMDita kahyA che te satya ja che, kAraNa ke teo carama tIrthaMkarane jaLa vaDe snAna karAvatAM pote nirmaLa banyA. pachI devoe maMgaladIvo ane Arati utArIne nAca, gAyana vAjiMtrAdikathI vividha prakAre mahotsava karyo. tyAra pachI indre gaMdhakASAyI nAmanAM divya vasa vaDe prabhunA zarIrane luMchI, caMdanAdi vaDe vilepana karI, puSpAdi vaDe pUjA karI. tyAra bAda prabhunI sanmukha ratnanA pATalA para rUpAnA cokhAe karIne-darpaNa, vardhamAna, kaLaza, matsyayugala, zrIvasta, svastika, nandAvarta ane siMhAsana, e aSTamaMgala AlekhIne prabhunI stuti karI. tyAra pachI indre prabhune For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [7] [ ka ] [ C paMcama vyAkhyAnam 219
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu In mAtA pAse lAvIne mUkyA ane potAnI zaktithI prabhunuM pratibiMba tathA avasthApinI nidrA saMharI lIdhI. tyAra pachI indra ozIkA nIce be kuMDala ane rezamI kapaDAMnI joDI mUkI, prabhunI daSTine vinoda ApavA mATe uparanA caMdaravA sAthe suvarNa ane ratnanA hArathI suzobhita evo daDo laTakAvyo, tathA batrIza batrIsa karoDa ratna suvarNa ane rUpAnI vRSTi karI. tyAra pachI indra Abhiyogika devo pAse moTA sAde A pramANe udghoSaNA karAvI ke - "prabhu ane prabhunI mAtAnuM je koI azubha ciMtavaze tenA mastakanA arjunavRkSanI maMjarInI peThe sAta TukaDA thaze". vaLI prabhunA aMguThA para amRta mUkIne naMdIzvara dvIpamAM aThAI mahotsava karIne saghaLA devo potapotAnA sthAnake gayA. evI rIte devoe zrImahAvIrasvAmIno janma mahotsava karyo. A avasare siddhArtha rAjA pAse priyaMvadA nAmanI dAsI jaladI doDI gaI, ane putrajanmanI zubha vadhAmaNI ApI. AvI aNamUlI vadhAmaNI sAMbhaLI rAjA ghaNo ja harSita thayo, harSanA AvezathI tenI vANI paNa gadgad zabdovALI thaI gaI, ane tenA zarIranA romAMca khaDAM thaI gayAM. AvI harSadAyI vadhAmaNI ApanArI dAsI para siddhArtha rAjA ghaNA ja saMtuSTa thayA, ane mugaTa sivAyanAM potAnAM saghaLAM AbhUSaNo teNIne bakSIsa ApI dIdhAM, tathA teNIne dAsIpaNAthI mukta karI dIdhI. (tra racaLa = f samane mana mahAvIre gA) je rAtrie zramaNa bhagavAnuM mahAvIra janmyA (ta sthaLa | 220 For Private and Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org ) te rAtrine viSe (vave vesamaLavuMDadhArI siriyanuMmA revA) kuberanI AjJAne mAnanArA ghaNA tiryak bhUMbhaka devoe (siddhatyarAyamavapnasi) siddhArtha rAjAnA bhavanamAM (diraLavAsaM 2) rUpAnI, (suvaLavAsaM 2) suvarNanI, (vayaravAsaM 2) 2tnonI, (vatyavAsaM 4) devadRSyAdi vastronI, (maraLavAsaM 2) ghareNAMnI, (pattavAsaM T) nAgaravela pramukhanA patronI, (puvAsaM 2) puSponI, (navAsa 2) phaLonI, (vIjhavAsaM 2) zAli, ghauM, maga, yava vigere dhAnyanI, (mannavAsa T) mAlAonI (sa~dhavAsaM 2) kuSTapuTa, kapUra, caMdanAdi sugaMdhI padArthonI, (ghuLavAsaM 2) sugaMdhI cUrNonI, (vaLavAsaM 2) hiMgaloka pramukha varSonI vRSTi, (vasuhAravAsa T vArsisu) ane dravyanI dhArabaddha vRSTi varasAvI II98 // (tapu aaN te siddhatye vrutti) tyAra pachI te siddhArtha kSatriya; (mavAva-vALamaMtara-gosa-vemALia verdi nityayanammaLamiseyahimANa jyA! samA)i bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devoe tIrthaMkaranA janmAbhiSekano mahotsava karyo chate (padhrUsAnasamayaMsi) prabhAtakAla samaye (nAsmrutti saddaveTTa) nagaranA koTavALone bolAve che. (sAvittA purva vayAsI-) koTavALone bolAvIne teone A pramANe kahyuM - 99 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnamu 221
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (ApAmeva mo sevALayA !) he devAnupriyo ! tame jaladI (bhuMDAme naya) kSatriyakuMDagrAma nagaramAM (vArasohaLuM rehda) kedakhAnAmAM rahelA kedIone choDI mUko. rAjanItimAM kahyuM che ke - "yuvarAjanA abhiSeka vakhate, zatrunA deza para caDAI karI vijaya meLavyo hoya tyAre ane putranA janma vakhate kedIone mukta karAya che". (ristA) A pramANe kedakhAnAnI zuddhi karIne (mALu-mALavandrAM reDha) ghI tela vigere rasa mApavAnAM pIlapAlavAM vigere mApane ane ghauM cokhA vigere dhAnya mApavAnA pAlI-mANuM vigere mApane mAna kahe che, tathA trAjavAthI toLavAnAM zera vigere mApane unmAna kahe che; te mAna ane unmAnanA mApamAM vadhAro karo. (variztA) mAna ane unmAnanA mApamAM vadhAro karIne (kapura nAra samitanavAjJiriya) kSatriyakuMDapura nagarane bahArathI tathA aMdarathI (siya-saMgnio-tirtta) vALI-mATI dhULa vigere kacaro pheMkAvI daI, sugaMdhI pANI chaMTAvI, ane chANa vigerethI lIMpAvI sApha karo. (saMghADava-) jyAM cAra rastAno saMgama thAya te sthAne (candvara,-) jyAM ghaNA rastAno saMgama thAya te sthAne, (vaGammunnu) cAra daravAjAvALA devamaMdirAdine sthAne, (mahApad- pahetu) rAjamArgane sthAne, tathA sAmAnya mArgane sthAne, e dareka sthAnone viSe (satta-suphasaMmatturatyaMtarAvaLavIhiya) rastAonA madhyabhAgone ane dukAnonA mArgone kacaro vigere dUra pheMkAvI daI, jamInane sarakhI-sapATa karAvI, pANI chaMTAvI pavitra karo. (cAmaMcatiya) : utsava jovA mATe ekjhA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 222
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org thayelA loko besIne joI zake evI rIte rastAnA kinArA para baMdhAyelA mALabaMdha mAMcaDAo vaDe yukta evuM nagara karo. (nALAvijJAnamUsiyaDrAya-pahALamaMDiyuM) vividha prakAranA raMgothI raMgelI ane siMha, hAthI, garUDa vigerenA uttama citrothI cItarelI hovAthI zobhI rahelI evI dhvajAo ane patAkAo eTale nAnI dhvajAo vaDe nagarane vibhUSita karo. (lAratnoyamadiya) chANa vigerethI jamInane vilepana karAvI, khaDI, kaLIcUno vigerethI bhIMta vigere sthAne saphedAI karAvI jANe pUjana karyuM hoyanI ? evuM nagara karo. (gosIsasarasaratacaMtA-vatijJapaMcaMgulitatna) gozIrSa caMdana, uttama rakta caMdana, ane dardara nAmanA pahADI caMdana vaDe bhIMto vigere sthaLe pAMca AMgaLIo ane hatheLInA dIdhelA chApA vaDe yukta evuM naga2 karo. vaLI nagarane kevuM karo ? - (vayicaMtaLatAM) gharonI aMdara cokamAM sthApana karyA che maMgalakalazo jayAM evuM; (caMtaLavaDasuyatorAhi-tuvAravesamAnuM) jemAM pratyeka gharane daravAje daravAje caMdananA kalazothI ramaNIya lAgatAM toraNo bAMdhelAM che evuM; (sattosatta-vipula-vaTTa-pAriyamannAmanAvuM) u52thI TheTha bhUmi sudhI lAMbo, vizALa, goLa AkArano, ane laTakI rahelo, AvA prakArano che puSpamAlAono samUha jyAM evuM; (paMcavaLasarasasuraddimuvavavuvuMgovayAraliyaM) rasasahita ane sugaMdhamaya evA paMcavartI puSponA samuhane yogya yogya sthaLe goThavela hovAthI saMskAra yukta; (AlAguru-pavanakuMDu-tuva --AMtapUvama For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 223
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir YEAR kalpasUtra bhASAMtara kSa mayaMtaiggfmarAma) kALo, agaru, uMcI jAtano kiMThuM selArasa, ane baLI rahelo dazAMgAdi dhUpa, e paMcama badhA padArthono baheka mArI rahelo ane cAre tarapha phelAI rahelo je sugaMdha, te vaDe ramaNIya; (sughavaradhaI) hI vyAkhyAnam uttama gaMdhavALAM je uMcI jAtanAM cUrNo, teonA sugaMdhayukta; (ghaTTisUrya) sugaMdhI padArthonI banAvelI je guTikA, tenI sadaza atizaya sugaMdhI; AvA prakAranuM nagara tame pote karo tathA bIjAo pAse karAvo. vaLI nagara kevuM karo ? - (na-nA-) nAca karAvanArA; nAca karanArA; (ga7) dora para caDI khela karanArA; (ma7-muDhiya-) mallayuddha karanArA, muSTithI yuddha karanArA; (vernavaI-) mANasone hAsya-kutUhala karAvanArA vidUSako, athavA jeo mukhanA cALA karI kUdI kUdIne nAce che te - bhAMDa, bhavAiyA; (pavA-) hAthI, uMTa ke uMcA rAkhelA vAMsane TapI janArA, athavA nadI vigerene taranArA, (-) rasika kathAo kahenArA (paDhA-) = kAvya-kavitta bolanArA, (tAsaT-) rAsa ramanArA, (3mAravaDavA-) koTavALo, (naM) vAMsa para caDI tenA agrabhAga para khelanArA, (baMnna-citrapaTa hAthamAM rAkhI bhikSA mAganArA-gaurIputro, ( tUna-) cAmaDAnI masakane vAyarAthI bharI vajAvanArA, (tuMdffor-) vINA vagADanArA, (3omtAnA rAjIpurAM DhArave) tathA aneka je tALIyo vagADI nAca karanArA, athavA tALI vagADatA chatA kathA kahenArA; evI rIte ? kSatriyakuMDagrAmanagarane aneka prakAranA rammata-gammata karanArA loko vaDe yukta tame pote karo tathA bIjAo 224 For Private and Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara pAse karAvo. (rattA ravattA ya) upara mujaba kAryo tame pote karIne tathA bIjAo pAse karAvIne (nUyada paMcama vyAkhyAnamu musattasaha ra 3) hajAro dhoMsarA tathA hajAro muzala eTale sAMbelAne uMcA karAvo; eTale A mahotsavanA divasomAM gADI hAMkavI, haLathI kheDavuM, sAMbelAthI khAMDavuM-pIsavuM, vigere kAryo baMdha rakhAvo. (3ravittA) dhoMsarA ane musalane uMcA rakhAvI (mama mAriye prarvAda) mArI A AjJAne pAchI pANI Apo, eTale ke - mArI AjJA mujaba dareka kAryo karIne pAchA AvI mane nivedana karo 100 (ta te krocipurA) tyAra pachI te kauTuMbika puruSo (siddhaye raiparva vattA samAjanA) siddhArtha rAjA vaDe A pramANe kahevAyA chatA ( hanu) nAva diyA) harSita thayA, saMtoSa pAmyA, yAvat praphullita hRdayavALA thaIne (rayeLa navi DijittA) be hAtha joDI, yAvatu dase nakha bhegA karI, Avarta karI, mastake aMjali joDIne "je Apa svAmI AjJA karo cho te mujaba karazuM' e pramANe siddhArtha rAjAnI AjJAnA vacanane vinayapUrvaka svIkAre che. svIkArIne (vipAmeva kapure nA jaladI kSatriyakuMDapura nagaramAM jaIne (vArasohavi nAva 3ravittA) kedakhAnAmAM rahelA kedIone choDI mUke che, yAvatu siddhArtha rAjAe pharamAvelA dareka kAryo saMpUrNa karI hajAro dhoMsarAM ane sAMbelAne uMcA karAvIne tene siddhaye ) jyAM siddhArtha kSatriya che, (teva 3vAchatti) tyAM Ave che. (3vAchittA) AvIne (0rayatna) nAva va) be hAtha joDI, 225 For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara J F www.kobatirth.org yAvat dase nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, aMjali joDIne (siddhatvasa attiyasta ro) siddhArtha kSatriya rAjAnI (tamALattiyaM pa--bitti) te pUrve kahelI AjJAne pAchI Ape che, eTale 'ApanI AjJAnusAra ame dareka kAryo karyAM e pramANe nivedana kare che' 101 (ta! huM se siddhatve rAyA) tyAra pachI te siddhArtha rAjA (neLeva aTTaLasAnA teLeva vALacchar3a) jayAM kasaratazAlA che tyAM Ave che. (vAcchinnA) AvIne tyAM kasarata karI, telathI mardana karAvI, snAna karavAnA gharamAM snAna karI, caMdanAdithI zarIre vilepana karI, uttama vastro tathA bahumUlyavALAM AbhUSaNo paherI, (nAva soroLa) yAvat-sarva prakAranI Rddhi, ucita sarva vastuono saMyoga, pAlakhI, ghoDA, vigere sarva prakAranAM vAhana, parivArAdi sarva samudAya, ane sarva avarodha eTale aMtaHpura vaDe yukta thayelo evo te ~ siddhArtha rAjA kaI kaI sAmagrI vaDe yukta che ? te kahe che- (savaghugha-vatya-manA-saMgaravimUsA!) sarva jAtanAM puSpa, sugaMdhI padArtho, vastro, mAlAo, ane alaMkArAdirUpa zobhA vaDe yukta; (savatuDiyasadninACuI) sarva prakAranA vAjiMtronA zabda ane pratizabda eTale paDaghAo vaDe yukta; (mA rUddhI!) chatrAdi rUpa mahAn Rddhi, (mayA nuIc) ucita evI vastuonI mahA ghaTanA, (mahayA vabheLuM) moTuM sainya, (mA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 226
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam || ||| Ill vAdo) pAlakhI, ghoDA vigere ghaNAM vAhana, (mahayA sumavi) parivArAdi moTo samudAya, (mahayA varaDiyanamasamaMvADari) ane uttama vAjiMtrono eka sAthe vAgI rahelo je moTo dhvani, te vaDe yukta che. vaLI te siddhArtha rAjA kevA che? - (saMpatti-ri-) zaMkha, DaMko-nagAruM, nobata, (jJarisTaramudi) khaMjarI, raNazIMgu, (hukuramuraMga-mu-) huDuka nAmanuM vAjiMtra, Dhola, mRdaMga, (hRiinAvosanIyara) ane duMdubhi nAmanuM devavAdya; e sarva vAjiMtronA je gaMbhIra avAja ane teonA paDaghArUpa thato je pratidhvani, te vaDe yukta; AvI rIte sakala sAmagrIthI vibhUSita thayelA siddhArtha rAjA dasa divasa sudhI mahotsavarUpa kulamaryAdA kare che. kevA prakAranI kulamaryAdA kare che? te have kahe che - (3suve) zaheramAM vecavAne AvatA karIyANAnI jakAta mApha karI, ( 3ra vi) gAya vigere upara levAto kara baMdha karyo, kheDUto pAsethI | kheDano levAto bhAga mApha karyo, (3ra) je manuSyone je cIja joIe temane bajAramAMthI mUlya dIdhA vinA ka ja levAnI chUTa ApI, ane te cIjonI je kiMmata hoya te potAnA khajAnAmAMthI ApavAno baMdobasta karyo, (3maM) kharIda-vecANa baMdha karAvyuM, jene je cIja joIe tenI kiMmata karyA vinA ja te laI Ave, ane vepArIne rAjyanI tijorImAMthI nANAM maLI jAya; (3magve) sipAI, amaladAra vigere koI paNa 2 27 For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam rAjapuruSa koInA paNa gharamAM praveza na karI zake evA baMdobastavALI kulamaryAdA karI, vaLI kevA prakAranI kulamaryAdA karI? - (3raMDima) gunhA mujaba rAjAne dhana ApavuM paDe te daMDa, ane moTo gunho thavA chatAM rAjAne thoDuM dhana ApavuM paDe te kudaMDa; AvA daMDa ane kudaMDavaDe rahita evI; eTale dasa divasa sudhI darekanA daMDa mApha karyA. (3gharima) RNarahita evI, eTale dareka deNadAronuM karaja rAjya taraphathI cUkavI || ApI RNamukta karanArI evI kulamaryAdA karI. (LiyAvaranI phunnatiyuM) ramaNIya gaNikAo vaDe sahita je nATakanAM pAtro, teo vaDe yukta evI; (potAnA rAjuriya) nAca karanArA, aneka nartako vaDe sevAelI, (3vpuddhayamukuM) jenI aMdara mRdaMga bajAvanArA niraMtara mRdaMgo bajAvI rahyA che evI; (3manAyamannAma) vikasvara banelI puSpamAlAo vALI; (capavItiyapuranA nava) prasanna thayelA ane tethI ja ahIMthI tahIM pharI ramata-gamata karanArA zaherIo ane dezavAsIlokovALI; (hasa vise ripha. 6) AvA prakAranI mahotsavarUpa kulamaryAdAne siddhArtha rAjA dasa divasa sudhI kare che ./102aa/ (ta je se siddhatve rAyA) have te siddhArtha rAjA (sAdiyA virUDayA, vaTTamALag) dasa divasa sudhInI mahotsavarUpa kulamaryAdA pravarte chate (sa34 sAdarA sayasAranA 1) seMkaDo hajAro ane 228 For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dApi kalpasUtra bhASAMtara paMcama A vyAkhyAnam rtha lAkho parimANavALA bhAgone eTale ----- vItarAga paramAtmAnI alaukIka pUjAone aMge ahIM yAga | zabdano "jinapratimAnI pUjA' e pramANe ja artha karavo; kAraNa ke, mahAvIra svAmInAM mAtA-pitA pArzvanAtha prabhunAM saMtAnIya zrAvaka hatAM, ema AcArAMga sUtramAM kahyuM che. A pramANe AcArAMga sUtranI zAkhe teo zrAvaka hovAnuM nizcita hovAthI ane zrAvakane bIjA yogono asaMbhava hovAthI, ahIM yAga zabdano | jinapratimAnI pUjA' evo ja artha karavo vaLI "yAga' zabdamAM 'yaju' dhAtu che, ya dhAtuno artha pUjA thAya che, tethI yoga zabdathI "jinapratimAnI pUjA" evo artha samajavo. (rA3 bhANa 3) parvAdi divase kADhela dravyanuM tathA meLavela dravyanA bhAganuM dAna (tamAne vAvenA 35) pote Ape che tathA bIjAo pAse apAve che. (saU 34 sArasaU sayasArasaU 3 ) vaLI seMkaDo, hajAro ane lAkho vadhAmaNAMne (jIje ga) pote grahaNa kare che (himA 35) tathA bIjA nokara vigere pAse grahaNa karAve che (pUrva vA vidara) AvI rIte dasa divasa sudhI kulamaryAdAne karatA chatA siddhArtha rAjA vicare che II103 (tay of samAsa mAvo mahAvIrasa 3-viyaro) have zramaNa bhagavAna mahAvIranA mAtA pitA ' 1. juo zrI AcArAMgasUtra, dvitIya zrutaskaMdha, tRtIya cUlikA, paMdaramuM adhyayana, patra 422. (prakAzaka-zrI Agodaya samiti) * 229 For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra FAPY hA (H HAI kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu. (tame divase) prabhunA janmane pahele divase ( dihiyaM tti) kulamaryAdA kare che, arthAtu putrajanmane ucita evI kulakramathI AvelI kriyA kare che. (taDA diva) tyAra pachI trIje divase (caMdra-sUTuM renti) candramA ane sUryanA darzanarUpa utsavavizeSa kare che. teno vidhi A pramANe-putrajanmathI be divasa gayA bAda trIje divase vaDIla gRhastha evo guru arihaMta prabhunI pratimA AgaLa sphaTika athavA rUpAnI banAvelI candramAnI pratimA pratiSThita karI, pUjI, vidhi pUrvaka sthApana kare. tyAra pachI snAna karelI ane vastro tathA AbhUSaNothI vibhUSita thayelI evI putrasahita mAtAne candrano udaya thatAM pratyakSa candranI sanmukha laI jaIne "OM arajo si, nizAvo si, nakSatrapatirasa, sudhAro si, gaudhAma si, vunnI vRddhi guru svAhA" ityAdi candrano ma7 uccArato gRhasthaguru, mAtAne tathA putrane candranuM darzana karAve, ane putra sahita mAtA gRhasthagurune namaskAra kare tyAre guru AzIrvAda Ape ke - "sarvoSadhImizramarIcirAjiH, sarvApadAM saMharaNapravINaH / karotu vRddhiM sakale'pi vaMze, yuSmAkamiMduH satataM prasannaH // 1 // " "sarva auSadhio vaDe mizrita kiraNonI paMkti vALo ane samagra Apattiono vinAza karavAmAM huM kuzaLa evo candra niraMtara prasanna thaI, tamArA sakala vaMzane viSe sarva prakAre vRddhi karo". 230 For Private and Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ve E 1 kalpasUtra bhASAMtara tyAra pachI sthApita karelI candranI mUrtine visarjana kare. evI ja rIte sUryanuM paNa darzana karAve; vizeSa paMcama eTalo ke sUryanI mUrti suvarNanI athavA tAMbAnI banAvavI. putra sahita mAtAne sUrya sanmukha laI jaI A hima vyAkhyAnam pramANe ma- bhaNe - "OM 3 sUDasi rinaroDasi, tamopado si, sahaviroDarisa, vAkyasurIsa, asara, 32 curnaca turaM puruM pramoTuM kuru kuru svAhA" e pramANe sUryano mantra uccArato te gRhasthaguruputrane tathA thiI mAtAne sUryanuM darzana karAve, ane putra sahita mAtA gurune namaskAra kare tyAre guru AzIrvAda Ape ke - ___ "sarvasurAsuravandhaH, kArayitA'pUrvasarvakAryANAm / bhUyAt trijagaccakSu-rmaGgaladaste saputrAyAH // 1 // " "sarva devo ane asurone vaMdanIya, apUrva evA sarva kAryo karAvanAro, ane traNa jagatamAM cakSu tulya che evo sUrya putra sahita tamone maMgala ApanAro thAo." AvI rIte AzIrvAda ApI sthApita karelI sUryanI mUrtine visarjana kare. evI rIte candra-sUryanA kiDa darzanano vidhi kulakramathI Avelo jANavo. paNa hAlamAM to candra-sUryane ThekANe bALakane ArIso dekhADe che. | ( vire) tyAra pachI putrajanmane chaThe divase prabhunA mAtA pitA (dharmanAriyegAnti) rAtrie kuladharma pramANe jAgaraNa mahotsava kare che. (vArasane divase vizvane evI rIte dareka prakAranI kulamaryAdA 231 For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 1 www.kobatirth.org karatAM agIyAramo divasa vyatikrAnta thatA (nivRtti! gasujJammammaraNe) ane nAlaccheda vigere azuci evI janmakriyAo samApta karyA bAda, (saMnne vArasAde vivase) putrajanmanA bArame divase prabhunAM mAtA pitA (viDAM saLa-pALa-Ama-sAme vavapnaDAventi) puSkaLa azana pAna, khAdima ane svAdima, e pramANe cAre prakAranA AhAra taiyA2 karAve che. (vavaaDAvittA) taiyA2 karAvIne (mittanApha-) mitro, jJAti eTale potAnI jAtinA manuSyo, (niya-) putra-pautrAdi svakIya manuSyo, (sacaLa-saModhi-)svajana eTale pitrAio, putrI-putrAdinA sasarA sAsu vigere saMbaMdhio, (parinAM) dAsI dAsa vigere potAnA nokara-cAkara, (nAC 34 atti! Ja) ane jJAtakuLanA kSatriyone (maMtetti) bhojanane mATe AmaMtraNa kare che - notaruM Ape che. (AmaMtittA) AmaMtraNa karIne (teo pA AyA) tyAra pachI prabhunA mAtA pitAe snAna karyuM. vaLI teoe zuM zuM karyuM ? - (calimmA) karela che balikarma eTale iSTadevanI pUjA jeoe evA, (ghoyamaMgalapAyacchinnA) vighnanA vinAza mATe karyAM che tilaka vigere kautuko tathA dahIM, dhro, akSata vigere maMgalarUpa prAyazcitto jeoe evAM; vaLI prabhunA mAtA pitA kevAM che ? - (suddhAvesADuM maMgallADuM pavArUM vatyArUM parihiyA) svaccha, je paherIne bhojanamaMDapamAM praveza thaI zake evAM, ane utsavAdi maMgalane sUcavanArAM, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ICP paMcama vyAkhyAnam 232
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara AvA prakAranAM uttama vastro paheryA che jeoe evAM; (3khamadhamaratnasirIrA) thoDI saMkhyAvALAM paMcama ane ghaNAM kiMmatI AbhUSaNo vaDe zobhAvelAM che zarIra jeoe evAM, AvA prakAranAM siddhArtha rAjA ane vyAkhyAnamu trizalArANI thaIne (bhAvenApu) bhojana samaye (maumaMdasa) bhojanamaMDapamAM AvIne (sudAsabAvarIyA) uttama Asana para sukhapUrvaka beThAM, (te mitta-nADu-niyama-satha-saMdha-rijhane nAei ofe saddhi) ane bhojanane mATe AmaMtraNa karI bolAvelA te mitro, jJAtinA manuSyo, putra pautrAdi svakIya manuSyo, pitrAI vigere svajano, putrI-putrAdinA sasarA sAsu vigere saMbaMdhIo, dAsI, dAsa vigere parijano, ane jJAtakuLanA kSatriyo sAthe (te viratna 3vf vALa sTAramAM sAme) te taiyAra karAvelA evA vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimane (mAsamA) AsvAdana karatA, eTale zeraDI vigere jevA keTalAka padArthono che. thoDo bhAga khAtA ane vizeSa bhAgano tyAga karatA chatA, (visAmA) visvAdana karatA, eTale khajura vigere jevA keTalAka padArthono vizeSa bhAga khAtA ane thoDA bhAgano tyAga karatA, (ramuMnemA) lADu vigere keTalAka padArthone saMpUrNa khAtA, (rimANamA) ane keTalAka svAdiSTa padArthone paraspara AgrahathI | ApatA (vA vidatta) siddhArtha rAjA ane trizalA kSatriyANI potAnA sagA-saMbaMdhIo ane jJAtijano thI sAthe AnaMdathI bhojana kare che 104 sino 233 For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam II (miyamujuttarathA vi ra ja samA) AvI rIte jamI-bhojana karIne tyAra pachI beThakane sthAne AvI teoe (3yaMtA jovA paramasumUyA) zuddha jaLathI Acamana karyuM, mukhamAM bharAI gayela bhAta vigere anAjane dUra karI cokhA thayA, ane tethI ja parama pavitra thaIne (ta mitta-nA-niyama-sayA-saMvadhi-jJivi nANa * tti ) te mitro, jJAtinA manuSyo, putra-pautrAdi svakIya manuSyo, svajano, saMbaMdhIo, parijano, ane [iNNe jJAtakuLanA kSatriyone (vinneof gqtya-saMgha-maltA-DartavAre) puSkaLa uttama prakAranAM puSpo vaDe, vastro vaDe, sugaMdhI cUrNo vaDe, puSponI guMthelI mALAo vaDe, ane vividha prakAranAM AbhUSaNo vaDe (savAreni sammAnti) satkAra kare che, tathA vinayapUrvaka namravacanothI temanuM sanmAna kare che. (savarittA sammAnittA) satkAra ane sanmAna karIne (taraseva mittanA-niyama-sayA-saMdha-skisa nAyA svattiyA ja pura) te ja mitro, jJAtinA manuSyo, putra-pautrAdi svakIya manuSyo, svajano, saMbaMdhIo, parijano, ane jJAtakuLanA kSatriyonI AgaLa ( vayAsa) siddhArtha rAjA ane trizalA kSatriyANI A pramANe bolyAM ke - 10pA (ddhi ji revAbupriyA ! 3khuM sitArAMti karma vavayaMsaMsi samAsa) he devAnupriyo ! amAro A bALaka garbhamAM AvyuM chate pahelAM paNa eTale bALaka garbhamAM hato tyAre paNa (Ame thI) amone AvA svarUpano (tyig nAva samugatya) AtmaviSayaka yAvatu-ciMtita, prArthita ane manogata 234 For Private and Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara The C www.kobatirth.org saMkalpa utpanna thayo hato ke - (namiDuM 2 khaM gamyuM pusa vAra) jyArathI AraMbhIne ApaNo A bALaka (kisi mattA vavante) kukhane viSe garbhapaNe utpanna thayo che (tamir3e = ) tyArathI AraMbhIne (gunhe hiroLa vagAmo) ApaNe hiraNyathI vRddhi pAmIe chIe, (suvoLuM dhanerna dhanneLa aeLa) suvarNathI, dhanathI, dhAnyathI, rAjyathI, (jJAva sAvajJeLa pIsavAremAM) yAvat vidyamAna evA pradhAna dravyathI, mAnasika saMtoSathI, ane svajanoe karelA satkArathI (va nava mivaddhAmo) atizaya atizaya vRddhi pAmIe chIe (sAmaMtarAyALo vasamAyA ) vaLI sImADAnA rAjAo vaza thayA che / / 106 // (taM nayA aaN) tethI jayAre (gamyuM pusa vAra! nA! visaTTa) ApaNA A bALakano janma thaze (tayA khaM gande) tyAre ApaNe (yasa vArasa) A bALakanuM (maM vALustva) A dhana vigerenI vRddhine anurUpa (muLa muLaniR) guNothI AveluM, ane tethI ja bALakanA guNothI utpanna thayeluM evuM (nAdhinuM rissAno 'vandramALu' tti)'vardhamAna' e pramANe nAma pADazuM. (tA lagna gamyuM maLoraisaMpattI nAyA) te amone pahelAM utpanna thayela manorathanI saMpatti Aje saphaLa thaI che, (te hoya aaN gaduM mAre vaddhamAne nAmeLa) tethI amAro A kumAra nAma vaDe 'vardhamAna' ho, eTale amArA A putranuM nAma 'vardhamAna' pADIe chIe II107|| For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 235
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam (sama mA mahAvIre savAre ) zramaNa bhagavAn mahAvIra kAzyapagotranA hatA, (ta ne to | nAmadhannA kuvamahatta) temanAM traNa nAma A pramANe prasiddha thayAM che; (nahIM-) te AvI rIte - (uSmA-pi saMti uddhamA) mAtA pitA saMbaMdhI eTale mAtA pitAe pADeluM 'vardhamAna' e pramANe prathama nAma. (sadasamudyA sama) rAga-dveSa rahitapaNAno je sahaja guNa, te sahaguNapaNe tapasyA karavAnI kSaNe zaktiyukta hovAthI prabhunuM bIjuM nAma "zramaNa' paDyuM. (sayanne mA-meravAir) vIjaLI paDavI, vigere Akasmika banAvothI thato je Dara te bhaya kahevAya, ane siMhAdithI thato je Dara te bhairava kahevAya, te bhaya-bhairavothI paNa prabhu calAyamAna thayA nahi; (rIsado-varasaVIt ati) bhUkha tarasa vigere bAvIsa prakAranA parISaho, che ane devatA saMbaMdhI vigere cAra prakAranA upasargo athavA bheda sahita gaNIe to soLa prakAranA upasargo; hi te parISaho ane upasargone kSamApUrvaka sahana karanArA, eTale asamarthapaNe nahi, paNa kSobharahitapaNe sahana karanArA; (DimA pAtA) bhadrAdi pratimAone athavA ekarAtrikI pramukha abhigrahone pAlanArA, () traNa jJAna vaDe zobhatA hovAthI dhImAnuM eTale jJAnavALA; (ratitisa) arati ane ratine sahana karanArA, eTale sukhamAM harSa ane duHkha paDatAM kheda nahi karanArA; (vi) eTale guNonA bhAjanarUpa, athavA vRddhAcAryonA mata mujaba rAgadveSarahita; (variyasaMpanne) parAkrama yukta, arthAt potAne mokSagamanano nizcaya 236 For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu hovA chatAM paNa tapasyAdimAM pravRtti karavAthI parAkramazALI; prabhu AvA prakAranA vIratAnA asAdhAraNa | guNoe karIne yukta hatA tethI (seTiM nAma caM samaje mAve mahAvIru devoe temanuM 'zramaNa bhagavAnuM mahAvIra' e pramANe trIjuM nAma pADyuM /108 devoe prabhunuM nAma vIra kevI rIte pADyuM? te saMbaMdhamAM A pramANe saMpradAya che - devo, asuro ane narezvaroe karyo che janmotsava jemano evA prabhu dAsa-dAsIo vaDe parivarelA ane sevako vaDe sevAtA bIjanA caMdramA peThe tathA kalpavRkSanA aMkurA peThe divase divase vadhavA lAgyA. prabhu bALaka hatA te samaye paNa mahAnu tejasvI, caMdramAM sarakhA manohara mukhavALA, suMdara netravALA, bhramara samAna zyAma kezavALA, paravALA jevA lAla hoThavALA, hAthInI gati jevI manohara gativALI, kamala jevA komala hAthavALA, sapheda dAMtavALA, sugaMdhI zvAsavALA, devo karatAM paNa adhika rUpavALA, jAtismaraNayukta traNa jJAna vaDe zobhatA, nIrogI, dhairya gAtmIyadi guNonA nidhi ane jagatane viSe tilaka samAna hatA. have AvI rIte moTA thatA prabhu ATheka varasanA thayA tyAre pote ramata-gamatamAM Asakti rahita hovA chatAM paNa sarakhI ummaranA kumAronA ati AgrahathI teo sAthe krIDA karatA AmalakI krIDA karavA mATe eTale vRkSa para caDavAnI tathA vRkSanI DALIo TapavAnI rammata karavA mATe nagara bahAra gayA. tyAM prabhu tathA bIjA kumAro 237 For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org vRkSa para caDavuM-kUdavuM pramukha rammata karavA lAgyA. have A vakhate saudharmendra potAnI sabhAmAM prabhunA dhairyaguNanI prazaMsA karavA lAgyo ke - "he devo ! hamaNAMnA kALamAM manuSyalokamAM zrIvardhamAna kumAra bALaka hovA chatAM mahA parAkramI che, temane IndrAdi devo paNa bIvarAvavAne asamartha che, ahA ! nAnI ummaramAM paNa kevA parAkramI che. bALaka hovA chatAM paNa kevA dhairyazALI che." AvAM saudharmendranAM vacana sAMbhaLI koI mithyArdaSTi deva vicAravA lAgyo ke - "are ! indrane potAnI ThakurAInA garvathI niraMkuza vacanothI caturAI AvI hoya ema lAge che. rUnA puMmaDAthI nagarane dATI devA jevA AvA mUrkhAI bharelA vacanonI koNa buddhimAna zraddhA kare. eka pAmara kIDA sarakhA mAnavIne devo karatAM paNa keTalI hade caDAvI de che. zuM eka mAnavI - bALakanuM dhairya devo paNa calAyamAna na karI zake e mAnavA yogya che ?, nahi nahi, mATe huM hamaNAM ja tyAM jaI te kumArane bIvarAvI indranuM vacana juduM pADuM." A pramANe vicAra karI te deva kumAro ramI rahyA hatA tyAM Avyo; ane sAMbelA jevA jADA, capaLa be jIbhavALA; caLakatA maNivALA bhayaMkara phUMphADA mAratA, kAjala samAna kALA varNavALA, krUra AkRtivALA, ane vistRta phaNAvALA AvA prakAranA moTA sarpanuM rUpa banAvIne teNe krIDA karavAnA vRkSane vIMTALI dIdhuM. Avo bhayaMkara sarpa joI bhayabhIta banelA badhA kumAro 2mata paDatI mUkI tyAMthI nAsI gayA, paraMtu mahAparAkramI, dhairyazALI, zrIvardhamAna kumAre jarA paNa DaryA vagara pote tyAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 238
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9 S kalpasUtra bhASAMtara jaI te sarpane potAne hAthe pakaDI dUra pheMkI dIdho. AvI rIte sarpane dUra pheMkI dIdhelo joI nirbhaya banelA 1 paMcama kumAro pAchA ekkA thaI gayA, ane rammata cAlu karI dIdhI. te deve vicAryuM ke - vardhamAnakumAra AvI rIte vyAkhyAna to na DaryA, mATe bIjI rIte bIvarAvuM." A vakhate ekkA thayelA kumAro daDAnI rammata karI rahyA hatA, deva paNa kumAranuM rUpa vikarvI teo sAthe || bhaLI gayo, ane teo sAthe ramavA lAgyo. daDAnI rammatamAM teoe evI zarata karI hatI ke - je hArI jAya te jItelAne khabhA upara besADe. kumAra banelo te deva zrIvardhamAna kumAra sAthe daDAthI ramato thako hArI gayo, tyAre huM hAryo, ane vardhamAna kumAra jItyA" ema bolato te kumAra banelo deva zrIvardhamAna kumArane potAnA khabhA upara besADI prabhune bIvarAvavA mATe devazaktithI sAta tADa jeTalA uMcA zarIravALo thaI gayo. prabhue te svarUpa jANIne vaja jevI kaThora muSTithI tenI pITha para evo to prahAra karyo ke, je prahAranI vedanAthI cIsa pADato ane pIDAelo te deva maccharanI jema saMkocAI gayo. prabhunuM A parAkrama ane zairya pratyakSa dekhI indranA vacanane satya mAnatA te deve potAnuM svarUpa pragaTa karyuM, ane saghaLo AgaLano vRttAMta kahI saMbhaLAvI bolyo ke, "he paramezvara ! indra devasabhAmAM ApanA dhairyaguNanI jevI prazaMsA karI tenuM dhairya che meM pratyakSa joyuM, he svAmI ! meM parIkSA mATe Apane bIvarAvavA prayatna karyA, te aparAdhanI kSamA karo." 239 For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ESa ( pI kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu Irell AvI rIte prabhu pAse potAnA aparAdhanI vAraMvAra kSamA yAcI, prabhune namaskAra karI, te deva potAne sthAnake gayo. te vakhate saMtuSTa thayelA indra prabhune bAlyAvasthAmAM paNa mahAnuM parAkramI dekhIne gheryazAlI prabhunuM 'vIra' e pramANe nAma pADyuM. have prabhu ATha varasathI kAMIka adhika ummaranA thayA. jo ke prabhu to janmathI ja traNa jJAnanA dhaNI hatA, chatAM te samaye paramaharSita thayelAM mAtA-pitAe mohathI sAmAnya putra peThe bhaNAvavA mATe pAThazALAe mokalavA vicAra karI, zubha muhUrta ane zubha lagna mahotsavapUrvaka sarva prakAranI taiyArI karI. sagAM| saMbaMdhIono hAthI, ghoDA vigere vAhanothI, hAra, mugaTa, kuMDala, bAjubaMdha, kaMkaNa vigere AbhUSaNothI, ane paMcavarNI ramaNIya rezamI vastrothI AdarapUrvaka satkAra karyo. bhaNAvanAra paMDitane yogya mahAmUlyavALAM ghareNAM, vividha prakAranAM vastro, ane zrIphaLa vigere uttama vastuo taiyAra karI. pAThazALAnA vidyArthIone | vaheMcavA mATe sopArI, sAkara, badAma, drAkSa, cAroLI, mIThAI, ane vividha prakAranAM vastro maMgAvyA. suvarNa ratna ane rUpAthI jaDelAM pATI, khaDIyo, lekhaNa vigere bhaNavAnAM upakaraNo taiyAra karyA. sarasvatI devInI pratimAnI pUjA mATe kiMmatI ratno ane motIthI jaDeluM suvarNanuM manohara AbhUSaNa taiyAra karyuM. kuLanI vRddha strIoe prabhune pavitra tIrthajaLa vaDe snAna karAvI, caMdana kapUra vigere sugaMdhI padArthothI 240 For Private and Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara hari cA paherI vilepana karyuM. tyAra pachI uttama vastro, divya AbhUSaNo, ane puSpamALA vaDe alaMkRta thayelA prabhune paMcama suvarNanI sAMkaLathI zobhI rahelA uttama hAthI upara besADyA. sevakoe prabhunA mastaka upara ramaNIya chatra mi. vyAkhyAnamu dhAraNa karyuM, candranAM kiraNo jevAM sapheda cAmaro vIMjavA lAgyA, gavaiyAo gAyana gAvA lAgyA, vAjiMtro madhura svare vAgavA lAgyAM, vividha prakAranA manohara nAca thavA lAgyA, yAcakone icchita dAna ApavA lAgyA, caturaMgI senAthI parivarelA zrIvardhamAna kumAra AvI rIte mahotsavapUrvaka paMDitane ghera padhAryA. paMDita paNa lalATAdimAM caMdananAM tilaka karI, parva divase paheravAnAM uttama ane svaccha vastro paherI AbhUSaNothI alaMkRta banI, zrIvardhamAna kumAranA AgamananI rAha joI prathamathI taiyAra thaIne beThA hatA. prabhu pAThazALAmAM AvI yogya sthAne beThA. have A vakhate vAyuthI uDatI patAkA, samudramAM saMkramela candramAnuM pratibiMba, madonmatta hAthInA kAna, strInuM citta, pIpaLAnuM pAna ane kapaTInA dhyAnanI jema, indranuM siMhAsana prabhunA prauDha prabhAvathI calAyamAna thayuM. potAnuM acaLa paNa siMhAsana AvI rIte akasmAtmAne calAyamAna thayeluM joI indra avadhijJAnano upayoga mUkI prabhuno saMbaMdha jANI atizaya vismaya pAmyo, ane devonI samakSa bolyo ke - "he devo, juo to kharA!, traNa jJAnanA dhaNI ane sarva zAstronA pAragAmI tIrthaMkara prabhune paNa mAtA-pitAe mohavaza thaI alpavidyAvALA eka sAdhAraNa manuSya pAse bhaNavA mokalyA ! 241 For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma paMcama kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. A to ThIka thatuM nathI, kAraNa ke - AMbA para toraNa bAMdhavuM, amRtamAM mIThAza lAvavA bIjI cIjo nAkhavI, sarasvatIne bhaNAvavI, ane candranI aMdara sapheda guNanuM AropaNa karavuM jema nakAmuM che; tema tIrthaMkara prabhu viDI svayaM jJAnI hovA chatAM temane pAThazALAmAM bhaNavA mATe mokalavAnuM kArya nirarthaka che. prabhu AgaLa je vacanono ADaMbara karavo te mAtA AgaLa mAmAnuM varNana karavA jevuM, laMkAnivAsI manuSya AgaLa samudranA kallolanuM varNana karavA jevuM, ane samudra AgaLa lavaNanuM bheNuM mUkavA jevu nirarthaka che; kAraNa ke - jinezvarI to bhaNyA vinA ja sarva zAstronA pAragAmI, dravya vinA paNa paramezvara, ane AbhUSaNo vinA paNa manohara hoya che. mATe mArI pharaja che ke, prabhuno avinaya na thavA devo joIe." A pramANe devasabhAmAM prabhunA guNonuM varNana karI indra turata brAhmaNanuM rUpa dharI jyAM paMDitanuM ghara hatuM tyAM Avyo. tyAra pachI paMDitane na yogya Asana para prabhune besADI indra prabhune evA to prazno pUchyA ke, je vyAkaraNamAM adhika kaThina hovAthI teonI siddhi paMDita paNa karI zakato na hato. potAnA manamAM ghaNA vakhatathI rahelA saMdeha pUchelA joI ne paMDita vicAravA lAgyo ke - "lAMbA samayathI zAstrono abhyAsa karavA chatAM je saMdehonuM nirAkaraNa mArAthI thaI zakyuM nathI teonA uttara A bALaka kevI rIte ApI zakaze? AvI rIte loko paNa vicAravA lAgyAke, A AvA kaThina praznonA uttara A bALaka kevI rIte ApI zakaze ?' AvI rIte paMDita tathA loko vicAramagna 242 For Private and Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org thaI beThA hatA, ane uttaranI rAha joI rahyA hatA, tevAmAM prabhue te dareka praznonA uttara sArI rIte ApyA. paMDitanA manamAM je je bAbatanA saMdeha hatA, te dareka saMdeha indre avadhijJAnathI jANIne bhagavAnane pUchyA, prabhue te dareka saMdehanA uttara sArI rIte ApyA, tyArathI "jainendra" nAmanuM vyAkaraNa thayuM. AvI rIte prabhue ApelA uttara sAMbhaLI sakala loko vismaya pAmyA ke - aho ! vardhamAna kumAra bALaka hovA chatAM ATalI badhI vidyA kyAM bhaNyA ? AzcaryamAM garakAva thayelo paMDita paNa vicAravA lAgyo ke - "bAlyakALathI paNa mArA je saMzayonuM moTA moTA paMDitoe paNa nirAkaraNa karyuM na hatuM te sakala saMzayone A bALaka hovA chatAM teNe dUra karyA ! vadhAre Azcarya to e che ke, Avo vidyAvizArada hovA chatAM tenI kevI gaMbhIratA che ! athavA AvA mahAtmA puruSanuM to Avu AcaraNa hovu yukta ja che, kAraNa ke - jema zarada RtumAM garjanA karato megha varasato nathI, paNa varasAda RtumAM garjanA na karato megha vase che; tema moTI moTI baDAInI vAto karato halako mANasa kAMI karI zakato nathI, paNa na bolato uttama mANasa dhArelu kAma pAra pADe che. asAra padArthano prAyaH moTo ADaMbara hoya che, paNa sAttvika padArthamAM ADaMbara hoto nathI; kemake, jevo kAMsAno avAja thAya che tevo sonAno avAja thato nathI.' ityAdi vicAra karatA paMDitane zakrendre kahyuM ke - "he vipra ! tamAre potAnA cittamAM A bALakane manuSyamAtra na jANavA, paNa A mahatmAne to traNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 243
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam jagatanA nAyaka ane sakala zAstronA pAragAmI evA zrIvIrajinezvara samajavA." ityAdi prakAre zrIvardhamAna kumAranI stuti karI indra potAne sthAne gayo, bhagavAnuM paNa jJAtakulanA sakala kSatriyothI parivarelA potAne ghera AvyA. AvI rIte bAlyAvasthA gayA bAda prabhu anukrame yauvana avasthA pAmyA, tyAre mAtA-pitAe temane ummara lAyaka ane bhogasamartha jANI zubha tithi, nakSatra ane muhUrtamAM samaravIra nAme rAjAnI yazodA nAmanI kanyA sAthe paraNAvyA. yazodA sAthe sAMsArika sukha bhogavatA prabhune priyadarzanA nAme putrI thaI. priyadarzanAne potAnA bhANeja jamAli sAthe paraNAvI, teNIne zeSavatI nAme putrI thaI. have bhagavAnanA parivAranAM nAma pote varNave che - | (samarasa je mAvo mahAvIrarasa piyA vAsavagutte ) zramaNa bhagavAn mahAvIranA pitA kAzyapa gotranA hatA, (tasa ne to nAma gA) temanAM traNa nAma (vamannitti) prasiddha thayAM che; (ta nahIM-) te A pramANe - (sikratye ru vA) siddhArtha, ( sise rU vA) zreyAMsa, (saMse rU vA) ane yazasvI. (samarasa vi mAvo mahAvIrarasa mAtha) zramaNa bhagavAnuM mahAvIranI mAtA (vAsi gu) vAziSTha gotranAM hatAM, (tI? to nAdhijJA pramAhitti) temanAM traNa nAma prasiddha thayAM che; (te gaha-) te A pramANe - 244 For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu (tisatA phuvA) trizalA, ( vinnA phuvA) videhadinnA, ( tarita phuvA) ane prItikAriNI. (samAsa bhAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane uttine supA) supArzva nAmanA kAkA hatA, (ni mAthA narvijo) naMdivardhana nAmanA moTA bhAI hatA, (jaLa suraMsa) sudarzanA nAmanI bahena hatI, (mAriyA nasoyA kinnA kutte) ane kauDinya gotranI yazodA nAmanI strI hatI. (samAsa mAvo mahAvIrarasa ghUra chAsavI guf) zramaNa bhagavAn mahAvIranI putrI kAzyapa gotranI hatI, (tIre re nAmanA gvamAhitti) tenAM be nAme prasiddha thayAM che; (ta nahIM-) te A pramANe - (3oggA phuvA, piyarvAsa rU vA) anavadyA ane pridarzanA. (samAsa mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIranI (nag siyA gu) namrakA eTale putrInI putrI kauzika gotranI hatI. (tase ja ro nAmadhannA pUvamakjhatti) teNInAM be nAma prasiddha thayAM che; (ta naha-)te A pramANe -(seva vAgasavavA ) zeSavatI ane yazasvatI I/10lA (samaLe mAve mahAvIre ) sarva kalAomAM kuzaLa evA zramaNa bhagavAn mahAvIra, vaLI kevA? - (august) karelI hitakara pratijJAno samyapha prakAre nirvAha karanArA; (Da) atyaMta suMdara rUpavALA (mAtrI) sarva prakAranA guNothI yukta banelA, athavA indriyone kAbumAM rAkhanArA, (ma) sarala 245 For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit S kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnanuM I prakRtivALA, (vinag) vaDilono vinaya karanArA, (nA) prakhyAti pAmelA, (rAyapu) jJAta eTale siddhArtha rAjA, temanA putra, (nAghunavaM) jJAta kulamAM candramAM sarakhA, (vi) vajaRSabhanArA saMghayaNa ane samacaturagna saMsthAna vaDe manohara hovAthI viziSTa prakAranA zarIra vALA (hi) videhadinnAnA apatya eTale trizalA kSatriyANInA putra, (lphina) videha eTale trizalA kSatriyANI, temanI kukhanI viSe | utpanna thayelA zarIravALA, (vidabhUmA) videhamAM eTale gRhasthAvAsamAM sukamAla, kemake dIkSA vakhate to prabhu parISaha-upasargAdi sahana karavAmAM ati kaThora hovAthI sukumAlapaNAe karIne rahita hatA, AvAM vizeSaNothI vibhUSita prabhu (tIsa vAsA visi ) trIsa varasa sudhI gRhasthAvAsamAM rahIne (3HparaM revatta hiM) prabhunAM mAtA pitA devapaNAne pAmyAM tyAre, (gumadattarae 3nmaUTUTIV) guru eTale moTA bhAI naMdIvardhana tathA mahattaro eTale rAjayanA pradhAno pAsethI dIkSA levAne anumati pAmelA, (samattapaNaum) mAtA-pitA jIvatAM hoyatyAM sudhI dIkSA na levAno abhigraha aThyAvIza varase saMpUrNa thayelo hovAthI tathA moTAbhAI naMdivardhananA AgrahathI be varasa vadhAre gRhasthAvAsamAM rahevAno abhigraha saMpUrNa thayelo hovAthI- samApta thayelI pratijJAvALA hatA. ", 246 For Private and Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org prabhu trIsa varasa gRhasthAvAsamAM AvI rIte rahyA-zramaNa bhagavAn mahAvIranI ummara aThyAvIsa varasanI thaI tyAre temanAM mAtA-pitA svargavAsI thayAM. Avazyaka sUtranA abhiprAya mujaba prabhunAM mAtApitA mAhendra nAmanA cothe devaloke gayAM, ane AcArAMga sUtranA abhiprAya mujaba acyuta nAmanA bAramA devaloke gayAM. prabhue garbhAvAsamAM pratijJA lIdhI hatI ke, 'mAtA-pitA jIvatAM dIkSA nahi laIza' te pratijJA pUrI thaI, tethI dIkSA mATe potAnA vaDIla baMdhu naMdivardhananI anumati mAgI. naMdIvardhane jaNAvyuM ke - "bhAI ! mAtA-pitAnA viyogathI haju huM pIDAuM chuM, haju to te duHkha visAre paDyuM nathI tevAmAM vaLI tame dIkSAnI vAta karo cho, Ave samaye tamAro viraha ghA upara khAra nAkhavA jevo vizeSa saMtApa karanAro thaze, mATe atyAre tamAre mane choDIne na javuM joIe". vairAgya raMgathI bhIMjAelA prabhu bolyA ke - "Arya ! A saMsAramAM dareka jIvoe mAtA-pitA, bhAI, bahena, bhAryA, putra vigere saMbaMdho ghaNI vakhata bAMdhyA, to kone mATe pratibaMdha ka2vo ane kone mATe na karavo ? tAttvika dRSTithI jotAM koI koInuM nathI, mATe zoka-saMtApa choDI gho". rAjA naMdIvardhane kahyuM ke - "bhAI ! tame kaho cho te huM paNa jANuM chuM, paNa prANapriya vahAlA bandhu ! tamAro viraha mane atyanta saMtApaka2 thaze, mATe A vakhate dIkSA na lyo, mArA AgrahathI haju be varasa ghe2 2ho. prabhue kahyuM ke - 'nare zvara ! bhale tamArA AgrahathI huM be varasa ghera rahIza, paNa mAre mATe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 247
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama kalpasUtra bhASAMtara havethI koI paNa prakArano AraMbha na karazo, huM prAsuka AhAra-pANI vaDe zarIrano nirvAha karIza'. naMdIvardhana che. rAjAe paNa prabhunuM vacana svIkAryuM. tyAra pachI prabhu be varasa vadhAre gRhasthAvAsamAM rahyA. jo ke be varasa che vyAkhyAnam sudhI prabhu vastro ane AbhUSaNo vaDe alaMkRta rahetA, paNa niravadya AhAra karatA, jala paNa acita pitA, te be varasa sudhI prabhu acita jalathI paNa sarvasnAna nahi karatAM kevala lokavyavahArathI hAtha, paga ane moTuM thI dhotA. tyArathI jIMdagI sudhI brahmacarya pALyuM. prabhue jayAre dIkSA lIdhI tyAre to temaNe sacita jaLathI snAna karyuM hatuM, kAraNa ke tIrthakarono tevo AcAra che. prabhu jayAre janmyA hatA tyAre cauda mahAsvapnathI sUcita hovAthI, nizcayathI A cakravartI rAjA thaze e pramANe lokonI vAta sAMbhaLI zreNika, caMDapradyota vigere rAjakumArone temanAM mAtA-pitAe prabhunI sevA mATe mokalyA hatA, paNa jyAre prabhune mahAvairAgI ane teNa dIkSA levA mATe tatpara joyA tyAre "A cakravartI nathI" ema jANI te rAjakumAro potapotAne ghera gayA. AvI rIte eka taraphathI pratijJA samApta thayelI hovAthI prabhu pote ja dIkSA levAne taiyAra hatA, ane tene bIjI taraphathI lokAMtika devoe dIkSAne eka varasa bAkI rahyuM tyAre eTale prabhunI ogaNatrIsa varasanI R, ummara thaI tyAre potAnA zAzvata AcAra pramANe prabhune dIkSAno avasara jaNAvavA vinaMtI karI; te sUtrakAra , kahe che - 248 For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ( pura notirdUi jhaDapablisTiM se)i vaLI jIta eTale avazyapaNe tIrthakarone dIkSAno avasara paMcama jaNAvavAno che kalpa eTale AcAra jeono evA brahmalokanivAsI navaprakAranA lokAntika devo (tArkiM) vyAkhyAnam tevA prakAranI viziSTa guNavALI vANI vaDe bolyA. te vANI kevI che? - (hiM gAva ramUrdi) iSTa eTale prabhune vallabha lAge evI, yAvatu-jene sAMbhaLavAnI hamezAM icchA thAya evI, ane tethI ja priya eTale te vANI upara dveSa na Ave evI, manane vinoda karAvanArI, atizaya suMdara hovAthI manamAM barAbara ThasI jAya evI, suMdara dhvani, manohara varNo ane spaSTa uccAravALI, samRddhine karanArI, tevA prakAranA vargo vaDe vALa yukta hovAthI upadravone haranArI, dhanane prApta karAvanArI; anarthonA vinAza rUpa maMgala karavAmAM pravINa, alaMkArAdi vaDe zobhatI, jene sAMbhaLatAM turata ja hRdayane viSe artha jaNAI jAya evI, sukomala hovAthI vize hRdayane pyArI lAge evI, hRdayane AhvAda upajAvanArI eTale hRdaya zokAdino nAza karanArI, jemAM varNo, pado tathA vAkyo thoDAM ane artha ghaNo nIkaLe evI, sAMbhaLatAM ja karNane sukha upajAvanArI, ane e suMdara lAlityavALA vargo vaDe manohara; AvA prakAranI vANI vaDe (3vara manaMtI 5) prabhune | niraMtara abhinaMdatA chatA-eTale prabhuno satkAra karatA, (3mathuvamaUT 5) tathA prabhunI stuti karatA chatA paNa (gvaM vANI-) A pramANe bolyA - jo ke prabhu to svayaM saMbuddha che - pote ja pratibodha pAmelA che, ane tethI 249 For Private and Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ja temane dIkSA aMgIkAra karavAne koInA upadezanI apekSA nathI; potAnI meLe ja dIkSA levAnA che; paNa te paMcama lokAMtika devono evo AcAra che ke - tIrthakarone dIkSAno avasara jaNAve. ane tethI ja lokAMtika devoe vyAkhyAnam prabhune dIkSAno avasara jaNAvavA mATe kahyuM ke - ||11nI (3ya naya naMA !) he samRddhizALI ! Apa jaya pAmo jaya pAmo, (3ya naya mA !) he kalyANavaMta ! ApaNI jaya pAmo jaya pAmo, (maduM te) he prabhu! ApanuM kalyANa thAo, (naya naya kariyAvaravasahA !) jagatano uddhAra karavAnI dhoMsarI dhAraNa karavAmAM samartha hovAthI te kSatriyomAM zreSTha vRSabha samAna ! Apa jaya pAmo, jaya pAmo, (vudi mamavaM!) he bhagavAn ! Apa bodha pAmo-dIkSA svIkAro, (topanAha ! sAtagArgIya vahiM ititya) he lokonA nAtha ! sakala jagatanA jIvane hitakara evuM dharmatIrtha pravartAvo, (diva-sudaniroyasara sattAsaMgIvAja mavira tti va) kAraNa ke A dharmatIrtha sakala lokane viSe sarva jIvone | hita karanAruM, sukha karanAruM tathA mokSa karanAruM thaze; e pramANe kahIne te lokAMtika devo (nayanasika TMtti) jaya jaya zabda bole che /111 (fu vi samapAsa mAvo maTAvIrasa majusaTT3 dityaghA) zramaNa bhagavAn mahAvIrane che manuSya ne ucita evA gRhastha dharma eTale vivAhAdinI pahelAM paNa (3yttare sAro divA nANa 250 For Private and Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit 5 kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam sane hatya) anuttara eTale atyaMtara avadhi hovAthI utkRSTa, upayogavALuM, ane kevalajJAnanI utpatti thAya tyAM sudhI sthira rahevAvALuM; evA prakAranuM jJAna ane darzana eTale avadhijJAna ane avadhidarzana hatuM. (ta samajIne mAve mahAvI) tethI zramaNa bhagavAn mahAvIra (te 3yttare lAho nA-vaMsor) te utkRSTa ane upayogavALA avadhijJAna ane avadhidarzana vaDe (3Mo nivamAnaM 3mo) potAno dIkSAkAla jANe che. (3mottA) dIkSAkAla jANIne (ji diur) hiraNya eTale kRpAne athavA nahi ghaDelA suvarNane tyajIne, ( vijyA suvaUU) ghaDelA suvarNane tyajIne, (vivI ghaur) gaNimAdi cAra prakAranA dhanane tyajIne, (jivA ranna) rAjaya tyajIne, (vincA ) deza tyajIne' (purva varta vaNivi ho hojI . evI rIte hAthI, ghoDA, ratha ane pALA rUpa caturaMgI senA tyajIne, khaccara pramukha vAhana tyajIne, dravyano khajAno tyajIne, dhAnyanA koThArIyAMne tyajIne, (vithvI pucha nagara tyajIne, (vinyA te ) aMtaHpura tyajIne. (jikyA gavartha) dezavAsI loka tyajIne, (DyiA viputraghA-WI-racA--mottira-saM- sitta-vAta-rattarayAmA) vipula dhana eTale gAya vigere pazuo, ghaDeluM ane nahi ghaDeluM ema banne prakAranuM suvarNa, karkatanAdi ratno, candrakAntAdi maNio, motIo, dakSiNAvarta zaMkho, zilA eTale rAjAo taraphathI maLelA khItAbo-padavIo, paravALAM ane mANeka pramukha lAla ratnAdi, (saMtasArasAvaLaM) upara jaNAvelA to 251 For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam vidyamAna evA pradhAna dravyane tyajIne, AvI rIte sarva vastuono ( viduttA) vizeSa prakAre tyAga karIne, (vigovattA) jamInamAM dATelA ane gupta rahelA te suvarNAdikane dAnanA atizayathI pragaTa karIne, athavA suvarNAdika asthira hovAthI tene niMdanIya gaNIne, (vA tAyArdi paramAttA) dAna levAne jeo Ave te dAyAra eTale yAcako, te yAcakone dAna eTale te suvarNAdika dhana bhAge paDatuM vaheMcI ApIne; athavA amukane A ApavuM ema vicArapUrvaka ApIne; (vA tathA ramAttA) vaLI potAnA gotrIyone suvarNAdika dhana bhAge paDatuM vaheMcI ApIne prabhu dIkSA levAne nIkaLyAM 112 sUtrakAre A sUtra vaDe, prabhue vArSikadAna ApyuM ema sUcavyuM. te A pramANe - prabhune dIkSA levAne eka varasa bAkI rahyuM, tyAre prabhu vArSika dAna devAne pravaryA. prabhu hamezAM sUryodayathI AraMbhI prAta:kAla ema bhojananI veLA sudhI eka karoDa ATha lAkha sonaiyAnuM dAna ApatA. nagaranA dareka rastA ane zerIo upara uddaghoSaNA karAvI ke; "jene je kAMI joIe te laI jAo'. A pramANe udghoSaNApUrvaka jene je kAMI joItuM , tene prabhu ApatA, ane te sarva indranA hukamathI devo puruM karatA. evI rIte prabhue eka varasamAM traNa abaja akyAzI karoDa ane esI lAkha sonaiyAnuM dAna ApyuM. AvI rIte vArSika dAna ApIne prabhue che potAnA vaDila banyu naMdivardhanane pUchyuM ke - "he rAjan tamoe kahelo avadhi paNa saMpUrNa thayo che, tethI have 252 For Private and Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org huM dIkSA svIkAruM chuM'. te sAMbhaLI naMdivardhana rAjAe paNa dIkSA levA anumati ApI. tyAra pachI naMdivardhana rAjAe prabhuno dIkSA mahotsava karavA mATe kSatriyakuMDa nagarane dhvajA, patAkA ane toraNothI zaNagAryuM, rastA ane bajArone sAphasupha karAvI, raMga rogAna karAvI, suzobhita karI. utsava jovA mATe AvelA lokone besavA mATe mAMcaDA goThavAvyA, yogya yogya sthaLe paMcavarSI puSponI mALAo laTakAvI dIdhI; AvI rIte kSatriyakuMDa nagarane devaloka sadeza banAvI dIdhuM. tyAra pachI naMdivardhana rAjAe ane zakrAdi devoe suvarNanA, rUpAnA, ratnanA, suvarNa ane rUpAnA, suvarNa ane ratnanA, ratna ane rUpAnA, suvarNa ratna ane rUpAnA, tathA mATInA; evI rIte ATha jAtinA kalazo, pratyeka jAtinA eka hajAra ane ATha ATha saMkhyAnA taiyAra karAvyA, tathA bIjI paNa sakala sAmagrI taiyAra karAvI. tyAra pachI acyutendra vigere cosaTha indroe maLI prabhuno abhiSeka karyo chate, devoe karelA te kalazo divya prabhAvathI naMdivardhana rAjAe karAvelA kalazonI aMdara aMtarhita thaI gayA, tethI naMdivardhana rAjAe karAvelA te kalazo atyaMta zobhavA lAgyA. tyAra pachI naMdivardhana rAjAe prabhune pUrvadizA sanmukha besADI, devoe lAvelA kSIrasamudranA jaLathI sarva tIrthonI mATIthI ane sakala auSadhiothI abhiSeka karyo; te vakhate indro hAthamAM jhArI darpaNa vigere lai 'jaya jaya' zabdo bolatA agADI ubhA rahyA. AvI rIte prabhue snAna karyA bAda gaMdhakASAyI vajra vaDe zarIrane luMchI nAkhI divya caMdana vaDe zarIre vilepana karyuM. pachI prabhu kalpavRkSanA puSponI mALAthI paNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 253
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnanuM manohara kaMThavALA; suvarNa jaDita cheDAvALA, svaccha, ujjavaLa, ane lakSamUlyavALA sapheda vastrathI DhaMkAelA zarIravALA, hAra vaDe zobhatA vakSasthaLavALA, bAjubaMdha ane kaDAMothI alaMkRta bhujAovALA; ane kuMDalathI dIpatA gAlavALA; AbhUSaNo ane vastrAdithI alaMkRta thayA. tyAra pachI pacAsa dhanuSya lAMbI, paccIsa dhanuSya pahoLI, chatrIsa dhanuSya uMcI, suvarNamaya seMkaDo staMbhothI zobhI rahelI, maNio ane suvarNajaDita hovAthI vicitra dekhAtI, ane nadImAM nadInI jema devazaktithI aMdara samAyelI che devoe karelI pAlakhI jemAM, evA prakAranI naMdivardhana rAjAe taiyAra karAvelI caMdraprabhA nAmanI pAlakhImAM besIne prabhu dIkSA levA mATe cAlyA. (te vAtre te samagor) te kAle ane te samaye (samane bhAve mahAvIru karelo che chaThano ta5 jemaNe ane vizuddha che vezyAo jemanI evA zramaNa bhagavAn mahAvIra (je se hemaMtA paDhane mAre pada - masiravahune) je hemaMta Rtuno pahelo mAsa, paheluM pakhavADIyuM eTale mAgasara mAsanuM kRSNa pakhavADIyuM, ne (ta ja masiraphunnara samIpa ) tenI dasamanI tithine viSe, (pAchaIfmaLa chAyA) pUrvadizA | tarapha chAyA gayA bAda, (rijI manAi pamANapattA) pramANa prApta eTale nyuna nahi tema adhika paNa nahi, evA prakAranI pAchalI porasI thatAM (suvag of vise i) suvrata nAmanA divase, (vinA muhare 254 For Private and Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara | paMcama vyAkhyAnamu US i) vijaya nAmanA muhUrtamAM (caMdramA, sIyApu) caMdraprabhA nAmanI pAlakhImAM ratnajaDita suvarNanA siMhAsana para pUrvadizA sanmukha beThA. pAlakhImAM beThelA prabhune jamaNe paDakhe kulanI mahattA strI haMsalakSaNa uttama sADI laIne bhadrAsana para beThI, DAbe paDakhe prabhunI dhAvamAtA dIkSAnuM upakaraNa laIne beThI, pAchaLanA bhAgamAM uttama zRMgAra paherelI svarUpavatI eka taruNa strI hAthamAM sapheda chatra dharIne beThI, IzAna khuNAmAM eka strI saMpUrNa bharelo kalaza hAthamAM laIne beThI, ane agnikhuNAmAM eka strI hAthamAM maNimaya paMkho laIne bhadrAsana para beThI. AvI rIte sarvaprakAranI taiyArI thaI rahyA bAda naMdivardhana rAjAe hukama karelA sevakoe te pAlakhIne upADI; pachI zakendra te pAlakhInI dakSiNa taraphanI uparanI bAhAne, IzAnendra uttara taraphanI uparanI bAhAne, amarendra dakSiNa taraphanI nIcenI bAhAne, ane balIndra uttara taraphanI nIcenI bAhAne upADI. vaLI calAyamAna thatA kuMDala vigere AbhUSaNothI ramaNIya lAgatA evA bAkI rahelA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika indro paMcavarNA puSponI vRSTi karatA ane daMdubhI vagADatA potapotAnI yogyatA pramANe te pAlakhIne upADavA lAgyA. tyAra pachI zakrendra ane IzAnendra pAlakhInI bAhA choDIne bhagavaMtane cAmara vIMjhavA lAgyA AvI rIte prabhu pAlakhImAM besIne cAlyA tyAre jema zarad RtumAM vikasita thayelAM kamalo vaDe padmasarovara zobhe, praphullita thayeluM alasInuM, kaNeranuM, caMpAnuM ane 255 For Private and Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para paha kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu tilakanuM vana zobhe, tema devoe karIne samagra AkAza manohara zobhI rahyuM, vaLI niraMtara vAgI rahelAM | nagArAM, nobata, bhaMbhA, vINA, mRdaMga ane duMdubhI vigere aneka prakAranAM vAjiMtrono nAda AkAzatala ane bhUtala upara phelAI rahyo. vAjiMtrono karNapriya nAda sAMbhaLI nagaravAsI strIo potapotAnAM kArya choDI utAvaLathI doDI AvatI vividha prakAranI ceSTAothI lokone Azcarya pamADatI hatI. kahyuM che ke - "tinnivi thIaM vallahAM, kali kajjala siMdUra / e puNa atihi vallahAM dUdha jamAI tUra // 1 // " strIone kleza eTale kajIyo, kAjala ane siMdUra e traNa cIja vahAlI hoya che, paNa dUdha, jamAI ane vAjiMtra e traNa to atizaya vahAlAM hoya che " tethI nagaranI strIo vAjiMtronA zabda sAMbhaLI potapotAnAM kAma adhUrAM mUkI evI to vicitra ) ceSTAo yukta doDI AvI ke jene joI hasavuM Ave. "svagallayoH kAcana kajjalAGka, kastUrikAbhirnayanAJjanaM ca / gale calannUpuramajripIThe, graiveyakaM cAru cakAra bAlA // 1 // kaTItaTe ko'pi babandha hAraM, kAJcI kvaNatkikiNikAM ca kaNThe / jozIrvapana rajJa patA-vartana vahnitre rA" 256 For Private and Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHEET kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnanuM uie koI eka strI AMkhamAM kAjala AMjatI hatI te utAvaLathI gAla para lagAvI dIdhuM, ane gAla upara kastUrI lagAvavAnI hatI te AMkhamAM AMjI dIdhI!, page paheravAnuM calAyamAna jhAMjhara kaMThamAM paherI lIdhuM, ane kaMThamAM paheravAno ramaNIya kaMTho pagamAM paherI lIdho ! I1 vaLI koI strIe to DokamAM paheravAno , hAra utAvaLathI kammaramAM paherI lIdho, ane kammaramAM paheravAno raNajhaNATa karatI ghugharIyovALo kaMdoro DokamAM lagAvI dIdho. koI strIe utsava jovAnI utsukatAthI zarIre vilepana karavA mATe ghasIne taiyAra karela gozISacaMdana vaDe paga raMgI nAkhyA, ane paga raMgavAne taiyAra karela alatAnA rasa vaDe zarIre vilepana karyuM ! rA" "ardhasnAtA kAcana bAlA, vigalatsalilA vizlathavAlA / tatra prathamamupetA trAsaM, vyadhita na keSAM jJAtA hAsyam ?" // 3 // "aradhu snAna karelI, bhIMjAyelA zarIramAMthI TapakI rahelA jalavALI, ane vikharAyelA kezavALI utAvaLathI doDI AvelI koIka strIe prathama bhaya ne pachI oLakhANI tyAre hAsya kone na karAvyuM? II" "kA'pi paricyutavizlathavasanA, mUDhA karadhRtakevalarasanA / citraM tatra gatA na lalajje, sarvajane jinavIkSaNasajje // 4 // " 257 For Private and Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra VECH kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org 'koIka bhoLI strI to utAvaLathI doDatAM teNInAM vastra DhIlAM thaI khasI javAthI hAthamAM kevala nADIne ja pakaDI ubhI rahI hatI, chatAM sarva loko zrIjinezvarane jovA mATe tanmaya thaye chate Azcarya che ke za2mANI nahi ||4||" thI " saMtyajya kAcit taruNI rudantaM svapotamotuM ca kare vidhRtya / nivezya kaTyAM tvarayA vrajantI, hAsAvakAzaM na cakAra keSAm " ? // 5 // "koI eka taruNa strIe raDatuM evuM potAnuM bALaka levAne badale bhUlathI bilADAne hAthamAM laI keDamAM besADI utAvaLathI doDatAM kone hAsya na karAvyuM ? / / 5 / / " "kAzcid mahilA vikasatkapolAH, zrIvIkhaktrekSaNagADhalolAH / visrasya dUraM patitAni tAni nA'jJAsiSuH kAJcanabhUSaNAni // 6 // "zrIvIra prabhunuM mukha jovAne atizaya. lolupa banelI ane AnaMdathI praphullita gAlavALI keTalIeka strIone to potAnAM suvarNanAM AbhUSaNo sarI javAthI dUra paDI gayAM chatAM paNa khabara paDI nahi / / " "aho ! aho rUpamaho ! mahauna, saumAnyamaMtat tare zarIre gRhNAmi duHkhAni karasya dhAtu- ryacchilpamIdRg vadati sma kAcit // 7 // " For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 MON paMcama vyAkhyAnam 258
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "vaLI koIka strI prabhune dekhI bolavA lAgI ke - aho teja !, aho rUpa !, aho mahAn parAkrama !, aho, zarIrane viSe adbhUta saubhAgya !, huM to vidhAtAnA hAthanI caturAI joI tenAM dukhaDAM lauM chuM, ke jenI AvI adbhuta kArIgarI che / / 7 / / ' "hastAmbujAbhyAM zucimauktikaudhai khAkiran kAzcana caJcalAkSyaH / kAzcijJjagurmaJjulamaGgalAni, pramodapUrNA nanRtuzca kAzcit ||8||" - ''caMcala netravALI keTalIeka strIoe hastakamalathI pavitra motIo uDADI prabhune vadhAvyA, keTalIeka strIo madhura svarathI ramaNIya evA dhavalamaMgala gAvA lAgI, ane keTalIeka strIo to AnaMdamagna banI nAcavA lAgI // 8 // ' AvI rIte nagaravAsI puruSo ane strIo jemanA vaibhavano utkarSa joI rahyA che evA bhagavaMtanI agADI prathama svastika1, zrIvastara, nandAvata3, vardhamAnaka4, bhadrAsanapa kalaza6 mastyayugala7 ane darpaNa8, e pramANe ratnamaya ATha maMgala kramasara cAlavA lAgyAM. temanI pachI pUrNa kaLaza, jhArI, cAmaro, moTI dhvajA, vaiDUrya ratnajaDita evA daMDa para raheluM sapheda chatra, tathA maNi ane suvarNamaya evuM siMhAsana cAlyuM. pachI svAra sahita evA ekaso ATha uttama ghoDA ane ekaso ATha uttama hAthI cAlavA lAgyA. tyAra bAda pharakatI patAkAothI manohara lAgatA, dhvajAo ane vAjiMtronA nAdathI ramaNIya banelA ane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S A paMcama vyAkhyAnam 259
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org aneka prakAranAM zastro tathA bannarothI bharelA evA ekaso ne ATha ratha cAlavA lAgyA. temanI pachI bannara paherelA ane sarvAMga suMdara evA ekaso ATha vIrapuruSo cAlyA. tyAra pachI kramasara ghoDA, hAthI, ratha ane pAlAnuM sainya cAlavA lAgyuM. tyArabAda hajAra patAkA vaDe zobhI rahelo ane hajAra yojana uMco evo mahendradhvaja cAlyo. tenI pachI khaDga dharanArA, bhAlAvALA, ane bAjoTha dharanArA kramasara cAlyA. tyAra pachI hAsya karAvanArA, nAca karanArA, ane 'jaya jaya' zabda bolatA bhATa-cAraNa pramukha cAlavA lAgyA. tyAra bAda ugrakulanA, bhogakulanA ane rAjanyakulanA kSatriyo, koTavAlo, maDaMbanA adhikArIo, kauTuMbiko, zeThIyA, sArthavAho, devo tathA devIo prabhunI agADI pAchaLa ane paDakhe cAlavA lAgyA. (sadevamayAsurANa parasANa) vaLI svargaloka, manuSyaloka ane pAtAlaloka nivAsI devo, manuSyo ane asuro sahita parSadA eTale lokonA samudAye karIne (samaNummamALa) samyak prakAre pAchaLa gamana do karAtA evA prabhune; vaLI prabhu kevA che ? - (ane saMstrIya-) agADI cAlatA evA zaMkha vagADanArA, (viSaya-) cakra hathiyArane dhAraNa karanArA, (taMgaliya-) gale laTakAvela suvarNAdimaya halane AkAre AbhUSaNane dhAraNa karanArA bhaTTa vizeSo, athavA kheDUto, (muhamaMgatiya-) mukhane viSe mAMgalika zabda bolanArA priyavAdako, (vaddhamaLa-) zRgAra paherI manohara banelA nAnA kumArone khabhA upara besADI cAlanArA puruSo, (pUsamALa) birudAvalI bolanArA bhATa-cAraNo, (vaMyitlRi-) ane ghaMTa vagADanArA rAvaLIyA tarIke oLakhAtA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 260
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara puruSo; teonA samudAyo vaDe parivarelA evA prabhune kuLanA vaDIla vigere svajano (tahiM nAva varkiM) paMcama tevA prakAranI yAvatu iSTAdi vizeSaNovALI vANI vaDe (uminaMdramALA 2 3fmathuLamA) abhinaMdana hama vyAkhyAnam ApatA eTale samRddhivaMta kahetA tathA stuti karatA (purva vANI-) A pramANe bolyA ke - 11all (gaya naM!) he samRddhimAnuM ! tame jaya pAmo jaya pAmo, (naya no mada !) he kalyANakAraka ! tame | jaya pAmo, jaya pAmo, (maduM te) tamAruM kalyANa thAo, (3mA nA-vaMsa-rirdi nivAjhuM nihi riyA) jItI na zakAya eTale vaza na thaI zake evI indriyone abhagna eTale aticAra rahita evA jJAna, darzana ane caritra vaDe vaza karo, nivAM ja pAhi sama dharma) ane jItelA eTale vaza karelA zAMti vigere dasa prakAranA zramaNadharmanuM tame pAlana karo, navo vi ca sAdi te seva ! siddhimatte vaLI he prabhu ! vidgone jItanArA tame siddhimAM vaso. ahIM siddhimAM zabda vaDe "zramaNa dharmane vaza karavo' evo artha samajavo, eTale lakSaNA vaDe tenA prakarSamAM; arthAt siddhimAM eTale zramaNadharmane vaza karavAnA prakarSamAM tame aMtarAya rahita raho. (nidAdi rI-vosama tavevi) bAhya ane atyaMtara tapa vaDe tame rAga ane dveSarUpI mallono vinAza che, karo, (fdhadhafr3che madada oni nevi suor) dhIrapaNAmAM atizaya kammara kasI For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dari kalpasUtra bhASAMtara - atyaMta daDha banI uttama zukladhyAna vaDe ATha karmo rUpI zatruonuM mardana karo, (3MmodaradAradipaDAmAM paMcama vyAkhyAnam ja vIra ! tenuvaraMgamaro) vaLI he vIra ! apramAdI thayA chatA tame traNa lokarUpI raMgamaMDapanI madhyamAM eTale mallayuddha karavAnA akhADAmAM ArAdhanArUpI patAkAne grahaNa karo; arthAt jema koI malla sAmA mallane jItI jayapatAkA meLave che tema tame paNa karmarUpI zatruone jItI ArAdhanArUpI patAkA meLavo (pAvaya timiramapura ||||| vatravaranA) AvaraNa rahita ane anupama evuM pradhAna kevalajJAna prApta karo, ( 5 muddha the nivarovaLa mA 3 Ditrena daMtA parIsadevamuM) RSabhadevAdi jinezvaroe prarUpelA jJAna, darzana ane cAritrarUpa akuTila eTale saraLa mArga vaDe parISahonI senAne haNIne paramapadarUpa mokSamAM jAo, (naya gaya tti varasa !) he kSatriyone viSe uttama vRSabha samAna! tame jaya pAmo, jaya pAmo, (dU visAruM) ghaNA divaso sudhI (dUruM pA) ghaNAM pakhavADIyAM sudhI (vadU mAsA) ghaNA mahinA sudhI, (vahUDuM 3) babbe mAsa pramANa hemaMtAdi ghaNI Rtuo sudhI, (vahUruM 3yA ) cha cha mAsa pramANa dakSiNAyana ane uttarAyana lakSaNa ghaNAM ayano sudhI, (dU saMvacharA)tathA ghaNAM varasa sudhI (3mI rIsado-vasamavi) parISaho ane upasargo thakI nirbhaya rahyA chatA (tine mA-meravA) tathA vijaLI siMha pramukhanA bhayo ane bhairavone kSamApUrvaka 262 For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu. sahana karatA chatA tame jaya pAmo. (ume te varSa mavatti va) saMyama rUpa dharmamAM tamone nirvighnapaNuM thAo, A pramANe kahIne kulanA vaDIla vigere svajano (nayanadaMparkagatti)jaya, jaya zabda bole che 114ll (tay of samane mArUM mahAvItyAra pachI zramaNa bhagavAn mahAvIra kSatriyakuMDagrAma nagaranI madhyamAM thaIne jyAM jJAtakhaMDavana nAmanuM udyAna che ane jayAM azoka vRkSa che tyAM Ave che. zramaNa bhagavAn mahAvIra thi kevA che? - (nayamanisadara iiichaLanA chinnamAja mahotsava jovA mATe hArabaMdha beThelA mANasonI hajAro netrapaMktiothI vAraMvAra jovAtA, (vaya mAtAsaharahiM mathuvamAne mathuvamA) hajAro mukhapaMktiothI athavA vacanonI paMktiothI vAraMvAra stuti karAtA, diyayamAnAsadae arijhamAne che satsaMgnimALa) hajAro hRdaya paMktiothI 'tame jaya pAmo, jIvo, AnaMda pAmo' ityAdi zubha ciMtavana vaDe vAraMvAra prabalapaNe samRddhi pamADAtA, (moraDhamanisahahiM chippamAne chippanA) hajAro manorathonI paMktiothI vAraMvAra vizeSa prakAre sparza karAtA, arthAtu "ame prabhunA AjJAkArI sevaka thaIe to paNa sAruM' ityAdi prakAre lokonA vikalpothI vAraMvAra ciMtavAtA, (tasva-hiM tyajJamAne tyAmA) For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org kAMti, rUpa ane guNo vaDe svAmIpaNe vAraMvAra icchAtA, (gaMgulimAnAsahasserdi nA mALe vAAmALe) hajAro AMgaLIonI paMktiothI vAraMvAra dekhADAtA. (diLahatyeLa vakULa nara-nArIsahassALa gaMganimAnAsahassArUM hicchamALe DiskamALe) ghaNA hajA2 je puruSo ane strIo, te puruSo ane strIonA hajA2o namaskAronI paMktione jamaNA hAthathI vAraMvAra grahaNa karatA, (mavaLapatisahassArUM samajImAne) hajA2o gharonI paMktione ullaMghana karatA, (taMtI-salatAnatuddiy - gIyavAiyaraveNaM mahureNa ya maNahareNaM jayajayasaddaghosamIsieNaM maMjumaMjuNA ghoseNa ya paDibujjhamANe pahighu DrAmANe) gAyananI aMdara je vINA, hAthanI tALIyo, ane bhinna bhinna vAjiMtronuM vAgavuM, tethI thatA pi madhura ane manohara zabda vaDe; vaLI lokoe karelI je jaya jaya zabdanI udghoSaNA, te vaDe mizrita atikomala zabda vaDe vAraMvAra sAvadhAna thatA, vaLI zramaNa bhagavAn mahAvIra kevA che ? - (viThThI!) chatrAdi rAjacihnarUpa sarva prakAranI Rddhi, (sattvagu) sarvadyuti eTale AbhUSaNAdinI sarva prakAranI kAnti, athavA sarvayuti eTale ucita sarvavastuono saMyoga, (savavabheLuM) hAthI, ghoDA pramukha sarva prakAranuM sainya, (savavAdoLa) uMTa, khaccara, pAlakhI pramukha sarva prakAranAM vAhana, (savasamuLa) zaherIo vigere sarva lokono meLo, (savAyareLa) ucita karavArUpa sarva prakArano Ada2, (savimULa) sarva saMpatti, (savimUsA!) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 264
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnamu. vi|i| Ill samasta zobhA, (savama) sarva saMbhrama eTale AnaMdathI thayelI utsukatA, (sAmef) samagra sagAM-L saMbaMdhIono melApa, (saMpAIi sarva prakRti eTale nagaramAM nivAsa karanArI kSatriya-vaizyAdi aDhAre varNanI prajAo, (savanAe samagra nATako, (savatAnA isarva tAlAcaro eTale tAlIyo vagADI nAca karanArA athavA tAlI vagADatA chatA kathA kahenArA, (satrAvaroTe) sakala aMtaHpura, (sava-pu-vasthaghamatranA-DarnAravimUsAI) sarva jAtanAM puSpo, vastro, sugaMdhI padArtho, mAlAo ane alaMkAronI zobhA vaDe yukta thayA chatA bhagavAnuM mahAvIra dIkSA levA mATe jJAtakhaMDa vanamAM jAya che. vaLI bhagavAna kevA che? (savadiya-ttinApuor) sarva prakAranA vAjiMtronA zabdo ane teonI sAthe saMgata thatA je pratizabda | eTale paDaghAo, teo vaDe yukta evA; vaLI bhagavAn kevA che? - (mahA TvIpa) chatrAdi rAjacihnarUpa mahAna Rddhi, (mAthA gu9) mahAdyuti eTale AbhUSaNAdinI mahAkAnti athavA mahAyuti eTale ucita evI vastuonI moTI racanA, (madA vartai) moTuM sainya (mahayA vAhanef) uMTa, pAlakhI pramukha ghaNAM vAhana (madayA samudrayri) zaherIo parivArAdi sarvalokono moTo - samudAya (mahayA varaturiyanamAsamAkhavADu) ane uttama vAjiMtrono ekI sAthe vAgI rahelo je moTo dhvani, te vaDe yukta che. vaLI bhagavAnuM mahAvIra kevA che? - (saMgha-pAva-pada-beri) zaMkha, DaMko-nagAruM, paTaha, nobata, (kSatranari-suramudi-) khaMjarI, raNazIMgu, 265 For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara paMcama vyAkhyAnam ( Nini posAyaveor) huDu nAmanuM vAjiMtra ane vAjiMtra, ane duMdubhi nAmanuM devavAdaH; e sarva vAjiMtronA je gaMbhIra avAja ane teonA paDaghArUpa thato je pratidhvani, te vaDe yukta; AvA prakAranI anupama RddhithI yukta thaIne dIkSA levA mATe jatA evA bhagavaMtanI pAchaLa hAthI upara caDhelA manohara chatra vaDe zobhatA, cAmaro vaDe vIMjhAtA, ane caturaMgI senAthI parivarelA evA naMdivardhana rAjA jAya che. evI rIte upara varNavelA ADaMbara vaDe yukta thayelA zramaNa bhagavAna mahAvIra (jpanAmo mo niyA) kSatriyakuDapura nagaranA madhyabhAgamAM thaIne nIkaLe che. ( nittA ) nIkaLIne (geno nAthasaMDavo jJA) jyAM jJAtakhaMDavana nAmanuM udyAna che, (neva sovirapIya) jyAM azoka nAmanuM uttama vRkSa che (teva 3vAva) tyAM Ave che /115ll. (3vAchattA) jJAtakhaMDavana nAmanA udyAnamAM azoka vRkSanI nIce AvIne (sAvarapAyavasa3) te uttama azoka-vRkSanI nIce (sII vAve) potAnI pAlakhI sthApana karAve che. (vijJA) sthApana karAvIne (sIthANo kyoTa) pAlakhImAMthI nIce utare che, (pamohitA) nIce utarIne (sayameva) potAnI meLe ja (mara-mannArnAre mugha) AbhUSaNa mAlA pramukha alaMkAra utAre che. te A pramANe - dIkSA levAne tatpara thayelA zrIjinezvara prabhu AMgaLIo thakI vIMTIo, hAthamAMthI vIravalaya, bhujA parathI bAjubaMdha, kaMTha | te For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org D thakI hAra, kAnamAMthI kuMDala, ane mastaka parathI mugaTa utAre che. e saghaLAM AbhUSaNone kuLanI mahattarA strIe haMsa lakSaNa sADImAM grahaNa karyAM. tyAra pachI kulanI mahattarA evI te strIe "vALavunasamunne si aaN tuma gayA !" ityAdi zIkhAmaNarUpe kahyuM eTale - "he putra ! tame ikSvAku nAmanA uttama kuLamAM janmyA cho, tamAruM kAzyapa nAmanuM uMcuM gotra che, jJAtakularUpI AkAzamAM pUrNimAnA nirmala candramA samAna siddhArtha nAmanA uttama kSatriyanA ane uttamajAtinAM trizalA kSatriyANInA tame putra cho, devendro ane narendroe paNa tamArI stuti karI che; mATe he putra ! A saMyama mArgamAM sAvadhAna thaI cAlajo, mahAtmAoe AcarelA mArganuM AlaMbana karajo, talavAranI dhAra samAna mahAvratanuM pAlana karajo, zramaNadharmamAM pramAda na karajo' ityAdi kahI prabhune vaMdana tathA namaskAra karI te strI eka tarapha khasI jAya che. 7. C (somuttA) u52 pramANe sarva prakAranA alaMkAra vigere mUkIne tyAra pachI zramaNa bhagavAn mahAvIra (sayameva paMcayiM toya re) potAnI meLAe ja eka muSTi vaDe dADhI-mUchano ane cAra muSTi vaDe mastakanA kezano evI rIte paMcamuSTi loca kare che. (ristA) paMcamuSTi loca karIne (inDema mannenuM apALAM) nirjala chaThTha tapa vaDe yukta thayA chatA, (tyuttarSiM navaddhattenuM nomuvALa) uttarAphAlgunI nakSatra sAthe candrano yoga prApta thaye chate (mAM revanUsanAvAya) indre DAbA khabhA para sthApana karelu eka devadUSya vasra grahaNa karIne (Fi) rAga-dveSanI sahAya rahita hovAthI ekalA eTale rAgadveSa rahita, vaLI zramaNa bhagavAn mahAvIra kevA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcama vyAkhyAnam 267
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara paMcama che? - (vI) advitIya evA; eTale - jema RSabhadeva prabhu cAra hajAra rAjAo sAthe, mallinAtha ane pArzvanAtha traNaso sAthe, vAsupUjya prabhu chaso sAthe, ane bAkInA ogaNIsa tIrthaMkaro hajAra hajAra sAthe li. vyAkhyAnam dIkSita thayA tema bhagavAnuM mahAvIra bIjA koInI sAthe dIkSita thayA nahi, tethI advitIya eTale ekAkI evA zramaNa bhagavAn mahAvIra (muM vijJA) kezano loca karavArUpa dravyathI ane krodhAdi dUra karavArUpa bhAvathI mukhta thaIne (3/ra3) gRhavAsa thakI nIkaLI (3nAriye patraNa) aNagArapaNAne eTale sAdhupaNAne , pAmyA. teno vidhi A pramANe - upara kahyA mujaba paMcamuSTi lonca karyA bAda prabhue sAmAyika uccaravA icchA karI tyAre indra vAjiMtra pramukhano kolAhala nivAraNa karyo. tyAra pachI prabhue "namo siddhA" e pramANe kahIne "mi samarzi sarva saunne goLa uttamaItyAdi pAThano uccAra karyo, paNa "bhaMte" e zabda na bolyA, kAraNa ke tIrthakarono evo AcAra che ke teo sAmAyika ucaratAM 'bhaMte' zabda na bole. AvI rIte cAritra grahaNa karyuM ke turata ja prabhune cothuM mana:paryavajJAna utpanna thayuM. tyAra pachI indrAdika devo prabhune vaMdana karI naMdIzvara ( dvIpanI yAtrA karI potapotAne sthAne gayA. ll116 "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM // 1 // // paJcamaM vyAkhyAnaM samAptam / / 268 For Private and Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. atha SaSThaM vyAkhyAnam / "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM // 1 // tyAra pachI cAra jJAna vaDe vibhUSita zramaNa bhagavAnuM mahAvIra vihAra mATe baMdhuvarganI anumati laI tyAMthI cAlyA. premavaza baMdhuvarga paNa jayAM sudhI prabhu draSTigocara rahyA tyAM sudhI prabhu sAme ekI Tase joI rahyo, ane prabhunA viyogathI cittamAM viSAda pAmI tyAM ja ubho rahIne gagada kaMThe bolavA lAgyo ke - "tvayA vinA-cIra ! kathaM vrajAmo?, gRhe'dhunA zUnyavanopamAne / ' jokTIsu vena sADaDavarAmo?, macAre vena sADatha vaLyo !" he vIra ! tamArA vinA zUnya araNya samAna evA ghare have ame kevI rIte jaIzuM?, he baMdhu! tamArA vinA vArtAlApano AnaMda konI sAthe karazuM? ane konI sAthe besIne bhojana karazuM? III" sarvenu AryeSu ra vIra vIre-tyAmatrAdu TarzanataratavADaDa ! premaprakarSAdabhajAma harSa, nirAzrayAzcA'tha kamAzrayAma: ? // 2 // " "he Arya! dareka kAryomAM vIra, vIra kahI tamone bolAvIne tamAruM darzana thatAM atizaya premathI ame * harSa pAmatA, paNa have to tamArA viyogathI nirAzrita banI gayelA ame kono Azraya karazuM? ||rA" che 269 For Private and Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu "atipriyaM bAndhava ! darzanaM te, sudhAJjanaM bhAvi kadA'smadakSNo: ? / nIrAgacitto'pi kadAcidasmAn smariSyasi prauDhaguNAbhirAma ! // 3 // " he bAMdhava ! AMkhone amRtanA aMjana sarakhuM atipriya tamAruM darzana have amone kyAre thaze?, he uttamaguNoe karIne manohara ! rAga rahita cittavALA paNa tame amone koIka vakhate to saMbhArajo !" ityAdi gadgada kaMThe bolato ane AMsuDAM pADato baMdhavarga kaSTathI pAcho pharI nisteja mukhe ghera gayo. prabhune dIkSA mahotsava vakhate indrAdi devoe je gozISacaMdanAdi sugaMdhamaya uttama padArthothI tathA puSpothI pUjayA hatA, te padArthonI sugaMdhI cAra mahinAthI paNa vadhAre samaya sudhI prabhunA para tevI ja rahI hatI. AvI alaukika sugaMdhIne lIdhe dUradUrathI kheMcAIne AvelA bhamarA prabhune DaMkha devA lAgyA. cAre tarapha phelAI rahelI sugaMdhIne lIdhe keTalAka juvAnIyA gaMdhayuTI mAMgavA lAgyA, paraMtu prabhu to mauna rahyA, tethI teo krodhAyamAna thaIne prabhune pratikUla upasarga karavA lAgyA. strIo paNa prabhune adbhuta sauMdaryavALA ane sugaMdhamaya zarIravALA joIne bhogaprArthanAdi anukUla upasargo karavA lAgI, to paNa prabhu to merunI peThe nizcala rahyA, ane sarva upasargone samabhAvapaNe sahana karatA vicaravA lAgyA. have vihAra karatA prabhu te divase be ghaDI divasa bAkI rahyo tyAre kumAra nAmanA gAme pahoMcyA, ane tyAM rAtrie kAusagga dhyAne rahyA. have te ThekANe koI govALIyo Akho divasa baLadIyA pAse hala vahana karAvI saMdhyAkALe te baLadone For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ni AE kalpasUtra bhASAMtara prabhu pAse mUkI gAyo dohavA mATe ghera gayo, baLadIyA to dUra jaMgalamAM caravA cAlyA gayA. govALIyo gAyo SaSTha dohIne gharathI pAcho Avyo, ane baLadIyA na dekhavAthI prabhune pUchavA lAgyo ke - "he Arya ! mArA baLado ki vyAkhyAna kyAM che?' paraMtu pratimAdhArI prabhu jyAre kAMI paNa bolyA nahi tyAre govALIye vicAryuM ke, baLadIyA saMbaMdhamAM A kAMI jANatA nathI. pachI te govALIyo baLadIyAnI zodha karavA AkhI rAta jaMgalamAM bhaTakyo, chatAM patto lAgyo nahi. have baLadIyA AkhI rAtrI carI pharatA pharatA pAchA prabhunI pAse potAnI meLe ja AvyA, ane ! svastha citte vAgoLatA prabhu pAse beThA. pelo govALIyo paNa bhaTakI bhaTakI tyAM Avyo, ane baLadone beThelA joI teNe vicAryuM ke, "are ! Ane khabara hatI, to paNa mane nakAmo AkhI rAtrI bhaTakAvyo !" ema vicArI krodhathI baLadanI rAza upADI prabhune mAravA doDyo! A samaye zakrendrane vicAra thayo ke, prabhu prathama divase zuM kare che te jovuM; ema vicArI avadhijJAna vaDe joyuM, tyAM to prabhune mAra mAravA taiyAra thayelA govALIyAne che joyo. indra te vRttAMta jANI turata govALIyAne thaMbhAvI dIdho, ane tyAM AvI tene zikSA karI. pachI indra prabhune vaMdana karI vinaMtI karI ke, "he bhagavan! Apane bAra varasa sudhI ghaNA upasarga thavAnA che, tethI jo tamane rajA Apo to tyAM sudhI huM ApanI pAse sevA karavA rahuM". prabhu kAusagga pArIne bolyA ke, "he devendra ! evuM kadApi thayuM nathI thatuM nathI tema thaze paNa nahi ke, koI paNa devendra athavA asurendranI sahAyathI tIrthakaro pIdhA kevalajJAna utpanna kare; ane siddhipadane pAme. tIrthakaro kadApi parasahAyanI apekSA rAkhatA nathI, teo to 271 For Private and Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara potAnA ja udyama baLa vIrya puruSAtana tathA parAkramathI kevalajJAna meLave che, ane mokSe jAya che". prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI indrane prabhu sAthe rahevAno vicAra baMdha rAkhavo paDyo; ane prabhune maraNAMta upasarga phI vyAkhyAnam thAya te aTakAvavA mATe bALatapasyAthI baMtara jAtimAM utpanna thayelA prabhunI mAsInA putra siddhArtha vyaMtarane prabhunI pAse rAkhI Indra potAne sthAnake gayo. tyAra pachI prabhu vihAra karI kollAka sannivezamAM gayA, tyAM bahula nAmanA brAhmaNane ghera 'mAre sapAtra dharma prarUpavo, eTale mArI pachI sAdhuo pAtramAM AhAra kare ema sUcanA karavA mATe prabhue paheluM pAraNuM te gRhasthanA pAtramAM paramAtrathI karyuM. te vakhate vastranI vRSTi, sugaMdhI jaLa ane puSponI vRSTi, devaduMdubhionA nAda "aho dAnam' e pramANe AkAzamAM devoe karelI udghoSaNA, ane vasudhArA eTale sADA bAra karoDa sonaiyAnI vRSTi; e pAMca divo pragaTa thayAM. tyAMthI vihAra karatA prabhu morAka nAmanA sannivezamAM dUIjjata jAtinA tApasInA Azrame gayA. AzramamAM tApasIno kulapati siddhArtha rAjAno mitra hato, te maLavA mATe prabhu pAse Avyo. prabhue paNa pUrvanA abhyAsathI tene maLavA hAtha prasAryA. kulapatinI prArthanAthI prabhu tyAM eka rAtri rahyA. savAramAM vihAra karavA taiyAra thayelA prabhune kulapatie vinaMtI karI ke - "Apa A ekAMta sthAnamAM varSAkAla nirgamana ! karajo'. jo ke prabhu to vItarAga hatA, paNa tenA AgrahathI tyAM comAsuM rahevAnuM kabula karI tyAMthI bIjI jagAe vihAra karavA lAgyA. prabhu bhinna bhinna sthaLe vihAra karI varSARtu gALavA mATe pAchA te Azrama 272 For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. padhAryA, ane pelA kulapatie ApelI ghAsanI eka jhUMpaDImAM rahyA. tyAM jaMgalamAM ghAsa na hovAthI bhUkhI thayelI gAyo te tApasInI jhUMpaDIonuM ghAsa khAvA doDI AvatI, paNa tApaso lAkaDIo mArI te gAyone hAMkI kADhI mUkatA. tApasoe jayAre gAyone hAMkI melI, tyAre gAyo jemAM prabhu rahetA hatA te jhUMpaDInA ghAsane niHzaMkapaNe khAvA lAgI, chatAM pratimAstha prabhue ghAsa khAtI gAyone jayAre na hAMkI tyAre te vara jhUMpaDInA svAmI tApase kulapati AgaLa jaI rAva karI. te ja vakhate kulapati prabhu pAse AvI kahevA lAgyo UvyA ke - "he vardhamAna ! paMkhIo paNa potapotAnA mALAnuM rakSaNa karavA sAvadhAna hoya che, tame to rAjaputra cho chatAM zuM potAnA AzrayanuM paNa rakSaNa karavA asamartha cho ?" samabhAvamagna prabhue vicAra karyo ke ahIM rahevAthI A tApasone aprIti thaze, tethI sakala prANInuM hita icchatA mATe ahIM rahevuM yogya nathI, ema ciMtavI prabhue A pAMca abhigraha grahaNa karyA. jyAM aprIti thAya tene ghera vasavuM nahi 1, hamezAM pratimA dharIne rahevuM 2, gRhasthano vinaya na karavo 3, chamastha avasthA sudhI prAya: mauna rahevuM 4, hAthamAM ja AhAra karavo 5. A pramANe pAMca abhigraha grahaNa karI varSAkAlamAM asADa suda pUrNimAthI AraMbhI paMdara divasa gayA bAda prabhue asthika nAmanA gAma tarapha vihAra karyo. (sama mA mahAvIru zramaNa bhagavAn mahAvIra (saMvacharaM sAdi mAsa) eka varasa ane eka mahinAthI 273 For Private and Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam kAMIka adhika samaya sudhI (vIvaradhArI rolyA) vastradhArI hatA. (tenA ghare gavetA) tyAra pachI acelaka - vastra rahita hatA, ( parizi) ane karapAtra - hAtharUpI ja pAtravALA hatA. prabhunuM acelakapaNuM nIcenA vRtAntathI jANavuM - prabhu dIkSita thayA pachI vicaratA chatA eka varasa ane eka mahinAthI kAMIka adhika samaya vItyA bAda dakSiNavAcAla nAmanA sannivezanI najIkamAM suvarNavAlukA nadIne kAMThe AvyA. tyAM cAlatAM cAlatAM devadUSyano aradho bhAga kAMTAmAM bharAI javAthI paDI gayo, tyAre pachavADe paDI gayelA te devadUSya tarapha prabhu siMhAvalokana vaDe dRSTi karI AgaLa cAlatA thayA. prabhue pachavADe paDI gayelA vastra tarapha zA kAraNathI daSTi karI ? te saMbaMdhamAM bhinna bhinna mata che. 1. mamatAthI prabhue pAchuM joyuM. 2 te vastra sAthe sthAne paDyuM ke ayogya sthAne paDyuM? te jovA mATe prabhue pAchuM joyuM. 3 prabhue sahasAkAre pAchuM joyuM. 4 mArA ziSyone vastra-pAtra sulabha thaze ke durlabha ? teno nirNaya karavA prabhue pAchuM joyuM, ema judA judA AcAryo kahe che. - jyAre vRddha AcAryono mata che ke - pote paDI gayelA vastra uparathI potAnuM zAsana kevuM thaze te vicAravA prabhue pAchuM vALIne joyuM hatuM, ane jayAre te vastrane kAMTAmAM bharAI gayeluM joyuM tyAre te uparathI prabhue potAnuM zAsana ghaNA kaMTakavALu thaze evo nirNaya karyo; AvI rIte bhinna bhinna mata che. prabhu nirlobhI 274 For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam [N [ Ill| hovAthI te paDI gayelo devadUSyapano aradho bhAga pAcho na lIdho, paNa prabhunA pitA siddhArtharAjAno mitra soma nAmano brAhmaNa je prabhunI pAchaLa pAchaLa ja cAlyo Avato hato teNe laI lIdho, prabhue te devadUSyano bAkIno ardha bhAga to te ja brAhmaNane pahelAM ApI dIdho hato, te vRttAMta - A pramANe jANavo - je vakhate prabhue vArSikadAna daI jagatanuM dAridra phaDatA hatA te vakhate daridra soma brAhmaNa dhana kamAvA mATe paradeza gayo hato, paNa kamanasIba hovAthI te paradezamAMthI paNa kAMI lAbha meLavyA vagara ja pAcho ghera Avyo. garIbAIthI saMtapta banelI tenI strI tene vaDhavA lAgI ke - "are nirbhAgya ziromaNi ! zrI vardhamAnakumAre jayAre suvarNano varasAda varasAvyo hato tyAre to tame paradeza cAlyA gayA !, paradezamAM paNa bhaTakIne pAchA atyAre nirdhana ja ghera AvyA, jAo, ahIMthI dUra khaso, zuM joIne mane tamAruM moDhuM dekhADo cho? jaMgama kalpavRkSa samAna te zrIvardhamAna pAse haju paNa jAo, e dayALu ane dAnavIra che, mATe jaladI temanI ja pAse jAo, jethI dAridra dUra thAya. kahyuM che ke - "yaiH prAg dattAni dAnAni, punAtuM hi te kSamA / zuSko'pi hi nadImArgaH, khanyate salilArthibhiH // 1 // jemaNe pahelAM dAna ApyAM hoya teo pharIthI paNa dAna ApavAne samartha hoya che, kAraNa ke sUkAI gayelA paNa nadInA mArgane jalanA arthI mANaso khode che, ane jala meLave che 1l" potAnI strInAM AvAM vacanathI prerAyelo te brAhmaNa prabhunI pAse Avyo, ane dIna mukhe vinaMti karavA 275 For Private and Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FE e kalpasUtra bhASAMtara lAgyo ke - "he prabhu Apa to jagatanA upakArI cho, Ape to vArSika dAna ApI AkhA jagatanuM dAridra naSTa karyuM, paraMtu nirbhAgI evo huM te avasare paradeza gayo hato. darAkha vakhate kAgaDAnI cAMca pAke, tema huM paNa . vyAkhyAnam avasara cUkavAthI ApanA vArSika dAnano lAbha na meLavI zakyo, ane jevo hato tevo ja haju daridrI rahyo. "svAmin ! kanakadhArAbhi-stvayi sarvatra varSati / abhAgyacchatrasaMchanne, mayi nA''yAnti bindavaH // 1 // " he svAmI ! suvarNanI dhArAothI tame sarvatra varasyA, chatAM abhAgyarUpI chatrathI DhaMkAyelA mArA upara te suvarNadhArAonA biMduo paNa na paDyAM 1 he paraduHkhabhaMjaka ! paradezamAM bhaTakatA paNa meM kAMI na meLavyuM, nasIba cAre tarapha pharI vaLyuM, ane jevo gayo tevo ja pAcho Avyo. to he kRpALu ! puNyahIna nirAzraya ane nirdhana huM jagatane vAMchita ApanArA ApanI pAse ja zaraNArthe Avyo chuM. RddhinI nadI vaherAvI jagatanuM dAridra phaDanArA ApanI pAse mArA jevA eka garIba brAhmaNanuM dAridra dUra karavuM zA hisAbamAM che? kAraNa ke - "saMpUritA'zeSamahItalasya, payodharasyA'dbhUtazaktibhAjaH / kiM tumbapAtrapratipUraNAya, bhavet prayAsasya kaNo'pi nUnam ? // 1 // " jeNe samagra pRthvItalane jalathI bharI dIdhuM che evA adbhuta sAmarthyavALA meghane eka tuMbaDuM bharavA zuM lezamAtra paNa prayAsa karavo paDe ? 1aaaa" 27 For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara di mATe he kRpAnidhi ! mane kAMI paNa Apo, Apa to sakala prANIo upara karuNAlu cho mATe AzA SaSTha dharIne AvelA A garIba brAhmaNa upara kRpA karo." A pramANe yAcanA karatA te brAhmaNane karuNAlu prabhue zika vyAkhyAnam devadUSyano aradho bhAga Apyo, ane vadhelo ardhabhAga pAcho potAnA khabhA upara sthApana karyo. ahIM keTalAka AcAryo kahe che ke - AvA dAnezvarI paNa prabhue prayojana vagaranA paNa vastrano ardhabhAga ja Apyo, ane ardhabhAga pAcho potAnA khabhA upara sthApana karyo. te prabhunI saMtatimAM thanArI vastra-pAtranI mUccha sUcave che. koI kahe che ke - kAlanA prabhAvathI RddhizALI manuSya paNa udAracittathI ucittapaNuM nahi kare ema sUcavyuM. keTalAka kahe che ke - prabhu pahelAM viprakulamAM AvyA hatA, tenA saMskArathI prabhue ardhavastra rAkhI ardhavastra ja ApyuM; AvI rIte bhinna bhinna mata che. have brAhmaNa to te bahumUlya vastrano ardhabhAga maLavAthI khuzI thaI gayo, ane prabhune vaMdana karI satvare , potAne gAma Avyo. tyAra pachI te brAhmaNe te ardha devadUSyanA cheDA baMdhAvavA eka tuNanArane batAvyuM, ane , konI pAsethI kevI rIte vastra maLyuM?, te vRttAMta athathI iti sudhI kahI saMbhaLAvyo. tuNanAre hakIkata dhyAnamAM laI kahyuM ke - "he soma! jo tuM A vastrano bIjo aradho TukaDo laI Ave to banne TukaDAne evI rIte meLavI ApuM ke temAM jarA paNa sAMdho dekhAya nahi, tethI te akhaMDa jevA dekhAtA vastranI kiMmata eka lAkha sonaiyA upajaze. te upajelA dhanamAMthI ApaNe banne ardho bhAga vaheMcI lezuM, ane tethI ApaNA bannenuM 277 mata ane For Private and Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara RECE www.kobatirth.org dAridra naSTa thaze. mATe tuM hamaNAM ja pAcho prabhu pAse jA. prabhu to mamatva rahita ane karuNAnA sAgara che, tethI tane bIjo paNa ardhabhAga ApI deze." A pramANe te tuNanAranA vacanathI prerAyelo brAhmaNa pharIthI pAcho prabhu pAse Avyo, paraMtu lajjAthI te ardhavastra mAgI zakyo nahi, paNa te ardhavasa paDI jAya to laI jauM, evI AzAe prabhunI pAchaLa pAchaLa bhaTakato rahyo. AvI rIte aka varasa vItI jatAM te ardhavasra potAnI meLe paDI gayuM tyAre te grahaNa karIne cAlato thayo. A pramANe bhagavaMte savasra dharma prarUpavA mATe eka varasa ane eka mahinAthI kaMIka adhika samaya sudhI vastra svIkAryuM, ane sapAtra dharma sthApavA mATe prathama pAraNuM pAtra vaDe karyuM, tyAra pachI prabhu jiMdagI sudhI acelaka ane karapAtrI rahyA. have vihAra karatA bhagavAn zrImahAvIra koI vakhate gaMgAnadIne kinAre AvyA, tyAM cAlatAM cAlatAM jhINI mATInA kAdavamAM prabhunA paDelA pagalAMnI paMktine viSe cakra, dhvaja, aMkuza vigere uttama lakSaNone pratibiMbita thayelA joIne puSpa nAmano sAmudrika-jyotiSI vicAravA lAgyo ke - "aho ! A raste koI cakravartI ekalA cAlyA jAya che, mATe jaIne temanI sevA karuM, jethI mAro mahAn abhyudaya thAya'". ema ciMtavI te paDelA pagalAne anusAre cAlato cAlato satvara prabhu pAse Avyo. paraMtu prabhune nirprantha joI hatAza thaI gayo, ane vicAravA lAgyo ke - 'are ! huM to ghaNuM duHkha veThI sAmudrikazAstra bhaNyo, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 278
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir SaSTha kalpasUtra bhASAMtara sAmudikazAstranA kathana mujaba to AvA lakSaNavALo rAjAdhirAja cakravartI hoI zake, paNa huM to pratyakSa sAdhu joI rahyo chuM ! AvA uttamottama lakSaNavALo paNa sAdhu thaIne vratanuM kaSTa Acare, to pachI sAmudrikapustaka mitra vyAkhyAnam jaLamAM ja boLavuM joIe'. A pramANe te puSpa, sAmudrikazAstrane juhUM mAnato thako vicAra karI rahyo che, tevAmAM indra avadhijJAnathI upayoga mUkavAthI te saMbaMdha jANI turata tyAM AvI prabhune vaMdana karI puSpane kahyuM ke - "he sAmudrika! kheda na kara, sAmudrikazAstra to sAcuM ja che, paNa tuM ja te zAstranA marmane barAbara samajyorthithI nathI. kAraNa ke - cakra, dhvaja, aMkuza vigere uttama lakSaNothI A mahApuruSa traNe jagatane pUjanIya che. devo ane asuronA paNa svAmI che, ane thoDA ja samayamAM kevalajJAna pAmI sakala uttama saMpattionA AzrayabhUta ke evA tIrthaMkara thaze. vaLI - kAya: sveda-malA-''maya-vivarjitaH zvAsavAyurapi surabhiH rUdhirA''mimiSamapi dhavalaM godugdhasahodaraM netuH // 1 // svAmInI kAyA parasevo, mela ane roga rahita che, zvAsozvAsa paNa sugaMdhI che, rudhira ane mAMsa aa gAyanA dUdha jevAM sapheda che. A mahAtmAnA AvA bAhya ane atyaMtara agaNita lakSaNo gaNavAne koNa samartha che ?" ityAdi kahI indra puSpa sAmudrikanA mananuM samAdhAna karyuM. tyAra pachI indra puSpane ratno, suvarNa vigere ApI tene samRddhizALI karI potAne sthAnake gayo. puSpa sAmudrika dhAryA karatA adhika lAbha che maLelo hovAthI sukhI thayo chato potAne sthAne gayo, ane prabhue paNa tyAMthI anya sthaLe vihAra karyo. * 279 Re For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org (samaLe maLavuM mahAvI) zramaNa bhagavAna mahAvIre (sArUM yuvAnasavAsAruM) dIkSA lIdhA pachI bAra varasathI adhika kAla sudhI (nittva) hamezAM (vosaddhavANa) kAyAthI zuzruSA tyajI dIdhelI hovAthI vosirAvI che kAyA jemaNe evA, (ndriyattatte) pariSahone sahana karavAthI tyajI dIdhI che zarIra upara mamatA jemaNe evA chatA (ne D vasammA 35nnatti) je koI upasargo utpanna thayA te upasargone sahana karyA. prabhune kevA kevA upasargo thayA ? (taM hA) te A pramANe - vinA vA) devoe karelA, (mAnusA vA) manuSyoe karelA, (tirivanoLiyA vA) ane tiryaMcoe karelA (puttomA vA) loma eTale deva-devIoe nATaka dekhADavAM, devIo ane strIoe AliMgana karavAM, bhoganI prArthanA karavI, vigere anukuLa upasarga; (paDitomA vA) pratiloma eTale deva, manuSya vigeree bhaya batAvavA, prahAra karavA, vigere pratikULa upasargo; te (te kanne) deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI AvA prakAranA utpanna thayelA te anukULa ane pratikULa upasargo; prabhue (samAM saha$) nirbhayapaNe sahana karyA, (mapha) krodha rahitapaNe khamyA, (titivApha) dInatA rahita (diyAseS) ane kAyAnI nizcalatA rAkhI sahana karyA ||117 deva, manuSya ane tiryaMcoe karelA upasargone prabhue samatAbhAve sahana karyA te A pramANe - dhanadeva nAmano koI vaizya pAMcaso gADI bharIne nadI utarato hato. nadImAM kIccaDa ghaNo hato, tethI te For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir YEA SaSTha vyAkhyAnama 280
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FEN kalpasUtra bhASAMtara dhanadevanI pAMcaso gADI kIccaDamAM khucI gaI. dareka gADIe joDelA baLadoe ghaNuM jora karavA chatAM kIccaDamAM " sanna khuMcI gayelI gADIo bahAra nIkaLI zakI nahi. have temAM eka baLada ghaNo jorAvara utsAhI ane te vyAkhyAnam pANIdAra hato; teNe potAnA mAlikanI kRtajJatA hRdayamAM rAkhI, gADInI DAbI dhoMsarIe joDAI, eka pachI eka karI pAMcaso gADI kIccaDamAMthI te ekalAe bahAra kheMcI kADhI paraMtu hada uparAMta jora karavAthI te baLadanA sAMdhA tuTI gayA, tethI te baLada azakta thaI gayo. baLadane azakta thayelo joI dhanadeve najIkamAM UvethI rahelA vardhamAna nAme gAmamAM jaI gAmanA agresarone bolAvI te baLada soMpyo, ane tene mATe ghAsa-pANI vigerenA paisA ApI dhanadeva cAlato thayo. baLadanA nIbhAva mATe dravya maLavA chatAM gAmanA agresaroe baLadanI sAra-saMbhALa na karI tethI bhUkha ane tarasathI pIDAyelo te baLada akAma nirjarA karI marIne vyakhtara jAtimAM zUlapANi nAme yakSa thayo. te yakSa jJAnathI potAnA pUrvabhavano saMbaMdha jANI vardhamAna gAma upara ja atizaya kuddha thayo, tethI teNe te gAmamAM marakI phelAvI ghaNA mANaso mArI nAkhyA. marakIno upadrava sapta phelAvAthI mANaso eTalA badhA maravA lAgyA ke, maDadAMone bALanAra paNa maLe nahi, tethI gAmanA loko 6 maDadAMone agnisaMskAra karyA vagara ja gAma bahAra mUkI devA lAgyA. AvI rIte emane ema maDadAM paDI rahevAthI tyAM asthi eTale hADakAMono Dhaga thaI gayo, tethI te gAmanuM nAma 'asthikagrAma' e pramANe che, prasiddha thaI gayuM. have je koI thoDA mANaso jIvatA rahyA hatA, teoe yakSanI ArAdhanA karI. yakSe pratyakSa For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org thaI lokone potAnuM maMdira ane potAnI mUrti karAvavA jaNAvyuM. marakInA upadravanI zAMti mATe gAmanA lokoe turata maMdira karAvI te maMdiranI aMdara zUlapANi yakSanI mUrti besADI, ane hamezAM te mUrtinI pUjA karavA lAgyA. koI mANasa rAtrie te maMdiramAM raheto to tene yakSa mArI nAkhato. have zrImahAvIra prabhue morAka gAmathI vihAra karI te yakSane pratibodhavA mATe-paheluM cAturmAsa te zUlapANi yakSanA maMdiramAM karyuM. bhagavAn jayAre tyAM padhAryA tyAre gAmanA lokoe prabhune kahyuM ke - 'he bhagavan ! A yakSa rAtrie potAnA caityamAM rahelAne mArI nAkhe che, mATe Apa anya sthaLe padhAro' A pramANe lokoe kahevA chatAM karuNAlu prabhu to yakSane pratibodhavA mATe te ja caityamAM rahevA loko pAsethI anumati mAgI tyAM ja rAtri rahyA. have prabhu rAtrie ekAgracitte kAusaggadhyAne rahyA, tyAre tu duSTa yakSe prabhune kSobha pamADavA krodhAvezamAM AvI bhUmine bhedI nAkhe evo aTTahAsya karyo; chatAM dhyAnamagna prabhu nizcala rahyA. vIraprabhunI dhIratA - dekhI yakSa vadhAre gusse thayo, tethI anukrame hAthI, sarpa ane pizAcanAM rUpa vikarvI prabhune duHsaha upasargo karyA, paraMtu prabhu to jarA paNa kSobha na pAmyA. tyAra pachI te yakSe prabhune mastaka, kAna, netra, dAMta, pITha ane nakha, e sAte komala aMgomAM vividha prakAre evI to vedanA karI, ke je eka eka vedanA paNa bIjA manuSyano prANa harI le chatAM jarA paNa kaMpita na thayelA prabhune joI, te yakSa pratibodha pAmyo. A vakhate siddhArtha vyaMtare AvIne zUlapANi yakSane kahyuM ke - 'are abhAgIyA ! nIcakRtyanI indrane khabara paDaze to For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 282
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org tAruM sthAna pheMkI deze, ane tane rajhaLato karI mUkaze'. siddhArthanAM AvAM vacana sAMbhaLI zUlapANi bhayavila banI gayo, prabhunA caraNomAM paDIne karelA aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyo, ane prabhune vadhAre vadhAre pUjavA lAgyo. prabhu AgaLa madhura svare gAyana gAvA lAgyo, ane vividha prakAre nAcavA lAgyo. yakSanA maMdiramAM thatuM gAyana ane nAca sAMbhaLI gAmanA loko vicAravA lAgyA ke - yakSe te mahAtmAne mArI nAkhyA lAge che, tethI khuzI thayelo yakSa gAya che ane nAce che'. prabhue te AkhI rAtrinA cAra pahoramAM kAMIka ochA samaya sudhI atyanta vedanA sahana karI, tethI prabhAtamAM kSaNavAra nidrA AvI gaI. nidrAnI aMdara prabhu dasa svapna joIne jAgyA. savAra thatAM gAmanA loko yakSanA maMdiramAM ekdA thayA, teoe prabhune divya gaMdha, cUrNa ane puSpothI pUjAyelA joIne ghaNoja harSa pAmyA, ane prabhune bhaktipUrvaka vaMdana karyuM. te gAmanA loko sAthe aSTAMga nimittazAstranA jANakAra evA utpala ane indrazarmA nAmanA be jyotiSI ~ AvyA hatA, teoe prabhune vaMdana karyA bAda, utpala bolyo ke - "he bhagavAn ! Ape rAtrine cheDe je dasa svapna joyAM che, teonuM phaLa Apa to mahAjJAnI hovAthI jANo ja cho, to paNa huM bhaktivaza thaIne kahuM chuM - he nAtha ! pahelA svapnamAM Ape tAlapizAcane eTale tADa jeTalA uMcA pizAcane haNyo, tethI Apa thoDA ja vakhatamAM mohanIya karmane haNazo H bIje svapne ApanI sevA karatuM sapheda pakSI dekhyuM, tethI Apa zukladhyAnane dhAraNa karazo / trIje svapne ApanI sevA karatuM vicitra koyalapakSI joyuM, tethI Apa dvAdazAMgI prarUpazo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 283
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara cothe svapna ApanI sevA karato gAyono samUha joyo, tethI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa caturvidha saMgha ApanI sevA karaze. pAMcame svapna samudra taryA, tethI Apa saMsArane tarI jazo. chaTThe svapna Ape dikarI vyAkhyAnam ugato sUrya joyo, tethI thoDA ja vakhatamAM Apane kevalajJAna utpanna thaze. sAtame svapna Ape AMtaraDAo vaDe mAnuSottara parvatane vIMTI lIdho tethI thoDA ja vakhatamAM ApanI kIrti traNe bhuvanamAM phelAze. AThame aar svapna Apa meruparvatanA zikhara para caDyA, tethI Apa samavasaraNamAM siMhAsana para caDI devo ane manuSyonI thithI sabhAmAM dharma prarUpazo. navame svapna Ape devothI zobhI raheluM evuM padma sarovara joyuM, tethI bhuvanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika e cAre nikAyanA devo ApanI sevA karaze. paraMtu te svAmI ! dasamAM svapnamAM Ape je sugaMdhI puSpamaya be mALAo dekhI, teno artha huM jANato nathI". te vakhate prabhue kahyuM ke ! - "he utpala ! dasamA svapnamAM je be mALAo joI, tethI huM sAdhudharma ane zrAvaka dharma ema be prakArano dharma kahIza". tyAra pachI te utpala nimittIyo prabhune vandana karI potAne sthAne gayo. tyAM prabhue ardha ardha mAsakSapaNa eTale paMdara paMdara upavAsa vaDe prathama cAturmAsa nirgamana karyuM. te asthika gAmathI vihAra karIne prabhu morAka sAnnivezamAM bahAranA udyAnamAM pratimA dharIne rahyA. teNe tyAM prabhuno mahimA vadhAravA mATe siddhArtha vyaMtara pratimA dhyAne rahelA prabhunA zarIramAM pesIne loko che AgaLa bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALanI vAto kahevA lAgyo. teNe kahelA nimitta pramANe dareka = 284 For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vAta sAcI paDavAthI gAmamAM prabhuno mahimA vadhyo. te gAmamAM acchedaka nAme eka jyotiSI raheto hato, " prabhuno mahimA vadhato joI tene IrSyA AvI, tethI prabhunA mukha dvArA bolAtI siddhArthanI vANIne juThI vidhI vyAkhyAnam pADavA te satvara loko sAthe tyAM Avyo. pachI te acchedake be hAthanI AMgaLImAM ghAsanuM eka taraNuM banne bAjuthI pakaDIne prazna karyo ke - "kaho, A taraNuM mArAthI chedAze ke nahi?" tenA manamAM evuM hatuM ke, A devArya jo taraNuM chedAvAnuM kaheze to nahi cheduM ane nahi chedAvAnuM kaheze to chedI nAkhIza, tethI temanI E vANI lokomAM juThI paDaze. prabhunA zarIramAM saMkramelA siddhArthe kahyuM ke, "e taraNuM chedAze nahi, A vacana sAMbhaLI acchedaka AMgaLIthI te taraNuM chedavA tatpara thayo. have A vakhate Indra potAnI sabhAmAM beThA beThA vicAryuM ke, hamaNAM vIra prabhu kyAM vicaratA haze? upayoga mUkI joyuM to prabhune khorAka gAmanA udyAnamAM kAusagga dhyAne rahelA joyA, ane achaMdakanI AvI ceSTA joI Indra vicAryuM ke - "prabhunA mukhathI nIkaLelI re vANI asatya na thAo' ema vicArI teNe turata ja vaDe achaMdakanI dase AMgaLI kApI nAkhI, tethI tRNa zA. cheDAyuM nahi. potAnuM kaheluM jUThuM pADavA tarakaTa racIne AvelA acchedaka upara siddhArtha vyaMtara ghaNo rUkha thayo, tethI gAmamAM tenI halakAI karAvavA lokone jaNAvyuM ke "A nimittayo cora che'. lokoe pUchayuM ke - svAmI ! teNe zuM ane konuM coryuM che?' siddhArtha bolyo ke - "eNe vIraghoSa nAmanA nokarano dasa pala , pramANano vATako corIne vIraghoSanA gharanI pachavADe pUrvadizAmAM khajurI nIce dATyo che.vaLI indrazarmAnonI 285 ( 285 For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit To kalpasUtra bhASAMtara gheTo corIne te khAI gayo che; tenI nizAnI e che ke, te gheTAnAM hADakAM potAnA gharanI boraDI nIce dATyAM hI che. vaLI A pAkhaMDInuM trIjuM paNa eka duzaritra che, paNa te to mArAthI kahI zakAya evuM nathI, tenI strI hatI. vyAkhyAna pAse jaI pUchazo to tenI strI ja kaheze". kutUhalI lokoe turata ja acchedakane ghera jaI pUchyuM. acchedakane potAnI strI sAthe aNabanAva rahato, vaLI te divase teNIne mArI hatI, tethI krodhapUrvaka bolI ke - "e pApicchanuM moTuM paNa jovA yogya nathI, kAraNa ke te potAnI bahenane paNa bhogave che". AvI rIte lokamAM potAnI helanA thavAthI acchedaka jhaMkhavANo paDI gayo, ane koI paNa mANasa prabhu pAse nahotuM tyAre prabhu pAse AvI dInapaNe namIne bolyo ke - "he svAmI ! Apa to vizvavaMdya hovAthI jyAM jyAM ApanA caraNakamalathI pRthvI pAvana thAya che tyAM tyAM pUjAo cho; paNa he karuNAlu! mArI to ahIM ja AjIvikA che; mATe meM karelo aparAdha mApha karo, ane lokomAM thatI laghutAthI bacAvo". prabhue vicAryuM ke - "ahIM rahevAthI Ane aprIti thaze mATe jagatanuM bhaluM karavAne icchatA mATe ahIMthI vihAra karavo zreyaskara che" ema vicArI prabhue tyAMthI vihAra karyo. morAka gAmathI vihAra karI prabhu zvetAMbI nagarI tarapha cAlyA. mArgamAM govALIyA maLyA, teoe kahyuM ke - "he svAmI ! Apa je mArge jAo cho te mArga jo ke zvetAMbIe pAMsaro jAya che, paNa rastAmAM kanakakhala nAme tApasonuM AzrayasthAna Ave che. tyAM hamaNAM eka caMDakauzika nAme daSTiviSa sarpa rahe che, te 286 For Private and Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 3 by SA www.kobatirth.org jherI sarpe ghaNA mANasonA prANa harI lIdhA che, mATe e sarala mArga choDI daI A bIje mArge jAo". A pramANe teoe vAryA chatAM karuNAlu prabhu caMDakauzikane pratibodha pamADavA teja Azrame gayA. caMDakauzika pUrvabhavamAM eka ugratapasvI sAdhu hatA. te sAdhu ekavakhate tapasyAne pAraNe gocarI vahoravA mATe eka ziSya sAthe gayA, rastAmAM cAlatAM cAlatAM temanA paga nIce eka nAnI deDakI AvI javAthI cagadAI marI gaI. deDakInI thayelI virAdhanAne prAyazcitapUrvaka paDikkamavA mATe hitaciMtaka pelA ziSye gurune IriyAvahI paDikkamatAM, gocarI paDikkamatAM ane sAyaMkAlanA pratikramaNane viSe, ema traNa vakhata te deDakInI virAdhanA saMbhArI ApI; tyAre te sAdhu krodha karI ziSyane mAravA doDyA, parantu thAMbhalA sAthe aphalAtAM te tapasvI sAdhu kAladharma pAmI jyotiSka deva thayo. tyAMthI cyavIne te AzramamAM pAMcaso tApasono svAmI caMDakauzika nAme tApasa thayo. te tApasane potAnA Azrama para ghaNo moha hato, tethI kadI koI mANasa AzramamAM ugelA vRkSonA phaLa vigere grahaNa karato to tenA 52 krodha karI kuhADAthI mAravA doDato. eka vakhate te potAnA AzramamAM phaLone grahaNa karatA rAjakumArone joI temane mA2vA mATe hAthamAM kuhADo pakaDI doDatAM kUvAmAM paDI gayo, ane krodhanA tIvra adhyavasAyathI marIne te ja AzramamAM potAnA pUrvabhavanA nAmavALo draSTiviSa sarpa thayo. have prabhu te AzramamAM AvIne kAusagga dhyAne sthira ubhA. prabhune joI krodhathI dhamadhamI rahelo te krodhI sarpa sUrya sAme dRSTi karI prabhu sanmukha dRSTivAlA pheMkavA lAgyo, chatAM prabhune nizcala joI vadhAre For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 287
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org krodha karI teNe sUrya sAmu joI joIne vizeSa dRSTivAlA choDavA mAMDI; to paNa e jvAlAo prabhu upara jaladhArA jevI thaI gaI. AvI rIte traNa vAra dRSTivAlA choDavA chatAM prabhune ekAgra dhyAne ubhA rahelA joI, prabhuno alaukika prabhAva na jANato te ajJAnI sarpa vadhAre gusse thayo, ane prabhune DasavA lAgyo. 'mArA tIvra viSathI AkrAMta thaIne A hamaNAM paDaze to huM cagadAI jaIza' evA irAdAthI te sarpa DasIne pAcho haThI jato hato. prabhunA page je je sthAne te Dasato hato tyAMthI tenuM jhera prasarI zakatuM nahi, mAtra tyAMthI gAyanA dUdha jevI dUdhanI dhArA jharatI hatI. sarve vicAryuM ke - "huM jenA sAmI dRSTi karuM tene paNa bALIne bhasma karI nAkhuM chuM, paNa Ane to DaMkha mAravA chatAM sapheda rudhira nIkaLyuM!. vaLI mArA eka ja DaMkhathI game | tevo baliSTa mANasa paNa cakkara khAIne paDI jaI maraNane zaraNa thAya, paNa A to ghaNA DaMkha mAravA chatAM vyAkulatA rahita sthira ubhA che !" A pramANe vismaya pAmelo te sarpa vilakho thaI prabhu sAme joI rahyo. prabhunI zAMtamudrA joI tenA krodhI netramAM zAMti prasarI. jyAre te kAMIka zAMta thayo tyAre prabhu bolyA ke - "bujha bujha caMDakosiyA ! - he caMDakauzika ! bujha bujha". A pramANe prabhunAM amRta samAna vacana sAMbhaLI, prabhunI zAMta mudrA ane parvata samAna dhIratA dekhI uhApoha karatAM te sarpane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pote karelA bhayaMkara aparAdhano pazcAttApa karato te sarpa turata pAcho haThI gayo, ane prabhune traNa pradakSiNA daI "aho ! karuNAsamudra bhagavaMte mane durgatirUpI kUvAmAM paDato bacAvyo' ityAdi zubha bhAvanA YO For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne TC SaSTha vyAkhyAnama 288
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit VAS kalpasUtra bhASAMtara bhAvatAM te sarve te ja vakhate anazana laI lIdhuM. viSa vaDe bhayaMkara evI mArI daSTi koI upara na paDo" ema e vicArIne te sarpa potAnuM mastaka bilamAM rAkhI sthira rahyo. AvI rIte te sarpane sthira dekhI, te mArge thaIne rahI vyAkhyAna ghI, dUdha vigere vecavA jatI strIoe te nAgarAjane saMtuSTa thayelo jANI, ghI, dUdha vigerethI tenI bhaktipUrvaka pujA karI. strIoe te sarpanA zarIra para copaDelA ghInI sugaMdhIthI tyAM kIDIo ekkI thaI gaI, ane the sarpane tIkSNa caTakA bharavA lAgI, chatAM paNa pratibodha pAmI zubha dhyAnamAM ArUDha thaI nizcala rahelo te sarpa jarA paNa calAyamAna thayo nahi. AvI rIte atizaya vedanA thavA chatAM potAnA pApanI niMdA karato ane zubha bhAvanA bhAvato prabhunI dRSTirUpI amRtavRSTi vaDe sicAyelo te caMDakauzika sarpa eka pakhavADIye mRtyu pAmI sahastrAra devalokamAM deva thayo. caMDakauzika sarpa upara Avo mahAnuM upakAra karI prabhu tyAMthI vihAra karI uttaravAcAla nAme gAmamAM AvyA. tyAM nAgasena zrAvake prabhune ardhamAsakSapaNane pAraNe khIra vahorAvI, te vakhate "aho ! dAnam ! aho ! dAnam !" ema bolatA devoe vasudhArA vigere pAMca divyo pragaTa karyA. tyAMthI vihAra karI zvetAMbI nagarImAM padhArelA prabhuno pradezI rAjAe mahimA karyo. tyAMthI surabhipura tarapha jatA prabhune pAMca ratha yukta naiyagotranA rAjAoe vaMdana karyuM. tyAra pachI prabhu surabhipura pahoMcyA, tyAM gaMgA nadIne kAMThe siddhayAtra nAmano nAvika lokone gaMgA nadI utAravA potAnI nAvamAM caDAvato hato, prabhu che. paNa te nAva para caDyA. nAvika nAvane calAvavA mAMDyo. have A vakhate ghuvaDa pakSIno zabda sAMbhaLI e ja 289 For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam nAvamAM beThelo phemila nAmano nimittIyo nAvamAM beThelA bIjA loko prati bolyo ke - "nadI utaratAM Aje ApaNane maraNAMta kaSTa thaze, paNa A mahAtmAnA prabhAvathI te saMkaTa naSTa thaze'. have gaMgAmAM te nAva cAlatAM cAlatAM agAdha jalamAM AvyuM, evAmAM sudaMSTradeva te nAvane bUDADI devA tatpara thayo. prabhue tripRSTha vAsudevanA bhavamAM je siMhane mAryo hato. te siMhano jIva ghaNA bhavabhramaNa karI bhuvanapatimAM sudaMSTra nAme nAgakumAra deva thayo. te prabhune nAvamAM beThelA joI pUrvajanmanuM vaira saMbhArI vairano badalo levA mATe nAvane bUDADavA taiyAra thayo. have evAmAM te deva nAvane bUDADavA Adika vighna karavA lAgyo, tevAmAM kaMbala ane zaMbala nAmanA devoe AvI te vighna nivAraNa karyuM. te be devanI utpatti A pramANe che - mathurA nagarImAM jinadAsa nAme zeTha hato, tene sAdhudAsI nAme strI hatI. teo paramazrAvaka hatA, pAMcamA vratamAM sarvathA prakAre Dhora rAkhavAnuM temaNe paccakakhANa karyuM hatuM, tethI teo eke pazu rAkhatA nahi. teo tyAM rahetI eka AhIraNa pAsethI dUdha vigere vecAtuM letA, teNIne sAdhudAsI yogya paisA ApatI, anukrame te banne vacce gADha prIti thaI. eka vakhate te AhIrane ghera vivAhano prasaMga Avyo, tethI teNIe zeTha-zeThANIne nimaMtraNa karyuM. teoe kahyuM ke - ame AvI zakazuM nahi, paNa vivAhamAM je kAMI vastuo joIe te laI jAo. pachI jinadAse vAsaNa, vastro, ghareNAM dhUpa sugaMdhI padArtho, vigere uttama vastuo ApI, teNe ApelI dareka sAmagrIthI AhIraNane ghera vivAhotsava ghaNo sAro thayo, tethI lokomAM tenAM 290 For Private and Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org vakhANa thavA lAgyAM. AthI Ahera ane AhIraNa jinadAsa upara ghaNA khuza thaI, teo atimanohara majabUta ane sarakhI vayanA zaMbala tathA kaMbala nAmanA traNa traNa varasanA be vAcha2DA zeThane devA lAgyA. jinadAsa ane sAdhudAsIe te vAchaDA pAchA laI javA ghaNuM samajAvyA chatAM teo parANe temane dvAre bAMdhI cAlyA gayA. jinadAse vicAryuM ke - 'jo A vAchaDAne choDI mUkIza to loko temane khasI karI gADI, haLa vageremAM joDI du:khI karaze, mATe bhale mAre ghera ja rahyA' ityAdi vicArI te dayALu jinadAsa banne vAchaDAnuM prAsuka ghAsa ane pANIthI poSaNa karavA lAgyo. jinadAsa AThama, caudasa vigere parvatithie posaha laI dhArmika pustako vAMcato, te sAMbhaLI te baLado bhadraka pariNAmI thayA. pachI je divase zeTha upavAsa kare te divase baLado paNa ghAsa pANI vApare nahi, te divase temane ghAsa nIre paNa jyAre khAya nahi tyAre zeThe vicAryuM ke 'ATalA divasa to meM mAtra dayAne lIdhe A baLadone poSyA, paNa have to mArA sAdharmika baMdhuo che'. ema vicArI jinadAsa temanuM bahumAna karavA lAgyo, tene baLado ghaNA priya thaI paDyA. eka vakhate bhiMDIravaNa nAmanA yakSano yAtrotsava Avyo, tethI te divase juvAnIyAoe vAhanonI vAhanakrIDA karavA mAMDI. te utsavamAM jinadAsano eka mitra ati baliSTa ane dekhAvaDA te baLadone jinadAsane pUchyA vagara ja laI gayo. temaNe janmathI dhoMsarI paNa joI nahotI evA te aNapaloTa baLadone potAnI gADIe joDI teNe eka bIjAnI spardhAthI evA to doDAvyA ke vAhanakrIDA karanAra dareka lokone kSaNavAramAM jItI lIdhA, 4 For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnama 291
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit i1 kalpasUtra bhASAMtara paNa bahu doDavAthI te sukomala baLadonA sAMdhA tuTI gayA. jinadAsano mitra kAma patAvI te baLadone SaSTha jinadAsane ghera bAMdhI cAlyo gayo. bhojana avasare jinadAsa ghera Avyo. ane baLadone ghAsa nIyuM to ghAsa hira vyAkhyAnanuM khAdhuM nahi. pANI pAvA lAgyo to pANI paNa pIdhuM nahi. baLadonAM mukha pahoLA paDI gayelAM ane zvAsa caDI gayelAM joI jinadAsane paNa duHkha thayuM, ane AMkhamAM AMsu lAvI bhaktapaccakhANa karAvyuM, namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo, vigere dhArmika kriyA karI jinadAse te baLadone nirdhAmaNA karAvI. zubha bhAvanA bhAvatA te baLado marIne nAgakumAra deva thayA. navA utpanna thayelA te kaMbala ane zaMbala deve avadhijJAnathI joyuM to tIrthaMkaraprabhune upasarga thato dekhyo. te banne deva turata tyAM AvI eka jaNe nAvanuM rakSaNa karyuM, ane bIjA deve pelA sudaMSTrane harAvI kADhI mUkyo. tyAra pachI te banne deva prabhunA sattva ane rUpanuM gAyana karatA tathA nAcatA chatA mahotsava pUrvaka sugaMdhI jala ane puSpanI vRSTi karI potAne sthAne gayA. prabhu nAvamAMthI utarI tyAMthI vihAra karI rAjagRha nagaramAM padhAryA. tyAM varSAkAla nirgamana karavA mATe nAlaMdA nAmanA pADAmAM eka zAlavInI zAlAnA eka bhAgamAM te zAlavInI rajA laI paheluM mAsakSapaNa svIkArIne rahyA. - have maMkhalI nAme eka maMkha eTale citrakalA jANanAra bhikSAcara vizeSa hato, tene subhadrA nAme strI hatI. teo banne citrapaTa hAthamAM rAkhI gujarAna calAvatA chatA pharatAM pharatAM zaravaNa nAmanA gAmamAM * 292 For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAdA kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnama AvyA. te gAmamAM ghaNI gAyovAlA koI brAhmaNanI gozALAmAM subhadrAe eka putrane janma Apyo, te bALaka gozAlAmAM janmyo, tethI tenuM gozAla nAma paDyuM. gozAlo anukrame yuvAvasthA pAmyo, ane pharato pharato rAjagRha nagaramAM jyAM prabhu cAturmAsa rahyA hatA tyAM Avyo have prabhune mAsakSapaNa pUruM thayuM, tyAre te mAsakSapaNane pAraNe vijaya nAmanA zeThe kUra, Adika, vipula bhojanathI vidhie karIne prabhune pAraNuM karAvyuM, te vakhate AkAzamAM "aho dAnam' ema udghoSaNApUrvaka devoe vasudhArA vigere pAMca divo pragaTa karyA. te hakIkata sAMbhaLI gozAle vicAryuM ke - "A muni koI sAmAnya nathI, kAraNa ke temane anna ApanAranA gharamAM paNa AvI samRddhi thaI gaI, mATe huM to A citrapaTanuM pAkhaMDa choDI daIne A prabhAvI mahAtmAnoja ziSya thAuM, kAraNa ke AvA guru niSphaLa nahi thAya". te gozAlo Ama ciMtavato hato tevAmAM prabhu pAraNuM karIne pAchA te zALAmAM AvI kAyotsarga karIne rahyA. gozAlo namIne bolyo ke - "he bhagavAn ! atyAra sudhI ajJAnathI huM Apano prabhAva jANI zakyo nahoto, paNa Aje mane khabara paDI ke Apa mahA prabhAvI mahAtmA cho, AjathI huM Apano ziSya thaIne ApanI sAthe ja rahIza, Apa eka ja mAruM zaraNa cho". prabhu to mauna dharIne ja rahyA, gozAlo bhikSA mAgIne prANavRtti karato potAnI buddhithI prabhuno ziSya thaIne rahyo. prabhune bIjA mAsakSapaNanuM pAraNuM naMda nAmanA zeThe pakvAnnAdi vaDe karAvyuM. trIjA mAsakSapaNanuM pAraNuM sunaMda nAmanA gRhastha paramAtrAdi vaDe karAvyuM. cothuM mAsakSapaNa svIkArIne prabhu kArtika 293 For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIva kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam U|| suda pUrNimAe vihAra karI kollAka sannivezamAM padhAryA, tyAM prabhune te cothA mAsakSapaNanuM pAraNuM bahula nAmanA brAhmaNe dUdhapAka vahorAvI karAvyuM, te vakhate devoe pAMca divya pragaTa karyA. have jyAre prabhue rAjagRhathI vihAra karyo tyAre gozAlo bhikSA mATe bahAra gayo hato, bhikSA laI te pAcho pelA zAlavInA makAnamAM Avyo tyAre prabhune joyA nahi. AkhA nagaramAM zodhavA chatAM jayAre prabhu maLyA nahi tyAre te gozAlo potAnAM upakaraNa brAhmaNone ApI daI, dADhI, mUcha muMDAvI, mastaka muMDAvI tyAMthI pharato pharato kollAkagAma Avyo. tyAM prabhune dekhI bolyo ke - "he prabhu ! atyAra sudhI huM gRhastha jevo hovAthI ApanI dIkSAne yogya nahoto, paNa have to upakaraNone choDI daI niHsaMga thayo chuM, mATe havethI mane ApanI dIkSA paNa ho, he svAmI! mane ziSya tarIke svIkAro". A pramANe kahI gozAlo prabhu sAthe rahyo. prabhu tyAMthI vihAra karI suvarNakhala nAmanA gAma tarapha cAlyA, gozAlo paNa sAthe ja cAlyo. mArgamAM F keTalAka govAlIyA mATInI moTI hAMDImAM khIra rAMdhatA hatA, te joI gozAlAe prabhune kahyuM ke - "he kama svAmI ! ahIM thoDI vAra vizrAMti laIe, mane to kaDakaDatI bhUkha lAgI che, mATe A khIra khAIne AgaLa cAlIe'. siddhArtha vyaMtara bolyo ke - "e hAMDI phUTI jaze'. gozAlAe turata govAlIo pAse jaI te hakIkata nivedana karI, te sAMbhaLI govAlIyAoe khIra rAMdhatAM te hAMDInuM ghaNA yatnathI rakSaNa karyuM, chatAM dUdhamAM cokhA nAkhavA joIe te karatAM ghaNA vadhAre nAkhelA hovAthI te phUlyA, eTale hAMDI phUTI gaI. te 294 For Private and Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam joIe gozAlAe " martha tat mavava-je thavAnuM hoya te thAya ja che" e pramANe niyativAda svIkAryo. prabhu suvarNakhala pahoMcyA, tyAMthI vihAra karI brAhmaNagrAma padhAryA tyAM naMda ane upanaMda nAmanA be bhAIonA be pADA hatA. prabhu naMdanA pADAmAM gocarI gayA, naMde prabhune bhaktithI uttama bhojana vahorAvyuM. gozAlo upanaMdanA pADAmAM upanaMdane ghera gayo, upanaMde tene vAsI anna ApyuM. vAsI anna maLavAthI gozAlAne ghaNo gusso caDyo ane zApa dIdho ke - "jo mArA dharmAcAryanuM tapateja hoya to AnuM ghara baLI jAo!" prabhunuM nAma laIne Apelo zApa paNa niSphaLa na thavo joIe ema vicAratA eka najIkamAM rahelA deve upanaMdanuM ghara bALI nAkhyuM. tyAMthI vihAra karI prabhu caMpAnagarImAM padhAryA, tyAM be bemAsItapa svIkArIne trIjuM comAsuM rahyA. chellA be mAsakSapaNanuM pAraNuM prabhu caMpAnagaranI bahAra karIne kAlA nAmanA sannivezamAM padhAryA ane tyAM eka zUnyagharamAM kAusagga dhyAne rahyA. te gAmanA jAgIradArano siMha nAmano yuvAna putra vidyumnatI nAmanI dAsI sAthe ratikrIDA karavA rAtrie e ja zUnya gharamAM Avyo. gADha aMdhArAmAM koI na jaNAvAthI teNe dAsI sAthe ratikrIDA karI, te joI gozAlo hasavA lAgyo. potAno anAcAra chUpAIne joI hasatA gozAlA para krodha karI siMha tene mAravA lAgyo, gozAlo rADo pADavA lAgyo tyAre siMhe tene choDyo. tyAra pachI gozAlAe prabhune kahyuM ke - "he svAmI! mane ekalAne teNe ATalo badho mAra mAryo !, R chatAM Ape tene kema vAryo nahi?' prabhunA zarIramAM saMkramelA siddhArthe kahyuM ke - "tAre koInI mazkarI na karavI 295 For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu 9 U LL joIe, gaMbhIratA rAkhavI joIe, have koInI mazkarI karIza nahi'. tyAMthI vihAra karI prabhu pAtrAlaka gAmamAM jaI koI zUnya gharamAM kAusagnadhyAne rahyA. tyAM paNa rAtrie skaMda nAmanA yuvakane skaMdilA nAmanI dAsI sAthe ratikrIDA karato joI gozAle hAMsI karI, tethI teNe tyAM paNa prathamanI peThe ghaNo mAra khAdho. tyAMthI vihAra karI prabhukumAraka sanniveza gayA, ane tyAM caMpakaramaNIya nAmanA udyAnamAM kAusagnadhyAne rahyA. - have zrI pArzvanAtha prabhunA saMtAnIya ziSya municaMdra nAmanA AcArya ghaNA ziSyonA parivAra sahita vicaratA te ja gAmamAM kUpanaya nAmanA kuMbhAranI zAlAmAM rahetA hatA. gozAlAe gAmamAM te sAdhuone joI pUchyuM ke - "tame koNa cho?' teo bolyA ke, "ame nigraMtha chIe'. gozAlAe kahyuM ke - "are !! tame kyAM ane mArA dharmAcArya kyAM?, mArA dharmAcAryamAM ane tamArAmAM meru-sarasava jeTalo taphAvata che'. te sAdhuo zrI mahAvIra jinezvarane jANatA nahotA. tethI bolyA ke; "jevo tuM che tevA ja tArA dharmAcArya paNa haze !' AvAM AkSepa vacano sAMbhaLI gozAlAne krodha caDyo; ane zApa dIdho ke - "jo mArA dharmAcAryanuM tapateja | hoya, to tenA prabhAvathI tamAro Azrama baLI jAo". te sAdhuoe kahyuM ke - ame zApathI DaratA nathI, tArA vacanathI amAruM AzrayasthAna baLavAnuM nathI, prabhunuM nAma laI pote zApa ApavA chatAM jayAre sAdhuonuM AzrayasthAna na baLyuM, tyAre vIlakho thaI gozAlo prabhu pAse AvIne sarva vRttAMta nivedana karI bolyo ke - he svAmI ! meM ApanA nAmathI zApa ApavA chatAM te sAdhuono upAzraya na baLyo tenuM zuM kAraNa?" siddhArthe 296 For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra SaSTha bhASAMtara mo che, tethI te kuMbhAra temane te ja vakhate avazAlo bolyo ke - ' , kahyuM ke - "are mUrkha ! teo to pArzvanAtha prabhunA ziSyo che, te sAdhuo ke temanuM sthAna zApathI na baLe'. have rAtrie municaMdra sUri jinakalpanI tulanA karatA upAzrayanI bahAra pratimA dharIne rahyA. pelo kUpanaya kuMbhAra iii vyAkhyAnam madirApAna karI ghumato ghUmato tyAM Avyo, teNe madirAnA kephamAM AcArya mahArAjane oLakhyA nahi. teNe jANyuM ke A koI cora ubho che, tethI te kuMbhAre AcAryane gaLe pakaDI zvAsa vagaranA karI dIdhA, chatAM teo zubhadhyAnathI calita thayA nahi. te vedanAne sahana karatAM temane te ja vakhate avadhijJAna utpanna thayuM, ane kAladharma pAmI devaloke gayA. devoe te munirAjanA mahimA mATe prakAza karyo, te joI gozAlo bolyo ke - aho ! te sAdhuono upAzraya baLI rahyo che!" paNa siddhArthe satya hakIkata nivedana karI tyAre gozAlo tyAM ja jaI sUI rahelA te sAdhuone tiraskArI pAcho Avyo. tyAMthI vihAra karI prabhu caurA nAmanA gAmamAM AvyA. gozAlo paNa sAthe hato. tyAM prabhune ane gozAlAne rAjyanI chUpI bAtamI laI janArA jAsUsa jANI temane che koTavALo heDamAM nAkhavA lAgyA. pahelAM gozAlAne heDamAM nAkhyo, prabhune haju heDamAM nAkhyA nahotA. tevAmAM tyAM utpala nimittIyAnI somA ane jayaMtI nAmanI be baheno ke jeo saMyama pALavAne asamartha thaI chatI pAchaLathI saMnyAsinI thaI hatI teoe prabhune joIne tathA oLakhIne koTavAlo pratye kahyuM ke - "are mUrto ! tame zuM maravAne iccho cho ?, tame zuM A siddhArtharAjAnA putra zrImahAvIra prabhu che ema jANatA nathI ?' koTavALoe AvAM vacano sAMbhaLI bhaya pAmI prabhune mUkI dIdhA, ane potAnA aparAdhanI kSamA yAcavA 297 For Private and Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara lAgyA. tyAra pachI teoe gozAlAne paNa prabhuno ziSya jANI choDI mUkyo. tyAMthI vihAra karI prabhu SaSTha phi8 pRSThacaMpA nagarImAM padhAryA. prabhue tyAM comAsI tapa vaDe te cothuM cAturmAsa nirgamana karI pRSThacaMpAnI bahAra che. vyAkhyAna pAraNuM karyuM. tyAMthI vihAra karI zrI mahAvIra prabhu kAmaMgala nAmanA sannivezamAM gayA. tyAMthI vihAra karIne prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA, ane nagaranI bahAra kAusagga dhyAne rahyA. bhojana samaye bhikSA mATe jatA gozAlAe prabhune pUchyuM ke - "svAmI ! Aje mane kevo AhAra maLaze ?' siddhArthe kahyuM ke - "Aje to tuM manuSyanuM mAMsa khAIza'. gozAlAe vicAra karyo ke - "jayAM mAMsanI gaMdha paNa na hoya teve sthAnethI Aje bhikSA levI'. A pramANe nizcaya karI sAvadhAna thaI vaizyone ja ghera bhikSA mATe pharavA lAgyo. have te nagarImAM pitRdatta nAme vaizya hato, tene zrIbhadrA nAme strI hatI. zrIbhadrAne marelAM ja bALaka avataratAM, tethI teNIe zivadatta nAmanA nimittIyAne A doSa nivAravAno upAya pUchyo. zivadatte kaheluM ke - "jayAre tane marela saMtAna janme, tyAre te marelA bALakanuM mAMsa dUdhapAka sAthe bheLavI daI koI , bhikSukane Apaje, tema karavAthI tene jIvatA bALaka avataraze". have zrIbhadrAne te ja divase mareluM bALaka avatareluM, tethI teNIe te marelA bALakanuM mAMsa dUdhapAka sAthe bheLavI taiyAra rAkhyuM hatuM. gozAlo pharato pharato tyAM Avyo, vATa joIne beThelI teNIe turata ubhA thaI te dUdhapAka gozAlAne Apyo, ane "A pay sAdhune mAMsanI khabara paDatAM zApa Apaze to ghara bALI nAkhaze" evA bhayathI teNIe gozAlo gayo ke 298 For Private and Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara pachI turata gharanuM bAraNuM pheravI nAkhyuM. gozAlo te dUdhapAkane zuddha jANI khAI gayo, ane prabhu pAse AvI vRttAMta SaSTha nivedana karyuM paNa siddhArthe te dUdhapAka saMbaMdhI mULa vAta kahI jaNAvI, tyAre gozAlAe nirNaya karavA mukhamAM vyAkhyAnamu, AgalI nAkhI vamana karyuM. vamananI aMdara barAbara tapAsa karatAM bALakanuM mAMsa jaNAyuM. dUdhapAka sAthe mAMsa bheLavI potAne ThaganArI te bAI upara gozAlAne gusso caDyo, ane zApa ApI teNInuM ghara bALI nAkhavA turata tyAM Avyo; paNa bAraNuM pheravI nAkheluM hovAthI ghara oLakhI zakyo nahi. pachI gozAlo bolyo ke - 'jo mArA dharmAcAryanuM tapateja hoya to A pADo baLI jAo'. sAnnidhyamAM rahelA vyaMtaroe prabhunuM mAhAbhya anyathA na thAo' ema vicArI te AkhA pADAne bALI nAkhyo. tyAMthI vihAra karI prabhu haridra nAmanA sannivezanI bahAra haridra nIce kAusagnadhyAne rahyA. e ja vRkSa ! nIce rAtavAso rahelA musApharoe TADhane lIdhe rAtrie agni saLagAvelo, paNa savAra thatAM teo agnine bujhAvyA vagara ja potapotAne raste cAlatA thayA. agni dhIre dhIre phelAto prabhu pAse Avyo, chatAM karmarUpa iMdhanane bALavA mATe dhyAnarUpa agninI jema te agnine paNa mAnatA thakA prabhu jarA paNa khasyA nahi, tethI te agnithI prabhunA paga dAjhayA. gozAlo to agni dekhI nAsI gayo!, ane agni olavAI gayA pachI pAcho prabhu pAse Avyo. tyAMthI vihAra karI prabhu baMgalA nAmanA gAme AvyA, ane vAsudevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. 299 For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnama paNa tyAM kautukI gozAlo AMkhanA vikAro karI gAmanA bALakone bIvarAvavA lAgyo, te joI bhayabhIta banI nAsabhAga karatA bALakonA pitAo vigere AvyA, ane gozAlAne ghaNo mAra mArI munipizAca vigere tiraskAranA zabdo kahI choDI mUkyo. tyAMthI vihAra karI prabhu Avarta gAma padhAryA, ane tyAM baLadevanA maMdiramAM pratimA dharIne rahyA. tyAM paNa gozAlo bALakone bIvarAvavA mukhanA vikAra karavA lAgyo, te joI bhayavihuvala banI nAsabhAga karatA bALakonA pitAo vigere AvyA, teoe mukhanA cAlA karatA gozAlAne gAMDo bhikSuka samajI, "AvA gAMDA mANasane mAravAthI zuM?, mATe AvA ziSyane niSedha na karatA tenA gurune ja mArIe" ema vicArIne te dubuddhio evAmAM prabhune mAravA taiyAra thayA, tevAmAM baladevanI mUrtieja haLa upADI teone aTakAvyA. te joI Azcaryacakita thayelA teo prabhune alaukika mahAtmA jANI potAno aparAdha khamAvatA prabhune caraNe paDyA. - tyAMthI vihAra karI prabhu corAka sanniveze gayA, tyAM eka mAMDavAmAM uttama bhojana raMdhAtu dekhI "bhojana taiyAra thavAne have keTalI vAra che?" te tapAsavA gozAlo chAnomAno lapAIne nIco vaLI vAraMvAra jovA lAgyo. te gAmamAM coranI ghaNI raMjADa hatI, tethI lapAIne vAraMvAra jotA gozAlAne cora jANI lokoe pakaDIne mAryo. tethI krodhAvezamAM AvelA gozAlAe zApa dIdho ke - "mArA svAmInuM tapateja hoya to A mAMDavo baLI jAo". prabhunuM nAma laI zApa Apelo hovAthI prabhunA bhakta vyaMtaroe te mAMDavo bALI 300 For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org nAkhyo. tyAMthI prabhu kalaMbukA nAmanA sannivezamAM padhAryA, tyAM megha ane kAlahastI nAmanA be bhAI parvatanA rakSaka tarIke adhikArI hatA. kAlahastIe maunadhArI prabhune ane gozAlAne cora jANI pakaDyA, ane potAnA bhAI meghane soMpyA. megha pahelAM siddhArtha rAjAno nokara hato, teNe prabhune oLakhyA, ane potAnA bhAIe karelo aparAdha khamAvI prabhune tathA gozAlAne choDI mUkyA. te kalaMbukA sannivezathI vihAra karI zrImahAvIra prabhu kliSTakarmonI nirjarA karavA mATe lATa dezamAM gayA. te dezanA loko krurasvabhAvI hatA, tethI prabhue tyAM ghora upasargo sahana karI ghaNAM karma khapAvyAM. te dezamAM vicaratA prabhu anukrame pUrNakalaza nAmanA anArya gAma tarapha jatA hatA, rastAmAM be cora maLyA, teo prabhune dekhI apazukana thayuM jANI talavAra ugAmI prabhune haNavA doDyA, te vakhate iMdre avadhijJAnano upayoga mUkI haNavA doDelA corone jANI vajra vaDe mArI nAkhyA. tyAMthI vihAra karI prabhu bhadrikApurI padhAryA, tyAM pAMcamuM comAsuM rahyA, ane comAsI tapa karyo. comAsI tapanuM pAraNuM nagarInI bahAra karIne prabhu anukrame taMbAla nAmanA gAme gayA. tyAM pArzvanAtha prabhunA saMtAnIya naMdiSeNa nAmanA bahuzruta vRddha AcArya ghaNA ziSyonA parivAra sahita AvyA hatA. gozAlAe jema municaMdrasUrinA ziSyone tiraskAra vigere karyo hato tema A naMdiSeNa AcAryanA ziSyone paNa tiraskAra vigere karyo rAtrie naMdiSaNasUri upAzrayanI bahAra kAusagga dharIne sthira rahyA, te vakhate cokI karavAne nikaLelA te gAmanA koTavALanA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir C vyAkhyAnam 301
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EALTH ' SaSTha kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu | putre coranI bhrAMtithI te AcAryane bhAlAthI haNyA, chatAM teo zubhadhyAnathI calita thayA nahi. te vedanAne sahana karatAM temane te ja vakhate avadhijJAna utpanna thayuM, ane kALadharma pAmI devaloke gayA. tyAMthI vihAra karI prabhu kUpika nAmanA sannivezamAM gayA. mauna dharIne rahelA prabhune tyAMnA adhikArIoe INii gupta jAsUsa jANI gozAlA sAthe pakaDyA, te gAmamAM vijayA ane pragalabhA nAmanI be saMnyAsinI rahetI hatI. teo banne prathama to zrIpArzvanAtha prabhunI saMtAnIya sAdhvIo hatI, paNa saMyama na pALI zakavAthI pAchaLathI saMnyAsinI thaI hatI. te vijayA ane pragabhAe prabhune oLakhI adhikArIone kahyuM ke "are mUrkha ! A siddhArtharAjAnA putra jagatu uddhAraka carama tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhu che; indrane paNa pUjanIya A AtmAne pakaDavAthI tamone kevA anartha bhogavavA paDaze e zuM tame nathI jANatA? mATe have temane jaladI choDI mUko". AvAM vacana sAMbhaLI bhayabhIta banelA teoe gozAlA sahita prabhune turata choDI mUkyA. tyAMthI vihAra karI prabhu vaizAlI nagarI tarapha cAlyA. cAlatAM cAlatAM be rastA AvyA, tyAre gozAlo | bolyo ke - "he svAmI ! mane loko mAra mAre che, chatAM Apa to mauna rahI koIne vAratA paNa nathI, mATe huM ApanI sAthe nahi AvuM". ema kahI gozAlo tyAMthI chuTo paDI bIje mArge cAlyo, ane prabhu vaizAlIne mArge cAlyA. gozAlAne mArgamAM pAMcaso cora maLyA, teoe "mAmo ! mAmo !" kahI vArA pharatI gozAlAnA khabhA upara besI tene evo to pheravyo ke zvAsa mAtra bAkI rahyo tyAre choDyo. AthI gozAlo khinna thaI 302 For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org vicAra karavA lAgyo ke - 'A karatAM to svAmI sAtheja rahevuM sAruM che' ema vicArI prabhunI zodha karavA lAgyo. prabhu vicaratA vaizAlI nagarI pahoMcyA, tyAM eka luhAranI zAlA khAlI dekhI lokonI AjJA laI temAM pratimAdhyAne rahyA. te zAlAno svAmI luhAra cha mahinA rogathI pIDAI sAjo thayo hato, tethI te ja divase loDhuM ghaDavAnA hathiyAra laI potAnI zAlAmAM Avyo. tyAM prabhune joI apazukana thayeluM jANI ghaNa vaDe prabhune haNavA taiyAra thayo, te vakhate avadhijJAna vaDe indra jANI turata tyAM AvI te ja ghaNa vaDe luhArane mArI nAkhyo. tyAMthI vihAra karI prabhu grAmAka nAmanA sannivezamAM gayA, tyAM udyAnamAM kAusaggadhyAne rahelA prabhuno bibhelaka nAmanA yakSe mahimA karyo. tyAMthI vihAra karI prabhu zAlizIrSa nAmanA gAme padhAryA, ane tyAM udyAnane viSe mahA mahinAnI kaDakaDatI TADhamAM kAusagga dhyAne rahyA. prabhunA tripRSThavAsudevanA bhavamAM eka vijayavatI nAme aNamAnItI rANI hatI, te vijayavatI marIne ghaNA bhavabhramaNa karI kaTapUtanA nAme vyaMtarI thaI hatI. te vyaMtarIe prabhune dekhI pUrvabhavanuM vaira saMbhArI vairano badalo levA tApasInuM rUpa vikrvyu, ane jaTAmAM hima jevuM ThaMDuM jala bharI te prabhunA zarIra para chAMTavA lAgI, te jala vaDe prabhune evo to zIta upasarga karyo ke bIjo mANasa to te ThaMDIthI TharI jAya. AvI rIte AkhI rAtri te upasarga ka2vA chatAM prabhune nizcala dekhI vyaMtarI zAMta thaI, ane vaira choDI prabhunI stuti karavA lAgI. upasargane samabhAve sahana karatA ane chaThThanA tapa vaDe vizuddha thatA prabhune te vakhate lokAvavidha avadhijJAna utpanna thayuM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 303
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Hw kalpasUtra bhASAMtara tyAMthI vihAra karI prabhu bhadrikApurIe AvyA, tyAM comAsI tapa vaDe tathA vividha prakAranA abhigraho SaSTha vaDe AtmAne bhAvatA chatA chaThuM comAsuM rahyA. tyAM gozAlo prabhune zodhato pharI pharIne pAcho cha mahine mi. vyAkhyAnam AvIne maLyo. prabhue comAsI tapanuM pAraNuM nagarInI bahAra karI Rtubaddha kAlamAM magadha dezamAM upasarga rahitapaNe vicAravA lAgyA. magadha dezamAM ATha mAsa upasargarahita vicArI zramaNa bhagavAnuM zrI mahAvIra AlaMbhikA nagarIe cAturmAsa karavA padhAryA, tyAM comAsI tapa vaDe sAtamuM cAturmAsa pUruM karI te nagarInI bahAra pAraNuM karyuM. tyAMthI vihAra karI prabhu kuDaMga sannivezamAM vAsudevanA caityamAM pratimAdhyAne rahyA. karmarUpI zatrune mardana karanArA prabhu tyAMthI vihAra karI mardana gAma padhAryA, ane baLadevanA maMdiramAM pratimA dhyAne rahyA. tyAMthI vihAra karI prabhu bahuzAla gAmanA pAlavana nAmanA udyAnamAM pratimA dhyAne rahyA. tyAM rahetI zAlAryA nAme vyaMtarIe prabhune ghaNA upasargo karyA, chatAM dhyAnastha prabhune jarA paNa calAyamAna na karI zakavAthI te zika vyaMtarIe potAno aparAdha khamAvI prabhuno mahimA karyo. tyAMthI vihAra karI prabhu lohArgala gAma padhAryA, tyAM rAjya karatA jitazatru rAjAnA amaladAroe maunadhArI prabhune tathA gozAlAne khAnagI jAsUsa jANI pakaDI rAjA pAse laI gayA. tyAM prathamathI Avelo utpala nimittIyo prabhune oLakhI turata ubho thaI gayo, e ane prabhune bhaktipUrvaka vaMdana karI rAjAne kahyuM ke - rAjan ! A jAsUsa nathI, paNa siddhArtharAjAnA putra 304 For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SA kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam zrIvardhamAnasvAmI che. rAjAe A hakIkata sAMbhaLI turata prabhune tathA gozAlAne mukta karyA, ane potAno aparAdha khamAvI prabhune vaMdana karyuM. tyAMthI vihAra karI prabhu purimatAla nAmanA nagare gayA, tyAM zakaTamukha nAmanA udyAnamAM zrImallinAtha prabhunuM maMdira hatuM. te udyAna ane nagaranI vaccenA koI pradezamAM prabhu pratimA dhyAne rahyA. A arasAmAM te nagarano vagura nAmano zrAvaka zrImallinAtha prabhunI pratimAnI pUjA karavA mATe nagaramAMthI zakaTamukha udyAna tarapha jato hato, te vakhate IzAnendra zrImahAvIra prabhune vaMdana karavA Avelo; teNe vangara zeThane pUjA karavA jato joI kahyuM ke - "he vagura ! A pratyakSa jinezvaranuM ullaMghana karI jinezvaranA biMbane pUjavA mATe AgaLa kema jAya che? A chellA tIrthakara zrI mahAvIra prabhu che teo chadmasthapaNe vicaratA ahIM pratimA dhyAne rahyA che." te sAMbhaLI vagura zeTha turata prabhu pAse Avyo, ane . ajJAnatAthI thayelA aparAdhanuM mithyAdukRta daI bhaktithI prabhune vaMdana karyuM. tyAra pachI te vajhura zrAvaka che udyAnamAM jaI zrImallinAtha prabhunI pratimAnI pUjA karI potAne ghera gayo, indra paNa potAne sthAne gayo. tyAMthI vihAra karI prabhu anukrame unnAga nAmanA sanniveza tarapha jatA hatA, tyAM rastAmAM taratanA ja paraNelA lAMbA lAMbAM dAMtavAlA vahu-varane sanmukha AvatA joI gozAlAe mazkarI karI ke - "tattillo vihirAyA, jANai dUre vi jo jahiM vasai / jaM jassa hoi juggaM, taM tassa biijjayaM dei // 1 // " 305 For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit FAERS kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu BUII aho ! vidhirAja kuzaLa che ke, je jayAM dUra paNa vasatuM hoya tene dhyAnamAM rAkhe che, ane jene je yogya hoya tene te bIjuM meLavI Ape che lA' aho juo to kharA ! A bannenAM dAMta ane peTa kevA moTA che ! vAMsAmAM to khuMdha nIkaLI che, nAke paNa cIbA che !, vidhAtAe sarakhe sarakhI joDI ThIka meLavI dIdhI che ! A pramANe vAraMvAra mazkarI karatA gozAlane pakaDIne te vahu-vara sAthenA mANasoe khuba mAryo, ane majabUta | baMdhanathI bAMdhIne vAMsanA jALamAM pheMkI dIdho. paraMtu pAchaLathI prabhuno chatradhara samajI teoe baMdhana choDI gozAlAne mukta karyo. pachI prabhu tenI sAthe cAlatA gobhUmimAM AvyA. tyAMthI rAjagRha nagaramAM padhArI prabhue AThamuM cAturmAsa comAsI tapa vaDe pUruM karyuM, ane te comAsI tapanuM pAraNuM nagaranI bahAra karyuM. prabhue vicAryuM ke - "mAre haju ghaNAM karma nirbharavAnAM che, tethI cIkaNA karmano kSaya karavA mATe upasarga thAya tevI bhUmimAM vicAravAnI jarUra che, ane ghaNA upasarga vrajabhUmimAM thaze". ema vicArI prabhu tyAMthI vihAra karI vajabhUmimAM gayA. te dezamAM paramAdhAmI jevA krUra svecchAe prabhune ghaNA upasargo karyA, paraMtu "A upasargothI karmono dhvaMsa thAya che" ema vicAratA prabhu plecchone baMdhuthI paNa adhika mAnatA. prabhue te ja bhUmimAM navamuM cAturmAsa comAsI tapa vaDe pUruM karI te uparAMta bIjA be mahinA tyAM ja vicaryA. tyAM comAsAmAM niyata sthAna na maLavAthI prabhue navamuM comAsuM aniyata karyuM. tyAMthI vihAra karI prabhu siddhArthapure AvyA, tyAMthI kUrmagAma tarapha jatAM rastAmAM gozAlAe talano 306 For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org 470143 choDavo joI prabhune pUchyuM ke - 'he prabhu ! A choDavo phaLaze ke nahi ?' prabhue kahyuM ke - 'phaLaze, A choDavAne sAta phUla lAgyAM che, te sAte phUlanA jIva marIne Aja choDavAnI sIMgamAM sAta tala thaze" A pramANe prabhue kaheluM vacana jUThuM pADavA gozAlAe te choDavAne mULamAMthI ukheDI eka tarapha pheMkI dIdho. te vakhata najIkamAM rahelA vyaMtaroe 'prabhunI vANI asatya na thAo' evuM dhArIne tyAM vRSTi karI. varasAdathI bhInI thayelI bhUmimAM paDelA te choDanuM mULIyuM koI gAyanI kharIthI dabAI jamInamAM pesI gayuM, ane dhIre dhIre te choDavo hato evo thaI gayo. prabhu tyAMthI cAlatA kUrmagAma pahoMcyA. te gAmanI bahAra vaizyAyana nAmano tApasa madhyAhna samaye banne hAtha uMcA karI, sUrya sAme dRSTi rAkhI, jaTA chUTI mUkI sUryanI AtApanA laI rahyo hato; ane sUryanA samra tApane lIdhe tenI jaTAmAMthI jamIna para kharI paDatI cUkAo eTale jUone vINI vINIne te tApasa pAcho potAnI jaTAmAM nAkhato hato. AvuM duHsaha anuSThAna karI rahelA te tApasanI jaTAmAM ghaNI jU dekhI dha gozAlo te tApasane 'yUkAzayyAtara' e pramANe kahI tenI vAraMvAra mazkarI karavA lAgyo. tethI tApase krodhAyamAna thaI gozAlA upara tejolezyA mUkI. tApase mUkelI tejolezyAthI gozAlo bhasmIbhUta thaI jAta, paNa karuNAsAgara prabhue turata zItalezyA mUkI, tethI jala vaDe agninI jema te tejolezyA zamI gaI, AvI rIte prabhue gozAlAne bacAvI lIdho. prabhunI alaukika zakti joI vaizyAyana vismaya pAmyo, ane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa vyAkhyAnam 307
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Rii ) kalpasUtra bhASAMtara namratAthI bolyo ke - "he bhagavAnuM! meM Apano Avo prabhAva jANyo nahoto, mATe mArA viparIta AcaraNanI kSamA karo'. A pramANe kahI te tApasa gayA pachI gozAle prabhune pUchyuM ke - "he bhagavAn ! A tejolezyAlabdhi vika vyAkhyAnamu zI rIte prApta thAya?' sarpane dUdha pAvA peThe gozAlAne tejolezyAnI vidhi zIkhavADavAthI bhaviSyamAM anarthanuM kAraNa thaze, ema jANavA chatAM prabhue bhAvibhAva avazya thavAno vicArI gozAlAne tejalezyAnI vidhi A pramANe zIkhavADI - "je manuSya sUryanI AtApanA pUrvaka haMmezAM chaTTha kare, ane eka mUThI aDadanA bAkaLA tathA aMjali mAtra garama pANIthI chaThanuM pAraNuM kare, te manuSyane cha mAsane aMte tejolezyAlibdhi prApta thAya" tyAMthI vihAra karI prabhu pAchA siddhArthapura tarapha jatA hatA, mArgamAM pelA talanA choDavAno pradeza Avyo, tyAre gozAlo bolyo ke - "he svAmI ! Apane meM je talanA choDavA mATe pUchyuM hatuM temAM ApanA kahevA mujaba kaH tala thayA nathI.' jo e ja talano choDavo A ubho." talano choDavo dekhavA chatAM prabhunA vacana upara zraddhA na rAkhatA gozAlAe te choDavAnI zIMga cIrI joI to temAM barAbara sAta tala nIkaLyA. te joI gozAlAe potAnI matikalpanA pramANe evo mata bAMdhyo ke - "je prANIo je zarIramAM mare che te prANIo te ja zarIramAM pAchA parAvartana karIne tyAMne tyAM ja utpanna thAya che." A pramANe mata svIkAryo tathA "je thavAnuM hoya te thAya ja che e pramANe agADI svIkArelA niyativAdane teNe gADha karyo. tyAMthI gozAlo tejovezyA 308 For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. sAdhavA mATe prabhuthI chUTo paDI zrAvatI nagarImAM gayo. tyAM teNe eka kuMbhAranI zALAmAM rahI prabhue kahelA vidhithI cha mAsa paryata tapa karI tejalezyA siddha karI. eka vakhate zrI pArzvanAtha prabhunA cha sAdhuo ke jeo saMyama na pALI zakavAthI gRhastha thayA hatA, ane aSTAMga nimittanA jJAnamAM paMDita hatA, teo gozAlAne maLyA. temanI pAsethI gozAlo aSTAMga nimitta bhaNyo. AvI rIte tejolezyAlabdhi ane aSTAMga nimittanuM jJAna maLavAthI garva dharato gozAlo 'huM sarvajJa chuM' e pramANe potAnI prasiddhi karato pRthvI para vicAravA lAgyo. have siddhArthapurathI vihAra karI prabhu vaizAlI nagarI padhAryA. tyAM siddhArtharAjAnA mitra zaMkha nAmanA gaNarAje prabhune bhaktipUrvaka vaMdana karyuM. tyAMthI vihAra karI prabhu vANija nAmanA gAme AvI bahAranA koI pradezamAM pratimA dharIne rahyA. te gAmamAM AnaMda nAmano zrAvaka raheto hato, te hamezAM chaTha tapa karato, ane sUryanI AtApanA leto hato, zrAvakanI utkRSTa kriyA karatA tapasvI AnaMdane avadhijJAna utpanna thayuM hatuM. te prabhu pAse AvI vaMdana karI bolyo ke - "he prabhu! Apane dhanya che ke AvA ghora upasargo paDavA chatAM Ape samabhAve sahana karyA, he nAtha ! have Apane thoDA ja vakhatamAM kevalajJAna utpanna thaze". ityAdi to prabhunI stuti karI Ananda zrAvaka potAne ghera gayo. prabhu tyAMthI vihAra karI zrAvastI nagarIe padhAryA, tyAM dasamuM cAturmAsa vividha tapa vaDe saMpUrNa karyuM. cAturmAsa pUruM thatAM prabhu nagarInI bahAra pAraNuM karI vicaratA anukrame ghaNA mleccha lokothI bharapUra 309 For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org evI dRDhabhUmimAM gayA. tyAM peDhAla nAmanA gAmanI bahAra polAsa nAmanA caityamAM prabhue aThThama tapa svIkArI praveza karyo, ane ekarAtrinI pratimA dharIne rahyA. have A vakhate zakrendre potAnA avadhijJAnathI prabhune dhyAnamagna rahelA joI turata siMhAsana parathI utarI jaI prabhune vaMdana karyuM. pachI indre prabhunA dhairyaguNanI prazaMsA karatAM potAnI sudharmasabhAmAM beThelA devo samakSa kahyuM ke - "ahA ! zrIvIra prabhu atyAre kevA dhyAnamagna thaI rahyA che ?, vAha ! kevA dhIra banI aDaga citte ubhA che ? temanA e dhyAnamagna cittane calAyamAna karavA kadAca traNa jagatanA prANIo ekkA thAya to paNa asamartha che". AvAM indranAM vacana sAMbhaLI te sabhAmAM beThelo indrano sAmAnika saMgama nAmano deva prabhunI prazaMsA sahana na karI zakavAthI bhRkuTI caDAvI adhara kaMpAvato bolyo ke - "he devendra ! AvA bhoLapaNanA vicAro devasabhAmAM bolI, eka sAdhune devo karatAM paNa moTI zaktivALo jaNAvI, devonI avagaNanA karavI Apane na zobhe. he surendra ! jeo meru parvatane paNa DhephAnI jema pheMkI devA samartha che, jeo samudranuM paNa aMjalinA pANI peThe pAna karI javA zaktivALA che, jeo AkhI pRthvIne paNa chatrInI jema eka bhujAthI tolI rAkhavA prabhAvazALI che; evA atula parAkramI devo AgaLa vaLI e manuSyamAtra sAdhu koNa che ? huM pote ja hamaNAM tyAM jaI te sAdhune huM kSaNavAramAM calAyamAna karI nAkhuM chuM ? te vakhate indre vicAryuM ke - "jo huM atyAre A saMgamane hukama karI jato aTakAvIza to e durbuddhi jANaze ke, tIrthaMkaro to pArakAnI sahAyathI ja tapa kare che, vaLI Avo ulaTo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 310
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org bhAsa ghaNA devonA manamAM ThasI jaze, mATe atyAre A duSTane jato aTakAvavo ThIka nathI'. ema vicArI samayane mAna ApI indra mauna rahyo. have prabhune calAyamAna karavA indra samakSa pratijJA karI krodhathI dhamadhamI rahelo te saMgamadeva turata sabhAmAMthI uThI dhyAnamAM sthira rahelA prabhunI pAse Avyo. prabhunI zAMta mudrA dekhavA chatAM te pApI deva zAMtine badale adhika dveSa pAmyo, ane teNe tatkAla dhULanI vRSTi karI. te dhULathI prabhunuM AkhuM zarIra DhAMkI dIdhuM, ane nAsikA, AMkha, kAna vigere zarIranAM dvAra evAM to pUrI dIdhAM ke prabhuno zvAsocchvAsa paNa ruMdhAI gayo 1. chatAM prabhu jarA paNa calAyamAna thayA nahi, tyAre dhULane dUra khaseDI te duSTe vajra jevI kaThora mukhavALI kIDIo utpanna karI. te kIDIoe prabhunA zarIrane vIMdhI vastramAMthI soya nIkaLe tema eka bAjuthI pesI bIjI bAju ArapAra nIkaLI AkhuM zarIra cAraNI jevuM karI nAkhyuM 2. A pramANe kIDIono upasarga ka2vA chatAM kSamAsAgara prabhu calita thayA nahi, tyAre te saMgamadeve pracaMDa DAMsa bikurvyA. teonA prahArathI prabhunA zarIramAMthI gAyanA dUdha jevuM sapheda rudhira jharavA lAgyuM 3. chatAM jyAre teothI paNa prabhu kSobha pAmyA nahIM, tyAre teNe tIkSNa mukhavALI ghImelo vikurtI. te ghImelo prabhunA zarIre evI to sajjaDa coMTIne vIMdhavA lAgI ke AkhuM zarIra ghImelamaya dekhAvA lAgyuM 4. ghImalothI paNa prabhu kSobha na pAmyA tyAre teNe vIMchI vidhuryA. pralayakAlanA agninA taNakhA jevA vIMchIo pucchanA kAMTAothI bhagavaMtanA za2I2ne bhedavA lAgyA 5. teothI paNa prabhu vyAkula thayA nahi, tyAre teNe nolIyA vikurvyA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 311
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org 'khIM ! khIM !' evA zabdo karatAM teo doDIne ugra dADho vaDe bhagavaMtanA zarIramAMthI toDI toDIne mAMsanA TukaDA judA pADavA lAgyA 6. teothI paNa prabhune calAyamAna na thayelA dekhI te deve bhayaMkara sarpo vikaryA. te sarvoe zrImahAvI2 pa2mAtmAne pagathI mAthA sudhI vIMTI lIdhA, ane phaNAo phATI jAya tevo jorathI prabhu upara phaNAonA prahAra karavA lAgyA, tathA dADho bhAMgI jAya teTalA baLathI DasavA lAgyA 7. jyAre badhuM jhera vamana karI nirbala banI te sarpo doraDAnI jema laTakI rahyA, tyAre te deve uMdaro utpanna karyA. teo nakha ane dAMtathI prabhune aMgane khaNavA lAgyA, ane tenI u52 mUtra karIne paDelA ghA upara khAra nAkhavA lAgyA 8. uMdarothI paNa prabhu kSobha na pAmyA tyAre te deve adhika krodha karI madonmatta hAthI vikaryo te hAthI prabhunA zarIrane sUMDhathI pakaDI AkAzamAM uchALI daMtazULathI jhIlI laI dAMta vaDe prahAra karavA lAgyo, ane pagathI kacaravA mAMDyo 9. chevaTe hAthI paNa prabhune kSobha na pamADI zakyo tyAre te deve hAthaNI vikurtI te hAthaNIe prabhune tIkSNa dAMtathI ghaNA prahAra karyA ane prabhunA zarIrane pagathI kacarI nAkhyuM 10. jyAre hAthaNIthI paNa prabhu kSobha na pAmyA, tyAre te adhama deve bhayaMkara pizAca vikuryo. te pizAca agninI javAlAothI vikarAla banelA potAnA mukhane phADI, hAthamAM talavAra pakaDI, prabhu sanmukha doDI Avyo; ane aTTahAsa vigere ghora upasarga karavA lAgyo 11. paraMtu prabhune jarA paNa kSobha na pAmelA dekhI nirdaya saMgamadeve vAghanuM rUpa vikaryuM. te vAdha vajra jevI dADhothI ane trizUla jevA tIkSNa nahorathI prabhunA zarIrane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThe vyAkhyAnam 312
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir he vidAravA lAgyo 12. chatAM paNa prabhune dhyAnamAM aDaga rahelA joI te deve prabhunA mAtA-pitA siddhArtha rAjA ane trizalAmAtAnuM rUpa vikaryuM. teo karuNavilApa karavA lAgyA ke - he putra ! teM AvI duSkara dIkSA zA mATe lIdhI ?, ame ghaNAM duHkhI thaI jyAM tyAM rajhaLIe chIe, mATe nirAdhAra thaI bhaTakatA evA amArI tuM sAra kara, he putra ! tuM DAhyo chatAM atyAre amArI sAmuM paNa kema joto nathI ? 13. AvA karuNavilApathI paNa jJAnI prabhunuM mana lipta thayuM nahi, tyAre te deve eka chAvaNI vikurtI. te chAvaNInA mANasoe prabhunA paga vacce agni saLagAvI bhAta rAMdhavA paga upara vAsaNa mUkyuM, agni eTalo badho vadhArI dIdho ke ke prabhunA paga nIce paNa baLavA lAgyo 14. chatAM ekAgradhyAne rahelA prabhu kSobha na pAmyA, tyAre te nirdaya deve eka caMDAla vikaryo. caMDAle prabhunI DokamAM, be kAnamAM, be bhujAmAM, ane jaMghA vigere avayavo upara pakSIonAM pAMjarAM laTakAvyAM. te pakSIoe cAMca ane nakhanA prahAra eTalA badhA karyA ke, jethI prabhunuM zarIra pAMjarA jevuM seMkaDo chidravALuM thaI gayuM 15. te upasargathI paNa prabhu kSobha na pAmyA, tyAre teNe pracaMDa pavana vikaryo, parvatone paNa kaMpAvatA te pavane prabhune upADI upADIne nIce pachADyA 16. tevA ugra vi pavanathI paNa prabhu calita na thayA, tyAre teNe tatkAla vaMToLIyo vAyu vikaryo. te vaMToLIyAe kuMbhAranA cAkaDA para rahelA mATInA pIMDanI peThe prabhune khUba bhamADyA 17. chatAM dhyAnanA tAnamAM tanmaya banelA prabhue jarA paNa dhyAna choDyuM nahi. saMgamadeve vicAryuM ke - "upasarga karI karIne thAkyo, paNa vajra jevA kaThIna For Private and Personal Use Only SaSTha vyAkhyAnam 313
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir N kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM manavALA A munine calita karI zakyo nahi. IndrasabhAmAM pratijJA karIne Avelo huM AvI ja rIte pAcho jaI kevI rIte moTuM dekhADIza?, A muni paNa koI vicitra che ke jIvato rahe tyAM sudhI dhyAna choDe tema nathI. mATe have to tenA prANano nAza karavAthI ja tenuM dhyAna nAza pAmaze te sivAya bIjo upAya nathI". ema vicAra karI te nIca deve hajAra bhAra jeTalA vajanavALuM eka kAlacakra vikavyuM. te kAlacakrane upADI | saMgamadeve jorathI prabhunA zarIra para nAkhyuM. je kAlacakra meruparvatanA majabUta zikhara para paDyuM hoya to tenA paNa cUrecUrA karI nAkhe, evuM te kAlacakra prabhunA zarIra para paDavAthI prabhu DhIMcaNa sudhI jamInamAM pesI gayA 18, chatAM prabhu to nizcala citte dhyAnamAMja magna rahyA. potAnI dhAraNA pAra na paDavAthI saMgamadeve vicAryuM ke - "are moTA parvatane paNa cUrecUrA karI nAkhanAra kAlacakra paNa kAMI karI zakyuM nahi, tethI jaNAya che ke A munine zastrAdi to kAMI karI zake tema nathI. AvA pratikULa upasargothI A muni calita thavAne badale ulaTA vadhAre dRDha thatA jAya che mATe have to anukUla upasarga karI dhyAnathI bhraSTa karI nAkhuM". ema vicArI teNe rAtri hovA chatAM prabhAta vikavyuM, ane mANaso utpanna karyA. teo pharavA lAgyA, ane prabhune kahevA lAgyA ke - "he devArya ! prabhAta thaI javA chatAM haju Apa kema ubhA cho?, ApanA dhyAnano vakhata pUro thaI gayo che". paNa prabhu to potAnA jJAna vaDe rAtri jANe che 19. prabhune haju paNa nizcala rahelA dekhI teNe devaRddhi vimurtI, ane vimAnamAM besI prabhune lobhAvavA bolyo ke - "he maharSi! huM ApanuM AvuM ugra tapa 314 For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu ele| ane sattva dekhI saMtuSTa thayo chuM. mATe Apane je joIe te mAgI lyo. kaho to Apane svargamAM laI jAuM, ane kaho to mokSamAM laI jAuM". AvI rIte mIThA zabdo bolI te saMgamadeve ghaNe prakAre prabhune lobhAvyA, chatAM nirlobhI prabhu dhyAnathI calita na thayA; tyAre teNe tatkAla kAmadevanI senA jevI devAMganAo vikurtI te devAMganAo hAvabhAvAdi ghaNA anukUla upasargo karavA lAgI, chatAM prabhu jarApaNa kSobha na pAmatAM dhyAnamAM ja acala rahyA 20. AvI rIte te duSTa saMgamadeve eka rAtrimAM moTA moTA vIsa upasargo karyA, chatAM jagatubaMdhu prabhue to tenA tarapha dayArdaSTi rAkhI, ane dhyAnamAM acala rahI krodhano aMza paNa AvavA dIdho nahi. ahIM kavi usnekSA kare che ke - "balaM jagad dhvaMsana-rakSaNakSama, kRpA ca sA saGgAmake kRtAgasi / itIva saMcintya vimucya mAnasaM, rUSeva roSastava nAtha ! niryayau // 1 // " "he nAtha! ApanuM baLa jagatano nAza karavA ane jagatanuM rakSaNa karavA samartha hatuM, chatAM Apano mahA Ai aparAdha karanAra saMgamadeva upara paNa Ape koI alaukika kRpA karI. A pramANe vicArIne jANe roSa karIne krodha ApanA manane tyajIne cAlyo gayoI/1" arthAt krodhe vicAryuM ke- ATaluM ATaluM baLa hovA chatAM khare vakhate | paNa prabhue mAro jarA paNa upayoga na karatAM chevaTa sudhI dayAno ja upayoga karyo, to pachI mAre prabhunA ! cittamAM zA mATe nakAmo nivAsa karavo?, ema roSa lAvIne jANIne krodha prabhunuM citta tyajIne cAlyo gayo. 315 For Private and Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamuM savAra thatAM prabhue tyAMthI vihAra karyo. prabhu vihAra karIne jayAM jyAM jatA tyAM tyAM saMgamadeva AhArane aneSaNIya karI nAkhato, tathA bIjA paNa vividha prakAranA upasargo karato. AvI rIte cha mahinA sudhI te duSTa deve karelA upasargone sahana karatA prabhue cha mahinA sudhI upavAsa karyA. eka vakhate vicaratA chatA prabhu vraja nAmanA gAmamAM AvyA. prabhue vicAryuM ke have cha mahine te deva gayo haze' ema vicArI chamAsI tapanuM pAraNuM karavA devAmAM te vraja gAmanA gokulamAM gocarI mATe gayA, tyAM paNa te deve AhArane aSaNIya karI nAkhyo. prabhu jJAnathI te deve karelI aneSaNA jANI turata pAchA pharI te gAmanI bahAra AvI pratimA dhyAne rahyA. tyAre te deve avadhijJAnathI joyuM to prabhunA asmalita vizuddha pariNAma joyA. teNe vicAryuM ke - aho ! cha mahinA sudhI niraMtara upasargo karavA chatAM A muni calita thayA nahi, ane haju paNa game teTalA upasarga karIza to paNa calita thAya tema nathI." ema vicArI te deva khinna manavALo thaI, prabhune namI, karelA aparAdhathI lajjA pAmI plAnamukhe bolyo ke - "he svAmI ! zakrendra sudharmAsabhAmAM ApanA sattvanI jevI prazaMsA karI hatI tevA ja sattvazALI Apane meM pratyakSa anubhavyA. he prabhu ! meM ApanA ghaNA aparAdha karyA, tenI kSamA karo'. A pramANe kahI, vIlakho thaI zakranI bIkathI prabhune vaMdana karI te saudharma devaloka tarapha cAlyo. tyAra pachI te ja gokulamAM jatA prabhune gharaDI govALaNe dUdhapAkathI pAraNuM karAvyuM, te dAnathI saMtuSTa thayelA devoe tyAM vasudhArA vigere pAMca divo pragaTa karyA. For Private and Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAEX kalpasUtra bhASAMtara SaSTha hIrA vyAkhyAnam ATalo vakhata saudharmavAsI deva-devIo AnaMda rahita thaI uga dharIne rahyA hatA. zakrendra paNa gAyana, hIma nAca vigerethI vimukha banI, "aho ! meM prabhunI prazaMsA karI, tethI ja te nIca saMgame prabhune upasargo karyA, | tethI prabhune upasargo thavAnuM kAraNa huM ja thayo", ema ciMtavato, dInadaSTivALo hAtha upara mastaka TekavI thI duHkhapUrNa vyagra citte beTho hato. have cha mahinA sudhI ghora upasargo karavA chatAM prabhune calAyamAna na karI zakavAthI bhraSTa thayelI pratijJAvALA ane zyAma mukhavALA te adhama saMgamadevane Avato dekhI indra tenAthI parAmukha thaI devo prati bolyo ke - "he devo ! karmacaMDAla pApAtmA Ave che, e nIca devanuM mukha jovAmAM Ave to paNa mahApApa lAge. eNe ApaNA svAmIne ghaNI kadarthanA karIne mAro moTo aparAdha karyo che, e | pApI jema ApaNAthI Daryo nahi. tethI apavitra e durAtmAne svargamAMthI jaladI kADhI mUko". A pramANe kahI krodhathI indra tene DAbA paganI lAta mArI phITakAra Apyo. te vakhate indranA hathiyArabaMdha subhaTo lAkaDI, pATu, muSTi vigerethI prahAra karatA chatA tene dhakkA mArI sabhAmAMthI bahAra kADhavA lAgyA, devIo potAnA hAthanI AMgaLIo maraDatI chatI Akroza karavA lAgI, sAmAnika devo hAMsI karavA lAgyA. AvI rIte cotaraphathI tiraskAra pAmato saMgama coranI jema Ama-tema joto chato, TharI gayelA aMgArAnI peThe nisteja thaI gayelo, ane parivAra vagarano, ekalo, haDakAyA kUtarAnI peThe devalokamAMthI kADhI mUkAyelo | tyAMthI plAnamukhe meruparvatanI cUlA upara gayo. tyAra pachI tenI agramahiSI-devIoe dInamukhe indrane 317 For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie COS kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu. vinaMtI karI ke - "he svAmI ! jo ApanI AjJA hoya to ame amArA patinI pAchaLa jaIe". indra temane javA AjJA ApI, ane bIjA sarva parivArane tenI pAchaLa jato aTakAvyo. tyAM te saMgamadeva potAnuM bAkI raheluM eka sAgaropamanuM AyuSya samApta karaze. have gokula gAmathI vihAra karI prabhu AnaMbhikA nagarIe AvyA, tyAM harikAMtanAmano vighukumArano indra prabhune sukhazAtA pUchavA Avyo. prabhunA dhairyaguNanI prazaMsA karI ane vaMdana karI te potAne sthAne gayo. tyAMthI prabhu zvetAMbikA nagarIe AvyA, tyAM harisaha nAmano vidyutakumArano Indra prabhune sukhazAtA pUchavA Avyo, ane vaMdana karI potAne sthAne gayo. tyAMthI vihAra karI prabhu zrAvastI nagarIe padhAryA, te vakhate zakrenDe ApI kArtikasvAminI mUrtimAM praveza karI te mUrtidvArA prabhune vaMdana karyuM, tethI tyAM prabhuno ghaNo mahimA pravaryo. tyAMthI vihAra karI prabhu kauzAMbI nagarIe padhAryA, tyAM candra ane sUrye utarIne prabhune bhaktipUrvaka vaMdana karyuM. tyAMthI prabhu vArANasI nagarIe AvyA, tyAM zakrendra AvI prabhune vaMdana karyuM. tyAMthI prabhu rAjagRha padhAryA, tyAM IzAnendra AvI prabhune vaMdana karyuM. tyAMthI prabhu mithilA nagarI padhAryA, tyAM janakarAjAe tathA dharaNendra prabhune sukhazAtA pUchI vaMdana karyuM. tyAMthI prabhu vaizAlI nagarI padhAryA, tyAM prabhue agIyAramuM cAturmAsa karyuM. tyAM bhUtAnaMda nAmanA nAgakumAranA indra AvI, prabhune sukhazAtA pUchI vaMdana karyuM. cAturmAsa pUruM thatAM tyAMthI vihAra karI prabhu susumArapura padhAryA, ane tyAMnA ughAnamAM pratimAdhyAne 318 For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam rahyA. A vakhate camarendra garva karIne zakrane jItavA uMco saudharmalokamAM gayo, tethI zake kopa karI tenA para vaja choDyuM. vajathI bhayabhIta banelo camarendra turata prabhunA caraNakamalamAM AvIne paDyo, ane bacI gayo tyAMthI anukrame vihAra karatA prabhu kauzAMbI nagarI padhAryA. tyAM zatAnIka nAme rAjA hato. tene mRgAvatI nAme rANI, vAdI nAme dharmapAThaka, ane sugupta nAme pradhAna hato. suguptane naMdA nAme parama zrAvikA strI hatI, naMdA mRgAvatInI sakhI hatI. mRgAvatInI vijayA nAme pratihArI hatI. te nagarImAM dhanAvaha nAme zeTha hato, tene mUlA nAme strI hatI. have zramaNa bhagavAnuM mahAvIra A nagarImAM padhAryA tyAre poSa vada ekama hatI. te divase prabhue dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI ema cAre prakAre ugra abhigraha lIdho. te A pramANe; "dravyathI-sUpaDAnA khUNAmAM rahela aDada Ape to vahoravA. kSetrathI-eka paga umarAmAM ane eka paga bahAra rAkhIne Ape to vahoravuM. kAlathI bhikSAcaro bhikSA laI gayA pachInA samaye maLe to vahoravuM. bhAvathI - koI rAjakumArI dAsIpaNAne pAmI hoya, mastaka muMDAvyuM hoya, pagamAM beDI hoya, rotI hoya, ane aThama tapa karyo hoya, AvA prakAranI satI strI jo vahorAve to vahoravuM" A pramANe parISaha sahana karavA kaThaNa abhigraha svIkArI prabhu te nagarInI aMdara bhikSA mATe phare che, te nagarIno rAjA, pradhAna vigere ghaNA upAya kare che paNa cAra mahinA vyatIta thavA chatAM prabhuno abhigraha pUro thayo nahi. A arasAmAM zatAnIka rAjAe caMpAnagarI uparacaDAI karI lazkarathI gherI lIdhI, tethI caMpApati dadhivAhana rAjA 319 For Private and Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit thaa kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnanuM nATho.pAchaLathI dhaNI vagaranI thaI paDelI caMpAnagarIne zatAnIka rAjAnA subhaToe lUMTavA mAMDI, teomAM eka subhaTe dadhivAhana rAjAnI rANI dhAriNIne ane tenI putrI vasumatIne pakaDI potAnA kabajAmAM rAkhI. te subhaTe dhAriNIne strI tarIke rAkhavAnuM kahevAthI dhAriNI turata potAnI jIbha kacarIne marI gaI. tyAra pachI subhaTe vasumatIne AzvAsana ApI putrI tarIke rAkhavAnuM samajAvI kauzAMbImAM lAvI bajAramAM vecavAne rAkhI. te vakhate te rastethI jatA dhanAvaha zeThe subhaTane dhana ApI vasumatIne potAnA ghera laI jaI putrI tarIke rAkhI. te bAlAnA vinayAdi guNothI ane caMdana jevI zItala vANIthI raMjita thayelA zeThe parivAra sAthe maLI teNInuM caMdanA evuM nAma pADyuM. eka vakhate zeTha madhyAhana samaye dukAnethI ghera Avyo, tyAre daivayoge koI nokara hAjara nahoto, tethI vinIta caMdanA ubhI thaI, ane zeTha vAravA chatAM pitRbhaktithI zeThanA paga dhovA pravartI. te vakhate caMdanAno coTalo chUTI javAthI teNInA keza jaLathI bhInI thayelI bhUmimAM paDyA, tyAre 'A putrInA keza bhUminA kAdavathI melA na thAo' ema dhArI zeThe sahaja svabhAve te kezane vaSTithI uMcA karyA, ane pachI AdarathI bAMdhI lIdhA. gokhamAM beThelI zeThanI patnI mUlAe AvI ceSTA joI vicAryuM ke - "A yuvatI bAlAno kezapAza zeThe pote bAMdhyo !, jemano pitA-putrI tarIke saMbaMdha hoya temanI AvI ceSTA hoya ja nahi, tethI zeThanI buddhi A suMdara bAlAne potAnI patnI tarIke rAkhavAnI jaNAya che ! vaLI A bAlA upara zeThano sneha ghaNo che, tethI gharanI dhaNIyANI A ja thaze, ane huM to nakAmI thaI 320 For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org apamAna pAmIza. mATe have to A bAlAno mULamAMthI ja uccheda karavo ucita che". ema vicArI mUlAe zeTha bahAra gayA tyAre hajAmane bolAvI caMdanAnuM mastaka muMDAvI nAkhyuM, pachI beDI paherAvI, khuba mAra mArI, dUranA eka gharamAM pUrI, bAraNe tALu daI mUlA potAnA piyara cAlI gaI. sAMjanA zeTha ghera Avyo tyAre caMdanAnI khabara pUchI, mUlAthI bhaya pAmatA koIpaNa mANase kahyuM nahi, AvI rIte traNa divasa vyatIta thaI gayA, tyAre cothe divase zeThe gha2nA mANasone AgrahathI pUchyuM tethI eka gharaDI dAsIe caMdanAne jyAM pUrI hatI te ghara batAvyuM. zeThe bAraNAnuM tALuM kholI te ghara ughADIne joyuM caMdanAne behAla sthitimAM joI zeThane ghaNo ja kheda thayo, ane caMdanAne eka sUpaDAnA khUNAmAM aDadanA bAkaLA ApI kahyuM ke - he putrI ! tuM hamaNAM A aDada vApara, huM beDI bhaMgAvI nAkhavA luhArane bolavavA jAuM chuM" ema kahI zeTha luhArane ghera gayo. caMdanAe vicAra karyo ke - 'jo koI bhikSu Ave to tene ApIne aDada vAparuM' A pramANe vicAre che tevAmAM, cha mahinAmAM pAMca divasa uNA upavAsavALA zrImahAvIra prabhu pharatA pharatA tyAM padhAryA. prabhune dekhI caMdanA ghaNI khuzI thaI, ane loDhAnI beDIthI samra jakaDAyelI hovAthI umaro ullaMghavAne azakta evI te caMdanA eka paga umarAmAM ane eka paga bahAra rAkhI 'he prabhu ! A aDada grahaNa karo' ema bolI, paraMtu prabhu to dhArelA abhigrahamAM eka rudana nyUna dekhI pAchA pharyA. tethI caMdanAne kheda thayo ke - 'are ! huM kevI abhAgaNI ke A avasare padhArelA prabhu kAMI paNa lIdhA vagara pAchA pharyA, A pramANe khinna thayelI caMdanA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ZN SaSTha vyAkhyAnam 321
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ) 1 duHkhathI rovA lAgI tethI dravya kSetra kAla ane bhAva, ema cAre prakAre abhigraha pUrNa thavAthI prabhue te SaSTha aDadanA bAkaLA grahaNa karyA. prabhuno abhigraha pUrNa thavAthI prasanna thayelA devoe tyAM vasudhArA vigere pAMca | vyAkhyAnam divo pragaTa karyA. tatkAla zakrendra tyAM Avyo, devo nAcavA lAgyA, caMdanAnI beDI tUTIne tene ThekANe suvarNanAM jhAMjhara thaI gayAM, pUrvanI peThe suzobhita kezapAza thaI gayo, ane devoe caMdanAne vastrAlaMkArathI suzobhita kya karI dIdhI. duMdubhinA zabda sAMbhaLI tatkALa tyAM zatAnIkarAjA, mRgAvatI rANI vigere AvyAM. mRgAvatI | dhAraNInI bena thatI hatI, teNIe caMdanAne oLakhI, AvI rIte caMdanAne potAnI mAsIno meLApa thayo, caMdanA potAnI sALInI putrI hovAthI rAjA zatAnIka vasudhArA laI javA tatpara thayo, tyAre indra kahyuM ke - rAjanuM ! A dhana caMdanA jene Ape te ja laI zake'. caMdanAe kahyuM ke - "mAruM putrI tarIke pAlana karanAra na dhanAvaha zeTha grahaNa kare'. A pramANe caMdanAnI AjJAthI indra te dhana dhanAvada zeThane ApI kahyuM ke - "A che caMdanA zrIvIra prabhunI prathama sAdhvI thaze." ema kahI indra prabhune bhaktipUrvaka namana karI potAne sthAne | gayo. pachI rAjA zatAnIke caMdanAne AdarapUrvaka potAne ghera laI jaI kanyAonA aMtaHpuramAM rAkhI. kauzAMbIthI vihAra karI prabhu sumaMgala nAmanA gAme padhAryA, tyAM sanatakumAra indra AvI prabhune vaMdana che karyuM. tyAMthI vihAra karatA karatA prabhu anukrame caMpAnagarI padhAryA, tyAM svAtidatta nAmanA brAhmaNanI agnihotra mAM zAlAmAM comAsI tapa svIkArI prabhu bAramuM cAturmAsa rahyA. te cAra mahinA rAtrie pUrNabhadra ane mANibhadra 322 For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara nAmanA be yakSo bhaktithI prabhunI sevA karavA AvatA. tyAMthI vihAra karI prabhu jaibhikA gAme padhAryA. tyAM SaSTha zakrendra AvI prabhu pAse bhaktipUrvaka nATAraMbha karyo. pachI te bolyo ke - "he jagataguru! have ATalA divasamAM phi vyAkhyAnam Apane kevalajJAna thaze'. A pramANe kahI prabhune namana karI indra potAne sthAne gayo. tyAMthI vihAra karI prabhu miDhika gAma gayA, tyAM amarendra AvI vaMdana karyuM, ane sukhazAtA pUchI potAne sthAne gayo. miDhika gAmathI vihAra karI prabhu pamAni nAmanA gAme padhAryA, tyAM gAmanI bahAra pratimA dharIne rahyA. prabhunA tripRSTha vAsudevanA bhavamAM-tripRSTha vAsudeve zavyApAlanA kAnamAM tapAvelA sIsAno rasa reDAvI upArjana kareluM azAtAvedanIya karma prabhune A samaye udayamAM AvyAM te zavyApAlano jIva ghaNA bhavabhramaNa karI A gAmamAM govALIo thayo hato. te govALIo rAtrie prabhune gAmanI bahAra rahelA joI potAnA baLadone prabhu pAse mUkI gAyo dohavA gAmamAM gayo. govALa gayA pachI baLado to caravA mATe aTavImAM dUra cAlyA gayA. have pelo govALIyo gAyo dohIne pAcho prabhu pAse Avyo, paNa baLadone na jovAthI prabhune pUchavA lAgyo ke - "he devArya ! mArA baLada kyAM che?' AvI rIte be traNa vakhata pUchyuM, paraMtu mauna rahelA prabhu taraphathI kAMI paNa uttara na maLyo tyAre te govALe prabhu upara krodha karIne, jenAM tIra thAya che te zarakaTa-vRkSanA kASTanA be khIlA banAvI prabhunA banne kAnamAM nAkhyA; pachI te banne khIlAne teNe tADana karI prabhunA kAnamAM eTalA to uMDA pesADI dIdhA ke kAnanI aMdara gayelA te banne khIlAonA agrabhAga 323 For Private and Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara la eka bIjAne maLI gayA. tyAra pachI te khIlAone koI kheMcIne kADhI zake nahi, evA nirdaya irAdAthI te Ai SaSTha duSTa govALa banne khIlAonA bahAra dekhAtA bhAgane kApI cAlyo gayo. A pramANe ghora upasarga thavA chatAM vyAkhyAnamu dhyAnamagna prabhu samabhAvathI jarA paNa DagyA nahi. tyAMthI vihAra karI prabhu madhyama apApA nagarImAM AvyA, ane tyAM pAraNAne mATe siddhArtha nAmanA vaizyane ghera padhAryA. prabhune dekhI siddhArthe vaMdana tathA namaskAra karyo, pachI teNe bhaktithI prabhune pAraNuM karAvyuM. prabhu siddhArthane ghera padhAryA te vakhate tyAM siddhArthano mitra kharaka nAmano vaigha beTho hato te prabhune dekhI bolyo ke - "aho ! A bhagavaMtanuM zarIra sarvalakSaNe saMpUrNa che, paNa kAMIka plAna jaNAtuM hovAthI zalyavALuM hoya ema lAge che, siddhArthe saMbhramathI kahyuM ke - "jo ema hoya to barAbara tapAsa karIne kahe ke bhagavaMtanA zarIramAM kaye ThekANe zalya che?' pachI te nipuNa vaidhe prabhunA badhA zarIranI tapAsa karI, to banne kAnamAM khIlA nAkhelA joyA eTale te siddhArthane paNa batAvyA. siddhArthe kahyuM ke - "he mitra ! mahAtapasvI prabhunuM A zalya turatamAM dUra karavuM joIe, A zubha kArya karavAthI ApaNe bannene puNya thaze; mATe bIjAM kArya paDatAM mUkI satvara tuM prabhunI cikitsA kara'. A pramANe teo banne vAtacIta kare che tevAmAM to, potAnA zarIramAM paNa nirapekSa prabhu tyAMthI cAlyA gayA, ane bahAra udyAnamAM AvI zubhadhyAnamAM parAyaNa thayA. tyAra pachI siddhArtha zeTha ane kharakavaidya auSadha vagere laI satvara udyAnamAM gayA. vaidyakaLAmAM kuzaLa | ya 324 For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara kharakavaidhe sANasI vaDe prabhunA kAnamAMthI khIlA kheMcI kADhyA. prabhunA kAnamAM uMDA pesI gayelA ane rudhirathI SaSTha | kharaDAyelA te khIlA kheMcyA tyAre prabhu mahAvIre moTI cIsa pADI, tethI samagra udyAna mahAbhayaMkara thaI gayuM. pi vyAkhyAnam pachI saMrohiNI auSadhIthI prabhunA banne kAnane tatkAla rujhavI, prabhune khamAvI, bhaktipUrvaka vaMdana karI siddhArthazeTha ane kharakavaidya potAne ghera gayA. pachI lokoe te sthaLe devAlaya baMdhAvyuM. te vaidya ane siddhArtha zeTha svargamAM gayA, ane khIlAno ghora upasarga karanAra pelo pApI govALa sAtamI nArakIe gayo. AvI rIte prabhune upasargono prAraMbha paNa govALathI thayo. ane upasargonI pUrNatA paNa govALathI thaI; arthAtu A khIlAno upasarga chello thayo. A pramANe zrI vIra prabhune je je upasargo thayA, teomAM jaghanya, madhyama | ane utkRSTa vibhAga A pramANe samajavo-kaTapUtanA vyaMtarIe je zIta upasarga karyo te jaghanyamAM utkRSTa | jANavo, saMgamadeve je kAlacakra mUkeluM te madhyama upasargomAM utkRSTa jANavo, ane kAnamAMthI je khIlA kheMcyA te utkRSTa upasargomAM utkRSTa jANavo. A samagra upasargone zramaNa bhagavAna mahAvIre nirbhayapaNe sahana karyA, krodha rahitapaNe khamyA; dInatA rahitapaNe ane kAyAnI nizcalatA rAkhI sahana karyA. (ta samajI mAlaMmadIrvararUpArevA) AvI rIte zrI mahAvIra prabhue upasargo sahana karyA, tethI zramaNa bhagavAnuM mahAvIra anagAra thayA. prabhu kevA anagAra thayA,? te kahe che - (rUriyAmi) hAlavA-cAlavAmAM koI paNa jIvanI virAdhanA na thAya tema samyaka pravRttivALA-upayogavALA; (mAsa samig) nirdoSa vacana 325 je For Private and Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org bolavAmAM upayogavALA; (saLami) beMtAlIza doSa rahita bhikSA grahaNa karavAmAM upayogavALA; (AyALamaMDamatta-niva vaLAsamiNa) vastrapAtrAdi upakaraNane grahaNa karavAmAM ane pAchuM mUkavAmAM jayaNA pramArjanAdi karavArUpa uttama pravRttivALA-upayogavALA; (ujjvAra-pAsavaLa-ena-siMdhALa-na(pArikAvaLiyAsami)viSThA, mUtra, thuMka-kapha, zleSma ane zarIranA melano parityAga karavAmAM sAvadhAna; arthAtkoI paNa jIvanI virAdhanA na thAya tevI nirdoSa jagyAmAM viSTAdino parityAga karavAmAM upayogavALA. prabhune upakaraNa zleSma vigereno asaMbhava hovAthI A pAMca samitiomAM chellI be samitine asaMbhava che, chatAM sUtranA pAThane akhaMDita rAkhavA mATe sUtrakAre ahIM A be samiti paNa kahI che. vaLI prabhu kevA anagAra thayA? - (maLarami!) zubha manoyogane, (vayasamiNa) zubha vacanayogane ane (trayaslama) zubhakAyayogane pravartAvanArA, (maLamutte) azubha manayoga, (vacanutte) azubha vacanayoga ane (yamutte) azubha kAyayogane rokanArA, (putte) mana, vacana ane kAyanA azubhayogane rokanArA hovAthI gupta eTale azubha vyApArane sarva prakAre rokanArA, (murttivijJa) zabdAdi viSayomAM rAga-dveSarahitapaNe gopavelI zrotrAdi indriyovALA, (guttavaMmayArI) vasati vigere nava vADothI yatnapUrvaka rakSaNa karAyelA brahmacaryane AcaranArA, (goThe) krodha, (gamALe) mAna, (samA) mAyA, (mome) lobha rahita (saMte) AMtarika vRti, (pasaMte) bAhyavRtti, (vasaMte) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaM vyAkhyAnama 326
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.ebatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara AMtarika ane, bAhya ema banne vRttithI zAMta, (rinilu) banne vRttithI zAMta hovAthI sarva saMtAparahita, (3UTI) hiMsAdi AzradvArathI nivRtta thayelA hovAthI pApakarmanAM baMdhanathI rahita, (3) mamatA rahita, vyAkhyAnamu. (hiMdavo) dravyAdi rahita, (chinna the) tyajI dIdhuM che grantha eTale suvarNAdi jemaNe evA, niravaneve) dravyathI zarIranA melarahita hovAthI ane bhAvathI mithyAtvAdi rUpa, mela rahita hovAthI-nirupalepa eTale dravyamala |kSI ane bhAvamala rahita. have prabhunuM nirupalepapaNuM, upamAsahita vizeSaNo dvArA dRDha kare che - (sapA phuva muvato) jalathI na lIMpAtA kAMsAnA pAtranI jema snehathI na lIMpAyelA, (saMao nimbo) raMga vigerethI nahi raMgAtA, zaMkhanI peThe rAgAdithI na raMgAyelA hovAthI niraMjana, ( phula 35rahayAruM sarvasthaLe . ucitapaNe ammalita vihAra karavAthI athavA saMyamamAM asmalita vartavAthI jIvanI peThe asmalita gativALA, ke ( gAma nirAhnava) deza, gAma, kulavigere koInA paNa AdhAranI apekSA rahita hovAthI AkAzanI peThe ! AlaMbana-AdhAra rahita, (vADa madiva) koI paNa eka sthAne na rahetA hovAthI vAyu peThe pratibaMdhane rahita, (sArasanirta sudiyag) kAluSyarahita hovAthI zaradaRtunA jalanI peThe nirmala hRdayavALA, (puvaMRpatta 4 tiruvanneve) jalathI nahi lIMpAtA kamalanA patranI peThe sagAM-saMbaMdhIonA snehathI athavA karmathI na lIMpAyelA (nmo varjiVi) grIvA ane cAra paga, e pAMce AMgane chupAvI rAkhatA kAcabAnI 327 | For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org peThe pAMce indriyone kAbumAM rAkhanArA, (visALuM va AnApu) geMDAnA zIMgaDAnI peThe ekalA, arthAt geMDAne jema eka ja zIMgaDuM hoya che, tema bhagavAna paNa rAga-dveSarahita hovAthI ekAkI, (viTTama va vighnamuvalve) parigraharahita hovAthI ane aniyata nivAsa hovAthI paMkhInI peThe mokaLA-chuTA (mAmaMDapavIva gappamatte) jarA paNa pramAda na karatA bhAraMDapakSInI peThe apramAdI (bhuMgaro rUva soMDI) karmarUpIzatruo haNavAne hAthInI jevA zUravI2, (vasamo rUva nAyayAme) svIkArelA mahAvratanA bhArane vahana karavAmAM samartha hovAthI vRSabhanI peThe parAkramavALA, (saudo phava yuddhasei) pariSahAdirUpa pazuo vaDe parAjaya na pAmatA hovAthI siMhanI jema durgharSa eTale parAbhava na pAme evA, (maMtro va Lane) svIkArelA tapa-saMyamamAM dRDha rahevAthI ane upasargo rUpI vAyarAo vaDe calAyamAna na thatA hovAthI meruparvatanI jevA nizcala, (sAgaro va gaeNmI) harSanAM ane viSAdanAM kAraNo prApta thatAM paNa vikArarahita svabhAvavALA hovAthI sAgaranI peThe gaMbhIra, (caMddo va somalese) 52ne zAMti pamADavAne mananA pariNAmavALA hovAthI candramA peThe saumya lezyAvALA; (sUro rUva vittate) dravyathI zarIranI kAMti vaDe ane bhAvathI jJAna vaDe jhaLahaLatA tejavALA hovAthI sUryanI peThe dedIpyamAna tejavALA, (gajvaLanuM va nAyave) mela dUra thavAthI potAnA svarUpamAM AvI caLakATa mArI rahelA uttama suvarNanI peThe karmarUpI mela naSTa thavAthI atidIpta svarUpavA, (vasuMdharA phaeNva savAsavisade) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 328
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamuM zIta, uSNa vigere anukUla ane pratikUla sarva sparzane sahana karanArA hovAthI pRthvInI peThe sarva prakAranA sparzane samabhAve sahana karanArA, (sudayagyAsane sutra teyasa ga<
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu tha ucchavAsanA pramANavALA stoka nAmanA kAlamAM, ( vA) ghaDInA chaThA bhAgarUpa kSaNamAM, (naive vA) sAta sToka pramANa lavamAM (mutte vA) satyotera lava pramANa muhUrtamAM, (3orajo vA) divasa-rAtrimAM, (pUrva vA) pakhavADIyAmAM, (mANe va) mahinAmAM; (3% vA) be mAsa pramANa RtumAM, (3yo vA) cha mAsa pramANa ayanamAM, (saMvare vA) varasamAM, (anna re vA sIdavAnasaMgo) tathA bIjA paNa yugapUrva aMgapUrva vigere lAMbAkAlanA saMyogamAM prabhune pratibandha nathI. eTale "A Rtu mane anukULa che" ityAdi svarUpe koI paNa kAlamAM prabhune saMsArano baMdha karanAra AzayarUpa pratibaMdha nathI. (bhAva) bhAvane AzrIne - (choTe vA mane vA) krodhamAM, mAnamAM, mAyAvA, nome vA,) mAyAmAM, lobhamAM, (ma, vA, dAse vA,) bhayamAM, hAsyamAM, (jinne nA to vA) premamAM, dveSamAM, (vade vA) paranI sAthe kleza karavAnI vRttirUpa kalahamAM, (3mavazvAne vA) paraprANIne nahi dITheluM nahi sAMbhaLeluM ALa davArUpa abhyAkhyAnamAM, (vesunne va) para prANInA doSanI cADI khAvArUpa paizunyamAM, (pararivA, vA) paraprANInI niMdA karavA rUpa paraparivAdamAM (3- vA) aratimohanIyanA udayathI du:kha pAmatAM cittamAM uga karavA rUpa aratimAM ratimohanIyanA udayathI sukha maLatAM cittamAM harSa karavArUpa ratimAM, (mAyAmo vA) kapaTavRttithI asatya bolI chala karIne lokone ThagavAnA pariNAmarUpa mAyAmRSAmAM, (gAva micchAndrAsanne va) yAvat mithyAdarzana zalyamAM, (tasa nuM mAvaMta no 330 For Private and Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara pUrva mavara) eTale aneka duHkhanuM kAraNa hovAthI mithyAtvarUpa zalyamAM; A pramANe bhAvane AzrIne krodhAdimAM prabhune pratibaMdha nathI. eTale kadAgrahanA vazathI 'huM krodha-mAna vigerene tyajato nathI' ityAdi svarUpe prabhune mi vyAkhyAnamu saMsArano pratibaMdha karanAra AzayarUpa pratibandha nathI. upara batAvelA dravya kSetra, kAla ane bhAvamAM koIne viSe paNa te bhagavaMtane "A mAruM che' ityAdi svarUpe saMsArano baMdha karanAra AzayarUpa pratibandha nathI II118. (se ) te bhagavaMta (vAsAvAsavaM) varSAkAlamAM je vAsa eTale rahevuM tene varjIne (tra - hemati mAse) bAkInA grISma eTale uSNakAlanA ane hemaMta eTale zItakAlanA ATha mahinAomAM (jAne RIU) gAmane viSe eka rAtri (nare paMjarApu) ane nagarane viSe pAMca rAtri arthAtu - te bhagavaMta varSAkAlanA cAra mAsa eka sthAne rahetA, ane bAkInA ATha mAsa vihAra karatA; te ATha mahinAmAM gAmane viSe eka rAtri, ane nagarane viSe pAMca rAtri sudhI rahetA. vaLI zramaNa bhagavAna mahAvIra kevA che? - (vAsI- vaMsamApA) kuhADAmAM ane caMdanamAM tulya adhyavasAyavAlA, athavA kuhADA ane caMdana jevA apakAra ane upakAra karanArA upara prabhu dveSa ane rAga rahita hovAthI te banne tarapha tulya adhyavasAvavALA, (satAmakhitevajI tRNa ane maNi tema ja patthara ane kAMcana upara samAna dRSTivALA; (samasuhatuvo) sukha ane duHkhamAM paNa samAna dRSTivALA, (tnona-ratno dhvaviddha) A loka ane paralokamAM 331 For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ai SaSTha kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu pratibaMdha vagaranA, eTale sukhanI lAlasA rahita hovAthI manuSyaloka ane devabhavAdimAM mamatva vinAnA; (traviya-mara niravavaM) jIvita ane maraNamAM AkAMkSA rahita, eTale devendra-narendrAdinA satkAra maLatAM jIvitanI ane asahya parISaha paDatAM maraNanI vAMchA vagaranA, (saMsAraparAma) saMsArarUpI samudrano pAra pAmavAvALA, (masattanadhAyA 3 bhurti) karmarUpI zatruno nAza karavAne udyata thayelA; (pUrva 6 if vidara) AvI rIte prabhu vicare che I/11lA (tarasa mAvaMtarasa) asAdhAraNa guNo vaDe AtmAne bhAvatA bhagavaMtane bAra varasa vItyAM. kayA guNo vaDe?, te kahe che-(puttare nALaor)aNuttara eTale anupama jJAna vaDe, (3yttaraLa TUMsaLI) anupamadarzana vaDe, (madhure stai) anupama cAritro vaDe, (sattare mAtai) strI, napuMsaka vigere doSa rahita evI vasatimAM rahevArUpa, anupama Alaya vaDe, (3yttare vidyAre) anupama vihAra vaDe, (3yttare varipaut) anupama vIrya-parAkrama vaDe eTale mananA utsAha vaDe, (3yttare 3jhave) anupama Arjava eTale mAyA rahitapaNe, (3yttare mar) anupama mArdava eTale mAna rahitapaNe, (3yttare nAthave) anupama lAghava vaDe kriyAomAM kuzaLapaNe, athavA lAghava eTale dravyathI alpa upadhipaNuM ane bhAvathI traNa gauravano tyAga, te vaDe; (3yttarI | baMtI) krodhanA nigraharUpa anupama kSAMti vaDe, (3purANa mutti) anupama mukti vaDe eTale nirlobhANe, 332 For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM ( uttara gu) anupama manogupti vigere gupti vaDe, (3yttarANa tuv) icchAnI nivRttirUpa athavA mananI prasannatA rUpa evI anupama tuSTi eTale saMtoSa vaDe, (3pure satta-saMgama-tarasuriyasavajiyapatnanivAma) satya, saMyama ane tapane sArI rIte AcaravAthI puSTa thayelA muktirUpI phaLavALA traNa ratna svarUpa anupama nirvANa mArga vaDe; AvI rIte samagra guNonA samUha vaDe (3khA mAmA) | potAnA AtmAne bhAvatA bhagavAn mahAvIrane (kuvAnisa saMvacharADuM vatA ) bAra varasa vItI gayAM. zrI mahAvIra prabhue chadmastha avasthAmAM je tapa karyA temanI saMkhyA, tathA pAraNA karyA tenI saMkhyA A pramANe - eka chamAsI, eka-pAMca divasa ochAno chamAsI. nava cAra mAsI, be traNamAsI, be aDhI mAsI, cha bemAsI, be doDhamAsI, bAra mAsakSapaNa, bahotera pakSakSapaNa, bAra aThama, baso ane ogaNatrIsa chaTTha, eka sarvatobhadrapratimA-dasa divasanA pramANanI, eka mahAbhadra pratimA-cAra divasanA pramANanI, eka bhadra pratimA be divasanA pramANanI, traNaso ane ogaNapacAsa pAraNAnA divasa, ane eka dIkSAno divasa. A pramANe prabhue bAra varasa ane sADA cha mAsa sudhImAM je je tapa karyA te saghaLAM jaLa rahita ja karyA. jaghanyamAM jaghanya tapa chaThano karyo, koI paNa vakhata eka upavAsa karIne pAraNuM karyuM nathI, zrI prabhue nitya bhojana to koI vakhata karyuM ja nathI. (terasamasa saMvacharasa saMtarA vArasa) A pramANe teramA varasanI madhyamAM vartatA zramaNa bhagavAnuM 333 For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha mahAvIrane have te giphA tu mAre) je te grISmakAlano bIjo mahinA (ratye pa- vahasu) ane cothuM mi pakhavADIyuM eTale vaizAkhamAsanuM zukla pakhavADIyuM, (tarasa i kSatiyuddha samIpa ) tenI dasamI ji. vyAkhyAnam tithi, (pAchamiLa chAyApu) pUrvadizA tarapha chAyA jatAM, (risa minivAI pamANapattApu) pramANa prApta eTale anyUnAdhika pAchalI porasI thatAM, (suvA vize ) suvrata nAmanA divase, (vinag of muje i) vijaya nAmanA muhUrtamAM, (naimiyAna nArara diyA)jaMbhikagrAma nAmanA nagaranI bahAra, (jhuvAniyA na tIruRjuvAlikA nAmanI nadIne kAMThe, (vecAvatta rephayarasa dUrasAmaMte) koI vyaMtaranA jIrNa thaI gayelA maMdirathI bahu dUra nahi tema bahu najIka nahi evA sthAne, (sAmAsa gAdIvA varadifsa) zyAmAka nAmanA gRhasthanA khetaramAM, (sAtapAyavarara3) zAla nAmanA vRkSanI nIce, (nolohiyA 3 nitijJApu) gAyane dohavA besIe tevA prakAranA utkaTika Asana para besI (mAthAvaNa 3yAmApIrasa) sUryanA tApa vaDe AtApanA letA chatA (chaLa matte pAchagor) ane nirjala chaTha tapa vaDe yukta thayA chatA prabhune (datyuttarahiM navembare gomuvA/gui) uttarAphAlyunI nakSatra sAthe candrano yoga prApta thaye chate (jJApAMtariyA vamAnarasa) zukladhyAnanA madhyabhAgamAM vartatA, eTale ke - zukladhyAnanA cAra bhedone viSe chellA be bhedamAM to caudame guNaThANe rahelA kevalIja varte che, tethI zukladhyAnanA te chellA be bhedamAM na vartatA prathamanA be bhedamAM vartatA evA zramaNa bhagavAna mahAvIrane kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM. 334 For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu. kevA prakAranuM kevalajJAna ane kevala darzana? -( 37) anaMta vastunA viSayavALuM, athavA avinAzI, (3NujI anupama, (nivAlA) koIpaNa vastu vaDe vyAghAta eTale alanA na pAme tevuM. (nirIvara) samasta AvaraNa rahita, (sa) saghaLA paryAya sahita evI sarva vastune jaNAvanAruM, (pu) saghaLA avayavothI saMpUrNa, (vartavaranA vaMsane samuu) evA prakAranuM pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM 120nA (taNa je samaje mAve mahAvIruM tyAra pachI zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (3ra gA) ahaMnuM thayA eTale azoka vRkSAdi prAtihAryanI pUjAne yogya thayA, vaLI kevA? - (ni) rAga-dveSane jItavAvALA, (vevanI) kevalajJAnavALA, (sana) padArthonA saghaLA vizeSa dharmone jANanArA, (savAra) padArthonA saghaLA sAmAnya dharmone jANanArA (sava-majuthaDasurarasa tArA riyA) deva manuSya ane asuro sahita lokanA paryAyone upalakSaNathI alokanA paNa paryAyone (bApu pAsa) jANe che, dekhe che. (saMvatnoi sanIvA) sarvalokamAM sarvajIvonA (sAmajI Agati eTale Agamanane, arthAtu, je je sthAnamAMthI bhavAMtara thakI jIvonuM AvavuM thAya che tene; (7) marIne jyAM utpanna thAya te gatine, (hi) te bhava sambandhI AyuSyane athavA kAyasthitine, () devalokathI devonuM manuSya-tiryaMcamAM je avataravuM tene, (3vavA) deva ane nArakInI utpattine, (tava maLo) teo sambandhI manane, (mAsikaM) manamAM ciMtavelAne, (mutta) azanAdi ja 335 For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org bhojanane, (OM) corI vigere je karyuM hoya tene, (pahiseviya) maithunAdi je sevyuM hoya tene, (gavImAM) pragaTa kAryane, (homaM) ane guptakAryane prabhu jANe che, dekhe che. vaLI prabhu kevA ? - (mA) traNe jagatane hAthamAM rahelA AmaLAnI peThe dekhI rahelA hovAthI nathI raheluM kAMI paNa gupta jemane evA (sarahasyamAgI) ane jaghanyathI paNa karoDa saMkhyAnA devo vaDe sevAtA hovAthI ekAMta eTale ekalApaNAne na bhajanArA evA prabhu (te te tuM maLa-vaya-hAyajJone vaTTamALAnuM sarvopu savanIvALuM samAve) sarvalokane viSe te te kAle mane vacana ane kAya yogamAM yathAyogya vartatA evA sarvajIvonA ane dharmAstikAya vigere sarva ajIvonA samagra paryAyone, (jJALamALe pAsamALe vijJa) jANatA dekhatA rahe che / / 121 // prabhune kevalajJAna thatAM indronAM siMhAsana calAyamAna thayAM. teo avadhijJAnathI zrImahAvIra prabhune kevalajJAna thayeluM jANI devothI parivarelA evA turata AvyA, devoe samavasaraNanI racanA karI. 'ahIM koI viratine yogya nathI' ema jANavA chatAM prabhue potAno AcAra jANI te samavasaraNamAM besI dezanA ApI. te vakhate koIne virati pariNAma thayo nahi, tethI te dezanA niSphaLa thaI. tyAM thoDo vakhata dezanA ApIne prabhu tyAMthI vihAra karI apApApurInA mahAsena nAmanA udyAnamAM padhAryA. have te vakhate apApAnagarImAM somila nAmanA dhanADhya brAhmaNe potAne ghera yajJa ka2vA yajJakriyAmAM vicakSaNa ghaNA brAhmaNone bolAvyA hatA. teomAM cauda vidyAnA pAragAmI evA indrabhUti, agnibhUti For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThe vyAkhyAnam 33.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org ane vAyubhUti nAmanA traNa bhAIo pAMcaso pAMcaso ziSyonA parivArayukta AvyA hatA, vyakta ane sudharmA be paMDito pAMcaso pAMcaso ziSyonA parivAra yukta AvyA hatA, maMDita ane mauryaputra nAmA be bhAIo pratyeka sADA traNaso ziSyonA parivArayukta AvyA hatA. akaMpita, acalabhrAtA, metArya ane prabhAsa nAmanA cAra paMDito traNaso traNaso ziSyonA parivAra yukta AvyA hatA A agIyAre paMDitomAM indrabhUtine 'jIva che ke nahi ?' agnibhUtine 'karma che ke nahi ?' 2, vAyubhUtine 'zarIra e ja jIva che ke zarIrathI bhinna jIva che ?' 3, vyaktane 'pRthvI, jala, teja, vAyu ane AkAza e pAMca bhUta che ke nahi ?' 4, sudharmAne 'A jIva jevo A bhavamAM hoya che tevo ja parabhavamAM thAya che ke bhinna svarUpe thAya che ?' 5, maMDitane 'A jIvane karmano baMdha ane karmathI mukti che ke nahi ?' 6, mauryaputrane 'devo che ke nahi ?' 7, akaMpitane 'nArakI che ke nahi !' 8, acalabhrAtAne 'puNya ane pApa che ke nahi !' 9, metAryane 'paraloka che ke nahi !' 10, ane prabhAsane 'mokSa che ke nahi ?' evo saMzaya hato 11. AvI rIte te agiyAre paMDitone eka eka viSayano saMzaya hovA chatAM pote sarvajJa hovAnuM khoTuM abhimAna dharAvatA hatA, teo potAnA sarvajJapaNAnA abhimAnI kSatinA bhayathI potapotAnA saMdeha viSe mAMhomAMhe pUchatA nahotA A pramANe te agIyAre paMDito tathA temanA cummAlIsaso ziSyo yajJamaMDapamAM AvyA hatA; te sivAya zaMkara, Izvara, zivajI, gaMgAdhara, viSNu, goviMda, puruSottama, nArAyaNa, jayadeva, mahAdeva, harihara, rAmajI, madhusUdana, narasiMha, zivarAma vigere ghaNA brAhmaNo yajJamaMDapamAM eThA thayA hatA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 337
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara A avasare zrImahAvIra prabhune vaMdana karavA AkAzamAMthI utaratA devone joI te brAhmaNo paraspara | SaSTha bolavA lAgyA ke - "aho ! A yajJano prabhAva to juo?, ApaNe maMtrothI bolAvelA A devo pratyakSa ki vyAkhyAnam thaI yajJamaMDapamAM cAlyA Ave che". AvI rIte yajJamaMDapamAM devonA AgamananI rAha joI rahelA brAhmaNo AkAza tarapha draSTi karI joI rahyA hatA, tevAmAM to te devone yajJamaMDapa choDI prabhu pAse jatA joI brAhmaNo khinna thaI gayA. tyAra pachI lokonA mukhathI teoe sAMbhaLyuM ke - A devo sarvajJa prabhune vaMdana karavA jAya che. "sarvajJa' evo zabda sAMbhaLatAM ja indrabhUti kopa karIne vicAravA lAgyo ke - "are ! zuM huM sarvajJa hovA chatAM vaLI A koI bIjo paNa potAne sarvajJa tarIke oLakhAve che?, kAnane asahya AvuM kaDavuM vacana kema sAMbhaLI zakAya? kadAca dhUtAro AvI mUrkhAone ThagI jAya, ane tevA mUrkha loko tenI pAse jatA hoya to bhale jAo; paNa A devo kema jAya che! Azcarya e che ke A pAkhaMDIe to devone paNa ThagyA, ke jeo sarvajJa evA mane ane A pavitra yajJamaMDapane choDI tenI pAse cAlyA jAya che ! nirmala jalane choDI denArA kAgaDA peThe, agAdha jalathI bharelA sarovarane choDI denArA deDakA peThe, sugaMdhI caMdanane choDI denArI mAkhIo peThe, svAdiSTa phaLavALA suMdara vRkSane choDI denArA uMTa peThe, miSTa dUdhapAkane choDI denArA bhuMDa peThe, ane sUryanA jhaLahaLatA prakAzane choDI denArA ghUvaDa peThe, brAnti pAmelA A devatAo pavitra yajJamaMDapane choDI e ja pAkhaMDI pAse kema cAlyA jAya che? athavA jevo e sarvajJa haze tevA ja A devatAo paNa jaNAya che, sarakhe 338 For Private and Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamuM 1 sarakhAno meLApa ThIka thayo che! jema AMbAnA sugaMdhI mahora upara sugaMdhane pIchANanArA vicakSaNa bhamarAja guMjArava karatA ekkA thAya, paNa kAgaDA to kaDavA lIMbaDA upara ja ekkA thAya; tema A uttamottama ane pavitra yajJamaMDapamAM to samartha vicakSaNa ane samaju devo ja ekkA thAya, paNa AvA halakA ane aNasamaju devo to evA ADaMbarI pAkhaMDI pAse ja jAya; AmAM kAMI navAI nathI, kemake jevA yajJa hoya tevo ja tene bali maLe che. to paNa huM tenA sarvajJapaNAnA ADaMbarane sahana karI zake nahi. kAraNa ke - __ "vyomni sUryaddhayaM kiM syAd guhAyAM kesaridvayam pratyAkAre ca khaDgau dau, kiM sarvajJAvahaM sa ca ? // 1 // " "AkAzamAM zuM be sUrya hoI zake !, eka guphAmAM zuM be siMha rahI zake !, eka myAnamAM zuM be talavAra rahI zake!, tevI rIte huM ane te ema be sarvajJa zI rIte thaI zakIe !, //// kharekhara A koI paradezI AvI sarvajJANAno ADaMbara karI lokone ane devone ThaganAro indrajALIyo che !" have prabhune vaMdana karI pAchA pharatA lokone indrabhUtie hAMsIpUrvaka pUchyuM ke - "he manuSyo ! tamoe te sarvajJa joyo? kaho to kharA, te sarvajJa kevo che?, tenuM rUpa kevuM che?'. teoe kahyuM ke - "yadi trilokI gaNanAparA syAt tasyA: samAptiryadi nA''yuSa: syAt / paroparArddha gaNitaM yadi syAd gaNeyaniHzeSaguNo'pi sa syAt // 1 // " 339 For Private and Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "jo traNe jagatanA loko ekThA thAya, temanA AyuSyanI samApti na thAya, ane parArdhathI u52 gaNita hoya to kadAca te sarvajJaprabhunA guNo gaNI zakAya / / 1 / / " ityAdi prakAre lokoe prabhunI stuti karI, te sAMbhaLI indrabhUti vadhAre vicAramAM paDI gayo; ane ciMtavavA lAgyo ke - "kharekhara A mahAdhUrta to mAyAnuM ghara jaNAya che !, are ! teNe A samagra lokone kevI rIte bhrAntimAM nAMkhI dIdhA ! paraMtu jema hAthI kamalane ukheDI nAkhe, kuhADo ghAsane kApI nAkhe, ane siMha haraNIyAMne haNI nAkhe to temAM teNe zI bahAdUrI karI !, tema A indrajALIo AvA bhoLA ane mUrkha loko pAse potAne sarvajJa tarIke oLakhAve to temAM tenI zI moTAI ! teonuM e mithyAbhimAna tyAM sudhI ja che ke jyAM sudhI mArI sAthe vAdavivAdamAM utaryo nathI. paraMtu have to huM e sarvajJane kSaNamAtra paNa sahana karI zakuM nahi, aMdhakAranA samUhane dUra karavA sUrya jarA paNa vilaMba karato nathI. jema agni hAthanA sparzane, siMha potAnI kezavAlInA kheMcavAne ane kSatriya zatruthI thatA parAbhavane kadi paNa sahana karI zakato nathI tema sarvajJa evo huM AvA sarvajJapaNAno ADaMbara karanAra pAkhaMDIne kadi paNa sahana karI zakuM nahi. jeNe prakhara paMDitonI sabhAmAM moTA moTA vAdIone vAdavivAdamAM bolatA baMdha karI dIdhA che evA mArI pAse gharamAM ja zUravIra banelo A sarvajJa koNa che ! je agnie moTA parvatone paNa bALI nAkhyA che tenI AgaLa vRkSo koNa mAtra che ? je vAyue madonmatta hAthIone paNa uDADI mUkyA che tenI AgaLa rUnI puNInuM zuM jora cAle ? For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 340
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara Exentwick www.kbbatirth.org "gatA gauDadezodbhavA dUradezaM, bhayAd jarjarA gaurjarAstrAsamIyuH / mRtA mAlavIyAstilAGgAstilaGgo-dbhavA jajJire paNDitA madbhayena // 1 // are ! lATajAtAH kva yAtAH pranaSTAH, paTiSThA api drAviDA vrIDayA''rtAH / aho ! vAdilipsAture mayyamuSmin, jagatyutkaTaM vAdidurbhikSametat // 2 // " "gauDa dezamAM janmelA paMDito to mArA bhayathI DarIne dUra dezamAM cAlyA gayA che. gujarAtanA paMDito jarjarita thaIne trAsa pAmyA che, mArA bhayathI mALavAnA paMDito marI gayA che, tilaMga dezanA paMDito dubaLA thaI gayA che, // 1 // are ! lATadezanA paMDito to mArAthI DarIne kyAMya nAsI gayA che, draviDa dezanA vicakSaNa paNa paMDito lajjAthI duHkhI thaI gayA che; aho ! vAdIo meLavavAne huM icchAtura hovA chatAM atyAre A jagatamAM vAdIono moTo dukALa paDyo che|2| AvI rIte dareka dezanA paMDitone jItI jagatamAM vijayapatAkA pharakAvanArA mArI AgaLa vaLI sarvajJa tarIke abhimAna karanAra A vAdI koNa che ?' A pramANe vicAra karatA indrabhUtie potAnA bhAI agnibhUtine kahyuM ke - "he agnibhUti ! maga pakavatAM koI koraDu magano dANo rahI jAya tema dareka vAdIone jItavA chatAM A vAdI haju rahI gayo lAge che, mATe huM tene vAdamAM parAsta karavA jAuM chuM'. agnibhUti bolyo ke- "he vaDila baMdhu ! kIDA sarakhA dama vagaranA e vAdIne jItavA mATe Apane prayAsa levAnI zI jarUra che ?, are ! kamalane ukheDavA airAvaNa hAthInI jarUra hoya ja For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnama 341
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara EXA www.kobatirth.org nahi, mATe mane ja AjJA Apo, huM hamaNAM jaI tene parAsta karI nAkhuM chuM". indrabhUtie kahyuM ke - "jo ke te to mArA eka vidyArthIthI paNa jItI zakAya tevo che, paNa te vAdInuM nAma sAMbhaLI mArAthI ahIM rahI zakAtuM nathI. jema ghANImAM tala pIlatAM koI tala rahI jAya, ghaMTImAM anAja daLatAM koI dANo rahI jAya, khetaramAM ghAsa kApatAM koI taraNuM rahI jAya, ane agastyaRSine samudra pItAM koI sarova2 rahI jAya, tema jagatanA sarva vAdIone jItatAM A vAdI rahI gayo che ! to paNa sarvajJa hovAno khoTo DoLa rAkhanArA Ane huM sahana karI zakato nathI; jo ke A eka paNa jItavo bAkI rahI jAya to samagra vAdIo na jItyA ja kahevAya. strI eka vAra paNa satIvratathI bhraSTa thAya to te hamezAM asatIja kahevAya. vaLI jo A eka paNa jItavo bAkI rahI jAya to samagra jagatamAM vijayapatAkA pharakAvI meLavelo mAro yaza naSTa thAya; kAraNa ke zarIramAM raheluM nAnuM paNa zalya prANaghAtaka thAya che, vahANamAM paDI gayeluM nAnuM paNa kANuM AkhA vahANane DUbAvI de che, jItI na zakAya evA majabUta killAnI eka ja IMTa khaseDavAthI Akho killo pADI zakAya che. mATe ke agnibhUti ! jagatanA vAdIone jItI atyAra sudhI meLavelI kIrtinA rakSaNa mATe Aje to A vAdIne jItavA mATe ja javuM ucita che". A pramANe kahIne bAra tilakavALo suvarNanI janoIthI vibhUSita thayelo, ane uttamottama pILAM vastronA ADaMbarayukta banelo indrabhUti pAMcaso ziSyothI parivarelo chato zrI mahAvIra prabhu sAthe vAda karavA tyAMthI cAlyo tenA keTalAeka ziSyonA hAthamAM pustako zobhI rahyAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 342
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnanuM IRJU hatAM, keTalAeka hAthamAM kamaMDalu rAkhyA hatAM, ane keTalAeka hAthamAM darbha rAkhyAM hatAM. AvA prakAranA pAMcaso ziSyo tenI sAthe cAlatA cAlatA tenI A pramANe birudAvalI bolI rahyA hatA - "hai sarasvatI kaMThAbharaNa ! he vAdimatabhajana ! he vAditarUbhUlanahastin ! he vAdigajasiMha, he vijitAnekavAda ! he vijJAtAkhilapurANa ! he kamatAndhakAranabhomaNe. he vinatAne kanarapate ? he ziSyIkatabRhaspate ! he sarasvatIlabdhaprasAda ! evI rIte biradAvalIthI dizAone gajAvI denAra pAMcaso ziSyothI parivarelo indrabhUti cAlato cAlato vicAravA lAgyo ke - "are ! A ghIThA mANasane AvuM te zuM sUjhayuM ke teNe sarvajJa hovAno ADaMbara karI mane chaMcheDyo ! jema sarpane lAta mAravA deDako taiyAra thAya, bIlADAnI dADha pADavA uMdara Adara kare, airAvaNane prahAra karavA baLada icche, parvatane toDI nAkhavA hAthI yatna kare, ane kesarInI kezavALI kheMcavA sasalo taiyAra thAya; tema mArA dekhatAM vaLI A loko AgaLa potAnuM sarvajJapaNuM prasiddha kare che ! aho ! ANe to vAyarA sAmo ubho rahI agni saLagAvyo, ane zarIranA sukha mATe kauvacane AliMgana karyuM ! ThIka che, paNa ethI zuM thayuM?, teno Avo ghamaMDa kyAM sudhI TakavAno che?, huM hamaNAM ja jaI tene vAdamAM niruttara karI nAkhuM chuM. AgIyo tyAM sudhI ja caLakATa mAre, ane candramAM paNa tyAM sudhI ja prakAzane phelAve ke jyAM sudhI sUryano udaya na thAya; paNa sUryano udaya thatAM to kyAM AgIyo 1. jema jema sparza thAya tema tema kharaja vadhAranAra. to 343 For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana kes www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM ane kyAM candramA ? madonmatta hAthI vanamAM tyAM sudhI ja garjana karyA kare ke jyAM sudhI kesarInI garjanA na sAMbhaLe. athavA mArA bhAgyathI ja A vAdI AvI pahoMcyo che, mArAthI vAdIo dUra dUra nAsatA hovAthI ghaNA vakhatathI vAdI maLyo nahoto, tethI mane vAdI meLavavAnI tAlAvelI lAgI rahI hatI; te icchA Aje pUrI thaI che. bhUkhyAne bhojana maLe tema mane A vAdI maLavAthI ghaNo AnaMda thayo che, Aje to vAda karI ghaNA vakhatanI mArI jIbhanI kharajane dUra karIza. vyAkaraNamAM huM paripUrNa chuM, sAhityamAM mArI buddhi asmalita che, ane tarkazAstramAM to huM pAragAmI chuM; meM kyA zAstramAM parizrama nathI karyo ?, are vAdI ? huM dareka zAstramAM tane parAsta karI zakuM tema chuM". A pramANe ahaMkAranA taraMgomAM magna thayelo indrabhUti cAlato cAlato zrI mahAvIra prabhunA samavasaraNamAM Avyo. tyAM cotrIsa atizayothI zobhI rahelA, suvarNanA siMhAsana para beThelA surendrothI pUjAtA, sura-narothI parivarelA, ane amRtamaya vANIthI dezanA ApI che ke rahelA jagapUjaya zrI mahAvIra prabhunuM tejasvI ane bhavya mukhAraviMda joI indrabhUti daMga thaI gayo; ane pagathIyA upara ja ubho ubho vicAravA lAgyo ke - "aho ! A te zuM brahmA che?, viSNu che? ke zaMkara che? "candraH kiM ? sa na yat kalaGkakalitaH sUryo'pi no tIvraruku, meruH kiM: ? na sa yad nitAntakaThino viSNurna yat so'sitaH / 344 For Private and Personal Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamAM kalpasUtra bhASAMtara SaSTha | vyAkhyAnam brahmA kiM ? na jarAtura sa ca jarAbhIruna yat so'tanu - tiM doSavivarjitA'khilaguNAkIrNo'ntimastIrthakRt // 1 // " "vaLI zuM A candra haze?, nA, candra to nathI, kAraNa ke te to kalaMkayukta che, ane A to kalaMka rahita che. tyAre zuM A sUrya haze? nA, te paNa nathI; kAraNa ke sUrya to sAmuM paNa joI na zakAya evI tIvra kAMtivALo che, ane A to saumya kAntivALA che. tyAre zuM A meru haze?, nA, te paNa nathI; kAraNa ke meru to atyaMta kaThaNa che. ane A to komaLa che tyAre zuM A kRSNa haze ?, nA, te paNa nathI; kAraNa ke kRSNa to kALo che, ane A to suvarNa jevA dedIpyamAna varNavALA che. tyAre zuM A brahmA haze?, nA te paNa nathI; kAraNa ke brahmA to gharaDA che, ane A to yuvAna che. tyAre zuM A jarAbhIrU eTale kAmadeva haze?, nA, te paNa nathI; kAraNa ke kAmadeva to zarIra vagaranA che, ane Amane to zarIra che. hA, have mAluma paDyuM ke A to doSarahita ane sarvaguNasaMpanna evA chellA tIrthakara che II II" prabhu sAthe vAda karavAne AvelA indrabhUtinA havAI taraMgo uDI gayA, ulaTo te ciMtAmAM paDI gayo, ane vicAravA lAgyo ke - "arere ! atyAra sudhI jagatanA vAdIone jItI vijayapatAkA pharakAvI meLavelI che moTAInuM have mAre zI rIte rakSaNa karavuM? kharekhara huM ahIM na Avyo hota to ja ThIka hatuM; kAraNa ke, samagra jagatane jItanAra huM A ekane jItavA mATe na Avyo hota to temAM mAnahAni zI thavAnI hatI?, evo te to 345 For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam koNa mUrkha hoya ke eka khIlI mATe AkhA mahelane pADavAnI icchA kare ? aho ! mAruM vagara vicAryuM sAhasa kevuM?, are ! mArI durbuddhi kevI ke A jagadIzanA avatArane jItavA Avyo? huM A tejasvI mahAjJAnI AgaLa kevI rIte bolI zakIza?, are ! bolavuM to dUra rahyuM, paraMtu emanI pAse kevI rIte jaI zakIza? atyAre to huM pUrepUro saMkaTamAM sapaDAyo chuM, he zaMkara ! mArA yazanuM rakSaNa karajo. kadAca bhAgyodayathI ahIM mAro jaya thAya to huM traNe jagatamAM paMDita ziromaNi kahevAuM". ityAdi citavatA indrabhUtine zrIjinezvara prabhue amRta jevI madhura vANIthI nAma ane gotra kahevA pUrvaka bolAvyo ke - "he gautama indrabhUti ! tuM ahIM bhale Avyo. A pramANe prabhunI vANI sAMbhaLI te vicAravA lAgyo ke - "are A zuM mAruM nAma paNa jANe che? athavA bALakathI laIne bUDhA sudhI traNe jagatamAM vikhyAta evA mane koNa na oLakhe?, sUrya vaLI koIthI chAno hoya? paNa Ane huM tyAre ja sarvajJa mAnuM ke jo te mArA manamAM rahelA gupta saMzayane prakAzita kare". A pramANe citavatA indrabhUtine maMthana karAtA samudra sarakhA, athavA gaMgAnA pUra sarakhA, athavA AdibrahmAnA dhvani sarakhA gaMbhIra dhvanithI zrI mahAvIra prabhu bolyA ke - "he indrabhUti ! tane evo saMzaya che ke "AtmA che ke nahi?" A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatA vedavAkyothI thayo che - "vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevA'nu vinazyati, na pretyasaMjJA'sti" / uparanA vedavAkyathI tuM jANe che ke AtmA nAmano padArtha nathI. teno artha tuM A pramANe kare che - te 346 For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (vijJAnadhana PF) eTale vijJAnono samudAya ja (temyo bhUtezya: samutyAya) A bhUtomAMthI utpanna thaIne (tAnyevADanuM vinazyati) pAcho te bhUtomAM ja laya pAme che; (na pretyasaMjJA'sti) tethI paralokanI saMjJA nathI. arthAt-pRthvI, jala, teja, vAyu ane AkAza, e pAMca bhUto zarIrarUpe pariNamyA hoya, tyAre zarIrarUpe pariNamelA e pAMca bhUtomAMthI 'A ghaDo che, A ghara che, A manuSya che, ityAdi vividha prakAranA jJAnano samudAya ja utpanna thAya che; paNa AtmAne mAnavAvALA jJAnano AdhAra je AtmA nAmano padArtha mAne che te AtmA nAmano padArtha nathI. kemake pAMca bhUtomAMthI jJAna utpanna thAya che, tethI jJAnano AdhAra pAMca bhUto mAnavA joIe. jema madirAnA aMgomAMthI madazakti utpanna thAya che, tema zarIrarUpe pariNamelA pAMca bhUtomAMthI vijJAnazakti utpanna thAya che. AvI rIte zarIrarUpe pariNamelA pAMca bhUtomAMthI vijJAnano samudAya utpanna thaIne, pachI jayAre zarIrarUpe pariNamelA te pAMca bhUtono vinAza thAya che tyAre te vijJAnano samudAya paNa jalamAM parapoTAnI peThe te bhUtomAM ja laya pAme che. AvI rIte AtmA nAmano padArtha nathI, tethI pretyasaMjJA eTale paralokanI saMjJA nathI, arthAt marIne punarjanma nathI. kemake - jyAre AtmA nathI to pachI paraloka kono ?, mATe ahIMthI marIne koI paralokamAM jatuM nathI, ane paralokathI ahIM koI AvatuM nathI'. "he indrabhUti ! vaLI tuM mAne che ke, upara pramANe vedavAkyano artha yuktithI paNa ThIka lAge che. kemakepratyakSa pramANathI to AtmA jaNAto nathI, eTale AtmA dekhavAmAM Avato nathI, tema sparzada anubhavathI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 347
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara ]]> www.kebabirlh.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnama paNa jaNAto nathI; to AtmA che tenI zI sAbItI ? jo AtmA hoya to jema ghaTa-paTAdi padArtho jaNAya che tema jaNAvo joIe. jo ke 52mANuo paNa apratyakSa che, chatAM ghaTa vigere kAryarUpe pariNamelA teo pratyakSa jaNAya che; paraMtu AtmA to tevA kAryarUpe paNa pariNamelo pratyakSa jaNAto nathI. anumAnathI paNa AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI, kemake anumAna pratyakSapUrvaka pravarte che. jeNe pahelAM rasoDA vigere ThekANe dhUmADA ane agnino saMbaMdha pratyakSa dekhyo hoya, te mANasa parvata para dhUmADo nIkaLato dekhI pahelAM pratyakSathI jANelA dhUmADA ane agninA saMbaMdhane saMbhAre che ke - jyAM jyAM dhUmADo hoya tyAM tyAM agni hoya, A parvata para dhUmADo dekhAya che, tethI agni hovo joIe. AvI rIte pratyakSapUrvaka anumAna thAya che, AtmAnI sAthe to koIno paNa saMbaMdha pratyakSathI jaNAto nathI, to pachI AtmAnI siddhi anumAnathI kevI rIte thaI zake ? AgamathI paNa AtmAno nizcaya thaI zakato nathI, kemake koI zAstra jaNAve che ke AtmA che ane koI jaNAve che AtmA nathI. AvI rIte paraspara viruddha jaNAvatAM zAstromAM kayuM sAcuM ane kayuM jUThuM ? upamA pramANathI paNa AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI, kemake upamA pramANa to najIkanA padArthamAM sadazya buddhimApana utpanna kare che. jema jaMgalamAM gayelA mANasane tyAM rojha nAmanA jaMgalI pazune dekhI sAdRzyabuddhi thAya che ke - jevI gAya hoya tevo A pazu che. paNa jagatamAM AtmA jevo to koI padArtha nathI, to pachI konA jevo 1. dhaDo vasra vigere. 2 dekhavAmAM AvatA nathI, tema sparzAdi anubhavathI jaNAtA nathI. For Private and Personal Use Only 348
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara The C> www.kobatirth.org AtmAne mAnavo ? AvI rIte koI paNa pramANathI AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI, tethI AtmA nathI ema mAnavuM joIe. vaLI ghI, dUdha vigere uttama padArtho vAparI zarIra puSTa banyuM hoya. to temAMthI sateja jJAna utpanna thAya che ema anubhavIe chIe. mATe mAnavuM joIe ke, zarIrarUpe pariNamelA pAMca bhUtomAMthI ja jJAna utpanna thAya che; tethI jJAna e bhUtono dharma che, AtmAno dharma nathI, ane tethI, AtmA nAmano padArtha nathI. A pramANe tuM mAne che ke - 'vijJAnadhana' ityAdi vedapadothI, tathA pratyakSAdi pramANothI AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI, tethI AtmA nAmano padArtha nathI. paNa vaLI 'AtmA che' ema jaNAvanArAM bIjAM vedavAkyo dekhI tuM saMzayamAM paDyo che ke 'AtmA che ke nathI ?' paraMtu he gautama indrabhUti ? tAro A saMzaya ayukta che, kemake "vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevA'nu vinazyati, na pretyasaMjJA'sti / " "e vedavAkyono artha tuM samajayo nathI, tethI e vAkyano artha tuM je u52 mujaba kare che tevo teno artha nathI. paNa e vAkyano artha A pramANe che, sAMbhaLa - (vijJAnaghana ) je viziSTa jJAna-eTale jJAnadarzanano upayoga te vijJAna kahevAya, te vijJAnanA samudAyarUpa ja AtmA (teo bhUtezya: samutyAya) zeyapaNe prApta thayelA A pRthvI vigere bhUto thakI, athavA paTa vigere bhUtonA vikAro thakI 'A pRthvI che, A ghaTa che' For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 349
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S kalpasUtra bhASAMtara ityAdi prakAre te te bhUtonA upayogarUpe utpanna thaIne (tAncevaDanu vinazyati) te ghaTavigere bhUtono zeyapaNe abhAva thayA pachI ja AtmA paNa teonA upayogarUpe vinAza pAme che, ane bIjA padArthanA upayogarUpe hI vyAkhyAnam utpanna thAya che, athavA sAmAnyasvarUpe rahe che (na pretyasaMjJAti) AvI rIte pUrvanA upayogarUpe AtmA na rahelo hovAthI te pUrvanA upayogarUpe saMjJA rahetI nathI. arthAt AtmAnA dareka pradeze jJAna-darzananA upayogarUpa anaMtA paryAyo rahelA che, te vijJAnanA samudAyathI AtmA kathaMcit abhinna che; arthAt vijJAnamaya AtmA hovAthI vijJAna na " eTale vijJAnanA samudAyarUpa ja che. jayAre ghaTa paTa vigere bhUto joyapaNe prApta thayA hoya tyAre te ghaTa-paTAdirUpa hetuthI "A ghaDo che, A vastra che, ityAdi prakAranA upayogarUpe | AtmA pariName che, eTale te te vijJAnaparyAye utpanna thAya che, kAraNa ke AtmAne upayogarUpe pariNamavAmAM paNa te ghaTAdi vastunuM sApekSapaNuM che. pachI jayAre ghaTa-paTAdi vastunuM AMtaruM paDI jAya, athavA teono abhAva thAya, athavA bIjA padArthamAM mana cAlyuM jAya; ityAdi koI paNa kAraNathI AtmAno upayoga te vastu thakI do haThI jAya che; ane bIjA padArthamAM upayoga pravarte che tyAre, pahelAM je ghaTa-paTAdi padArtho zeyapaNe hatA te padArtho joyapaNe rahetA nathI, paNa bIjA je padArthomAM upayoga pravaryo hoya te padArtho joyapaNe prApta thAya che. AvI rIte jyAre te ghaTa-paTAdi zeyapaNe rahetA nathI, tyAre AtmA paNa "A ghaDo che, A vastra che' ityAdi | 350 For Private and Personal Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org prakAranA upayogarUpe raheto nathI, paNa bIjA padArthanA upayogarUpe pariName che, athavA sAmAnya svarUpe rahe che; arthAt pUrvanA upayogarUpe raheto nathI. tethI ja vedavAkyamAM kahyuM che ke - 'na pretyasaMjJA'rita' eTale pUrvanA upayogarUpa saMjJA rahetI nathI. AtmAnA traNa svabhAva che - je padArthanuM vijJAna pravartatuM hoya te vijJAnaparyAyarUpe AtmA utpanna thAya che, te samaye pahelAMnA padArthanA vijJAnaparyAya naSTa thayelA hovAthI te pahelAnAM va vijJAnaparyAyarUpe AtmA vinazvararUpa che, ane anAdikAlathI pravartelI vijJAnasaMtati vaDe dravyapaNe AtmA avinazvararUpa che. AvI rIte paryAyarUpe AtmA utpatti ane vinAzarUpa che, ane dravyarUpe nitya che." vaLI he gautama indrabhUti ! pratyakSathI paNa AtmAnI siddhi thAya che. je tane ghaTa paTa vigerenuM jJAna hRdayamAM sphure che, te jJAna ja AtmA che; kema ke jJAna AtmAthI kathaMcit abhinna hovAthI Atma svarUpa ja che. jJAna to darekane potAnA anubhavathI siddha hovAthI svapratyakSa ja che ane jyAre jJAna pratyakSa che to pachI te jJAnathI abhinna evo AtmA paNa pratyakSa ja che ema kema na manAya ? vaLI 'huM bolyo, huM boluM chuM, huM bolIza' ityAdi prakAre traNa kAlanA vyavahAramAM 'huM' evI je pratIti thAya che te pratItithI paNa AtmA pratyakSasiddha che. jo AtmAne nahi mAne to 'huM' zabdathI kone grahaNa karIza ? kadAca 'huM' zabdathI zarIne grahaNa karavAnuM kahe, arthAt 'huM bolyo' ityAdi pratIti zarIrane thAya che ema kahe, to muDadAne paNa 'huM' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only nathI karI SaSThe vyAkhyAnama 351
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kenda www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1: kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam IIMa bolyo, ityAdi pratIti thavI joIe, kAraNa ke te sthitimAM paNa zarIra to che; chatAM muDadAne tevI pratIti jhi thatI nathI, mAnavuM joIe ke "" bolyo, "huM' boluM chuM' ityAdi pratIti zarIrathI judA evA zarIrIne thAya che, ane te AtmA che. vaLI jenA guNa pratyakSa hoya te guNI paNa pratyakSa ja manAya che. smaraNa, icchA, saMzaya vigere guNo darekane potAnA ja anubhavathI pratyakSasiddha che, tethI te guNono AdhAra AtmArUpa guNIpaNa svapratyakSasiddha mAnavo joIe. te smaraNa, icchA, saMzaya vigere guNono AdhAra zarIra to na ja kahevAya, kAraNa ke jevA guNa hoya tevo ja teono guNI hoya. te amUrta ane caitanyarUpa che, ane zarIra to mUrta ane jaDarUpa che; AvI rIte amUrta ane caitanyarUpa guNono AdhAra - mUrta ane jaDarUpa evuM zarIra kema saMbhave? mATe amUrta ane caitanyarUpa evA te guNono AdhAra guNI, amUrta ane caitanyarUpa evo AtmA ja svIkAravo joIe. anumAnathI paNa AtmAnI siddhi thaI zake che. te A pramANe - je bhogya hoya teno bhoktA avazya hoya che. jema bhojana, vastra vigere bhogya che, to teno bhoktA manuSya che; tema zarIra paNa bhogya che, to teno bhoktA zarIrI hovo joIe; ane te AtmA che, AgamathI paNa AtmAnI siddhi thaI zake che. vedamAM ja kahyuM che ke - " re 3yamAtmA jJAnamaya" te A kAma AtmA jJAnamaya che'. vaLI ' drama naM ra ti triraM yo vetta sa gIva:' dadada eTale dama, dAna ane 352 For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org dayA e traNa dakA2ne je jANe che te jIva che'. A vedavAkyothI paNa AtmA che ema siddha thAya che. vaLI tuM je mAne che ke 'ghI dUdha vigere uttama padArtho vAparI puSTa banelA zarIranuM caitanya sateja anubhavAtuM hovAthI, bhUtonA samudAyarUpa zarIramAMthI te caitanya utpanna thAya che'. A paNa tAruM mAnavuM ThIka nathI, kAraNa ke - e vakhate puSTa thayeluM zarIra caitanyanuM sahAyaka bane che, paNa zarIra mAtra sahAyaka thavAthI te zarIramAMthI caitanya utpanna thAya che ema mAnI zakAya nahi. jema agni vaDe suvarNa pIgaLe che te pIgaLavAmAM agni sahAyakArI che; paNa ethI ema to na ja kahevAya ke agnimAMthI dravyatA utpanna thaI, paraMtu ema ja manAya che ke suvarNamAMthI dravyatA utpanna thaI, ane tethI te dravyatAdharma suvarNano che; tema caitanya sateja thavAmAM puSTa zarIra sahAyakArI thayuM hoya, tethI ema na ja kahevAya ke zarIramAMthI caitanya utpanna thayuM paraMtu caitanya AtmA thakI ja thAya che. ane tethI te AtmAno dharma che. vaLI ghaNA mANaso puSTa zarIravALA hovA chatAM temanuM jJAna thoDuM hoya che. ane ghaNA kRza zarIravALA hovA chatAM temanuM jJAna ghaNuM anubhavIe chIe; tethI puSTa zarIravALAne ghaNuM jJAna hoya che evo niyama kyAM rahyo ?, ane jyAre niyama rahyo nahi tyAre zarIramAMthI caitanya utpanna thAya che ema kevI rIte manAya ? vaLI zarIramAMthI caitanya utpanna thatuM hoya to mRtyu pachI paNa zarIra to che, to te muDadAne caitanya kema thatuM nathI ? vaLI jeno vikAra thatAM jeno vikAra thAya tenuM te kArya kahevAya, eTale temAMthI te utpanna thayuM kahevAya. jema sapheda tAMtaNAthI banelA vastrane lAla raMgathI raMgIe, te vakhate te tAMtaNA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnam 353
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zi kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamuM. paNa lAla raMganA thaI jAya che; tethI manAya che ke tAMtaNA thakI vastra banyuM. paNa zarIra ane caitanyamAM tema anubhavAtuM nathI, kemake-gAMDA thaI gayelA mANasanuM caitanya vikAra pAmeluM hoya che, chatAM tenuM zarIra to prathama jevuM ja hoya che, te zarIramAM kAMI vikAra dekhatA nathI; to pachI zarIramAMthI caitanya utpanna thAya che ema kevI rIte manAya? vaLI jenI vRddhi thAya te thakI te utpanna thayuM kahevAya. jema moTI ghaNI hoya to ghaDo moTo thAya che, tethI manAya che ke mATImAMthI ghaDo thAya che; paNa zarIra ane caitanyamAM tevuM anubhavAtuM nathI, kAraNa ke hajAro yojananA zarIravALA mAchalAMone jJAna ghaNuM thoDuM hoya che, ane teothI nAnA zarIravALA manuSyonuM jJAna teothI vadhAre hoya che. AvI rIte koI paNa prakAre "bhUtonA samudAyarUpa zarIramAMthI jJAna utpanna thAya che, ema siddha thaI zakatuM nathI. mATe mAnavuM joIe ke, zarIra thakI jJAna utpanna thatuM nathI, paNa zarIrathI judA evA koI padArthathI jJAna utpanna thAya che, ane te padArtha AtmA che. he indrabhUti ! A pramANe vijJAnaghana..." ityAdi veda padothI tathA pratyakSAdi pramANothI "AtmA che' ema nirNaya thAya che. vaLI - "kSIre ghRtaM tile tailaM, kASThe'gniH saurabhaM sume / candrakAnte sudhA yadat tathAtmA'GgagataH pRthak // 1 // " jema dUdhamAM ghI, talamAM tela, kASThamAM agni, puSpamAM sugaMdhI, ane candrakAMta maNimAM jala raheluM che; che tema zarIra thakI judo evo AtmA paNa zarIramAM rahelo che [1]" A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI indrabhUtine AtmAno je saMzaya hato te naSTa thayo, temane nirNaya 354 For Private and Personal Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara thayo ke "AtmA che'. saMzaya naSTa thatAM gautama zrI indrabhUtie potAnA pAMcaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu phI pAse dIkSA lIdhI. tyAra pachI gautama zrI indrabhUti mahArAje "rUpane vA, vime vA, juve " eTale dareka phI vyAkhyAnam padArtho vartamAna paryAyarUpe utpanna thAya che, pUrvanA paryAyarUpe naSTa thAya che, ane mUladravyarUpe dhruva-nitya rahe che" e pramANe prabhunA mukhathI tripadI sAMbhaLIne dvAdazAMgInI racanA karI iti prathamo gaNadharaH ||1|| indrabhUtine dIkSita thayela sAMbhaLI temano bIjo bhAI agnibhUti vicAravA lAgyo ke - "kadAcita parvata pIgaLI jAya, himano samUha saLagI uThe, agninI javALAo zItala thAya, vAyaro sthira thaI jAya, | candramAMthI aMgArA varase, ane pRthvI pAtALamAM pesI jAya; to paNa mAro bhAI hAre nahi" A pramANe indrabhUti nA dIkSita thavAmAM jarA paNa zraddhA vizvAsa na rAkhato te agnibhUti lokone vAraMvAra pUchavA mAM lAgyo paraMtu jyAre lokonA mukhethI sAMbhaLI tene nizcaya thayo ke indrabhUti dIkSita thayA, tyAre te cittamAM vicAravA lAgyo ke - "te dhUrta indrabhUtine chetarI lIdho, paraMtu huM hamaNAM ja jaI te dhUrtane jItI lauM, ane mAyAprapaMcathI parAjita karelA mArA vaDIla bhAIne pAcho laI AvuM" A pramANe vicAra karI agnibhUti potAnA pAMcaso ziSyo sAthe jaladI prabhu pAse Avyo. zrI mahAvIra prabhu tene tenA gotra ane nAma kahevA pUrvaka tenA manamAM rahelA saMdehane pragaTa karI bolyA ke - "he gautama gotrIya agnibhUti! tane saMzaya che ke - karma che ke nathI?, A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatA vedapadothI thayo che - 355 For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kenda www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha kalpasUtra bhASAMtara i vyAkhyAnamu __"puruSa evedaM gni sarvaM yad bhUtaM yacca bhAvyam" ityAdi. uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke karma nathI. teno artha tuM A pramANe kare che - (puruSa pUruM ni sarva ya mUrta yagna mAma) eTale A pratyakSa jaNAtuM cetana-acetanasvarUpa je bhUtakALamAM thayeluM che, ane je bhaviSyakALamAM thavAnuM che te sarva puruSa ja che eTale AtmA ja che arthAtu AtmA sivAya karma Izvara vigere kAMI paNa nathI. manuSya, deva, tiryaMca, parvata, pRthvI vigere je je vastuo dekhAya che te sarva AtmA ja che, AtmA sivAyanI eka paNa vastu nathI. A vacana vaDe "sarva vastuo AtmAnI che ema jaNAveluM hovAthI "karma nathI' ema tane sphaTa rIte jaNAya che. te agnibhUti ! vaLI tuM mAne che ke, upara pramANe vedapadono artha yuktithI paNa ThIka lAge che; kemake AtmA amUrta che, tene mUrta evA karma vaDe anugraha ane upaghAta eTale lAbha ke hAni zI rIte saMbhave? jema amUrta evA caMdanathI vilepana thatuM nathI, tema zastrathI khaMDana paNa thatuM nathI; tema amUrta evA AtmAne karmathI anugraha ke upaghAta kema thaI zake ?, mATe karma nAmano padArtha nathI. paNa vaLI karmanI sattA jaNAvanArAM bIjAM vedapado dekhIne tathA lokomAM paNa karmanI prasiddhi joIne tuM saMzayamAM paDyo che ke karma che ke nathI?" 1. ni vAkyolaMkArarUpe hovAthI teno kaMI artha nathI. 3pa6 For Private and Personal Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM paraMtu he gautama agnibhUti ! tAro A saMzaya ayukta che, kAraNa ke - "puruSa iveTuM ni sarva ya mUrta " carca mAdhyam" e vedapadono artha tuM samajayo nathI, tethI tuM e vedapadono artha je upara mujaba kare che, teno artha nathI. teno artha A pramANe che : sAMbhaLa (puruSa huM ni sarva dharmUta yagna mAdhyama) eTale A pratyakSa jaNAtuM cetana-acetanasvarUpa je bhUtakALamAM thayeluM che, te sarva AtmA ja che. A vedapadomAM AtmAnI stuti karI che, paNa AtmAnI stuti karavAthI 'karma nathI' ema samajavAnuM nathI. vedavAkyo traNa prakAranAM hoya che - keTalAMka vidhidarzaka hoya che, keTalAMka anuvAdadarzaka hoya che, ane keTalAMka stutirUpa hoya che. jema - "rAmoDanihoa guthAta,' eTale svarganI icchAvALo agnihotra homa kare'. ityAdi vAkyo vidhi pratipAdana kare che. 'dvArA mAsA: saMvatsa,' eTale bAra mahinAnuM eka varasa thAya" tathA "agnirUSNaH, eTale agni garama hoya'. ityAdi pado lokamAM prasiddha evA padArthono anuvAda kare che. keTalAMka vedavAkyo stuti sUcave che, jema - "jale viSNuH sthale viSNu-rviSNuH parvatamastake / sarvabhUtamayo viSNu-stasmAd viSNumayaM jagat // 1 // " / "jalamAM viSNu che, sthaLamAM viSNu che, parvatanA zikhara para viSNu che, ane sarva bhUtamaya viSNu che; } tethI samagra jagatu viSNamaya che " 357 For Private and Personal Use Only
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu "A vAkyathI viSNuno mahimA jaNAvyo che, paNa tethI viSNu sivAyanI bIjI vastuono abhAva - nathI. jema A vAkyathI AkhA jagatane viSNamaya kahevA chatAM, A vAkya viSNuno mahimA jaNAvanAra hovAthI viSNu sivAyanI bIjI vastuono abhAva samajavAno nathI; tema "je thayuM ane je thaze te sarva | AtmA ja che" e vedapadothI AtmAno mahimA jaNAvyo che, paNa tethI 'AtmA sivAya karma nathI" ema | samajavAnuM nathI. vaLI je tuM mAne che ke - "amUrta evA AtmAne mUrta evA karma vaDe anugraha ane upaghAta kema saMbhave?' e paNa tAruM mAnavuM ayukta che, kemake-jJAna amUrta che, tene mUrta evA brAhmI vigere auSadho vaDe tathA ghI dUdha vigere uttama padArtho vaDe anugraha thato dekhIe chIe; vaLI madirA, jhera vigere padArtho vaDe jJAnane upaghAta thato dekhIe chIe; mATe amUrtane paNa mUrta vaDe anugraha ane upaghAta saMbhave che ema mAnavuM zuM joIe. vaLI jo karma na hoya to eka sukhI bIjo duHkhI, eka zeTha bIjo cAkara, ityAdi prakAre pratyakSa jaNAtI jagatanI vicitratA kema saMbhave ? rAjA ane raMka evA ucca-nIcanA je bheda jovAmAM Ave che tenuM kAMI paNa kAraNa hovuM joIe, ane te kAraNa zubha-azubha karma che. vaLI je je kriyA karAya che tenuM phaLa nA avazya maLe che. dAna vigere zubha kriyAo che, ane hiMsA vigere azubha kriyAo che; te zubha ane azubha | kriyAonuM kAMI paNa phaLa avazya maLavuM joIe, ane te phaLa zubha-azubha karma che'. A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI agnibhUtine karmano je saMzaya hato te naSTa thayo, tene nirNaya thayo 358 For Private and Personal Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit TAN kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAna ke karma che'. saMzaya naSTa thatAM agnibhUtie potAnA pAMcaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA phi lIdhI. iti dvitIyo gaNadharaH || AvI rIte indrabhUti ane agnibhUtine dIkSita thayelA sAMbhaLI trIjA bhAI vAyubhUtie vicAryuM ke - "jenA indrabhUti ane agnibhUti ziSya thayA te mAre paNa pUjaya ja che, tethI huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya puchuM". A pramANe vicAra karI te vAyubhUti potAnA pAMcaso ziSyonA parivAra sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene gotra ane nAma kahevA pUrvaka bolAvyo ke - "he gautama vAyubhUti ! tane evo saMzaya che ke A zarIra che e ja AtmA che ke zarIrathI bhinna AtmA ha che?' A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatA vedavAkyothI thayo che. "vijJAnaghana evaitebhyoH bhUtebhyaH samutthAya tAnyevA'nu vinazyati, na pretyasaMjJA'sti" / "uparanA vedavAkyathI tuM jANe che ke - zarIrathI bhinna evo AtmA nathI, paNa zarIra e ja AtmA che. teno artha tuM A pramANe kare che -(vijJAnadhana ) eTale vijJAnano samudAya ja (kto mUkhya samutyAya) A pRthvI vigere pAMca bhUtomAMthI utpanna thaIne (tAjovADanu vinazyati) pAcho te bhUtomAM ja laya pAme che; vijJAnano samudAya ja utpanna thAya che, tethI vijJAnano AdhAra pAMca bhUto ja che, paNa AtmAne zarIrathI pRthakamAnavAvALA 3pa9 For Private and Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara je vijJAnano AdhAra AtmA nAmano padArtha zarIrathI pRthapha mAne che te AtmA nAmano padArtha zarIrathI pRthaka SaSTha nathI. jema madirAnA aMgomAMthI madazaktiutpanna thAya che, tema zarIrarUpe pariNamelA pAMca bhUtomAMthI vyAkhyAnam caitanyazakti utpanna thAya che. AvI rIte zarIrarUpe pariNamelA pAMca bhUtomAMthI vijJAnano samudAya utpanna thaIne, pachI jyAre pariNamelAM pAMca bhUtono vinAza thAya che tyAre, vijJAnano samudAya paNa jaLamAM parapoTAnI jema te bhUtomAMja laya pAme che AvI rIte bhUtonA samudAyarUya zarIramAMthI caitanya utpanna thatuM hovAthI te caitanyano AdhAra zarIra che, tethI loko je AtmA zabdathI bole che te AtmA zarIrathI bhinna AtmA ja nathI. tethI vedavAkyamAM kahyuM che ke - (pratyasaMjJAti) eTale zarIra ane AtmAnI pRthaksajJA nathI, paNa zarIra e ja AtmA che. paNa vaLI 'bhUtonA samudAyarUpa zarIrathI AtmA bhinna che' ema jaNAvanArAM bIjAM vedapado dekhI tuM saMzayamAM paDyo che ke - zarIra eja AtmA che ke zarIrathI bhinna AtmA che?" AtmA zarIrathI bhinna che ema jaNAvanArAM nIcenAM vedapado che - "satyena labhyastapasA hyeSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddho, yaM pazyanti dhIrA yataya: saMyatAtmAnaH / " "(satyena nastapasa hova trahArthe nityaM tirmayo hi zujo) eTale haMmezAM jyotirmaya ane zuddha vi evo A AtmA satya, tapasyA ane brahmacarya vaDe jaNAya che; (pari dharA vatiya saMtAtmAnaE) eTale - 360 For Private and Personal Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM Il|| je AtmAne dhIra ane saMyamI sAdhuo dekhe che. A vedapadothI jaNAya che ke AtmA zarIrathI bhinna che. A pramANe tane paraspara viruddha bhAsatA vedapadothI saMzaya thayo che ke "zarIra e ja AtmA che ke zarIrathI bhinna AtmA che?" paraMtu te vAyubhUti ! tAro A saMzaya ayukta che, kemake- 'vijJAnaghana,' e vedavAkyano artha che tuM samajayo nathI, paNa e vAkyano artha A pramANe che; sAMbhaLa - (vijJAnadhana 4) je viziSTa jJAna eTale jJAna-darzanano upayoga te vijJAna kahevAya, te vijJAnanA samudAya rUpa ja AtmA (myo bhUtezya: samutyAya) zeyapaNe eTale jANavAyogyapaNe prApta thayelA A pRthvI vigere bhUto athavA ghaTa paTa vigere bhUtonA vikAro thakI "A pRthvI che, A ghaDo che, A vastra che, ityAdi te te bhUtonA upayogarUpe utpanna thaIne, (tAncevADanu vinazyati) te ghaTa vigere bhUtono zeyapaNe abhAva thayA pachI ja AtmA paNa teonA upayogarUpe vinAza pAme che, ane bIjA padArthanA upayogarUpe utpanna thAya che, athavA sAmAnya svarUpe rahe che. (na pratyasaMjJarita) AvI rIte pUrvanA upayogarUpe AtmA na rahelo hovAthI te pUrvanA upayogarUpa saMjJA rahetI nathI, arthAt AtmAnA dareka pradeze jJAna-darzananA upayogarUpe anaMtA paryAyo rahelA che, te vijJAnanA samudAyathI AtmA kathaMcit abhinna che eTale vijJAnaghana che. jayAre ghaTapaTa vigere bhUto joyapaNe prApta thayA hoya tyAre te ghaTa-paTAdirUpa hetuthI "A ghaDo che A vastra che, ityAdi prakAranA upayogarUpe AtmA pariName che; kAraNa ke AtmAne te upayogarUpe pariNamavAmAM te ghaTAdi vastunuM | For Private and Personal Use Only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara jene sApekSapaNuM che. pachI jyAre te ghaTapaTAdi bhUtonuM AMtarUM paDI jAya, athavA teono abhAva thAya, athavA bIjA padArthamAM mana cAlyuM jAya; ityAdi koI paNa kAraNathI AtmAno upayoga bIjA padArthamAM pravarte che tyAre, pahelAM je ghaTa-paTAdi padArtho zeyapaNe hatA te padArtho zeyapaNe rahetA nathI; paNa bIjA je padArthomAM upayoga pravarto hoya te padArtho zeyapaNe prApta thAya che. AvI rIte jyAre te ghaTa-5TAdi jJeyapaNe rahetA nathI, tyAre AtmA paNa 'A ghaDo che, A vasra che' ityAdi prakAranA upayogarUpe raheto nathI. tethI ja vedavAkyamAM kahyuM che ke - na pretyasaMjJA'sti, eTale bIjA padArthanA upayoga vakhate pUrvanA upayogarUpa saMjJA rahetI nathI. Avo artha hovAthI spaSTa samajAya tema che ke, zarIrathI AtmA bhinna che." aith www.kobatirth.org > A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI vAyubhUtine 'zarIra e ja AtmA che ke zarIra thI bhinna AtmA che ?'" evo saMzaya hato te naSTa thayo. temane nirNaya karyo ke AtmA zarI2thI bhinna che. saMzaya naSTa thatAM vAyubhUtie potAnA pAMcaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti tRtIyo gaNadharaH IIII AvI rIte indrabhUti vigerene dIkSita thayelA sAMbhaLI cothA vyakta nAmanA paMDite vicAryuM ke - "jenA indrabhUti vigere ziSyo thayA, te mAre paNa pUjanIya che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya dUra karuM" A pramANe vicArI te vyakta potAnA pAMcaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene kahyuM ke - "he vyakta ! tane evo saMzaya che ke 'pAMca bhUta che ke nahi ?' A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI thayo che - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThe vyAkhyAnam 362
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu . che "svapnopamaM vai sakalama, ityeSa brahmavidhiraJcasA vijJeyaH / " "uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke - pAMca bhUta nathI. teno artha tuM A pramANe kare che - (svanopama vai sattama) eTale pRthvI, jala vigere samagra jagat svapna sadeza ja che; jema svapnamAM suvarNa, ratna, strI vigere dekhIe chIe, paNa kharI rIte te kAMI hotuM nathI; tema pRthvI jala vigere bhUtone dekhIe chIe paNa kharI rIte te padArtho nathI badhuM svapna sadeza che. (tyeka vahadhinnasA viyA) eTale A badhuM jagatuM svapna sadeza ja che e pramANe A brahmavidhi zIdhra jANI levo eTale bhAvavo, A vedapadothI tuM jANe che ke pRthvI vigere bhUto nathI. paNa vaLI - "pRthvI devatA, Apo devatA; eTale pRthvI devatA che, jala devatA che' ityAdi vedapadone pRthvI jala vigere bhUtonI sattA jaNAvanArAM dekhI tuM saMzayamAM paDyo che ke - "pAMca bhUta che ke nathI?" paraMtu he vyakta ! A tAro saMzaya ayukta che, kemake- "A sakala jagat svapna sadaza ja che' e vedapado AtmasaMbaMdhI ciMtavana karatAM suvarNa strI vigereno saMyoga anitya che ema sUcana karanArAM che. suvarNa, dhana, putra, strI vigereno saMyoga asthira che; asAra che, kaTu vipAka ApanAro che, mATe teo uparanI Asakti tyajIne | mukti mATe yatna karavo; ema vairAgyanI vRddhi mATe bodha ApanArAM e vedapado che, paNa e pado bhUtono niSedha sUcavatAM nathI." che, 363 For Private and Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Fza. kalpasUtra bhASAMtara dhiall A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI vyaktine pAMca bhUtono je saMzaya hato te naSTa thayo. temane nirNaya SaSTha phila karyo ke pAMca bhUto che. saMzaya naSTa thatAM vyakti potAnA pAMcaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. che. vyAkhyAnam | iti caturtho gaNadhara: //4 AvI rIte indrabhUti vigere cAre jaNane dIkSita thayelA sAMbhaLI pAMcamA sudharmA nAmanA paMDite vicAryuM ke "jenA indrabhUti vigere cAre jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjya che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya dUra karuM". A pramANe vicArI sudharmA potAnA pAMcaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene kahyuM ke - "he sudharmA tane evo saMzaya che ke "je prANI jevo A bhavamAM hoya tevo ja parabhavamAM thAya che ke bIjA svarUpe ?' A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI thayo che - puruSo je puruSatvamanu, jazava: pazutvam " ItyAdi vedapadothI tuM jANe che ke - "je prANI jevo A bhavamAM hoya che tevo ja parabhavamAM thAya che. teono artha tu A pramANe kare che - (puruSo vai puruSatvamanu) puruSa marI parabhavamAM puruSapaNAne pAme che, (jazava: jazutvama) gAya vigere pazuo marI parabhavamAM pazupaNAne pAme che. arthAt - manuSya marIne pAcho 364 For Private and Personal Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org parabhavamAM manuSya ja thAya, paNa deva pazu vigere bIjA svarUpe naja thAya. gAya vigere pazuo marIne pAchA parabhavamAM pazuo ja thAya, paNa manuSya, deva vigere bIjA svarUpe naja thAya. he sudharmA ! vaLI tuM mAne che - u52 pramANe vedapadono artha yuktithI paNa ThIka lAge che kemake jevuM kAraNa hoya tevuM ja tenuM kArya saMbhave che. jema zAlinA bIjathI zAlinA ja aMkuro utpanna thAya, paNa te zAlinA bIjathI ghaMuno aMkuro na ja utpanna thAya; tema manuSya marIne pAcho parabhavamAM manuSya thavo joIe, paNa manuSya marIne parabhavamAM pazu zI rIte thAya ? A pramANe vedapadothI tathA yuktithI tuM jANe che ke - je prANI jevo A bhavamAM hoya che tevo parabhavamAM thAya che. paNa vaLI - zrRvAto vai Sa JAyate ca: sapurISo vAte / eTale 'viSTA sahita je manuSyane baLAya che te ziyALa thAya che'. arthAt koI marI gayelo manuSya viSTAyukta hoya, te viSTA sahita manuSyane dahana karavAmAM Ave to te manuSya parabhavamAM ziyALa thAya che. A vedapadothI jaNAya che ke manuSya parabhavamAM ziyALa paNa thAya che, tethI 'je prANI A bhavamAM jevo hoya tevo ja parabhavamAM thAya' evo niyama na rahyo. A pramANe tane paraspara viruddha bhAsatA vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che. paNa he sudharmA ! A tAro saMzaya ayukta che, kemake - "puruSo thai puruSatvamanute pazava: pazutvam' e vedapadono artha tuM samajyo nathI, tethI teono artha jevo tuM upara mujaba kare che tevo teono artha nathI. te vedapadono artha A pramANe che; sAMbhaLa-puruSa marI parabhavamAM puruSapaNAne pAme che, ane pazuo marI parabhavamAM pazupaNAne pAme che; For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | 20 SaSTha vyAkhyAnam 365
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu. IIRI eTale je manuSya bhadraka prakRtivALo hoya, vinaya, saraLatA vigere guNo vaDe yukta hoya; te A bhavamAM manuSya saMbaMdhI AyuSyakarma bAMdhIne marI pAcho manuSya janma pAme che. vaLI jo pazuo mAyA vigere doSayukta hoya, teo A bhavamAM pazu saMbaMdhI AyuSyakarma bAMdhIne marI parabhavamAM pAchA pazujanma pAme che. arthAtusArA karma karanAro manuSya marIne manuSya thAya, ane duSTa karma karanArA pazuo marIne pazu thAya; AvI rIte karmanI apekSAe manuSya ane pazuonI gati sUcavI che. paNa e vedapado evo nizcaya sUcavatAM nathI ke, manuSya marIne manuSya ja thAya, ane pazu marIne pazu ja thAya. tAtparya ke - ArjavAdi guNayukta manuSya pharIne paNa manuSyajanma meLave che, paNa pApI manuSya marIne pazu athavA nArakI paNa thAya che. vaLI mAyAdi doSa yukta pazu pharIne paNa pazujanma meLave che paNa bhadraka pariNAmI pazu marIne manuSya athavA deva paNa thAya che. AvI rIte prANIonI bhinna bhinna gatimAM utpatti karmane AdhIna che, ane tethI ja prANIonuM vividhapaNuM dekhAya che. vaLI je tuM mAne che - jevuM kAraNa hoya tenA sadeza ja kArya saMbhave che, e paNa tAruM mAnavuM ThIka nathI; kemake chANa vigeremAMthI vIMchI vigerenI utpatti dekhIe chIe, te kAraNathI visadaza eTale vicitra paNa kArya saMbhave che." A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI sudharmAne je saMzaya hato te naSTa thayo. saMzaya naSTa thatAM temaNe che potAnA pAMcaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti pagucamo gaNadharaH /pA For Private and Personal Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara AvI rIte indrabhUti vigere pAMca jaNane dIkSita thayelA sAMbhaLI chaThA maMDita nAmanA paMDite vicAryuM | ke - "jenA indrabhUti vigere pAMca jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjya ja che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, mi vyAkhyAnamuM ane mAro saMzaya dUra karuM". A pramANe vicArI maMDita potAnA sADA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo, prabhue tene kahyuM ke - "he maMDita ! tane evo saMzaya che ke - AtmAne karmano baMdha tathA karmathI mokSa che ke nahi ? A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI thayo che - "sa eSa viguNo vibhurna badhyate saMsarati vA mucyate mocayati vA, na vA eSa bAhyamabhyantaraM vA veda / " uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke - AtmAne karmathI baMdha ke karmathI mokSa nathI. teono artha tuM A pramANe kare che - (sa 99) eTale te AtmA (viput) sattva, rajas ane tamoguNa rahita che. (vima) sarvavyApaka che, ( vadhyate) karmathI baMdhAto nathI, eTale zubha athavA azubha karmanA bandhana rahita che; (saMsarata vA) saMsAramAM paribhramaNa karato nathI, (mukhya) AtmA karmathI mUkAto nathI; kemake jene babdha hoya tene te banyathI mukta thavuM saMbhave, paNa AtmAne karmanA bandhano abhAva hovAthI te karmathI mUkAto paNa nathI, ( mota va) vaLI AtmA karma vigereno kartA na hovAthI bIjAone karmathI mUkavato nathI. (vA vs vAhanacattaraM vA ve) vaLI A AtmA potAthI bhinna evA mahatu ahaMkAra vigere bAhya svarUpane tathA atyaMtara eTale 367 For Private and Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raSi kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu potAnA svarUpane jANato nathI; kemake jJAna e prakRtino dharma che paNa AtmAno dharma nathI, tethI AtmA bAhya ane atyaMtara svarUpane jANato nathI. A pramANe vedapadothI tuM jANe che ke - AtmAne bandha ke mokSa nathI. . paNa vaLI AtmAne banma ane mokSa jaNAvanArAM bIjAM vedapado dekhI tuM saMzayamAM paDyo che ke AtmAne karmano bandha ane karmathI mokSa che ke nahi? AtmAne bandha ane makSa jaNAvanArAM nIcenAM vedapado che - "na ha vai sazarIrasya priyA-'priyayorapahatirasti, azarIraM vA vasaMtaM priyA-apriye na spRzata: / " "(naTa azarIrI priyajiyorapatirita) zarIra sahita eTale saMsArI AtmAne sukha ane du:khano abhAva nathI ja; eTale saMsArI AtmAne sukha ane duHkha bhogavavAM ja paDe che, kemake tene sukha-duHkhanAM kAraNabhUta zubha ane azubha karmo hoya che. (3zarIra vA vasataM priyapriye spRzata:) zarIra rahita eTale mukta thayelA ane lokanA agrabhAgamAM vasatA AtmAne sukha-duHkha sparza karatAM nathI. kemake te muktAtmAne sukha-duHkhanAM kAraNabhUta karma hotAM nathI. A vedapadothI spaSTa jaNAya che ke AtmAne bandha ane mokSa che. AvI rIte paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che. paNa te maNDita ! A tAro saMzaya ayukta che, kemake - "sa , viguNo vimune vadhyate saMsati vA mukhyatve movati va, va Vs vAlimakhyattaraM vA ve' e vedapadono artha tuM samajayo nathI; tethI teno artha jevo tuM upara mujaba kare che tevo teno artha R 368 For Private and Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara nathI. te vedapadono artha A pramANe che sAMbhaLa - (rs vijuno vimuE) viguNa eTale chadmasthapaNAnA SaSTha guNarahita, ane vibhu eTale kevalajJAna svarUpe sarvavyApaka A AtmA, arthAt muktAtmA (na vadhya) karmathI vikI vyAkhyAnam bandhAto nathI, eTale zubha ane azubha karmanA bandhana rahita che; kemake te muktAtmAne karmabandhananAM kAraNabhUta mithyAdarzana vigereno abhAva che, (saMsarIti tA) saMsAramAM paribhramaNa karato nathI, kema ke karmanA badhUnavALAne saMsAramAM paribhramaNa saMbhave, paNa muktAtmA karmanA baMdhanathI rahita che, tethI te saMsAramAM paribhramaNa karato nathI; (mukhya) karmathI mUkAto nathI, kemake te muktAtmA karmathI mUkAyelo hovAthI pachI tene mUkAvApaNuM rahyuM nathI ! jene baMdha hoya tene ja baMdhathI mUkAvApaNuM saMbhave, paNa muktAtmAne karmanA bandhano abhAva hovAthI te karmathI mUkAto nathI; (gopatti va) vaLI mokSe gayelo jIva bIjAone upadeza deto nathI, tethI bIjAone karmathI mUkAvato nathI. vaLI te muktAtmAne saMsAra sambandhI sukha hotuM nathI, te kahe che -(navA vs vAhanavyaMtare | vA ve) A muktAtmA pukhta, caMdana vigerethI thatA bAhya sukhane tathA abhimAnathI thatA AMtarika sukhane, A pramANe banne prakAranAM sAMsArika sukhane anubhavavA rUpe jANato nathI, eTale te sAMsArika sukhane bhogavato nathI. AvI rIte mukta thayelA AtmAnuM svarUpa jaNAvanArAM e vedapado che, paNa saMsArI AtmAne to ! karmano baMdha ane karmathI mokSa che". 369 For Private and Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara WOHN www.kobatirth.org A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI maMDitane je saMzaya hato te naSTa thayo. saMzaya naSTa thatAM temaNe potAnA sADA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti SaSTho gaNadharaH // 6 // AvI rIte indrabhUti vigere chae jaNane dikSIta thayelA sAMbhaLI sAtamA mauryaputra nAmanA paMDite vicAryuM ke 'jenA indrabhUti vigere chae jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjya ja che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya dUra karuM. A pramANe vicArI mauryaputra potAnA sADA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene kahyuM ke - "he mauryaputra ! tane evo saMzaya che ke - devo che ke nahi ?" A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI thayo che - "ko jAnAti mAyopamAn gIrvANAn indra-yama- varuNa-kuberAdIn / " "uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke deva nathI te vedapadono artha tuM A pramANe kare che - indra yama varuNa ane kubera vigere mAyAsadeza devone koNa jANe che ? arthAt indrAdi devo mAyArUpa che, jema mAyA-indrajAla vastugate kAMI hotuM nathI. tema devo paNa vastugate kAMI nathI. vaLI tuM vicAre che ke - nArakIo to parataMtra ane duHkhathI vihvaLa hovAthI ahIM AvI sakatA nathI; tethI teone pratyakSa dekhavAno koI paNa upAya na hovAthI zAstromAM kahevA mujaba 'nArakIo che' ema zraddhA rAkhavI joIe. paNa devo to svataMtra ane prabhAvazALI hovAthI ahIM AvavAne samartha che, chatAM te devo draSTigocara na thatA hovAthI jaNAya che ke devo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11 khaM vyAkhyAnam 370
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara T www.kbbatirth.org nathI. paNa vaLI devanI sattA jaNAvanArAM bIjAM vedapado dekhIne tuM saMzayamAM paDyo che ke, devo che ke nathI? devanI sattA jaNAvanArAM A vedapado - 'sa pakSa yajJAyudhI yajJamAnoGgasA svarto gati'. eTale yajJarUpa che Ayudha hathIyAravAlo A yajamAna jaladI devalokamAM jAya che. A vedapadothI spaSTa jaNAya che ke devo che, kemake jo deva na hoya to devaloka kyAMthI hoya ? AvI rIte tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che ke deva che ke nathI ? paraMtu he mauryaputra ! A tAro saMzaya ayukta che, kemake ahIM samavasaraNamAM AvelA A devone tuM ane huM pratyakSa dekhIe chIe. vaLI candra-sUryAdi jyotiSka devonAM vimAnone to dareka loko pratyakSa dekhe che, jo devo na hoya to e vimAno kema dekhAya ? vedapadomAM devone je mAyAsadaza kahyA che te devonuM anityapaNuM sUcavyuM che. arthAt - moTA AyuSyavALA devo paNa AyuSya pUruM thatAM cyave che, tethI bIjA padArthonI jema teo paNa anitya che; mATe devapaNAnI AkAMkSA na rAkhatAM zAzvatA evA mokSano ja vicAra rAkhavo, ane mokSa mATe ja prayatna karavo, e pramANe devonuM anityapaNuM sUcavIne prANIone bodha Apyo che; paNa e vedapado 'devo nathI' ema jaNAvatAM nathI. devo svataMtra ane prabhAvazALI hovA chatAM saMgItakAryAdimAM vyagratA, divya prema, viSaya Asakti vigere kAraNothI tathA manuSyalokanA durgaMdhathI teo ahIM AvatA nathI. paNa tIrthaMkaronA kalyANaka vakhate, bhaktithI, pUrvabhavanI prItithI, pUrvabhavanA dveSathI, vigere kAraNothI devatAo ahIM Ave che". For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThe vyAkhyAnam 371
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achary Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Eii jI. | kalpasUtra A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI mauryaputrano saMzaya naSTa thayo, temane nirNaya thayo ke devo che. saMzaya | bhASAMtara che naSTa thatAM temaNe potAnA sADA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti saptamo gaNadharaHAzI phikI, vyAkhyAnam AvI rIte indrabhUti vigere sAta jaNane dIkSita thayelA sAMbhaLI AThamA akaMpita nAmanA paMDite vicAryuM INT ke- "jenA indrabhUti vigere sAte jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjya ja che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya dUra karuM' A pramANe vicArI akaMpita potAnA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo, | prabhue tene kahyuM ke-"he akaMpita ! tane evo saMzaya che ke- nArakI che ke nahi? A saMzaya tane paraspara viruddha 1 bhAsatAM vedapadothI thayo che - "vai pretya nara nArA: satti " uparanA vedapadothI tuM jANe che ke-nArakI nathI. te vedapadono artha tuM A pramANe kare che - pretya eTale kai paralokamAM narakane viSe nArakI nathI, arthAtu koI paNa prANI marIne parabhavamAM nArakI thatA nathI. vaLI tuM mAne che ke - devo to candrasUryAdi pratyakSa jaNAya che. vaLI manuSyo koI devanI mAnatA mAne che, to keTalAkane te mAnelI mAnatAnuM phaLa maLatuM dekhIe chIe, A pramANe mAnatA vigerenuM phaLa dekhavAthI anumAnathI paNa jaNAya che ke devo che. paNa nArakI to pratyakSa ke anumAnathI paNa jaNAtA nathI tethI nArakI nathI paNa vaLI nAro hai Us nAta ja zUdrAkramanAti, eTale je brAhmaNa zUdranuM anna khAya che te nArakI thAya che e For Private and Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Ashar Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vedapadothI nArakInI sattA jaNAya che kemake jo nArakI na hoya to "zUdranuM anna khAnAro brAhmaNa nArakI thAya SaSTha che. evI rIte kema kahe ! AvI rIte paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che ke nArakI che ke hima vyAkhyAnam nathI ? paraMtu he akaMpita A tAro saMzaya ayukta che, kemake "dare pretra nA nArA satta' e vedapadono ' artha tuM samajayo nathI teono artha A pramANe che - paralokamAM narakane viSe nArakIo nathI, eTale paralokamAM nArakIo meru vigerenI jema zAzvatA nathI, paraMtu utkRSTa pApa upArjana kare che te marIne parabhavamAM nArakI thAya che; A pramANe te vedapadono artha che ! athavA nArakI pharIthI anaMtara nArakIpaNe utpanna thatA nathI, e pramANe te vedapadono artha che, paNa e vedapado 'nArakI nathI' ema jaNAvatAM nathI. nArakIo paravazapaNAthI ahIM AvI zakatA nathI, paraMtu kSAyikajJAnavALA to, te nArakIone potAnA jJAnathI pratyakSa dekhe che. chamasthone anumAnathI nArakInI pratIti thaI zake che, te A pramANe - jema prANI utkRSTa puNyanuM phaLa anuttaradevapaNe utpanna thaIne bhogave che, tema utkRSTa pApa karanAra prANIne te utkRSTa pApanuM phaLa paNa avazya bhogavavuM paDe, ane te tIvra ane niraMtara duHkha bhogavavArUpa phaLane nArakIpaNe utpanna thaIne prANI bhogave che. kadAca te kahe ke - utkRSTa pApanuM phaLa tiryaMca athavA manuSya bhavamAM paNa bhogavI zakAya, kemake ghaNA tiryaMcone ane manuSyone atizaya du:khI dekhIe chIe; to te kathana paNa ThIka nathI kemake tiryaMca ane manuSyabhavamAM tIvra ane niraMtara duHkha hotu nathI; duHkha vadhAre hoya to thoDuM paNa sukha hoya che. vaLI 373 For Private and Personal Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit VAN kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam nArakIone jevuM tIvra duHkha kahyuM che tevuM duHkha tiryaMca ane manuSya bhavamAM hotuM nathI utkRSTa pApanuM phaLa to tIvra ane niraMtara duHkha bhogavavAnuM hoya che mATe mAnavuM joIe ke utkRSTa pApa karanAro prANI marIne nArakI thaI tIvra ane niraMtara evAM duHkho bhogave che". A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI akaMpitane je saMzaya hato te naSTa thayo. temane nirNaya thayo ke nArakI che. saMzaya naSTa thatAM temaNe potAnA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti amo gaNadhara://8 AvI rIte indrabhUti vigere ATha jaNane dIkSita theyalA sAMbhaLI navamA acalabhrAtA nAmanA paMDita vicAryuM ke - "jenA indrabhUti vigere ATha jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjaya ja che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM ane mAro saMzaya dUra karuM" A pramANe vicArI acalabhrAtA potAnA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene kahyuM ke - "he acalabhrAtA ! tane evo saMzaya che ke, puNya ane pApa che ke nahi?" no A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM veda padothI thayo che - "puruSa para ni sarva ya mUta mArA " "uparanA vedapadothI tuM jANe che ke puNya-pApa nathI. te vedapadono artha tuM A pramANe kare che - A che pratyakSa jaNAtuM cetana-acetana svarUpa je thaze te sarva puruSa ja eTale AtmA ja che; arthAtu AtmA sivAya 374 O For Private and Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnanuM puNya-pApa nAmanA padArtha nathI paNa vaLI "puNyaH puNyana karmaNA; pApaH pApana karmaNA"-puNyakarma eTale zubhakarma vaDe prANI puNyazALI thAya che, ane pApakarma eTale azubha karma vaDe pApI bane che e vedapadothI | puNya-pApanI sattA jaNAya che. AvI rIte tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che ke puNya-pApa che ke nathI ? paraMtu te acalabhrAtA ! A tAro saMzaya ayukta che, kemake puruSa pura ni sarva ya mUrta cakya mAdhyama, - eTale A pratyakSa jaNAtuM cetana svarUpa je bhUtakALamAM thayuM ane bhaviSyakALamAM thaze, sarva AtmA ja che' e vedapadomAM AtmAnI stuti karI che, paNa tethI puNyapApa nathI ema samajavAnuM nathI. jema "viSNamaya jagatu' ityAdi vedapadomAM AkhA jagatane viSNumaya kahyuM che; paNa e vedapado viSNuno mahimA jaNAvanArAM che, tethI viSNu sivAyanI bIjI vastuno abhAva samajavAno nathI; tema je karyuM ane je thaze te sarva AtmA ja che e AtmAno mahimA jaNAvyo che, tethI AtmA sivAya puNya-pApa nathI' ema samajavAnuM nathI. vaLI dareka prANI je sukha-duHkha anubhave che tenuM kAMI paNa kAraNa avazya hovuM ja joIe, | kemake kAraNa vinA kArya saMbhave nahi; ane te kAraNa puNya-pApa che." A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI alabhrAtAne je saMzaya hato te naSTa thayo, temane nirNaya thayo ke | mI. puNya-pApa che. saMzaya naSTa thatAM temaNe potAnA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti che navamo gaNadharaH || 375 For Private and Personal Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu AvI rIte indrabhUti vigere nave jaNane dIkSita thayelA sAMbhaLI dasamA metArtha nAmanA paMDite vicAryuM ke "jenA indrabhUti vigere nave jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjaya che, mATe huM paNa temanI pAse jAuM ane mAro saMzaya dUra karuM'. A pramANe vicArI metArya potAnA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse Avyo. prabhue tene kahyuM - "he metArya ! tane evo saMzaya che ke paraloka che ke nathI ? A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM niyaNAM vedapadothI thayo che - "vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevA'nu vinazyati, na pretyasaMjJA'sti / " / "uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke paraloka nathI. e vedapadono artha tuM A pramANe kare che " (vijJAnaghana ava) eTale vijJAnano samudAya ja (teo bhUtezya: samutyAya) A pRthvI vigere pAMca 0i bhUtomAMthI utpanna thaIne (tAvADana vinazyati) pAcho te bhUtomAM ja laya pAme che. (na pratyasaMjJAti) tethI paralokanI saMjJA nathI. arthAtu pAMca bhUtomAMthI caitanya utpanna thAya che, ane jayAre pAMca bhUto vinAza pAme che tyAre te caitanya paNa jalamAM parapoTAnI jema te bhUtomAM laya pAme che. AvI rIte caitanya e bhUtono dharma N) che, ane bhUto naSTa thatAM te caitanya paNa vinAza pAme che, tethI bIjI gatimAM javA rUpa paraloka nathI, paNa vaLI "vavAmoDanihotra gayA-eTale svarganI icchAvALo agnihotra homa kare' tathA 'nArane gu 376 For Private and Personal Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam thiI , gAyate : kAmarAta-eTale je brAhmaNa zUdranuM anna khAya che te nArakI thAya che' ityAdi vedapadothI paralokanI sattA jaNAya che. kemake jo paraloka na hoya to agnihotra karanAro svargamAM kema jaI zake ?, tathA zUdranuM anna khAnAro brAhmaNa nArakI kevI rIte thaI zake ? AvI rIte tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che ke paraloka che ke nathI ? paraMtu te metArya ! tAro A saMzaya ayukta che, kemake - 'vijJAnaghana' e vedavAkyano artha tuM samajayo nathI. teno artha A pramANe che - (vijJAna na Iva) eTale jJAna-darzanano upayoga te vijJAna kahevAya, te vijJAnanA samudAyarUpa ja AtmA (myo mUkhya samutyAya) joyapaNe eTale jANavA yogyapaNe prApta thayelA A pRthvI vigere bhUto thakI, athavA ghaTa paTa vigere bhUtonA vikAro thakI 'A pRthvI che, A ghaDo che, A vastra che' ityAdi prakAre te te bhUtonA upayogarUpe utpanna thaIne (tAvADanuM niti) te ghaTa vigere bhUtono zeyapaNe abhAva thayA pachI ja AtmA paNa teonA upayogarUpe vinAza pAme che; ane bIjA padArthanA upayogarUpe utpanna thAya che athavA sAmAnya svarUpe rahe che; (na , pratyasaMjJADarita) AvI rIte pUrvanA upayogarUpe AtmA na rahelo hovAthI te pUrvanA upayogarUpa saMjJA rahetI | nathI. A vedapadothI ghaTAdi bhUtonI apekSAe AtmAnA upayoganI utpatti ane vinAza sUcavela che, paNa A tethI bhUtomAMthI caitanya utpanna thAya che ema samajavAnuM nathI. caitanya e bhUtono dharma nathI, paNa AtmAno 377 For Private and Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandi kalpasUtra bhASAMtara dharma che; AtmA dravyarUpe nitya che, ane tethI AtmA paralokamAM jAya che tathA paralokathI Ave che. AtmA anaMtA che, je AtmAe jevAM karma karyA hoya te anusAra tene gati maLe che." vyAkhyAnam A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI metAryane je saMzaya hato te naSTa thayo, temane nirNaya thayo ke paraloka che. saMzaya naSTa thatAM temaNe potAnA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI, iti dazamo thI gaNadhara:/10 AvI rIte indrabhUti vigere dase jaNane dIkSita thayelA sAMbhaLI agIyAramA prabhAsa nAmanA paMDita vicAryuM ke "jenA indrabhUti vigere dase jaNa ziSya thayA, te mAre paNa pUjaya ja che; mATe huM paNa temanI pAse jAuM, ane mAro saMzaya dUra karuM. A pramANe vicArI te prabhAsa potAnA traNaso ziSyo sAthe prabhu pAse hi Avyo. prabhue tene kahyuM ke- "he prabhAsa ! tane evo saMzaya che ke - mokSa che ke nahi? A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedapadothI thayo che "narAmartha vA ya nahotram !" "uparanAM vedapadothI tuM jANe che ke mokSa nathI. te vedapadono artha tuM A pramANe kare che - je agnihotrA pachI homa te jarAmarma eTale mAvajIva karavo, arthAt agnihotranI kriyA AkhI jIMdagI sudhI karavI. agnihotra 378 For Private and Personal Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara R kriyA keTalAkane baMdhanuM kAraNa ane keTalAkane upakAranuM kAraNa hovAthI doSamizrita che. tethI agnihotra Ai SaSTha karanArane svarga maLe che, mokSa maLato nathI. AvI rIte phakta svargarUpa ja phaLa ApanArI kriyAne AkhI vyAkhyAnamu. jiMdagI sudhI karavAnuM kaheluM hovAthI mokSarUpa phaLa ApanArI kriyA karavAno koI kAla rahyo nahi, kemake AkhI jiMdagI sudhI agnihoja karanArane evo kayo kALa bAkI rahyo ke je kALe mokSanA hetubhUta kriyA karI zakAya ? tethI mokSa sAdhanArI kriyAno kALa na kahelo hovAthI jaNAya che ke mokSa nathI. paNa vaLI - "Dhe brahmaNI veditavye, param aparaM ca / tatra paraM satyajJAnam, anantaraM brahmeti / " "Dhe to verita) eTale be brahma jANavAM, (param 3pa ) eka para ane bIjuM apara. (tatra para satyajJAnama) teomAM para satya che, (3nanta ti) ane anantara brahma eTale mokSa che. e vedapadothI tathA auSA guda suravada" eTale saMsArane viSe Asakta evA prANIone te A muktirUpI guphA duravagAha eTale praveza na thaI zake evI che" ityAdi vedapadothI mokSanI sattA jaNAya che. AvI rIte tane paraspara | viruddha bhAsatAM vedapadothI tuM saMzayamAM paDyo che ke mokSa che ke nathI ? paraMtu he prabhAsa ! tAro A saMzaya ayukta che, kemake - "garIma vA nahotra' e vedapadono artha tuM samajyo nathI te vedapadomAM je "vA'| zabda che te api eTale "paNa" arthavALo che, tethI e vedapadono artha ema thAya che ke - mAvajIva sudhI paNa 379 For Private and Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha kalpasUtra bhASAMtara agnihotra homa karavo. arthAt - je koI svargano arthI hoya teNe AkhI jIMdagI sudhI paNa agnihotra IS A karavo, ane je koI mokSano arthI hoya teNe agnihotra choDIne mokSasAdhaka kriyA paNa karavI; paNa dareka | prANIe agnihotra ja karavo, evo niyama nathI, A pramANe "api" zabdano artha che. tAtparya e che ke - jene phakta svarganI icchA hoya teNe to AkhI jiMdagI sudhI agnihotra karavo, paNa je mahAtmA mokSano arthI hoya teNe to agnihotra na karatAM mokSasAdhaka kriyA karavI. A pramANe te vedapadono artha hovAthI javAthI hiM mokSasAdhaka kriyAno paNa kALa kahyo ja che, mATe mokSa che. zuddha jJAna darzana ane cAritra vaDe karmano kSaya thAya che, ane AtmA thakI samagra karmano kSaya thavo e mokSa che." A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI prabhAsano saMzaya dUra thayo. temane nirNaya thayo ke mokSa che. saMzaya naSTa thatAM temaNe potAnA traNaso ziSyo sAthe te ja vakhate prabhu pAse dIkSA lIdhI. iti ekAdazo gaNadhara:/11/ AvI rIte gautama gotranA zrIindrabhUtithI mAMDIne prabhAsa paryata agIyAra jaNAe potAnA cummAlIsaso ziSyo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. te mukhya agIyAra jaNAe utpAda vyaya ane dhrauvya, eTale dareka padArtho utpanna thAya che, nAza pAme che ane dravyarUpe nitya che, e pramANe prabhu pAsethI tripadInuM svarUpa jANI agIyAra aMga ane cauda pUrvanI racanA karI; ane prabhue temane gaNadhara pade sthApyA. temAM gaNadharoe dvAdazAMgInI racanA karyA bAda prabhu temane tenI anujJA kare che, zakrendradivyacUrNono bharelo vajaya divyasthAla 380 For Private and Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam laIne prabhu pAse ubho rahe che. tyAra pachI prabhu ratnamaya siMhAsanathI uThIne cUrNanI saMpUrNa muSTi bhare che, te vakhate gautama vigere agIyAra gaNadharo jarA namyA chatA anukrame prabhu pAse ubhA rahe che. ane devo vAjiMtronA dhvani gAyana vigere baMdha karI mauna rahyA chatA svasthacitte sAMbhaLe che. pachI paramAtmA zrI mahAvIra bolyA ke - "gautamane dravya guNa ane paryAya vaDe tIrthanI AjJA ApuM chuM" ema kahI, prabhue prathama zrIgautamasvAmInA mastaka upara cUrNa nAkhyuM; pachI anukrame bIjAonA mastaka upara cUrNa nAkhyuM; eTale devoe paNa harSita thaI te agIyAra gaNadhara upara cUrNa, pUSpa ane sugaMdhI padArthonI vRSTi karI. tyAra pachI prabhue sudharmAsvAmIne ! munisamudAyamAM agresara sthApI temane gaNanI anujJA ApI I/121. | iti gaNadharavAda: // (te rAtre temAM samavi) te kAle ane te samaye (sama mAe mahAvIru zramaNa bhagavAn zrImahAvIre (3yiAma nIsAI) asthikagrAmane AzrIne (paDhamaM saMtarAvAsaM vAsAvAsaM 3vI) varSAkAlamAM rahevA mATe paheluM aMtaravAsa eTale comAsuM karyuM. ( ra pa ra nIsA) caMpA ane pRSThacaMpAnI nizrAe (to 3maMtaravAse vAsAvAsaM 3vaU) varSAkAlamAM rahevA mATe traNa comAsA karyA. (satna na ivaizAlI nagarI (vAyA 2 nisAI) ane vANijayagrAmanI nizrAe (suvAsa jaMtaravAse vAsAvA vApu) varSAkAlamAM 381 For Private and Personal Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara WW www.ksbatirth.org rahevA mATe bAra comAsAM karyAM. (rAzidde nare nAtaMt = vAdiriye nIsA) rAjagRha nagaranI bahAra uttara dizAmAM nAlaMda nAmanA zAkhApura eTale nAlaMda nAmanA pADAnI nizrAe (canDsa aMtarAvAse vAsAvAAsaM vALa) varSAkAlamAM rahevA mATe cauda caumAsAM karyAM. (i mihilA!) cha comAsAM mithilA nagarImAM, (te madiyANa) be comAsAM bhadrikA nagarImAM, (gaM AtaMmiyA!) eka comAsuM AlaMbhikA nagarImAM, (I sAvatnI) eka comAsuM zrAvastI nagarImAM, (mAM paLiyamUmI) eka praNitabhUmi eTale vrajabhUmi nAmanA anAryadezamAM, (i) ane eka (pAvApu mAmA) madhyama pApA nagarIne viSe (tyivAnassa raLo) hastipAla rAjAnA (rajjusamA) rajuka eTale kArakunonI jIrNa sabhAmAM (gacchima aMtarAvAsaM vasAvAnuM DhavALaC) varSAkAlamAM rahevA mATe apazcima eTale chelluM comAsuM karyuM. pahelAM te nagarInuM nAma 'apApA' hatuM; paNa prabhu te nagarImAM kAladharma pAmyA, tethI devoe te nagarInuM 'pApApurI' evuM nAma pADyuM. AvI rIte prabhunA chadmasthakAlamAM ane kevali avasthAmAM sarva maLI betAlIsa comAsA thayAM 122 / / (tatya ) tene viSe zramaNa bhagavAn mahAvIre (ne se pAvApu marNimA) je varSAkAlamAM madhyama pApApurIne viSe (jJacivAlasa ro) hastipAla rAjAnA (jjusamA!) kArakunonI sabhAmAM (kima aMtarAvAsa) chelluM comAsuM (vAsAvAsaM vALaC) varSAmAM rahevA mATe karyuM, // 123 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAnam 382
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu (tasa ja utarAvI ne je vAsI vacce mA) te comAsAnA varSAkAlano je A cotho mahino, ji (sattane po) varSAkAlanuM sAtamuM pakhavADIyuM, (ttiya) eTale kArtika mAsanuM kRSNa pakhavADIyuM, (tarasa tti vahunara pArasIpavaa ) te kArtika mAsanA kRSNa pakhavADIyAnA paMdarame divase, (jJA sA ramA racana) je te chellI pAchalI rAtri, (ta ra ra ) te rAtrine viSe (samane bhAve mahAvIru zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (Ata IV) kAla dharma pAmyA, eTale kAyasthiti ane vyavasthitinA kAlathI mukta thayA, (viDravacaMte) saMsArathI pAra utarI gayA, (samunnAI) samyaka prakAre Urdhva sthAne prApta thayA, eTale saMsAramAM pharIthI na AvavuM paDe tevI rIte lokAgralakSaNa uMce sthAne prApta thayA, (chinnakAphira maraghaor) chedI nAkhyAM che janma, jarA ane maraNanAM baMdhano eTale baMdhananA hetubhUta karmo jemaNe evA, (siddha sAdhyo che artha jemaNe evA, (pu) tattvanA arthanA jANakAra, (mu) bhavopagrAdi karmothI mukta thayelA, (saMtarA) sakala du:khonA naSTa karanArA (ni) samagra saMtApa rahita thayelA (sadupaTTI) zarIra ane mana saMbaMdhI sarva duHkho naSTa thayAM che jemane evA, zrI mahAvIra prabhu kyAre nirvANa pAmyA? te kahe che - ( nAme je solve saMva zrImahAvIra prabhu je saMvatsaramAM eTale je varasamAM nirvANa pAmyA te candra nAmano bIjo saMvatsara hato (pIDAne mA) te kArtika mAsa prItivardhana nAmano hato (natine paniMdivardhana nAmanuM pakhavADIyuM hatuM, (3Aivese nAme = 383 For Private and Personal Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamuM vi) agnivezya nAmano divasa hato, (3vasamiti pa6) te agnivezya divasanuM bIjuM nAma upasama paNa kahevAya che; (hevAnaM nAma sA rathaft) te amAvAsyAnI rAtri devAnaMdA nAmanI hatI, niratitti payva) te rAtrinuM bIjuM nAma nirati paNa kahevAya che, have tave) te vakhate artha nAmano lava hato, (mune pA) muhUrta nAmano prANa hato, (tho siddha)siddha nAmano sToka hato, (nAne vara) nAga nAmanuM karaNa hatuM, zakuni vigere cAra sthira karaNomAM A nAga karaNa trIjuM che, ane amAvAsyAnA uttarArdhamAM A nAgakaraNa ja hoya che; (satrasiddha muhu) ane sarvArthasiddha nAmanuM muhUrta hatuM; (sADA navA no muvIur) A vakhate svAti nakSatra sAthe candramAno yoga prApta thatAM (vArtA,) zramaNa bhagavAn mahAvIra kAladharma pAmyA, (gAvasarvadukhaNI) yAvatu-zarIra ane mana saMbaMdhI sarva duHkho kSINa karanArA thayA. sUryaprajJaptimAM saMvatsara mAsa divasa rAtri ane muhUrtanA nAma A pramANe jaNAvyAM che - eka yugamAM pAMca saMvatsara hoya che, teonA nAma candra, candra, abhivadvaiita candra ane abhivarhita 5. zrAvaNamAsathI mAMDIne bAra mAsanAM nAma-abhinaMdana, supratiSTha, vijaya, prItivaddhana, zreyAnuM zizira, zobhana, haimavAnuM, vasaMta, kusumasaMbhava, nidAgha, ane vanavirodhI 12. paMdara divasanAM nAma-pUrvAgasiddha, manorama, manohara, yazobhadra, yazodhara, sarvakAmasamRddha indra, mUrvAbhiSikta, saumana, dhanaMjaya, arthasiddha, abhijita, raTAzana, zataMjaya, ane agnivezya 15. 384 For Private and Personal Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VA kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamu paMdara rAtrinAM nAma-uttamAM, sunakSatrA, ilApatyA, yazodharA saumanasI, zrIsaMbhUtA, vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI aparAjitA, icchA, samAhArA, tejA, atitejA, ane devAnaMdA 15. trIsa muhurtanAM nAma-dra, zreyAnuM, mitra, vAyu, supratIta, abhicandra, mAhendra, balavAnuM, brahmA, bahusatya, aizAna, tvaSTA, bhAvitAtmA, vaizravaNa, vAsaNa, AnaMda, vijaya, vijayasena, prAjApatya, upazama, gaMdharva, agnivezya, zatavRSabha, ApavAnuM, arthavAnuM, RNavAnuM, bhauma, vRSabha, sarvAthasiddha ane rAkSasa 30 ll124o. (naM ra ra ) je rAtrine viSe (samane mAve mahAvIru zramaNa bhagavAn mahAvIra (AtaU) kAladharma pAmyA, (nAva saMvatsva kharI) yAvatu sarva du:khathI mukta thayA; (sA ja rathaft) te rAtri (va ireTiM hiM ja vayanA i3MyamArdi ya) svargathI utaratA ane caDatA ghaNA devo ane devIothI (3novitha kavi dulyA) prakAzavALI thaI ll12pA. - G G $ ri) je rAtrine viSe (samane mAve mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIra (Ana TV) kAladharma pAmyA, (trAva sahuvavrapadI) yAvatu sarva du:khathI mukta thayA; (aa ja rayaft) te rAtri (vae hiMseTiM 2 3ovaramAei 3MImArdi ya) svargathI utaratA ane caDatA ghaNA devo ane dadevIoe karIne : (3fdhagatAmALAmaiyA) Aje atizaya Akula thaI hoyanI ! (vavAmUyA sAvi dulyA) tathA avyakta 385 For Private and Personal Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya, Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara zabdothI jANe kolAhalamaya banI gaI hoyanI ! evI thaI I/12dA SaSTha (naM ra ra ) je rAtrine viSe (samo mA mahAvIru zramaNa bhagavAn mahAvIra (tripu) kAladharma vyAkhyAnama pAmyA, (nAva sahuvAparI) yAvat sarva duHkhathI mukta thayA; (ta ra ra ) te rAtrimAM (nirdI noyasa phaMdra mUDa 3/ra 3 tevasisa) bhagavAnanA moTA ziSya gautama gotranA zrI indrabhUti anagArane ||BNI (nAthapinnavaMdha) jJAtakalamAM janmelA zrI mahAvIra prabhu viSe je premabaMdhana hatuM te premabaMdhana (chinne) naSTa thatAM (3khate) anaMta vastunA viSayavALuM, athavA avinAzI, (3ytta) anupama, (bAva-) yAvata-koI paNa ne vastu vaDe vyAghAta eTale skUlanA na pAme tevuM, samasta AvaraNa rahita, saghaLA paryAya sahita evI sarva vastune jaNAvanAruM, ane saghaLA avayavothI saMpUrNa, (vevasaMvaranA-raMsa samumbanne) evA prakAranuM pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM /127 || zrI gautama svAmIne kevI rIte kevalajJAna thayuM te vRttAMta A pramANe - zrI mahAvIra prabhue gautamano potAnI upara prazasta sneharAga jANI te sneharAga nivartana karavA mATe potAnA aMta vakhate amAvAsyAnA saMdhyAkALa pahelAM zrIgautamasvAmIne najIkanA koI gAmamAM devazarmA nAmanA brAhmaNane pratibodhavA mokalyA. gautamasvAmI prabhunI AjJA svIkArI turata tyAM gayA, ane devazarmAne 386 For Private and Personal Use Only
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam pratibodha karI prabhAte pAchA AvatAM teo rastAmAM zrI mahAvIra prabhunuM nirvANa sAMbhaLI jANe vajathI haNAyA hoya ema kSaNavAra zUnya banI gayA, stabdha ubhA rahyA, ane pachI bolavA lAgyA ke - "he svAmI ! te ATalo vakhate meM ApanI sevA karI, paNa aMta samaye ja mane ApanA darzanathI dUra karyo ? "prasarati mithyAtvatamo, garjanti kutIrthikauzikA adya / durbhikSaDamaravairAdi - rAkSasA: prasarameSyanti // 1 // " "rAhugrasta nizAkara - miva gaganaM dIpahInamiva bhavanam / mattama tazarSa, tathA vinADaca mo ! ga ArA" - "he jagatpati! Aje mithyAtvarUpI aMdhakAra phelAI rahyo che, kutIrthIrUpI ghuvaDo garjArava karI rahyA che, ane duSkALa yuddha, vaira vigere rAkSasono phelAvo thaze ||1|| he prabhu! tamArA vinA Aje A bharatakSetra, rAhugrasta candravALA AkAza jevuM ane dIvA vagaranA mahela jevuM zobhA vinAnuM nisteja banI gayuM che ll rA" = "kasyAMhipI praNata: padArthAna, punaH punaH praznapadIkaromi ? / kaM vA bhadanteti vadAmi ? ko vA, mAM gautamametyAptagirA'tha vaktA ? // 3 // " 387 For Private and Personal Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ke vyAkhyAnam IU| "he nAtha! have huM konA caraNakamalamAM namI vAraMvAra padArthonA prazno pUchIza?, have huM "he bhagavan!" ema kone kahIza?, ane have mane bIjo koNa AptavANIthI gautama kahIne bolAvaze? IkA" hA ! hA!, he vIra ! he vIra !, A Ape zuM karyuM ke Ave khare avasare ja mane dUra karyo ? he vIra ! zuM huM bALakanI peThe ADo paDIne Apano cheDo pakaDI rAkhata?, he vIra! zuM huM ApanI pAse kevalajJAnano bhAga mAgata?, he vIra ! zuM mArA ekathI mokSamAM saMkaDAza paDI jAta?, he vIra! zuM Apane huM bhAre paDatI ke AvI rIte mane mUkIne cAlyA gayA?" A pramANe vIra? vIra ! bolatAM zrIgautamasvAmInA mukhamAM 'vIra' nAma lAgI rahyuM. tyAra pachI thoDI vAre mahAjJAnI zrIgautamasvAmI jJAnadaSTithI vicAravA lAgyA ke - aho ! huM to atyAra sudhI bhramaNAmAM paDyo chuM. hA, have jAyuM, vItarAga to sneha vagaranA hoya che, A to mAro | ja aparAdha che ke te vakhate meM zrutano upayoga na dIdho. e nirmohIne vaLI mArA upara paNa moha zeno hoya? kharekhara huM ja mohamAM paDyo chuM. mArA A ekapA snehane dhikkAra che, mATe AvA snehathI saryuM ! huM ekalo chuM, mAruM koI nathI tema huM koIno nathI". AvI rIte samabhAvanA bhAvatAM zrIgautamasvAmIne | tatkAla kevalajJAna utpanna thayuM. "mukkhamaggapavaNNANaM, siNeho vajjasiMkhalA / vIre jIvaMtae jAo, goyamo jaM na kevalI // 1 // " 388 For Private and Personal Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SES kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam "mokSamArgamAM pravartelAone sneha e vajanI sAMkaLa samAna che, kemake zrIvIra prabhu jIvIta hatA tyAM vi. sudhI temanA para sneha rAkhatA zrIgautamasvAmI kevalI na thayA" ||1| prAtaHkAlamAM indrAdie mahotsava karyo. ahIM kavi unnekSA kare che ke - "ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyA'bhUta, citraM zrIgautamaprabhoH // 1 // " / Azcarya che ke - bhagavAn zrIgautamane ahaMkAra paNa bodha mATe thayo, rAga paNa gurubhakti mATe thayo, ane kheda paNa kevalajJAna mATe thayo" nA zrI gautamasvAmI bAra varasa sudhI kevalaparyAya pALI sudharmAsvAmIne lAMbA AyuSyavALA jANI temane gaNa soMpI mokSe gayA I/127 (naM ra aa ) je rAtrine viSe (sama mA mahAvI) zramaNa bhagavAn mahAvIra (AtA) kAladharma pAmyA, (nAva saMdurasvaMdI) yAvatu sarvaduHkhathI mukta thayA; (ta ) te rAtrimAM (nava ma7 nava sosana) kAzI dezanA mallaki jAtinA nava rAjAo ane kozala dezanA lecchaka jAtinA lokone nava rAjAo, jeo bhagavaMtanA mAmA ceTaka mahArAjAnA sAmaMto hatA, ane jeo kAryavazAt pAvApurImAM gaNano meLApa karavA ekkA thayA hatA, (3makAra vi riyA) evA te aDhAre gaNarAjoe (3mIvAsIy) | amAvAsyAne viSe (vAra/moye sadovavAraMparvei saMsArarUpI samudrathI pAra pahoMcADanAra evo pauSadhopavAsa 389 For Private and Personal Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnanuM karyo hato eTale AhAratyAgapauSadharUpa upavAsa karyo hato, kemake nahitara teone dIvA karavA saMbhave nahi. | (U # mADu) te aDhAre rAjAoe vicAryuM ke - zramaNa bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA, tethI te bhAva udyota to gayo, (Mve risAmo) tethI have dravya udyota karazuM ema vicArI teoe dravya udyota karavA dIvA pragaTAvyA, tyArathI AraMbhIne dIpotsava-dIvAlI parva thayuM. kArtika suda ekamane divase devoe zrIgautamasvAmInA kevalajJAnano mahotsava karyo, tyArathI te divase lokomAM harSa pravaryo. prabhunA moTA bhAI naMdivardhana rAjA prabhunuM nirvANa thayeluM sAMbhaLI atyaMta zokAtura thayA, tethI te zoka maTADavA temanI bahena sudarzanAe samajAvI kArtika suda bIjane divase Adara sahita potAne ghera bolAvI bhojana karAvyuM, tyArathI "bhAIbIja' nAmanuM parva pravartu 128 (tra raju 4 of) je rAtrine viSe (sama mA mahAvIru zramaNa bhagavAnuM mahAvIra (AnA) kAladharma pAmyA, (kAva savakuvarI ) yAvat sarvaduHkhathI mukta thayA; (te ) te rAtrimAM () krUra na svabhAvavALo (mAsarAsI nAma mATe ravAsasahasA8i) ane be hajAra varSanI sthitivAlo bhasmarAzi nAmano trIsamo mahAgraha, (samara mAvo mahAvIra) zramaNa bhagavAna mahAvIranA (gamanavadvatta saMvo) 1. bhasmarAzi mahAgraha eka nakSatramAM be hajAra varSa sudhI rahe che. , 390 For Private and Personal Use Only
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu. janmanakSatramAM saMkrAMta thayo. graho aThyAsI che, teonAM nAma-aMgAraka, vikAlaka, lohitAkSa, zanaizcara, | Adhunika', prAdhunika, kaNa, kaNaka, kaNakaNaka, kavitAnakadeg, kaNasaMtAnaka, soma, sahita, AzvAsana, kAryopaga" kabraka, ajakaraka, iMdubhaka, zaMkha, zaMkhanAbha1, zaMkhavabha, kaMsa, kaMsanAma, kaMsavarNAbha, nIla", nIlAvabhAsa, rUpI, rUpAvabhAsa, bhasma, bhasmArazi0, tila, tilapuSpavarNa, daka, dakavarNa, "kArya, vacce, indrAgni, dhUmaketu, hari, pigaladeg, budha, zukra, bRhaspati, rAhu, "agasti, mANavaka, kAmasparza, dhura, pramukha, vikaTa9, visaMdhikalpa, prakalpa, jaTAla, aruNa, pawagni, kAla, mahAkAla, svastika sauvastika, vardhamAnadeg, pralaMba, nityAloka, nityodyota, svayaMprabha, avabhAsa', zreyaskara, kSemakara, AzaMkara, prazaMkara arajA^, virajA azoka, vItazoka, vitata, vivastraSa, vizAla, zAla, suvra, anivRtti, ekajaTI, kiMjaTI, kara, karaka, rAjA, argala, puSpa, bhAva, ane ketu "I/12 (nanfmAra ) jyArathI AraMbhIne (se vrudayte krUra svabhAvavALo (bhAsarAsI mahAderovAsasahassaIi ane be hajAra varSanI sthitivALo bhammarAzi nAmano mahAgraha (samAsa mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIranA (gamanavatta saMvaMte) janma nakSatramAM saMkrAMta thayo, tamAruM ra ) tyArathI mAMDIne ! 1. uttarAphAlyunI nakSatramAM. 391 For Private and Personal Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kenda www.kobatirth.org depa Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam a|| mA ! | IT (samaUTLa nithA) zramaNa-tapasvI nigraMthone eTale sAdhuone (nAthIkha 5) ane nigraMthIone eTale sAdhvIone (no rA ra pUyA-savAreghavatta6) udita udita pUjA-satkAra pravartatA nathI, eTale uttarottara vRddhi pAmatA abhutthAna-vaMdanAdirUpa pUjA ane vastrAdAnAdithI bahumAna karavA rUpa satkAra pravartatA nathI. e ja kAraNathI prabhunA aMta samaye indra prabhune praNAma karI aMjali joDIne vinaMtI karI ke - "he svAmI ! kRpA karI kSaNa vAra ApanuM AyuSya vadhAro, jethI ApanA jIvatAM A krUra bhasmarAzi graha ApanA janmanakSatramAM saMkramaNa thAya to ApanA zAsanane pIDA karI zake nahi; mATe he kRpAnidhAna ! kSaNa vAra Tako". prabhue kahyuM ke - "he zakra ! evuM kadApi thayuM nathI ke kSINa thayelA AyuSyane tIrthaMkaro paNa vadhArI zakyA hoya, tethI tIrthane bAdhA je avazya thavAnI che te thaze ja. paraMtu be hajAra varSa pUrNa thaze tyAre mArA janmanakSatrathI A bhasmarAzi graha atikrAMta thatAM chayAzI varasanA AyuSyavALA kalkI nAmanA adharmI nIca rAjAne tuM mArI nAkhIza, ane te kalkInA putra dharmadatta nAmanA rAjAne rAjaya upara sthApana karIza, to tyArathI AraMbhIne sAdhu-sAdhvIono uttarottara vRddhi pAmato pUjA-satkAra thaze ./13 sUtrakAra mahArAjA paNa eka bAbata jaNAve che ke - 1, kalkIno saMbaMdha-samaya A lakhANa pramANe maLato nathI kadAca bIjI rIte paNa hoya jethI gItArtha pAsethI jANI levuM. 392 For Private and Personal Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu (gayA ane je ) jayAre te krUra svabhAvavALo (gAva-) ane yAvatu - be hajAra varSanI sthitivALo bhasmarAzi nAmano mahAgraha zramaNa bhagavAna mahAvIranA (gamanavedattA) janmanakSatra thakI (vi ) vyatikrAMta (varasa) thaze, (tathA vi) tyAre (samaUTI nithA) zramaNa nigraMthone ( nithILa va) ane ANI nigraMthIone (fsa gi) uttarottara vRddhi pAmato (pUjA-savajI pUjA-satkAra (avirarasa) thaze I/131/ (sthaLa 4 ) je rAtrine viSe (samane mArUM mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIra (ni) kAladharma pAmyA, (nAva sahupadIne) yAvat sarvaduHkhathI mukta thayA, (ta ra ra ) te rAtrimAM (dhU purI nAma) uddharI na zakAya eTalA badhA atisUkSma kathuMvA nAmanA jIvaDA (samukhannA) utpanna thayA. te kuMthavA evA to sUkSma hatA ke (gA riyA) je sthira hatA, (3vatamALA) hAlatA cAlatA nahotA teo (chatyA nithA) chadbhastha evA nigraMthone (niHgathIja ) ane nigraMthIone (no vaghu mArA) ka dRSTipathamAM jaladI AvatA nahotA. (gAriyA) paNa je kuMthavA asthira hatA, (vartamA) hAlatA-cAlatA hatA, teo ja (cha3mA nithALa niraMthana ) chadmasthA evA nigraMthone ane nigraMthIone (vaghuBI) daSTipathamAM (hamA chA) jaladI AvatA hatA I/132 33 For Private and Personal Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 47 CP www.kobatirth.org (f pAsittA) uddharI na zakAya evA kuMthavAne dekhIne (hi~ nioceEi) ghaNA sAdhuoe (nimAMcIEi T) ane sAdhvIoe (mattArUM padmavAyADuM) bhaktanAM paccakkhANa karyAM, eTale ghaNA sAdhu-sAdhvIoe anazana karyAM. (se vimADhuM ? aMte !) ziSya gurumahArAjane pUche che ke - he bhagavan ! te Apa zuM kaho cho, eTale te vakhate ghaNA sAdhu-sAdhvIoe anazana karyAM tenuM zuM kAraNa ? guru mahArAja uttara Ape che ke - (agnami) AjathI AraMbhIne (saMgame) saMyama (durArAhaNa vissa) durArAdhya thaze, eTale pALavo muzkela thaze; kemake pRthvI jIvajaMtuthI vyApta thaze, saMyamane lAyaka kSetra maLI zakaze nahi, ane pAkhaMDIonuM jora vadhaze, tethI have saMyama pALavo muzkela thaze; ema vicArI te vakhate ghaNA sAdhu-sAdhvIoe anazana karyAM // 13 // (tenuM hAleLa tenuM samaI) te kAle ane te samaye (samaLaska maLavo mahAvIrassa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (vamUpAmovakhAyo) indrabhUti vagere (pasa samaLasAhastIo) cauda hajAra sAdhuo hatA, (vosiyA samaLasaMpayA dhrutyA) prabhune sAdhuonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI / / 134 / / (samaLasa mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (agnavaMLApAmodro) AryA caMdanabAlA vigere (jtImAM agniyAsAdasIo)chatrIsa hajAra AryAo eTale sAdhvIo hatI, (vosiyA sapniyAsaMpA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTha vyAkhyAnama 394
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAR kalpasUtra bhASAMtara durthI) prabhune sAdhvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI ./135ll SaSTha vyAkhyAnam (samA i mAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (saMdhra-sayApAmollA) zaMkha, zataka che vigere (samovAsA) zrAvako ( sayasa hiMsI rUDhi 2 sadasa) eka lAkha ane ogaNasATha | hajAra hatA. (siyA samovAsa saMpA sutya) prabhune zrAvakonI utkRSTa saMpadA ATalI thaII136o. (samarasa paM mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (sunA-revapAmollai) "sulAsA "revatI vigere (samovaliyA) zrAvikAo (ttinna sayasAdarasI 3rasa sarasa) traNa lAkha ane aDhAra hajAra hatI, (siyA samavAsiyA saMpayA sutya) prabhune zrAvikAnI utkRSTa saMpadA ATalI thaI 137thI (samarasa ma3io mahArara) zramaNa bhagavAna mahAvIrane (tinna sayA jasaputrI) traNaso caudapUrvI kAra hatA. caudapUrvI kevA? - (3nAI) pote asarvajJa hovA chatAM nipasaMvAsA) sarvajJa sadeza, ( sa rasannivA) akArAdi sarva akSaronA saMyogane jANavAvAlA, (nino viva) sarvajJanI peThe (3vitaraMvAramALA) 1. nAga nAmanA sArathInI strI ane batrIsa putronI mAtA. 2. auSadha daI prabhunA raktaatisAra rogane nivAranArI. 35 For Private and Personal Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RS E- R kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnamu sAcI prarUpaNA karanArA, AvA prakAranA traNaso caudapUrvI hatA, ( 3siyA 36punnisaMpatha dulyA prabhune caudapUrvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I/138 (samAsa mAvaDo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (terasa sayA vodinA masapattA) atizayo eTale AmarSoSadhI vigere labdhione prApta thayelA teraso avadhijJAnIo hatA, (3osiyA 3dinALisaMpA sutya) prabhune avadhijJAnIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI l/139 (samasa je mane mahAvIrasa) zramaNa bhagavAna mahAvIrane sara sayA vartanA samannavaranAhaMsArA) saMbhinna eTale saMpUrNa evA zreSTha jJAna ane darzanane dhAraNa karanArA sAtaso kevalajJAnIo hatA, (3osiyA vetanAnuM saMpA sutya) prabhune kevalajJAnIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaII14nA eka (samarasa mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (sara sayA veDA jevA pittA) deva na hovA chatAM devanI Rddhine prApta thayelA eTale devanI Rddhi vimurtavAne samartha evA vaikriyalabdhivALA sAtaso munio hatA, (urasiyA reniyasaMpayA sulyA) prabhune vaikriyalabdhivALA munionI utkRSTa saMpadA ATalI hatI I/141| 1. prajJApanA sUtramAM kevalI ane zrutakevalIne tulya kahelA che, tethI sarvazanI peThe satya prarUpaNA karanArA. 396 For Private and Personal Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAga | RSi kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAnam Lan (samAsa ( mAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAnuM mahAvIrane (paMja sayA vikartama) pAMcaso vipulamati mana:paryavajJAnI hatA. vipulamatio kevA? - (udyAnvesu vIve) aDhI dvIpa (sonu ca samudesa) ane be samudrane viSe rahelA (satra ciMriyAI pawttara) paryApta saMjJI paMcendriyonA (moNa mAre nAthAmALA) manogata bhAvone jANanArA, AvA prakAranA pAMcaso vipulamatio hatA. (3rasiyA vikamataot saMpayA dulyA) prabhune vipulamationI utkRSTa saMpadA ATalI thaI 142 | (samarasa . manavamo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAna mahAvIrane (vattara sayA vA) cAraso vAdI evA munio hatA. te kevA? - (sava-mayuyArDasurAparasa) deva manuSyo ane asuro vALI sabhAmAM (vA parabiyA) vAdamAM parAjaya na pAme evA prakAranA hatA. (3yoriyA vArUkSepayA dulyA) prabhune vAdI munionI utkRSTa saMpadA ATalI thaI 143 1. vipula eTale vistIrNa che mati eTale mana:paryavajJAna jemane, teo vipulamati kahevAya, mana:paryavazAnI be prakAranA hoya che, & vipulamati ane anumati. teomAM vipulamati-, 'ANe suvarNano, pILA varNavALo, pATalIputramAM zaraRtune viSe banelo ghaDo citavyo che" ityAdi prakAre saMkSipaMcendriyanA manogata padArthane sarva vizeSaNo sahita jANe che, paNa jumati. "ANe ghaDo ciMtavyo che" e pramANe saMkSipaMcendriya manogata padArthane sAmAnya svarUpe jANe che. vaLI vipula mati aDhI aMgula adhika evA manuSyakSetramAM (matAMtare saMpUrNa manuSyakSetramAM) rahelA saMkSipaMcendriyonA manogata padArthone jANe che, paNa Rjumati manuSyakSetramAM (matAMtare - aDhI aMgulajUna manuSyogamAM) rahelA saMkSipaMcendriyonA manogata padArthone jANe che. A pramANe vipulamati ane RjumatimAM taphAvata che. 397 For Private and Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAna Jal (samAsa mAvo mahAvIra) zramaNa bhagavAna mahAvIranA (satta aMtevAsiyA) sAtaso ziSyo (siddhA) mukti pAmyA, (nAva saLavuMvATInA) yAvat sarva duHkhathI mukta thayA; (23 3myAsAruM siddhA) ane caudaso sAdhvIo mukti pAmI II144ll (samarasa mAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAna mahAvIrane (3 sayA puttarovavA ) anuttara vimAnamAM utpanna thanArA AThaso munio hatA. eTale kAladharma pAmI, anuttaravimAnamAM devapaNe utpanna thaI, tyAMthI AyuSya pUrNa thatAM manuSyapaNuM pAmI mokSe janArA AThaso munio hatA. teo kevA ? - (garvajJAna) gati eTale AvatI manuSyagatimAM mokSaprApti lakSaNa kalyANa vALA, dinnAI) devabhavamAM paNa kalyANa vALA, (3AAnerisamajI ane tethI ja AgAmI bhavamAM siddha thavAnA hovAthI AgAmI bhavamAM paNa kalyANa vALA, AvA prakAranA AThaso munio hatA. (3osiyA majuttarovavAthai saMpayA dulyA) prabhune anuttaravimAnamAM utpanna thanArA munionI utkRSTa saMpadA ATalI thaI /14pI. | (samakSa je mAvo mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAn mahAvIrane (vidA) prakAranI (zaMtADabhUmi (tya) aMtakRbhUmi' thaI, eTale mahAvIra prabhunA zAsanamAM mokSamArgIone mokSa javAne kAla be prakAre 1. saMsArano je anna kare-nAza kare eTale mokSa jAya te aMtakRta, teonI bhUmi eTale kAla. 398 For Private and Personal Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie Ai kalpasUtra bhASAMtara thayo. (taMgadI) te A pramANe -(kurAMta bhUmi paracAyaMtarada pUmi 2)yugAntakRbhUmi ane paryAyAntakRbhUminA SaSTha vyAkhyAnamu yuga eTale guru ziSya praziSyAdi kramasara vartatA paTTadhara puruSo, teothI maryAdita je mokSagAmIono | mokSe javAno kAla te yugAntakRbhUmi kahevAya. paryAya eTale prabhune kevalipaNAno utpanna thayAno kAla, tene AzrIne je mokSagAmIono mokSe javAno HikSI kAla te paryAyAntakRbhUmi kahevAya. (gAva tannAu risagu3 gurAMtamADamUma) zramaNa bhagavAna mahAvIrane trIjA puruSayuga sudhI yugAntabhUmi thaI. eTale prabhuthI AraMbhI temanA paTTadhara trIjA puruSa zrIjabUsvAmI sudhI mokSamArga cAlu rahyo. have paryAyAntakRbhUmi kahe che - (vAsapariyAtamAra) cAra varasa sudhIno che kevalipaNAno paryAya jemane evA zrI mahAvIra prabhu thaye chate koI kevalIe saMsArano aMta karyo, eTale, ke zrImahAvIra paramAtmAne kevalajJAna thayA pachI cAra varase mokSamArga cAlu thayo ./146ll 1, tIrthakarathI AraMbhIne temanA paTTadhara jeTalA puruSo sudhI mokSamArga cAlu rahe, eTale sAdhuo vigere mokSagAmIo mokSe jAya, te kAlane yugAntabhUmi kahe che. kAlanA amuka pramANavizeSane yuga kahe che, te yugo kramasara varte che; tethI teonA sadazapaNAthI je kramasara vartatA guru ziSya praziSyAdirUpa paTTAdhara puruSo, teo paNa yuga kahevAya te kramasara vartavAvALA paTTadhara puruSovaDe prabhita-maryAdita mokSe javAno kAla, te yugAntabhUmi kahevAya. 2. tIrthakarane kevalajJAna utpanna thayA pachI jeTalA kAle mokSamArga cAlu thAya, te kAlane paryAyAntakRbhUmi kahe che. 399 EN For Private and Personal Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achape Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAna (te Atre tene samagor) te kAle ane te samaye (samane mArUM mahAvIru zramaNa bhagavAna mahAvIra hi. (tI vAsA) trIsa varasa sudhI ( 3ravAsano gRhasthAvAsanI madhyamAM (sittA) rahIne, (sArA hi suvArtisa vAsA) bAra varasathI kAMIka adhika samaya sudhI - eTale bAra varasa ane sADA cha mahinA sudhI (3mathiriyA pattA ) chadmastha paryAya pALIne, kesUDuM tIsa vAsA) trIsa varasathI kAMIka ochA samaya sudhI - eTale ogaNatrIsa varasa ane ane sADA pAMca mahinA sudhI (vatnIpariyA pAchAttA) kevaliparyAya pALIne (vAyA vAsA) ekaMdare beMtAlIsa varasa sudhI - (sAmaUUpariyA pa ttA ) zrAmasyaparyAya-cAritraparyAya pALIne, (vAvariMvAsa) sarva maLI kula bahoMtera varasa sudhI (savArtha patni) potAnuM sarva AyuSya pALIne, (strIne ve jJA -DaDaDaya-nAma-T7) vedanIya, Ayu, nAma ane gotra e cAra | bhavopagrAhI karmo kSINa thatAM, (mIse mobag) A avasarpiNImAM (DumasusamA, samaU vivaMtA) duSamasuSamA nAmano cotho Aro ghaNo kharo gayA bAda cotho Aro keTalo bAkI rahetAM prabhu mokSe gayA? te kahe che - (hiM vArdi 3ddhanavahiMya mAhiM se0i cothA ArAnA traNa varasa ane sADA ATha mAsa bAkI rahetAM, (vA, mAmA) madhyama pApA nagarIne viSe (tyivAnasa rAkho gumAsamA) hastIpAla nAmanA rAjAnA kArakunonI sabhAmAM, () rAga-dveSanI sahAya rahita hovAthI ekalA, eTale rAga-dveSa rahita, vaLI zramaNa bhagavAnuM mahAvIra kevA? - (3) advitIya evA; eTale - jema RSabhadevAdi tIrthakaro 4oo For Private and Personal Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnamuM dasahajAra vigere parivAra sAthe mokSe gayA, tema bhagavAna mahAvIra bIjA koInI sAthe mokSe gayA nahi; paNa ekalA mokSe gayA, tethI advitIya eTale ekAkI evA zramaNa bhagavAn mahAvIra, (cha matte mapAi) nirjala chaTTha tapa vaDe yukta thayA chatA, (sArU navAjone nonamuvArA) svAti nakSatra sAthe candramAno yoga prApta thatAM, (TQsAtasamasa) prabhAtakAlarUpa avasarane viSe eTale cAra ghaDI rAtri avazeSa rahetAM, (saMpattiyaMvanasai) samyapha prakAre paryakAsane eTale padmAsane beThA chatA zrI mahAvIra prabhu (pApa mAruM valtAnapatnavivAbhAI puNyanA phalavipAkavALAM paMcAvana adhyayano, (upapanna maMcapAraMpAvata vivAnA) pApanA phalavipAka vALAM paMcAvana adhyayano, (chattIse 2 3puvAraNAruM vAsti) ane koInA pUkyA vinA chatrIsa uttaro kahIne, (padA nAma 3ya vimAmAne vimAmA) pradhAna nAmanuM marudevInuM eka adhyayana bhAvatA bhAvatA (vAnA) kAladharma pAmyA, ( vivaMte) saMsArasamudrano pAra pAmyA, (samunnAI) saMsAramAM pharIthI na AvavuM paDe tema samyapha prakAre UrdhvapradezamAM gayA, vaLI prabhu kevA? - (ttinA-jJaramarA-vaMdha) jarA ane maraNanA kAraNabhUta karmone chedanArA (siddha) sAdhelo che artha jemaNe evA (Du) tattva arthanA jANakAra, (munne) bhavopagrAhI karmothI mUkAyelA, (utarA) sarva duHkhono aMta karanArA (rinijI sarva prakAranA saMtApa rahita, (savaghuvattapadI) ane zarIra tathA mana saMbaMdhI sarvaduHkho naSTa karanArA thayA./147 zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI keTalA kAle zrIkalpasUtra lakhAyuM? vigere jaNAve che - (samarasa 401 For Private and Personal Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie VAN kalpasUtra bhASAMtara SaSTha vyAkhyAna mavimo mahAvIsa gAva sarvaduvAparIsa) kALadharma pAmelA yAvat sarva duHkhathI mukta thayelA zramaNa bhagavAn mahAvIranA nirvANathI (nava vAsasathAr vivavaMtA) navaso varasa vyatIta thayAM. (rasamasa ya vAsasayastha) ane dasamA saikAno (3the 3sI saMvachare vAte accha) A aMsImo saMvatsarakAla jAya che. (vAyAMtare pu) vaLI vAcanAMtaramAM (3Le tevA) dasamA saikAno A trANuMmo (saMvare chAne rUkti rIsa) saMvatsarakAla jAya che ema dekhAya che. jo ke A sutrapAThano bhAvArtha barAbara spaSTapaNe samajAto nathI, to paNa pUrvaTIkAkAroe tenI jevI vyAkhyA karI che te pramANe ame paNa teno artha karIe chIe. te A pramANe - A sUtrapATha mATe keTalAka kahe che ke - zrIkalpasUtra pustaka kyAre lakhAyuM? te samaya jaNAvavA mATe zrIdevarkiMgaNi kSamAzramaNe A sUtrapATha lakhyo che. tethI A pAThano artha A pramANe thAya che - zrIvIranirvANathI navaso eMsI varasa vyatIta thatAM siddhAMta pustakArUDha thayo, te vakhate kalpasUtra paNa pustakArUDha thayuM. eTale ke rA zrIvIranirvANathI navaso eMsIme varase vallabhIpura nagaramAM devardhvigaNi kSamAzramaNa vigere sakala saMghe maLI Agama lakhyAM, tyAre zrIkalpasUtra paNa lakhyuM. paNa vAcanAMtaramAM eTale bIjI pratimAM navaso trANumo saMvatsara kAla jAya che ema dekhAya che. tAtparya ke koI pustakamAM lakhyuM che ke, zrIvIranirvANathI navaso trANumo saMvatsarakAla dekhAya che. tAtparya ke - koI pustakamAM lakhyuM che ke, zrIvIranirvANathI navaso eMsI 402 For Private and Personal Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara TCH www.kobatirth.org varasa vyatIta thatAM kalpasUtranI vAcanA sabhA samakSa zarU thaI; ane koI pustakamAM lakhyuM che ke - navaso trANuM varasa vyatIta thatAM kalpasUtranI vAcanA sabhA samakSa zarU thaI." vaLI keTalAka A sUtrapAThano artha AvI rIte kare che - "A sUtramAM be vAkyo che; eka kalpasUtra lakhAyAno samaya jaNAve che, ane bIjuM vAkya sabhAsamakSa kalpasUtra vaMcAyAno samaya sUcave che. te A pramANe-zrIvIranirvANathI navaso eMzImo saMvatsarakAla jAya che, eTale kalpasUtra lakhavAno hetubhUta evo navaso aMzImo saMvatsara kAla jAya che; A vAkyathI kalpasUtrane lakhavArUpa vAcanAno samaya jaNAvyo. vaLI vAcanAMtaramAM eTale kalpasUtrane lakhavArUpa vAcanAthI sabhAsamakSa vAMcavA rUpa bIjI vAcanAmAM navaso trANumo saMvatsara kAla jAya che; A vAkyathI kalpasUtrane sabhAsamakSa vAMcavArUpa vAcavAno samaya jaNAvyo. tAtparya ke - zrIvIranirvANathI navaso aMsIme varase kalpasUtra pustakArUDha thayuM eTale pustaka paralakhAyuM, ane navaso trANuMmA varase sabhAsamakSa vaMcAyuM". AvI rIte judA judA AcAryonA bhinna bhinna mata che, tattva kevalibhagavAn jANe 148 // iti zrIvIracaritram II "rima-rimALa daLo, maMgalaM vajramALatimmi / rUda parivatti niLa-maLa-dAgherAvanI vasti zA" / / kRti varNa vyAvyAnAm | For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne ke liye kI C SaSTha vyAkhyAnam 403
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org atha saptamaM vyAkhyAnam // "purima-parimALa Lo, maMgalaM vaddhamALatityammi / phanna parivahimA biga-La-harAgherAvatI riste ||zo" have jadhanya, madhyama ane utkRSTa vAcanAe karIne zrIpArzvanAtha prabhunuM caritra kahe che - (tenuM vhAneLa tenuM samAM) te kAla ane te samayane viSe (pAse vRM arajJA purisAvALI!) puruSone viSe pradhAna evA arhan zrIpArzvanAtha prabhunA (paMvisAde hosthA) pAMce kalyANaka vizAkhA nakSatramAM thayAM. (saM gahA~) te A pramANe- (visAkSAai cu, cattA macyuM varte) vizAkhA nakSatramAM pArzvanAtha prabhu prANata nAmanA dasamA devalokathI cyavyA, avyIne garbhamAM AvyA. visAjJAtlRi nA!) vizAkhA nakSatramAM janmyA. (visAhAai muMDe mavittA) vizAkhA nakSatramAM munDa thaIne, eTale - dravyathI kezano loca karIne ane bhAvathI rAga-dveSane mUkIne; (garAo sarijha pava) gharamAMthI nIkaLI sAdhupaNAne pAmyA-dIkSA lIdhI. (visAdAIa) vizAkhA nakSatramAM pArzvanAtha prabhune (gaLaMte) anaMta vastunA viSayavALuM, athavA avinAzI, (aNutta) anupama, (nivASA!) koI paNa vastuthI skhalanA na pAme tevuM, (nirAvarane) samasta AvaraNa rahita, (sine) saghaLA paryAya sahita evI sarva vastune jaNAvanAruM, (hipui) ane saghaLA avayavothI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PF T saptamaM vyAkhyAnam 404
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam saMpUrNa, (vanavanA-haM samuu) pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM. (visAhahiM parinivu) bhagavAn zrI pArzvanAtha vizAkhA nakSatramAM mokSe gayA. //149o. (te vAte temAM samagor) te kAle ane te samaye (je Dara purasAlA) puruSapradhAna aham zrI | pArzvanAtha (ne se miA me mAse) je A grISmakAlano pahelo mAsa, (ddhine -cittavadu) paheluM giii pakhavADIyuM; eTale - caitramAsanuM kRSNa pakhavADIyuM (tarasa nuM vittavadurlaksa) tenI (putvIpa vi) cothanI rAtrine viSe (Tyo MTSno vAMsAmAva3i ) vIza sAgaropamanI sthitivALA dasamAM prANata devaloka thakI (3vita vaye vaDuttA) AMtarA vinA cyavana karIne, (deva maMdIre tI) A jaMbUdvIpane viSe | (mAra vAse) bharatakSetramAM (vArasI, nayarIy) vArANasI nagarIne viSe (mAsAsa rAkho vAmA ) azvasena rAjAnI vAmAdevI paTarANInI kukhane viSe (puvattAvastItrasamasa) madhyarAtrimAM visardi navAM namuvIui) vizAkhA nakSatramAM candrano yoga AvatAM (3mAhAravavavaMtI) deva saMbaMdhI AhArano tyAga karIne (mavavavavaMtI) deva saMbaMdhI bhavano tyAga karIne (sIravavaMtI) ane deva saMbaMdhI zarIrano tyAga karIne (chasi mittA, vavavaMte) vAmAdevInI kukhane viSe garbhapaNe utpanna thayA 150NA 1. gujarAtI - phAgaNamAsanuM kRSNa pakhavADIyuM. 405 For Private and Personal Use Only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (pAse khaM rahA risAvALI!) puruSapradhAna evA arhan zrI pArzvanAtha (tijJALovANa Avi hosthA) mati, zruta ane avadhi e traNa jJAna sahita hatA. (te jJajJA-) te A pramANe - (casAmi tti nALaC) potAnuM devavimAnamAMthI cyavana thavAnuM hatuM tyAre 'huM devavimAnamAMthI cyavIza' e pramANe zrI pArzvanAtha prabhu jANe che. (cayamAne na gALaS) 'huM cyavuM chuM, e pramANe jANatA nathI, kA2Na ke - vartamAnakAla eka samayano-atisUkSma che. (pu! mitti gALaNDa) 'huM cyavyo' e pramANe jANe che. (teLa ceva manAveLa suviLa LavijJAoLa sattva) ahIM vAmAdevIe cauda svapna dekhavAM, svapnapAThakone te svapnAonAM phaLa pUchavAM, vigere jema zrImahAvIra svAmI garbhamAM AvatAM trizalA kSatriyANIe cauda svapna dekhyAM hatAM, vigere pahelAM AvelA pAThanI peThe ahIM paNa kahevuM. arthAt - zrIpArzvanAtha prabhuno jIva garbhamAM AvatAM vAmAdevIe cauda svapna dekhyAM, vAmAdevIe azvasena rAjA pAse jaI temane svapna kahI saMbhaLAvyAM, azvasena rAjAe svapnapAThakone bolAvyA, vAmAdevIne kanAtanI aMdara ratnajaDita siMhAsana 52 besADyA, azvasena rAjAe svapnapAThakone svapnAMonAM phaLa pUchyAM, teoe svapnAMonAM phaLa kahyAM, vAmAdevIe te svapnAMonA artha aMgIkAra karyA; vigere pUrve AvelA pATha pramANe saghaLuM kahevuM. (jJAva niyamAM ziThuM gaLaviA) yAvatazvasena rAjAnI anumati pAmelI vAmAdevI siMhAsana thakI uThIne potAnA bhavanamAM dAkhala thayAM. tyAra For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [[]] saptamaM vyAkhyAnam 406
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara hA mo www.kobatirth.org bAda garbhane hitakArI evA AhArAdi vaDe garbhane poSatAM chatAM vAmAdevI (jhAva-sunna suaLa te garma parivahaI) yAvat-sukhapUrvaka te garbhane vahana kare che - pAlana kare che / / 151 // (tenuM tenuM tenuM samAM) te kAle ane te samaye (pAse garajJA risAvALI) puruSomAM pradhAna evA arhan zrIpArzvanAtha janmyA. vAmAmAtAe prabhune kyAre janma Apyo ?, te kahe che - (ne se hemaMtALa yuddhe mAse) je A hemaMtaRtuno bIjo mAsa, (tattve pavacce) trIjuM pakhavADIyuM (posavahune) eTale poSamAsanuM kRSNa pakhavADIyuM (tassa O posavaThThalasa samIpavacce khaM) tenI dazamanI tithine viSe (nava mAsALa vaTTuDivuALa) nava mAsa (UddhadghamALe rAjJatiyALa viyaMtA) ane sADA sAta divasa gaye chate (puvattAvarattAnasamayaMsi) madhyarAtrine viSe (visAhArdi navajJeLa no muvALuM) vizAkhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (Arogya) ArogyavALI eTale jarA paNa pIDA rahita evI te vAmAdevIe (AromAM vAyuM payAyA) Arogya eTale abAdhA rahita evA putrane janma Apyo // 152 (na raLi = La) je rAtrine viSe (pAse garajJA purAvALI! nA!) puruSomAM pradhAna evA arhan zrI pArzvanAtha janmyA, (sA Le raLi) te rAtri (hiM venni tevIoi ca) prabhunA janmotsava mATe nIce utaratA 1. gujarAtI - mAgazara vadI dazamanI tithine viSe. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 407
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TEE kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam ane uMce caDatA evA ghaNA devo ane devIoe karIne (jJAva dhanatramUyA va@TmUyA mAva dulyA) mAvajANe atizaya Akula thaI hoyanI ! tathA AnaMdathI phelAI rahelA hAsyAdi avyakta zabdothI jANe kolAhalamaya banI gaI hoyanI ! evI thaI 15all (sesa taheva) zrI pArzvanAtha prabhuno janmotsava vigere bAkIno sarva vRttAMta te ja pramANe eTale pUrve kahI gayelA zrI mahAvIra prabhu peThe jANI levo. (navaraM samAvejI mALiya) vizeSa eTalo ke - te janmotsava ! vigeremAM zrI mahAvIra prabhune badale zrIpArzvanAtha prabhunuM nAma kahevuM. (bAvana) yAvatu - azvasena rAjo putrajanmanI khuzAlImAM dasa divasa sudhI mahotsavarUpa kulamaryAdA karI, ane putrajanmane bArame divase sagAMsaMbaMdhI tathA jJAtijanone AmaMtraNa karI bhojana karAvyuM ane kahyuM ke - "he devAnupriyo ! amAro A bALaka garbhamAM hato tyAre zayAmAM rahelI tenI mAtAe rAtre aMdhakAramAM paNa pArzva eTale paDakhethI jatA kALA sarpane dekhyo hato, (te doDe chai mAre pAse nAme) tethI amAro A kumAra nAma vaDe "pArtha" ho, eTaleamArA A kumAranuM nAma "pArzva pADIe chIe". have indra AjJA karelI dhAtrIo vaDe lAlana-pAlana karAtA jagatpati zrI pArzvanAtha bIjanA candramAM peThe divase divase vadhavA chatA nava hAtha uMcI kAyAvALA anukrame yuvAvasthA pAmyA. pachI kuzasthala nagaranA prasenajita rAjAnI prabhAvatI nAmanI kanyA sAthe mAtA-pitAe AgrahathI prabhuno vivAha karyo. 408 For Private and Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ki kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu. eka vakhate bhagavAn zrI pArzvanAtha mahela upara jharUkhAmAM besI vArANasI nagarInuM avalokana karI 8i rahyA hatA. tevAmAM puSpa vigere pUjAnI sAmagrI yukta nagaranA puruSo ane strIone eka dizA tarapha jatA dekhI pAse ubhelA sevakane pUchyuM ke - "A loko kyAM jAya che?" teNe kahyuM ke - "he prabhu koIka gAmaDAmAM rahenAro kamaTha nAmano brAhmaNano putra hato. nAnapaNamAM tenA mAtA-pitA marI gayAM hatAM, daridra ane nirAdhAra thaI gayelA kamaTha upara dayA lAvI loko tenI AjIvikA calAvatA hatA. eka vakhate ratnajaDita ghareNAMthI vibhUSita theyalA nagaranA lokone dekhI kamaThe vicAryuM ke - "aho ! A saghaLI Rddhi pUrvajanmanA tapanuM phaLa che, mATe huM tApasa thaI tapa karuM, ema vicArI kamaTha paMcAgnitapa vigere kaSTa kriyA karanAro tApasa thayo. he svAmI ! te ja kamaTha tApasa pharato pharato nagarInI bahAra Avyo che, tenI pUjA karavAne A loko jAya che". A pramANe sAMbhaLI prabhu paNa tene dekhavA parivAra sahita gayA. tyAM tIvra paMcAgninA tApathI tapa karI rahelo kamaTha prabhunA jovAmAM Avyo. te sthaLe agnikuMDamAM nAkhelA kASTanI aMdara baLatA eka moTA sarpane traNa jJAnadhArI zrI pArzvanAtha prabhue potAnA jJAnathI joyo, tethI karuNAsamudra prabhu bolyA ke - aho ajJAna ! aho ajJAna!, he tApasa ! tuM dayA vagaranuM A phogaTa kaSTa zA mATe kare che? je dharmamAM dayA nathI te dharma AtmAne ahitakara thAya che, kahyuM che ke - "kRpAmahAnadItIre, sarve dharmAstRNAkurAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannandanti te ciram ? // 1 // " 409 For Private and Personal Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir n: kalpasUtra bhASAMtara "dayArUpI moTI nadIne kAMThe ugelA tRNanA aMkuro sarakhA badhA dharma che; jo te dayArUpI nadI sUkAI saptama jAya, to te tuNAMkura samAna dharme keTalI vAra sudhI TakI zake ? ||1|| mATe he tapasvI ! dayA vinA vRkSa hika vyAkhyAnam klezakAraka kaSTa zA mATe kare che?" te sAMbhaLI kamaTha krodha karIne bolyo ke - "he kSatriya! rAjaputro to hAthI, ghoDA vigere khelAvI jANe, mojazokhamAM mazagUla rahetA rAjakumAro dharma zuM kahevAya ?' e na ja jANe. dharmane to ame tapodhano ja jANIe". A pramANe kamaThanAM vacano sAMbhaLI kSamAsAgara prabhue nokara pAsethI agnikuMDamAMthI baLatuM kASTha bahAra kaDhAvI, tene kuhADA vaDe yatanApUrvaka phaDAvyuM, eTale temAMthI turata ja tApa vaDe AkuLa-vyAkuLa banelo ane maraNaprAya thaI gayelo sarpa nIkaLyo. prabhue AjJA karelA nokare te sarpane navakAramaMtra tathA pratyAkhyAna saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI sarpa teja kSaNe samAdhipUrvaka maraNa pAmI nAgAdhipa dharaNendra thayo. pachI "aho ! jJAnI, aho ! jJAnI' e pramANe loko vaDe stuti karAtA prabhu potAne mahele padhAryA, ane kamaTha tApasa lokothI helanA pAmI bhagavaMta upara dveSa karato bIje sthaLe cAlyo gayo, ane tapa | tapI maraNa pAmIne bhavanavAsI meghakumAra devomAM meghamAlI nAme deva thayo I/154o. (kara risAlALI) puruSapradhAna ardhanuM zrI pArzvanAtha (vacce) dakSa eTale sarvakalAomAM kuzala hatA, vaLI kevA? ( pa) karelI hitakara pratijJAno samyapha prakAre nirvAha karanArA, (ra) atyaMta suMdara rUpavALA, (utnIne) sarva prakAranA guNothI yukta banelA, () saralaprakRtivALA, (vi) 410 For Private and Personal Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VAES kalpasUtra bhASAMtara ane vaDilono vinaya karanArA prabhu (ta vAsA) trIza varasa sudhI (AravAsama sattA) gRhasthavAsanI saptama madhyamAM rahIne dIkSA levAne tatpara thayA; vaLI prabhune dIkSA levAne eka varasa bAkI rahyuM tyAre lokAMtika vyAkhyAnamu. devoe potAnA zAzvata AcAra pramANe prabhune dIkSAno avasara jaNAvavA vinaMtI karI, sUtrakAra kahe che - (puNaravi togaMtiraMgAraM ivaLI jIta eTale avazyapaNe tIrthakarone dIkSAno avasara jaNAvavAno che kalpa eTale AcAra jeono evA brahmaloka nivAsI nava prakAranA lokAttika devo (tahiM hiM) tevA prakAranI viziSTa guNavALI, iSTa eTale prabhune vallabha lAge evI, (vAva-) yAva-hRdayane AhvAda - upajAvanArI vANI vaDe prabhune abhinaMdatA chatA tathA prabhunI stuti karatA chatA ( vayAsI-) A pramANe bolyA ke - 15pI. (gA nA naMdA !) he samRddhazALI! Apa jaya pAmo jaya pAmo, (ganA mA !) he kalyANavaMta! ApI che jaya pAmo jaya pAmo, vAva-) yAvat - he prabhu! ApanuM kalyANa thAo, he bhagavan! Apa bodha pAmo - mane dIkSA svIkAro, he lokonA nAtha ! sakala jagatanA jIvone hitakara evuM dharmatIrtha pravartAvo; kAraNa ke A dharmatIrtha sakala lokane viSe sarva jIvone hita karanAruM, sukha karanAruM thaze; e pramANe kahIne te lokAMtika che devo (nayanadaM parvatti) jaya jaya zabda bole che 156ll For Private and Personal Use Only
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (hmi kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam (putti ja je pAsa maraDo purAvAya mApuDo hityaghamA) manuSyane ucita evA A gRhasthadharma eTale vivAhAdinI pahelAM paNa puruSapradhAna ardhana zrIpArzvanAthane (3ytta anuttara eTale atyaMtara avadhi hovAthI utkRSTa (mAho) ane upayogavALuM avadhijJAna tathA avadhidarzana hatuM. (te veva sarva) te sarva pUrva peThe-zrImahAvIra svAmI peThe kahevuM; eTale zrI pArzvanAtha prabhune utkRSTa, upayogavALuM ane kevalajJAnanI utpatti thAya tyAM sudhI sthira rahevAvALuM avadhijJAna ane avadhi darzana hatuM, te avadhijJAna ane avadhidarzanavaDe prabhu potAno dIkSAkAla jANe che. potAno dIkSA kAla jANIne suvarNAdi sarva prakAranuM dhana yAcakone Ape che, eTale vArSika dAna Ape che; (vAva-rAmAM sAcAM ramAttA) yAvata-potAnA gotrIyone suvarNAdika dhana bhAge paDatuM vaheMcI ApIne prabhu dIkSA levAne nIkaLyA. zrI pArzvanAtha prabhu kyAre dIkSA levAne cAlyA? te kahe che - have te hemaMtA tu mAre) je A hemaMtaRtuno bIjo mAsa, (tatte parvaposadu) trIjuM pakhavADIyuM eTale (tasa posavadula rUArasI vize ) poSa mAsanA kRSNa pakhavADIyAnI agIyArasane divase (putradRAnasamasa) pahelA pahorane viSe (visAbhAI viyA) vizAlA nAmanI pAlakhImAM ratnajaDita suvarNanA siMhAsana para pUrvadizA sanmukha beThA chatA (sava-majutha-DasurArisAI) ane devo, manuSyo tathA asuro sahita parSadA eTale lokonA samudAye karIne samyaka prakAre pAchaLa gamana 1. gujarAtI - mAgazara vadI agIyArasane divase. : 412 For Private and Personal Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara karAtA evA prabhu dIkSA levAne cAlyA. (ta rera sarva) ahIM te sarva pUrva peThe eTale zrI mahAvIrasvAmI peThe saptama kahevuM. (nava) paraMtu vizeSa eTalo che ke - (vArasiM nahiM maa maThTho) zrI pArzvanAtha prabhu vArANasI hirI vyAkhyAna, nagarInA madhyabhAgamAM thaIne (ni chaThTha) nIkaLe che. ( nittA ) nIkaLIne naiva mAsamA, saMjJAo) jayAM Azramapada nAmanuM udyAna che, (veva 3 somavArapAya) jayAM azoka nAmanuM uttama vRkSa che, (teva 3vAma) tyAM Ave che. (3vArA ) AvIne (3masI virapAvisa che te uttama azokavRkSanI nIce (sIyaM vAve) potAnI pAlakhI sthApana karAve che. (citta) sthApana karAvIne (sIyAgo paDyodara) pAlakhImAMthI nIce utare che. (pakvodittA) nIce utarIne (sayameva) potAnI meLAe ja (umara-mannArnAraM gomu) AbhUSaNa, mAlA pramukha alaMkAra utAre che (3omuttA) alaMkAra utArIne (sayameva paMpamukriye toyuM re) potAnI meLAe ja paMcamuSTi loca kare che. (vastA) loca karIne (3emeLa maLe 3pa ) nirjala aThama tapa vaDe yukta thayA chatA, visAhaei navAgaM gomuvA) vizAkhA nakSatramAM candrano yoga bane prApta thatAM ( tevadUsamAya) eka devadUSya vastra grahaNa karIne tiraM purasadaM saddha) traNaso puruSonI sAthe (muMDe matijJA) kezano loca karavArUpa dravyathI ane krodhAdi dUra karavArUpa bhAvathI muMDa thaIne ( 33) gRhavAsa thakI nIkaLI (3rapa/mariye patraW) anagArapaNAne eTale sAdhupaNAne pAmyA /15ii . 413 For Private and Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobairthorg Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam (Ase i 3rahyA purisAvALag) puruSa pradhAna ardhanuM zrI pArzvanAthe (tesIDuM rAriyA) dIkSA lIdhA pachI tyAzI divasa sudhI ( nirca) hamezAM (sAI) kAyAnI zuzruSA tyajI dIdhelI hovAthI vIsarAvI che kAyA jemaNe evA, (citta) parISahone sahana karavAthI tyajI dIdhI che zarIra uparanI mamatA jemaNe evA chatA ( 2 3vasaTI MSpatti) je koI upasargo utpanna thayA te upasargone sahana karyA. prabhune kevA kevA upasargo thayA? te kahe che - (nahIM-) te A pramANe - (vA vA) devoe karelA, (mANusA vA) manuSyoe karelA, (tirivazvanojiyA vA) ane tiryaMcoe karelA; (putonA vA) anuloma eTale deva-devIoe nATaka dekhADavAM; devIo ane strIoe AliMgana karavAM, bhoganI prArthanA karavI, vigere anukUla upasargo; (DitomA vA) pratiloma eTale deva manuSya vigeree bhaya batAvavA, prahAra karavA, vigere pratikULa upasargo; I. (te panne sanma saha6) deva manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI AvA prakAranA utpanna thayelA te anukUla ane pratikUla upasargone prabhue samyapha eTale nirbhayapaNe sahana karyA, (strama) krodha rahitapaNe khamyA (tiva) dInatA rahitapaNe sahana karyA, (diyAse) ane kAyAnI nizcalatA rAkhI sahana karyA. zrI pArzvanAtha prabhune te upasargomAM deve karela upasarga kamaTha saMbaMdhI A pramANe thayo - zrI pArzvanAtha prabhu dIkSA svIkArI vicaratA chatA eka vakhate koI tApasanA AzramamAM padhAryA, ane 414 For Private and Personal Use Only
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam mAze. ane prabhune pratimA A!i tyAM rAtrie kuvAnI najIkamAM vaDavRkSa nIce pratimA dhyAne sthita thayA. have pelo kamaTha tApasa karIne meghamAlI deva thayo hato, teNe A avasare prabhune dhyAnamagna joyA. te nIca deva pUrvabhavanuM vaira saMbhArI prabhune upadrava karavA tatkAla tyAM Avyo. krodhathI dhamadhamI rahelA te meghamAlIe vetAla, siMha, vIMchI, sarpa vigere judAM je judAM rUpa vikarvI, teo vaDe prabhune ghaNA upasargo karyA; chatAM dhyAnamAM lIna rahelA prabhu te upasargothI jarA paNa kSobha pAmyA nahi. prabhunI AvI daDhatA joI meghamAlIne ulaTo vadhAre krodha caDyo, tethI teNe AkAzamAM kAlarAtri jevo bhayaMkara megha vikaryo, temAM yamadevanI jihvA samAna vijalIo cAre dizAmAM camakavA lAgI, brahmAMDa phATI jAya evI ghora garjanAo thavA lAgI, ane te megha kalpAMtakAlanA meghanI peThe mUzaLadhArAe ja varasavA lAgyo. AkAza ane pRthvI jalamaya thaI gaI, ane pUravegathI cAlatA jalapravAhomAM moTA moTA vRkSo paNa ukhaDI jaI taNAvA lAgyA. te ja kSaNavAramAM prabhunA ghuMTaNa sudhI pahoMcyuM, kSaNavAramAM kaTisudhI AvyuM, kSaNavAramAM kaMTha sudhI AvyuM ane kSaNavAramAM to prabhunI nAsikAnA agrabhAga sudhI pahoMcI gayuM; , chatAM dhyAnamagna prabhu jarA paNa calita thayA nahi. A avasare dharaNendranuM Asana kaMpyuM, tethI teNe avadhijJAnano upayoga mUkI joyuM to paramopakArI bhagavaMtane upasarga thato joyo. tatkAla dharaNendra potAnI che paTTarANIo sahita prabhu pAse Avyo, ane prabhune bhaktipUrvaka namaskAra karI, prabhunA caraNa nIce kamala che sthApana karI, prabhunA mastaka para phaNAo rUpa chatra dharyuM. AvI bhakti karanAra dharaNendra upara ane ghora 415 For Private and Personal Use Only
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara upasarga karanAra kamaThanA jIva meghamAlI upara samabhAvamAM lIna banelA prabhunI manovRtti tulya hatI. pachI saptama amarSa sahita varasatA meghamAlIne dharaNendra kopathI AkSepapUrvaka kahyuM ke - are durmati ! potAnA anarthane hitamAM vyAkhyAna mATe A teM zuM AvyuM che? huM bhagavaMtano sevaka chuM, tethI re mUDha ! tArA AvA nIca kRtyane sahana karavAno nathI. e parama kRpALue kAThamAM baLatA evA mane ugArI namaskAra maMtra saMbhaLAvI indra banAvyo, ane tane pApathI aTakAvyo; AvA upakArI upara paNa tuM niSkAraNa zatrutA zA mATe dhAraNa kare che? traNa jagatane tAravAmAM samartha evA e prabhu jalathI DubavAnA nathI, paNa mane lAge che ke agAdha bhavasAgaramAM tuM ja DubavAno che". e pramANe kahI dharaNendra meghamAlIne phITakAra ApI hAMkI mUkyo. dharaNendranAM AvAM vacana sAMbhaLI bhayabhIta banelo meghamAlI tatkAla sarva jala saMharI laI prabhune zaraNa karI prabhunA caraNamAM AvIne paDyo, ane aMjali joDI prabhu pAse potAno aparAdha khamAvI potAne sthAne cAlyo gayo. dharaNendra paNa nATaka vigere vaDe prabhupUjA karI prabhune vaMdana karI potAne sthAne gayo. AvI rIte devAdie karelA upasargone zrI pArzvanAtha prabhue nirbhayapaNe sahana karyA 158 (ta je se pAse mA) AvI rIte zrI pArzvanAtha prabhue upasargo sahana karyA, tethI te zrI pArzvanAtha bhagavAn (kAre gAW) anagAra thayA. prabhu kevA anagAra thayA ? te kahe che - (rAma) IryAsamitivALA, IryAmAM eTale hAlavA-cAlavAmAM koI paNa jIvanI virAdhanA na thAya tema samyaka 416 For Private and Personal Use Only
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara pravRttivALA-upayogavALA, (nAd-) yAvatu-bhASAsamiti, eSaNA samiti vigere samitivALA, managupti, NA saptama vacanagupti ane kAyamurtivALA, vasati vigere nava vADothI yatnapUrvaka rakSaNa karAyelA brahmacaryane AcaranArAM, tarIke vyAkhyAnam AMtarika ane bAhyavRttithI zAMta, krodha, mAna, mAyA ano lobha rahita koI paNa prakAranA pratibaMdha rahita, sukha-duHkhamAM samAna dRSTivALA, ane karmarUpI zatruno nAza karavAne udyata thayelA prabhu vicare che. AvI rIte anupama evA jJAna, darzana, cAritrAdi asAdhAraNa guNo vaDe (3khA mAre mArI potAnA AtmAne bhAvatA chatA zrI pArzvanAtha prabhune (terIDuM rAtiyA vivaMtA) trAsI divasa vItI gayA. (23rAsIsa rAriyara) ane corAzImAM divasanI (vaMtarA vArasa) madhyamAM vartatA evA zrI pArzvanAtha prabhune (tre re miSTApa paDhane mAse) je A grISmakAlano pahelo mahino (dane pavittavadu) paheluM pakhavADIyuM, eTale (tarasa citta durasa patthIva ) caitramAsanA kRSNa pakhavADIyAnI cothanI tithine viSe, (punnaSThAtrasamasa) prabhAtakAla samaye pahelA pahorane viSe (ghAyarUpAyavasa ) dhAtakI nAmanA vRkSanI nIce (cha mattene 3 pANagui) nirjala evA chaTTha tapa vaDe yukta thayA chatA prabhune (visAhaei navear no muvA) vizAkhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (kSApAMtariyA, vaTTamArasa) zukladhyAnanA madhyabhAgamAM vartatAM eTale - zukla dhyAnanA cAra bhedone viSe prathamanA be bhedomAM vartatA evA zrI pArzvanAtha prabhune 1. gujarAtI phAgaNavadI cothane divase. 417 For Private and Personal Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kobatirth.org (avaMte gaLutta). anaMta vastunA viSayavALuM athavA avinAzI, ane anupama evuM (jJAva-vevalavaranALahaMsane samunne) yAvat-pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM. tyAra pachI zrIpArzvanAtha prabhu arhan thayA, eTale azokavRkSAdi prAtihAryanI pUjAne yogya thayA, padArthonA saghaLA vizeSa dharmone ane saghaLA sAmAnya dharmone jANanArA thayA, (jJAva-jJALamALe pAsamALe vijJa) yAvat-sarva lokane viSe te te kAle mana, vacana ane kAyayogamAM yathAyogya vartatA evA sarva jIvonA ane dharmAstikAya vigere sarva ajIvonA samagra paryAyone jANatA ane dekhatA chatA vicare che / / 159 / / (pAsasya huM raho risAvALIyasa) puruSa pradhAna arjun zrIpArzvanAthane (Rdgha gaLA) ATha gaNa (atta gaLatarA dhrutyA) ane ATha gaNadharo hatA. ekavAcanAvALA je sAdhuono samudAya te gaNa kahevAya, teonA je nAyaka te gaNadhara kahevAya; te gaNo ane gaNadharo zrIpArzvanAtha prabhune ATha* hatA. (teM nA-) te ATha gaNadharonAM nAma A pramANe - (sume 4) zubha (annayose haiM) AryaghoSa (vasa) vaziSTha (vaMmayAri ya) brahmacArI (sone) soma (sarihare gheva) zrIdhara (vIramade) vIrabhadra (sevi ya) ane AThamA yazasvI 160 (pAsasa [ raho risAvALIyasa) puruSapradhAna arjun zrIpArzvanAthane (avijJapAmovAo) 1. AvazyakasUtramAM zrIpArzvanAtha prabhune dasa gaNa ane dasa gaNadhara kahyA che, paraMtu teomAM be alpa AyuSyavALA, vigere kAraNothI ahIM zrIkalpasUtramAM tathA zrIsthAnAMgasUtramAM te be kahyA nathI; ema TIppaNamAM jaNAvyuM che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 418
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara Aryadinna vigere (sonasa samasahiSa) solaha hajAra sAdhuo hatA, ( 3siyA samAsaMpayA dulyA) saptama prabhune sAdhuonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I161|| vyAkhyAnam (pAsa risAlALIyasa) puruSapradhAna ardhanuM zrI pArzvanAthane (pukajUnApAmovA) puSpacUlA vigere (3DhatAM jhiyA sahissI) ADatrIsa hajAra AryAo eTale sAdhvIo hatI, (3osiyakSiNI MyAsaMpathI dulyA) prabhune sAdhvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI ll162aa. (pAsaksa i ra3 purisAvAya) puruSapradhAna ardhanuM zrI pArzvanAthane (suvayapAmollA) suvrata vigere (samovAsaTI ) zrAvako ( saMsadassI va ira sahassA) eka lAkha ane cosaTha hajAra) hatA, (3osiyA samovAsa saMpayA dulyA) prabhune zrAvakonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI 16all (vAsisa je 33 purisAlALIyasa) puruSapradhAna arNan zrI pArzvanAthane (sunaMdrApAmovA) sunaMdAvigere (samovAsiyA) zrAvikAo (titti sAsahito sattAvIsa 1 sahasa) traNa lAkha ane satyAvIza hajAra hatI, (kavoriyA samovaDiyA saMpathI dulyA) prabhune zrAvikAonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I/164o. (vAsa ja no rasAlALI) puruSapradhAna ardhanuM zrI pArzvanAthane (uddhasayA 136purva) 419 For Private and Personal Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra prathas www.kobatirth.org chana Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptame vyAkhyAnamuM sADA traNaso caudapUrvI hatA. caudapUrvI kevA? - (3nA nibasaMhAsA) pote asarvajJa hovA chatAM sarvajJa sadeza, (savaDharavA ) akArAdi sarva akSaronA saMyogane jANavAvALA, bAva-) yAvat sarvajJa peThe sAcI prarUpaNA karanArA AvA prakAranA sADA traNaso caudapUrvI hatA; (23dusaputrI saMpayA dulyA) prabhune caudapUrvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI ll16pI | (sarasa if 3ra3ro risAlALIyara) puruSapradhAna aham zrI pArzvanAthane (23 sayA 3divALI) caudaso avadhijJAnIonI saMpadA thaI, (vasa savA vetanAnIui) eka hajAra kevalajJAnIonI saMpadA thaI, (Ara sayA velarjIf) agIyAraso vaikriyalabdhivAlA munionI saMpadA thaI, (sayA ri3ma) chaso Rjumati mana:paryavajJAnIonI saMpadA thaI, (tasa samasathA siddhA) zrI pArzvanAtha prabhunA eka hajAra sAdhuo mukti pAmyA, (vIsa rUjhiyAsayA siddhA) be hajAra sAdhvIo mukti pAmI, (uddhartamasA viDatnama) zrI pArzvanAtha prabhune sADAsAtaso vipulamatimana:paryavajJAnIonI saMpadA thaI, (chassathA vA) chaso vAdIonI saMpadA thaI, (vArasa tathA 3yttarovavADiyA) ane anuttaravimAnamAM utpanna thanArA bAraso munionI utkRSTa saMpadA thaI 166 (pasara je risAvALIyasa) puruSapradhAna aham zrI pArzvanAthane (vidA tArabhUmI dulyA) 420 For Private and Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam be prakAranI aMtakRbhUmi thaI, eTale zrI pArzvanAtha prabhunA zAsanamAM mokSagAmIone mokSe javAnA kAlanI maryAdA be prakAre thaI. (ta gadA-) te A pramANe - (guiAMta bhUmI ya paricAyaMtaDimUkI ) yugAMtakRbhUmi ane paryAyAMtakRbhUmi. yuga eTale guru ziSya praziSyAdi kramasara vartatA paTTadhara puruSo, teo vaDe amitamaryAdita je mokSagAmIono mokSe javAno kAla, te yugAntakRbhUmi kahevAya. paryAya eTale prabhuno kevalipaNAno kAla, tene AzrayIne je mokSagAmIono mokSe javAno kAla, te paryAyAMtakRbhUmi kahevAya. (nAva vatyA rasaguNo nugAMta mUkI) zrI pArzvanAtha prabhune cothA puruSayuga sudhI yugAMtakRbhUmi thaI, eTale prabhuthI AraMbhI temanA paTTadhara cothA puruSa sudhI mokSamArga cAlu rahyo. have paryAyAMtakRbhUmi kahe che - (tivAsaparivAgaMtavAsa) traNa varasa sudhIno che kevalipaNAno paryAya jemane evA zrI pArzvanAtha prabhu thaye chate koI kevalIe saMsArano aMta karyo, eTale zrI pArzvanAtha prabhune kevalajJAna utpanna thayA pachI traNa varSe mokSamArga cAlu thayo. l/16 (tef #Atre te samagor) te kAle ane te samaye (paNe marA purasIlA) puruSapradhAna aham zrI pArzvanAtha (tI vAsA) trIsa varasa sudhI (3/ravAsamo) gRhasthavAsanI madhyamAM (sattA) rahIne, A (terIruM rAtiyA) sAzI divasa sudhI (chatyapariyA pattA ) chadmastha paryAya pALIne, (hesUpaDuM sattari 421 For Private and Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara [37] www.kobatirth.org vAsADuM) deza UNAM sIttera varasa eTale tryAzI divasa ochA sIttera varasa sudhI (vevaliriyAyaM pALittA) kevaliparyAya pALIne, (paripuLArUM sattari vAsA) ekaMdara paripUrNa sIttera varasa sudhI (sAma--pariyArtha pALittA) zrAmaNyaparyAya-cAritraparyAya pALIne, ( vAsasayaM savAgye pAlar3attA) sarva maLI kula ekaso varasa sudhI potAnuM sarva AyuSya pUrNa karIne, (zrIne lekhinnA-DaDayanAma-gutte) vedanIya, Ayu, nAma ane gotra e cA2 bhavopagrAhI karmo kSINa thaye chate, (mIse gobiLINa) A avasarpiNImAM (bhUsamasusamANa samAp vavitA!) duSamasuSamA nAmano cotho Aro ghaNo kharo gayA bAda, (ne se vAsALa paDhame mAse) je A varSAkAlano pahelo mahino, (yuddhe pavacce-sAvaLasuddhu) bIjuM pakhavADIyuM eTale (tassa O sAvaLasuddhasa samIpavaSNu La) zrAvaNa mAsanA zukla pakhavADIyAnI AThamane divase (urdhva saMmeyaselasisi) sammeta nAmanA parvatanA zikhara upara (gaLapattIsame) tetrIza bIjA munivaro sAthe pote cotrIzamA zrIpArzvanAtha prabhu (mAsiI mattaLa apALAM) nirjala mAsika bhakta eTale mAsakSapaNa tapa vaDe yukta thayA chatA, (visAhArdi navajJeLa noLamuvALAM) vizAkhA nakSatramAM candramAno yoga prApta thatAM, (puvAtasamasi) pUrvarNakAla samaye (vAriyavALI) kAusaggadhyAnamAM lAMbA rAkhelA che hAtha jemaNe evA (jJattama!) kALadharma pAmyA, (viste) saMsArarUpI samudrano pAra pAmyA, (gAva-savatuvaddIne) yAvat - zarIra tathA mana saMbaMdhI sarva duHkho naSTa thayAM che jemane evA thayA / / 168 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [] [9]> saptamaM vyAkhyAnam 422
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu (pasisa risAvALI nAva sadupaTTI) kALadharma pAmelA yAvat sarva duHkhathI mukta thayelA evA puruSapradhAna aham zrI pArzvanAthanA nirvANa kAlathI (TuvInisa vAsasAruM vitaruM) bAraso varasa vyatIta thayAM. (terasamasa 2 vAsasayasa) ane teramA saikAno (3yaM tIsame saMvare rAtre 76) A trIsamo saMvatsarakAla jAya che. eTale zrI pArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI bAraso trIzame varase zrIkalpasUtra pustakArUDha thayuM athavA vaMcAyuM. kemake-zrIpArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI aDhIso varase zrImahAvIra prabhunuM nirvANa thayuM, ane zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI navaso eMzIme varase zrIkalpasUtra pustakArUDha thayuM athavA vaMcAyuM /169o. | zrI pArzvanAtharivaM samAtamU | Il| have jaghanya, madhyama ane utkRSTa vAcanAe karIne zrI neminAtha prabhunuM caritra kahe che - (temAM rAtre te samaur) te kAle ane te samaye (sara rinema) aham zrIariSTanemi prabhunAM (vaMcitta dulyA) pAMce kalyANaka citrA nakSatramAM thayAM. (te gadA-) te A pramANe - (ciMttae , vattA sAme che 43 For Private and Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara FF www.kobatirth.org vavante) citrA nakSatrane viSe bhagavAn devalokathI avyA, cyavIne garbhamAM utpanna thayA. (taheva vaccevo) ahIM te ja pramANe utzepa kahevo, eTale zrImahAvIra prabhunA kalyANaka saMbaMdhamAM pUrve AvelA pATha pramANe ahIM pATha kahevo, vizeSa eTalo ke uttarAphAlgunI ane svAti nakSatrane ThekANe citrA nakSatra kahevuM. eTale - zrIneminAtha prabhu citrA nakSatramAM janmyA, teoe citrA nakSatramAM dIkSA lIdhI, temane citrA nakSatramAM kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM, (gAva-cittAai ribinrupa) yAvat teo citrA nakSatramAM nirvANa pAmyA-mokSe gayA / / 170 // (tendra aneLa tenuM samAM) te kAle ane te samaye (garajJA garitvanemI) arhan zrIariSTanemi (jhe se vAsALa patye mAse) je A varSAkAlano cotho mahino, (sattame pavacce) sAtamuM pakhavADIyuM, (ruttiya dule tassa La vattiyavadunasDa) eTale kArtika mAsanA kRSNa pakhavADIyAnI (vArasIpavaSNe ) bArasanI tithine viSe, (parAbiyAno mahAvimALAo vattIsasanovayAo) jyAM devonI utkRSTa sthiti batrIsa sAgaropamanI che evA aparAjita nAmanA mahAvimAna thakI (avaMtara thayuM cattA) AMtarA vinA cyavana karIne, (deva baMghuddIne rIve) Aja jaMbudvIpane viSe (mAhe vAse) bharatakSetramAM (soriyapure naya) zauryapura 1. gujarAtI - Aso vadI bA2ze. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 saptamaM vyAkhyAnam 424
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara nagarane viSe (samuvinaya rajI) samudravijaya rAjAnI (mAriyAsivAi sevI) zivAdevI nAmanI bhAryAnI saptama kukhane viSe (puvastIvarattAMtasamasa) madhyarAtrimAM (vAva-cittaei yAvatuM - citrA nakSatramAM candramAno vyAkhyAnamu. yoga prApta thatAM (tmattAvavayaMne) garbhapaNe utpanna thayA. (savaM tadeva suvighArvasa-visiMharANaze tya mALiyaf) ahIM zivAdevI mAtAe cauda svapna dekhavAM, kuberanI AjJAthI tiryagurjubhaka devoe mahAnidhAno kSI ANavAM, vigere zrI mahAvIra prabhunA saMbandhamAM pUrve kahela pATha pramANe sarva varNana kahevuM 171TI. (te ane te samagi) te kAle ane te samaye ( ri ) ardhanuM zrIariSTanemi janmyA. A zivAdevI mAtAe prabhune kyAre janma Apyo? te kahe che - (ne se vAsA pAme mAse) je A varSAkAlano pahelo mAsa, (kutte paddha-sAvAsu) bIjuM pakhavADIyuM, eTale (tasa ne sAvAsusa paMpanIpavo ) zrAvaNamAsanA zukla pakhavADIyAnI pAMcamanI rAtrine viSe (navaraM mAsAmAM vahuparipuor) nava mAsa barAbara saMpUrNa thatAM (vAva) yAvatu anukrame garbhasthiti pUrNa thatAM ( vihiM nava gomuvIurr) citrA nakSatramAM candramAno yoga prApta thatAM (kAro) ArogyavALAM eTale jarA paNa pIDA rahita evAM te zivAdevIe (mAro hAra pacAya) Arogya eTale abAdhA rahita evA putrane janma Apyo. ahIM janmamahotsava ? vigere sarva zrImahAvIra prabhunI peThe zrIneminAtha prabhunA nAmathI kahevuM, (gama samuvinayamanAveluM 425 For Private and Personal Use Only
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara neya) tathA prabhuno janma mahotsava samudravijaya rAjAe karyo ema jANavuM. (bAvana) lAvatuM - samudravijaya saptama rAjAe putrajanmanI khuzAlImAM dasa divasa sudhI mahotsavarUpa kulamaryAdA karI, ane putrajanmane bArame vikI vyAkhyAna divase sagAM-saMbaMdhI tathA jJAtijanone AmaMtraNa karI bhojana karAvyuM. tyAra bAda samudravijaya rAjAe sagAMsaMbaMdhI tathA jJAtijanone kahyuM ke - "he devAnupriyo ! amAro A bALaka garbhamAM hato tyAre tenI mAtAe svapnamAM riSTa ratnamaya nemi dekhI hatI, te roDa mAre ranI nAmeor) tethI amAro A kumAra nAma vaDe ariSTanemi ho, eTale amArA A kumAranuM nAma ariSTanemi pADIe chIe". zrI ariSTanemi prabhu paraNyA nathI, tethI kumAra kahevAyA. prabhu na paraNyA te vRttAMta nIce mujaba - have zrInemikumAra anukrame moTA thatAM yuvAvasthA pAmyA, tyAre temane eka vakhate zivAdevI mAtAe kahyuM ke - "he putra! have tuM lagna karavAnI anumati Apa, ane amArA manorathane pUro kara'. prabhue mAtAne pratyuttara Apyo ke - "mAtAjI! yogya kanyA prApta thatAM paraNIza'. vairAgyarasathI bhIMjAyela aMtaHkaraNavALA 1, nemi eTale cakranI dhAra, 2 jema amaMgalanA parihAra mATe pazcima zabdanI agADI 'a' akSara mukI 'apazcima' zabda pazcima zabdanA arthamAM vaparAya che, (juo-kalpakiraNAvali, patra 121), tema riSTa zabda amaMgalavAcI hovAthI te amaMgalanA parihAra mATe riSTa | zabdanI agADI "a' akSare vadhArI prabhunuM "ariSTanemi' nAma pADyuM che. ariSTa eTale azubhano dhvaMsa karavAmAM nemi eTale vRkranI dhAra samAna te ariSTanemi, ariSTanemi prabhunuM bIjuM nAma neminAtha che. | 426 For Private and Personal Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara zrInemikumAra kautuka rahita hatA; chatAM eka vakhate mitro vaDe prerAyelA prabhu krIDA karatA chatA kRSNavAsudevanI saptama AyudhazALAmAM gayA. tyAM kautuka dekhavAne utsuka thayelA mitronI vinaMtIthI zrInemikumAre kRSNanA cakrane ki vyAkhyAnam AMgaLInA agrabhAga upara kuMbhAranA cAkaDAnI peThe pheravyuM, zAga dhanuSyane kamaLanA nALacAnI peThe namAvyuM, kaumudikI nAmanI gadAne lAkaDInI peThe upADI potAnA khabhA upara rAkhI, ane pAMcajanya zaMkhane potAnA mukha para dharI pUryo-vagADyo. te vakhate zrInemikumAranA mukhakamalathI pragaTa thayelA pavana vaDe pAMcajanya zaMkha varSa purAye chate gajendro baMdhanataMbhone ukheDI sAMkaLo toDI gharonI paMktine bhAMgatA nAsavA lAgyA, kRSNanA ghoDAo baMdhano toDI azvazALAmAMthI nAzI doDavA lAgyA, AkhuM zahera baheruM banI gayuM, nagarajano trAsa pAmyA, ane zastrazALAnA rakSako mRta thayA hoya tema paDI gayA. AvA prakArano zaMkhadhvanI sAMbhaLI "koI zatru utpanna thayo jaNAya che evA vicArathI vyAkuLa cittavALA kRSNa turata AyudhazALAmAM AvyA, tyAM che zrInemikumArane dekhI Azcarya pAmyA. pachI potAnI bhujAnA baLanI tulanA karavA mATe kRSNa nemikumArane kahyuM ke - "he baMdhu! ApaNe baLanI parIkSA karIe'. nemikumAre tema karavA svIkAryuM, eTale kRSNa nemikumAra sAthe mallanA akhADAmAM AvyA. prakRtithI dayALu evA nemikumAre vicAryuM ke - "jo huM chAtIthI bhujAthI ke caraNathI kRSNane dabAvIza to tenA zA hAla thaze?, tethI jevI rIte tene anartha na thAya, ane mArI bhujAnA ja baLane jANe; tevI rIte karavuM yogya che". A pramANe vicAra karI nemikumAre kRSNane kahyuM ke - "he baMdhu ! 427 For Private and Personal Use Only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara CHERSY ||1| www.kobatirth.org vAraMvAra pRthvI para AloTavA vigerethI je yuddha karavuM te to sAdhAraNa mANasanuM kAma che, mATe baLanI parIkSA mATe paraspara bhujAnA namAvavA vaDe ja ApaNuM yuddha thavuM joIe'. kRSNe te vAta svIkArIne turata potAnI bhujA lAMbI karI. kRSNe lAMbA karelA bAhune nemikumAre to netaranI latAnI peThe athavA kamalanA nAlavAnI peThe lIlAmAtramAM turata vALI nAkhyo. pachI nemikumAre potAnI vAmabhujA dharI rAkhI. "zAkhAnibhe nemijinasya bAhau tataH sa zAkhAmRgavad vilagnaH / cakre nijaM nAma hariryathArtham, udyadviSAdadviguNA'sitAsyaH || 1 || " te vakhate kRSNa to vRkSanI zAkhA jevA zrInemijinanA bAhune viSe vAMdarAnI peThe laTakI rahyA, tethI utpanna thatA khedane lIdhe bamaNA kALA thayelA mukhavALA harie (kRSNa) potAnuM nAma hira (vAMdaro) yathArtha karyuM // 1 // kRSNe potAnuM baLa ghaNI rIte ajamAvyuM, chatAM prabhunA bhujAdaMDane jarA paNa namAvI zakyA nahi. chevaTe prabhuno bAhustaMbha choDI potAnuM vilakhApaNuM DhAMkI detA kRSNa nemikumArane AliMgana daI A pramANe bolyA ke - 'priyabaMdhu ! jema balabhadra mArA baLathI jagatane tRNa samAna mAne che, tema huM tamArA baLathI jagatane tRNa samAna gaNuM chuM' e pramANe kahI nemikumArane visarjana karyA. pachI khinna thayelA cittavALA kRSNa ciMtAtura For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne mA thI paNa 427 C saptamaM vyAkhyAnama 428
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara che tyAnA peThe hovA chatA Apa laI lI. mukhInI 2 balabha A niminAtha va! banI vicAravA lAgyA ke - "A mahA baliSTha nemikumAra sArA rAjayane lIlAmAtramAM laI leze. ghaNAM kaSTo saptama veThI meLavelA mArA rAjyano bhoktA to e ja thaze. sthUlabuddhivALA (mUrkha) kevala kaSTanA bhAgI thAya che, A vyAkhyAnam paNa phaLa to buddhimAna meLave che, juo, dAMta muzkelIthI cUrNa kare che, ane jihuvA kSaNavAramAM gaLI jAya che". tyAra pachI kRSNa balabhadra sAthe vicAravA lAgyA ke - "huM vAsudeva hovA chatAM vRkSanI zAkhA sAthe laTakatA paMkhInI peThe nemikumAranI bhujA sAthe laTakI rahyo !, AvA mahAbaliSTha nemikumAra ApaNuM rAjaya laI leze; mATe have zuM karavuM?' A pramANe vicAra kare che, tevAmAM AkAzamAM devavANI thaI ke - "he hari ! ! pUrve zrInaminAtha tIrthakare kahyuM hatuM ke, zrIneminAtha nAmanA bAvIsamA tIrthaMkara kumAra avasthAmAM ja dIkSA leze'. AvI devavANI sAMbhaLI kRSNa nizcita thayA, chatAM nizcaya mATe eka vakhate aMtaHpurathI parivarelA kRSNa nemikumAra sAthe jalakrIDA karavA raivatAcalanA udyAnamAM gayA. tyAM kRSNa premathI prabhune hAthe jhAlI # sarovaranI aMdara praveza karAvyo, ane suvarNanI pIcakArImAM kesaramizrita jala bharI te vaDe prabhune siMcavA lAgyA. vaLI kRSNa rukmiNI pramukha gopIone paNa kahI rAkhyuM hatuM ke- "tamAre nemikumAra sAthe niHzaMkapaNe ja krIDA karavI, ane koI paNa rIte vivAhanI icchAvALA karavA'. A pramANe potAnA patinI AjJAthI te gopIo paNa prabhu sAthe krIDA karavA lAgI. teomAM keTalIka strIo prabhu upara kesaramizrita sugaMdhI jala chAMTavA lAgI, keTalIka strIo puSponA daDAothI prabhune vakSasthalamAM mAravA lAgI, keTalIka strIo hRdayabhedI 429 For Private and Personal Use Only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara tIkSNa kaTAkSabANa pheMkavA lAgI, ane kAmakalAnA vilAsamAM catura evI keTalIka strIo mazkarI vaDe vismaya saptama pamADavA lAgI. pachI to te badhI strIo e%I maLI prabhune vyAkula karavA mATe suvarNAdinI pIcakArIomAM vivyAkhyAnam sugaMdhI jala khUba bharI - chAMTavA lAgI, ane rammatamAM tanmaya banI gayelI satata paraspara hasavA lAgI. eTalAmAM AkAzamAM devavANI thaI ke - "he strIo ! tame bhoLI cho, kemake A prabhune to bALapaNamAM paNa cosaTha indroe maLI yojanapramANa pahelA mukhavALA moTA hajAro kalazothI meruparvata para abhiSeka karyo hato, to paNa te prabhu jarA paNa vyAkuLa thayA nahotA; to pachI tame atizaya mahenata karavA chatAM te prabhune vyAkala kema karI zakazo ?" pachI zrInemikumAra paNa kRSNane tathA te sarva gopIone jala chAMTavA lAgyA, ane kamalapuSponA daDAo vaDe mAravA lAgyA. evI rIte vistArapUrvaka jalakrIDA karI rahyA bAda sarovarane kAMThe AvI zrInemikumArane suvarNanA siMhAsana para besADI badhI gopIo cAre tarapha vIMTaLAIne ubhI rahI. teomAM rukmiNI bolI ke - "he nemikumAra ! atyaMta samartha evA tamArA bhAI to batrIsa hajAra strIo sAthe paraNelA prasiddha che, chatAM tame AjIvikA calAvavAnA bhayathI DarIne kAyara banI eka paNa kanyAne paraNatA nathI te ayukta che ! he diyara ! jo strInuM bharaNa-poSaNa tamArAthI nahi thAya; to jema tamArA bhAI potAnI batrIsa hajAra strIonuM bharaNa poSaNa kare che, tema tamArI strInuM paNa bharaNa poSaNa che jarUra karaze; tenI ciMtA karazo nahi'. 430 For Private and Personal Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ii kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu. tyAra pachI satyabhAmA bolI ke - "RSabhadeva vigere tIrthakaroe vivAha karyo hato, rAjya amala calAvyo hato, viSayo bhogavyA hatA, temane ghaNA putro thayA hatA, ane teo chevaTe mokSe paNa gayA che; [ paNa tame to Aja koI navA mokSagAmI thayA cho ! he ariSTanemi! khUba vicAra karo, he diyara ! manohara gRhasthapaNAne jANo, ane lagna karI bAMdhavonAM manane svastha karo. tame yogya samaye icchAnusAra khuzIthI brahmacarya pALajo, paNa atyAre apratima rUpalAvaNyathI khIlI uThelA A tamArA navayauvanane araNyanA puSpanI jema niSphaLa na gumAvo". jAMbuvatIe kahyuM ke - "he kumAra ! sAMbhaLo; ane amArA kathanane dhyAnamAM lyo. pahelAM tamArA ja vaMzamAM vibhUSaNa samAna evA munisuvrata nAmanA tIrthaMkara thaI gayA che, teo paNa gRhasthavAsamAM rahI putra utpanna thayA pachI mokSe gayA che. mATe te diyara ! tame paNa vivAha karo, ane gRhasthavAsa bhogavyA pachI icchA mujaba karajo". padmAvatIe kahyuM ke - "kharekhara A jagatamAM strI vagaranA puruSanI kAMI zobhA nathI, are ! vAMDhA puruSano koI vizvAsa paNa karatuM nathI, strI vinAno puruSa dhUrta gaNAya che; mATe diyara ! kAMI samajo, ane lagna karavAnI anumati Apo". gAMdhArI bolI ke - "he kumAra ! ghera padhArelAM sagAM-saMbaMdhIonI paroNAgAta, uttama mANasono 431 For Private and Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org meLAvaDo, parvanA utsava, gharanuM kAmakAja, vivAhanAM kRtyo, ujeNI, poMkhaNuM, ane sabhA vigere strI vagaranAM zobhatAM nathI''. lakSmaNA bolI ke - "sarva aMge snAnAdi zobhA karavAmAM vicakSaNa, premarasathI manohara, vizvAsanuM pAtra, ane duHkhamAM sahAya karanAra evuM priyA vinA bIjuM koNa che ?" gaurIe kahyuM ke - "are ! ajJAnI paMkhIo paNa Akho divasa pRthvI 52 bhaTakIne sAyaMkAle mALAmAM pota-potAnI strI sAthe sukhapUrvaka rahe che, he diyara ! zuM tame te paMkhIo karatAM paNa mUDha dRSTivALA cho ke gen jethI eka paNa strI aMgIkAra karatA nathI ?" susImAe kahyuM ke - "ghera padhArelA paroNAo ane munirAjonI sevA-bhakti strI vinA bIjuM koNa kare ?, ane strI vagarano puruSa zobhA paNa zI rIte pAme ?, mATe he diyara samajo samajo, ane paraNIne gRhasthAvAsa zobhAvo". AvI rItanI bIjI paNa gopIonI vANInI yuktiothI ane yaduonA AgrahathI mauna rahelA paNa prabhune jarA hasatA mukhavALA joI 'aniSiddham anumatam - eTale niSedha karyo nahi mATe mAnyuM che, evA nyAyathI te gopIoe harSita thaI uMce svare udghoSaNA karI ke - 'naimikumAre lagna karavAnuM svIkAryuM. A Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46. For Private and Personal Use Only *Shi Jia saptamaM vyAkhyAnama 432
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam vAta samagra dvArikAnagarImAM phelAI gaI, ane tethI loko paNa kahevA lAgyA ke - "nemikumAre vivAha karavAnuM svIkAryuM. tyAra pachI kRSNa vAsudeve ugrasena rAjA pAse jaI nemikumAra mATe temanI putrI rAjumatInuM mAguM karyuM, ugrasene ghaNA ja harSathI te svIkAryuM. kRSNa turata samudravijaya pAse AvIne khabara ApyA, te sAMbhaLI khuzI thayelA mahArAjA samudravijaya bolyA ke - "he vatsa! tamArI pitRbhakti ane bhrAtRvAtsalya joI mane ghaNo harSa thAya che, vaLI tame nemikumArane vivAha karavAnuM kabUla karAvI amArI haMmezAMnI ciMtAne dUra karI che". pachI mahArAjA samudravijaye kropuki nAmanA jyotiSIne bolAvI lagnano zubha divasa pUchyo. tyAre kropuki bolyo ke - ___ "varSAsu zubhakAryANi, nA'nyAnyapi samAcaret / gRhiNAM mukhyakAryasya, vivAhasya tu kA kathA ? // 1 // " "he mahArAjA ! varSAkAlamAM bIjAM paNa zubhakAryo koI karatuM nathI; to pachI gRhasthIonuM mukhya kArya | je vivAha che tenI to vAta ja zI karavI? 1" samudravijaya bolyA ke - "he kroki! A vakhate jarA paNa kAlakSepa karavo yogya nathI, kAraNa ke kuNe ghaNI mahenate nemikumArane vivAha mATe manAvyA che. mATe vivAhamAM vipna na thAya evo je najIkano divasa hoya te kaho". tyAre krokie zrAvaNa suda chaThano divasa kahyo. pachI A e tithi ugrasena rAjAne paNa kahevarAvI. banne ThekANe vivAha yogya sAmagrIo taiyAra thavA lAgI, kRSNa 433 For Private and Persons Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AkhA zaherane zaNagArI svarga samAna suzobhita banAvI dIdhuM. lagnane divase zrInemikumArane ugrasenane ghera laI javAne taiyAra karyA. uttama zrRMgAra yukta banelA prabhu zveta azvavALA ratha upara ArUDha thayA, prabhune mastake uttama chatra dharyuM, banne paDakhe cAmaro vIMjAvA lAgyA, azvonA haNahaNATathI dizAone gajAvI rahelA kumAro prabhunI AgaLa cAlyA, banne paDakhe rAjAo hAthI upara besI cAlavA lAgyA, pachavADe samudravijayAdi gha dazArNo, kRSNa, balabhadra vigere parivAra cAlyo, ane tyAra bAda mahA mUlyavALI pAlakhIomAM besIne zivAdevImAtA, satyabhAmA vigere aMtaHpuranI strIo tathA bIjI strIo maMgalagIta gAtI gAtI cAlI. AvI rIte moTI samRddhi yukta banelA zrI nemikumAre AgaLa cAlatA sArathine pUchyuM ke - 'maMgalanA samUhathI vyApta A sapheda mahela kono che ?' tyAre AMgaLInA agrabhAga vaDe dekhADatA sArathie kahyuM ke - "he svAmI ! kailAsanA zikhara jevo sapheda A AlezAna mahela ApanA sasarA ugrasena rAjAno che, ane ApanI strI rAjImatInI A candrAnanA tathA mRgalocanA nAmanI sakhIo paraspara vAtacIta karI rahI che". te vakhate zrInemikumArane joI mRgalocanAe candrAnanAne kahyuM ke - "he candrAnanA ! strIvargamAM eka rAjImatI ja prazaMsA yogya che, ke jeNIno hAtha Avo sundara vara grahaNa karaze". tyAre candrAnanA mRgalocanAne kahevA lAgI ke - "he sakhI ! vijJAnane viSe catura evo vidhAtA AvA adbhUta rUpathI manohara evI rAjImatine banAvIne jo AvA uttama varanI sAthe teNIno meLApa na karAve to te zI pratiSThA pAme ?'' For Private and Personal Use Only saptamaM vyAkhyAnam 434
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lA have vAjiMtronA zara sahita AkhIonI vacce trikumArane joIthavA zuM saMzodha che kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam have vAjiMtronA zabda sAMbhaLI rAjImatI paNa mAtAnA gharamAMthI nIkaLI sakhIo pAse AvI, ane bolI ke "he sakhIo ! ADaMbara sahita AvatA koI vararAjAne jema tame joI rahI cho tema zuM huM paNa jovA na pAmuM ?" e pramANe kahI baLathI te banne sakhIonI vacce UbhI rahI. svAbhAvika saundaryathI zobhI rahelA ane ratnajaDita AbhUSaNothI adhika dedIpyamAna banelA nemikumArane joI rAjImatI Azcarya sahita vicAravA lAgI ke - "zuM A te pAtAlakumAra che?, athavA zuM sAkSAt kAmadeva che? athavA zuM surendra che?, athavA zuM mArA puNyano samUha A mUrtimAnuM thaIne Avyo che? je vidhAtAe saubhAgya pramukha guNothI bharelA AvA anupama varane banAvyo che, te vidhAtAnA hAthanuM huM harSathI luMchaNuM karuM chuM". AvI rIte nemikumAra sAme ekI Tase joI rahelI rAjImatIno abhiprAya jANI mRgalocanAe prItipUrvaka hAsyathI candrAnanAne kahyuM ke - sakhI candrAnanA ! jo ke A vara samagra guNothI saMpUrNa che, chatAM temAM eka dUSaNa to che ja; paNa varanI arthI evI rAjImatInA sAMbhaLatAM te kahI zakAya nahi'. tyAre candrAnanA bolI ke - "sakhI mRgalocanA! meM paNa te jANyuM che paraMtu atyAre to mauna ja rahevuM ucita che". AvI rIte potAnIja nI upara hAMsI karatI sakhIonI vAtacIta sAMbhaLI rAjImatI lajjAe karIne potAnuM madhyasthapaNuM dekhADatI bolI ke - "he sakhIo ! jagatamAM adbhuta bhAgya-saubhAgya vaDe dhanya evI koI paNa kanyAno A bhartAra ho, paraMtu samagra guNo vaDe suMdara evA A varamAM paNa dUSaNa kADhavuM e to dUdhamAMthI porA kADhavA jevuM asaMbhavita ja che. jema kSIrasamudramAM khArAza, kalpavRkSamAM kaMjusAI, caMdanavRkSamAM durgadhI, sUryamAM aMdhakAra, train ;i 435 For Private and Personal Use Only
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ana Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara bho hato ke AmaLAmAM ane vinavelI suvarNamAM zyAmatA, lakSmImAM dAridya, ane sarasvatImAM mUrkhatA kadApi saMbhave nahi; tema A anupama saptama vararAjAmAM eka paNa dUSaNa saMbhavatuMja nathI". te sAMbhaLI banne sakhIo vinodapUrvaka bolI ke - "he rAjImatI ! vyAkhyAnamuM prathama to vara gauravarNavAlo jovAya, bIjA guNo to paricaya thayA pachI jaNAya; paNa A varamAM to te gaurapaNuM kAjalanA raMga jevuM dekhAya che !" te sAMbhaLI rAjImatI banne sakhIo pratye IrSA sahita bolI ke "sakhIo ! mane Aja sudhI bhamra hato ke tame mahAcatura ane DahApaNavALI cho, paNa mAro te bhrama atyAre thiI bhAMgI gayo che; kema ke sakala guNanuM kAraNa je zyAmapaNe bhUSaNarUpa che, chatAM te zyAmapaNAne tame dUSaNa rUpe jaNAvo cho. have tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo, zyAmapaNAmAM ane zyAmavastuno Azraya karavAmAM guNa rahelA che, tathA kevala gaurapaNAmAM to doSa rahelA che; kemake - bhUmi, citravelI, agara, kastUrI, megha, AMkhanI kIkI, keza, kasoTI, mazI ane rAtri; e sarve vastu zyAma raMganI che, paNa mahA phalavALI che; e zyAmapaNAmAM guNa kahyA. netramAM kIkI, kapUramAM aMgAro, candramAM cihuna, bhojanamAM marI, ane citramAM rekhA; e sarve kIkI pramukha zyAma padArtho netrAdi padArthone guNanA hetubhUta che; e zyAma vastuonA AzramamAM guNa kahyA. vaLI lavaNa khAruM che, hIma dahana kare che, ati sapheda zarIravALo rogI hoya che, ane cUno paravaza guNavALo che; e kevala gaurapaNAmAM avaguNa kahyA". AvI rIte teo paraspara vArtAlApa karI rahI hatI, tevAmAM zrInemikumAre pazuono Artasvara sAMbhaLI AkSepapUrvaka sArathine pUchyuM ke - "he sArathi ! A dAruNa svara kono saMbhaLAya che?" sArathie kahyuM ke - 436 kalAvA mAM A For Private and Personal Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EN kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnanuM Tu "he svAmI ! ApanA vivAhamAM bhojana mATe ekkA karelAM pazuono A svara che'. sArathinAM AvAM vacana sAMbhaLI prabhu vicAravA lAgyA ke - "are ! vivAhotsavane dhikkAra che, jemAM A jIvo maraNabhayathI zokagrasta che'. eTalAmAM "he sakhIo ! mAruM jamaNuM netra kema pharake che?' e pramANe bolatI ane manamAM saMtApa thavAthI netramAMthI azru varasAvatI rAjImatIne sakhIo kahevA lAgI ke - "bahena ! pApa zAMta thAo, amaMgala haNAo, ane badhI kuladevIo tAruM kalyANa karo' ema kahIne te sakhIo thuthukAra karavA lAgI. te vakhate zrIneminAthaprabhue sArathine kahyuM ke - "tuM ahIMthI rathane pAcho pherava'. A vakhate zrIneminAtha prabhune joto chato eka haraNa potAnI garadanathI haraNInI garadana DhAMkIne ubho hato. ahi kavi ghaTanA kare che ke, prabhune joIne haraNa kahevA lAgyo ke - "mA paharasu mA paharasu, eyaM maha hiyayahAriNiM hariNiM / sAmI ! amhaM maraNA vi, dussaho piyatamAviraho" // 1 // "he svAmI! mArA hRdayane haranArI A mArI haraNIne mAratA nahi mAratA nahi, kemake mArA maraNa karatAM te paNa mArI priyatamAno viraha dussaha che" |tyAre haraNI zrIneminAthanuM mukha joI haraNa pratye bolI ke - "eso pasannavayaNo, tihuaNasAmI akAraNo baMdhU / tA viNNavesu vallaha !, rakkhatthaM sabbajIvANaM" // 2 // "prasanna mukhamAlA A to traNa bhuvananA svAmI che, niSkAraNa baMdhu che, mATe he vallabha ! sarva jIvonuM ja rakSaNa karavAne temane vinati karo" |rA A pramANe patnIe prerelo haraNa prabhune kahevA lAgyo ke - 437 For Private and Personal Use Only
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam "nijjharaNanIrapANaM, araNNataNabhakkhaNaM ca vaNavAso / amhANa nikharAhANa, jIviyaM rakkha rakkha paho!" // 3 // he svAmI ! ame jharaNAMnAM jaLanuM pAna karIe chIe, jaMgalanA ghAsanuM bhakSaNa karIe chIe, ane vanamAM nivAsa karIe chIe; AvA niraparAdhI evA amArA jIvitanuM he prabhu ! rakSaNa karo rakSaNa karo" all evI rIte badhAM pazuoe potapotAnI bhASA vaDe prabhune vinaMtI karI, tyAre prabhue pazurakSakone kahyuM ke - he pazurakSako ! A pazuone mukta karo mukta karo, huM vivAha karIza nahi. prabhunI AjJAthI pazurakSakoe pazuone mukta karyA ane sArathie prabhuno ratha pAcho pheravyo. ahIM kavi ghaTanA kare che ke - "heturindo: kalaGke yo, virahe rAmasItayoH / neme rAjImatItyAge, kuraGgaH satyameva saH" // 1 // "he kuraMga (haraNa) candranA kalaMkane viSe rAma ane sItAnA virahane viSe, ane zrI neminAtha ne rAmatInA tyAgane viSe hetubhUta thayo; te kuraMga eTale khoTo raMga karanAra e satya ja che" ||1|| A vakhate nemikumArane pAchA vaLatA joI samudravijaya, zivAdevI, pramukha svajanoe turata rathane jato aTakAvyo, ane zivAdevI mAtA AMkhamAM AMsu lAvI kahevA lAgyAM ke - "he jananIvallabha vatsa ! huM prArthanA karuM chuM ke, tuM koI rIte vivAha karI mane vahunuM mukha dekhADa, he putra ! mArI lAMbA vakhatanI icchA pUrI kara". tyAre nemikumAra bolyA ke "he mAtAjI ! tame e Agraha mUkI gho, mAruM mana manuSya saMbaMdhI 438 For Private and Personal Use Only
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara hi strIone viSe nathI, paNa muktirUpI strIno saMgama karavAne utkaMThAvALuM ane Asakta thayeluM che; kemake je saptama strIo rAgIne viSe paNa rAga rahita che te strIone koNa seve?, paNa muktirUpI strI ke je virAgIne viSe vyAkhyAnam rAgavALI che tenI huM icchA karuM chuM". A khabara sAMbhaLI rAjImatI "hA daiva ! A zuM thayuM?' ema kahI vRkSa kheMcAtAM velaDInI jema mUccha | pAmI pRthvI para DhaLI paDI. tatkAla bhaya pAmelI sakhIo zItala jalathI siMcana karavA lAgI, paMkhAthI pavana vIMjavA lAgI, ane caMdanarasathI vilepana karavA lAgI; tethI mahAmuzkelI e rAjImatI zuddhimAM AvIne beThI thaI, ane netramAMthI codhAra azru varasAvatI moTA svare vilApa karavA lAgI ke - "he yAdavakulamAM sUryasamAna che !, he nirupama jJAnI! he jagatanA zaraNarUpa!, he karuNAnidhi svAmI! mane ahIM choDIne Apa kyAM cAlyA ! he nAtha ! jo ApanA jevA TekIlA mahAzayo paNa karelI pratijJAno bhaMga karaze, to jarUra samudra paNa maryAdA mUkI deze." vaLI potAnA hRdayane kahevA lAgI ke "are dhIThA kaThora ane nirlajja hRdaya ! jyAre ApaNA no svAmI anyatra rAgavAlA thayA che, tyAre haju paNa tuM jIvitane kema dhAraNa kare che"? vaLI nIsAsA mUkatI chatI rAjImatI potAnA svAmIne upAlaMbha sahita kahevA lAgI ke - "he dhUrta ! samagra siddhoe bhogavelI muktirUpI gaNikAmAM jo tame Asakta hatA, to pachI AvI rItanA vivAhanA AraMbhathI tame mane zA mATe 439 For Private and Personal Use Only
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara viDaMbanA karI? rAjImatIno Avo hRdayabhedaka vilApa sAMbhaLI sakhIo roSa sahita bolI ke - "he sakhI! | 1 saptame lokaprasiddha eka vAta che te sAMbhaLaje, zyAma hoya che te bhAgye ja sarala hoya che, kadApi koI zyAma sarala te vyAkhyAnam hoya to samajavuM ke vidhAtAe bhUlathI tene sarala karyo hoya che, bAkI moTe bhAge zAmalA vakra ja hoya che. te priyasakhi ! AvA prItirahitane viSe tame premabhAva kema karo cho ? tamAre tenI sAthe zo saMbaMdha che? sneha uiii vagaranA, vyavahArathI vimukha jaMgalI prANInI jema ghare rahyA chatAM gRhavAsamAM bIkaNa, dAkSiNya vagaranA ane svecchAcArI evA nemikumAra kadi cAlyA gayA to bhale gayA. ApaNane tenA AvA svabhAvanI pahelethI khabara paDI te ThIka ja thayuM, jo kadi e tamane paraNIne mamatA rahita thayA hoya to pachI kUvAmAM utArIne dora kApavA jevuM thAta. he bahena ! tame nemikumArane mAtra saMkalpathI ja apAyA hatA tethI jyAM sudhI temaNe tamAruM che hastagrahaNa karyuM nathI tyAM sudhI tame kanyArUpa ja cho mATe tame ATalo badho kheda kema karo cho? prItine viSe tatpara evo koI bIjo bhartAra tamAre mATe zodhI kADhazuM". sakhIonAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjImatI che potAnA banne kAna DhAMkI kahevA lAgI ke - he sakhIo! tame mane na saMbhaLAvavA lAyaka vacano kema saMbhaLAvo | cho? mArA pavitra kulane kalaMka lAge evAM ane kUlaTAnA kulane chAje evAM vacano bolI mane zA mATe saMtaH | karo cho? kadAca sUrya pazcimamAM Uge, samudra maryAdA choDe ane pRthvI pAtAlamAM pesI jAya; to paNa huM 440 For Private and Personal Use Only
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara nemikumAra sivAya bIjo bhartAra nahi ja karuM. he sakhIo ! huM mana ane vacanathI temane varI cukI chuM. vaLI ! saptama te rAjImatI zrIneminAthane kahevA lAgI ke - he jagatanA adhIza ! Apa ghare AvelA vAcakone teonI vi. vyAkhyAnam icchA uparAMta Apo cho, paNa te svAmI, prArthanA karatI evI meM to mArA hasta upara Apano hasta paNa na meLavyo. have virakta thayelI rAjImatI bolI ke - sailokya zreSTha evA zrInemikumArano hasta lagnamahotsavamAM to mArA hasta para Avyo nahi, to paNa mArA dIkSA mahotsava samaye to temano hasta vAsakSepa karavA vaDe mArA mastaka para avazya thaze. have parivAra sahita samudravijaya rAjA nemikumArane kahevA lAgyA ke he vatsa! evo koI nizcayavAda nathI ke na paraNelA ja mokSe jAya, kemake pUrve thaI gayelA RSabhadevAdi tIrthakaro paNa vivAha karI bhoga bhogavIne pachI dIkSA svIkArI mokSe gayA che; to he kumAra ! tamAruM brahmacArInuM zuM teo karatAM paNa paNa uMcuM pada thaze? zuM paraNelA mokSe jatA nathI? mATe he pitRvallabha! atyAre vivAha karI amArA manoratha pUrA kara. te sAMbhaLI neminAtha prabhu bolyA ke - "he tAta ! RSabhadevAdi tIrthakarone bhogAvalI karmo kare bhogavavA mATe vivAha karavo paDyo hato, paNa mArAM bhogAvalI karmo kSINa thayAM che. vaLI te pitAjI ! | anaMtA jaMtuono saMhAra karanArA ane saMsArane duHkharUpa karanArA evA eka strInA saMgrahavAlA vivAha IR mATe Apa zA mATe Agraha karo cho"? ahIM kavi usnekSA kare che ke - 441 For Private and Personal Use Only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam manye'GganAviraktaH, pariNayanamiSeNa nemirAgatya / rAjImatI pUrvabhava-premNA samaketayad muktyai // 1 // huM ema mAnuM chuM ke, strIothI virakta evA zrI neminAtha prabhu paraNavAnA bahAnAthI ahIM AvIne pUrvabhavanA premathI rAjImatIne mokSa mATeno saMketa karI gayA nA (3ra rinenI ) aham zrIariSTanemi sarva kalAomAM kuzala hatA, (gAva tiuir vAsasAruM kumAruM yAvatu - bhadraka prakRtivAlA ane vaDilono vinaya karanArA prabhu traNaso varasa sudhI kumAra rahyA chatA (3-ravAsamatte sattA paf) gRhasthAvAsanI madhyamAM rahIne dIkSA levAne tatpara thayA. (pura notirdi Marufe ei) vaLI tIrthakarone avazyapaNe dIkSAno avasara jaNAvavAno che kalpa eTale AcAra jeono evA lokAMtika devo, (te veva sarva mALiyartha) ityAdi sarva prathamanI peThe kahevuM. eTale prabhune dIkSA levAne eka varasa bAkI rahyuM tyAre potAnA zAzvata AcAra pramANe prabhune dIkSAno avasara jaNAvavA mATe lokAMtika devo tevA prakAranI viziSTa guNavALI vANI vaDe prabhune abhinaMdatA ane prabhunI stuti karatA A pramANe bolyA ke - "he samRddhizALI ! Apa jaya pAmo jaya pAmo, he kalyANavaMta ! Apa jaya pAmo jaya pAmo, he kAmadevane jItanArA tathA samasta jaMtuone abhayadAna denArA prabhu ! Apa jayavaMtA varto, ane hamezAMnA mahotsava mATe Apa dharmatIrtha pravartAvo" e pramANe kahIne te lokAMtika devo jaya jaya zabda bole 442 For Private and Personal Use Only
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.ksbiaith.org che. zrIneminAtha prabhune pahelethI anupama evuM avadhijJAna ane avadhidarzana hatuM, te vaDe prabhu potAno dIkSAkAla jANIne suvarNAdi zrIneminAtha prabhune pahelethI anupama evuM avadhijJAna ane avadhidarzana hatuM, te vaDe prabhu potAno dIkSAkAla jANIne suvarNAdi sarvaprakAranuM dhana yAcakone Ape che eTale vArSikadAna Ape che. (gAva vALuM tADyALa parimADtA) yAvat potAnA gotrIyone suvarNAdika dhana bhAge paDatuM vaheMcI ApIne zrIneminAtha prabhu dIkSA levAne nIkaLyA / 172 zrIneminAtha prabhu kyAre dIkSA levAne cAlyA ? te kahe che - (ne se vAsALa paDhame mAse) je A varSAkAlano pahelo mahino, (tutve pavacce-sAvaLasu) bIjuM pakhavADIyuM, eTale (tassa naM sAvaNasuddhassa chIpavacce La) zrAvaNamAsanA zukla pakhavADIyAnI chaThanI tithine viSe, (puddAtasamayaMsi) pUrvANakAlasamaye (ttaravuMrASTra sIyANu) uttarakurA nAmanI pAlakhImAM ratnajaDita suvarNanA siMhAsana para beThA chatA (sareva-manuyA-surA rasANa samaNummamALamaLe) ane devo, manuSyo tathA asuro sahita parSadA eTale lokonA samudAye karIne samyak prakAre pAchaLa gamana karAtA evA prabhune agADI cAlatA maMgalapAThako, bhATa-cAraNo ane kulanA vaDIla vigere svajano abhinandana ApavA lAgyA ke - 'he kalyANakA2ka ! tame jaya pAmo jaya pAmo, saMyamarUpa dharmamAM tamone nirvighnapaNa thAo' ityAdi kahIne kulanA vaDIla vigere For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 443
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org svajano jaya jaya zabda bole che. (jJAva-paravaLa nayarI! maLyuM moLa niSNarU) yAvat-zrIariSTanemi prabhu dvArakA nagarInA madhyabhAgamAM thaIne nIkaLe che. (nicchittA) nIkaLIne (neLeva revaya! gunnAne) jyAM raivataka nAmanuM udyAna che (teLeva vAjI) tyAM Ave che. (vAcchittA) AvIne (goLavarapAyavarsI mahe) azoka nAmanA uttama vRkSanI nIce (sIya vejJa) potAnI pAlakhI sthApana karAve che. (vijJA) sthApana karAvIne (sIyAo porunnurU) pAlakhImAMthI nIce utare che. (pattvoohittA) nIce utarIne (satyameva) potAnI meLAe ja (Amara-mannAnaMgara gomuya) AbhUSaNa mAlA pramukha alaMkAra utAre che. (gomuttA) alaMkAra utArIne (sayameva paMcamuyiM toya re) potAnI meLAe ja paMcamuSTi loca kare che. (ztiA) paMcamuSTi loca karIne (chaTjeAM mattenuM apaLapaLa) nirjala evA chaTTha tapa vaDe yukta thaI (cittazi navaddhattejuM nodhamuvALaCU) citrA nakSatramAM candramAno yoga prApta thatAM (phLa revasamAca) eka devaSya vasra grahaNa karIne (meLa purisasahasseLa saddhi) ekahajAra puruSonI sAthe (muMDe vijJA) kezano loca karavArUpa dravyathI ane krodhAdi dUra karavArUpa bhAvathI muMDa thaIne (JAo) gRhavAsa thakI nIkaLI (saLagAriyuM vanapa) anagArapaNAne eTale sAdhupaNAne pAmyA / / 173 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 444
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama (3mara 3rinema) aham zrIariSTanemie (3panna rADhiyA) dIkSA lIdhA pachI copana divasa sudhI (nirce hamezAM (vosa8) kAyAnI zuzruSA tyajI dIdhelI hovAthI vosarAvI che kAyA jemaNe evA, vize vyAkhyAnam (viyatta) parISahone sahana karavAthI tyajI dIdhI che zarIra uparanI mamatA jemaNe evA chatA dareka prakAranA upasargone sahana karyA. (te veva sarva) ahIM zrImahAvIrasvAmInA saMbaMdhamAM AvelA pATha mujaba sarva kaheluM. eTale - zarIra uparanI mamatA rahita evA zrI ariSTanemi prabhue devo, manuSyo ane tiryaMcoe karelA anukUla ane pratikUla upasargone nirbhayapaNe, krodharahitapaNe ane dInatArahitapaNe sahana karyA. tethI prabhu IryAsamiti vigere samitivAlA, mana vacana ane kAyamurtivALA, tathA karmarUpI zatruno nAza karavAne udyata thayA chatA vicare che. AvI rIte jJAna-darzana ane caritrAdi guNo vaDe AtmAne bhAvatA chatA zrIariSTanemi prabhune copana divasa vItI gayA. (gAva-pannArasa rAya) yAvat paMcAvanamAM divasanI (utarAM vakRmAsa) madhyamAM vartatA evA zrIariSTanemi prabhune ( je vAsA taLe mAre) je A varSAkAlano trIjo mahino, (paMcame va soyadu) pAMcamuM pakhavADIyuM eTale (ta vi sAsavidurlasa pannarasIva ) Aso mAsanA kRSNa pakhevADIyAnA paMdarame divase, (divasa pachI me mAja) divasanA pAchalA bhAgamAM 1. gujarAtI bhAdaravA vadI amAsane divase. 445 For Private and Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra - www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara (gatarisAruM ujjayaMta-eTale giranAra parvatanA zikhara upara (vesAyavara 3) vekasa vRkSanI nIce saptama (38mAM matte 3pa ) nirjala evA aThama tapa yukta prabhune, (cittAhiM navavratteja gogamuvA paur) vyAkhyAnamu. citrA nakSatramAM candramAno yoga prApta thatAM (jJAtariyAI mANasa) zukla dhyAnanA madhyabhAgamAM vartatAM eTale zukladhyAnanA cAra bhedone viSe prathamanA be bhedomAM vartatA evA zrIariSTanemi prabhune (3wte zreNI 3ytta) anaMta vastunA viSayavALuM athavA avinAzI, ane aNuttara eTale anupama evuM gAva vatavaranATUMsane samuu) yAvatu-pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM. (nAva - nAmAne pAsamAne vida) thAvatu - sarvalokane viSe te te kAle mana vacana ane kAyayogamAM yathAyogya vartatA evA samagra jIvonA ane dharmAstikAya vigere sarva AjIvonA samasta paryAyone jANatA chatA ane dekhatA chatA vicare che. giranAra upara sahamrAmravana udyAnamAM zrIneminAtha prabhune kevalajJAna utpanna thayuM te vakhate udyAnapAlake tatkAla kRSNavAsudeva pAse jaI temane A zubha vadhAmaNI ApI. udyAnapAlakanA mukhathI prabhune kevalajJAna utpanna thayeluM sAMbhaLI harSita thayelA kRSNa tene sADI bAra kroDa dravya ApyuM, ane tatkAla moTI samRddhi sAthe prabhune vaMdana karavA AvyA. te vakhate rAjImatI paNa prabhune vaMdana karavA AvI. A vakhate prabhunI amRtamaya dezanA sAMbhaLI pratibodha pAmelA varadatta rAjAe be hajAra rAjAo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. tyAra pachI For Private and Personal Use Only
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobairth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam kRSNa aMjali joDI prabhune pUchyuM ke - "he svAmI ! ApanA upara rAjImatIno ATalo badho sneha che tenuM zuM kAraNa?' prabhue dhanavatInA bhavathI AraMbhIne teNInI sAthe potAnA nava bhavano saMbaMdha kahI saMbhaLAvyo ke "he kRSNa vAsudeva ! pahelA bhavamAM huM dhana nAme rAjaputra hato, te vakhate rAjImatIno jIva dhanavatI nAmanI mArI patnI hatI 1. bIjA bhavamAM ame banne pahelA devalokamAM deva ane devI thayAM hatAM 2. trIjA | bhavamAM huM citragatI nAme vidyAdhara thayo hato, ane e ratnavatI nAmanI mArI strI thaI hatI 3. cothA bhavamAM ame banne cothA devalokamAM deva thayAM hatAM 4. pAMcamA bhAvamAM huM aparAjita nAme rAjA thayo hato, ane e mArI priyatamA rANI thaI hatI 5. chaThThA bhavamAM ame banne agIyAramA devalokamAM deva thayAM hatAM 6. sAtamA bhAvamAM huM zaMkha nAme rAjA thayo hato, ane e yazomatI nAmanI mArI rANI thaI hatI 7. AThamA bhavamAM ame banne aparAjita devalokamAM deva thayA hatA 8. tathA A navamA bhAvamAM huM neminAtha tIrthakara chuM, ane e rAjImatI che 9. he hari ! A pramANe pUrvabhavonA saMbaMdhane lIdhe rAjImatIno mArA para sneha che'. tyArapachI prabhue tyAMthI vihAra karyo, ane bhinna bhinna sthaLe vicarI aneka bhavyone pratibodhI anukrame pAchA raivataka parvata para samavasaryA. te vakhate aneka rAjakanyAo sahita rAjImatIe ane prabhunA bhAI rathanemie prabhu pAse dIkSA svIkArI. 447 447 For Private and Personal Use Only
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org have eka vakhate sAdhvI zrI rAjImatI bIjI sAdhvIo sAthe prabhune vaMdana karavA giranAra para jatI hatI. mArgamAM cAlatAM atizaya varasAda thavAthI bIjI sAdhvIo jude jude sthAne vIkharAI gaI. varasAdanA jalathI bhIMjAyela vasavALI rAjImatI paNa jalanA upadrava rahita sthAnane zodhatAM eka guphAmAM dAkhala thaI, ane te guphAmAM pahelethI dAkhala thayelA rathanemine na jANatAM temaNe potAnAM bhIMjAyelAM vastro sUkavavAne cAre tarapha nAkhyAM. devAMganAonA rUpanI paNa hAMsI karanArA sauMdaryavALI ane sAkSAt kAmadevanI strI jevI atI 2maNIya evI rAjImatIne vastra rahita joI kAmavaza thayelA rathanemi te vakhate potAnuM munipaNuM bhUlI gayA. zrI neminAthathI tiraskAra pAmelo kAmadeva te vairano badalo temanA bhAI rathanemi pAse jANe levA Avyo hoyanI ! evA nIca kAmadeve rathanemine marmamAM haNyA, ane kAmavila banelA rathanemi kulalajjA tathA dhIraja choDI rAjImatIne kahevA lAgyA ke - "kavi suri ! viMda vedaH, zoSyate tapasA tvacA ? / sarvAtmonasaMyoga-yogyaH saumAgyasevadhi: III Agaccha svecchayA bhadre ! kurvahe saphalaM januH / AvAmubhAvapi prAnte, cariSyAvastapovidhim // 2 // " "he sundari ! sarva aMganA bhogasaMyogane yogya ane saubhAgyanA khajAnArUpa evA A tArA anupama dehane tuM tapasyA karI zA mATe zoSAvI nAkhe che ? / / 1 / / mATe he bhadre ! tArI icchAthI tuM ahIM Ava, ApaNe For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 448
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( A HEL RA kalpasUtra bhASAMtara janma saphaLa karIe; ane pachI chevaTanI avasthAmAM ApaNe banne tapavidhi Acarazu" |rA AvAM vacano ja saptama A sAMbhaLI ane rathanemine joI mahAsatI rAjImatIe tatkAla vastro vaDe potAnuM zarIra DhAMkI dIdhu, ane vyAkhyAnam addabhUta vairya dharIne bolI ke - "mahAnubhAva ! ko'yaM te - 'bhilASo narakAdhvana: ? / sarvaM sAvadyamutsRjya, punarvAJchanna lajjase ? // 1 // agandhanakule jAtA-stiryaJco ya bhujaGgamAH / te'pi no vAntamicchanti, tvaM nIca: kiM tato'pyasi ? // 2 // " "he mahAnubhAva! narakanA mArgarUpa Avo nIca abhilASa tame kema karo cho? sarva sAvadya tyajIne pAchA tenI vAMchA karatA tame zuM zaramAtA nathI? 15are ! agaMdhana kulamAM utpanna thayelA sarpo je tiryaMca jAtinA che, teo paNa prANAMta thavA chatAM vamelAne pAchuM icchatA nathI, to zuM tame te tiryacothI paNa nIca cho? I'ro tame jANo cho ke tamArA bhrAtAe mane vamana karI dIdhelI che, chatAM mAro upabhoga karavAne icchatAM tamone kAMI vicAra na Avyo? rathanemi ! samajo samajo, mahA bhAgyayoge maLelA A munivratanuM bhAna na bhUlo". ityAdi vAkyo vaDe rAjImatIe pratibodhita karelA mahAmuni rathanemi pAchA zubha dhyAnamAM sthira thayA, ane zrI neminAtha prabhu pAse prAyazcita AlocI tIvra tapa tapI mokSe gayA. rAjImatI paNa vizuddha bhAvathI dIkSA ArAdhI aMte mokSazayA para caDyAM, ane ghaNA kAlathI prArthita 449 For Private and Personal Use Only
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kenda www.kobatirth.org Atene Shri Kailassagersuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara uipI evA zrIneminAthanA zAzvatA saMyogane pAmyAM. mahAsatI zrIrAjImatI cAraso varasa gRhavAsamAM rahyA, eka saptama varasa chadmasthapaNAmAM rahyAM, ane pAMcaso varasa kevaliparyAya pALI mokSe gayAM ||174o. vyAkhyAnam (3rako ne riphlemisa) aham zrIariSTanemi prabhune (udyarasa TIT) aDhAra gaNa (umaTyArasa TharA dulyA) ane aDhAra gaNadharo hatA I/17pI. (3rako je rimiksa) ahaMnuM zrIariSTanemine (uttapamovaB) varadatta vigere (3Irasa samAsahasI) aDhAra hajAra sAdhuo hatA, (3osiyA samAsaMpayA dulyA) prabhune sAdhuonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI ll176ll (3mAro je rimirasa) aham zrIariSTanemine (3MMvizvapAmovA3) Arya evI yakSiNI | vigere (vattAtIse jhiyAsahasa) cAlIza hajAra AryAo eTale sAdhvIo hatI, ( 3siyA 3MyAsaMpathI durthI) prabhune sAdhvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI /177ll (3ra rimira) ahaMnuM zrIariSTanemine (naMdrAmovALa samovAsa) naMda vigere zrAvako ( sacasahissI 33ttara sahasa) eka lAkha ane ogaNotera hajAra hatA, (3osiyA ja samovAsaTIOf saMpA sutya) prabhune zrAvakonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI /178. 450 For Private and Personal Use Only
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nI ka kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam ( 33o rimiksa) ahaMnuM zrIariSTanemine (madAsundrayApAmovastrApajI mahAsuvratA vigere (samovariyA) zrAvikAo tiAi sayasAdo chattIsaM 2 sadasa) traNa lAkha ane chatrIsa hajAra hatI, (3osiyA samavAsiyA saMpathI hatyA) prabhune zrAvikAonI utkRSTa saMpadA ATalI thaIl/179I. (3ro rimirasa) ahaMnuM zrIariSTanemine (uttara tathA rasaputrI) cAraso caudapUrvI hatA. kevA? (3nA visiMhAsA) pote asarvajJa hovA chatAM sarvajJa sadeza, (savarattivAnuM) akArAdi sarva akSaronA saMyogone jANavAvALA, (gAva-saMpayA suthA) yAvatu-sarvajJa peThe sAcI prarUpaNA karanArA, AvA prakAranA cAraso caudapUrvI hatA. prabhune caudapUrvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI. (patrarasa sayA nALaof) ahaMnuM zrIariSTanemine paMdaraso avadhijJAnIonI saMpadA thaI, (pattarasa sayA revananALaor) paMdaraso kevalajJAnIonI saMpadA thaI, (junnarasa sayA veviyA) paMdaraso vaikriyalabdhivALA munionI saMpadA thaI, (2sa sA viDanama) eka hajAra vipulamati-mana:paryavajJAnIonI saMpadA thaI, (3 sathA vA) AThaso vAdI munionI saMpadA thaI, (sotasa sayA 3puttarovavAthaor) ane anuttaravimAnamAM utpanna thanArA solaso munionI utkRSTa saMpadA thaI. (pattarasa samAsayA siddhA) zrIariSTanemi prabhunA 451 For Private and Personal Use Only
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TE ji] kalpasUtra bhASAMtara paMdaraso sAdhuo mukti pAmyA, (tasaM 3jhathI sAruM siddhArDa) ane trIsa so eTale traNa hajAra sAdhvIo saptama hitI mukti pAmI I/180 vyAkhyAnam (3maraDo rimirasa) ahaMnuM zrIariSTanemine (vidA kaoNMtarADamUkI dulyA) be prakAranI aMtakRbhUmi | thaI. eTale zrI neminAtha prabhunA zAsanamAM mokSagAmIone mokSe javAnA kAlanI maryAdA be prakAre thaI. (te nahIM) te A pramANe - (guNavaMtarADabhUmI ja rayAyaMtIbhUmI ya) yugAMtakRbhUmi ane paryAyAMtakRbhUmi. yuga eTale guru ziSya praziSyAdi kramasara vartatA paTTadhara puruSo, teo vaDe amita-maryAdita je mokSagAmIono mokSe javAno kAla, te yugAMtakRbhUmi kahevAya. paryAya eTale prabhuno kevalipaNAno kAla, tene AzrayIne je mokSagAmIono mokSe javAno kAla, te paryAyAMtakRbhUmi kahevAya. (gAva 38mAdo risaguIBo gutAmU) zrIneminAtha prabhunA AThamA puruSayuga sudhI yugAMtakRbhUmi thaI, eTale prabhuthI AraMbhI temanA paTTadhara AThamA puruSa sudhI mokSamArga cAlu rahyo. have paryAyAntakRbhUmi kahe che - (suvAsariyA, saMtavANI) be varasa sudhInA kevalipaNAnA paryAyavALA zrIneminAtha prabhu thayA bAda koI kevalIe saMsArano aMta karyo, pI. eTale zrIneminAtha prabhune kevalajJAna utpanna thayA pachI be varase mokSamArga cAlu thayo 181 452 For Private and Personal Use Only
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara ZR www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (tenuM vAnenuM tenuM samapAM) te kAle ane te samaye (garajJA nemI) arhan zrIariSTanemi (tiLi vAsasayADuM) traNaso varasa sudhI (vRkmAravAsama) kumArAvasthAmAM (vasittA) rahIne, (23ppanna rAviyADuM) copana divasa sudhI (imatyapariyAya pALittA) chadmastha paryAya pALIne, (temULArUM satta vAsasayADuM) deze UNA sAtaso varasa sudhI eTale copana divasa ochA sAtaso varasa sudhI (veSvanipariyAruM pALittA) kevaliparyAya pALIne, (pattipukhkhArUM satta vAsasADuM) ekaMdara paripUrNa sAtaso varasa sudhI (sAmaLIyAyaM pALittA) cAritraparyAya pALIne, (pAM vAsasahassuM savAgyuM pAnatA) sarva maLI kula eka hajAra varasa sudhI potAnuM sarva AyuSya pUrNa karIne, (Ine vebiggA-ya-nAma-nutte) vedanIya, Ayu, nAma ane gotra e cA2 bhavopagrAhI karmo kSINa thatAM (mIse goSvinI) A avasarpiNImAM (dUsamasusamA samANu vastuvidaMtA) duSamasuSamA nAmano cotho Aro ghaNo kharo gayA bAda (ne se zimhAnuM patye mAse) je A grISmakAlano cotho mahino, (attame pavacce sAsAhasuddhe) AThamuM pakhavADIyuM, eTale (tassa N JAsAnamudrassa amapIvae aaN) asADa stand mAsanA zukla pakhavADIyAnI AThamanI tithine viSe (bi gitasenasirasi) giranAra parvatanA zikhara upara (vaMtlRi innIserdi gaLArasarlR saddhi) pAMcaso chatrIsa sAdhuo sAthe zrI neminAtha prabhu (mAsiLaM matteLe pALAM) nirjala mAsakSapaNa tapa yukta thaI, cittAnavaprajJeLa noLamuvALuM) citrA nakSatramAM For Private and Personal Use Only thI paNa saptamaM vyAkhyAnam 453
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Shri Kailassagersuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara saptama karI vyAkhyAnamu candrano yoga prApta thatAM puttAvAna samasa) madhyarAtrine viSe ( neggA) padmAsane beThA thakA (vArtA) kAladharma pAmyA, (gAva-savaduvrappaNI) yAvat-sarvadu:khathI mukta thayA II18rI | (saro rinemarasa tripAyarasa gAva-savakuvarIbArasa) kALadharma pAmelA yAvat sarvaduHkhathI mukta thayelA evA ardhanuM zrIariSTaneminA nirvANakAlathI (13rAsIruM vAsasadasAr3a viDatA) corAsI hajAra varasa vyatIta thayAM. (paMpAsIsa vAsasahasarasa) paMcAsImAM hajAra varasanAM paNa (nava vAsasayAruM vivaMtA) navaso varasa vyatIta thayAM. (rasamasa ya vAsasarasa) ane paMcAsImA hajAranA dasamA sekAno (3mAM sI saMvarAtre ) A eMzImo saMvatsarakAla jAya che. eTale zrIneminAtha prabhunA nirvANa pachI corAzI hajAra navaso eMsIme varase zrIkalpasUtra pustakArUDha thayuM athavA vaMcAyuM. kemake-zrIneminAtha prabhunA nirvANa pachI corAzI hajAra varase zrI mahAvIra prabhunuM nirvANa thayuM, ane zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI navaso eMzIme varase pustakavAcanAdi thayuM /183 zrI neminAthavaritre samApta . have granthavistAranA bhayathI pachInA anukrame zrIneminAthathI zarU karI zrI ajitanAtha sudhInA jinezvaronA phakta AMtarAnA kAlanuM pramANa kahe che - 454 For Private and Personal Use Only
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnanuM (marasa je raddo vAtAyarasa vAva savaduaudI) kALadharma pAmelA yAvat sarva duHkhathI mukta thayelA ahaMnuM zrInaminAthanA nirvANakAlathI (vaMda vAsasayasahasAruM varAsIra vAsasahassAruM nava vAsasathANuM vivaMtA pAMca lAkha corAzI hajAra ane navaso varasa vyatIta thayAM. (tasamarasa 5 vAsasayasa) ane | paMcAsImA hajAranA dasamA saikAno (the nIme saMvare rAtre 9) A eMzImo saMvatsarakAla jAya che. eTale zrInaminAthanA nirvANa pachI pAMca lAkha varase zrIneminAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (21) 184ll (munisuvrayarasa ja karo nAva saMvarapaTTIpAsa) sarva duHkhathI mukta ardhanuM zrImunisuvratanA nirvANakAlathI (vArasa vAsasayasahasAruM vaDarAsIruM vAsasarasAruM nava vAsasayAruM vivaMtA) agIyAra lAkha corAzI hajAra ane navaso varasa vyatIta thayAM. (samasa 4 vAsasayarasa) ane dasamA saikAno (3 3sI saMvachare rAtre 176) A eMzImo saMvatsarakAla jAya che. eTale zrImunisuvratanA nirvANa pachI cha 1. zrImunisuvratanA nirvANa pachI cha lAkha varase zrInaminAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI pAMca lAkha corAsI hajAra varase zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, ane tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM. ahIM zrImunisuvratanA nirvANathI pustakavAcanAdinA AMtarAnA varasanI ekaMdara kula saMkhyA gaNatAM agIyAra lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varasa thayAM, te kula saMkhyA sUtrakAre darzAvI che. AvI rIte dareka ThekANe samajI levuM. 455 For Private and Personal Use Only
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam lAkha varase zrInaminAthanuM nirvANa thayuM, tyAra bAda pAMca lAkha corAzI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (20) 18pA (malcira i ? nAva savaluaudIpA) sarva duHkhathI mukta an zrImallinAthanA nirvANakAlathI (5ourTsa vAsasasidasADuM ra3rAsIduM ja vAsasarasAruM nava vAsasayA vivaMtA) pAMsaTha lAkha corAsI hajAra ane navaso varasa vyatIta thayAM. (rasamasa ya vAsasayA) ane dasamA saikAno (3mAM 3 saMvare 6) A eMzImo saMvatsarakAla jAya che. eTale zrImallinAthanA nirvANa pachI copana lAkha varase - zrImunisuvratanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI agIyAra lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (19) I/186o. (3rara v 3ra3ro nAva saMduauhIsa) sarva duHkhathI mukta ahaMnuM zrIaranAthanA nirvANa kAlathI ( vAsasahaste vite) eka hajAra koTi varasa vyatIta thayAM. (se gadA mannirasa) bAkInA kAlano pATha zrImallinAtha peThe samajavo, (te ja artha) ane te A pramANe - (paMpatnivA varAsIruM vAsassAruM vivaMtA) pAMsaTha lAkha ane corAsI hajAra varasa vyatIta thayAM, arthAt zrIaranAthanA nirvANa pachI eka 456 For Private and Personal Use Only
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam hajAra koTi pAMsaTha lAkha ane corAzI hajAra varasa vyatIta thayAM, (tanma samag mahAvIro niq) te samaye zrI mahAvIra nirvANa pAmyA. (ta che tyAra pachI (nava vAsasAruM vivaMtA) navaso varasa vyatIta thayAM, (rasamasa ya vAsasayasa) ane dasamA saikAno (the 3sIne saMvajIre 2Atre ra76) A eMzImo saMvatsara kAla jAya che. (purva 33o gAva ecaMso tAva ralve) A pramANe pAThano krama agADInA sUtromAM paNa zrIzreyAMsanAtha sudhI samajavo. tAtparya ke - zrI aranAthanA nirvANa pachI eka hajAra koTivarase zrImallinAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (18) 187ll (kyusa saTTo nAva sahuvAparIkha) sarvaduHkhathI mukta an zrIkuMthunAthanA nirvANakAlathI (ne gha3mAnavame vite) eka palyopamano cotho bhAga vyatIta thayo. (ddhi 2, sayasahassA sera gaThThA masi ) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIkuMthunAthanA nirvANa pachI eka hajAra koTi varasa nyUna evo eka palyopamano cotho bhAga vyatIta thayo tyAre zrIaranAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI eka hajAra koTi pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi , thayuM (17) li188 457 For Private and Personal Use Only
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (saMtisa aaN gahano nAva savavuvaLajJILasa) sarvaduHkhathI mukta arhan zrIzAMtinAthanA nirvANakAlathI (o 23mA mULe patigovame viste) poNo palyopama vyatIta thayo / (padya ca sersa najJA mahnisa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIzAMtinAthanA nirvANa pachI ardha palyopama vyatIta thayo tyAre zrIkuMthunAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI pA palyopama tathA pAMsaTha lAkha corAsI hajA2 navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (16) 1890 (dhammasa huM rahano nAva savaduppaTTILasa) sarva duHkhathI mukta arhan zrIdharmanAthanA nirvANakAlathI (tiSNi sarovamArUM vinaMtADuM) traNa sAgaropama vyatIta thayAM. (paddhi ca, sersa nanhA mallasa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIdharmanAthanA nirvANa pachI poNo palyopama nyUna traNa sAgaropama vyatIta thayA tyAre zrIzAMtinAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI poNo palyopama tathA pAMsaTha lAkha corAsI hajA2 navaso eMzI varase pustakAvAcanAdi thayuM (15) 190 (gavaMtassa huM AraThano nAva savavuvALaThThILA) sarva duHkhathI mukta arhan zrIanaMtanAthanA nirvANakAlathI (satta sarovamADuM vitADuM) sAta sAgaropama vyatIta thayAM. (patnuM ca, sesaM gaThThA mallisa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIanaMtanAthanA nirvANa pachI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 458
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir VES JchI kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam cAra sAgaropama vyatIta thayA tyAre zrIdharmanAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI traNa sAgaropama tathA pAsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (14) /1915 (vimana vi32dR3o vAva ) sarvaduHkhathI mukta aham zrIvimalanAthanA nirvANakAlathI | (sonasa sAravAruM vitA ) soLa sAgaropama vyatIta thatAM. (pAchardi , sesa nahIM mannirasa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIvimalanAthanA nirvANa pachI nava sAgaropama vyatIta thayA tyAre zrIanaMtanAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI sAta sAgaropama tathA pAsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (13) 19rA (vAsupujharsa ja karo nAva sadudvapadIsa) sarvaduHkhathI mukta ardhanuM zrIvAsupUjayanA - nirvANakAlathI (chAyAtnI sAgarovAnuM vicaMtA) chaMtAlIsa sAgaropama vyatIta thayAM. (vvwa seksa nahI mannarasa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrImallinAtha peThe samajavo. eTale zrIvAsupUjyanA nirvANa pachI trIsa sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrIvimalanAthanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI sola sAgaropama tathA pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (12) 19all 459 For Private and Personal Use Only
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BEN kalpasUtra bhASAMtara (sibbesasa je 3ra3o nAva saLaakharIsa) sarvadu:khathI mukta aham zrIzreyAMsanAthanA saptame nirvANakAlathI tene sArIvasa vite) eka so sAgaropama vyatIta thayAM. (Toor 9, sera mAMdA vyAkhyAna mannirasa) tyAra pachI pAMsaTha lAkha varasa vigere bAkIno pATha zrI mallinAtha peThe samajavo'. eTale zrIzreyAMsanAthanA nirvANa pachI copana sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrIvAsupUjayanuM nirvANa thayuM. tyAra pachI tyAM chetAlIsa sAgaropama tathA pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (11)li194o. | (sIyatra naM 3ThTho nAu satvahIna) sarvadu:khathI mukta aham zrI zItalanAthanA nirvANakAlathI (RTI sArovamahora tivAsa3navamama sadiyavAyAtrAsavAsasahasteTiM NayA vivaMtA) beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADAATha mAsa nyUna eka koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (fma samajI mahAvIro nig3) e samaye zrI mahAvIra prabhu nirvANa pAmyA. (taDavi i i ) tyAra pachI paNa (nava vAsasathA vijratA) navaso varasa vyatIta thayAM, (samasa ya vAsasaksi) ane dasamA saikAno (3ye 3rasI saMvare ane kaccha) A eMzImo saMvatsara kAla jAya che. eTale zrI zItalanAthanA nirvANa pachI so sAgaropama chAsaTha e lAkha ane chavvIsa hajAra varasa nyUna evA eka koTi sAgaropame zrIzreyAMsanAthAnuM nirvANa thayuM, tyAre ja 1. pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM e pATha samajavo. 460 For Private and Personal Use Only
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org 60 (suvidisa aaN garabo gAva savaduppaTThILasa) sarvaduHkhathI mukta arhan zrIsuvidhinAthanA nirvANakAlathI (vasa sAgarovamoDIo vistAno) dasa koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesaM nanhA sIyanasa) bAkIno pATha zrIzItalanAtha peThe samajavo. (taM 2 rUma) ane te A pramANe - (tivAsaandranavamamAsAhiyamAyAtIsavAsasahastehiM LiyA viDvatA phajvAD) zrIsuvidhinAthanA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra traNa va2sa ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa koTi sAgaropama vyatIta thayAM, e samaye zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIsuvidhinAthanA nirvANa pachI nava koTi sAgaropame zrIzItalanAthanuM nirvANa thayuM, tyAra - pachI betAlIsa hajA2 traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA eka koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (9) 1965 2 pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA so sAgaropama chAsaTha lAkha ane chavvIsa hajA2 va2se zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, ane tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (10) 195 1. arthAt zrI zreyAMsanAthanA nirvANa pachI traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA so sAgaropama pAMsaTha lAkha ane corAsI hajA2 varase zrImahAvIranuM nirvANa thayuM. 2. zrIsuvidhinAthanA nirvANa pachI keTalA varasa nyUna evA dasa koTi sAgaropama vyatIta thayAM ? ityAdi pATha. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only saptamaM vyAkhyAnam 461
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir widhamA) M kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamuM adhA (caMdrapada 33o gAva sadupaTTIna) sarvadu:khathI mukta aha7 zrIcandraprabhanA nirvANakAlathI ( sAsarovamohisa viDayaMta) ekaso koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesa nahI sayatarasa) bAkIno pATha zrI zItalanAtha peThe samajavo (te ja che ane te A pramANe - (nivAsa3 navamIsacivAyAtIsavAsasaTaraseTiMgamavA) beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA ekaso koTi sAgaropama vyatIta thayAM, e samaye zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIcandraprabhanA nirvANa pachI nevu koTi sAgaropame zrIsuvidhinAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (8) I/19ii (supAsa 33 nAva sahuvaccapaTIpA) sarvadu:khathI mukta an zrIsupArzvanAthanA nirvANakAlathI (ne sArovodisahaste vite) eka hajAra koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesa naha sIyatna) bAkIno pATha zrIzItalanAtha peThe samajavo. (taM jarU) ane te A pramANe - tivAsa navamI sahiyavAhAtIsavAsasahasteTiM AyA vivaMtA vA) beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA eka hajAra koTi sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrI mahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIpArzvanAthanA. 462 For Private and Personal Use Only
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara nirvANa pachI navaso koTi sAgaropame zrIcandraprabhanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa saptama ane sADA ATha mAsa nyUna evA ekaso koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso vyAkhyAnam eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (7) 198ll (53madira 33o gAva sahuvAparIkha) sarvaduHkhathI mukta aham zrIpadmaprabhanA nirvANakAlathI ||ii (tasa sArovamodisahassA vivaMtA) dasa hajAra koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (se gadA zIyana) bAkIno pATha zrIzItalanAtha peThe samajavo. (te ja rUma) ane te A pramANe - (nivAsa3 navemamAsAyivAyAnIsavAsadaraei ITI kyA) beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa hajAra koTi sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIpadmaprabhanA nirvANa pachI nava hajAra koTi sAgaropame zrIsupArzvanAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA eka hajAra koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (6) I/19lA (sumasa 3 vAva vatvapaTTImarA) sarvaduHkhathI mukta aham zrIsumatinAthanA nirvANakAlathI (ne sIgarovamodisasidise vite) eka lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesa naha sIyatarasa) 463 For Private and Personal Use Only
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam ! hi! thi IRH bAkIno pATha zrI zItalanAtha peThe samajavo. (te ja ru) ane te A pramANe - (tivAsa navamI sacivAyAnIsavArasadarahaMkaLa rUkyArtha) zrIsumatinAthanA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA eka lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIsumatinAthanA nirvANa pachI nevuM hajAra koTi sAgaropame zrIpadmaprabhanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa hajAra koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (5) I20OOaa (miniMdrAsa 33 gAva savakuvapadAsa) sarvaduHkhathI mukta aham zrIabhinaMdananA nirvANakAlathI ( sAsarovamasiyasa vicaMtA) dasalAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesa nadI sIyata) bAkIno pATha zrI zItalanAtha peThe samajavo. (te rUma) ane te A pramANe - tivAsa3/navamamAsahiyevAyAtrAsavAsasahahaM ) zrI abhinaMdananA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrI mahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrI abhinaMdananA nirvANa pachI navalAkha koTi sAgaropame zrIsumatinAthanuM nirvANa dIsa 464 For Private and Personal Use Only
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajA2 traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA eka lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (4) 201 (samavasa huM garano nAva savaruvappaTThILasa) sarvaduHkhathI mukta arhan zrIsaMbhavanAthanA nirvANakAlathI (vIsa sAgarovamohisayasahassA viyaMtA) vIsa lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM, (sesaM nahA sIyanasa) bAkIno pATha zrIzItalanAtha peThe samajavo. (traM ca maM) ane te A pramANe - (tivAsa'ndranavamamAsAyivAyAnIsavAsa-sahasaMhiM jhaLaLyA phajvADyuM) zrIsaMbhavanAthanA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA vIsa lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayA tyAre zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrIsaMbhavanAthanA nirvANa pachI dasa lAkha koTi sAgaropame zrIabhinaMdananuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA dasa lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (3) 202 (maniyasa aaN garado nAva savamukhanILasa) sarvaduHkhathI mukta arhan zrIajitanAthanA nirvANakAlathI (pannAsaM sarovamoDisayasahassA vizrvavaMtA) pacAsa lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnamu 465
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam | (sesaMgadA sIyatA) bAkIno pATha zrIzItalanAtha peThe samajavo. (te 2 ) ane te A pramANe - tivAsanavamImAMsAdiyavAyAnIsavAsa-sardi DrI) zrI ajitanAthanA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa pachI ane sADA ATha mAsa nyUna evA pacAsa lAkha koTi sAgaropama vyatIta thayAM tyAre zrImahAvIra nirvANa pAmyA ityAdi. eTale zrI ajitanAthanA nirvANa pachI trIsa lAkha koTi sAgaropame zrIsaMbhavanAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA vIsa lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (2) II - zrI RSabhadevanA nirvANa pachI beMtAlIsa hajAra varasa nyUna evA eka koTAkoTi sAgaropame zrI mahAvIra nirvANa pAmyA. eTale RSabhadevanA nirvANa pachI traNa varasa ane sADA ATha mAsa adhika evA pacAsa lAkha koTi sAgaropame zrIajitanAthanuM nirvANa thayuM, tyAra pachI beMtAlIsa hajAra traNa varasa ane sADA ATha mAsa nyUna evA pacAsa lAkha koTi sAgaropame zrImahAvIranuM nirvANa thayuM, tyAra pachI navaso eMzI varase pustakavAcanAdi thayuM (1) 203ll. have A avasarpiNImAM dharmanA prathama pravartaka hovAthI parama upakArI evA RSabhadevanuM caritra kAMIka vistArathI kahe che - 4EE For Private and Personal Use Only
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara J www.kobatirth.org (tenuM vhAneLa tenuM samAM) te kAle ane te samayane viSe (same khaM annA hoti) kauzalika evA arhan zrIRSabhadeva prabhunAM (23 uttarAsAde gamIpaMpane dhrutyA) cAra kalyANaka uttarASADhA nakSatramAM thayAM, ane pAMcamuM kalyANaka abhijit nakSatramAM thayuM I204 (taM nahA-) te A pramANe - (ttarAsAhi~ pu!, cattA gajma vavavaMte) uttarASADhA nakSatramAM zrIRSabhadeva prabhu sarvArthasiddha nAmanA pAMcamA anuttara mahAvimAnathI cyavyA, cyavIne garbhamAM AvyA. (jJAva-) yAvat RSabhadeva prabhu uttarASADhA nakSatramAM janmyA, temaNe uttarASADhA nakSatramAM dIkSA lIdhI, temane uttarASADhA nakSatramAM kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM, (mamIphaLA pariSivu) ane teo abhijit nakSatramAM nirvANa pAmyA - mokSe gayA II205 // (tenuM aneLuM tenuM samAM) te kAle ane te samaye (same O sahA gesali!) arhan kauzalika RSabhadeva (ne te zimhAnuM patye mAse) je A grISmakAlano cotho mAsa, (sattame vacce-JAsAdavadune) sAtamuM pakhavADIyuM, eTale (tassa nuM JasAtavAsa patnIpavoLa) asADa mAsanA kRSNapakhavADIyAnI cothanI 1. kozalA eTale ayodhyA nagarImAM zrI RSabhadeva prabhu janmyA hatA, tethI kauzalika kahevAyA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne cIlI C saptamaM vyAkhyAnam 467
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org tithine viSe (sanvasiddhAo mahAvimALo tittIsaMsArovadyAo) jyAM devonI sthiti tetrIsa sAgaropamanI che, evA sarvArthasiddha mahAvimAna thakI (sadaMtara thayuM pattA) AMtarA vinA cyavana karIne, (rUdeva naMvUddIne rIve) A ja jaMbudvIpa nAmanA dvIpane viSe (mArade vAse) bharatakSetramAM (vALamUmI) ikSvAku nAmanI bhUmine viSe (nAminagaraska marudevA mAriyA) nAbhi kulakaranI marudevA bhAryAnI kukhane viSe (puvattAvamAnasamayaMsi) madhyarAtrimAM (AhAravavatI!) devasaMbaMdhI AhArano tyAga karIne (jJAva-) yAvat devasaMbaMdhI bhavano tyAga karIne ane devasaMbaMdhI za2I2no tyAga karIne, uttarASADhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (nmattANu vayaMte) garbhapaNe utpanna thayA 206 (same aaN garahA hosaniy) arhan kauzalika zrIRSabhadeva (tijJALovANa Avi dhrutyA) mati, zruta ane avadhi e traNa jJAna sahita hatA. (a nA-) te A pramANe - (caslAmi tti gALa) potAnuM devavimAnamAMthI cyavana thavAnuM hatuM tyAre 'huM devavimAnamAMthI cyavIza' e pramANe zrIRSabhadeva prabhu jANe che. (gAva-) yAvat-'huM cyavuM chuM' e pramANe jANatA nathI, kAraNa ke - vartamAnakAla eka samayano - atisUkSma che. 'huM cyavyo' e pramANe jANe che, je rAtrine viSe zrIRSabhadeva prabhuno jIva marudevInI kukhamAM Avyo, te 1. gujarAtI jeTha vadI cotha. 2. te vakhate gAma, nagara vigere nahotAM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnama 468
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara rAtrie madevamAtA (suvi pAsa) cauda svapna dekhe che. (te naha-) te A pramANe - (Aya-vasahR0 gaNiI) F saptama gaja, vRSabha vigere cauda svapna saMbaMdhI gAthA kahevI. (sarva taheva) ahIM zrImahAvIrasvAmInA saMbaMdhamAM phiTa vyAkhyAnama AvelA pATha pramANe badhuM samajavuM. (nava) paraMtu vizeSa eTalo ke - (paDhamaM same mude rRtaM pAsa) zrImarudevI mAtA pahele svapna potAnA mukhamAM praveza karatA vRSabhane dekhe che, (seso bIjA tIrthakaronI mAtAo pahele svapna hAthIne dekhe che, ane zrImahAvIra prabhunI mAtAe to pahele svapna siMha dekhyo hato. marudevI te cauda svapna dekhIne jAgyAM, (namavumana risa sADa) nAbhikulakarane te svapna kahI saMbhaLAvyAM (suvi pati natyi) te vakhate svapna pAThaka nahotA, (namavunnAro sayameva vAre) tethI nAbhikulakara pote ja te svapnonAM phala kahe che 20cchA (tejI temAM samagor) te kAle ane te samaye (3me je sarA zrotti) ardhanuM kauzalika zrI RSabhadeva janmyA. marudevA mAtAe prabhune kyAre janma Apyo? te kahe che - (2 se jiphA me mAse) je A grISmakAlano pahelo mAsa (padane prava-cittavadune) paheluM pakhavADIyuM, eTale (tasa i cittavadura gamI ) caitramAsanA kRSNa pakhavADIyAnI 'AThamanI tithine viSe (navArda mAsAmAM vaghuparipuugTor) 1, gujarAtI - phAgaNa vadI AThamanI tithine viSe. 469 For Private and Personal Use Only
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharva Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam nava mAsa barAbara saMpUrNa ( mA rAriyA) ane upara sADA sAta divasa gayA bAda (gAva-mAsAhaiiM navatte rogamuvAmA) yAvatu-madhyarAtrine viSe uttarASADhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (kAro) ArogyavALI eTale jarA paNa pIDA rahita evI te marudevI mAtAe (kAro sAthaM pAya) Arogya eTale abAdhA rahita evA putrano janma Apyo 208. (veva sarva) ahIM te ja pramANe sarva kahevuM. eTale zrI RSabhadevaprabhuno janma thatAM chappana diimArIonuM AvavuM, cosaTha indroe maLI prabhuno janmAbhiSeka karavo, vigere badhuM zrImahAvIra prabhunI peThe samajavuM. (nAva sevA tema ja vasudaravA vahiMsu) yAvat devo ane devIoe vasudhArAnI vRSTi karI. (se tadeva vArasoha-mAjIpuchavaddha-suvamaya-ririka kUvanne sarva mALiyatna) vaLI kedakhAnAnI zuddhi che karavI, eTale kedakhAnAmAMthI kedIone mukta karavA; mAna-unmAnanI vRddhi karavI-mApano vadhAro karavo; jakAta mApha karavI vigere kAryo karavA; kulamaryAdA pALavI; tathA dhoMsarA uMcA karAvavA, eTale kheDavuM, gADI hAMkavI pramukha AraMbhanAM kAryo baMdha rakhAvavAM; ityAdi adhikAra choDI daIne bAkInuM badhuM te ja pramANe kahevuM, eTale zrI mahAvIra svAmInA saMbaMdhamAM AvelA pATha mujaba samajavuM. 1. kemake te vakhate kedakhAnuM vyApArapravRtti vigere nahotu. 47) For Private and Personal Use Only
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org devalokathI cyavI marudevInI kukhathI janmelA zrIRSabhadeva prabhu adbhuta svarUpavALA hatA. aneka deva-devIthI parivarelA ane sakala guNo vaDe te yugalika manuSyothI parama utkRSTa evA prabhu anukrame vadhavA lAgyA. bAlyAvasthAmAM prabhune jyAre AhAranI abhilASA thatI tyAre deve saMkramAvelA amRtanA rasavALA aMguThAne prabhu mukhamAM nAkhatA, evI rIte bIjA tIrthaMkaro paNa bAlyAvasthAmAM AhAranI abhilASA thatAM deve saMkramAvelA amRtanA rasavALA aMguThAne potAnA mukhamAM nAkhe che, ane bAlyAvasthA vyatIta thatAM teo agnithI pakAvelA AhAranuM bhojana kare che; paNa zrIRSabhadeve to dIkSA lIdhI tyAM sudhI devoe ANelAM uttarakurukSetranAM kalpavRkSanAM phaLonuM bhojana karyuM hatuM. have prabhunI ummara eka varasathI kAMIka ochI hatI tyAre "prathama tIrthaMkaranA vaMzanI sthApanA karavI e zakrano AcAra che" ema vicArI; tathA 'svAmI pAse khAlI hAthe kema jAuM ?' ema vicArI zakrendra eka moTI ikSuyaSTi' laIne nAbhikulakaranA khoLAmAM beThelA prabhu pAse AvIne ubhA rahyA, ikSuyaSTi dekhI harSita vadanavAlA prabhue potAno hAtha lAMbo karyo, tyAre svAmInA bhAvane jANanAra indre prabhune praNAma karI 'Apa ikSu khAzo ?' ema kahI bheTaNAnI peThe te ikSu-latA svAmIne arpaNa karI. tyAra pachI "prabhune ikSuno 1. zeraDIno sAMTho. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnama 471
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara abhilASa thavAthI temano vaMza "ikvAku' nAmano thAo, tathA temanA pUrvajone ikSuno abhilASa thavAthI A saptama temanuM gotra 'kAzyapa' nAmanuM thAo" ema kahI zakrendra prabhunA vaMzanI sthApanA karI. have bAlyAvasthAvAlA vyAkhyAnam koI yugalane eTale joDalAne tenAM mAtA-pitA tADavRkSa nIce mUkI krIDA karavAne jarA dUra gayAM. daivayoge te tADavRkSanuM moTuM phala te joDalAmAMnA bAlaka upara paDayuM, tethI te bAlaka mRtyu pAmyo. A akAlamaraNa prathama ja thayuM. have te joDalAnAM mAtA-pitA krIDA karIne tADavRkSa nIce AvyAM, ane joDalAmAMthI bAlakane mRtyu pAmelo jANI bAlikAne tyAMthI laI jaI ucheravA lAgyA, ane teNInuM sunaMdA nAma pADyuM. thoDA divase sunaMdAnAM mAtA-pitA maraNa pAmyAM, tyAre vanadevI peThe utkRSTa svarUpavatI sunaMdA vanamAM ekalI bhamavA | lAgI. te suMdara strIne joI yugalIyAo teNIne nAbhikulakara pAse lAvyA. nAbhirAjAe paNa "A sunaMdA hi nAmanI manohara kanyA RSabhadevanI patnI thaze" ema lokone jaNAvI teNIne potAnI pAse rAkhI. have sunaMdA ane 1sumaMgalAnI sAthe vRddhi pAmatA prabhu yauvanavaya pAmyA, te vakhate "prathama tIrthaMkarano vivAha karavo e amAro AcAra che" ema vicArI karoDo deva-devIothI parivarelo indra prabhu pAse Avyo, ane vivAha AraMbhyo. prabhunuM vara saMbaMdhI kArya indra pote tathA devoe karyuM, ane banne kanyAnuM vadhUsaMbaMdhI kArya 1, chokaro ane kanyAne 472 For Private and Personal Use Only
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org Q.'' devIoe karyuM tyAra pachI te banne strIo sAthe bhoga bhogavatA prabhune cha lAkha pUrva lAkha pUrva vyatIta thayAM tyAre sumaMgalAe bharata ane brAhmIrUpa yugalane janma Apyo, tathA sunaMdAe bAhubali ane suMdarIrUpa yugalane janma Apyo. tyAra pachI sumaMgalAe anukrame ogaNapacAsa putrayugalane janma Apyo 20aa (same aaN arajJA josanni! savayutte N) arhan kauzalika zrIRSabhadeva kAzyapagotranA hatA. (tasa naM paMca nAdhiA vamAhiSnatti) temanAM pAMca nAma thayAM che; (te jJajJA-) te A pramANe - (3same ! vA) RSabhadeva1, (paDhamarAyA ph ) prathama rAjA 2; (paDhamivadrAreD vA) prathama bhikSAca2 3, (padmamanine rU vA) prathama jina 4, (patitvare haiM vA) ane prathama tIrthaMkara 5. zrIRSabhadeva prabhu prathama rAjA kahevAyA, te A pramANe - pahelAM yugalIyAo ghaNA ja sarala hatA, tethI teomAM vivAda thato nahi. paNa kAlanA prabhAvathI teomAM anukrame kaSAya vadhavA lAgyo, ane teo paraspara vivAda karavA lAgyA; tethI vimalavAhana nAmanA pahelA kulakara ane cakSuSmAn nAmanA bIjA kulakaranA vakhatamAM hakArarUpa daMDanIti thaI. te vakhate je yugalIyo aparAdha karato, tene te hakArarUpa daMDanItithI zikSA karavAmAM AvatI. jema samudranI bharatInuM jala maryAdAne 1. prabhu janmyA tyAM sudhI yugalikapravRtti hovAthI sumaMgalAno janma paNa prabhu sAthe thayo hato. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only saptamaM vyAkhyAnam 473
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailassagarsuri Gyanmandir TAE kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam ullaMghe nahi, tema hakAra zabdathI zikSA karelA yugalIyA tenI maryAdA ullaMghatA nahi. tyAra pachI anukrame vadhAre paDato kAla Avato gayo, tethI yazasvI nAmanA trIjA kulakara ane abhicaMdra nAmanA cothA kulakaranA vakhatamAM yugalIyAo te hakArarUpa daMDanItinuM ullaMghana karavA lAgyA. tethI te trIjA ane cothA kulakaranA vakhatamAM thoDo aparAdha thatAM hakArarUpa daMDanIti ane moTo aparAdha thatAM makArarUpa daMDanIti thaI. tyAra pachI tethI paNa vadhAre paDato kAla Avyo, ane yugalIyAo te banne daMDanItine gaNakAravA na lAgyA, tethI prasenajituM nAmanA pAMcamA kulakara marudevA nAmanA chaThA kulakara ane nAbhi nAmanA sAtamA kulakaranA vakhatamAM alpa aparAdha thatAM hakArarUpa daMDanIti, madhyama aparAdha thatAM makAra daMDanIti, ane utkRSTa aparAdha thatAM dhikkArarUpa daMDanIti thaI. nAbhi kulakara yugalIyAono aparAdha thatAM temane e traNe daMDanIti vaDe zikSA karatA. paranuM paDatA kAlanA prabhAvathI yugalIyAomAM krodhAdi kaSAyo adhika vadhavA lAgyA, tethI teo e traNe daMDanItinuM ullaMghana karavA lAgyA. divase divase aparAdho vadhavA lAgyA, tethI yugalIyAoe ekkA thaI prabhune jJAnAdi guNo vaDe adhika jANI temane te hakIkata nivedana karI. prabhue kahyuM ke - "lokamAM jeo maryAdAnuM ullaMghana kare che temane zikSA karanAra rAjA hoya che, ane te rAjA abhiSeka karelo tathA pradhAna vigerethI parivarelo hoya che". A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI yugalIyA bolyA ke - "amAro paNa Avo ja rAjA ho'. prabhue kahyuM ke - 'tame nAbhikulakara pAse jaI temanI pAse tevA rAjAnI mAgaNI karo'. tyAra pachI yugalIyAoe 474 For Private and Personal Use Only
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir WE kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu. pathA A nAbhikulakara pAse jaI rAjAnI mAgaNI karI, tyAre nAbhikulakare kahyuM ke - "tamAro rAjA RSabha ja thAo. te sAMbhaLI harSa pAmelA yugalIyAo prabhu pAse jaI te hakIkata nivedana karI prabhuno rAjyAbhiSeka karavA mATe pANI levA sAru sarovara tarapha gayA. A vakhate zakrendranuM siMhAsana kaMpyuM, te avadhijJAnathI prabhuno rAjayAbhiSeka jANI ane prathama tIrthakarane rAjyAbhiSeka karavAno potAno AcAra jANI turata devo sahita prabhu pAse AvyA. pachI te saudharmendra suvarNanI vedikA karI te upara siMhAsana sthApyuM, ane devoe lAvelA tIrthajala vaDe prabhune snAna karAvyuM. pachI teNe prabhune divya vastro paherAvyAM, ane yogya sthaLe ratnanA alaMkAro tathA mastaka upara mugaTa paherAvI prabhuno rAjyAbhiSeka karyo. eTalAmAM yugalIyA kamalanA patramAM jala laIne AvyA, teo prabhune divya vastro ane AbhUSaNothI alaMkRta thaI siMhAsana para beThelA dekhI vismaya pAmyA. divya vastro ane AbhUSaNothI alaMkRta thayelA svAmInA mastaka upara jala nAkhavuM na ghaTe" ema kSaNavAra vicAra karIne teoe prabhunA caraNa upara te jala nAkhyuM. te dekhI saMtuSTa thayelA indravicAryuM ke - "aho ! A manuSyo vinIta eTale vinayavALA che' ema vicArI teNe kuberane AjJA karI ke - "ahIM bAra yojana lAMbI ane nava yojana pahoLI evI vinItA nagarI banAvo, e pramANe kuberane AjJA karI indra potAne sthAne gayo. indranI AjJA mujaba kubere bAra yojana lAMbI ane nava yojana vistAravALI, ratna ane suvarNamaya havelIonI paMktithI tathA pharatA killAthI suzobhita evI vinItA nagarI vasAvI. 475 For Private and Personal Use Only
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra WOLENN www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka kalpasUtra bhASAMtara sarva rAjAomAM prathama rAjA zrI RSabhadeva prabhu potAnA saMtAnanI peThe prajAnuM pAlana karavA lAgyA, saptama tathA uMcI jAtanA ghoDA, hAthI, baLada ane gAyo vigereno saMgraha karyo. vaLI ugra, bhoga, rAjanya ane vyAkhyAnanuM kSatriyarUpa cAra kula sthApyAM; teomAM jeo ugra daMDa karanArA hatA teone ugrakulamAM sthApyA, te | ArakSakasthAnIya eTale koTavAla pramukha jANavA. jeo bhogane yogya hatA temane bhogakulamAM sthApyA, te gurusthAnIya jANavA. jeo samAna vayavALA hatA temane rAjanyakulamAM sthApyA, te mitra-sthAnIya jANavA. [la ane bAkInA pradhAna prajAlokane kSatriyakulamAM sthApyA. - have kAlanI uttarottara hAnithI zrI RSabhadeva prabhunA vakhatamAM kalpavRkSanAM phaLo maLatAM nahotAM, tethI jeo avAkuvaMzanA hatA teo zeraDI khAtA, tathA bIjAo prAyaH vRkSonAM patra, puSpa ane phalAdi khAtA. vaLI te vakhate agni na hovAthI teo cokhA vagere dhAnya kAcuM khAtA, parantu kAlanA prabhAvathI te na pacavAthI thoDuM thoDuM khAvA lAgyA. te paNa na pacavAthI teo prabhunA kahevA pramANe cokhA pramukha dhAnyane hAthathI masaLIne tenAM photarAM kADhI nAkhIne khAvA lAgyA. te paNa na pacavAthI teo prabhunA kahevA pramANe dhAnyane hAthathI masaLIne tenAM photarAM kADhI nAkhI pAMdaDAnA paDIyAmAM jalathI bhIMjAvIne khAvA lAgyA. te paNa na pacavAthI teo pUrvokta vidhi pramANe dhAnyane jalathI bhIMjAvI keTalIka vakhata mUThImAM garamI lAge tema rAkhI pachI khAvA lAgyA. te paNa na pacavAthI pUrvokta vidhi pramANe dhAnyane jalathI bhIMjAvI keTaloka | vakhata kAMkhamAM garamI lAge tema rAkhI pachI khAvA lAgyA. A pramANe dhAnyane pacAvavA teo ghaNA ghaNA 476 For Private and Personal Use Only
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir % kalpasUtra bhASAMtara 2i upAyo karavA lAgyA. have evAmAM eka vakhate vRkSo ghasAvAthI navIna agni utpanna thayo, ane tRNa- 2i saptama kASThAdikane bALatAM te agninI javALAo vadhavA lAgI. koI paNa vakhata na dekhelA te agnine joI vyAkhyAnamu vismita thayelA yugalIyAoe navIna ratnanI buddhithI tene grahaNa karavAne hAtha lAMbA karyA, paNa ulaTA nuM teo baLavA lAgyA. agnithI hAthe dAjhelA teoe bhayabhIta thaI prabhu pAse AvI te vAta jaNAvI. prabhue agninI utpatti jANI teone kahyuM ke - "he yugaliko ! e agni utpanna thayo che; mATe have tame || te agnimAM cokhA vigere dhAnya sthApana karIne pachI khAo, jethI te dhAnya tamone sukhethI pacaze". A pramANe prabhunAM vacano sAMbhaLI ajIrNathI kaMTALelA teo harSa pAmyA, paNa pakAvavAno abhyAsa na hovAthI upAyane barobara rIte na jANatA evA teo cokhA vigere dhAnyane agnimAM nAkhI kalpavRkSa pAsethI jema phaLo mAgatA hatA tema agni pAsethI te dhAnya mAgavA lAgyA ! parantu agnithI te badhu dhAnya taddana baLI | gayeluM joIne "are ! A pApAtmA to vetAlanI peThe atRpta ja rahyo chato pote ja badhuM khAI jAya che, ApaNane kAMI paNa pAchuM Apato nathI, mATe teno A aparAdha svAmIne kahI tene zikSA karAvazuM" A pramANe bolatA chatA ane agnine zikSA karAvavAnI buddhivALA te bholA manuSyo prabhu pAse javAne cAlyA. teo rastAmAM cAlatAM prabhune hAthI upara besIne sAmA AvatA joI prabhune yathAsthita hakIkata nivedana karatA bolyA ke - "he svAmin ! e agni to nAkhelA samagra dhAnyane koI peTabharAnI peThe bhUkhALavo thaI che ekalo ja khAI jAya che!, amane kAMI paNa pAchuM Apato nathI". prabhue kahyuM ke - "tamAre vAsaNa vigerenA 477 For Private and Personal Use Only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara vyavadhAna vaDe dhAnyane agni upara pakAvavuM joIe, vAsaNane agni upara rAkhI temAM dhAnyane pakAvI pachI saptame bhakSaNa karo". ema kahIne te vakhate prabhue yugaliko pAse ja bhInI mATIno piMDa maMgAvyo. te piMDane vyAkhyAnam hAthInA kuMbhasthala upara mUkAvI mahAvata pAse tenuM vAsaNa banAvarAvIne prabhue paheluM kuMbhAranuM 'zilpa pragaTa karyuM. pachI teone prabhue kahyuM ke - "AvI rIte bIjAM paNa pAtro banAvo, ane tene agni upara rAkhI temAM dhAnyone pakAvI pachI bhakSaNa karo'. prabhue batAvelI kalAne barobara dhyAnamAM laIne yugalIyAo yathA te pramANe vAsaNa banAvavA lAgyA, evI rIte pahelI kuMbhAranI kalA pravartI. tyAra pachI prabhue luhAranI, citArAnI, vaNakaranI ane nApitanI kalArUpa cAra kalAo pragaTa karI. A pAMca mUla zilponA pratyekanA - vIsa bheda thavAthI eka so zilpo thayAM. (3me je na zoti) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadeva prabhu (9) sarva kalAomAM kuzala hatA vaLI prabhu kevA ? - ( pa) karelI hitakara pratijJAno samyaka prakAre nirvAha karanArA, (ra) atyaMta suMdara rUpavALA, (35tnIne) sarva prakAranA guNothI yukta banelA, athavA indriyone kAbumAM rAkhanArA, (ma) sarala prakRtivALA, (vi) ane vaDIlono vinaya karanArA hatA. AvA prakAranA vizeSaNothI vibhUSita prabhu (vIsa puLasIsadasA) vIsa lAkha pUrva sudhI (mAravAsamatte vasa) kumAra avasthAnI 1. kalA. 2. vALaMdanI. 3. kalAonA. 478 For Private and Personal Use Only
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara aNI 1 madhyamAM rahyA. (sattA) vIsa lAkha pUrva sudhI kumAra avasthAmAM rahIne tyAra pachI (teDhiputrasasidarasAruM saptama tresaTha lAkha pUrva sudhI (MvAsamo vasa) rAjaya avasthAnI madhyamAM rahyA. (teDhi visayasadasAruM kAma vyAkhyAnanuM MvAsamatte samAja ane tresaTha lAkha pUrva sudhI rAjaya avasthAmAM rahetA chatA zrI RSabhadeva prabhue (hADyo nathaMdAro sa33pannavasArano vAvara vannA) lekhanakalA che Adi jeomAM, gaNita che pradhAna jeomAM, ane zakunaruta eTale pakSInI bhASA jANavAnI kalA che aMte jeomAM evI puruSanI bahoMtera kalAono; (vaDaddha mahilA) tathA strIonI cosaTha kalAono upadeza karyo, eTale te kalAo zIkhavI. (sikhasathe ja mA') vaLI karmo eTale kRSi-vANijyAdi jIvananA upAyonI madhyamAM kuMbhAra vigerenAM pUrve kahela so zilpono prabhue upadeza karyo eTale zIkhavyAM. AcAryanA upadeza vagara utpanna thayela te karma, ane AcAryanA upadezathI thayela te zilpa samajavAM; A pramANe karmo ane zilpamAM taphAvata che. karma to anukrame potAnI meLe ja utpanna thayAM che, prabhue to so zilpo ja zIkhavyAM che. vi pAhiyA, risa) A pramANe puruSanI bahotera kalAo, strIonI cosaTha kalAo, ane so zilpo, e traNa vastuno prabhue prajAnA hitane mATe upadeza karyo. puruSanI bahoMtera kalAo A pramANe-lekhana, gaNita, gIta, nRtya, vAgha, paThana, zikSA, jyotiSa, 1. zIkhAmaNa ApavI, zikSA karavI. 479 For Private and Personal Use Only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam mANasa, sAmAjika vikAsa IN chaMda, alaMkAra(c), vyAkaraNa, nirukti, kAvya, kAtyAyana, nighaMTu', gajArohaNa, turagArohaNa, gaja ane ghoDA keLavavAnI kalA, zastrAbhyAsa, rasa6, maMtra, yaMtra, viSa, khanya, gaMdhavAda, prAkRta, saMskRta paizAcika, apabhraMza, smRti", purANa, vidhi, siddhAnta, tarka, vaidaka, veda, Agama, saMhitA, itihAsa, sAmudrika", vijJAna, AcAryakavighA, rasAyaNa, kapaTa, vidyAnuvAda, darzanasaMskAra, dhUrtazaMbalaka, maNikarma, 'tarucikitsA, khecarIkalApa0, amarIkalA, indrajAla, pAtAlasiddhi, yaMtraka, rasavatI, sarvakaraNI, prAsAdalakSaNa", paNa, citropala, lepa0, carmakarma, patracchedya, nakhacchedya, patra parIkSA, vazIkaraNa, kASThaghana, dezabhASA, gAruDa, yogAMga, dhAtukarma, kelividhi, ane zakunarUtara A pramANe puruSanI bahoMtera kalAo jANavI, AmAM lekhana eTale haMsalipi vigere aDhAra jAtanI lipi samajavI, tenuM vidhAna prabhue jamaNe hAthe brAhmIne zIkhavyuM. tathA eka, dasa, so, hajAra, dasa hajAra, lAkha, dasalAkha, karoDa, dasakaroDa, abaja, kharva, nikharva, mahAparma, zaMku, jaladhi, aMtya, madhya ane parAdhe; evI rIte anukrame dasa dasa gaNI saMkhyAvALuM gaNita prabhue DAbe hAthe suMdarIne zIkhavyuM. vaLI prabhue kASThakamaMdirUpa karma bharatane zIkhavyuM, ane puruSAdinAM lakSaNo bAhubaline zIkhavyAM. strIonI cosaTha kalAo A pramANe-nRtya, aucitya, citra, vAritra, 1, zabdakoSa. 2. ghoDA upara caDavAnI kalA, 3. khANa athavA khanIja padArtha oLakhavA. 4. vRkSonA roganuM osaDa banAvavuM. 5, ghara-maMdirAdinuM zubhAzubha lakSaNa jANavuM. 6, jugAra. 7. dhAreluM patra chedavuM. 8. Adara Apavo. 480 For Private and Personal Use Only
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu I[N [ IIll| maMtra, taMtra, ghanavRSTi, phalAvRSTi, saMskRtajalpa, kriyAkalpa, jJAna, vijJAna, daMbha, aMbustaMbhara, gItamAna, tAlamAna, AkAragopana, ArAmaropaNa, kAvyazakti, vakrokti", naralakSaNa, hAthI ane ghoDAnI parIkSA, vAstusiddhi, laghubuddhi, zakunavicAra, dharmAcAra, aMjanayoga, cUrNayoga, gRhidharma, suprasAdanakarma", kanakasiddhi, varNikAvRddhi vAkvATava, karalAghavadeg, lalita-caraNa, tailasurabhitAkaraNa", tyopacAra, gehAcAra, vyAkaraNa, paranirAkaraNa 1, vINAnAda, vitaMDAvAda, aMkasthiti, janAcAra, kuMbhabhrama, sArizrama, ratnamaNibheda, lipipariccheda, vaikriyA, kAmAviSkaraNa 7, dhana, cikurabaMdha, zAlIkhaMDana, mukhamamhana, kathAkathana, kusumasugraMthana, varaveSa, sarvabhASAvizeSa, vANijaya, bhojayadeg, abhidhAnapariNAna, AbhUSaNa yathAsthAna vividha paridhAna, aMtyAkSarikA ane praznapahelikA;ja A pramANe strIonI cosaTha kalAo jANavI. (3risittA) upara mujaba zrI RSabhadeva prabhue puruSanI bahoMtera kalAo, strIonI cosaTha kalAo, ane so zilpo; e traNa vastuono prajAnA hitane mATe upadeza karIne (uttara) potAnA so putrono (jhasa siMga) so rAjyo upara abhiSeka karyo. prabhue bharatane vinItA nagarInuM mukhya rAjya 1. phaLa kheMcavAnI-toDavAnI-kalA. 2. pANI thaMbhAvavuM. 3. bagIco ropavo. 4. tIvra buddhi. 5. khuza karavuM. 6. sauMdaryanI vRddhi. 7. hAthacAlAkI. 8. sugaMdhI tela banAvavuM. 9. keza bAMdhavA. 10. phUla gUMthavA. nA 481 For Private and Personal Use Only
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam ApyuM, bAhubaline bahalIdezamAM takSazilA nagarInuM rAjya ApyuM, ane bAkInA aThANuM putrone judA judA dezo vaheMcI ApyA. prabhunA so putronA nAma A pramANe - bharata, bAhubali, zaMkha, vizvakarmA, vimala, sulakSaNa, amala, citrAMga, khyAtakIrti, varadatta7, sAgara, yazodhara, amara, rathavara, kAmadeva, dhruva, vatsa, naMda, sUra, sunanda9, kuru, aMga, vaMga, kozala, vIra, kaliMga, mAgadha, videha, saMgama, dazArNa, gaMbhIra, vasuvarmA, suvarmA, rASTra, surASTra, buddhikara, vividhakara, suyazA, yaza-kIrti, yazaskara, kIrtikara, sUraNa, brahmasena, vikrAnta, narottama, puruSottama, candrasena, mahAsena, nabha sena, bhAnuv0, sukAMta, puSpayuta, zrIdhara, durgharSa, susumAra, durjaya, ajeyamAna, sudharmA, dharmasena, Anandanadeg, AnaMda, naMda, aparAjita, vizvasena, hariSeNa, jaya, vijaya, vijayaMta, prabhAkara, aridamana", mAna, mahAbAha, dIrghabAhu, megha, sughoSa, vizva, varAha, susena, senApati, kapila", zailavicArI, arijaya, kaMjarabala, jayadeva, nAgadatta, kAzyapa, bala, dhIra, zubhamati, sumati(c), padmanAbha, | siMha, sujAti, saMjaya, sunAbha, naradeva, cittahara, suravara, daDharatha ane prabhaMjana. have rAjyanA dezonAM nAma A pramANe - aMga, vaMga, kaliMga, gauDa, cauDa, karNATa, lATa, saurASTra, kAzamIra, sauvIra, AbhIra, cINa, mahAcINa, gUrjara, baMgAla, zrImAla, nepAla, jahAla, kauzala, mAlava, siMhala, marusthala vigere dezonAM nAma jANavAM. 482 For Private and Personal Use Only
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra . www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara malipittazrI RSabhadeva potAnA so putrone so rAjayo upara sthApana karIne dIkSA levAne tatpara saptama thayA. prabhune dIkSA levAne eka varasa bAkI rahyuM tyAre lokAMtika devoe potAnA zAzvata AcAra pramANe vyAkhyAnam prabhune dIkSAno avasara jaNAvavA vinatI karI, te sUtrakAra kahe che - (punari totirda va dhvahiM ei vaLI jIta eTale avazyapaNe tIrthakarone dIkSAno avasara jaNAvavAno che kalpa eTale AcAra jeono evA brahmalokanivAsI nava prakAranA lokAMtika devo (tahiM gAva vayui tevA prakAranI viziSTa guNavALI, iSTa eTale prabhune vallabha lAge evI, yAvatu hRdayane AlAda upajAvanArI vANI vaDe prabhune abhinaMdatA chatA tathA prabhunI stuti karatA chatA bolyA ke - "he prabhu ! Apa jaya pAmo, jaya pAmo, he bhagavanuM ! Apa bodha pAmo-dIkSA svIkAro, he lokonA nAtha ! sakala jagatanA jIvone hitakara evuM kahI dharmatIrtha pravartAvo (se te veva sarva mALiyad) ityAdi bAkInuM badhuM zrImahAvIra svAmInA saMbaMdhamAM AvelA pATha mujaba kahevuM. prabhue avadhijJAna ane avadhidarzana vaDe potAno dIkSAkAla jANIne vArSikadAna para ApyuM. (gAva sA tApa paramAttA) yAvatu potAnA gotrIyone suvarNAdika dhana bhAge paDatuM vaheMcI ApIne prabhu dIkSA levAne nIkaLyA. zrI RSabhadeva prabhu kyAre dIkSA levAne cAlyA ? te kahe che - (2 se | jihA paDhane mAre) je A grISmakAlano prathama mAsa, (paDhane pava-cittavadutve) paheluM pakhavADIyuM, eTale | 483 For Private and Personal Use Only
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (nA kA Shri Mahavir Jain Aradhana Kenda kalpasUtra bhASAMtara saptama (tarasa je vittajadunarasa samIpa vi) te caitramAsanA kRSNa pakhavADIyAnI AThamanI tithine viSe, visara ne mAro) divasanA pAchalA pahore; (suraMgA viyA) sudarzanA nAmanI pAlakhImAM vyAkhyAnanuM ratnajaDita suvarNanA siMhAsana para pUrvadizA sanmukha beThA chatA (sava-majutha-Dasura risAI samajumamALama) ane devo, manuSyo tathA asuro sahita parSadA eTale lokonA samudAye karIne samyapha NiI prakAre pAchaLa gamana karAtA evA prabhune agADI cAlatAM maMgalapAThako bhATa-cAraNo ane kulanA vaDIla vigere svajano abhinaMdana ApavA lAgyA - ke "he kalyANakAraka! tame jaya pAmo, saMyamarUpa dharmamAM tamone nirvighnapaNuM thAo" ityAdi kahIne kulanA vaDIla vigere svajano jaya jaya zabda bole che. (nAra vidya rAthardI mAM mago nimA) yAvat zrI RSabhadeva prabhu vinItA rAjadhAnInA madhyabhAgamAM thaIne nIkaLe che. ( nijhara) nIkaLIne (jo sityavo jJA) jyAM siddhArthavana nAmanuM udyAna che, (9ova sAvarapAtha) ane jyAM azoka nAmanuM uttama vRkSa che, tene vArApha) tyAM Ave che. (3vA chattA) biko AvIne (3maso varAyavara 3che te uttama azokavRkSa nIce potAnI pAlakhI sthApana karAve che. (nava) thAvat pAlakhI sthApana karAvIne te pAlakhImAMthI nIce utare che. nIce utarIne potAnI meLAe ja AbhUSaNa, mAlA, pramukha alaMkAra utAre che. alaMkAra utArIne (sayameva 13muthi northa ) potAnI meLAe ja 484 For Private and Personal Use Only
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam cAramuSTi loca kare che. prabhue jyAre cAra muSTithI potAnA kezano loca karyo, ane eka muSTi bAkI rahI, tyAre te eka muSTi kezalatA prabhunA suvarNa sarakhA kAMtivAlA khabhA upara laTakatI chatI suvarNanA kalaza upara zobhatI nIlakamalanI mAlA jevI manohara dekhAtI hatI. te eka muSTi kezalatAne joI harSita cittavALA indra prabhune vinaMti karI ke - "he svAmI ! kRpA karI have eTalA keza rahevA do'. AvI rIte zakranA { AgrahathI prabhue teTalA keza rahevA dIdhA. (varittA) A pramANe cAra muSTi loca karIne (chaof i ) nirjala evA chaTha tapa vaDe yukta thayA chatA, (gAsatihiM nava gokAmuvA pavi) uttarASADhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (31//i moja rAtrA riyAne vari purisahahiM saddhiugra, bhoga, rAjanya ane kSatriya kuLanA kaccha, mahAkaccha vigere cAra hajAra puruSo, ke jeoe "jema prabhu karaze tema ame paNa karazuM e pramANe nirNaya karyo hato; teonI sAthe ( relUsamAviA) eka devadUSya vastra grahaNa karIne (muke vattA) kezano loca karavArUpa dravyathI ane krodhAdi dUra karavArUpa bhAvathI muMDa thaIne (ro) gRhavAsa thakI nIkaLI (gari para) aNagArapaNAne eTale sAdhupaNAne pAmyA 211 (3e zrotti) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadeve ( vArasada) dIkSA lIdhA pachI eka 485 For Private and Personal Use Only
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GE 1 W kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam hajAra varasa sudhI (nivuM) hamezAM (vosAW) kAyAnI zuzruSA tyajI dIdhelI hovAthI vosarAvI che kAyA jemaNe evA (citta) ane parISahone sahana karavAthI tyajI dIdhI che zarIra uparanI mamatA jemaNe evA chatA zrI RSabhadeva prabhue je koI upasargo utpanna thayA te upasargone sahana karyA. - dIkSA laIne ghora abhigraho dhAraNa karanArA prabhu prAmAnugrAma vicaravA lAgyA. te vakhate loko atyaMta samRddha hovAthI bhikSA zuM? ane bhikSAcara kevA hoya?" e hakIkata jANatA nahotA. tethI jeoe prabhu sAthe dIkSA lIdhI hatI, teo bhikSA na maLavAthI bhUkha vigerethI pIDita thayA thakA prabhune AhArano upAya pUchavA lAgyA, paNa maunadhArI prabhue kAMI uttara Apyo nahi. tyAre teoe kaccha ane mahAkaccha pAse jaI temane vijJapti karI, teo bolyA ke - "jema tame kAMI jANatA nathI tema ame paNa AhArano vidhi jANatA nathI. ApaNe dIkSA letI vakhate prabhune pahelethI pUchyuM nahi, hAlamAM to prabhu mauna dharIne rahyA che, kAMI javAba na ApatA nathI; ane have AhAra vinA paNa rahI zakAtuM nathI. vaLI bharatanI lajjAthI pAchuM ghera paNa javuM ThIka nathI, mATe vicAra karatAM ApaNe vanavAsa karavo e ja kalyANakArI che". A pramANe kaccha ane mahAkacchanuM kathana teone ThIka jaNAyuM, tethI teo ekasammata thaI prabhunuM ja dhyAna dharatA chatA gaMgAnadIne kAMThe vanamAM rahyA, ane tyAM vRkSo parathI kharI paDelA evA pAkelA phaLa, phUla, pAMdaDAM vigere khAnArA tathA | mastakanA ane dADhI-mUchanA kezane sApha na karatA hovAthI jaTAdhArI tApasa thayA. 486 For Private and Personal Use Only
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 3 www.kobatirth.org jyAre prabhue dIkSA lIdhA pahelAM potAnA sarva putrone judA judA dezamAMnAM rAjya vaheMcI ApyAM hatAM, tyAre kaccha ane mahAkacchanA nami ane vinami nAmanA putro, ke jeone prabhue putro peThe rAkhyA hatA teo kAryaprasaMge dezAntaramAM gayA hatA; tethI rAjyonI vaheMcaNI vakhate hAjara nahotA. have prabhue dIkSA lIdhA pachI teo jyAre dezAMtarathI pAchA AvyA tyAre bharatarAjAe rAjyano thoDo bhAga temane ApavA mAMDyo, paNa tenI avagaNanA karIne teo potAnA pitAnA vacanathI prabhu pAse AvyA. 'prabhu niHsaMga che' ema na jANanArA ane 'ApaNane prabhu ja rAjya Apaze' ema jANanArA teo kAusagga dhyAne rahelA prabhunI sevA ka2vA lAgyA. teo prabhunI samIpa bhAgamAM rahelI dhULane zAMta karavA kamalapatromAM jala lAvI cAre tarapha chAMTatA ane prabhu AgaLa jAnupramANa sugaMdhI puSpo pAtharI paMcAMga praNAma karI 'amone rAjya Apo' e pramANe vinaMti karatA hamezAM prabhunI sevA karatA. eka vakhate dharaNendra bhaktithI prabhune vaMdana ka2vA Avyo. teNe prabhunI sevA karatA tathA prabhu pAse rAjyanI mAgaNI karatA nami ane vinamine joI saMtuSTa thaIne kahyuM ke - "he bhadro ! prabhu to niHsaMga che, mATe tame temanI pAse rAjya na mAgo; prabhunI bhaktithI huM ja tamone rAjya ApIza". e pramANe kahIne dharaNendre temane aDatAlIsa hajAra vidyAo ApI, teomAM gaurI, gAMdhArI, rohiNI ane prajJapti nAmanI cAra mahAvidyA pAThasiddha ApI. tyAra pachI dharaNendre temane kahyuM ke - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne ga saptamaM vyAkhyAnam 487
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam 1 "A vidyAo vaDe vidyAdharanI Rddhi pAmyA thakA tame svajana parivAra laIne vaitADhya parvata upara jAo; | tyAM dakSiNazreNimAM gaureya gAMdhAra vigere ATha nikAyo ane rathanUpura cakravAlAdi pacAsa nagara vasAvo; tathA uttarazreNimAM paMDaka, vaMzAlaya vigere AThanikAyo, ane gaganavallabhAdi sATha nagaro vasAvo". tyAra pachI kRtArtha thayA chatA te bannee potAnA pitA ane bharata pAse jaI te hakIkata nivedana karI, ane vaitADhya parvatanI dakSiNazreNimAM nami tathA uttarazreNimAM vinami rahyA. zrI RSabhadeva prabhue dIkSA lIdhI te vakhate loko atizaya samRddhizALI hovAthI anna-pAnAdinuM dAna ApavAnuM jANatA nahotA, tethI bhikSA mATe padhArelA prabhune teo pUrvanI peThe rAjA jANI vastro, ghareNAM, kanyA vigere lAvI nimatraNa karatA. A pramANe yogya bhikSA na maLavA chatAM dInatArahita manavALA ane prAmAnugrAma vicaratA prabhue kuru dezanA hastinApura nAmanA nagaramAM praveza karyo. te nagaramAM bAhubalino putra somaprabha rAjA rAjaya karato hato, ane somaprabhano zreyAMsa nAme putra yuvarAjapade hato. te zreyAMsakumAre rAtrimAM evuM svapna dekhyuM hatuM ke - "meM zyAmavarNavALA meru parvatane amRtathI bharelA kalazothI siMcana karyo, tethI te atyaMta zobhavA lAgyo". vaLI te nagaranA subuddhi nAmanA nagarazeThe evuM svapna dekhyuM hatuM ke - sUryamaMDalathI kharI paDelA hajAra kiraNone zreyAMsakumAre pAchA temAM sthApana karyo, tethI te sUryamaMDala ati to 488 For Private and Personal Use Only
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org prakAzamAna thayuM". vaLI rAjAe evuM svapna dekhyuM hatuM ke - "zatrunA lazkara sAthe laDato koI mahApuruSa zreyAMsanI sahAyathI vijaya pAmyo". savAramAM rAjasabhAmAM ekThA thayelA te traNe jaNAe potapotAnAM svapna paraspara jaNAvyAM, tyAre rAjAe kahyuM ke - "zreyAMsane koI paNa mahAn lAbha thaze" ema nirNaya karI sabhA visarjana karI. zreyAMsa paNa potAnA mahelamAM Avyo, ane jharUkhAmAM beTho chato 'svAmI kAMI paNa letA nathI' e pramANe manuSyono kolAhala sAMbhaLIne tathA prabhune dekhIne 'meM pahelAM Avo veSa koI ThekANe dekhyo hato' ema IhApoha karato jAtismaraNa pAmyo. zreyAMsakumAre jAtismaraNa jJAnathI jANyuM ke - "aho ! pUrvavidehakSetramAM A bhagavaMta vajranAbha nAme cakravartI hatA, te vakhate huM temano sArathi hato. te ja bhavamAM svAmInA pitA vajrasena nAme hatA. temane meM AvA tIrthaMkaranA cihnavALA joyA hatA. vajrasena tIrthaMkara pAse vajranAbha cakravartIe dIkSA lIdhI, tyAre meM paNa temanI sAthe ja dIkSA lIdhI hatI. te vakhate tIrthaMkara zrIvajrasenanA mukhathI meM sAMbhaLyuM hatuM ke - A vajranAma bharatakSetramAM prathama tIrthaMkara thaze, te ja A prabhu Aje sarva jagatano ane mAro anugraha karavA padhAryA che". ema vicAre che evAmAM eka manuSya uttama zeraDInA rasathI saMpUrNa bharelA ghaDAo harSapUrvaka zreyAMsakumArane bheTa karyA. jAtismaraNathI nirdoSa bhikSA devAnA vidhine jANanArA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 489
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam zreyAMsakumAre prabhune vinaMtI karI ke - "he bhagavan! A kalpanIya bhikSA grahaNa karo'. prabhue paNa banne hAthanI pasalI karI te hastarUpI pAtra tenI AgaLa dharyuM, eTale zreyAMsakumAre rasathI bharelA ghaDAo laI laIne temAM khAlI karavA mAMDyA. anukrame sarva ghaDAno rasa reDI dIdho, chatAM eka paNa biMdu nIce na paDatAM te rasanI zikhA upara upara vadhavA lAgI. kahyuM che ke - "mAijja ghaDasahassA, ahavA mAijja sAgarA sabbe / jasseyArisa laddhI, so pANipaDiggahI hoi // 1 // " jenA hAthanI aMdara hajAro ghaDA samAI jAya, athavA samagra samudro samAI jAya, evI jene labdhi prApta thAya te pANipatathrahI eTale hastapAtrI hoya" I1ii. ahIM kavi usnekSA kare che ke - "svAmyAha dakSiNaM hasta, kathaM bhikSA na lAsi bhoH / sa prAha dAtRhastasyA-'dho bhavAmi kathaM prabho ! // 1 // yata:- pUjAbhojanadAnazAntikakalApANigrahasthApanA-cokSaprekSaNahastakA'rpaNamukhavyApArabaddhastvaham / - vAmo'haM raNasaMmukhA'GkagaNanAvAmAGagazayyAdikRta, dyUtAdivyasanI tvasau sa tu jagau cokSo'smi na tvaM zuciH" // 2 // "svAmIe potAnA jamaNA hAthane kahyuM ke - "are ! tuM bhikSA kema leto nathI? tyAre te bolyo ke - "he prabhu! huM dAtAranA hAtha nIce kema thAuM? II15 kemake-pUjA, bhojana, dAna, zAMtikarma, kalA pANigrahaNa, 1. lagna vakhate hastameLApa. 490 For Private and Personal Use Only
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara sthApanA, zuddhatA, 'prekSaNa hastakaarpaNa , vigere vyApAramAM huM tatpara rahuM chuM. tethI he bhagavan! huM Avo saptama uttama thaIne have dAtAranA hAtha nIce AvI halako kema thAuM". ema kahIne jamaNo hAtha mauna rahyo, tyAre vyAkhyAnam prabhue DAbA hAthane bhikSA levA kahyuM tenA javAbamAM DAbA hAthe kahyuM ke - "he prabhu! huM raNasaMgrAmamAM sanmukha thanAro chuM, aMka gaNavAmAM tatpara chuM, ane DAbe paDakhe sUvA vigeremAM sahAya karanAra chuM, paNa A jamaNo hAtha to jugAra vigereno vyasanI che". tyAre jamaNA hAthe kahyuM ke - "huM pavitra chuM, tuM pavitra nathI" ||rA "rAjyazrIrbhavatA'rjitA'rthinivahastyAgaiH kRtArthIkRta:, saMtuSTo'pi gRhANa dAnamadhunA tanvan dayAM dAniSu / ityabdaM pratibodhya hastayugalaM zreyAMsata: kArayan, pratyeprekSurasena pUrNamRSabhaH pAyAtsa vA zrIjinaH // 3 // " tyAra pachI prabhue banne hAthane samajAvyA ke - "tamo rAjayalakSmI upArjana karI, dAna devA vaDe arthInA C samUhane kRtArtha karyo, vaLI tame niraMtara saMtuSTa cho, to paNa dAna denArA upara dayA lAvIne have dAna grahaNa karo. e pramANe prabhue eka varasa sudhI banne hAthane samajAvIne zreyAMsakumAra pAsethI maLelA tAjA zeraDInA ra rasa vaDe temane pUrNa karyA; evA zrI RSabhadeva prabhu tamAruM rakSaNa karo" Iiall pachI te rasathI prabhue sAMvatsarika tapanuM pAraNuM karyuM. te vakhate vastranI vRSTi, sugaMdhI jala ane puSponI | gIra vRSTi, devaduMdubhionA nAda, "aho dAnam, aho dAnam' e pramANe AkAzamAM devoe karelI udghoSaNA, e 1, hastarekhA batAvavI. 2. hAtha devo, kola Apavo, vacana ApavuM. 491 For Private and Personal Use Only
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnam JINNI ane vasudhArA eTale sADA bArakaroDa sonaiyAnI vRSTi; e pAMca divo pragaTa thayAM. A pramANe pragaTa thayelA divyothI Azcarya pAmelA nagaranA loko tathA tApaso zreyAMsanA maMdiramAM ekaThA thaI gayA. temane zreyAMse jaNAvyuM ke - "he loko ! sadgati meLavavAnI icchAthI sAdhuone A pramANe eSaNIya eTale nirdoSa AhAranI bhikSA ApavI joIe". evI rIte A avasarpiNImAM dAna devAno AcAra prathama zreyAMsathI pravaryo. lokoe zreyAMsakumArane pUchyuM ke - 'tame kema jANyuM ke dAna AvI rIte devAya?' tyAre zreyAMse prabhu sAtheno potAno ATha bhavano saMbaMdha kahI saMbhaLAvyo ke - pUrvabhavamAM jyAre svAmI IzAna devalokamAM lalitAMga nAme deva hatA, tyAre huM svayaMprabhA' nAme temanI devI hatI ? pachI pUrvavidehamAM puSkalAvatI vijayane viSe lohArgala nAmanA nagaramAM prabhu vajajaMgha nAme rAjA hatA, tyAre huM temanI zrImatI nAme rANI hatI 2. tyAra pachI uttarakurumAM prabhu yugalika thayA hatA, tyAre huM temanI yugalinI hatI 3. tyAMthI ame banne saudharma devalokamAM mitra deva thayA hatA 4. tyAMthI prabhu aparavidehamAM vaidyanA putra thayA hatA, tyAre huM jIrNazeThano putra kezava nAme temano mitra hato 5. tyAra pachI ame banne azruta devalokamAM deva thayA hatA 6. tyAMthI svAmI puMDarIkiNI nagarImAM vajanAbha nAme 1. nAgila nAme eka daridrI kuTuMbI hato tene nimikA nAme putrI hatI. te nirnAmikA mArIne lalitAMga devanI svayaMprabhA nAme devI thaI hatI. 492 For Private and Personal Use Only
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu cakravartI thayA hatA, te vakhate huM temano sArathI hato. te bhavamAM prabhue vajasena tIrthaMkara pAse dIkSA lIdhI hatI, tyAre meM paNa temanI sAthe ja dIkSA lIdhI hatI. atyAre bhagavaMtane dekhI te veSa mane smaraNamAM Avyo, tethI meM jANyuM ke - A tIrthaMkara prabhu bhikSA mATe bhame che, ane temane zuddha AhAra AvI rIte devAya 7. tyAra pachI ame banne sarvArthasiddha vimAnamAM deva thayA hatA 8, tyAMthI avIne teo ahIM tIrthakara thayA che, ane huM temano prapautra thayo chuM". A pramANe zreyAMsakumAranA mukhathI sAMbhaLI loko kahevA lAgyA ke - "risahesarasamaM pattaM, niravajja ikkhurasasamaM dANaM / seaMsasamo bhAvo, havijja jai maggiaM hujjA // 1 // jo zrIRSabhadeva samAna pAtra, zeraDInA rasa samAna niravagha dAna, ane zreyAMsa jevo bhAva hoya, to icchita phaLa prApta thAya. arthAt evuM uttama supAtra, evuM nirdoSa dAna, ane evo advitIya bhAva, e traNe vastu mahAbhAgyayoge maLe" III ityAdi stuti karatA karatA loko potapotAne sthAne gayA. "bhagavaMtanA pAraNAnA sthAnanuM koI ullaMghana na kare' ema dhArI zreyAMsakumAre tyAM ratnamaya pITha karAvyuM. zreyAMsakumAra te ratnapIThane banne saMdhyAe bhaktithI pUjavA lAgyo, ane prAtaHkAle to tene pUjyA pachI ja jamato. have prabhu vicaratA chatA eka vakhate sAyaMkAle bahalIdezamAM takSazilA nagarInI samIpamAM padhAryA, 493 For Private and Personal Use Only
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 26 www.kobatirth.org ane te nagarInA bahAranA udyAnamAM kAussagga dhyAne rahyA. tatkAla ughAnapAlake AvIne bAhubaline vadhAmaNI ApI. prabhunA AgamananA khabara sAMbhaLI harSita thayelA bAhubalie vicAryuM ke - 'savAramAM sarva samRddhiyukta thaIne udyAnamAM jaIza, ane pitAjIne vaMdana karIza' ema vicArI bAhubalie AkhI rAtri mahelamAM ja vyatIta karI. prabhu prAtaHkAla thatAM pratimAsthiti samApta karIne tyAMthI vihAra karI gayA. have bAhubali savAra thatAM sarva samRddhi sAthe ADaMbarapUrvaka prabhune vaMdana karavA Avyo, parantu potAnA AvyA pahelAMja prabhune vihAra karI gayelA jANI tene ghaNo ja kheda thayo. tyAra pachI prabhunA caraNabiMbane koI ullaMghe nahi evI buddhithI bAhubali rAjAe jyAM prabhu pratimAdhyAne rahyA hatA te sthaLe ratnamaya dharmacakra sthApana karyuM, ane tenI rakSA karanArA mANaso niyukta karyA. pachI te dharmacakrane bhaktipUrvaka vaMdana karI bAhubali potAnI nagarImAM gayo. e pramANe askhalita vihAra karatA zrIRSabhadeva prabhune eka hajAra varasa sudhI chadmasthapaNu rahyuM, temAM saghaLo malI pramAdakAla eka ahorAtrI jANavo. (nAva sapALuM mAvemALaphsa) evI rIte yAvat jJAna, darzana, cAritrAdi asAdhAraNa guNo vaDe potAnA AtmAne bhAvatA zrIRSabhadeva prabhune (n vAsasahassuM vita) eka hajAra varasa vItI gayAM. (to I) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnama 494
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org tyAra pachI (ne se hemaMtAnuM patye mAse) je A zItakAlano cotho mahino, (sattame pavacce) sAtamuM pakhavADIyuM, (muLavo) eTale (tassa nuM pambuLavartulaksa vAskrIpayae ) phAgaNamAsanA kRSNa pakhavADIyAnI agIyArasane divase, (punaHjanasamayaMsi) pUrvAznakAlasamaye-prAtaHkAlamAM, (purimatAnasa nAsya vahiyA) purimatAla nAmanA nagaranI bahAra, (sagalamusi JaLaMsi) zakaTamukha nAmanA udyAnamAM, (novarapAyavasta gahe) nyagrodha. nAmanA uttama vRkSanI nIce, ('meLa mattaLa apALAM) nirjala evA aThThama tapa vaDe yukta (JAsADhAhaiiM navaccetteLa nomuvALa) uttarASADhA nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM (jJAnaMtariyANa vaTTamALasa) zukladhyAnanA cAra bhedone viSe prathamanA be bhedomAM vartatA evA zrIRSabhadeva prabhune (anaMte gAva) anaMta vastunA viSayavALuM athavA avinAzI, ane yAvat - anupama evuM pradhAna kevalajJAna ane kevaladarzana utpanna thayuM. te kevalajJAna ane kevaladarzana vaDe prabhu sarvalokane viSe te te kAle mana vacana ane kAyayogamAM yathAyogya vartatA evA sarvajIvonA ane dharmAstikAya vigere sarva ajIvonA samagra paryAyone (gALamALe pAsamALe vijJarU) jANatA chatA ane dekhatAM chatA vicare che. 1. gujarAtI mahA vada agIyArasa. 2. ayodhyA nagarInA eka zAkhApura eTale parAnuM nAma purimatAla hatuM. 3. vaTavaDalo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 495
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu prabhune vinItAnagarInA purimatAla nAmanA zAkhApuranA udyAnamAM jyAre kevalajJAna utpanna thayuM, tyAre eka puruSe AvIne bharata mahArAjAne e zubha vadhAmaNI ApI. te ja vakhate eka bIjA puruSe AvIne hiro vadhAmaNI ApI ke - "he mahArAjA ! ApanI AyudhazAlAmAM cakraratna utpanna thayuM che'. A rIte ekI vakhate banne vadhAmaNI sAMbhaLI mahArAja bharata vicAramAM paDyA ke - "mAre pahelAM pitAjInI pUjA karavI ke cakraratnanI pUjA karavI?' A pramANe kSaNa vAra vicAra karI temaNe nirNaya karyo ke - "Aloka ane paralokanuM sukha ApanArA pitAjInI pUjA karyAthI mAtra A lokanuM sukha ApanArA cakranI to pUjA thaI cUkI" evI rIte vivekabuddhithI vicAra karIne bharata mahArAjAe prabhune vaMdana karavAnI taiyArI karI. prabhue jyArathI dIkSA lIdhI tyArathI marudevI mAtA putravirahane lIdhe hamezAM rudana karyA karatA, ane avizrAMta azrujalathI temanAM netromAM paDala AvI gayAM hatAM. vaLI bharatane upAlaMbha ApyA karatA ke - "pautra bharata ! mAro putra rAjyalakSmI choDIne cAlyo gayo, tene kevAM saMkaTa paDatA haze? rAjyasukhamAM magna banelo tuM to tenI zodha paNa karato nathI'. e pramANe hamezAM Thapako detA evA mAtAne hAthI uparabesADI sarva Rddhi sahita bharatarAjA prabhune vAMdavA cAlyA. samavasaraNa najIkamAM AvatA bharate kahyuM ke - "he mAtAjI ! ApanA putranI Rddhi to juo ! devoe racelA samavasaraNanI aMdara virAjelA, cotrIsa atIzayothI zobhI rahela, suvarNanA siMhAsana para beThelA, surendrothI pUjAtA, ane sura-narothI parivarelA A ApanA putra amRtamaya dezanA 496 For Private and Personal Use Only
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit thaka ja kalpasUtra bhASAMtara ApI rahyA che. prabhunA caraNakamalane sevI rahelA devono A jayadhvani saMbhaLAya che. svAmInA darzanathI | saptama harSa pAmelA devono A siMhanAda saMbhaLAya che". bharatanuM evuM kathana sAMbhaLI pANInA pravAhathI jema kAdava vyAkhyAnam dhovAI jAya tema romAMcita aMgavALAM marudevI mAtAne AnandanA azruo vaDe netromAM vaselAM paDala dhovAI gayAM, ane nirmala netravAlAM thayelAM marudevA mAtA prabhunI chatra-cAmarAdika prAtihAryanI lakSmI joIne vicAravA lAgyA ke - "aho mohathI vivala banelA prANIone dhikkAra che. samagra prANIo svArthane mATe ja sneha kare che; kAraNa ke - RSabhanA duHkhathI rudana karatAM mArI AMkho paNa tejahIna thaI gaI, paNa A RSabha to sura-asurothI sevAto ane AvI anupama samRddhi bhogavato hovA chatAM paNa mane sukhavArtAno saMdezo paNa mokalato nathI!, mATe A snehane dhikkAra che". ema bhAvanA bhAvatAM marudevI mAtAne kevalajJAna utpanna thayuM, ane te ja kSaNe AyuSyano kSaya thavAthI teo mukti pAmyA. ahIM kavi ghaTanA kare che ke - "putro yugAdIzasamo na vizve, bhrAntvA kSitI yena zaratsahasram / yadarjitaM kevalaratnamagrayaM, snehAt tadevA''lta mAturAzu // 1 // " jagatamAM yugAdIza eTale RSabhadeva samAna putra nathI, kAraNa ke -jemaNe eka hajAra varasa sudhI pRthvI upara bhamI bhamIne je kevalajJAnarUpI uttama ratna meLavyuM hatuM te snehathI turata ja prathama potAnI mAtAne ApyuM /lA" 497 For Private and Personal Use Only
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "marudevAsamAnA'mbA, yA'gAt pUrvaM kilekSitum / muktikanyAM tanUjArthaM, zivamArgamapi sphuTam // 2 // " "vaLI jagatamAM marudevI samAna mAtA paNa nathI, ke je potAnA putrane mATe muktirUpI kanyAne ane sphuTa paNe zivamArgane jovA prathamathI mokSe gayA' // 2 // samavasaraNamAM jagatkRpAlu zrIRSabhadeva prabhue dharmadezanA ApI te dezanAthI bharatanA RSabhasena vigere pAMcaso putroe ane sAtaso pautroe pratibodha pAmI prabhu pAse dIkSA lIdhI. teomAM prabhue RSabhasena vigere corAsI gaNadhara sthApyA. brAhmIe paNa dIkSA lIdhI, te mukhya sAdhvI thaI. bharatarAjA zrAvaka thayA suMdarI paNa dIkSA levAnI icchA dharAvatI hatI, paNa teNIne atyaMta svarUpavatI jANIne strIratna sthApavA mATe bharate dIkSA levAnI AjJA ApI nahi; tethI te zrAvikA thaI. vaLI prabhune kevalajJAna utpanna thayeluM sAMbhaLI kaccha ane mahAkaccha sivAyanA badhA tApasoe prabhu pAse AvI pharIthI dIkSA lIdhI. marudevAnA nirvANathI zokagrasta thayelA bharatane indre samajAvI te zoka nivAraNa karyo. pachI bharata mahArAjA prabhune vaMdana karI potAne sthAne gayA. tyAra pachI bharata mahArAjA cakraratnanI pUjA karIne zubha divase prayANa karI sATha hajAra varase bharatakSetranA cha khaMDa sAdhI potAne ghera AvyA. ghera AvyA bAda potAnA saMbaMdhIonI saMbhALa karatAM suMdarIne kRza ane sauMdaryarahita dekhI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 498
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org # adhikArIone kahyuM ke - "are ! suMdarI AvI kRza kema thaI gaI che ?, zuM mArA gayA pachI koI tenI saMbhALa paNa letuM nathI ?" adhikArIoe namana karI kahyuM ke - mahArAja ! jyArathI Apa digvijaya karavAne padhAryA tyArathI A suMdarI phakta prANarakSaNa mATe AyaMbila tapa kare che, ane Ape temane dIkSA letAM aTakAvyAM tethI bhAvadIkSita thaIne rahyAM che". te sAMbhaLI suMdarIno dIkSA levAno dRDha Azaya jANI bharata mahArAjA bolyA ke - "huM ATalA vakhata sudhI tamArA vratamAM vighna karanAro thayo, he bahena ! tamane zAbAzI che ke tame A zarIrathI mokSarUpa phaLane utpanna karanArI dIkSA grahaNa karavAne iccho cho". ityAdi suMdarInI prazaMsA karI dIkSA levAnI anumati ApI. pachI suMdarIe aSTApada parvata para jaI zrIRSabhadeva prabhu pAse dIkSA svIkArI. have bharatakSetranA cha khaMDa sAdhavA chatAM cakra to AyudhazAlAmAM na pesatAM bahAra ja rahyuM, tethI bharata mahArAjAe potAnA aTThANuM bhAIone dUta dvArA kahevarAvyuM ke 'mArI AjJA mAno'. te vakhate te badhA ekThA thaIne "zuM amAre bharatanI AjJA mAnavI, ke tenI sAthe yuddha karavuM ?" ema pUchavA mATe prabhu pAse gayA: prabhue temane vaitAlIya nAmanA adhyayananI prarUpaNA vaDe pratibodha pamADI dIkSA ApI. tyAra pachI bharata mahArAjAe bAhubali upara dUta mokalyo, parantu atulabalazAlI bAhubali bharatanI AjJA na svIkAratAM laDAI karavAne taiyAra thayo. dUtanA kathanathI bAhubalie potAnI AjJA na svIkAravAnuM jANI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only saptamaM vyAkhyAnam 499
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org bharate tenA upara caDAI karI. bharata ane bAhubalinuM bhayaMkara yuddha bAra varasa sudhI cAlyuM, ane bannenA sainyomAM puSkaLa manuSyono saMhAra thayo; paNa teo bannemAM koI na hAryo. AvI rIte ghaNA manuSyono saMhAra thato jANI tyAM zakre AvI teone samajAvyA ke - "saujanyathI suzobhita evA tame banne bhAIonuM yuddha kharekhara jagatanA durbhAgyathI ja upasthita thayuM che; mATe te baMdha karavuM joIe. paNa jo tame eka-bIjA upara vijaya meLavyA vagara na ja aTakavAnA ho; to chevaTe eTaluM to mAno ke, tamo banne jAte paraspara uttama yuddhathI laDo; paNa saMkhyAbaMdha prANIonuM vighAtaka evuM A madhyama yuddha to baMdha ja karo". A pramANe zakranuM vacana teo bannee kabUla karyuM. pachI zake dRSTiyuddha, vAyuddha, muSTiyuddha ane daMDayuddha e cAra yuddhathI paraspara banne bhAIoe laDavuM ema TharAva karyo. A cAre yuddhamAM bAhubalino vijaya thayo, ane bharatanI hAra thaI. cAre yuddhamAM potAnI hAra thavAthI bharata mahArAjAne ghaNo krodha caDyo, tethI bAhubalino nAza karavA tenA upara cakra choDyuM; parantu bAhubali samAnagotranA hovAthI temane te cakra paNa kAMI karI zakyuM nahi. A vakhate bAhubalie vicAryu ke - "atyAra sudhI bhrAtRbhAvathI ja meM bharatanI upekSA karI, chatAM te to potAno duSTa svabhAva choDato nathI; mATe have kAMI paNa darakAra karyA vagara eka muSTithI ja enA curecUrA karI nAkhuM". ema vicArI krodhathI dhamadhamI rahelA bAhubali dUrathI muThI upADI bharatane mAravA doDyA, parantu sArAsArano vicAra karavAmAM bRhaspati samAna evA te bAhubali muSTi upADI bharatane mAravA doDatAM vicAravA lAgyA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 500
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara 2i ke - "aho ! pitAtulya A moTA bhAIne mAre haNavA anucita che, parantu A upADelI muSTi paNa niSphaLa saptama kema thAya?" ema vicArI mahAtmA bAhubalie te muSTine potAnA ja mastaka para calAvI te ja vakhate loca vyAkhyAnam karyo, ane sarva sAvadya tyajI daI kAussaga dhyAne sthira thayA. te vakhate bharata mahArAjA temane vaMdana karI potAno aparAdha khamAvI potAne sthAne gayA. have bAhubali muni vicAravA lAgyA ke - "pUrvadIkSita mArA nAnA bhAIo dIkSAparyAyathI mArA karatAM moTA che, tethI jo huM hamaNAM prabhu pAse jaIza to te nAnA bhAIone paNa vaMdana karavuM paDaze. huM moTo hovA chatAM nAnA bhAIone vaMdana kema karuM ?, tethI jyAre kevalajJAna utpanna thaze tyAre ja prabhu pAse jaIza". ema ahaMkAra karI eka varasa sudhI kAussagnamAM ja ubhA rahyA, varasane aMte prabhue mokalelI brAhmI ane suMdarI nAmanI temanI bahenoe AvIne "he bhAI ! ! gajathI utaro" ema kahI bAhubaline pratibodha pamADyo. ahaMkArarUpI gajathI utarelA mahAtmA bAhubalie jevA paga upADyA ke tarata ja temane kevalajJAna utpanna thayuM. tyAra pachI prabhu pAse jaI ghaNA kAla sudhI vicarI teo prabhu sAthe ja mokSe gayA. mahArAjA bharata paNa lAMbA vakhata sudhI cakravartInI lakSmI bhogavIne paNa eka divasa arIsAbhavanamAM vIMTI vinAnI potAnI AMgaLIne zobhA rahita joI anityapaNAnI bhAvanA bhAvatA kevalajJAna meLavI dasa hajAra rAjAo sAthe devatAe ApelA muniveSane grahaNa karI ghaNo kAla vicarI mokSe gayA l212aa 501 naka For Private and Personal Use Only
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TET : paga kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu (3masa / 3ro zrotriya) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (32sI ) corAsI gaNa (23rAsITTa madirA dulyA) ane corAsI gaNadharo hatA ll2 13ii (3masa garama Dholiyasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (3masena pAmovaDavA) RSabhasena vigere (vIrANIgo samasahiraNo) corAsI hajAra sAdhuo hatA, (3osiyA samAsaMpayA sulyA) prabhune sAdhuonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I214. (3samarasa vi3ra43o soniyA) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (pI-surIpAmavadyA jhiyA') brAhmI, suMdarI vigere sAdhvIo (ti saMcasahi3) traNa lAkha hatI, ( 3siyA jJAsaMpA dulyA) prabhune sAdhvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI /215 (3samarasa je 3rahI hosaniyarasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane ( sisamovastrA) zreyAMsa vigere (samovAsA) zrAvako (ti sayasAhasIko vaMza sahassA) traNa lAkha ane pAMca hajAra hatA, (3vakToriyA samaNovAsa saMpayA dulyA) prabhune zrAvakonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I216ll (3samasa 3o zrotriya) an kauzalika zrI RSabhadevane (sumArAmovA) subhadrA vigere 502 502 For Private and Personal Use Only
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S kalpasUtra bhASAMtara (samovasiyA ) zrAvikAo (paMja sAsahiro ra3ut 9 sahassa) pAMca lAkha ane copana hajAra saptama hatI, ( 3siyA samovasiyA saMpatha dulyA) prabhune zrAvikAonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I21thA ! vyAkhyAnam (3samasa je maraDo voniyarasa) ahi kauzalika zrI RSabhadevane (vattari sadA sara sayA pAsA vaDapurvIf) cAra hajAra sAtaso ane pacAsa caudapUrvI hatA. caudapUrvI kevA? - (3nA nipasaMchAsA) ||HNI pote asarvajJa hovA chatAM sarvajJa saMdeza, (gAva-) yAvatu-akArAdi sarva akSaronA saMyogone jANavAvALA, tathA sarvajJa peThe sAcI prarUpaNA karanArA, AvA prakAranA cAra hajAra sAta so ane pacAsa caudapUrvI hatA; ( 3siyA vasapuSisaMpathI du) prabhune caudapUrvIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I218 (usamarasa ja 3ra43 Dhosaniyarasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (nava sahasA dinAnI) nava che hajAra avadhijJAnIo hatA, (3yasiyA dinALisaMpayA dusthA) prabhune avadhijJAnIonI utkRSTa saMpadA ATalI thaI 21lA. (3marasa ja 3ra4 voniyasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (vasa sahassA vananAdf) vIsa hajAra kevalajJAnIo hatA, (3vasiA vetananasaMpayA sutya) prabhune kevalajJAnIonI utkRSTa saMpadA | ATalI thaI I220nA. 503 For Private and Personal Use Only
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama | vyAkhyAnamu. (3masa je maThTho kroniyasa) aham kauzalika zrI RSabhadevane (vasa sarasa chatta sayA vejA ) - vIsa hajAra ane cha so vaikriyalabdhibALA munio hatA, (32siyA rejisaMpathA dulyA) prabhune vaikriyalabdhivALA munionI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I221TI (3masa 3ra43o zotiyasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (vArasa harasa satha guyTIT) bAra hajAra chaso ane pacAsa (vivartama) vipulamati-manaH paryavajJAnIo hatA. vipulamatio kevA? - (3DhALyosu tIveNu) aDhI dvIpa (roNu samude) ane be samudrane viSe rahelA (satra riyA jhaTv) paryAptA saMjJI paMcendriyonA (moNa mAre gALamALA) manogata bhAvone jANanArA, AvA prakAranA bAra | hajAra chaso ane pacAsa vipulamatio hatA, (siyA viratnamarsapayA suthA) prabhune vipulamationI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I222 (3samarasa je 3o Dhoniyasa) ahaMnuM kauzalika zrI RSabhadevane (vArasa sadasa) bAra hajA2 (indra sayA) cha so (qvor/sa vAdf) ane pacAsa vAdI munio hatA, (3vasiya vAsaMpadA dulyA) prabhune vAdI munionI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I223. 504 For Private and Personal Use Only
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 4) C www.kobatirth.org (samasa huM raho osaniyasa) arhan kauzalika zrIRSabhadevanA (vIsaM aMtevAsisahassA) vIsa hajAra ziSyo (siddhA) mukti pAmyA, (pattAlIsa agniyAsAhasI siddhAo) ane cAlIsa hajAra sAdhvIo mukti pAmI // 2245 (samasa O go gesaliyamsa) arhan kauzalika zrIRSabhadevanA (vAvIsa sahassA nava sA anuttarovavADyALuM) anuttara vimAnamAM utpanna thanArA bAvIsa hajAra ane navaso munio hatA. teo kevA ? - (mannALAnuM gAva maddALa) AvatI manuSyagatimAM mokSaprAptilakSaNa kalyANa che jeone evA, yAvat - AgAmI bhavamAM siddha thavAnA hovAthI AgAmI bhavamAM bhadra eTale kalyANa che jemane evA; AvA prakAranA bAvIsa hajAra ane navaso munio hatA. (vosiyA JaLuttarovavAsaMpayA dhrutyA) prabhune anuttara vimAnamAM utpanna thanArA munionI utkRSTa saMpadA ATalI thaI I225 // 2 (samasa huM garaho oliyamsa) arhan kauzalika zrIRSabhadeva prabhune (vijJA aMtanaGamUmI mrutyA) be prakAranI aMtakRbhUmi thaI; eTale zrIRSabhadeva prabhunA zAsanamAM mokSagAmIone mokSe javAnA kAlanI maryAdA be prakAre thaI. (taM gajJA-) te A pramANe - (numaMta GamUmI ya variyAyaMtanaGamUmiya) yugAMtakRbhUmi ane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 505
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit Fii che kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu paryAyAnta kRbhUmi ! yuga eTale guru, ziSya, praziSyAdi kramasara vartatA paTTadhara puruSo, teo vaDe amitamaryAdita je mokSagAmIono mokSe javAno kAla, te yugAMtakRbhUmi kahevAya. paryAya eTale prabhune kevalajJAna utpanna thayAno kAla, tene AzrayIne je mokSagAmIno mokSe javAno kAla, te paryAyAntakRbhUmi kahevAya. (nAva saMbrijJAno rasaguNo tADabhUmi) zrI RSabhadeva prabhune asaMkhyAtA puruSayuga sudhI yugAntakRbhUmi thaI, eTale prabhuthI AraMbhI temanA paTTadhara asaMkhyAtA puruSo sudhI mokSamArga cAlu rahyo have. paryAyAMtakRbhUmi kahe che - (3maMtomuhurUriyAI paMtamAsa) aMtarmuhUrta che kevalipaNAno paryAya jemane evA zrI RSabhadeva prabhu thaye chate koI kevalIe saMsArano aMta karyo, eTale zrI RSabhadeva prabhune kevalajJAna che utpanna thayA pachI aMtarmuhUrtamAM marudevA mAtA aMtakutakevalapaNuM pAmI mokSe gayA, arthAtu zrI RSabhadeva prabhune kevalajJAna utpanna thayA pachI aMtarmuhUrtamAM mokSamArga cAlu thayo // 226ll (temAM chAtre temAM samAI) te kAle ane te samaye (3rame saTTA Dhosati) an kauzalika zrISabhadeva prabhu (vasaM pusayasahasA) vIsa lAkha pUrva sudhI (mAravAsama) kumArAvasthAmAM (sattA) rahIne, (te putrasadasa) tresaTha lAkha pUrva sudhI (ngavAsama vasittA) rAjayAvasthAmAM rahIne, (terI pusayasadasa) | 506 For Private and Personal Use Only
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu. ||||| ekaMdara vyAsI lAkha pUrva sudhI (sagAravAsamaNe sattA) gRhasthAvAsamAM rahIne, ( vAsasahasa) eka hajAra varasa sudhI (cha3matyariyA pALattA) chadmastha paryAya pALIne, (vwi yvasasiMha vAsasahaor) eka hajAra varasa nyUna evA eka lAkha pUrva sudhI (vetipariyAmAM pa ttA ) kevaliparyAya pALIne, (vipuug pusayasahasa) ekaMdare saMpUrNa eka lAkha pUrva sudhI (sAmaUTUriyAnuM pAttA) cAritraparyAya pALIne, (23rAsIruM vasayasahasADuM) sarva maLI kula corAsI lAkha pUrva sudhI (savAI pAttA) potAnuM sarva AyuSya pUrNa karIne, (strIne vebaMA-DaDaya-nAma-T7) vedanIya, Ayu, nAma ane gotra e cAra bhavopagrAhI karmo kSINa thaye chate, (rUmIse saghaLag) A avasarpiNImAM (susamadurasamA, samAI vaghuvavaMtA,) suSamaduSamAM nAmano trIjo Aro ghaNo kharo gayA bAda, trIjo Aro keTalo bAkI rahetAM prabhu mokSe gayA? te kahe che - (tidiM vArdi raddhanavardi ya mAhaiiM seseTiM) trIjA ArAnA traNa varasa ane sADA ATha mAsa bAkI rahetAM, (deg se hemaMtA tanne mAse) je A hemaMta eTale zItakAlano trIjo mahIno, (vane i-madivahune) pAMcamuM pakhavADIyuM, eTale (ta cha mahivatnasa) mahA mAsanA kRSNa pakhavADIyAnI (tesIpAvor) "terasane 2 1. gujarAtI poSa vada 13, 507 For Private and Personal Use Only
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara divase, UMgha lhAvathasesadasa) aSTApada parvatanA zikhara upara, ( 3/rasadae saddhi) dasa saptama vyAkhyAnam | hajAra sAdhuo sAthe zrI RSabhadeva prabhu (sane matte pAchA) nirjala evA caturdaza bhakta eTale cha haha* upavAsa vaDe yukta (mIrA navate goLAkuvA) abhijit nakSatramAM candrano yoga prApta thatAM, (putradAtasamasa) pUrvAna kAlasamaye, (saMpatnaciMnisa ) samyapha prakAre palaMkAsane beThA thakA (AtA) kAladharma pAmyA, (viva) saMsArarUpI samudrano pAra pAmyA, (nAva sahuvaMdI) sarvaduHkhathI mukta thayA. paramAtmA zrI RSabhadeva prabhunuM nirvANa thayuM te samaye zakranuM siMhAsana kaMpyuM, tethI te avadhijJAnathI prabhunuM nirvANa jANI potAnI ajhamahiSIo, lokapAlo vigere sarva parivArathI parivarI aSTApada parvata upara jyAM prabhunuM zarIra hatuM tyAM Avyo; ane prabhunuM nirvANa thavAthI AnaMdarahita ane apUrNa netravALo indra traNa pradakSiNA daI bahu dUra nahi tema bahu najIka nahi evI rIte ubho rahyo chato hAtha joDI paryApAsanA karavA lAgyo. evI rIte IzAnendra vigere sarve indro siMhAsana kaMpita thavAthI avadhijJAna vaDe prabhunuM | | nirvANa jANI parivAra sahita jayAM prabhunuM zarIra hatuM tyAM AvIne vidhipUrvaka paryApAsanA karatA ubhA rahyA. | . ne pachI zaOM bhavanapati, vyaMtara, jayotiSka ane vaimAnika devo pAse naMdanavanamAMthI gozISacaMdananAM kASTha 508 For Private and Personal Use Only
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara maMgAvIne; eka tIrthaMkaranA zarIra mATe, eka gaNadharonA zarIro mATe ane eka bAkInA munionA zarIro saptama mATe ema traNa citA karAvI. tyAra pachI zaOM Abhiyogika devo pAse kSIrasamudranuM jala maMgAvI tIrthakaranA 8 vyAkhyAnam zarIrane snAna karAvyuM, tAjA gozISacaMdana vaDe vilepana karyuM, haMsalakSaNavALuM vastra oDhADyuM, ane sarva prakAranA alaMkArothI vibhUSita karyuM. evI rIte bIjA devoe gaNadharonAM tathA bAkInA munionAM zarIrone snAna karAvI, caMdanathI vilepana karI, sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karyA. tyAra pachI zake vicitra citro vaDe zobhatI evI traNa pAlakhI karAvI. pachI AnaMda rahita, dIna manavALA ane azrupUrNa netravALA indra prabhunA zarIrane eka pAlakhImAM padharAvyuM; tathA bIjA devoe gaNadharonAM zarIrone bIjI pAlakhImAM ane bAkInA munionAM zarIrone trIjI pAlakhImAM padharAvyAM. pachI prabhunA zarIravALI pAlakhIne indra, ane madhya gaNadharo tathA munionAM zarIravAlI pAlakhIne devoe upADI citA pAse lAvyA. pachI indra prabhunA zarIrane pAlakhImAMthI dhIme dhIme utArI citAmAM sthApana karyuM, tathA bIjA devo gaNadharo ane munionAM zarIrone pAlakhImAMthI utArI citAmAM sthApana karyA. tyAra pachI AnaMda ane utsAha rahita evA agnikumAra devoe zakranA hukamathI te citAomAM agni pradIpta karyo, vAyukumAra devoe vAyu vikartho, ane bAkInA LIKE devoe te citAomAM kAlAguru, caMdana vigere uttama kADhI nAkhyAM, tathA madha ane ghInA ghaDAothI te 509 For Private and Personal Use Only
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org citAone siMcana karI. jyAre te zarIromAMthI asthi (hADakAM) sivAya bAkInI badhI dhAtuo dagdha thaI gaI, tyAre indranA hukamathI meghakumAra devoe te traNe citAone jala vaDe ThArI. pachI potAnA vimAnamAM pratimAnI jema pUjA karavA mATe saudharmendra prabhunI upalI jamaNI dADhA grahaNa karI; IzAnendre upalI DAbI dADhA grahaNa karI, camarendre nIcenI jamaNI dADhA grahaNa karI, balIndre nIcenI DAbI dADhA grahaNa karI; ane bAkInA devoe keTalAke jinabhaktithI, keTalAke potAno AcAra jANIne ane keTalAke dharma samajIne prabhunA zarIramAMthI bAkI rahelAM aMgopAMganAM asthi grahaNa karyAM. pachI indre te citAone sthAne eka jinezvara bhagavaMtano, eka gaNadharono, ane eka bAkInA muniono; ema traNa ratnamaya stUpa karAvyA. tyAra pachI zakrAdi devo naMdIzvara dvIpe jaI aThThAi mahotsava karIne potapotAnA vimAnamAM gayA. tyAM potapotAnI sabhAmAM vajramaya dAbaDAomAM jinadADhAo mUkI sugaMdhI padArtho mAlA vigere vaDe teonI pUjA karavA lAgyA ||22nA (samasa nuM gahano hosaniyalsa nAva savatuvapadILastra) sarvadu:khathI mukta arhan kauzalika zrIRSabhadeva prabhunA nirvANa kAlathI tiLi vAsA ganavamAM 5 mAsA viDvayaMtA) traNa varasa ane sADA ATha mAsa vyatIta thayA. (to vi ) tyAra pachI paNa (myA sAtharovamoDAjoDI tivAsaJaddhanavamamA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamaM vyAkhyAnam 510
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara saptama vyAkhyAnamu sAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikkaMtA) tAlIsa 25 2sa bhane sAra ATha mAsa nyUna mevA 103 sAgarIyama vyatIta thayA, (eyammi samae) me samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre pariNibue) zrabhA bhagavAna mahAvIra prabhu nivaae| pAbhyA. (tao vi para) tyAra pachI 558 (nava vAsasayA viikkaMtA) navaso 12sa vyatIta thayAM, (dasamassa ya vAsasayassa) bhane 6samA saino (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai) mA sImo saMvatsa210 14 cha, aTate samaye pustajavAyanAhithayuM // 228 // // iti zrIRSabhadevacaritram // "purima-carimANa kappo, maMgalaM vaddhamANatitthammi / iha parikahiA jiNa-gaNa-harAitherAvalI caritaM // 1 // " 2 . // iti mahopAdhyAya zrIzAntivijayagaNiziSya-paNDita-zrIkhImavavijAyagaNi viracitakalpabAlAvabodhe saptamaM vyAkhyAnam / / / / zrIkalpasUtre saptamaM vyAkhyAnaM samAptam / / 511 For Private and Personal Use Only
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara thI hoto www.kobatirth.org atha aSTamaM vyAkhyAnam / "purami-carimALa chappo, maMcanuM vajramALatimmi / phda ridi jhiLa-gaLa-darAgherAvatI caritte // // " have gaNadharAdinI sthavirAvalIrUpa bIjI vAcanA kahe che - (tenuM aneLa tenuM samao) te kAle ane te samaye (samaLasa maLavo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIra prabhune (nava gaLA phArasa gaLadarA duH) nava gaNa ane agIyAra gaNadhara thayA 229 // ziSya pUche che ke - (se veLagLa aMte ! vaM puttvajJa) he bhagavAn ! Apa evI rIte zA kAraNathI kaho cho ke (samaLasa mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIra prabhune (nava gaLyA vagarasa gaLaharA dhrutyA ?)navagaNa ane agIyAra gaNadhara thayA ?, kemake bIjA tIrthaMkarone to gaNo ane gaNadharonI saMkhyA sarakhI che 2aa gurumahArAja uttara Ape che ke - (samaLasa maLavo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIra prabhunA (ni kuMmUrra JaLAre goyamasanutte ) gautamagotravALA moTA indrabhUti nAme aNagAra (paMca samaLasayADuM vANDa) pAMcaso sAdhuone vAcanA ApatA. (mi! pUirpha aLavAre goyamasanutte aaN) gautamagotranA vacalA agnibhUti nAme aNagAra (paMca samaLasayArUM vANDa) pAMcaso sAdhuone vAcanA ApatA. (LIyase For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir https aSTama vyAkhyAnam 512
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam mAre tA3mUThuM boyasa ) gautama gotranA nAnA vAyubhUti nAme aNagAra (paMja samasathANuM rASTra) pAMcaso sAdhuone vAcanA ApatA. (there jJanayatte mAgu vi) bhAradvAjagotranA Arya vyakta nAme sthavira (vaMda samasacAruM vA) pAMcaso sAdhuone vAcanA ApatA. there 3jhasuhame navesAya ) agnivaizyAyanA gotranA Arya sudharmA nAme sthavira (paMja samasAnuM vA) pAMcaso sAdhuone vAcatA thaI ApatA. (gere maMdiyapukhta vasisa) ) vAsiSThagotranA maMDitaputra nAme sthavira (madbhADuM samasaMvADuM vA) sADA traNaso sAdhuone vAcanA ApatA. (there mariyapure savagutte ) kAzyapagotranA mauryaputra nAme sthavira (3mAruM samAsAruM vA) sADA traNaso sAdhuone vAcana ApatA. (revaMgiyamasare | gautama gotranA akaMpita nAme sthavira (there 3yatnamAyA dariyAyAmutte ) ane hAritAyana gotranA acalabhrAtA nAme sthavira (te suni li therA ii tioor samasayAruM tAtti) te banne sthaviro traNaso traNaso sAdhuone vAcanA ApatA. (there meyane there mAse) vira metArya ane sthavira prabhAsa, (w or vi therA hinnA munta vi) kauDinyagotranA e banne sthaviro (ni tion samAsAruM vAtta) traNaso traNaso sAdhune vAcanA ApatA. ahIM AThamA aMkapita ane navamA acalabhrAtAnI eka ja vAcanA hatI, 113 For Private and Personal Use Only
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Tisa rey kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam uin |i| Jal| ka tethI te be gaNadharono eka gaNa thayo; tathA dasamA metArya ne agiyAramA prabhAsanI ekaja vAcanA hatI tethI te be gaNadharono eka gaNa thayo; kemake eka vAcanAvALo sAdhuono samudAya gaNa kahevAya; tethI te mahAvIrasvAmIne nava gaNa ane agIyAra gaNadhara kahyA che. guru mahArAja ziSyane saMbodhI kahe che ke - (se te 3jJo ! parva guru) he Arya te kAraNathI evI rIte kahIe chIe ke (sama mAvo mahAvIrasa) zramaNa bhagavAn mahAvIra prabhune (nava vArasa mAhirA du) nava gaNa ane agIyAra gaNadhara thayA. maMDita ane mauryaputranI mAtA eka hovAthI teo banne bhAI hatA, paNa teonA bhinna bhinna pitAnI apekSAe judAM judAM gotra kahelAM che. maMDitano pitA dhanadeva ane mauryaputrano pitA maurya hato. te dezamAM eka pati marI gayA pachI bIjo pati karavAno niSedha nahoto, ema vRddha AcAryono mata che /231|| (sane w samAsa mAvo mahAvIrasarA rUArasa zAhara) zramaNa bhagavAn mahAvIranA A sarvaagIAre gaNadharo (tuvAnasaMgiLo vaDapula) dvAdazAMgI ane caudapUrvI hatA; eTale AcArAMgathI mAMDI daSTivAda paryata bAra aMgane tathA caudapUrvane dhAraNa karanArA hatA. jo ke bAra aMgane dhAraNa karanAra che kahevAthI ja tenI aMtargata caudapUrvIpaNuM AvI jAya che, paNa te aMgomAM cauda pUrvanuM pradhAnapaNuM jaNAvavA : mATe alaga kahela che; kemake caudapUrva pahelAM racyAM che, aneka vidyA maMtrAdinA arthamaya che, ane moTA 514 For Private and Personal Use Only
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthitimAM Ar] kalpasUtra bhASAMtara Ile| pramANavALA che tethI aMgomAM caudapUrva pradhAna che. vaLI te agIyAre gaNadharo kevA hatA ? - aSTama (samara pithAra) samasta gaNipiTakane dhAraNa karanArA', gaNa jene hoya te gaNI eTale bhAvAcArya, zika vyAkhyAnam tenI peTI samAna te gaNIpiTaka - dvAdazAMgI, te samasta dvAdazAMgIne dhAraNa karanArA hatAM. AvA vizeSaNothI ja vibhUSita te agIyAra gaNadharo ( rAhe nA rAjagRha nagaramAM (masipavi matte 3paUTUr) nirjala evA mAsika bhakta eTale eka mahinAnA upavAsa vaDe yukta pAdapopagamana anazana karI (niyA) kAladharma pAmyA, trAva saduvAdITI) yAvat sarva du:khathI mukta thayA-mokSe gayA. (there bhU rejharame 2) teomAM sthavira indrabhUti, sthavira AryasudharmA, (siddhi mahAvIru zrI mahAvIra prabhu mokSe gayA (pachI li therA ravuitha) pachI te banne sthaviro nirvANa pAmyA, ane bAkInA nava gaNadharo zrI mahAvIra prabhunI hayAtimAM nirvANa pAmyA. (me jJANa samA nimAMthA viharatti) je A zramaNa nirgaLyo sAMpratakAlamAM vicare che (U # sa) teo sarve (jJasudamasa 35TRI) aNagAra AryasudharmA svAmInA (3mAjJA ) apatyo eTale ziSyasaMtAna jANavA, (3vaselA hirA nirvavA jInnA) kemake 1. dvAdazAMgI dhAraNa karanAra ane caudapUrvI to phakta sUtrane dhAraNa karanArA paNa kahevAya, gaNadharo phakta sUtrane ja jANanAra nahotA, ke paNa teo to sutrathI ane arthathI saMpUrNa rIte dvAdazAMgIne dhAraNa karanAra hatA; ema jaNAvavA mATe A vizeSaNa lakhyuM che. 515 For Private and Personal Use Only
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org bAkInA gaNadharo ziSyasaMtAnarahita nirvANa pAmyA che; kAraNa ke teo potAnA nirvANakAle potapotAnA gaNa sudharmAsvAmIne soMpIne mokSe gayA che / / 232 (samaLe mArca mahAvIre savamutte N) zramaNa bhagavAn mahAvIra kAzyapa gotranA hatA. (samaLasa maLavo mahAvIrA savaguttasa) kAzyapagotrIya zramaNa bhagavAn mahAvIrane (agnamuhamma there aMtevAsI zivesAyaLamutte La) agnivaizyAyana gotravALA sthavira AryasudharmA nAme ziSya hatA, te pAMcamA gaNadhara sudharmAsvAmI zrIvIra prabhunA paTTadhara thayA. teo kullAga sannivezamAM dhammilla nAme brAhmaNanI bhadilA nAmanI bhAryAnI kukhe janmyA hatA. teo cauda vidyAnA pAragAmI thayA hatA. temaNe pacAsa varasanI ummare zrIvIra prabhu pAse dIkSA lIdhI, trIsa varasa sudhI prabhunI sevA karI, ane temane vIraprabhunA nirvANa pachI bAra varase eTale janmathI bANuM varasanI ummare kevalajJAna thayuM hatuM. tyAra pachI teo ATha varasa sudhI kevalipaNuM pALI, sarva maLI kula so varasanuM AyuSya bhogavI, potAnI pATe jaMbusvAmIne sthApI mokSe gayA. (therasa aaN agnamuhammasa zivesAvaLamuttassa) agnivaizyAyana gotranA sthavira Arya sudharmAsvAmIne (agnabaMdhUnAme ghere saMtevAsI gasavanutte) kAzyapa gotranA sthavira AryaMjaMbU nAme ziSya hatA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamaM vyAkhyAnam 516
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PRV kalpasUtra bhASAMtara zrIjabUsvAmInuM svarUpa A pramANe - rAjagRha nagaramAM RSabhadatta zeThanI dhAriNI nAme strInI kukhe amuM pAMcamA devalokathI cyavI jaMbUkumArano janma thayo. eka vakhate zrIsudharmAsvAmI vicaratA chatA te nagaramAM vyAkhyAnanuM padhAryA, temanI dezanAthI pratibodha pAmelA jaMbUkumAre zIlavrata ane samakita svIkAryuM. jaMbUkumAre te hakIkata mAtA - pitAne jaNAvI, chatAM temaNe daDha Agraha karI jaMbUkumArane eka sAthe ATha kanyAo paraNAvI. ghaNI rAtrie zayanagRhamAM te AThe strIoe sneha-vilAsayukta vANIthI jaMbUkumArane mohita karavA ghaNA prayatna karyA, chatAM vairAgyamagna jaMbUkamAra mohita na thayA. kemake "samyaktva-zIlatumbAbhyAM, bhavAbdhistIryate sukham / te dadhAno munirjambUH; strInadISu kathaM bruDet ?" // 1 // samyakatva ane zIlarUpI be tuMbaDA vaDe bhavarUpI samudra paNa sahelAIthI tarI javAya che, te be tuMbaDAne dhAraNa karatA jaMbUmuni strIo rUpI nadIomAM kema buDe? Ill" jaMbUkumAre rAtrimAM te AThe strIone saMsAranI asAratA jaNAvI vairAgyamaya karI pratibodha pamADI. rAtrimAM jyAre jaMbUkumAra potAnI strIone pratibodha ApatA hatA, te rAtrie tyAM cAraso navANuM corothI parivarelo prabhava nAmano cora corI karavA Avyo hato, te paNa jaMbUkamAranI vairAgyamaya vANI sAMbhaLI pratibodha pAmyo, tathA bIjA paNa coro pratibodha pAmyA. savAramAM pAMcaso cora, potAnI ATha strIo, 517 For Private and Personal Use Only
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara AThe strIonA mAtA-pitA, ane potAnA mAtA-pitA sAthe pote pAMcaso satyAvIsamA evA jaMbUkumAre " aSTama navANuM karoDa sonaiyA tyajI daIne zrIsudharmAsvAmI pAse jaI dIkSA svIkArI. pachI anukrame zrIjabUsvAmIne te vyAkhyAnam kevalajJAna utpanna thayuM. zrIjabUsvAmI soLa varasa gRhasthapaNAmAM, vIsa varasa chadmasthapaNAmAM, ane cummAlIsa varasa kevalipaNAmAM rahyA; evI rIte kula eMsI varasanuM AyuSya bhogavI, zrIprabhavasvAmIne potAnI pATe sthApI mokSe gayA. ahIM kavi ghaTanA kare che ke - "jambUsamastalArakSo, na bhUto na bhaviSyati / zivA'dhvavAhakAn sAdhUna, caurAnapi cakAra ya: // 1 // prabhavo'pi prabhUrjIyAt, cauryeNa haratA dhanam / lebhe'narA-'cauryaharaM, ratnatritayamadbhUtam // 2 // " zrI jaMbUsvAmI samAna koI koTavAla thayo nathI tema thaze paNa nahi, ke jemaNe corone paNa mokSamArganA vAhaka evA sAdhuo banAvyA ll1il prabhava prabhu paNa jayavaMtA vartA, ke jemaNe corIthI dhanane haratAM amUlya ane corIthI paNa harAya nahi evAM addabhuta jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratno meLavyAM /rA. zrIvIraprabhunA nirvANa pachI bAra varase gautamasvAmI, vIsa varase sudharmAsvAmI ane cosaThavarase jaMbUsvAmI mokSe gayA. jaMbUsvAmI mokSe gayA pachI A dasa vastuo viccheda pAmI-mana:paryavajJAna 1. jenI utpatti thai pachI aMtarmuhUrtamAM kevalajJAna thAya che te paramAvadhi 2, jelabdhinA prabhAvathI cakravartInA sainyane paNa cUrNa karI | 518 For Private and Personal Use Only
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnama nAkhavA samartha thavAya te pulakilabdhi 3, AhArakazarIralabdhi 4, kSapakazreNi 5, upazamazreNi 6, jinakalpa 7, parihAravizuddhi cAritra, sUkSmasaMparA cAritra, ane yathAkhyAta cAritra, e traNa cAritra 8, kevala jJAna 9, ane mokSamArga 10. ahIM kavi usnekSA kare che - lokottaraM hi saubhAgyaM, jambUsvAmImahAmuneH / adyApi yaM patiM prApya, zivazrI 'nyamicchati // 1 // "mahAmuni zrIfbUsvAmInuM alaukika saubhAgya che, ke je patine prApta karIne mokSalakSmIrUpI strI haju sudhI paNa bIjA patine icchatI nathI III" (therarasa je 3MighUmarasa vAraMvattara) kAzyapa gotravALA AryajaMbUnAmanA sthavirane (3MMmare there tevAsI nyAyapAsa) kAtyAyana gotravALA sthavira Arya prabhava nAme ziSya thayA. (therasa ja jJAmiva vavAyAsa) kAtyAyana gotravALA sthavira Arya prabhavasvAmIne (ujJajJimare re ? tevAsI manapayA rasagu) vatsa gotravALA ane manakanA pitA evA sthavira AryazayaMbhava nAme ziSya thayA. te A pramANe - eka vakhate prabhavasvAmIe potAnI pATe yogya puruSane sthApavA mATe potAnA | gacchamAM tathA saMghamAM upayoga dIdho, paraMtu tevo koI yogya puruSa na jaNAyAthI anyatIrthamAM upayoga dIdho; tyAre temaNe rAjagRha nagaramAM yajJa karatA zayaMbhava nAmanA bhaTTane potAno paTTadhara thavAne yogya jANyo. 519 For Private and Personal Use Only
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rakA kalpasUtra bhASAMtara tyAra pachI prabhavasvAmI rAjagRha nagaramAM AvyA, ane be munione zIkhavADI yajJazAlAmAM mokalyA. te Ai aSTama be munio yajJazAlAmAM jaI prabhavasvAmInA kahevA mujaba bolyA ke - "aho ! kaSTamU? aho kaSTa, tattva chevyAkhyAnamu. na jJAyate param eTale aho ! khedanI vAta che ke A kaSTa hovA chatAM paNa temAM tattva to kAMI jaNAtuM nathI". A pramANe munionuM kathana sAMbhaLI zaMkita thayelA zaabhava bhaTTe potAnA upAdhyAya - gurune pUchyuM ke - tattva zuM che?" upAdhyAya bolyA ke - "vedomAM je kahyuM che e ja sAcuM tattva che' zayaMbhava bhaTTa bolyA ke - rAga-dveSa rahita ane niSparigrahI munio kadi asatya bole nahi, mATe yathAsthita tattva kaho; nahitara A talavArathI tamAruM mastaka chedI nAkhIza" ema kahI myAnamAMthI talAvara kheMcI. A pramANe talavArathI bhaya pAmelo upAdhyAya bolyo ke "A yajJastaMbha nIce zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA che, tenA prabhAvathI yajJAdika karma nirvighna pAra paDe che". ema kahI yajJastaMbha upADI tenI nIcethI zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA batAvI, upAdhyAya bolyA ke - "je paramAtmAnI A pratimA che temaNe kahela dharma e ja sAcuM tattva che'. zrI zAMtinAtha prabhunI pratimAnuM darzana thatAM zayaMbhava bhaTTa pratibodha pAmyA, ane turata temaNe prabhavasvAmI ane pAse jaI dharmopadeza sAMbhaLI dIkSA svIkArI. tyArapachI prabhavasvAmI zrIzaabhavane potAnI pATe sthApI svarge gayA. jyAre zaThaMbhava svAmIe dIkSA lIdhI hatI tyAre temanI patnI garbhavatI hatI, teNIne manaka nAme putra thayo; te manakaputre zaabhava sUri pAse dIkSA lIdhI. dIkSita thayelA manakanuM AyuSya cha mahinA ja 120 For Private and Personal Use Only
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara avazeSa hovAthI tene thoDA vakhatamAM zrutanA sArano bodha pamADavA mATe zayaMbhavasUrie siddhAMtamAMthI sAra aSTama mi uddharI dasavaikAlika sUtra racyuM, ane anukrame zrIyazobhadrane potAnI pATe sthApI zrI mahAvIra prabhunA nirvANa vi. vyAkhyAnam pachI aThANuMme varase svarge gayA. (therasa 3msiimavasa manapaLo vacchesara) vatsa gotravALA ane manakanA pitA evA sthavira | Arya zayaMbhavane (3mamgama there tevAsI turiyAyIsA) tuMgikAyana gotravALA sthavira Arya yazobhadra nAme ziSya thayA ll233ii have Arya yazobhadrathI AraMbhI pahelAM saMkSipta vAcanA vaDe virAvalI kahe che - kAgaLa ( ttavAthaTI3jJagasamAgo 3 [3) Arya yazobhadrathI AgaLa saMkSiptavAcanA vaDe (pUrva therAvatI mAthA) AvI rIte sthavirAvalI kahI che, (te naha-) te A pramANe - (verA ja jJanasamarasa ) niyAthaUsarirasa) taMgikAyana gotravALA sthavira Arya yazobhadrane (tevAsI huve therA) be sthavira ziSyo 1 thayA; (vere 3jhamUvinA mAhirasAne) eka mADharagotravALA Arya saMbhUtivijaya sthavira, there 3jJamavAhU pAsA ) ane bIjA prAcIna gotravALA Arya bhadrabAhu sthavira. A pramANe zrIyazobhadranI pATe zrIsaMbhUtivijaya ane zrIbhadrabAhu nAmanA be paTTadhara thayA. teomAM zrIbhadrabAhuno saMbaMdha A pramANe - pratiSThAnapura nagaramAM brAhmaNajAtinA varAhamihira ane bhadrabAhu nAme be bhAIoe dIkSA lIdhI. GS 521 For Private and Personal Use Only
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu guru mahArAje bhadrabAhune yogya jANI AcArya padavI ApI. tethI varAhamihirane IrSyA AvI. ane te ruSTa thaI dIkSA choDI pAcho brAhmaNaveSa svIkArI vArAhIsaMhitA nAme grantha banAvI lokonAM nimitta jovA vaDe AjIvikA calAvavA lAgyo. vaLI lokomAM potAnI prasiddhi karavA kahevA lAgyo ke - "meM eka vakhate jaMgalamAM patthara upara siMhalagna AlekhyuM hatuM, ane bhUlathI te lagnane bhUsyA vagara ghera cAlyo Avyo. rAtre sUtI vakhate te yAda AvavAthI lagnanI bhaktithI turata jayAre tyAM gayo tyAre te lagna upara ubhelo eka siMha joyo. chatAM meM himmata dharI te siMhanI nIce hAtha nAkhI lagnane bhUMsADI nAkhyuM. mArI bhakti joIne siMhalagnano svAmI sUrya saMtuSTa thayo, ane pratyakSa thaI mane potAnA maMDalamAM teDI gayo. tyAM sUrya mane grahono sarva cAra (cAla) dekhADyo, te jayotiSanA baLathI huM traNe kAlanI vAta jANuM chuM". AvI rIte varAhamihira kalpita vAto kahIne lokomAM pUjAvA lAgyo. eka vakhate varAhamihire rAjA AgaLa kuMDALuM bila AlekhI kahyuM ke - "AkAzamAMthI A kuMDALAnI vacamAM bAvana paLa pramANavALo matsya paDaze'. A vakhate te nagaramAM birAjatA bhadrabAhu svAmIe kahyuM ke - "AkAzathI paDatAM mArgamAM ardha pala zoSAI jaze, tethI te to matsya sADI ekAvana pala pramANa paDaze, vaLI te kuMDALAnI vacamAM na paDatAM kAMThe paDaze'. zrIbhadrabAhu svAmInA kahevA mujaba matsya paDyo, tethI lokomAM temanA jJAnanI prazaMsA thaI. vaLI eka divasa rAjAne ghera putrano ja janma thayo, varAhamihire janmapatrikA karI tenuM so varasanuM AyuSya kahyuM. putrajanmanI khuzAlImAM nagaranA 522 522 For Private and Personal Use Only
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir FARN kalpasUtra bhASAMtara loko bheTaNAM dharavAM AvyA, tathA anyadarzanI brAhmaNo, saMnyAsIo vigere AzIrvAda ApavA AvyA. " aSTama jaino upara IrSA dharatA varAhamihire A vakhate lAga joI kahyuM ke - "rAjendra ! Apane ghera putrano janma divasa vyAkhyAnam thayo, chatAM vyavahAranA ajANa jainamunio putranuM darzana karavA paNa na AvyA !' A pramANe jainonI niMdA karI, te lokonA mukhethI sAMbhaLI zrIbhadrabAhu svAmIe kahevarAvyuM ke - "e putranuM maraNa sAtame divase bilADIthI thaze'. A vAta sAMbhaLI rAjAe zaheramAMthI samagra bilADIone kADhI mUkAvI, to paNa sAtame ! divase dhAvatA evA te bALaka upara bilADInA AkAranA mukhavALo AgaLIo paDavAthI te bALaka maraNa pAmyo. AvI rIte zrIbhadrabAhasvAmInuM kaheluM badhuM sAcuM paDavAthI AkhA zaheramAM temanI prazaMsA thaI, ane A varAhamihiranI niMdA phelANI. tyAra pachI varAhamihira krodhathI marIne vyatara thayo, ane marakI vigerethI saMghane upadrava karavA lAgyo. zrIbhadrabAhu svAmie upasargahara stotra banAvI te vyaMtarane dUra karyo. (cerasa ne 3jJasaMgiyara mAdasatta) mADhara gotravALA sthavira Arya saMbhUtivijayane (utevAsI there | 3jhayUnama nothamasa) gautama gotravALA sthavira Arya sthUlabhadra nAme ziSya thayA. temano saMbaMdha A pramANe pATaliputra nagaramAM naMdarAjAne zakaTAla nAme maMtrI hato, tene sthUlabhadra ane zrIyaka nAme be putro hatA. te nagaramAM kozA nAmanI vezyAne ghera bhoga bhogavatA sthUlabhadra bAra varasa sudhI rahyA hatA, ane zrIyaka naMdarAjAno aMgarakSaka thaIne rahyo hato. eka vakhate zrIyakanA vivAhaprasaMge rAjAne bheTa ApavA - 523 For Private and Personal Use Only
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit VIEN ri kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam lal zakaTAla maMtrI potAne ghera zastro taiyAra karAvato hato, maMtrI upara dveSa rAkhatA vararuci nAmanA brAhmaNe te lAga joI nagaramAM evI aphavA phelAvI ke - "zakaTAla maMtrI zastrone taiyAra karAvI naMdarAjAnuM rAjaya khuMcavI leze'. rAjAne A vAta barAbara ThasI gaI, tethI maMtrI jyAre rAjasabhAmAM Avyo tyAre rAjA tenA upara kopa karI vimukha thaI beTho. je joI maMtrIzvare ghera AvI zrIyakane kahyuM ke - "rAjAne koIe mArA viSe UMdhuM samajAvela che, tethI ApaNA AkhA kuTuMbano kSaya thavAno avasara Avyo jaNAya che. tethI AvatI kAle jyAre huM sabhAmAM rAjA pAse mastaka namAvuM tyAre tuM kulanuM rakSaNa karavA mATe talavAra vaDe mAruM mastaka chedI nAkhaje. he vatsa ! mArA ekano kSaya karIne tuM AkhA kuTuMbanuM rakSaNa kara. ghaDapaNane lIdhe huM mRtyunI samIpamAM to chuM ja; vaLI huM mukhamAM tAlapuTa viSa rAkhIne namana karIza, tethI lagabhaga marI jatA evA mAruM mastaka chedavAmAM tane pitRhatyA paNa lAgaze nahi". zrIyake ghaNI AnAkAnI karavA chatAM maMtrIzvare atizaya Agraha karI tema karavA kabUla karAvyuM, ane bIje divase zrIyake te pramANe karyuM. naMdarAjAe AvuM sAhasa karavAnuM kAraNa pUchatAM zrIyake badhI hakIkata nivedana karI, ane naMdArAjane vararucinAM kAvatarAMnI khAtrI thatAM ghaNo pazcAttApa thayo. tyAra pachI naMdarAjAe kozAne gherathI sthUlabhadrane bolAvI maMtrIpada svIkAravA kahyuM, tyAre | temaNe vicArIne javAba ApIza" ema kahI azokavADImAM jaI potAnA cittamAM pitAnuM mRtyu vicArI ne saMsArane duHkhadAyI jANI tyAM potAnI meLe ja dIkSA lIdhI. tyAra pachI teo zrIsaMbhUtivijaya pAse jaI 524 For Private and Personal Use Only
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam vidhipUrvaka vrato svIkArI temanA ziSya thayA. eka vakhate varSAkAla AvatAM eka munie saMbhUtivijayagurune hi. vaMdana karI evo abhigraha lIdho ke - "huM siMhaguphAnA dvAra AgaLa cAturmAsa rahIza'. bIjA munie evo ki abhigraha lIdho ke - "huM sarpanA bila pAse cAturmAsa rahIza'. trIjA munie evo abhigraha lIdho ke - "huM kUvAnA kASTha upara cAturmAsa rahIza'. A pramANe abhigraha dharanAra te traNe munione yogya jANI guru F mahArAje te te sthaLe cAturmAsa rahevA anumati ApI. tyAre zrIsthUlabhadra vaMdana karIne bolyA ke - "he bhagavAn ! huM kozAvezyAnI citrazAlAmAM cAturmAsa rahIza. guru mahArAje upayogathI tene yogya jANI anumati ApI. kozAne ghera citrazAlAmAM cAturmAsa rahelA zrIsthUlabhadra SaDrasa AhAranuM bhojana karavA chatAM ane kozAe ghaNA hAvabhAva karavA chatAM jarA paNa calAyamAna na thayA, ulaTA sattvazAlI te mahAmunino dhyAnarUpa agni vadhAre pradIpta thayo, ane temaNe kozAne saMsAranI anityatA samajAvI pratibodha pamADI. varSAkAla vyatIta thatAM anukrame te traNe munio guru mahArAja pAse AvyA, temane guru mahArAje kahyuM ke - "aho ! duSkarakAraka! tamane kuzala che?" pachI zrIsthUlabhadra AvatAM guru mahArAja ubhA thaI saMgha samakSa bolyA ke - "he duSkaraduSkarakAraka ! tame kuzala cho?' A pramANe guru mahArAjanA mukhathI sthUlabhadranI prazaMsA potAthI adhika sAMbhaLI te traNe munio dUbhAyA. have bIjo varSAkAla AvatAM siMhaguphA pAse cAturmAsa karanArA munie guru mahArAjane kahyuM ke - "huM A cAturmAsa kozAvezyAne ghera karIza'. guru mahArAja bolyA 525 For Private and Personal Use Only
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org ke - 'he bhadra ! e kAmadevanI rAjadhAnI sarakhA vezyAnA gharamAM cAturmAsa karavuM ati duSkara che, e abhigraha nibhAvavAne to meru jevA acala sthUlabhadra ja samartha che; mATe he vatsa ! tuM e abhigraha na kara'. A pramANe guru mahArAje nA kahevA chatAM te muni kozAne ghera cAturmAsa karavA gayA. tyAM kozAnuM saundarya dekhI te muninuM citta calAyamAna thaI gayuM, te joI kozAe munine nirveda pamADavA kahyuM ke - 'nepAladezamAMthI ratnakaMbala lAvI Apo' vezyAmAM lubdha banelA munie nepAlamAM jaI mahAkaNe ratnakaMbala lAvI ApI. kozAe paga luchIne kaMbala khALamAM pheMkI dIdhI. ghaNuM kaSTa veThI meLavelI ratnakaMbalane AvI rIte khALamAM pheMkI dIdhelI joI muni bolyA ke - 'are suMdari ! mahAmUlyavAlI ratnakaMbala teM kAdavamAM kema pheMkI dIdhI ?' kozA avasara joIne bolI ke - 'he muni ! ratnakaMbalathI adhika mUlyavAluM tathA ihaloka ane paralokamAM sukha ApanAruM A durlabha cAritraratna gumAvavAne tame taiyAra thayA cho, chatAM tene mATe tamane jarA paNa zoka thato nathI, ane ratnakaMbala mATe kema zoka karo cho ?' A pramANe kozAnAM vacano sAMbhaLI pratibodha pAmelA te munine potAnA munipaNAnuM bhAna AvyuM, ane pAchA zubhadhyAnamAM sthira thayA. cAturmAsa pUrNa karI te muni guru mahArAja pAse AvIne bolyA ke - "syUlamadraH cUnamadraH sa proDaainasAdhupu ! yutaM tutu puppha-phalANaM ca rasaM, surAma maMsANa mahiliyANaM ca / jANaMtA je virayA, te dukkakArae vaMde" // 2 // hAro guruLA ane rAzA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamaM vyAkhyAnam parada
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara "samagra sAdhuomAM sthUlabhadra te sthUlabhadra eka ja che, guru mahArAje je temane duSkaraduSkarakAraka kahyuM aSTama hatuM te yukta ja hatuM. puSpa, phala, madirA, mAMsa ane strIonA rasane jANavA chatAM paNa jeo tenAthI vyAkhyAnam virakta thayA te duSkarakArakane huM vaMdana karuM chuM //rA zrIsthUlabhadrathI pratibodha pAmelI kozAe zrAvikApaNuM aMgIkAra karyuM hatuM te vakhate teNIe evI chUTa nI rAkhI hatI ke - "kadAca rAjA koI puruSa upara saMtuSTa thaI ane te puruSane suprata kare to tenI chUTa che, te sivAya bIjA sarvane mATe niyama che". eka vakhata rAjA koI rathakAra upara saMtuSTa thayo, rathakAre kozAnI mAgaNI karI, tethI saMtuSTa thayelA rAjAe tene kozA suprata karI. tenI pAse kozA hamezAM sthUlabhadranA ja guNagAna karatI, te joI rathakAre kozAne potAnA upara rAgI banAvavA A pramANe potAnI kalAkuzalatA batAvI-prathama teNe bANa pheMkI eka AMbAnI luMba vIMdhI, te bANane bIjA bANathI ane bIjAne trIjA bANathI vIMdhyuM, evI rIte teNe potAnA hastaparyaMta bANonI paMkti karI dIdhI. pachI teNe eka bANa mArI DAlIne chedI bANapaMktinA agrabhAga upara rahelI luMbane potAnA hAtha vaDe kheMcI tyAM beThA ja kozAne arpaNa karIne karI. AvI rIte potAnuM kalAkauzalya dekhADI garviSTha thayela rathakArane kozAe kahyuM ke - "have tame mArI kalA juo' ema kahI kozAe sarasavano Dhagalo karAvyo, te upara soya rAkhI, ane te soya upara puSpa rAkhI te puSpa upara nAcatI bolI ke - 527 For Private and Personal Use Only
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org "na dukkaraM aMbiyaluMbatoDaNaM, na dukkaraM sarisavanacciyAe / taM dukkaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavaNammi vuccho || 1 || " "AMbAnI laMba toDavI e kAMI duSkara nathI, tema sarasava upara nAcavuM e paNa kAMI duSkara nathI; paraMtu te mahAtmA munizrI sthUlabhadra je pramadArUpI vanamAM rahyA, chatAM mugdha na thayA te ja duSkara che ane te ja mahAn prabhAva che" ||1|| kavio paNa kahe che ke - " girau guhAyAM vijane vanAntare, vAsaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / harmye'tiramye yuvatIjanAntike, vazI sa ekaH zakaTAlanandanaH // 1 // yo'gnau praviSTo'pi hi naiva dagdha-zchinno na khaDgAgrakRtapracAraH / kRSNA hiranye'pyuSito na daSTo, nAkto'JjanAgAranivAsyaho ! yaH // 2 // " vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhI rasairbhojanaM, zubhra dhAma manoharaM vapuraho ! navyo vayaH saGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM vande yuvatiprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim ||3||" "parvatamAM, guphAmAM ekAMtamAM ane vanamAM nivAsa karatA hajAro manuSya indriyone vaza rAkhanArA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma ta kra aSTamaM vyAkhyAnam 528
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam thayA che, paNa atiramaNIya mahelamAM yuvatI-strI pAse rahIne iMdriyone vaza karanAra to eka zakaTAlaputrasthUlabhadra ja thayA che 1|| aho ! Azcarya che ke - jeNe agnimAM praveza karyo, to paNa dayA nahi; je talavAranI dhAra upara cAlyA, to paNa chedAyA nahi; je kAlA sarpanA daramAM rahyA, to paNa DaMkhAyA nahi, ane je kAjalanI koTaDImAM rahyA, to paNa temane DAgha lAgyo nahi /rA vezyA rAgavAlI hatI, hamezAM temanA kahevA pramANe cAlanArI hatI, paDrarasa bhojana maLatuM hatuM, suMdara ghara-citrazAlA hatI, manohara zarIra hatuM, navI vayano saMgama hato - yauvanavaya hatI, samaya paNa megha vaDe zyAma-varSARtuno hato; to paNa jemaNe AdarathI kAmadevane jItyo, evA kozAne pratibodha pamADavAmAM kuzala zrIsthUlabhadra munivarane huM vaMdana karuM. chuM //all vaLI kavio zrIsthUlabhadranA sattvanI prazaMsA karatA, kahe che ke - "zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya" // 1 // "ame to vicAra karIne zrI neminAthathI paNa e zakaTAlaputra-sthUlabhadrane ja mukhya vIrapuruSa mAnIe chIe; kAraNa ke zrIneminAtha prabhue parvatarUpI killA upara caDIne mohane jItyo hato, paNa A vazImunie to mohanA gharamAM praveza karIne te mohane jItyo" [1] eka vakhate bAra varasanA duSkALane aMte saMghanA AgrahathI zrI bhadrabAhu svAmI pAMcaso sAdhuone hamezAM sAta vAcanAvaDe dRSTivAda bhaNAvavA lAgyA. je rajA / chIe. ame to vicAra che 529 For Private and Personal Use Only
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu. te vakhate teo mahAprANa nAmanuM dhyAna sAdhatA hovAthI vAcanA ApavAmAM temane thoDo vakhata maLato; tethI vizeSa vAcanA na maLatI hovAthI bIjA sAdhuo udvega pAmI cAlyA gayA, ane eka sthUlabhadra ja rahyA. mahAprANa dhyAna pUrNa thatAM zrIbhadrabAhusvAmI temane vadhAre vAcanA ApavA lAgyA, temanI pAse sthUlabhadra be vastu nyUna evAM dasa pUrva bhaNyA. eka vakhate bhadrabAhusvAmI vihAra karatA pATaliputra nagaranA udyAnamAM padhAryA, temane sthUlabhadranI baheno yakSA vigere sAdhvIo vaMdana karavA AvI. gurumahArAjane vaMdana karI temaNe pUchyuM ke - "he prabho ! sthUlabhadra kyAM che?" guru bolyA ke "A najIkanA jIrNa devakulamAM che'. pachI teo devakula tarapha cAlI, temane AvatI joI sthUlabhadra Azcarya batAvavA siMhanuM rUpa karyuM. siMhane joI te sAdhvIo bhayabhIta thaI gurumahArAja pAse AvI kahevA lAgI ke - "he bhagavan! koI siMha amArA jayeSTha baMdhavanuM bhakSaNa karI gayo jaNAya che, atyAre te siMha tyAM che. te sAMbhaLI upayoga detAM kharI hakIkata che jANIne AcArye Adeza Apyo ke - jAo, tyAM tamAro jyeSTha baMdhu che, paNa siMha nathI temane vaMdana karo." te sAMbhaLI yakSA vigere sAdhvIo pharIthI tyAM gaI, ane sthUlabhadrane potAnA svarUpamAM beThelA joI temane vaMdana karI potAne sthAne gaI. pachI sthUlabhadra vAcanA levA bhadrabAhusvAmI pAse AvyA, paNa sthUlabhadra karelA aparAdhathI teo atizaya dUbhAyA hatA. teo bolyA ke - "sthUlabhadra ! tame vAcanAne ayogya cho'. te sAMbhaLI sthUlabhadre potAno aparAdha saMbhArIne kahyuM ke - "he bhagavan! kSamA karo, huM pharIthI evo 530 For Private and Personal Use Only
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aparAdha nahi karuM'. AcArya bolyA ke - "tame aparAdha karavAthI vAcanAne lAyaka nathI' tyAra pachI sthUlabhadra aSTama AcArya mahArAjane manAvavA saMghane kahyuM, ane saMghanA AgrahathI AcArya mahArAje sthUlabhadrane vAcanA zika vyAkhyAnam ApavAnuM svIkArI kahyuM ke - "have pachI maMdasattvavALA bIjA sAdhuo paNa aparAdha karaze, tethI tamAre bIjA koIne zeSa pUrvonI vAcanA na devI'. e pramANe sthUlabhadrane abhigraha karAvI bAkInA cAra pUrvonI vAcanAsUtrathI-mUlamAtra ApI, tethI mahAmuni sthUlabhadra caudapUrvadhara thayA. kahyuM che ke - "kevalI caramo jambU - svAmyatha prabhavaH prabhuH / zayyambhavo yazobhadraH, sambhUtivijayastathA // 1 // madravAgi: pUnama, kRtavetino di " . "chellA kevalI jabUsvAmI thayA. prabhavaprabhu, zaabhava, yazobhadra, saMbhUtivijaya, bhadrabAhu ane A sthUlabhadra, e cha zrutakevalI thayA". (thara kamAyUnama goyamasaguttarasa) gautama gotravALA sthavira Arya sthUlabhadrane (tevAsI huve che, therA) be sthavira ziSyo hatA; (vere 3MArI tIvasa) eka elApatya gotravALA sthavira Arya mahAgiri, theresaLasudatya siddasa) ane bIjA vAsiSTha gotravALA sthavira AryasahastI, jinakalpano viccheda thavA chatAM mahAtmA zrI AryamahAgirie jinakalpanI tulanA karI hatI. Arya suhastIe duSkAlamAM sAdhuo pAse bhikSA mAgatA eka bhikSukane dIkSA ApI hatI, te bhikSuka marIne saMpratIrAja thayo. zreNikarAjAno 531 For Private and Personal Use Only
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara Re|| putra koNika, teno putra udAyI, tenI gAdIe nava naMdarAjA, navamA naMdarAjAnI gAdIe caMdragupta, teno putra aSTama biMdusAra, teno putra azokathI, teno putra kuNAla, ane te kuNAlano putra saMprati thayo. saMpratine janmatAM ja che. vyAkhyAnam tenA dAdAe rAjaya ApyuM hatuM. eka vakhate rathayAtrAmAM pravRtta thayelA Arya suhastisUrine joI saMpratirAjAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, teNe AcArya mahArAja pAse dharmopadeza sAMbhaLI zrAvakapaNuM aMgIkAra karyuM. tyAra pachI teNe savA lAkha jinamaMdiro, savA karoDa jina pratimA, chatrIsa hajAra jIrNoddhAra, paMcANuM hajAra || | pittaLanI pratimA, ane lAkho dAnazALAo vigere uttamottama dhArmika kAryothI traNa khaMDa pRthvIne vibhUSita karI. vaLI saMpratirAjAe anArya dezone paNa karathI mukta karI, prathama te dezomAM sAdhuveSa dhAraNa karanAra potAnA sevakone mokalI, te dezone paNa sAdhuone vihAra karavAne yogya karyA; ane potAnA tAbAnA rAjAone jainadharmanA rAgI banAvyA. vaLI jeo vastra, pAtra, anna, dahIM vigere prAsuka vastuo vecatA hatA, teone saMpratirAjAe kahyuM ke- "tame AvatA-jatA sAdhuonI AgaLa potAnI vastuo mUkajo, ane te pUjayo, je vastu grahaNa kare te Apajo . amAro khajAnacI te vastunuM tamAma mUlya tathA tamAro icchita lAbha tamane gupta rIte Apaze". A pramANe rAjAnI AjJAthI teo tema karavA lAgyA, ane te vastuo azuddha chatAM zuddhabuddhithI sAdhuo grahaNa karavA lAgyA. (therasa vi3nnasusthisa sasasa) vAsiSTha gotravALA sthavira Arya suhastIne (tevAsI huve * therA)be sthavira ziSyo hatA, te A pramANe -(suci-sudavuddhA krodiya-zrayaM vaghAvasAtti)susthita 532 532 For Private and Personal Use Only
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam eTale suvihita mahAtmAoe AcarelI kriyAmAM sArI rIte rahelA ane supratibuddha eTale tattvone sArI rIte jANanArA, tathA bAghApatya gotravALA; AvA prakAranA kauTika ane kAkaMdika nAme be sthavira ziSyo hatA. keTalAeka AcAryo kahe che ke - susthita ane supratibuddha e be temanAM nAma che ane kauTika tathA kAkaMdika temanAM vizeSaNa che. eTale kauTika ane kAkaMdika evA susthita nAme tathA supratibuddha nAme be sthavira ziSyo hatA. temaNe karoDa vAra sUrimaMtrano jApa karyo hato, tethI kauTika kahevAyA; ane kAkaMdI nagarImAM janmelA hovAthI kAkaMdika kahevAyA. (zerA suyasukhaDanuddhamAM vija vaMkA vadhAvasapurA)vyAghApatya gotravALA kauTika ane kAkaMdika evA sthavira susthita ane supratibuddhane (tevAsI theresADuM ioriya) kauzika gotravALA Arya indranninAme sthaviraziSya hatA.(thararara jJAtri siyagusa) kauzika gotravALA sthavira Arya indradine (tevAsI there sannei goyamasaro) gautama gotravAlA Aryadinna nAme sthavira ziSya hatA. (therasa je 3 xsa goyamasarasa) gautama gotravALA sthavira Aryadinnane (caMtevAsI there 3majJasIdarI gAphosiyaT) kauzikagotranA ane jAtismaraNa jJAnavAlA Arya siMhagirinAme sthavira ziSya hatA. (ghera 3LasIrirarasa jhArA vasiyagura) kauzikagotranA ane jAtismaraNa jJAnavALA sthavira Arya siMhagirine (tevAsI there saMvasoyamasa) gautama gotravALA Arya vaja nAme sthavira 533 For Private and Personal Use Only
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit aSTama kalpasUtra bhASAMtara e vyAkhyAnamuM ziSya hatA. (ghera ghai gajhaverA jomasamutta) gautama gotravALA sthavira Arya vaja svAmIne (tevAsI there sannavone vasiya) utkauzika gotravALA Arya vajasena nAme sthavira ziSya hatA. (rirasa vi jhavadAsa rasiyAsa)utkauzika gotravALA sthavira Arya vajasenane (tevAsI vattarigherA) cAra vira ziSya hatA; (there jJanA) sthavira Arya nAgila (there jhamate) sthavira Arya paumila, (vere kamaLanayaMte) sthavira Arya jayanta, (there maLatAva) ane sthavira Arya tApasa (therAmosamannanAdvADo) sthavira AryanAgilathI ( 3SNanAtA sahita nipathA) Arya nAgilA nAme zAkhA nIkaLI. (gherAvo mannamitAjho) sthavira Arya paumilathI unnamittA sAdA niya)AryapaumilA nAme zAkhA nIkaLI (tharAvo 3MnayaMtADa) vira Arya jayantathI(3managati sahinAthA)ArmajayantI nAme zAkhA nIkaLI, therAno gajhatIvasa3) ane sthavira Arya tApasathI (gajhatAvaNI sahi nimAyA) AryatApasI nAme zAkhA nIkaLI 234o. (vittharavALA pu) vistRta vAcanA vaDe to (3jhagasamAgo pura3) Arya yazobhadrathI AgaLa 1. A vAcanAmAM ghaNA bhedo dekhAya che, te lekhakadoSathI thayelA samajavA. vaLI A vAcanAmAM jaNAvela che te sthavironI zAkhAo ane kalo prAya: hAla jaNAtAM nathI, paNa te bIjAM nAmo vaDe tirohita thayAM haze ema saMbhave che. tethI pAThaviSayaka nirNaya karavo azakya hovAthI te te zAkhAo ane kulonA jANakAra jJAnI puruSo ja ahIM pramANa che. 534 For Private and Personal Use Only
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara ZR www.kobatirth.org (therAvatI pUrva patrojnmaphaeN) AvI rIte sthavirAvalI dekhAya che; (taeN nannA-) te A pramANe - (therasa f annanasamasa suMziyAcaLa samuttasta) tuMgikAyana gotravALA sthavira Arya yazobhadrane (rUme to gherA aMtevAsI ahAvajvA miLAyA haityA) A be sthavira ziSyo yathApatya' eTale putra samAna prasiddha hatA. (te nahA-) te A pramANe - (there sapna mATU pALasamutte) prAcIna gotravALA sthavira Arya bhadrabAhu, (there ajjasaMbhUvijae mADharasamutte) ane mADharagotravALA sthavira Arya saMbhUtivijaya. (thessa La jgamAZssa pALasamuttamsa) prAcIna gotravALA sthavira Arya bhadrabAhune (rUme pattara therA gaMtavAsI) A cAra sthavira ziSyo (annAvattvA miLavA dhrutyA) putra samAna prasiddha hatA (teM hA) te A pramANe (ghere govAse) sthavira godAsa, (ghere agii) sthavira agnidatta, (there gaLatte) sthavira yajJadatta, (ghere somatte vAsavatte La) ane kAzyapa gotravALA sthavira somadatta. (therehiMto govAsehiMto savamuttehiMto) kAzyapa gotravALA sthavira godAsa thakI (kRtya huM govAsAne nAmaM gaLe nipu) ahIM godAsagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (tasa naeN mAo pattAri sAhAno vAhinti) te godAsagaNanI A cAra zAkhAo AvI rIte kahevAya che; (teM gaThThA-) te A 1. je utpanna thatAM pUrvajo durgatimAM athavA apayazarUpa kAdavamAM na paDe te apatya eTale putrAdi kahevAya te putrAdi sadeza je sadAcArI suziSyo hoya te yathApatya kahevAya. 2. samAna vAcanAvAlA muniono je samudAya te gaNa kahevAya. 3. eka AcAryanI saMtatimAM ja viziSTa puruSonA je judA judA vaMza te zAkhA kahevAya, athavA vivakSita prathama puruSanI je saMtati te zAkhA kahevAya, jema vaira nAmanA sUrithI vairI zAkhA thaI che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamaM vyAkhyAnama 535
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnama pramANe - (tAmatitti) tAmalimikA, (virasiyA) koTivarSikA, (havAya) puDuMvaddhanikA, (vAsIdA ) ane dAsIkharbaTikA. (cerassa vijharsayUvanayarasa mADharasannasa) mADhara gotravALA sthavira Arya saMbhUtivijayane (me vAnarasa therA aMtevAsI) A bAra sthavira ziSyo (gaTAvavA gamAyA dulyA) putra samAna prasiddha hatA. (te gadA-) te A pramANe - //23pI. (naMgama there savAre) naMdanabhadra', sthavira upanaMda, (tIsama-jJama) tiSyabhadra, yazobhadra, there sumima) vira sumanobhadra', (mAma puuTma ja zA) maNibhadra pUrNabhadra /1il (there 3 zUnama) sthavira "sthUlabhadra (3numabaMdhunAmadhane ya) "Rjumati, jaMbU nAmanA, (thereja sIdama) vira dIrghabhadra, (there tada paMkumad ya ArA) tathA sthavira pAMDubhadrArA (cerasa majhAsaMmUvinayara madirasatta) mADhara gotravALA sthavira Arya saMbhUtivijayane (mAyo satta tevAsaLI) A sAta ziSyAo (gaTAvA mAya3o dulyA) putrI samAna prasiddha hatI. (te gadA -)te A pramANe -(gavAyAvaritra)yakSA, kSadinnA (bhUmi tada veva mUranniA )bhUtA, tathA bhUtadinnA, (senA veNa rekhA) seNA, veNA, ane reNA, (mAro zUnamasa) e sAte sthUlabhadranI baheno hatI/1|| (therasa if IjhayUmaraNa nothamasattarasa) gautama gotranA sthavira Arya sthUlabhadrane (me to therA 536 For Private and Personal Use Only
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam saMtavANI) A be sthavira ziSyo (madAvaLyA mavoriyA dulyA) putra samAnuM prasiddha hatA, (ta naha-) te A pramANe -(veremajJamArI praznAvasa) elApatya gotravALA sthavira Arya mahAgiri, theremajhamudatya vasiddhapura) ane vAsiSTha gotravALA sthavira Arya sahastI. (gherasa i gajhamArA prastAvaguttara) elApatya gotravALA sthavira Arya mahAgirine ( | a verA aMtevAsI) A ATha sthavira ziSyo (lAvavA mAyA dulyA) putra samAna prasiddha hatA; (te nahIM-) te A pramANe - (there che sthavira uttara. (pere nirasa sthavira balissaha, (vere ghA sthavira dhanADhya, (there sirijI sthavira zrIADhaya, (re Di) sthavira kauDinya, (vere nA) sthavira nAga, (re nAma) vira nAgamitra, (vere chatUpa raha7 siyA ) ane kauzika gotravALA SaDulUka rohagupta. rohagupta dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa ane samavAya nAmanA cha padArthonI prarUpaNA karelI hatI, tethI te par kahevAyA; ane ulUka eTale kauzika gotramAM utpanna thavAthI ulUka kahevAyA; eTale cha padArthanA prarUpaka hovAthI ane alUka gotramAM utpanna thayela hovAthI rohagupta paDDalUka kahevAyA. ulUka ane kauzika zabda samAna arthavALA che, tethI ja sUtrakAra mahArAje tene kauzika gotravALA kahyA che. 1, 5Du ane ulUkano karmadhAraya samAsa thavAthI 'hulUka' zabda banyo che, ane prAkRtamAM te chalUa' bane che. 537 For Private and Personal Use Only
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu. II (theksaMto ja cha-hiMto rodavuhiMto DhosiyamuhiMto) kauzika gotravALA sthavira SaDalUka rohaguNa thakI (tatya terasiyA nipathI) tyAM bairAzika nIkaLyA. eTale jIva, ajIva ane nojIva, e pramANe traNa rAzine prarUpanArA temanA ziSya-praziSyo thayA. tenI utpatti A pramANe - paramAtmA zrImahAvIranA nirvANa pachI pAMcaso cummAlIsame varase aMtaraMjikA nAme nagarInA udyAnamAM bhUtaguha nAme vyaMtaranA caityamAM zrIgupta AcArya gacchasahita rahyA hatA. temano rohagupta nAme ziSya bIjA gAmamAM hato, te gurumahArAjane vaMdana karavA te nagarImAM Avyo. A vakhate tyAM pozAla nAme saMnyAsI | Avyo hato. te vAdakalAmAM nipuNa hato, tethI teNe ghaNe sthaLe vAdamAM vijaya meLavyo hato, vaLI koI prativAdI tene jItI jAya evo Avato tyAre poTTazAla te prativAdIne vRzcika, sarpa, mUSaka, mRgI, varAhI, kAkI ane zakunikA nAme sAta maMtravidyAo vaDe upadrava karato. A pramANe vidyArthI garviSTha banelA poTTazAle te nagarImAM paDaha vagaDAvyo ke - "mArI sAthe koI vAda karavAne samartha nathI, chatAM koIne himmata hoya to taiyAra thAya". A vakhate nagarImAM praveza karatA rohaguse te paDaha sAMbhaLyo, tethI teNe "huM tenI sAthe vAda 1, kalpasUtra mUlapATamAM rohaguptane Arya zrImahAgirino ziSya kahyo che, paNa uttarAdhyayanavRtti, sthAnagavRtti vigeremAM to zrIgusaAcAryano ziSya kahyo che; ahIM zrIgupta AcAryano ziSya jaNAvela che, tattva bahuzruta jANe. 2. te vighAo vaDe anukrame vIMchI, sApa, uMdara, mRga, suvara, kAgaDA ane samalIo vikrvIne upadrava karato. che 538 For Private and Personal Use Only
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 5] C www.kobatirth.org karIza' ema kahI te paDahane nivAraNa karyo. pachI teNe gurumahArAja pAse AvI vaMdana karI vAda karavAnuM kabula karyAno vRttAnta kahyo. AcArya mahArAje rohaguptano vAda karavAno nirNaya jANI te saMnyAsInI vidyAone bAdha karanArI ane mAtra pATha karavAthI ja siddha thAya evI mayUrI, nakulI, biDAlI, vyAghrI, pasiMhI, *ulUkI ane jyenI sAta vidyAo' ApI. vaLI AcArya mahArAje rohaguptane e sAta vidyAo uparAMta zeSa upadrava zamAvanAra rarajoharaNa maMtrIne ApyuM ane kahyuM ke - "jo kadAca te saMnyAsI bIjo kAMI paNa upadrava kare to tenA nivAraNa mATe tAre tArA mastaka para A rajoharaNa pheravavuM tethI upadrava rahita thaIza". AvI rIte rohagupte gurumahArAja pAsethI te saMnyAsInI vidyAone upaghAta karanArI pAThasiddha sAta vidyAo ane zeSa upadrava zamAvanAruM rajoharaNa meLavIne te nagarInA balazrI nAme rAjAnI sabhAmAM AvIne poTTazAla sAthe vAda AraMbhyo. poTTazAle vicAryuM ke - "jaina sAdhuo ghaNA nipuNa hoya che; mATe tenA ja saMmata pakSano Azraya karIne boluM, ke jethI te tenuM nirAkaraNa karI zakeja nahi". ema vicArIne te bolyo ke - "duniyAmAM jIva ane ajIva evI be ja rAzi che, kAraNa ke teja pramANe jovAmAM Ave che tethI, sukha ane duHkha, dharma ane adharma, puNya ane pApa, dravya ane bhAva, rAtri ane divasa ityAdi babbe rAzinI jema". te sAMbhaLIne 1. te vidyAo vaDe anukrame-mora, noLIyA, bilADA, vAdha, siMha, ghUvaDa ane bAjapakSI utpanna thayA. 2. ogho, 3. ahIM vAdI traNa vAkyo bolyo che, temAM paheluM vAkya pakSa, bIjuM hetu, ane trIjuM dRSTAMta kahevAya che, te traNa maLIne anumAna pramANa thayuM che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vyAkhyAnam 539
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org rohagupte vAdIno parAbhava karavA mATe potAnA saMmata pakSane paNa choDI daI tene asatya TharAvavA kahyuM ke - "teM je hetu Apyo che te bIjI rIte jovAmAM Ave che, tethI asiddha che. sAMbhaLa-duniyAmAM jIva, ajIva ane nojIva evI traNa rAzi che, kAraNa ke teja pramANe jovAmAM Ave che tethI; sattva, rajas ane tamas e traNa guNa, hrasva, dIrgha ane pluta e traNa svara, vartamAna, bhUta ane bhaviSya e traNa kAla, prAtaHkAla, madhyAhna ane sAyaMkAla e traNa saMdhyA, ekavacana, dvicana ane bahuvacana e traNa vacana, svarga, mRtyu ane pAtAla e traNa loka, brahmA, viSNu ane mahezvara e traNa deva, tathA adhama, madhyama ane uttama ityAdi traNa rAzinI jema". ityAdi bolatA rohagupte jIva, ajIva ane nojIva e traNa rAzinI siddhi karIne te tApasano parAbhava karyo tethI tApase krodhAvezamAM AvIne vRzcika vidyA vaDe rohaguptano vinAza karavA mATe vIMchIo vikurvyA, tyAre rohagupte gurumahArAja pAsethI meLavelI mayUrI vidyA vaDe mora vikurtI te vidyAno vighAta karyo. evI rIte tApase anukrame mUkelI sAte vidyAone rohagupte potAnI vidyAo vaDe jItI lIdhI. chevaTe poTTazAla saMnyAsIe mUkelI rAsabhI vidyAne paNa rajoharaNa vaDe jItIne rohagupte rAjasabhAmAM vijaya meLavyo. pachI rohagupte mahotsavapUrvaka AvIne gurumahArAjane sarva vRttAMta nivedana karyo, tyAre AcArya mahArAja bolyA ke - "vatsa ! teM rAjasabhAmAM vAdIne harAvI vijaya meLavyo te ThIka karyuM; parantu teM je jIva, ajIva ane nojIva e traNa rAzinI sthApanA karI te utsUtra che, vAstavika rIte to jIva ane ajIva e be ja rAzi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KIN aSTama vyAkhyAnama 540
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hArika aSTama vyAkhyAnam githI III kalpasUtra che, mATe pharIthI rAjasabhAmAM jaIne mithyAdukRta daI Ava". A pramANe gurumahArAjanuM kathana sAMbhaLI bhASAMtara ki. rohagume vicAryuM ke- "evI moTI rAjasabhAmAM pote ja traNa rAzi prarUpIne pAcho huM pote ja tyAM jaI potAne ki apramANika kema karuM?" e pramANe ahaMkAra lAvI te rAjasabhAmAM na gayo, AcArya mahArAjanI sAmo thaIne bolyo ke - "mAruM kathana satya che'. tyAre AcArya mahArAja tene sAthe laIne rAjasabhAmAM gayA, ane tenI sAthe cha mahinA sudhI vAda karyo. tevI rIte guru ziSyane vAda karatAM cha mahinA vyatIta thayA, tyAre rAjAe AcArya mahArAjane kahyuM ke - "he svAmI! have vAdane samApta karo, kemake hamezAM tenI vyagratAthI mArAM rAjakAryo sadAya che". AcArya mahArAja bolyA ke - "ATalA divasa sudhI to meM A ziSyane mAtra krIDA karAvI che, paNa have prAta:kAle avazya teno nigraha karIza". bIje divase gurumahArAje rAjAne kahyuM ke - "A duniyAmAM jeTalI vastu che te kutrikApaNamAM maLe che, mATe ApaNe tyAM jaIne nojIvanI mAgaNI karIe". pachI gurumahArAja sarva parivArane tathA rohaguptane laI kutrikApaNe gayA, ane kutrikApaNanA mAlIka pAse jIva mAgyo, tyAre teNe menA, popaTa vigere ApyA. pachI ajIva mAgyo, tyAre patthara vigere padArtho ApyA. pachI no jIva mAgyo, tyAre teNe jIva ane ajIva sivAyanuM bIjuM kAMI ApyuM nahi. pachI AcArya mahArAje rohaguptane kahyuM ke - vatsa ! have tuM tAro kadAgraha choDI de, jo kadAca no jIva vastu judI hoya to te ahIM kema na maLI? evI rIte ekaso cummAlIsa prazno vaDe AcArya mahArAje rohaguptane parAsta karyo, chatAM te 541 For Private and Personal Use Only
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org teNe potAno durAgraha choDyo nahi. tethI gurumahArAje krodhathI baDakhA nAkhavAnI kuMDImAM rahelI bhasma tenA mastaka para nAkhIne tene saMgha bahAra karyo. tyAra pachI te chaTThA nihnava airAzike anukrame vaizeSika darzana pragaTa karyuM // 236ii (thereniMto khaM ttaravanirdehiMto) sthavira uttara-balissaha thakI (tatya khaM ttaravalissahALe nAmaM gaLe ni) tyAM uttarabalissaha nAme gaNa nIkaLyo. (tasa aaN phamAo cattAri sAhAno mAhinti) tenI A cAra zAkhAo AvI rIte kahevAya che; (te nA-) te A pramANe - (osaMviyA) kauzAMbikA, (suttivRttiyA) sUktipratyayA, (eDaMvALI) kauTumbI, (caMtanAgarI) ane candranAgarI. (thesa La angasudghatyimsa vasittasaguttasa) vAziSTha gotravALA sthavira Arya suhastine (me yuvAnasa therA aMtevAsI) A bAra sthavira ziSyo (jJajJAvavvA gamiLAyA dhrutyA) putra samAna prasiddha hatA. (te nahA-) te A pramANe - (ghere 4 annarodaLa) sthavira Arya 'rohaNa, (manase) bhadrayazara, (medALI a) megha gaNi, (miThThI) kAmardi, (suni suDivuddhe) pasusthita, supratibuddha, (ravindraya saha rohanutte T IIII) degrakSita, rohagupta / / 1 / / (sinutte sirimutte) RSigupta, zrIgupta, (gaLI ca haMme maLI ya saha some) gaNi 'brahmA, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [4] [ aSTamaM vyAkhyAnama 542
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu tathA gaNi soma. (sa to 3 zAharA , sIsA suetyarasa rA) gaNa dhAraNa karanArA A bAre suhastinA ziSyo hatA rA. (theTiMto je jharohiMto vAsavahiMta) kAzyapa gotravALA sthavira Arya rohaNa thakI (tatya vi dAne nAma ane nig) tyAM uddehagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (tarisamo cattAra sahi3o nimAyAgo indra gusnAruM mahitti) temAMthI A cAra zAkhAo ane chakula nIkaLyAM, te AvI rIte kahevAya che. (se viMda te sadiyo ) ziSya pUche che ke, te zAkhAo kaI?, guru mahArAja uttara Ape che ke - (sAdo vamadiMtti) zAkhAo AvI rIte kahevAya che, te gaha-) te A pramANe - (3TuMrijhiyA) udubarIyA, (mAsapUriyA) mAsapUrikA (maphariyA) atiprAptikA (TupattiyA') ane prajJaprAptikA; (te te sAdA) A te zAkhAo che. (se hiM te gunA ?) te kulo kayAM?, (pusnAruM vimAhitti ) kulo AvI rIte kahevAya che; (taMgadA-) te A pramANe - (paDhamaM nA namU) paheluM kula nAgabhUta, (vI pukha somU dopha ) bIjuM somabhUtika, (38 3nAjI tarUNe) trIjuM AAgaccha, (varasthathe hatyaniSya tu zA) cothuM hastalIya* I/1II (paMcama + Arya suhastinA bAra ziSyomAM prathama ziSya. 1. eka AcAryanI je saMtati te kula kahevAya athavA te te ziSyonA je bhinna bhinna vaMza te kula kahevAya; jema "candrakula' 'nAgendra kula' ityAdi. 2. atyantare-matipatrikA 3. pratyantare-puNapattiyA. 4. pratyantare - hastalima. ka 543 For Private and Personal Use Only
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org je khkhuiM) pAMcamuM naMdIya, (charuM puLa parihAsarya jJo ) ane chaThThuM pArihAsaka che. (udde6TLasepa, indra cuna dunti nAyavvA IIII) A cha kula uddehagaNanAM jANavAM // 2 // (therehiMto huM siriputtehiMto jJAriyasamuttehiMto) hArita gotravALA sthavira zrIgupta' thakI (kRtya aaN cArago nAmaM gaLe niUC) ahIM cAraNagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (tassa N rUmAlo vattAri sAhAno satta ya pusnArUM vAhinti) tenI A cAra zAkhAo ane sAta kula AvI rIte kahevAya che. (te viM teM sAhAJo ?) te zAkhAo kaI ?, (sAhAno vAhinti) zAkhAo AvI rIte kahevAya che; (taM nahIM-) te A pramANe - (hAriyamAnAgarI) hAritamAlAkArI, (saMsiJA) saMkAsikA, (naivedhuJA) gavedhukA, (vakhtanAgarI) ane vajranAgarI; (se te sAnhAo) A te zAkhAo che. (se viM teM vunnArUM ?) te kulo kayAM ?, (yunnArUM vAhingatti) kulo AvI rIte kahevAya che, (taM nahIM-) te A pramANe - (paDhamitva vacchabhikhkhuM) ahiM paheluM kula vatsalIya, (vIOM puLa pImmira Dhor3a I) bIjuM prItidhArmika, (tax puLa hAliSna) trIjuM hAlIya, (patthayaM pUsamittiSna) cothuM puSpamitrIya, // 1 // 1. Arya suhastinA bAra ziSyo paikI dasamA ziSya. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ZN ht aSTama vyAkhyAnam 544
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamuM IAN (paMcamAM mAlii) pAMcamuM mAlIya, (cha pu majhaveracaM do) chaThuM AryaTaka, (sattamAM vhasa) ane sAtamuM kRSNasaha; (satta gunA vArANasa) A sAte kula cAraNagaNanAM samajavAM rA (thereTiMto vi manaseriMto mArA sahiMto) bhAradvAja gotravALA sthavira bhadrayaza' thakI (tya vi | kuvADiyA' nAma no nikA) ahIM uDuvATikagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (ta ja mAgo vattAri sahiro tiLi 34 rUADuM mAhitti) tenI A cAra zAkhAo AvI rIte ane traNa kula AvI rIte kahevAya che. (se viM te sahi?) te zAkhAo kaI ?, (sAdo vamahiSatti) zAkhAo kahevAya che; (ta gadA-) te A pramANe - (mbiyA mambiyA vAriyA mellimbiyA) caMpIyA, bhadrarthikA, kAkaMdikA, ane mekhalIyA; (se te sANA) A te zAkhAo che. (je hiM te sukAvuM?) te kulo kayAM? (AruM vamahimbatti) kulo AvI rIte kahevAya che; (ta nahIM) te A pramANe - (masi3 tada mada-tti ta ra roDa nasamaMda) bhadrayazaska, tathA bhadraguNika, ane trIjuM yazobhadra | che; (ADuM kuvADiya-pAsa siva purA) uDuvATika' gaNanAM A traNa ja kula che nA 1. Arya suhastinA bIjA ziSya. 2.pratyantare-bhadrAphrikA, bhadrIyA. 3. pratyuttare-mekhalArjikA; meghalIyA. 4. pratyantare - uDDapATika. 545 For Private and Personal Use Only
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kobatirth.org kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam Iue || (thehiMto milaihiMto DAhnasattehiMto) koDAla gotravALA sthavira kAmaddhi' thakI (tya ne , vesariyAne nAme ane nirA) ahI vaizyavATikagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (tarasa mArI pattara sa3) tenI A cAra zAkhAo (vattari gustAruM pramAhitti) ane cAra kula AvI rIte kahevAya che. (se hiM te sahi ?) te zAkhAo kaI ?, (sAdo vamahiitti) zAkhAo AvI rIte kahevAya che. saMga). te A pramANe - (sAtviyA jJAtriyA saMtariLiyA tijhiyA) zrAvastikA, rAjayapAlikA, aMtariyA ane kSemalIyA; (se te sAhAra) te A zAkhAo che. (se liMka te yunnAruM ?) te kulo kayAM?, (gustArUM yvamaMtti) kulo AvI rIte kahevAya che; (te nadI-) te A pramANe (middhi 2 taha To pura 2) gaNita, medhikara, kAmaddhika tathA indrapuraka; (AruM sAhitya-rasa vattari3yuknAzA ) A vaizyavATika gaNanAM cAra kulo che [1] ( reTiMto sAhiMto vasisahiMta) vAziSTha gotravALA sthavira RSigupta thakI (tya mAnavane nAma ane nipu) ahIM mAnavagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (tasa rUmADo vattari sahi sini 1. Arya suhastinA cothA ziSya. 2. pratyantare-medhika. 3. pratyantareSa-vaizyapATika, vezapATika, vezavATika, veSavATika. 4. Arya suhastinA navamA ziSyA. 546 For Private and Personal Use Only
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama ja guhnA pUrvamAditti ) tenI A cAra zAkhAo ane traNa kula AvI rIte kahevAya che. (hiMd sahi gi te zAkhAo kaI?, (sAdo vamannitti) zAkhAo AvI rIte kahevAya che; (te naha-) te A pramANe - ka vyAkhyAnama | ( MyA, noLiyA, vasiddhiyA, sorathiI) kAzyapIyA, gautamArmikA, vAzikhikA, ane saurASTrikA; (se te sAdA3) te A zAkhAo che. (se viM te yunAvuM?) te kulo kayAM?, (yunA mAhitti) kulo AvI rIte kahevAya che, (te gadA-) te A pramANe - (siriyalya pada, vaDagraM siriyaM murja) paheluM RSiguNika, bIjuM RSidattika jANavuM, (tartha 2 minayaMta, titi gusnA mAnavasa) trIjuM abhijayaMta; e traNa kula mAnavagaNanAM che ! (thereTiMto suvi-sukhaDapuTiMto DhodiyAvaMtahiMto vadhAvasahiMto) vyAghApatya gotravALA vahIma ane kauTika tathA kAkaMdika upanAmavALA sthavira susthita ane sthavira supratibaddhara thakI (tya vi vodiyAne nAma ane nirA5) ahIM kauTikagaNa nAme gaNa nIkaLyo. (ta je mALo vattari sahiao vAri gusnAnuM ja che vimahimnatti) tenI A cAra zAkhAo ane cAra kula AvI rIte kahevAya che. (je hiM te sAdA ?) te zAkhAo kaI? (sAmo pramAhitti) zAkhAo AvI rIte kahevAya che; (nahIM-) te A pramANe - 1, Arya suhastinA pAMcamA ziSya. 2. Arya suhastinA chaThA ziSya. 547. For Private and Personal Use Only
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir V TEN kalpasUtra bhASAMtara (3qnArI vijJA-harI ja rI ya mAmitranA ja) uccanAgarI, vidyAdharI, vaja, ane madhyamA; (vodiyApArasa aSTama thA, datta jattari sahi9) Ila e cAra kauTikagaNanI zAkhAo che 15 (ze te sAdAte A zika vyAkhyAna zAkhAo che (se jiM tuM gunA ?) te kulo kayAM? (gustAruM vamahitti) kulo AvI rIte kahevAya che; (ta nadI-) te A pramANe - ( patya vaMtijJa, virU nAme vaMi 1) paheluM brahmalIya, bIjuM vatsalIya |SI nAmanuM, (tarUthe pukha va M, vaDAthe ghavATa zA) trIjuM vANijaya, ane cothuM praznavAhanaka 1/l. (therA suDhiya-suudanuddhA ediyAvaMtra vadhAvavasattA) vyAghApatya gotravALA tathA kauTika ane kAkaMdika upanAmavALA sthavira, susthita ane sthavira supratibuddhane ( paMca therA gaMtavAsa) A pAMca sthavira ziSyo (3NAvavA mavUTyA durthI) putra samAna prasiddha hatA. (ta gadA-) te A pramANe - there 3jhara) | sthavira Arya indrajinna, (there piya) sthavira priyagrantha, (there viviAne savAre vi) kAzyapa gotravALA sthavira vidyAdharagopAla, there sitte) sthavira RSidatta, (there ri) ane sthavira adatta, vira zrIpriyagraMtha sUrino saMbaMdha A pramANe - ajamera zaheranI najIkamAM subhaTapAla nAmanA rAjAnuM harSapura nAme nagara hatuM. te nagara traNaso 548 For Private and Personal Use Only
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara jinamaMdiro cAraso anyadarzanIonAM maMdiro, aDhAraso brAhmaNonAM ghara, chatrIsaso vaizyanAM ghara, navaso ame bagIcA, sAtaso vAva, baso kuvA, ane sAtaso dAnazAlA vaDe zobhatuM hatuM. zrI priyagraMthasUri vicaratA vyAkhyAnama chatAM anukrame te harSapura nagaramAM padhAryA. tyAM eka vakhate brAhmaNo yajJamAM bakarAne haNavAno AraMbha karatA hatA, te samaye zrIpriyagraMthasUrie te bakarA upara zrAvakane hAthe vAsakSepa nakhAvI tene aMbikAdevI vaDe adhiSThita karyo. tethI te bakaro tyAMthI uDI AkAzamAM sthira rahIne manuSyavANI vaDe bolavA lAgyo ke - "haniSyatha nu mA hutyai, bajItA''yAta mA hata / yuSmaddhannirdayaH syAM cet, tadA hanmi kSaNena va // 1 // yatkRtaM rakSasAM draGge, kupitena hanUmatA / tat karomyeva svastho vaH, kRpA ced nA'ntarA bhavet // 2 // " zuM tame mane homane mATe haNavA dhAro cho? ThIka che, tamAruM sAmarthya hoya to have Avo, mane bAMdho, ane haNo joIe? he niSpharo ! jo huM tamArI jevo nirdaya thAu to tamane badhAne kSaNavAramAM haNI nAkhuM ||1|| "jo dayA vacamAM na AvI hota to, kopa pAmelA hanumAne laMkAnagarImAM rAkSasonI je hAlata karI hatI hatI, te ja hAlata tamArI paNa AkAzamAM rahyo thako huM paNa karata rA" AvI rIte bakarAnuM kathana sAMbhaLI bhayabhIta thayelA brAhmaNo bolyA ke - "tame koNa cho ? te jaNAvo'. IS teNe kahyuM ke - "huM agnideva chuM, bakaro mAruM vAhana che, te pazune tame zA mATe haNo cho ? pazuone 549 For Private and Personal Use Only
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu. - haNavAthI puNya thatuM nathI, paNa pApa thAya che; ane tethI AtmA durgatimAM paDe che. mATe A nagaramAM padhArelA zrIpriyagrantha sUrIzvara pAse jaI temane pUcho, teo tamane sadgati ApanAra pavitra dharma kaheze, temaNe kahelA dharmane zuddhipUrvaka Acarajo". "yathA cakrI narendrANAM, dhAnuSkANAM dhanaJjayaH / tathA dhuri sthita: sAdhuH, sa ekaH satyavAdinAm // 1 // " "he manuSyo ! jema rAjAomAM cakravartI ane dhanurdhArIomAM arjuna agresara che, tema satyavAdIomAM agresara te eka ja sAdhu-mahAtmA che" /1// pachI brAhmaNoe te pramANe karyuM. (thereriMto of fjayahiMto) sthavira priyagraMthathI (tya mAmA sahita niyA) ahIM madhyamA nAme zAkhA nIkaLI. (thereriMto ja vaLAdarAvAhiMto sahiMto) kAzyapa gotravAlA sthavira vidyAdharagopAlathI che. (tya ja vijhAdI sAdA niyA) ahIM vidyAdharI nAme zAkhA nIkaLI. (tharA je 3Mrisa savagutta) kAzyapa gotravALA sthavira Arya indradine (zani there | gaMtevAsI yamasAra) gautama gotravALA Aryadinna nAme sthavira ziSya hatA. (rasa ja sarasa goyamasapurasa) gautama gotravALA sthavira Aryaditrane ( therA aMtevAsa) A be sthavira ziSyo 550 For Private and Personal Use Only
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E kalpasUtra bhASAMtara aSTama al| (mahAvavA ma09/thA dulyA) putra samAna prasiddha hatA; (ta nahIM-) te A pramANe - (vere matigi mAsa) mADhara gotravALA sthavira Arya zAMtisainika, there majhArIgarI nAsare sosiyaro) ane jI vyAkhyAnam kauzika gotravALA tathA jAtismaraNa jJAnavALA sthavira Arya sihagiri (therahiMto ja majhAtinihiMto mAharasamuhiMto) mADhara gotravALA sthavira Arya zAMtisainikathI ( i nArI sAdA nimAyA) ahIM uccanAgarI nAme zAkhA nIkaLI. (rarasa maMtithisa mAhira ) mADhara gotravALA sthavira Arya zAMtisainikane ( pattari verA aMtevAsI) A cAra sthavira ziSyo (madAvavA mA//yA dulyA) putra samAna prasiddha hatA; (taMgadA-)te A pramANe - therejJAFi ) sthavira Aryasainika, there jJAtIjI sthavira | Arya tApasa, there majhaluru sthavira Arya kubera, there magapharipanig) ane sthavira Arya RSipAlita. paNa | (thesTiMtofmaLaseLieito) sthavira AryasainikathI ( gaLaseLiyA sahaniyA)ahIM AryasainikI nAme zAkhA nIkaLI, (veksiMto unnatAvahiMto) sthavira Arya tApasathI tyAM maLatAvaNI sAdA niya) ahIM AryatApasI nAme zAkhA nIkaLI (therahiMto i MverahiMto) sthavira Arya kuberathI (tya gajhaverI sAdA nimAyA) ahIM AryakuberI nAme zAkhA nIkaLI, vehiMto je makkasa nihiMto ane sthavira Arya RSipAlitathI (tyAM 3MsipAtriyA sahi niyA) ahIM Arya RSipAlitA nAme zAkhA nIkaLI. 551 papa1 A che ' For Private and Personal Use Only
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam (the 3sIrirasa nAphaspararasa siyagura) kauzika gotravALA ane jAtismaraNa jJAnavALA sthavira Arya siMhagirine (me vAri verA aMtevAsa) A cAra sthavira ziSyo (mahAvaLyA mauTyA hatya) putra samAna prasiddha hatA; (ta gadA-) te A pramANe - (vere ghaofjI sthavira dhanagiri, (there maLavAjI vira Arya vaja, there gama) sthavira Aryasamita, (there rije) ane sthavira anni. sthavira Arya zrIvajasvAmIno saMbaMdha A pramANe - mALavA dezamAM tuMbavana nAme gAmamAM raheto dhanagiri nAme zreSThiputra sunaMdA nAme strI sAthe paraNyo hato. sunaMdAnA bhAI Aryasamite AcArya zrI siMhagiri pAse dIkSA lIdhI hatI. dhanagiri paNa nAnapaNathI ja saMsArathI virakta hato, tethI teNe paNa paraNyA pachI thoDA ja vakhatamAM AcArya zrI siMhagiri pAse dIkSA lIdhI. dhanagirie dIkSA lIdhI tyAre sunaMdA garbhavatI hatI, anukrame sunaMdAe eka putraratnane janma Apyo te vakhate sunaMdAnI sakhIo rAtrijAgaraNa mATe AvIne te bALakane kahevA lAgI ke - "he vatsa ! jo tArA pitAe utAvaLa karIne dIkSA na lIdhI hota to kharekhara tAro janma mahotsava bahu ja suMdara karata". pelo bALaka jJAnAvaraNIya karmanA lAghavane lIdhe saMjJAvAnuM hovAthI temanA te saMtApane sAvadhAna thaI sAMbhaLavA | lAgyo. pachI teNe vicAra karyo ke - zuM mArA pitAe dIkSA lIdhI che? A pramANe ciMtavatAM tene jAtismaraNa 552 For Private and Personal Use Only
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara #C == www.kobatirth.org jJAna thayuM, ane jAtismaraNa thavAthI saMsAranI asAratAne jANatAM ja tene dIkSA levAnI icchA karI. pachI "mArI mAtA jo mArAthI udvega pAmaze to ja mArA para moha na lAvatAM mAro tyAga karaze' ema ciMtavIne te bALaka mAtAne udvega pamADavA rAta-divasa raDavA lAgyo. putrane roto baMdha rAkhavA sunaMdAe ghaNA upAyo karyA, chatAM paNa te roto baMdha na ja thayo, evI rIte te bALakane rudana karatAM cha mahinA vItI gayA, tethI sunaMdA putrathI pUrepUrI kaMTALI gaI. A vakhate dhagiri Aryasamita vigere ziSyothI parivarelA AcArya zrIsiMhagiri te gAmamAM padhAryA. temaNe jJAnabaLathI jANIne dhanagirine kahyuM ke - "Aje tamane mahAn lAbha thaze, tethI tamAre tamArA kuTuMbI pAse javuM; ane sacita athavA acitta je kAMI tamane Ape te mArI AjJAthI svIkArI levuM". A pramAme gurumahArAjanI AjJA svIkArI dhanigira sunaMdAne ghera gayA, temane joI sunaMdA putrane laIne ubhI thaI, ane kahevA lAgI ke - "ATalA vakhata sudhI A tamArA putranuM meM mArA AtmAnI jema pAlana-poSaNa karyuM, paNa rAta-divasa rudana karatAM eNe mane nATakaNInI jema nacAvI mUkI che; huM to have enAthI pUrepUrI kaMTALI gaI chuM. mATe have tame ene laI jAo". te sAMbhaLI vacanakuzala dhanagiri bolyA ke - "he bhadre ! tArA kahevAthI huM to ene laI jaIza, paNa pAchaLathI tane pazcAttApa thAya tema hoya to AvI rIte karavuM rahevA de". sunaMdAe kahyuM ke - 'mane A putra mATe pazcAttApa thavAno nathI, mATe sukhethI laI jAo'. te sAMbhaLI dhanagirie ghaNA lokone sAkSI rAkhI te bALakane jhoLImAM lIdho ke For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vyAkhyAnam 553
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam tarata ja te roto baMdha thaI gayo. pachI dhanagirie upAzraye AvI guru mahArAjanA hAthamAM te bALaka arpaNa karyo. te bALaka hovA chatAM teno vaja jevo atizaya bhAra lAgavAthI guru mahArAje "vaja' evuM nAma ApyuM. AcArya mahArAje te bALaka sAdhvIone soMpyo, ane sAdhvIoe lAlana-pAlana mATe zayyAtaraguhasthane soMpyo, tethI zayyAtaranA gharanI strIo tene premapUrvaka ucheravA lAgI. zayyAtaranI zALAmAM sAdhvIo abhyAsa karatI hatI, te vacano sAMbhaLIne buddhinA nidhAnarUpa ane padAnusArI labdhivALA vajakumAra pAraNAmAM rahyA chatA ja agIyAra aMga bhaNI gayA. have vajakumAra traNa varasanA thayA tyAre sunaMdAe potAno putra pAcho meLavavA rAjA pAse jaI pharIyAda karI. rAjAe banne pakSanA bolavA para vicAra karI evo TharAva karyo ke - "A bALaka jenA bolAvavAthI jenI pAse jaze tene te bALaka maLaze'. A pramANe rAjAnuM kathana banne pakSoe kabUla rAkhyuM. pachI rAjasabhAmAM sunaMdAe vajakumArane lalacAvavA mATe aneka prakAranI mIThAIo, mevA, ramakaDAM vigere batAvavA chatAM ane miSTa vacanothI bolAvavA chatAM te bALaka sunaMdA tarapha eka pagaluM paNa gayo nahi. tyAra pachI dhanagirie rajoharaNa uMcuM karIne kahyuM ke - "he vatsa ! jo tAro dIkSA levAno vicAra hoya, ane tuM tattvajJa ho, to dharmanA dhvajarUpa A rajoharaNane laI le". A vacana sAMbhaLatAM vajakumAre tarata ja rajoharaNa laI lIdhuM. e pramANe joI nyAyaniSTha rAjAe te bALaka dhanagirine soMpyo. tyAra pachI AcArya zrIsiMhagirie vajakumArane yogya dIkSA ApI, ane sunaMdAe paNa 554 For Private and Personal Use Only
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara . www.kbbatirth.org dIkSA svIkArI. vajasvAmI ATha varasanA thayA tyAre eka vakhata teo ujjiyanI tarapha jatA hatA, evAmAM rastAmAM varasAda thavAthI koI yakSanA maMdiramAM rahyA. A samaye temanA pUrvabhavanA mitro zRMbhakadevo temanA sattvanI parIkSA karavA mATe manuSya thaIne tyAM AvyA, ane varasAda baMdha thatAM vajasvAmIne koLAnI bhikSA ApavA mAMDyA. paNa vajasvAmI temane animeSa netravALA joI 'A to devatAo che, ane devapiMDa munine na kalpe' ema vicAra karI bhikSA lIdhA vinA ja pAchA pharyA. te joI saMtuSTa thayelA devoe vajrasvAmIne vaikriyalabdhi ApI. vaLI pharIthI eka vakhate te devo manuSyanuM rUpa dharI vajasvAmIne ghebaranI bhikSA ApavA lAgyA, te samaye paNa temaNe prathama peThe te devapiMDa samajI grahaNa na karyo; kAraNa ke teo upayoga devAmAM kuzala hatA. te vakhate paNa saMtuSTa thayelA te pUrvajanmanA mitradevo vajasvAmIne AkAzagAminI vidyA ApI potapotAne sthAne gayA. have pATaliputra nagaramAM dhana nAme dhanADhya zeThane rukmiNI nAme svarUpavatI putrI hatI. rukmiNI sAdhvIo pAse vajasvAmInA guNagrAma sAMbhaLI temanI upara pragADha rAgavALI thaI, tethI teNIe pratijJA karI ke - 'mAre vajasvAmIne ja varavuM che'. evAmAM vajasvAmI vicaratA chatA te ja nagaramAM padhAryA. lokonA mukhethI temanuM Agamana sAMbhaLI rukmiNIe potAnA pitAne jaNAvyuM ke - 'he tAta ! jene varavAnuM huM sadA jhaMkhI rahI chuM te vajasvAmI bhAgyayoge ahIM padhAryA che, mATe mAruM lagna temanI sAthe karo; anyathA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamaM vyAkhyAnam 555
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara mAre maraNanuM ja zaraNa che'. A pramANe putrInA atizaya AgrahathI dhanazreSThI teNIne sAthe laI vajasvAmI ame li pAse gayo, ane aMjali joDIne bolyo ke - "he mAna ! mArA para prasAda karIne A mArI putrInuM pANigrahaNa ki. vyAkhyAnam karo, vaLI he svAmI! hastamocana avasare huM Apane karoDo saMkhyAnuM dhana ApIza". te sAMbhaLI vairAgyamagna vajasvAmIe kahyuM ke - "mahAnubhAva ! viSayo viSa karatAM paNa adhika bhayaMkara che; kAraNa ke - viSa A bhavamAM ja duHkha Ape che, paNa viSayo to janmAMtaramAM paNa duHkha ApanArA che. AvA viSayone duHkhadAyI samajIne huM A kanyA zI rIte svIkAruM? he bhadra ! jo A kanyA mArA para anurAga dharAvatI hoya, to meM svIkArelI dIkSA e paNa grahaNa karI AtmAnuM kalyANa kare. jo e kulIna bALA manathI paNa mane ja icchatI hoya to paralokanA hitanI icchAthI A pramANe tene karavuM ucita che, dAruNa anartha ApanArA viSayomAM na phasAya, A huM tenA hitane mATe kahuM chuM.' A pramANe karuNAlu zrIvajasvAmInA upadezathI pratibodha pAmelI rukmiNIe dIkSA svIkArI. ahIM kavi kahe che ke - "mohAbdhizculukI cakre, yena bAlena lIlayA / strInadIsnehapUrastaM, vajrarSi plAvayet katham ? // 1 // " je mahAtmAe bAlyAvayamAM ja lIlAmAtramAM moharUpI samudrane eka calu jeTalo karI nAkhyo, te vajaRSine strIrUpI nadInuM sneharUpI pUra bhIMjAvI paNa kema zake?" ||1|| eka vakhate zrIvajasvAmI uttara dizA tarapha vicaratA hatA, te samaye tyAM bhayaMkara duSkALa pravartelo hovAthI atizaya kadarthanA pAmatA zrIsaMghe sena sItA moharUpI samudrane eka vakhate zrImatA zrIsaMghe 6 556 For Private and Personal Use Only
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I [ T) aSTama kalpasUtra bhASAMtara temane vinaMtI karI ke - "he bhagavan! A duHkhasAgaramAMthI saMghane koI paNa rIte pAra utAro, saMghane mATe A vidyAno upayoga karatAM paNa doSa nathI". te sAMbhaLI karuNAlu vajasvAmIe potAnI vidyAzaktithI eka ke vyAkhyAnamu. vizALa paTa viturvI sakala saMghane te paTa upara besADyo. pachI temaNe prayojelI vidyAzaktithI te mahApaTa AkAzamAM uDyo, ane saMgha sAthe zrIvajasvAmI purikA nAmanI nagarImAM pahoMcyA. te nagarImAM sukALa hovAthI saMghanA loko sukhI thayA. tyAMnI prajA moTe bhAge jainadharma pALatI hatI, paNa rAjA bauddhadharmI hato. tyAMnA jaino bauddho karatAM atizaya dhanADhaye hovAthI puSpAdika pUjAnA upakaraNo adhika mUlya ApIne paNa vecAtA laI letA hovAthI jinamaMdiromAM ThAThamAThathI pUjA-mahotsava thato, tethI buddhamaMdiromAM ghaNI ja sAmAnya pUjA thatI hovAthI bauddhoe lajjA pAmIne rAjA pAse jaI te hakIkata nivedana karI; tethI rAjAe zrAvakone puSpo ApavAno AkhI nagarImAM aTakAva karyo. evAmAM parvAdhirAja zrIparyuSaNa parva najIkamAM AvatAM zrAvakoe vajasvAmI pAse jaI khedapUrvaka A hakIkata nivedana karI, tyAre vajasvAmI bolyA ke - he zrAvako ! zAMta thAo, tamane uttejana maLe evo prayatna karIza'. ema kahIne teo AkAzagAmInI vAto vidyA vaDe mAhezvarI nagarInA hutAzana nAmanA udyAnamAM gayA. te udyAnano taDita nAme mALI vajasvAmInA pitA dhanagirino mitra hato. vajasvAmInuM darzana thatAM ja te atizaya khuzI thayo ane aMjali joDIne bolyo ke - "he svAmI ! ApanuM huM zuM Atithya karuM te pharamAvo'. vajasvAmIe kahyuM ke - "he udyAnapAlaka ! 557 For Private and Personal Use Only
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 27) www.kobatirth.org mAre puSponI jarUra che, ane te ApavA tuM samartha che'. mALI bolyo ke - 'he prabho ! ahIM dararoja vIsa lAkha puSpo thAya che, te svIkArI mArA para anugraha karo'. vajasvAmIe kahyuM ke - 'huM jeTalAmAM anyatra jaI AvuM teTalAmAM tuM puSpone taiyAra karI rAkha'. pachI teo tyAMthI himavaMta parvata para gayA, tyAM lakSmIdevIe temane mahApadma ApyuM. te laI teo hutAzana vanamAM AvI tyAMthI vIsa lAkha puSpo laIne pUrvabhavanA mitra jaMbhakadevoe vikrvelA vimAna para beThA chatA mahotsavasahita purikA nagarImAM padhAryA, ane jinazAsananI prabhAvanA karI. tathA tyAMnA bauddhadharmI rAjAne paNa pratibodha pamADI zrAvaka karyo. AvI rIte aneka bhavyajIvone pratibodha pamADatA zrIvajasvAmi vicaratA chatA dakSiNa dezamAM AvyA. te vakhate temane zleSmano atyaMta vyAdhi hovAthI sAdhu pAse sUMTha maMgAvI, ane AhAra karyA pachI te sUMThane vAparavAnA vicArathI potAnA kAna para rAkhI; paNa AhAra karyA pachI te sUMThane vAparavI bhUlI gayA. sAyaMkAle pratikramaNa vakhate muhapatti vaDe kAnanuM paDilehaNa karatAM te sUMTha kAna uparathI nIce paDI, e pramAda thavAthI potAnuM mRtyu najIka hovAnuM vicArI anazana karavAnI icchAvALA zrIvajasvAmIe potAnA vajrasena nAmanA ziSyane pAse bolAvI kahyuM ke - "bAra varasano bhayaMkara duSkALa paDaze, ane je divase tuM lakSa mUlyavALA bhAtanI bhikSA pAmIza tene bIje divase prabhAte sukALa thaze ema samajavuM". e pramANe kahIne tene anya sthaLe vihAra karAvyo. tyAra pachI vajasvAmIe potAnI samIpe rahela munio sAthe eka parvata para jaI anazana karyuM, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vyAkhyAnam 558
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara S www.kobatirth.org ane AyuSyapUrNa thatAM svarge gayA. te mahAtmA je parvata para kAladharma pAmyA tyAM indre AvIne vajasvAmInA tathA anya munionA zarIranI pUjA karI. pachI indre rathamAM besIne bhaktithI te parvata pharatI pradakSiNA karI, tyArathI jagatamAM te parvatanuM 'rathAvarta' evuM nAma prasiddha thayuM. zrI vajasvAmI svarge jatAM cAra saMghayaNa ane dasamuM pUrva viccheda pAmyuM. kahyuM che ke - "mannAgiriH suhastI haiM, sUri: zrImuLasuMvaH / zyAmArtha: nibhAvAryo, revatImitrasUriAd IIII zrIdharmo bhadraguptazca, zrIgupto vajrasUrirAT / yugapradhAnapravarA, dazaite dazapUrviNaH // 2 // " "Arya mahAgiri, Arya suhastI, zrIguNasuMdarasUri, zyAmArya, skaMdilAcArya, sUrIzvara zrIrevatImitra, zrIdharma, bhadragupta zrIgupta, ane sUrIzvara zrIvajasvAmI; yugapradhAnomAM uttama evA e dasa dasapUrvI thayA.' have vajasvAmInA ziSya vajrasena vica2tA chatA sopAraka nagaramAM padhAryA. tyAM jinadatta nAme dhanADhya zrAvakane IzvarI nAme patnI hatI, temane cAra putro hatA. te vakhate bAra varasathI paDelA duSkALane lIdhe loko dhyAna vinA TaLavaLI rahyA hatA. dravya kharcavA chatAM dhAnya maLavuM durlabha thaI paDyuM hatuM, tethI jinadatta, IzvarI ane temanA putroe vicAra karyo ke - 'aDhaLaka dravya kharcavA chatAM dhAnya maLavuM durlabha thaI gayuM che, AvuM duHkha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTama vyAkhyAnam 559
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Fi kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam veThavA karatAM have to viSamizrita anna khAIne marI javuM sAruM che'. e pramANe nirNaya karI IzvarIe lakSa dravya mUlyavALA bhAta rAMdhyA ane temAM viSa nAkhavAne tatpara thaI tevAmAM vajasena muni ghera gocarI mATe padhAryA. AvuM supAtra maLavAthI IzvarIe harSa pAmI praphullita hRdaye bhAta vahorAvI hakIkata nivedana karI. te sAMbaLI vajasena munie kahyuM ke - "he bhadre ! A pramANenA saMkaTathI jIvitano tyAga na karo, kAraNa ke AvatI kAle prabhAte subhikSa thaze". ema kahI temaNe gurumahArAje kahelI vAta jaNAvI. te sAMbhaLI AzvAsana pAmelI IzvarIe te divasane AnaMdathI vyatIta karyo. savAramAM puSkaLa dhAnyathI bharelAM ghaNAM vahANa tyAM AvI pahoMcyA, tethI samagra nagaramAM sukALa pravaryo. pachI jinadatta zeThe vairAgyapAmI potAnI bhAryA sAthe tathA nAgendra, caMda, nivRtti ane vidyAdhara nAmanA cAra putro sAthe dIkSA svIkArI. te cAre thakI potapotAnA nAme cAra zAkhA pravartI. (thereriMto 3LasamihiMto goyamasahiMto, gautama gotravALA sthavira AryasamitathI (tya " hiMmatIviyA sAdA niya) ahIM brahmakrIpikA nAme zAkhA nIkaLI. te A pramANe - AbhIra dezamAM acalapurA nAme nagaranI pAse kannA ane bennA nAmanI be nadIonA madhyabhAgamAM brahmadvIpa nAme dvIpamAM pAMcaso tApasa rahetA hatA. teomAMno eka tApasa page lepa karIne pANI para cAlavAnI kaLA jANato hato. tethI te HiE 560 For Private and Personal Use Only
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ne page lepa karIne jamInanI jema jala upara cAlI jalathI paga bhIMjAyA sivAya bennA nadI utarI pAraNAne mATe aSTama nagaramAM Avato chato lokomAM Azcarya utpanna karato hato. tethI "aho ! A tApasanA tapano prabhAva kevo vyAkhyAnam jI| che ?, jainomAM to evo prabhAvazALI koI nathI !" e pramANe nagaranAM loko te tApasanI prazaMsA ane jainonI niMdA karavA lAgyA. te sAMbhaLI tyAMnA zrAvakoe zrIvajasvAmInA mAmA zrI Aryasamita sUrine bolAvyA, ane tApasanI hakIkata nivedana karI. AcArya mahArAja bolyA ke - "emAM kAMI tapazakti nathI, paNa pAdalepanI zaktithI jala upara cAlIne te lokone chetare che. tame te tApasane bhojana mATe nimaMtraNa karo, ane jamavA bese te pahelAM tenA paga tathA pAvaDIne jalathI sArI rIte dhoI nAkhajo, jethI tenI kapaTakalA jaNAI Avaze". tyAra pachI eka zrAvake te tApasane bhojana mATe nimaMtraNa karyuM, eTale te bhojana mATe zrAvakane ghera Avyo. gharanA bAraNA pAse AvelA tApasane zrAvake vinaya darzAvatAM kahyuM ke - he bhagavan! ApanA caraNakamalanuM mAre prakSAlana karavuM che, kemake Apa jevA mahAtmAnA paganuM prakSAlana karyAthI mahAnuM lAbha thAya che !" ema kahI te zrAvake tApasanI icchA na hovA chatAM tenA paga ane pAvaDIne garama pANIthI evI rIte dhoyA ke lepano aMza paNa na rahevA dIdho. pachI zrAvake tApasane sArI rIte bhojana karAvyuM. bhojana karI rahyA bAda zrAvako ane anya lokothI parivarelo tApasa nadIne kAMThe Avyo ane haju paNa kAMIka lepano aMza rahI gayo haze ema dhArIne alpamati te tApasa khoTuM sAhasa karI pUrvanI jema pANImAM 561 For Private and Personal Use Only
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara aSTama che. vyAkhyAnam paDyo, paraMtu pANImAM paDatAM ja te bUDavA lAgyo. te dekhI "aho ! ApaNane A mAyAvI tApase keTalo badho vakhata vimohita karyA ?' evI rIte kolAhala karatA loko tALIyo vagADavA lAgyA, ane te tApasanI apabhrAjanA thaI. te ja avasare Aryasamita sUri nadIne kAMThe AvyA, ane lokone pratibodha pamADavA mATe yogasUrNa nadImAM nAkhIne bolyA ke - "he bennA! amAre sAme kAMThe javuM che" ema kahetAM ja banne kAMThA ekkA thaI gayA. te dekhI lokomAM ghaNuM ja Azcarya thayuM, ane sUrimahArAja tathA jainadharmanI prazaMsA thaI. tyAra pachI sUrimahArAje tApasInA AzramamAM jaIne teone pratibodhI dIkSA ApI. te tApasI brahmadviIpamAM vasanArA hovAthI te gacchamAM thayelA sAdhuo brahmaddIpika evA nAmathI prasiddha thayA, tethI AryasamitasUrithI brahmadvipIkA zAkhA nIkaLI. (hiMto je 3MvahiMto goyamasahiMto, gautama gotravALA sthavira AryavajathI (F v 3varI sAdA nigAthA) ahIM AryavajI nAme zAkhA nIkaLI. (therasa ne vapharasa joyamasaguttarasa) gautama gotravALA sthavira Aryavajane ( tija therA saMtevAsI dAvA maUTyA dulyA) A traNa sthavira ziSyo putra samAna prasiddha hatA; (ta gadA-) te A pramANe - (there 3jhavapharo) vira Arya vajasena, (there 3m53) sthavira Aryaparma, (revannara) ane sthavira Aryaratha. (ceTiMto maMvaseriMto) sthavira 562 For Private and Personal Use Only
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu Arya vajasenathI (tya maLanADI sAdA niyA) ahIM AryanAgilI nAme zAkhA nIkaLI, (vediMto 353hiMto) sthavira AryapaddhathI (Dutya je 3M53mA saha niyA) ahIM Aryapaddha nAme zAkhA nIkaLI, thereTiMto vi MhiMto) ane sthavira AryarathathI (tya ja 3jhanayaMtI sahi niyA) ahIM AryajayaMtI nAme zAkhA nIkaLI. (cerasa 3La vacchasamutta) vatsagotravALA sthavira Aryarathane (3nnapUri there saMtavANI siyA) kauzika gautravALA AryapuSyagiri nAme sthavira ziSya hatA. (risa ja 3nnapUrisa siyatta) kauzika gotravALA sthavira Arya puSyagirine (3jhamitte there tevAsI royasa) gautama gotravALA Arya phalyumitra nAme sthavira ziSya hatA (therasa nuM jJamamitta boyasamutta) gautama gotravALA sthavira Arya phalyumitrane (3jhaghAirI there tevAsI vasisa) vAsiSTha gotravALA ja Arya dhanagiri nAme sthavira ziSya hatA. | (cerasa f sighiirasA vasiddhapurasa) vAsiSTha gotravALA sthavira Arya dhanagirine ( 3savapUrNa there tevAsI cha7) kutsa gotravALA Arya zivabhUti nAme sthavira ziSya hatA. (risa zivamUDa 563 For Private and Personal Use Only
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTamaM vyAkhyAnamu yucchasattara) kutsa gotravALA sthavira Arya zivabhUtine (3jhama there tevAsI chAsavAre) kAzyapa gotravALA Aryabhadra nAme sthavira ziSya hatA. (gerarasa | rajhamaksa vAsavAsa) kAzyapa gotravALA sthavira Aryabhadrane (3jhanane there tevAsI chAsava7) kAzyapa gotravALA AryanakSatra nAme sthavira ziSya hatA. (ghera ja gajhanavettara saMvattasa) kAzyapa gotravALA sthavira Arya nakSatrane (3jharavacce there saMtevAsI sava) kAzyapa gotravALA AryarakSa nAme sthavira ziSya hatA. (therarasa of 3jharalesa savanusa) kAzyapa gotravALA sthavira AryarakSane (3jhanA there aMtevAsI masa) gautama gotravALA Arya nAga nAme sthavira ziSya hatA. (ghera ja 3jhanA risa boyasattasa) gautama gotravALA sthavira Arya nAgane (3mdille there saMtevAsI vArisa) vAsiSTha gotravALA Arya jehila nAme sthavira ziSya hatA. (therasa 3mhita vasisa gussa) vAsiSTha gotravALA sthavira Arya jehilane ( 3vapna there tevAsI mAsa) mADhara gotravALA Arya viSNu nAme sthavira ziSya hatA. (therarasa of maDhirasannasa) mADhara gotravALA sthavira Arya viSNune (3MAta re aMtevAsI joyamasa) gautama gotravALA Arya kAlaka nAme sthavira ziSya hatA. (therasa pat 3jhanasa ja nothamasattarasa) gautama gotravALA sthavira Arya kAlakane ( su therA aMtevAsI joyamasattA) gautama 564 For Private and Personal Use Only
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam gotravALA A be sthavira ziSyo hatA - (there 3LasaMpatti, there maLama) vira Arya saMpalita ane sthavira Arya bhadra. (siM je sudR phi therAma govasAttA) gautama gotravALA e be sthavirone (3majJanu there aMtevAsI no masa) gautama gotravALA Arya vRddha nAme sthavira ziSya hatA. (therasa majhavuddha nomasapurasa) | gautama gotravALA sthavira Arya vRddhane (gaLasaMpatti, there aMtevAsI joyamasalu) gautama gotravALA sthavira Arya saMghapAlita nAme sthavira ziSya hatA. (zera in jJasaMghAniyasa loyamasarasa) gautama gotravALA sthavira Arya saMghapAlitane (mahatyI there saMtevAsI chAsavagutta) kAzyapa gotravALA AryahastI nAme sthavira ziSya hatA. (therarasa maLatyisa vAsavaguttarasa) kAzyapa gotravALA sthavira Aryahastine (vere saMtevAsI sunayA) suvrata gotravALA Arya dharma nAme sthavira ziSya hatA. (therasa madhamasa sulusa) suvratagotravALA sthavira Arya dharmane (jJAsA re saMtevAsI vAsavA) kAzyapa gotravALA AryasiMha nAme sthavira ziSya hatA. (vera je majhAsIisa sivaguttarasa) kAzyapa gotravALA sthavira AryasiMhane (jJadhame re tevAsI 565 For Private and Personal Use Only
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Eya. kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnam vAsa) kAzyapa gotravALA Aryadharma nAme sthavira ziSya hatA. (therasa 3maghammasa sivaguttasa) kAzyapa gotravALA sthavira Arya dharmane (3nnasaMhijo re saMtavANI) Arya zAMDilya nAme vira ziSya hatA. vaMdAmi phaggumittaM ca, goyamaM dhaNagiriMca vAsiha~ / kucchaM sivabhUiM pi ya, kosiyadujjaMta kaNhe ya' ( // 1 // ) huM gautama gotravALA phalyumitrane, vAziSTha gotravALA dhanagirine, kutsa gotravALA zivabhUtine, ane kauzika gotravALA duryAntane tathA kRSNamunine vaMdana karuM chuM /15 taM vaMdiUNa sirasA, bhadaM vaMdAmi kAsavasaguttaM nakkhataM kAsavaguttaM rakkhaM pi ya kAsavaM vaMde ( // 2 // ) temane mastaka vaDe vaMdana karIne kAzyapa gotravALA bhadrane vaMdana karuM chuM. vaLI kAzyapa gotravALA nakSatrane ane kAzyapa gotravALA rakSane paNa vaMdana karuM chuM Il2| vaMdAmi ajjanAgaM ca, goyamaM jehilaM ca, vAsiDeM / viNDaM mADharaguttaM, kAlagamavi goyamaM vaMde ( // 3 // ) gautama gotravAlA AryanAgane ane vAziSTha gotravAlA jehilane vaMdana karuM chuM. mADhara gotravAlA che viSNune ane gautama gotravAlA kAlakane paNa vaMdana karuM chuM Ilal 1. upara je artha gadyamAM kahyo che te artha pharIthI ahIM padyogamAM saMgraha karyo che, tethI punarukta doSanI zaMkA na karavI. ke 566 For Private and Personal Use Only
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org goyamamuttavumAra, saMpaliya sahAya marya vaMte / zera 2 sakhtavuDjha, goyamamurtta narmasami (II4) gautama gotravAlA guptakumArane, saMpalitane tathA bhadrane vaMdana karuM chuM. vaLI gautama gotravAlA sthavira AryavRddhane namaskAra karuM chuM // 4 // teM vaLi sirasA, cirasanna-caritta-nALasaMpanna | there = saMdhavAliyaM goyamamutte paLivayAmi (III) temane mastaka vaDe vaMdana karIne; sthira, sattva, cAritra ane jJAnayukta evA gautama gotravAlA sthavira saMghapAlitane vaMdana karuM chuM III vaivAmi saggahatyi haiM, sarva aMtisAgara dhIra / ziddALa paDhamamAse, anAya ceva subramsa (IIFII) kSamAnA sAgara, dhIra ane grISmakAlanA prathama mAsanA eTale caitramAsanA zukla pakhavADIyAmAM kALadharma pAmelA evA kAzyapa gotravAlA AryahastIne huM vaMdana karuM chuM // 6 // vaMdAmi ajjadhammaM ca, suvvayaM sIlaladdhisaMpannaM / jassa nikkhamaNe devo, chattaM varamuttamaM vaha ( // 7 // ) jenA dIkSAmahotsava samaye pUrvabhavanI saMgativAlA deve jenA mastaka upara manohara zobhA vaDe uttama evA chatrane dhAraNa karyuM hatuM, te suvrata gotravAlA ane zIlalabdhiyukta Aryadharmane vaMdana karuM chuM IIIaa hatthi kAsavaguttaM, dhammaM sivasAhagaM paNivayAmi / sIhaM kAsavaguttaM. dhammaM piya kAsavaM vaMde (lell) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir C aSTamaM vyAkhyAnam 567
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org kAzyapa gotravAlA AryahastIne ane mokSamArganA sAdhaka Aryadharmane vaMdana karuM chuM. temaja kAzyapa gotravAlA AryasiMhane ane kAzyapa gotravAlA Aryadharmane paNa huM vaMdana karuM chuM I // 8 // teM vaLi sirasA, cirasanna-caritta-nALasaMpanna | there 5 lAgavuM, goyamamurtta narmasami (III) temane mastaka vaDe vaMdana karIne; sthira, sattva, cAritra ane jJAnayukta evA gautama gotravAlA sthavira da AryajaMbUne namaskAra karuM chuM III mijhamasaMpanna, vaste nALa-saLa-caritte / zera 2 naMvigaeN pi ya, vAsavadyutta LivayAmi (Ilol) madhura evA mAnatyAga rUpa mArdava vaDe yukta, jJAna, darzana ane cAritramAM upayogavAlA, ane kAzyapa gotravAlA sthavira naMditane paNa vaMdana karuM chuM 10nA tatto a thiracaritaM uttamasammatta - sattasaMjuttaM / desigaNikhamAsamaNaM, mADharaguttaM nama'sAmi (|| 11||) tyAra pachI sthira cAritravAlA, uttama samyaktva ane sattva vaDe yukta, ane mADhara gotravAlA evA dezigaNi kSamAzramaNane namaskAra karuM chuM |11|| tatto aNuogadharaM, dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNaM, vacchasaguttaM paNivayAmi ( ||12|| ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only aSTamaM vyAkhyAnama 568
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara aSTama vyAkhyAnamu. tyAra pachI anuyogane dhAraNa karanArA, dhIra, matinA sAgara, mahA sattvazAlI, ane vatsa gotravAlA mi evA sthiragupta kSamAzramaNane vaMdana karuM chuM .12 tatto ya nANa-daMsaNa-casti-tavasuTThiyaM guNamahaMtaM / theraM kumAradhamma, vaMdAmi gaNiM guNoveyaM ( // 13 // ) tyAra pachI; jJAna, darzana, cAritra ane tapane viSe sArI rIte sthira rahelA, ane guNo vaDe moTA, evA guNavaMta sthavira kumAradharma gaNine vaMdana karuM chuM Il13. suratyayanamaNi, ama-rama-maduvAdi saMpanno dvamAsama, vAsavagutte paLavayama (ll4ll) coorarUSall sUtra ane artha rUpa ratnathI bharelA, kSamA, dama ane mArdavaguNa vaDe yukta ane kAzyapa gotravALA evA devadvigaNi kSamAzramaNane vaMdana karuM chuM 14oNA "pumi-rimA Mo, maM ivaddhamAhityamAM 4 vidizA ji--rAdherAvatI ratta zA" rUti virAvartI dvitIyA vAvanA | // iti mahopAdhyAya zrI zAntivijayagaNiziSya-paNDita-zrIkhImAvijayagaNiviracitakalpabAlAvabodhe'STamaM vyAkyAnam / / // zrI kalpasUtrA'STamaM vyAkhyAnaM samAptam / / 569 For Private and Personal Use Only
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnamu. atha navamaM vyAkhyAnam / "rima-rimALa chappo, maMrti vAhityamAM 4 rahevA bina-kha-rarAvatI varita za" have sAmAcArIrUpa trIjI vAcanA kahe che, temAM pahelAM paryuSaNa kyAre karavAM?, te sUtrakAra mahArAjA kahe che - (te chAtre tevi samagor) te kAla ane te samayane viSe (samo mAd mahAvIru zramaNa bhagavAn zrI mahAvIre (vAsA sasarA, mAse viyaMnne) asADhI comAsAthI AraMbhIne varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvA pablove) cAturmAsamAM paryuSaNa karyAM hatAM. ziSya pUche che ke - (se ve maMta! parva gupha) he bhagavan! Apa ema zA kAraNathI kaho cho ke - (samane mAve mahAvIru zramaNa bhagavAn zrImahAvIre (vAsA sasarA mAse vine) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvA posa?) caturmAsamAM paryuSaNa karyAM hatAM ? I1 guru mahArAja uttara Ape che ke - (1 r pANavi 31marIut RAruM viyA) he Arya ! prAyaH karIne te vakhate gRhasthonAM ghara, vAyaro, vAkoTa vigerenA nivAraNa mATe sAdaDI vaDe bAMdhI lIdhAM hoya, (uvapayA) 570 For Private and Personal Use Only
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara N 014 C www.kobatirth.org cUno, khaDI vigere vaDe sapheda karyAM hoya, (channADuM) ghAsa vigerethI DhAMkI dIdhAM hoya, (littArUM) chANa vigerethI lIMpyAM hoya, (guttA) vADa, bAraNAM vigerethI rakSita karyAM hoya, (ghADuM) uMcI-nIcI jamInane khodI sapATa banAvyAM hoya, (mADuM) pASANanI kaTakathI ghasIne lIsAM karelAM hoya, (saMlUmiyA$) sugaMdhI mATe dhUpa vaDe vAsita karyA hoya, (AgovADuM) uparanA pradezanuM jala javA mATe pa2nALarUpa jala javAnA mArgavALAM karelAM hoya, (AyaniSTha maLADuM) ane gharanuM tathA phaLIyA vigerenuM jala bahAra nIkaLI javA mATe khAlo khodAvIne taiyAra rAkhelAM hoya; (baLo sattA vaDADuM) AvA prakAranAM ghara gRhasthoe potAne mATe taiyAra karI rAkhyAM hoya, (parimuttArUM riLamiyADuM mavatti) vaLI tevA taiyAra karelAM ghara gRhasthoe vAparyAM hoya, ane acita karelAM hoya che; (se teLagheLa purva yudhvajJa-) te kAraNathI he ziSya ? evI rIte kahI chIe ke - (samaLe bhAva mahAvI) zramaNa bhagavAn zrImahAvIre (vAsALa sarIsarANa mAse vite) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvAsaM pakhkhosaveTTa) caturmAsamAM paryuSaNa karyAM hatAM. eTale zrImahAvIra prabhunI jema sAdhuoe varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karavAM, ane te vakhate sAdhue comAsAnA bAkInA kAlamAM rahevAnuM gRhasthane kahevuM; jethI pUrve kahelA AraMbhanA nimitta muni na thAya // 2 // (gaThThAM huM samaLe maLavuM mahAvI) jevI rIte zramaNa bhagavAn mahAvIra (vAsALa sarvIsarANa mAse For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baMne thI valI navamaM vyAkhyAnam 571
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 9 CO www.kobatirth.org vite) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvAsaM pakhkhosave) comAsAmAM paryuSaNa karyAM hatAM, (tajJA LuM gaLadarA vi) tevI rIte gaNadharoe paNa (vAsALa sarIsarANa mAtte vite) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvAsaM pajJovinti) comAsAmAM paryuSaNa karyAM / / 3 / / (gaddAM khaM gaLadarA) jevI rIte gaNadharoe (vAsALa gAva pakhtosavitti) varSAkAlanA yAvat - eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karyAM hatAM (tajJA aaN gaLadarasIsA vi) tevI rIte gaNadharonA ziSyoe paNa (vAsALuM gAva pakhkhovinti) varSAkAlanA yAvat - eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karyAM // 4 // (nanhA LuM gaLahasIsA) jevI rIte gaNadharonA ziSyoe (vAsALuM nAva pannosavitti) varSAkAlanA yAvat - eka mAsa ne vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karyAM hatAM, (tajJA naM gherA vi vAsALuM nAva pajJovitti) tevI rIte sthaviroe paNa varSAkAlanA yAvat - eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karyAM / / 5 / / (nanhA therA) jevI rIte sthaviroe (vAsALuM nAvavapnovinti) varSAkAla yAva-eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa karyA, (tahA N ne me annattANu samA nirmAMcA viharanti) tevI rIte je A 1. sthaviro eTale sthavi2kalpiko (kalpakiraNAvalI), jAtisthaviro, zrutasthaviro ane paryAyasthaviro (kalpadrumakalikA). For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne kahayuM ha navamaM vyAkhyAnam 572
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara sAMpratakAlanA zramaNa nigraMtho vicare che (te ja 5 vAsI nA pajJotta) teo paNa varSAkAlanA navama iyAva-eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa kare che. kemake jo munio pahelethI ja "ame ahIM vyAkhyAnam rahevAnA chIe' e pramANe gRhasthone jaNAve, to temane nimitte gRhastho ghara pramukhano AraMbha-samAraMbha kare; ane tethI munione te adhikaraNa doSa lAge. te doSanA parivAra mATe varSAkAlanA pacAsa divasa gayA thI bAda munirAjo gRhasthane comAsAnA bAkInA kAlamAM rahevAnuM jaNAve 6ll (ja ne rU 3SNattA samaMA nipathA) jevI rIte je A sAMpratakAlanA zramaNa nigraMtho (vAsA savIsarA mAse vikta) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda (vAsAvA posatti) comAsAmAM paryuSaNa kare che, (tada je sAruM ja kAriyA DAya) tevI rIte amArA AcAryo ane upAdhyAyo paNa (vAsAmAM vAva pamovitti) varSAkAlanA yAvatu-eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda - paryuSaNa kare che kA (tra naM 3 ja mAriyA uttarIya) jevI rIte amArA AcAryo ane upAdhyAyo (vAsA gAva pa tti ) varSAkAlanA yAvatu - eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda paryuSaNa kare che, (ta vi) tevI rIte ame paNa (vAsA sasarA mAse vicaMte) varSAkAlanA eka mAsa ane vIsa divasa gayA bAda pa73 For Private and Personal Use Only
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara 989 www.kobatirth.org (vAsAvAsaM pakhtosavemo) comAsAmAM paryuSaNa karIe chIe. (aMtarA vi ca se papha) tenI pahelAM paNa paryuSaNa karavAM kalpa, (no se bar3e te raLi vayaLAvitta!) paraMtu te rAtrine eTale bhAdaravA sudI pAMcamanI rAtrine ullaMghavI kalpe nahi. pari eTale samagra prakAre uSaNA eTale vasavuM te paryuSaNA kahevAya. te be prakAre che - gRhasthajJAta ane gRhasthaajJAta. jemAM varSAkAlane yogya pATa pATalo vigere prApta thaye chate kalpamAM kahyA mujaba dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI sthApanA karAya che te gRhastha-ajJAta paryuSaNA kahevAya, ane te asADha suda pUrNimAne viSe karavAM. paraMtu tevA yogya kSetrano abhAva hoya, to pAMca pAMca divasanI vRddhi vaDe dasa parvatithinA kramathI chevaTe zrAvaNavada amAvAsyAe karavAM. temAM dravyasthApanA AvI rIte - tRNa, mATInuM DhephuM, rAkha, kuMDI Adino paribhoga karavo. sacittAdino parihAra karavo. temAM sacittadravya-atizaya zraddhAvALo rAjA athavA rAjAno pradhAna e be sivAya bIjA koIne dIkSA ApavI nahi. acitadravya-vastrAdi grahaNa na karavuM. mizradravya-upadhi sahita ziSya na karavo 1. kSetrasthApanA-eka yojana ane eka gAu sudhInuM` kSetra kalpe, paNa glAna, vaidya, auSadha vigere kAraNe cAra athavA pAMca yojana kalpe 2. kAla sthApanA - cAra mAsa rahevuM 3. bhAva sthApanA - krodhAdino tyAga karavo, ane IryAsamiti vigere samitiomAM upayoga rAkhavo 4. 1. gRhasthoe jANela. 2. gRhasthoe na jANela. 3. zraddhAvALo rAjA ke pradhAna dIkSA levA icche to ApavI. 4. gamana ane Agamana maLIne. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnamu 574
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnam thI gRhasthajJAta paryuSaNA be prakAre - sAMvatsarikakRtyaviziSTa ane gRhasthajJAtamAtra. sAMvatsarika pratikramaNa, loca, aThama tapa; sarva tIrthakaronI bhakti-pUjA, ane saMghe paraspara khamAvavuM; e sAMvatsarika kRtyo che. te sAMvatsarika kAryo vaDe yukta paryuSaNA bhAdaravA suda pAMcamane divase karavA. paNa kAlikAcAryanA AdezathI atyAre bhAdaravA suda cothane divase karavA.gRhasthajJAtamAtraya paryuSaNA te kahevAya ke je varasamAM adhika mAsa hoya te varasamAM comAsI divasathI AraMbhI vIsa divase pUchanAra gRhasthanI AgaLa sAdhuo kahe ke ame ahIM rahyA chIe. te paNa jaina TIpaNAne AdhAre samajavuM, kemake jaina TIpaNAmAM yuganI madhyamAM poSa mahinAnI ane yugane aMte asADha mahinAnI vRddhi thAya che; paNa bIjA koI mahinA vadhatA nathI. paraMtu te TIpaNuM hamaNAM jaNAtuM nathI, tethI comAsI divasathI AraMbhI pacAsa divase ja paryuSaNa karavA yukta che ema vRddha AcAryo kahe je pATA (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA sabao samaMtA sakkosaM joaNaM uggahaM ddattA f vi3i 3hAnaMdavi 3mA) sarva dizAo ane vidizAomAM pAMca gAuno avagraha grahaNa 1. gRhasthoe mAtra jANela. 2. adhikamAsa hoya to te divaso gaNatrImAM gaNavA nahi. zrAvaNa adhika hoya to bhAdaravA suda cothanA saMvatsarI karavI, bhAdaravo adhika hoya to bIjA bhAdaravA suda cothanA saMvatsarI karavI. 3. nivAsasthAnathI jatAM aDhI gAu ane pAchA tyAMthI nivAsasthAne AvatAM aDhI gAu, evI rIte gamana ane AgamananA maLI kula pAMca gAu samajavA. u 575 For Private and Personal Use Only
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir |HLI mALI kalpasUtra bhASAMtara navama karIne comAsuM rahelA sAdhuo ane sAdhvIone thoDo kAla' paNa ane ghaNo kAla yAvatu cha mAsa sudhI te avagrahamAM rahevuM kahyuM, paNa avagrahathI bahAra rahevuM na kalpa, nivAsasthAnathI pUrva, pazcima vigere dizAomAM zika vyAkhyAnam tathA agni, naiOMtya vigere vidizAomAM aDhI gAu jaI zake, ane tyAMthI nivAsasthAne pAchA AvatAM aDhI gAu thAya; evI rIte jatAM-AvatAM pAMca gAuno avagraha kalpa. vaLI gajendrapada vigere koI moTA parvatanA gAmamAM rahelA sAdhu potAnA nivAsasthAnathI aDhI gAu uMcenA pradezanA gAmamAM aDhI gAu nIcenA pradezanA gAmamAM tathA nivAsasthAnathI badhI dizAo ane vidizAomAM aDhI gAu jaI zake; ane tyAMthI pAchA nivAsasthAne AvatAM aDhI gAu thAya, evI rIte jatAM-AvatAM kula pAMca gAuno avagraha kalpa. aTavI, jala vigerethI vyAghAta thAya tyAre to traNa be ke eka dizAno avagraha bhAvavo IclA (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA sabao samaMtA sakkosaM joyaNaM bhikkhAyariyAe raMtuM niyattA) comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone cAre dizAo ane vidizAomAM eka yojana vinA 1. mUlasUtramAM "ahAlaMdamavi' che, temAM atha landa ane api e traNa zabda che. atha avyaya che, landa zabdano artha "kAla' ane api zabdano artha "paNa" thAya che. jalathI bhIMjAyelo hAtha sUkAtAM jeTalo vakhata lAge te jadhanyala%, pAMca ahorAtri utkRSTa landa ane vacceno kAla madhyalanda kahevAya. ladmapi eTale landakAla sudhI paNa, arthAt eTalA thoDA kAla sudhI paNa avagrahamAM rahevuM kahyuM. api . zabdathI landakAla karatAM vadhAre vakhata sudhI paNa lAvatu cha mAsa sudhI avagrahamAM rahevuM kalpa. 2. ahIM vidizA zabdathI agninaitratya vigere | vyavahAraprasiddha vidizAo samajavI, kemake naiRyika vidizAo to eka pradezarUpa hovAthI temAM gamanAgamanano asaMbhava che. 576 Edi For Private and Personal Use Only
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara ane eka gAu bhikSAcaryAe javuM - AvavuM kahyuM (2) II1nA navamuM hama (gatya na nivo nizcarsaT) jyAM hamezAM ghaNA jalavALI ane niraMtara vahetI evI nadI hoya, te vyAkhyAnam (no je pUru savo samaMtA savosa no vizvAriyA nAM niyatta) tyAM te nadI utarIne sarva NiI dizA ane vidizAmAM eka yojana ane eka gAu bhikSAcaryAe javuM-AvavuM kahyuM nahi./11 | (VrAva yunAI) kuNAlA nagarI pAse airAvatI nAmanI nadI hamezAM be gAu pahoLA pravAhavALI che; tevI nadI thoDA jalavALI hovAthI utaravI kalpe. kemake- (natya vijaya siyA je pa ga vikhyA, pa thanne vikhyA parva visthA) jyAM eka paga jalamAM rAkhIne ane eka paga sthalamAM rAkhIne eTale pANIthI uMco addhara rAkhIne, AvI rIte jaI zakAya to (purva pUru savo samaMtA sarvosa goLa mitrAyA, tuM niyatta) tyAM e pramANe nadI ullaMghIne cAre dizA ane vidizAmAM upAzrayathI eka yojana ane eka gAu bhikSAcaryAe javuM-AvavuM kahyuM /12 | (ga gha no viyA) paNa eka paga jalamAM rAkhIne ane bIjo paga jalathI uMco-addhara rAkhIne na jaI zakAya; paNa jalane viloDIne javuM paDe teTaluM UMDuM jala hoya to pUrva se no paNa so sarmAtA savosa | 1. chIcharA jalavALI, UMDA pANIvALI nahi. 577 For Private and Personal Use Only
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara gor iaaN niyatta) tyAM evI rIte nadI utarIne sarva dizAo ane vidizAomAM eka yojana ane navama eka gAu bhikSAcaryAe javuM-AvavuM kahyuM nahi. jyAM jaMghAnA ardhabhAga sudhInuM jala hoya te dakasaMghaTTa vyAkhyAnam kahevAya, nAbhi sudhInuM hoya te lepa, ane nAbhithI vadhAre hoya te lepopari kahevAya. varSAkAla sivAyanA kAlamAM jayAM traNa dakasaMghaTTa hoya tyAM kSetra haNAtuM nathI, eTale te jala utarIne bhikSAcaryAe javuM kahyuM; paNa ghaNI cAra ke tethI vadhAre dakasaMghaTTa hoya to tyAM kSetra haNAya che, eTale tyAM javuM kahyuM nahi. varSAkAlamAM jayAM sAta dakasaMghaTTa hoya tyAM kSetra haNAtuM nathI; eTale te jala utarIne bhikSAcaryAe javuM kahyuM; paNa ATha ke tethI vadhAre dakasaMghaTTa hoya to tyAM kSetra haNAya eTale tyAM javuM kahyuM nahi. varSAkAla sivAyanA kAlamAM jatAM traNa ane pAchA AvatAM traNa evI rIte cha dakasaMghaTTa samajavA, ane varSAkAlamAM jatAM sAta ane pAchA AvatAM sAta evI rIte cauda dakasaMghaTTa samajavA. lepa athavA lepopari to eka paNa hoya to te kSetrane haNe che, eTale nAbhi sudhInuM ke nAbhi uparanuM jala hoya to javuM kalpa ja nahi /13 (vAsAvAsaM pablIviyA bhegA parva vRttapurva bhava-) comAsu rahelA sAdhuomAM koI sAdhune R. guru mahArAje A pramANe pahelethI kahyuM hoya ke - (aa aMte !) he bhadanta ! eTale he kalyANavaMta ziSya ! tuM ja glAna sAdhu mATe AhArAdi lAvIne Apaje. ( je pUru sAvitta) evI rIte guru mahArAje kahyuM chate 578 kara kArane For Private and Personal Use Only
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra navama bhASAMtara vyAkhyAnamu. sAdhue AhArAdi glAnane ApavuM kahyuM, (no re Digi ) paraMtu te sAdhune potAne AhArAdi grahaNa karavAnI gurumahArAjanI AjJA na hovAthI te sAdhue pote AhArAdi grahaNa karavuM kahyuM nahi./14o. (vAsAvA poriyA atyAcA) comAsu rahelA sAdhuomAM koI sAdhune guru mahArAje (rva lupurva mava6) AvI rIte pahelethI kahyuM hoya ke -(diyAdi aMte !) he bhadra! AhArAdi lAvIne tuM grahaNa thI karaje; glAnane mATe bIjo sAdhu lAvI Apaze, athavA glAna Aje vAparaze nahi. (se DagAhita) evI rIte guru mahArAje kahyuM chate teNe pote AhArAdi grahaNa karavuM kalpa, (vo se Mpha vitta, paraMtu teNe glAnane ApavuM kahyuM nahi./1po. (vAsAvA pamoriyA atyAcAcomAsu rahelA sAdhuomAM koI sAdhune guru mahArAje (pUrva para kuttapurva bhava-) AvI rIte pahelethI kahyuM hoya ke -(tAre aMte ! himAdi maM!) he bhadra! AhArAdi lAvIne glAnane Apaje, tathA he bhadra! tuM pote paNa grahaNa karaje.(se pUtavivihatta)evI rIte ke guru mahArAje kahyuM chate te sAdhue AhArAdi glAnane ApavuM kahyuM, tathA pote paNa grahaNa karavuM kalpa (4) I/16ll (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA haTThANaM AruggANaM balIyasarIrANaM mA nara vALo mavadane gamavA mAharitta) comAsu rahelA sAdhuo athavA sAdhvIo, ke 579 For Private and Personal Use Only
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sApa TER kalpasUtra bhASAMtara A navama vyAkhyAnamu. jeo hRSTa eTale taruNa vayavALA, roga rahita, ane baliSTha zarIravALA hoya; temane A nava rasavikRtio abhIznara eTale vAraMvAra khAvI kahyuM nahi. "vAraMvAra khAvI kalpa nahi ema jaNAvela hovAthI kAraNe kalpa ! paNa che. (te gaha-) te nava vikRtio A pramANe - (svara ei nava) dUdha, dahIM, mAkhaNa, (saddhi tirlsa gu) ghI, tela, goLa, (mahuM mai maMsa) madha, madirA, ane mAMsa. navavikRtino niSedha karavAthI dasamI pakvAnna nAmanI vikRti kadAcita vAparI zakAya che. vikRtio be prakAranI te - sAMcayika ane asAMcayika. temAM dUdha, dahIM, pakvAna, e traNa vikRti bahu kAla rAkhI zakAya nahi, tethI e asAMcayika jANavI. roganA kAraNe guru, bAla, vRddha, tapasvI vigereno upagraha karavA mATe athavA zrAvakanA AgrahathI te asAMcayika vikRti levI. ghI, tela ane goLa nAmanI traNa vikRti sAMcayika jANavI. te sAMcayika vikRtine koI zrAvaka vahorAvato hoya, tyAre tene sAdhue kahevuM ke - "haju ghaNo vakhata rahevAnuM che, tethI avasare glAnAdi mATe lezuM'. te vakhate gRhastha kahe ke - "comAsA sudhI lejo, te ghaNI che. tyAre te levI, ane bAla vRddha vigerene devI; paNa taruNa sAdhuone ApavI nahi. jo ke madha, madirA, mAMsa ane mAkhaNa, e cAra vikRtino to sAdhu-sAdhvIne jiMdagI sudhI tyAga hoya che; to paNa atyaMta apavAda dazAmAM bAhya paribhogAdi mATe kadAcituM grahaNa karavI paDe, paraMtu comAsAmAM to sarvathA niSedha che (5) ii17mAM 1, taruNa vayavALA paNa koI rogI ane nirbala hoya che, tethI A be vizeSaNa mUkyAM che. 2. rasapradhAna vikRtio e vikRtio mohotpattinuM kAraNa che, ema jaNAvavA rasa zabda mUkyo che. 3. saMcaya-saMgharavA yogya, vadhAre vakhata jatAM bagaDI na jAya evI. 580 For Private and Personal Use Only
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kija NE kalpasUtra bhASAMtara (vAsAvA poviyA 3tye racA) comAsu rahelA sAdhuomAM vaiyAvacca karanArA koI sAdhue navamuM ( guttapurva mava-) guru mahArAjane pahelAM ema kahyuM hoya ke - (3o maMte ! cinApAsa ?) he bhagavAnuM ! vyAkhyAnamuM glAnamuni mATe dUdha vigere vikRtino khapa che?, (se ja vaDukkA-) tyAre glAnane jo kAMI vikRti vaparAvavI hoya to guru kahe ke - () glAnane mATe vikRtino khapa che. (se puSThayo) pachI sAdhue te glAna pAse jaI pUchavuM ke - (dvi ?) tamane dUdha vigere keTalI ane keTalA pramANanI vikRtino khapa che?, tyAre glAna muni potAne khapa jeTalI vikRtinuM pramANa jaNAve. (je ya vaktA-) pachI te vaiyAvacca karanAra sAdhu guru mahArAja pAse AvIne kahe ke - (vA no nitApArasa) glAnane ATalA pramANanI vikRtino khapa che. tyAre guru kahe ke - (6 se mA vaya) te glAna muni jeTaluM pramANa kahe che (se pILo pitta) teTalA pramANamAM te vikRti tamAre levI. (je ya vivijJA) tyAra pachI te sAdhu gRhastha pAse jaI glAnane joItI hatI vikRti mAge, (se ja vighaivenAne namajJA) ane mAgaNI karatAM te sAdhu glAnamuni mATe dUdha vigere je vastuno khapa hoya te meLave. (se cAnA patta) have glAnane khapa pUratI te vastu prApta thayA pachI (doDa, utAha Tu vatta sithA) "basa, saryuM; eTale vadhAre khapa nathI, mATe rAkhI jAo" e pramANe sAdhue gRhasthane kahevuM For Private and Personal Use Only
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu joIe. te vakhate jo dAtAra gRhastha kahe ke- (se dui maMte ?) he bhagavan! Apa ema kema kaho cho?, eTale A dUdha pramukha vastu thoDI ja grahaNa karIne kema niSedha karo cho ? tyAre sAdhu kahe ke -(vayuf s ) glAnamunine eTalo ja khapa che. (siyA gvaM vayetaM para vaLA-) AvI rIte bolatA sAdhune kadAca gRhastha kahe ke (-rAdi jJa') he Arya ! Apa vadhAre grahaNa karo, (pachI tu movAsa nA parivA) ane glAnamunie AhAra karyA pachI pakvAnnAdi je adhika hoya te tame khAjo ane dUdha vigere pIjo koI pratimAM bhokhkhasi vA dAhisi vA' evo pATha che, teno evA artha karavo ke - glAnamunie AhAra karyA pachI je vadhe te tame khAjo, ane bIjA munione Apajo . (pUrva se pUru parimAhitaU) evI rIte jo gRhastha kahyuM hoya to te adhika levuM kahyuM, (no praphulliInanIsA himahig) paraMtu glAnanI nizrAe lolupatAthI svayaM grahaNa karavuM kalpa nahi. tAtparya ke - glAna mATe mAgela vastu maMDalImAM lAvavI nahi (6) I/18 (vAsAvA pamoviyA 3tyi ja therAii taraMparADuM cukatA) comAsuM rahelA sAdhuone tevA prakAranAM je uttama kula eTale ghara hoya, jevA ke - () te sAdhuoe athavA bIjAoe zrAvaka karelAM hoya, (ttiyANuM) pratItivALAM athavA prIti upajAvanArAM hoya (thA) prIti athavA dAnane viSe sthiratAvALA * * 582 For Private and Personal Use Only
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit navamuM kalpasUtra bhASAMtara thithI hoya, (vesasiyAjI vaidhAsika eTale "nize ahIM maLaze evo jyAM vizvAsa hoya, (samayAjI jeone A sAdhuono praveza sammata hoya, (mA) eka athavA be ja nahi, paraMtu ghaNA sAdhuo paNa sammata-iSTa hatI vyAkhyAnamu hoya, arthAt evA udAravRttivALA hoya; athavA gharanA ghaNA manuSyone sAdhuo samata-iSTa hoya, (jumayANuM patti) anumata eTale dAna devAne anumativALAM hoya, athavA aNumata hoya-sarva sAdhuone sarakhI rIte dAna ApanArA hovAthI aNu eTale laghuziSya paNa iSTa hoya, paNa mukha joIne TIluM karavAnI kSudra buddhivALAM na hoya; (tatya se no vaMA gaDhavaSNu vatta-) tevAM gharomAM te sAdhue joItI vastu na dekhIne A pramANe kahevuM kalpa nahi ke - (tyi te so ! e vA ruma vA?) "he AyuSpanuM! tamArI pAse A vastu che?, amuka cIja che?" arthAtu dAna devAnI zraddhAvALA gharomAM nahi joyelI vastune mATe sAdhue pUchavuM kalpa nahi. (se mituM paMte ?) ziSya pUche che ke - he bhagavan! ema zA kAraNathI kaho cho ke evA gharomAM na | dekhelI vastu mATe sAdhue pUchavuM kahyuM nahi? guru mahArAja uttara Ape che ke - (saddhI sidI dUra vA) dAna devAnI zraddhAvALo te gRhastha bajAramAMthI mUlya vaDe grahaNa karIne te vastu sAdhune Ape, (teAi pi yujhA) athavA jo te vastu bajAramAM vecAtI na maLe to zraddhAnA atizayapaNAthI corI karIne paNa lAvI Ape; AvA doSono saMbhava hovAthI evAM gharomAM aNadIThI vastu sAdhue mAgavI nahi. kaMjusane ghera to aNadIThI vastanI paNa jarUra hoya to mAgavAmAM doSa nathI kemake te to jo haze to Apaze, nahi haze to nA pADaze ./1lI. 23 For Private and Personal Use Only
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (vAsAvAsaM pakhtoviyaska niSvamattiyassa mivaSNusa) comAsuM rahelA hamezAM ekAsaNuM karanAra sAdhune (vvajJa purva moyarAnuM gADhAvavuAM mattA! vA vALo vA nimitte vA visitta! vA) eka gocarIkAle eTale sUtrapo2sI ane arthapo2sI pachI eka vakhata gRhasthane ghera AhAra tathA pANI mATe praveza karavo ane nIkaLavuM kalpe. '(baDannatya gAyariyaveyAvajyeLa vA, pUrva vAyavecAvajye vA, tavastiveyAvajyeLa vA zilALaveyAvajyeLa vA vrukuLa vA akriyA! vA anaMnaLanAyaLa vA) paraMtu AcAryanI vaiyAvacca karanAra, evI rIte upAdhyAyanI vaiyAvacca karanAra, tapasvInI vaiyAvacca karanAra ane glAnanI vaiyAvacca karanArane varjIne. eTale AcAryAdinI vaiyAvacca karanArA jo eka vakhata AhAra karI vaiyAvacca na karI zake, to teoe be vakhata paNa AhAra karavo; kemake tapasyAthI vaiyAvacca zreSTha che. vaLI jene dADhI, mUcha, bagalanA vALa vigere ummaralAyaka thavAnAM cihno pragaTa na thayAM hoya evA nAnI vayanA ziSya tathA nAnI vayanI ziSyAne varjIne, eTale teo be vakhata paNa bhojana kare to doSa nathI. athavA AcArya, upAdhyAya, tapasvI, dhi glAna, nAnI vayanA ziSya, tathA te AcAryAdinI vaiyAvacca karanArAo sivAya bIjA sAdhue eka vakhata AhA2 ka2vo kalpe; AcAryAdi be vakhata paNa AhAra kare to doSa nathI / / 20 (vAsAvAsaM pakhtoliyamsa caDatyamattiyassa mivadyumsa) comAsuM rahela ekAMtare upavAsa karanAra sAdhune 1. ahIM vAkyanI AdimAM 'Na' alaMkAra mATe che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 584
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | no kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnanuM ( gg virose gaM) eTalo vizeSa che ke - (se pago niyama) te upAzrayathI savAramAM gocarI mATe nIkaLI (puvAne viya mukhya ) gRhasthane gherathI ANelo nirdoSa - kAsuka AhAra pahelAM ja khAIne tathA chAza vigere pIne (didi saMnnidiya saMpannaca) pAtarAMne vastrathI luhI-nirlepa karI tathA dhoIne rahe; je ja saMtherinnA, Thappa se divase tene mattai posavitta) have jo te sAdhu calAvI zake to te ja bhojana vaDe teNe te divase rahevuM kahyuM. (se ya no saMmbiA ) paNa jo te sAdhu AhAra thoDo thavAthI nirvAha na karI zake to (purva se khar3a Turve ja nahi vidyutaM mattA, vA MIU vA nimitta vA sitta, vA) te sAdhune bIjI vAra paNa gRhasthane ghera AhAra ane pANI mATe nIkaLavuM ane pesavuM kalpa 21 (vAsAvAsaM pamoviyarU chamattiya millusa) comAsuM rahelA chaTha karanAra sAdhune (vaMtti to joyarAnA hAvarta mattApA pA pA nivamittag vA sitta, va) gRhasthane ghera bhAta-pANI mATe be gocarIkAla nIkaLavuM ane pesavuM kahyuM, eTale be vakhata gocarIe javuM kahyuM 22aa. (vAsAvA pakjhoviyasa gardanamariyasa mavaDu) comAsuM rahelA aThama karanAra sAdhune (tti to noratA nANAvarta mattA, vA paNa vA nivamatta vA visittavA) gRhasthane ghera bhAtapANI mATe traNa gocarIkAla nIkaLavuM ane pesavuM kahyuM Il23ll 585 - 585 For Private and Personal Use Only
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie VER kalpasUtra bhASAMtara (vIsavI pajJoviyasa vinamariyarasa millusa) aThama uparAMta tapasyA karanAra evA comAsuM navama rahela sAdhune (tti sa vi goyarAnA divaa mattA, va HTTU vA nimittA vA sitta, va) zika vyAkhyAnamu. gRhasthane ghera bhAta-pANI mATe badhA gocarIkAla nIkaLavuM ane pesavuM kahyuM. eTale jayAre tenI icchA thAya tyAre gocarI lAvIne vApare, paNa savAramAM ANelI gocarI rAkhI mUkavI nahi; kemake temAM jIvotpatti thaI lathI jAya, sAdi jherI prANI suMghI jAya to tenuM jhera saMkrame, ityAdi doSono saMbhava che (8) 24o e pramANe AhAravidhi kahIne have pIvAnI vidhi kahe che - (vAsAvAsaM pamoviyaska nivamariyara viSNurasa) comAsuM rahelA nitya ekAsaNuM karanAra sAdhune | (Mtti saMvADuM pAchuM phaLadattA) sarva prakAranAM pANI grahaNa karavA kahyuM che. eTale AcArAMga sUtramAM kahelAM ekavIsa prakAranAM athavA ahIM AgaLa kaheze te nava prakAranAM pANI grahaNa karavA kahyuM che. 1. AcArAMga sUtramAM ekavIsa prakAranAM pANI A pramANe kahyAM che, uttedima-ATA vigerethI kharaDAyelA hAtha AdinA dhozanuM pANI 1, saMsvedima-araNi vigerenAM pAna pramukha ukALIne ThaMDA pANI vaDe je sicana karAya te pANI 2, taDulodaka-cokhAnA dhoNanuM pANI 3, tilodaka-tala dhoyAnuM pANI 4. tuSodaka-DAMgara vigere dhoyAnuM pANI 5, yavodaka-java dhoyAnuM pANI 6, AyAmaka-osAmaNa che, sauvIra-kAMjInuM pANI 8. zuddha vikaTa-ukALeluM pANI 9, AmrapAnaka - AMbAnuM pANI 10, aMbADa, pAnaka-aMbADAnuM pANI 11, kapitthapAnaka-koThAnuM pANI 12, mAtuliMgapAnaka-bIjo rAnuM pANI 13. drAkSApAnaka-darAkhanuM pANI 14, dADimapAnaka-dADamanuM pANI 15, khajUrapAnaka-khajUranuM pANI 16. nAlikerapAnaka-nALiyeranuM pANI 17. karIrapAnaka-keraDAnuM pANI 18. badarapAnaka-boranuM pANI | 19. Amalaka pAnaka-AMbalInuM pANI 20. cigucApAnaka-AMbalInuM pANI 21, emAM pUrvanAM nava ahIM kahyAM che. 586 For Private and Personal Use Only
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu (vAsAvA pamoviyasa vaDatyamariyasa ramavallusa) comAsuM rahelA ekAMtara upavAsa karanAra sAdhune (Mtti to paNa huM mAhita) traNa prakAranAM pANI grahaNa karavAM kalpa. (taMgadA-)te A pramANe (sepha saMse vAkora) uttedima, saMsvedima ane taDulodaka. (vAsAvA pamoviyara kamariyasa miksa) comAsu rahelA chaThakaranAra sAdhune (tti to paNa IS DAhita) traNa prakAranAM pANI grahaNa karavAM kalpa. (ta naha-) te A pramANe -( tirAM tuAM navAM ) tilodaka tuSodaka ane yavAdaka. (vAsAvAsaM pamoviyara udgamattiyasa viSNu) comAsu rahelA aThama karanAra sAdhune (Mtti tamo pADuM paDazAhitta) traNa prakAranAM pANI grahaNa karavA kahyuM. (ta nahIM) te A pramANe - (sAyAne sovara suvica9) AyAmaka, sauvIra ane zuddhavikaTa eTale UnuM - UkALeluM pANI. ho (vAsAvA pajJoviyara nimariyarasa miSNurasa) comAsuM rahelA aThama uparAMta tapasyA karanAra ki sAdhune (M6 ne ravi, vivAdita) eka UnuM kareluM pANI ja grahaNa karavuM kalpa. (se vi ca cha sitye) te paNa dhAnya pramukhanA dANA vagaranuM hovuM joIe, (no vi ja je sintha) paraMtu dANA sahita na hovuM joIe; kemake aThama uparAMta tapasyA karanAranuM zarIra prAyaH deva vaDe adhiti hoya che. (vAsAvA pamoviya mattAhiyAvitrIsa micchu) bhAtanuM paccakhkhANa karelA eTale anazana 587 587 For Private and Personal Use Only
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnam karelA evA comAsu rahelA sAdhune (ne siviyare himahig) eka UnuM pANI grahaNa karavuM kalpa. (sevi v 3siye) te paNa dhAnya pramukhanA dANA vagaranuM kahyuM, (no veva v sasa) paNa dANA sahita hoya che to naja kalpa. (se vi je paripU5) te paNa vastrathI gALeluM kalpa, (no veva 3paripU5) paraMtu gALyA vagaranuM na ja kahyuM; kemake gALyA vagaranuM pIvAthI gaLe tRNAdi lAgI jAya. (se vi aa # rimiy) te paNa parimita kalpa, (no veva 3paramig) paNa apariNIta na ja kalpe; kemake mApa vagaranuM pIvAthI ajIrNa thAya. ( vi 2 vasaMpuvor) te paNa kAMIka ochuM pIvuM, (no veva dusaMpu) paNa ghaNuM ochuM na pIvuM; kemake pANI ghaNuM ochuM pIvAthI tarasa chIpatI nathI (9) 2pA. (vIsIvAsaMpannoviyasa saMjJAttiya millusa)comAsu rahelA dattinI saMkhyA karanArA eTale dattinuM parimANa rAkhanArA sAdhune (Mtti paM raDo mothArasa mihira) bhojananI pAMca daMtti grahaNa karavI kalpa, (vaMda pAsa) ane pANInI pAMca datti grahaNa karavI kalpa. (udavA cattara mothAra, paMja pArasa,). athavA bhojananI cAra ane pANInI pAMca datti grahaNa karavI kalpa. (3davA paMra moyasa, varirasa) athavA bhojananI pAMca ane pANInI cAra datti grahaNa karavI kalpa. (tatya ai | sarjI nAsAyamittava vAhiyA siyA) temAM lavaNanA AsvAdanamAtra paNa eTale lavaNa jeTaluM thoDuM paNa bhojana athavA pANI 588 For Private and Personal Use Only
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi kalpasUtra bhASAMtara grahaNa karAya to te paNa eka datti gaNAya. eTale, ekI vAre - avicchinnapaNe thoDI athavA ghaNI jeTalI bhikSA navamuM devAyate datti kahevAya. jema pAtramAM odanano eka ja dANo paDyo hoya, to te paNa eka datti gaNAya; athavA ki vyAkhyAnam icchita AhAra ekI sAthe paDyo hoya, to te paNa datti gaNAya. ghaDAmAM pANInuM eka ja TIpuM paDI dhArA khaMDita thaI hoya to te eka ja TIpuM paNa datti gaNAya, ane akhaMDa dhArAe pANIthI Akho ghaDo bharAI jAya to te paNa bhivya eka datti gaNAya; dhArA khaMDita thatAM bIjI dhArAe bIjI datti gaNAya. ahIM pAMca dattinuM upalakSaNa che; tethI cAra, traNa, be, eka, cha ke sAta jevo abhigraha hoya teTalI datti bhojananI tathA pANInI levI kalpa. vaLI bhojana tathA pANInI dattio adalabadala na karavI; jema koIe bhojana ane pANInI pAMca pAMca datti dhArI hoya, tene pANInI traNa dattio vaDe khapa pUratuM pANI maLI gayuM hoya, ane bhojananI pAMca datti thavA chatAM paNa pUrato AhAra na maLyo hoya; tethI te pANI saMbaMdhi bAkI rahela be datti bhojanamAM gaNI be dakti vadhAre bhojana * levA dhAre to te na kahyuM; evI rIte pANI mATe paNa samajavuM. vaLI abhigraha dhArelI dattithI vadhAre levuM kahyuM nahi, (kharU se vasaM tene mattaof vjJovitta) te sAdhue te divase teTalA ja bhojana vaDe rahevuM kahyuM, (nose pradu hAvarta mattA vA paNa vArivAmittA vA parisattA vA) paNa teNe gRhasthane dhere bhAta athavA pANI mATe bIjI vAra nIkaLavuM ane pesavuM kahyuM nahi (10) 26ll 589 589 For Private and Personal Use Only
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva uvassayAo sattagharaMtaraM saMkhaDiM 'sanniyaduvArisa kRttaC) comAsu rahelA sannivRttacArI eTale niSiddha karelAM gharathI pAchA pharyA chatA bhikSA mATe bIje janArA evA sAdhuo ane sAdhvIoe upAzrayathI AraMbhI sAta gharane viSe saMkhaDi eTale ca odanapAka prati tyAM AhAra grahaNa karavA javuM kalpe nahi. tAtparya ke - eka upAzraya eTale zayyAta2ne ghe2 ane tenI samIpanAM bIjAM cha ghere bhikSA mATe javuM nahi, kemake teo najIkamAM hovAthI sAdhuguNanA rAgI thavAthI udgamAdi doSayukta bhikSA ApavAno saMbhava che. ghaNA AcAryo to evI vyAkhyA kare che ke - saMkhaDi eTale jayAM ghaNA mANaso jamavA mATe ekThA thayA hoya te jamaNavA2mAM javuM kalpe nahi. have sUtrakAra mahArAja matAMtara darzAve che - (i puLa vamAosu-) keTalAeka ema kahe che ke - (no ppar3a nAva vasayAo pareLa saMahiM sanniyaTTArisa vRtta) niSiddha karelAM gharathI bIje janArA sAdhu-sAdhvIne upAzrayathI AraMbhI tyAra pachInA sAta gharone viSe saMkhaDi prati-bhikSA grahaNa karavA javuM kalpe nahi, eTale eka zayyAtaranuM ghara tathA tyAra pachInAM sAta ghara varSe. (jJe puLa vamAosu-)vaLI keTalAeka 1. ahIM bahuvacanane ThekANe ekavacana vAparyuM che, tethI artha karatAM bahuvacana samajavu sannivRttacAriNAm. 2. 'sannivRtta' eTale niSiddha gharathI pAchA pharyA chatA 'cArI' eTale anya ghe2 bhikSA mATe janArA. 3. saMskRti-saMskAra, eTale odanAdinuM raMdhana-pacana-pAkavuM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HN navamaM vyAkhyAnam 590
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org ema kahe che ke - (no bar3a nAva vasayAo paraMpareLa saMgrahiM sanniyapArimsa phatta!) niSiddhA karelAM gha2thI bIje janArA sAdhu sAdhvIne upAzrayathI AraMbhI paraMparAe AgaLanAM sAta gharane viSe saMkhaDi prati-bhikSA grahaNa karavA javuM kalpe nahi, eTale eka zayyAtaranuM ghara, tyArapachInuM eka ghara, ane tyAra pachInAM sAta ghara, evI rIte kula nava ghara varSe (11) 27nA (vAsAvAsaM pajjosaviyassa no kappar3a pANipaDiggahiyassa bhikkhussa 'kaNagaphusiyamittamavi vuTThikAryaMsi nivayamAsi mAhAvavuAM mattA! vA pALA! vA nividdhamitta vA visitta! vA) comAsuM 2helA karapAtrI eTale hAthaja che pAtra jene evA jinakalpikAdi sAdhune leza paNa jalanI dhummasamAtra paNa vRSTikAya paDatI hoya to gRhasthane ghera bhAta-pANI mATe nIkaLavuM ke pesavuM kalpe nahi // 28 // (vAsAvAsaM padmosaviyasa pALipaDidiyassa mivaSNussa)comAsuM 2helA karapAtrI evA jinakalpikAdi sAdhune (no ruppaTTa anirdesi piMDavAyuM paDiyAhittA padmosavitta!) AcchAdana vagaranI eTale agAsI jagyAe bhikSA grahaNa karIne AhA2 ka2vo kalpe nahi. (pagnosavemALasa sahasA vigaNa nivaDggA) kadAcit 1. kaNaka - 'kaNa' eTale lezamAtra 'ka' eTale jala. phusiya - phusAra eTale dhummasa-varo. 2. dhuMvarI athavA jhAkaLa. 3. aplAyanI vRSTi varasAda. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 591
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E kalpasUtra bhASAMtara - AcchAdana vagaranI jagyAmAM AhAra karatAM ardha AhAra karyo chate akasmAtu vRSTikAya paDe to temAM mukyA navamuM samAvAya) varasAda thayA pahelAM AhArano je thoDo bhAga khAdho hato te khAIne ane bAkI rahelo thoDo vyAkhyAnamu. bhAga grahaNa karIne eTale hAthamAM ja rahevA daIne (se paLa paLa rahitA) te sAdhu AhAravALA ||ByAM hAthane bIjA hAtha vaDe DhAMkIne (kasi vA nuM nitiLijJA) hRdaya AgaLa sthApana kare, (vartAsi vI t ||BNI samAjJA ) athavA te AhAravALA hAthane kAMkha vacce DhAMke. AvI rIte karIne te sAdhu (umarAchALa vA tenA vAvAjhajJA) gRhasthoe potAne nimitte AcchAdana karelAM ghara pratye Ave, (mUnAna vA vAchinnA) athavA vRkSonAM mUla pratye Ave; (gaha se tatya pari ) jethI tyAM te sAdhunA hAtha upara (ro vA sArA vA rApusiyA vA) jala, jalanuM biMdu, athavA jalanI dhummasa paNa teno paricAvaM6) virAdhanA na pAme athavA na paDe. jo ke jinakalpikAdi sAdhuo deza UNA dazapUrvadhara hovAthI temane varasAdano upayoga prathamathI ja hoya che, ane tethI temane ardha AhAra karatAM javuM paDe ema saMbhave nahi; to paNa chadmasthapaNAthI kadAcit upayoga na paNa rahe 2lI e kahelA arthano ja upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che (vasAvA govitha piridiyasa miSNu) comAsuM rahelA karapAtrI evA jinakalpikAdi para sAdhune (tra vija | samanna niva6) je kAMI leza paNa jalanI dhummasamAtra paNa paDe, teno se vapUru For Private and Personal Use Only
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu nahivaTane mattA vA paITU vA nivamatta, vA visittag va) to te sAdhune gRhasthane ghera AhAra ke | pANI mATe nIkaLavuM ke pesavuM nahi (12) 30nI karapAtrIno vidhi kahyo, have pAtradhArIno vidhi kahe che - (vAsAva jJoviya padAdhiri viSNu) comAsuM rahelA pAtradhArI evA sthavirakalpikAdi | sAdhune (no vaM vadhAriyAiyaMsa mANAvarta mattA, vA pApA pA nivamattA visittatA) | akhaMDa dhArAe varasAda varasato hoya tyAre, eTale kapaDAMne bhedI zarIrane bhIMjAvI nAkhe evo varasAda varasato hoya tyAre gRhasthane ghera bhAta-pANI mATe nIkaLavuM ke pesavuM kahyuM nahi. have tapasvI, glAna ke sudhA sahana na karI zake evA sAdhune mATe apavAda kahe che - (pa 3khavikAyaMsa saMtattarasa nahivatra mattA vA paUTU Raa nimitta vA sittA vA) thoDo varasAda varasato hoya tyAre te pAtradhArI sAdhune che aMdara sUtaranuM ane upara UnanuM kapaDuM e bethI barAbara veSTita thaIne gRhasthane ghera bhAta-pANI mATe thI nIkaLavuM ke pesavuM kahyuM che l31/l (vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM 'piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa) 1. UnanuM na hoya to uMTanA vALanuM, te na hoya to tRNanuM, te na hoya to sUtaranuM kapaDuM samajavuM, vaLI tAlapatra athavA palAzanA chatra vaDe AcchAdita thaI bhikSA mATe jAya. 2. piMDapAta eTale bhikSAno lAbha. 593 For Private and Personal Use Only
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu hazo bhikSAlAbhanI pratijJA vaDe eTale "ahIM bhikSA maLaze' evI buddhithI gRhasthane ghera gocarI gayelA evA comAsuM rahelA sAdhune athavA sAdhvIne nAca niSkriya aai nivA ) jo rahI rahIne vRSTikAya paDe to; (Mp re 3de rAmasi vA, de 3varasayaMsa vA, 3 viyAsi vA, 3 jhanUnaMsi vA 3yAtti ) te sAdhune bagIcA nIce, upAzraya nIce, teno abhAva hoya to vikaTagRha eTale jayAM gAmanA loko ekkA thaI besatA hoya te mAMDavA nIce, athavA vRkSanA mUla nIce AvavuM kahyuM che 32 (tatva ropuvA mor) temAM - mAMDavA viSe, bagIcAmAM, athavA vRkSAdi nIce te sAdhunA AvyA pahelAM (puvAre rAtno) jo bhAta pUrvAyukta hoya, eTale sAdhunA AvyA pahelAM ja gRhasthoe potAne mATe bhAta rAMdhavA mAMDela hoya, (pachAtte miliMDAsU) ane tUvera vigerenI dAla pazcAdAyukta hoya, eTale sAdhunA AvyA pachI rAMdhavA mAMDela hoya, (pU se vAritnotane hAhita) to te sAdhune bhAta grahaNa karavA kahyuM che; kemake sAdhunA Agamana pahelAM te rAMdhavA mAMDela hovAthI doSa lAgato nathI; (no mittAsUve Aihitay) paraMtu te sAdhune tUvera vigerenI dALa grahaNa karavI kalpa nahi kemake sAdhunA Agamana pachI tene rAMdhavA mAMDela hovAthI temAM udgamAdi doSano saMbhava che 33 1. jenI sAthe AhAra-pANIno vyavahAra hoya te sAMbhogika sAdhuonA upAzraye athavA tethI bIjA eTale asAMbhogika evA sAdhuonA upAzraye. 2. corA-cotarA vigerene viSe. 594 For Private and Personal Use Only
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara I/ (tatya je putrIno ) tyAM te sAdhunA AvyA pahelAM (putrItte mitni sUve) tUvera Adi dALa prathama Ai navama rAMdhavA mAMDI hoya, (pachI jo vADo) ane bhAta pAchaLathI rAMdhavA mAMDyA hoya; (vapUru ? mihni sUve vyAkhyAnam digadittA) to te sAdhune tUvera Adi dALa grahaNa karavI kahyuM che, teno je vaM vAritnone hAdira) thiI paNa te sAdhune bhAta grahaNa karavA kahyuM nahi 34o. (tatya e puvAmai) tyAM te sAdhunA AvyA pahelAM to vi puvADuM) banne pUrvIyukta hoya, eTale ja bhAta ane dALa banne vastu prathamathI ja rAMdhavA mAMDela hoya, (Mtti se ro vi lAdatta) to te sAdhune te banne vastu grahaNa karavI kahyuM che. (tatya che juvAmaneor) tyAM te sAdhunA AvyA pahelAM (ro vi pachAttA) banne vastu pazcAdAyukta hoya, eTale sAdhu AvyA pachI banne vastu rAMdhavA mAMDI hoya; (pUrva no se Mtti ro vi paritti ) to te sAdhune te banne vastu grahaNa karavI kahyuM nahi. tAtparya ke - ( tatya puvArAmane puvADa) tyAM to sAdhunA AvyA pahelAM je cIja pUrvAyukta hoya eTale prathamathI ja rAMdhavA mAMDela hoya, (seka pUru dattA) te cIja grahaNa karavI kahyuM che; (tre se tatya puvAmauvi vchA) ane tyAM te sAdhunA 1. bhiliMgasUpa eTale tUveranI dALa, aDadanI dALa, maganI dALa, athavA thI yA telathI vadhArelI koI paNa jAtanI dALa. 55 For Private and Personal Use Only
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navamuM hI. vyAkhyAnama AvyA pahelAM je cIja pazcAdAyukta hoya, eTale te sAdhu AvyA pachI rAMdhavA mAMDela hoya, (no je pUruM hI, phihatta) te cIja te sAdhune grahaNa karavI kalpa nahi //rUpI. (vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa) thI comAsuM rahelA bhikSAlAbhanI buddhithI gRhasthane ghera gayelA evA sAdhune athavA sAdhvIne ( niTTAca niiiA aai nivajhA ) jo rahI rahIne varasAda paDe to, (varupa se he mArA vA) te sAdhune athavA sAdhvIne bagIcA nIce (jhAva 3 vamUri vA vAchattaU) athavA yAvat vRkSamUla nIce AvavuM kalpa che. (no je pUru pu imattAne venaM 3vAthavitta) paraMtu teNe pUrve grahaNa karelA AhArapANI vaDe bhojanavelA ullaMghavI kalpa nahi, eTale bhAta pANI vAparI levAM. bagIcA vigeremAM rahelA te sAdhu athavA sAdhvIe jo varasAda varasato na rahe to zuM karavuM? te kahe che - (se kuvAmeva vicAra mukyA piccA, paDiggahagaM saMlihiya saMlihiya saMpamajjiya saMpamajjiya, egao bhaMDagaM kaTTu, sAvasese sUrie jeNeva | 3vasatene yuvA-tti) te sAdhue athavA sAdhvIe pahelAM udgamAdi doSa rahita evA azanAdi che. khAIne, pIne, pAtra luMchIne tathA dhoIne, pAtrAdi upakaraNa ekke karI barAbara bAMdhI ane zarIra sAthe 596 For Private and Personal Use Only
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuSpaviTThassa) comAsuM rahelA bhikSAlAbhanI buddhithI gRhasthane ghera gayelA evA sAdhune athavA sAdhvIne (niiiAya niziAiya vuddhivA nivatkRSnA) jo rahI rahIne varasAda paDe (vvar se anne gAmamaMsi vA nAva vAganni!) to te sAdhune bagIcA nIce yAvat vRkSamUlAdinIce AvavuM kalpe che ||3NA have rahI rahIne varasAda varasatAM jo bagIcA vigeremAM sAdhu athavA sAdhvI rahe, to te kaI vidhie rahe te kahe che - (satya no se dhvajJa prAsa niUcasa !! ya nimAMthIC punao vitti!) tyAM eTale bagIco, mAMDavo ke vRkSamUlAdi nIce rahelA te eka sAdhune ane eka sAdhvIne eka sthAne rahevuM kalpe nahi. (tatya no khad Asa nimaMthasa TunheM niAMthILuM ya o citti!) tyAM eka sAdhune ane be sAdhvIne eka sthAne Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIMTALIne, varasAda varasato hoya to paNa jyAre sUrya kAMIka bAkI rahyo hoya eTale asta na thayo hoya tyAre jyAM upAzraya hoya tyAM Avavu kalpe che. (no se pbar3e te raLi tatyeva vAyaLAvitta!) paraMtu tene te rAtri tyAM ja eTale upAzrayanI bahAra ullaMghavI kalpe nahi; kemake rAtrie upAzraya bahAra ekalA rahelA sAdhune potAthI tathA parathI utpanna thatA ghaNA doSo saMbhave vaLI upAzrayamAM rahelA sAdhuo te sAdhunI ciMtA kare, thi tethI divasa chatAM upAzraye AvavuM / / 36 / For Private and Personal Use Only 22 navamaM vyAkhyAnam 197
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org rahevuM kalpe nahi. (tatya no paD yurM nimaMcALa prAp ya niyaMcI! zo citti!) tyAM be sAdhune ane eka sAdhvIne eka sthAne rahevuM kalpe nahi. (tatya no paD yurM nirvAMcALa suThThuM nimAMthILuM ya no vitti!) tyAM be sAdhune ane be sAdhvIne eka sthAne rahevuM kalpe nahi. (asthi ya kRtya vejJa paMcame nukuLa vA vrudiyA vA) paraMtu jo ahIM laghuziSya ke laghuziSyA e bemAMthI koI pAMcamuM hoya, (annatti vA saMtopa saDivuvAre) athavA bIjAo dekhI zake evuM te khulluM sthAna hoya, te paNa ghaNA dvAravALuM athavA badhA gharonA rastAnuM sthAna hoya, (purva tUM ruppaTTa go citti!) evI rIte jo hoya to pAMcamA vinA paNa eka sthAne rahevuM kalpe che. tAtparya ke - eka sAdhune eka sAdhvI sAthe, eka sAdhune be sAdhvI sAthe, be sAdhune eka sAdhvI sAthe, ane be sAdhune be sAdhvI sAthe rahevuM kalpe nahi; paNa jo tyAM laghuziSyA ke laghuziSya e bemAMthI koI pAMcamuM sAkSI hoya to rahevuM kalpe che. athavA varasAda varasatAM paNa potAnuM kAma cAlu rAkhanArA luhArAdinI dRSTi paDe evuM tathA ghaNA bAraNAvALuM athavA tyAMthI pasAra thaIne ghaNA gharavALA potapotAne ghe2 jaI zake evuM te sthAna hoya to pAMcamA vinA paNa tyAM rahevuM kalpe che / / 38 / / (vAsAvArsa pakhtosaviyarsI nimnayasa hAvagi piMDavAyaDiyA! gaLuvihassa) comAsuM rahelA bhikSAlAbhanI buddhithI gRhasthane ghera gayelA evA sAdhune (niniSkriya niniSkriya yuAiNa nivaggA) jo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 598
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir FAIR navama viUT kalpasUtra NA rahI rahIne varasAda paDe (se mArAmarasa vAtAva uvAcchattA) to te sAdhune bagIcA nIce yAvatu Ai bhASAMtara vyAkhyAnam vRkSanA mUla nIce AvavuM kahyuM, (tatya no vapUru rasa nigathararasa TIT Iiiy To cittiy) tyAM eka sAdhune ane eka zrAvikAne eka sthAne rahevuM kalpa nahi, e eka bhAMgo thayo, (purva maMt) evI rIte prathama kahyA mujaba cArebhAMgA samajavA. eTale-eka sAdhune eka zrAvikA sAthe, eka sAdhune be zrAvikA | sAthe, be sAdhune eka zrAvikA sAthe, ane be sAdhune be zrAvikA sAthe rahevuM kahyuM nahi. (tya i rUlya veDDa paMcane there vA riyA vA) paraMtu ahIM sthavira sAdhu ke sthavira sAdhvI e bemAMthI koI paNa pAMcamuM sAkSI hoya to rahevuM kahyuM che. (siM thA saMto sahivA) athavA bIjAo dekhI zake evu te sthAna hoya, te paNa ghaNA dvAravALuM ane ghaNA gharonA rastAnuM sthAna hoya, ( gg 3 vigi ) evI rIte jo hoya to eka sthAne rahevuM kahyuM che. (purva ceva nimAMthI rasa ja mALiya) evI ja rIte sAdhvI ane gRhasthanI che caubhaMgI kahevI. ahIM sAdhunuM je ekAkIpaNuM kahyuM che, te kAraNasara samajavuM. saMghADo upavAsI hoya athavA |i rogAdi upadravathI asukhI hoya, evA sabaLa kAraNe sAdhune ekalA javuM paDe. utsargamArge to be sAdhuo sAthe vicare che, ane traNa athavA tethI vadhAre sAdhvIo sAthe vicare che (13) Il3. 599 For Private and Personal Use Only
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (HE' 17 kalpasUtra pachI navamuM bhASAMtara chevyAkhyAnam Iii (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA apariNNaeNaM apariNayassa aTThAe 3sa vA vA vA stra vA sAme vA nAva DAhita) comAsuM rahelA sAdhuo ane sAdhvIonI madhyamAM aparijJapta evA sAdhue aparijJapta sAdhu mATe eTale 'tame mArA yogya azanAdi lAvajo' e pramANe jene kahela nathI evA sAdhue "huM tamArA yogya anAdi lAvIza' ema jene jaNAvela nathI evA sAdhu mATe azana, pAna, khAdima ke svAdima grahaNa karavuM kahyuM nahi. tAtparya ke - comAsAmAM sAdhu-sAdhvIe bIjA sAdhu-sAdhvI mATe temane pUchyA vagara azanAdi lAvavuM nahi Il40mI ziSya pUche che ke - (se mituM maMte ?) he bhagavan! ema zA kAraNathI kaho cho ke pUchyA vagara bIjA sAdhu mATe gocarI lAvavI nahi? guru mahArAja uttara Ape che ke - (cho para riA muMgaLA) pUchyA vagara jene mATe gocarI ANela hoya te sAdhu potAnI jo khAvAnI icchA hoya to khAya, (chA para na niSNA) paNa jo te sAdhunI na khAvAnI icchA hoya to te na paNa khAya; ulaTuM te ema kahe ke - "koNe kahyuM hatuM ke tame A lAvyA?' vaLI tene khAvAnI icchA na hovA chatAM kadAca dAkSiNyathI khAya to tene ajIrNAdithI vyAdhi thAya; ane paraThavuM paDe to comAsAmAM jIva-jaMtu vagaranI zuddha jagyAnA durlabhapaNAthI doSa lAge; tethI pUchIne ja azanAdi lAvavuM (14) II41|| 600 For Private and Personal Use Only
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kbbatirth.org (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA udaulleNa vA sasiNidveNa vA kAeNaM asaLe vA pALe vA AmaM vA sAme vA AhArita) comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone varasAdanA pANInA TapakatA biMduo yukta athavA pANIvALuM zarIra hoya tyAM sudhI azana, pAna, khAdima ke svAdima e cAre prakArano AhAra karavo kalpe nahi // 42 // ziSya pUche che ke - (se viSmAdu maMte ?) he bhagavan ! ema zA kAraNathI kaho cho ? guru mahArAja uttara Ape che ke - (satta siohAyacaLA vaLattA) jemAMthI pANI sUkAtAM vAra lAge evAM sAta sthAna jinendroe prarUpyAM che; (taM nahA-) te A pramANe - (pALI paLinehA) banne hAtha, AyuSyarekhAdi hastarekhAo, (nA nasiddA) akhaMDa nakha, nakhanA agrabhAga, (mammunnA gahanA ttA) bhrakuTI, dADhI, ane mUcha. (jJakSa puLa pUrva nAkhinnA-) have pANI sUkAI jatAM te sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke - (vigovaNa me vA chinnasinede) mAruM zarIra pANInA biMduo rahita thaI gayuM che, ane zarIre jarA paNa pANI rahyuM nathI, (pUrva se baD JasamAM vA pALe vA Ama vA sAma vA AhAsti!) evI rIte jANe tyAre tene azana pAna khAdima ke svAdima e cAre prakArano AhAra karavo kalpe (15) II43 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnama 601
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (vAsAvAsaM padmoviyALa 4 aNu nirmAcALa vA niyaMthILa vA) comAsuM rahelA sAdhuo ane sAdhvIone ahIM nizcayathI (mArUM adgha sukumArM) A ATha sUkSmo che, (gADuM chaGamatsyenga nirmAMyeLa vA nimnathI! vA) je sUkSmone chadmastha sAdhu-sAdhvIe teo jyAM jyAM bese uThe ke upakaraNa mUke le tyAM tyAM (mivaddhaLuM samivALa nALiyAnuM pAsiyArUM vaDiodiyAnuM matti) sUtranA kathana mujaba vAraMvAra jANavAM joIe, AMkhathI dekhavAM joIe, ane jANIne tathA joIne pratilekhavAM joIe; eTale pariharavApaNe vicAravAM joIe - teonuM rakSaNa karavA upayoga rAkhavo joIe. (taM nahA-) te ATha sUkSma A pramANe che - (pALasudum, paLasunnuma, cIcasujhuma) sUkSma' prANa, sUkSma panaka, sUkSma bIja, (riyasunnuma, punnumaM, gaMDasunnuma) sUkSma harita, sUkSma puSpa, sUkSma iMDA, (bheLasunnuma sinesunnuma) sUkSma layana eTale bIla, ane sUkSma sneha => eTale aplAya ||44|| te ziSya pUche che ke - (se viM te pALasunnume ?) te sUkSma prANo kayA che ? guru mahArAja uttara Ape che ke - (pALasudume paMcavide paLatte) tIrthaMkaro ane gaNadharoe sUkSma prANo pAMca prakAranA eTale pAMca varNanA prarUpyA che, (taM nahIM-) te A pramANe - vide nIne lohiNa jJAti, suvine) kALA, lIlA, rAtA, pILA ane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne pachI 200 navamaM vyAkhyAnam 102
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kriy kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnamuM | || 4i dhoLA. jo ke eka eka varNamAM hajAro bheda ane ghaNA prakAranA saMyoga hoya che paraMtu te darekano kRSNAdi pAMca hatI. varSamAM ja samAveza thAya che. beIndriyAdi sUkSma jIvo je kuMthuvA vigere, te sUkSma prANa samajavA. jevI rIte - harI (ga iguMcU gurjarI nAma) UddharI na zakAya evA kuMthavA nAmanA jIvaDA hoya che, (gA thA uttama) te kaMthavA evA to sUkSma hoya che ke - je sthira hoya, hAlatA - cAlatA na hoya tyAre te (chattItyA nithALa vA niyathI vA) chadmastha evA sAdhuone ane sAdhvIone (no vrukkAsa hamArA) draSTipathamAM jaladI AvatA nathI. (gA 8ithA vanamALa) paNa je kuMthavA asthira hoya, hAlatA-cAlatA hoya, teo ja (chamasyAnuM nimAMthA vA nimAMthI vA vavadgA daLamAAcha) chadmastha evA sAdhuo ane sAdhvIone daSTipathamAM jaladI Ave che. (gAva cha3matye nice vA nimAMthI vA) lAvat - te kuMthuvA vigere sUkSma che. prANone chadmastha evA sAdhue ane sAdhvIe (3fmavA mavA gALavA pAsiyA paDaneTiyA ma) vAraMvAra jANavA joIe, dekhavA joIe, ane pratilekhavA joIe. (ze vAsu) te A sUkSma prANa nAme prathama sUkSma kahyA ll15. (se hiM te ?) te sUkSma panaka kaI? guru mahArAja uttara Ape che ke - (pAsune vaMde 603 For Private and Personal Use Only
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamuM kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam paUU7) sukSma panaka eTale phugI pAMca prakAranI prarUpI che; (ta naha-) te A pramANe - (Sei nAva suvi7) F kALI yAvatu-lIlI, rAtI, pILI ane dhoLI. (3sthi paNa taddasamA navA nAma ) sUkSmapanaka je dravyomAM utpanna thAya che te dravyano jevo varNa hoya tenA samAna varNavALI prarUpela che. prAyaH karIne te varasAda RtumAM jamIna, kASTha ane pakkAnnAdi upara thAya che; (ve cha3matyeLa ni gaye vA nimAMthI vA nAva tteidiya mavaDa) je panakane chadmastha evA sAdhue ane sAdhvIe yAvat - jANavI, dekhavI ane pratilekhavI joIe. (se te paUsune) te A sUkSma panaka nAme bIjA sUkSma kahyA //rA ziSya pUche che ke - (se hi te vAsu) te sUkSma bIja kayAM. guru mahArAja uttara Ape che ke - (vIyasuma | paM ipatta) sUkSma bIja pAMca prakAranA prarUpyAM che; (ta naha-) te A pramANe - (Sei nAva suvinsa) kALAM, yAvata-lIlA rAtA pILAM ane dhoLAM. (tyi vacahu yAsamApavA nAme paNa) zAli vigere bIjanA mukhanA mUlabhAgamAM nakha paDakhenI cAmaDI samAna AkAravALAM sUkSma bIja prarUpyAM che; (9 chatyevi nAva Dalaihiyatre bhava)jene charbhastha evA sAdhue ane sAdhvIe yAvat - vAraMvAra jANavA joIe, dekhavAM joIe, ane pratilekhavAM joIe. (se te vayasume) te A sUkSma bIja nAme trIjA sUkSma kahyA Ilal 604 For Private and Personal Use Only
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RSS kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnamu ziSya pUche che ke - (se hiM te riyalsa) te sUkSma harita kaI? guru mahArAja uttara Ape che ke - (rabhune vaMde Itte) sUkSma harita pAMca prakAranI prarUpI che; (te nadI-) te A pramANe - (di gAva jo) kALI, yAvatu, lIlI, rAtI, pILI ane dhoLI. (tyi racasune pukavIsamAvaUUA nAma TOAre) navI ja ugelI ane pRthvI samAna varNavALI je lIlotarI te sUkSmaharita prarUpI che, ane te alpa saMghayaNavALI hovAthI thoDAmAtrathI paNa vinAza pAme che. (ne niSathe vA nimAMthI vA nA hastediyatve ma) mATe je sUkSmaharitane chadmastha evA sAdhue ane sAdhvIe yAvata-vAraMvAra jANavI joIe, dekhavI joIe ane yatanApUrvaka pratilekhavI joIe. (se te dariya ) te A sUkSmaharita nAme cothA sUkSma kahyA l4ll ziSya prazna kare che ke - (je hiM te pusune) te sUkSma puSpa kyAM? guru mahArAja uttara Ape che ke - (TBsuhune vaMdei ) sUkSma puSpa eTale sUkSmaphUla pAMca prakAranAM prarUpyAM che; (ta nadI-) te A pramANe (viSTa gAra suvanne) kALAM, yAvatu-lIlAM, rAtAM, pILAM ane dholAM. (3tyi pusuhune samAvaUTU nAmaM paUU7) sUkSmapuSpo vRkSa samAna varNavAlAM prarUpyAM che; ane te vaDalo uMbaro vigerenAM samajavAM, teonI ucchavAsamAtrathI paNa virAdhanA thAya che, cha3maye nAva varitnadiyatve mava) mATe je sUkSma puSpone kAyA prarUpyAM che; ane te ne a6) mATe ja sUkSma 3 MC 605 For Private and Personal Use Only
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnanuM chadmastha evA sAdhue ane sAdhvIe yAvat - jANavAM joIe, dekhavAM joIe, ane yatanApUrvaka pratilekhavAM joIe. (ze te puprame) te A sUkSmapuSpa nAme pAMcamA sUkSma kahyA paNal ziSya pUche che ke - (se viMnaM 3 me ) te sUkSma IMDAM kyAM? guru mahArAja uttara Ape che - (3ThaMDasuhune vaMde pA) aMDasUkSma eTale sUkSma IMDAM pAMca prakAranAM prarUpyAM che; (ta nada-) te A pramANe - udRsaMDe) madhamAkhI, mAMkaDa vigerenA IMDAM te uddeza-aMDa, (3 trizaM) karoLIyAnAM IMDAM te utkalikA-aMDa, uttira) kIDInAM IMDAM te pipIlikA-aMDa, (73) garolInA IMDAM te halikA-aMDa, (hatnotti) ane kAkIDInAM iMDAM te hallohalikA-aMDa. A pAMca prakAranAM IMDAM sUkSma hoya che; (nikha vA niSathI nA nAva hastediya bhava) mATe je IMDAone chadma evA sAdhue ane sAdhvIe vAraMvAra jANavAM joIe, dekhavAM joIe, ane teonI yatanApUrvaka pratilekhanA karavI joIe. (je te sulu) te A sUkSmaIMDA nAme chaThTha sUkSma kahyA llll. ziSya pUche che ke - (se di te nesulu) te sUkSma layana kyAM? guru mahArAja uttara Ape che ke - (negasuhune vaMde pavo) jemAM kIDI vigere nAnAM nAnAM aneka jIvaDAM rahe te sUkSma layana eTale sUkSma bila kahevAya, ane te sUkSma layana pAMca prakAranAM prarUpyAM che; (te naha-) te A pramANe - (uttirAtre) uriMga 606 For Private and Personal Use Only
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu. eTale gadheyA nAmanA teIndriya jIva gardabha jevA AkAranA hoya che, teo bhoM khotarIne potAnAM dara banAve che, te gadheyAnuM je bila te usiMgalayana; (maMgune) kyArA vigeremAMthI pANI sUkAI gayA bAda zuSka | jamInamAM je phATa paDe che te bhUgulayana, (3g) sarala-sIdhuM je bIla te Rjulayana, (tAnamUnay) tADa vRkSanA mULIyAnA AkAranuM nIce pahoLuM ane upara sAMkaDuM evuM je bila te tAlamUla, (saMgvAva nAme paMne) ane pAMcamuM zaMbUkAvarta eTale bhamarAnuM ghara. (ne matyAM nA hastediya mata) je pAMca prakAranAM sUkSmabilane chadmastha evA sAdhue ane sAdhvIe jANavAM joIe, yatanApUrvaka dekhavAM joIe, ane saMbhALathI teonI pratilekhanA karavI joIe. (se te jovAsuda) te A sUkSmalayana nAme sAtamA sUkSma kahyA llNI ziSya pUche che ke - (se hiMda te siha ?) te sUkSma sneha eTale sUkSma aplAya kayA che? guru mahArAja uttara Ape che ke - sidasune paMcavaTe pAtte) sUkSmasneha pAMca prakAranA prarUpyA che; (ta nadI-) A pramANe - (3) osanuM pANI, eTale je AkAzamAMthI paDe che te jhAkala, dipa) TADhane lIdhe thIjI gayeluM pANI te hima prasiddha che, (diyA) mahikA eTale dhummasanuM pANI, (vA) karaka eTale pattharanA kakaDA jevuM kaThaNa pANI, je varasAda sAthe paDe te - karA; (daratayy) ane haratanu eTale ghAsa pramukha lIlI vanaspatinA agrabhAge jAmelA pANInAM biMdu. (je cha3maye nA hihiya mara) je pAMca prakAranAM sUkSmasnehane chadmastha evA 607. For Private and Personal Use Only
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama sAdhue ane sAdhvIe vAraMvAra jANavAM joIe, dekhavAM joIe, ane saMbhALathI pratilekhavAM joIe. (se te risadamu) te A sUkSmasneha nAmanA AThamA sUkSma kahyA ll8 (16) Il4pI vyAkhyAnamuM (vAsAvA gosavimava) comAsuM rahela sAdhu (jhimbA gANAvayukta mattA, pA pA // vA INathI nimitta vA sattA vA) jyAre gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe nIkaLavA-pesavA icche tyAre teno se thiI Mp3UITchattA) AcAryAdinI AjJA lIdhA sivAya te sAdhune nIkaLavuM-pesavuM kahyuM nahi; konI AjJA lIdhA vagara AhAra-pANI mATe javuM AvavuM sAdhune kahyuM nahi?, te kahe che - (3mAriyaM vA) sUtra ane arthanA denArA AcAryanI, athavA digAcAryanI, (uvA vA) athavA sUtra bhaNAvanAra upAdhyAyanI, there vA) nA athavA jJAna pramukhamAM sIdAtA sAdhuone sthira karanAra ane udyamI sAdhuone uttejana ApanAra evA viranI, (tti vA) athavA gacchane jJAna, darzana, cAritra ane tapasyAdimAM je pravartAve te pravartakanI (TLa va) athavA jenI pAse AcAryo sUtrAdino abhyAsa kare che te gaNinI, (hire vA) athavA tIrthakaranA ziSya gaNadharanI. (vaccheca vA) athavA sAdhuone sAthe laIne je bahAra anya kSetramAM rahe che, gaccha mATe vasatinI zodha kare che, upadhi mAgI lAvIne sAdhuone Ape che, gacchanA sAdhuonI ciMtA rAkhe che, 608 For Private and Personal Use Only
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org ane sUtra tathA arthanA jANakAra hoya che te gaNAvacchedakanI, (naM vA puo vAraM vinnarU) athavA jene AgaLa karIne-agresara mAnIne vicare, eTale vaya ane paryAya vaDe laghu evA paNa je sAdhune gurupaNe mAnIne pote vicare tenI AjJA lIdhA vagara te sAdhune AhAra-pANI mATe gRhasthane ghe2 nIkaLavuM pesavuM kalpe nahi. (bad te Apurtti mAyariya vA, nAva naM vA puro mAM vihara) paNa te sAdhune AcAryanI athavA yAvat - jene gurupaNe mAnIne vicare tenI AjJA laIne gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe nIkaLavuM pesavuM kalpe che. te sAdhue AcAryAdinI AjJA kevI rIte levI ?, te kahe che - ("rUcchAmi aaN aMte / tumeTiM samaNuLA! samALe gAjJAvAM mattA! vA pALA! vA nivAmitta vA visittaC vA") "he pUjya ! huM Apa vaDe anujJA pAmyo chato gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe nIkaLavA - pesavAne icchuM chuM". Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (te ya se viyariggA) have te AcAryAdi te sAdhune jo anujJA Ape to (pUrva se bar3a gAhAvavuAM ka mattANu vA vALA! vA nivAmitta vA pavisitta! vA) evI rIte anujJA pAmela te sAdhune AhAra-pANI mATe gRhasthane ghera nIkaLavuM-pesavuM kalpe che. (te haiM se no viyariggA) paNa jo AcAryAdi te sAdhune anujJA na Ape to (purva se no bbar3a gAhAva u tuM mattA! vA vALA! vA nivAmitta! vA vibhinnaNa vA) evI rIte anujJA For Private and Personal Use Only navamaM vyAkhyAnam 609
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PARENT kalpasUtra bhASAMtara navama | vyAkhyAnamu na pAmela te sAdhune gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe nIkaLavuM-pesavuM kahyuM nahi. ziSya pUche che ke - (se | mit aMte ?) he bhagavanuM ema Apa zA kAraNathI kaho cho?, eTale AcAryAdinI AjJA laIne ja sAdhue AhAra-pANI mATe javuM tenuM zuM kAraNa? gurumahArAja uttara Ape che ke - (3mAriyA vAthe nApatti) te AcAryAdi vipnane ane vidganA parivArane jANe che. eTale - sAdhune gocarI jatAM kAMI vighna naDavAnuM hoya to AcAryAdi gItArtha hovAthI te jANe che, ane tethI pUchIne jatAM te sAdhune aTakAve che. vaLI gocarI gayela sAdhune varasAda naDavAthI, athavA pI lokoe upadrava karavAthI, athavA koI sAthe TaMTo-phIsAda thavAthI upAzraye AvatAM vilaMba thayo hoya; to potAnI AjJA laIne je dizAmAM sAdhu gayela hoya tyAM tapAsa karAvI AcAryAdi te vighnane dUra karavA samartha hoya che. vaLI koI tapasvI, bAla ke glAnAdi mATe kAMI maMgAvavuM hoya to potAne pUchIne jatA te sAdhu sAthe AcAryAdi joItI cIja maMgAvI zake AvA aneka hato. kAraNothI sAdhue AcAryAdine pUchIne ja AhAra-pANI mATe javuM II46ll (rva vihAramUrSi vA) evI rIte jinezvaranA maMdiramAM javuM hoya, (vicArabhUmiM vAM) athavA vicArabhUmi eTale zarIracitAdi mATe - ThallA pramukha mATe javuM hoya, (3nne vAraM phriji pa3oyayf) athavA lakhavuM, sIvavuM pramukha bIjuM je kAMI paNa prayojana hoya te sarva AjJA laIne ja karavuM. tAtparya ke sAdhue phakta zvAsocchavAsAdi 610 =10 For Private and Personal Use Only
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara + navama vyAkhyAnam sivAyanuM bIjuM je kAMI kAma hoya te AcAryAdinI AjJA laIne ja karavuM. (pUrva sAmAjIkI ) evI ja rIte bhikSAdi mATe athavA glAnAdi kAraNe eka gAmathI bIje gAma javuM hoya to AcAryAdinI AjJA laIne javuM kemake sAdhune varSAkAlamAM bhikSA glAnAdi kAraNa sivAya to eka gAmathI bIje gAma javuM anucita ja che ll4LA. vAsAvAsaM panoviNa ziva) comAsuM rahela sAdhu (jIjJA mannara vigaDuM mahirittay) jo anerI koI vigaya eTale vikRtti khAvAne icche to teno se pApuSThittA vAra vA, gAva ne vApurI vAre viha6) AcAryanI, athavA yAvat jene gurupaNAe karIne vicare tenI AjJA lIdhA sivAya te sAdhune vinaya khAvI kahyuM nahi. (vapUru ? sApuchattA mArica vA, gAva histi) paNa AcAryanI yAvat jene gurupaNAe karIne pote vicare tenI AjJA laIne te sAdhune anerI vigaya khAvI kahyuM che. te sAdhue AcAryAdinI AjJA kevI rIte levI ?, te kahe che - (chAmi paf maMte ! tumehiM 3mayouTNa samAne 3ttara viruM haritta) "he pUjaya ! huM Apa vaDe anujJA pAmyo chato anerI - amuka vigaya khAvAne icchuM chuM, (ta avaze vA varaghutto vA') vaLI te vigaya ATalA pramANanI ane ATalI vAra khAvAne icchuM chuM". For Private and Personal Use Only
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir REA navamuM kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam (te ja je virijJA) have AcAryAdi jo te sAdhune anujJA Ape to (purva se 3yari vicAruM sAhastiU) evI rIte anujJA pAmela te sAdhune anerI - je vigaya khAvAnI AjJA meLavI hoya te vinaya khAvI kahyuM che. te ja se no vinniA ) paNa jo AcAryAdie te sAdhune anujJA na ApI hoya to (pUrva se no pUu 3tta riMAiruM ditti) evI rIte anujJA na pAmela te sAdhune anerI vigaya khAvI kahyuM nahi. ziSya pUche che ke - (se mituM mane ?) he bhagavan! ema zA kAraNathI kaho cho?, eTale AcAryAdinI AjJA laIne ja sAdhue vigaya khAvI tenuM zuM kAraNa? guru mahArAja uttara Ape che ke - (mAriyA pravAyuM kAnti) A sAdhu vigaya vAparaze to tene kAmavikAra pramukha A geralAbha thaze, athavA A sAdhu glAna hovAthI vigaya vAparatAM tene A lAbha thaze, e pramANe AcAryAdi lAbhAlAbha jANe che. mATe sAdhue AcAryAdinI AjJA hoya to ja vigaya khAvI, AjJA na hoya to khAvI nahi Il48. (vAsAvA prazno viSNu) comAsuM rahela sAdhu (jIjJA gari tejIcharuM mArI potAne che thayela roganI koI prakAranI cikitsA karAvavA icche, eTale vaidya pAse vyAdhino pratikAra karAvavA Icche to ja (te reva sarva manAya) AcAryAdinI AjJA lIdhA sivAya cikitsA karAvavI nahi, AcAryAdinI AjJA hoya to cikitsA karAvavI; ityAdi agAu jaNAvyA mujaba ahi badhuM kahevuM 4thI 612 For Private and Personal Use Only
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org (vAsAvArsa padmosaviNa miSNu) comAsuM rahela sAdhu (cchinA annava) jo kAMI tapaHkarma karavAne icche, kevuM tapaHkarma ? te kahe che - (rAnuM valbhALuM sivuM) prazasta, kalyANakArI, upadravane haranAra, (panna maMgarlsa sasirIya mahAnumAvuM) prazaMsApAtra, maMgalanuM kAraNa, zobhAvAluM, ane mahAn prabhAvazAlI; (tovamAM 3vasaMpagnittA pna vijJaptiC) AvA prakAranuM tapaHkarma AdaravAne icche to (taM ceva sanuM mALiyavaM) te sAdhue AcAryAdinI AjJA laIne ja te tapaHkarma AdaravuM, ityAdi sarva agAunI mAphaka ahIM kahevuM. kAraNa ke - A sAdhu A tapasyA karavAne zaktimAna che ke nathI ?, tenI vaiyAvacca karanAra koI che ke nathI ?, pAraNAdi yogya A kSetra che ke nahi ?, ityAdi lAbhAlAbhane te gItArtha AcAryAdi jANe che pA (vAsAvAsaM vapnosaviNa millU phacchinnA) comAsuM rahela sAdhu jo A pramANe icche; zuM icche ? te kahe che - (gajhima - mArAMtiJasaMbheThaLAnUsaLAsi) chellA maraNarUpI aMtamAM thavAvALI je saMlekhanA, te saMlekhanAnA sevana vaDe khapAvyuM che zarIra jeNe evA, (mattapALakriyAjJaviddha!) tethI ja bhAta-pANInuM paccakkhANa karyuM che jeNe evA, (pAo vagaC) tethI ja pAdapopagamana anazana karyuM che jeNe evA, (li 1. dareka kSaNe AyuSyanAM dalIyAM anubhavavA rUpa AvIci maraNa nahi, paNa chelluM maraNa. 2 je vaDe zarIra, kaSAya pramukha kRza karAya te saMlekhanA. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [][][] T navamaM vyAkhyAnam 613
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TER S kalpasUtra bhASAMtara navamuM saUvayaMmane vidarittA vA) ane tethI ja jIvitakAla ane maraNakAlanI AkAMkSA na rAkhatA; AvI rIte pravartavAne je sAdhu icche to te sAdhue AcAryAdinI AjJA laIne ja tema karavuM. tAtparya ke - saMlekhanApUrvaka hiDIne vyAkhyAna anazana karavAnI icchA rAkhanAra sAdhue paNa AcAryAdinI AjJA laIne ja anazana karavuM, AjJA sivAya karavuM nahi; (nivamatta va sattag vA) vaLI comAsuM rahela sAdhu gRhasthane ghera AhArAdi mATe nIkaLavApesavAne iccha, (3sa vA vA vA brApha vA sAme vAritta) athavA azana, pAna, khAdima ke svAdimano AhAra karavAne icche, (kAre vA pasava vA raviU) athavA mala ke mUtrane pAThavavA icche, (savAya vA rattaU) athavA svAdhyAya karavA icche, (ghamagAriya vA vAritaU) athavA dharmadhyAna vaDe jAgaraNa karavA icche; teno se M3UTTchattA) to te sAdhune AcAryAdinI AjJA sivAya e kAMI paNa karavuM kahyuM nahi. (ta jeva) te sAdhune upara jaNAvela athavA te sivAyanuM kAMI paNa kAma hoya te AcAryAdinI AjJA laIne ja karavuM kahyuM che, kAraNa ke AcAryAdi lAbhAlAbha jANe che, ityAdi sarva agAunI mAphaka ahIM kahevuM (17) 51 (vAsAvAsaMpannomig)comAsuM rahela je sAdhu (jIjJA varce vAraMvA caMnne rAyapuchaf . vA riM vA sardUi sAvittava pathavittava) vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa, athavA anerI kAMI 614 For Private and Personal Use Only
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir YERS kalpasUtra bhASAMtara upadhine taDakAmAM eka vAra tapAvavA icche, athavA vAraMvAra tapAvavA icche; ane te upadhitaDakAmAM tapAvavA | | navamuM mUkI hoya to teno se vadhu tA 3 vAparavattA nahivaTane mattA, vAvALA vAnivamitta vA vyAkhyAna sitta, vA) te sAdhue eka athavA aneka sAdhune te upadhinI saMbhALa rAkhavAnI kabUlAta karAvyA vagara gRhasthane ghera AhAra pANI mATe nIkaLavuM ke pesavuM kahyuM nahi; (3masa vA vA vA brAma vA sAme vANI sAhitti) evIja rIte azana, pAna, khAdima ke svAdimano AhAra karavo, (vahiyA vihAramUkiM vA) athavA bahAra jinacaitye javuM, (vicArabhUmiM vA) athavA spaMDilAdi mATe javuM, (sAye vA pitta) athavA svAdhyAya karavo, (13sa vA) athavA kAusagga karavo, (aa vA vApu) athavA vIrAsanAdi Asane eka sthAne .. besavuM; e kAMI paNa karavuM kalpa nahi. eTale taDake tapAvavA mUkelI upathinI sAdhue pote saMbhALa rAkhavI. paraMtu jo potAne gocarI pramukha kAraNe javAnI jarUra hoya, utyi datya re dArjiAi ne vALane vA) ane tyAM najIkamAM eka athavA aneka sAdhu hoya to (pU se , vattA-) tene te sAdhue A pramANe kahevuM kahyuM ke -(rumaMtA 3o!tu mugAdi nAva tAva haMsAhAvartanAva 3rasa vArA vA rAta) he Arya! huM jayAM sudhI gRhasthane ghera bhAta pANI mATe jaI AvuM, yAvatuM kAusagna karuM, athavA vIrAsanAdi , 1. comAsAmAM upadhine tapAvI na hoya to temAM kuMthuvA, phugI vigere jIvonI utpatti thavAthI te jIvonI virAdhanA thAya. : 15 For Private and Personal Use Only
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara Asane sthAne besuM tyAM sudhI muhUrtamAtra tame A upAdhinI saMbhALa rAkhajo". (se ya selikhinnA)have jo te navama sAdhu upadhinI saMbhALa rAkhavAnuM kabUla kare to (purva se pUra mahivatraM, te veva sarva mALiya) evI rIte vyAkhyAnam upadhivALA sAdhue gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe javuM kahyuM, athavA azanAdino AhAra karavo kahyuM, ityAdi agAunI mAphaka ahIM badhuM kahevuM. (je ya se no Da ) paNa jo te sAdhu upadhinI saMbhALa |Hal rAkhavAnuM kabUla na kare to (pUrva se no prAraMvatna nava DAM vA taoi vA tAttaU)evI rIte koIne bhaLAvyA vagara te upadhivALA sAdhue gRhasthane ghera AhAra-pANI mATe javuM kalpa nahi, yAvatu-azanAdino AhAra karavo jinamaMdire javuM, athavA aMDile javuM, athavA svAdhyAya ke kAusagga karavo, athavA vIrAsanAdi Asane besavuM; e kAMI karavu kahyuM nahi. tAtparya ke - taDake tapAvavA mukelI upadhinI sAdhue pote saMbhALa rAkhavI athavA bIjA sAdhu saMbhALa rAkhavAnuM kabUla kare to temane bhaLAvIne javuM; paNa te upadhi reDhI mUkavI nahi. kemake - upAdhi reDhI mUkavAthI varSAkAlane lIdhe kadAca akasmAtu varasAda paDavAthI te bhIMjAI jAya, apakAyanI virAdhanA thAya, athavA cora corI jAya; ItyAdi ghaNA doSono saMbhava che (18) parA (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA aNabhiggahiyasijjAsaNieNaM huttae) comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone zavyA ane Asana, pATa ane pATalo rAkhyA vagaranuM hovuM kahyuM 616 For Private and Personal Use Only
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnanuM e nahi. jamInanuM taLIyuM maNi ke pattharathI bAMdhela hoya, athavA chobaMdha hoya, to paNa varSAkAlamAM sAdhusAdhvIe pATa ane pATalo avazya rAkhavo, ane te upara sUvuM-besavuM. kemake-comAsAmAM jamIna upara saMthAro pAtharIne sUvAthI tathA Asana pAtharI besavAthI kuthuvA pramukha jIvonI virAdhanA, potAne zarIre | ajIrNa, zaradI vigere roga, ane apakAyano vadha vigere doSa lAge. (3yAme) tethI comAsAmAM sAdhu-sAdhvIe pATa-pATalo na rAkhavo e karmabaMdhanuM athavA doSonuM kAraNa che. sUtrakAra e ja bAbata dRDha kare che - (mihisAsaLiyasa) jeNe pATa ane pATalo grahaNa karela nathI evA sAdhune, (3yvArasa) vaLI grahaNa karelI pATa eka hAtha jeTalI athavA tethI saheja UMcI hovI joIe; jethI kIDI pramukha jIvono vadha na thAya, athavA sarpAdina DasI jAya. vaLI te pATa hAlacAle nahi evI-nizcala hovI joIe, eTale pATanI kAThIo baMdhanathI majabUta bAMdhavI joIe, jethI jarA paNa hAlacAle nahi kemake DhIluM baMdhana hoya to temAM bharAI rahela mAMkaDa-kuMthuvAdine saMgharSa thavAthI teono vinAza thAya; AvA prakAranI uMcI ane nizcala pATa jene nathI, eTale nIcI ane hAlatA-cAlatI pATa jene che evA sAdhune; udghaidharasa) te pATanI kAThIo pakhavADIyAmAM eka vakhata bAMdhavI, paNa prayojana vagara be traNa ke cAra vAra bAMdhavAthI svAdhyAya-dharmadhyAnAdimAM vyAghAta thAya; vaLI pATa mATe caMpA 617 617 For Private and Personal Use Only
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org vigerenuM saLaMga pATIyuM maLe to te ja grahaNa karavuM, jethI ADA bAMdhavA na paDe; paNa jo pATIyuM na maLe to ADA bAMdhavA, ane te paNa vadhAremAM vadhAre cAra bAMdhavA, kemake cArathI paNa vadhAre ADA rAkhavAthI ghaNA bAMdhavA-choDavAmAM nakAmo ghaNo vakhata jAya, tethI svAdhyAyAdimAM vyAghAta lAge; AvI rIte pakhavADIyAmAM ekathI vadhAre vAra prayojana vagara kAThIo bAMdhanAra, athavA cArathI vadhAre ADA bAMdhanAra evA sAdhune; (miyAsaLiyaK) sAdhue bane tyAM sudhI Asanabaddha eTale eka Asane besI rahevuM joIe, kemake prayojana vagara jyAM tyAM gamanAgamana karavAthI jIvono vadha thAya; AvI rIte Asanabaddha na rahenAra evA sAdhune, athavA aneka Asanone sevatA evA sAdhune, (aLAviyarsa) saMthAro, pAtra vigere upadhine taDake na tapAvanAra evA sAdhune, (samiyassa) IryAsamiti vigere samitiomAM upayoga rahita evA sAdhune (mivaddhAM mivaSkaLa ahinehaLAsItamsa) jene dRSTivaDe vAraMvAra paDilehaNa karavAnI Teva nathI evA sAdhune, (gapamaggAsInassa) ane jene rajoharaNAdi vaDe pramArjana karavAnI Teva nathI evA sAdhune; AvA AcaraNavALA sAdhune (tajJA tahA khaM saMgame turArAha! mavajJa) je je prakAre te AcaraNone seve te te prakAre saMyama muzkelIthI ArAdhya thAya che, eTale AvA AcaraNavALA sAdhune cAritra pAlavuM muzkela che / / 5 / have comAsAmAM sAdhu-sAdhvInuM kevuM AcaraNa karmabaMdha ke doSanuM kAraNa thatuM nathI !, te kahe che - For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 618
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dI kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnamu. (3mAyA mecaM) pATa ane pATalo grahaNa karavo, pATa UMcI ane nizcala rAkhavI, prayojanapUrvaka ane pakhavADiyAmAM eka vAra te pATanA baMdha bAMdhavA; ityAdi AcaraNa karmabaMdha athavA doSanuM kAraNa nathI; e ja bAbata deDha kare che - (1fmahira jJAsAyansa) comAsAmAM jeNe pATa ane pATalI grahaNa karela che evA sAdhune, 1 (vArasa) jeNe uMcI ane nizcala pATa rAkhI che evA sAdhune (3DhAvaMdha) prayojana ane pakhavADIyAmAM eka vakhata kAThIo upara baMdha bAMdhanArane athavA prayojana pUratAM-vadhAremAM vadhAre cAra ADA bAMdhanArane, (miyANaya) kAraNa hoya to ja AsanathI uThatA, nahitara baddhAsane ja rahetA evA sAdhune, (gAyAviyasa) vastrAdi upadhine taDake tapAvanAra evA sAdhune (samayasa) IryAsamiti pramukha samitiomAM upayogavALA sAdhune, (3mavatra majaad hidAsIna pamannA sIna) daSTivaDe vAraMvAra paDilehaNa karavAnItapAsavAnI TevavALA ane rajoharaNAdi vaDe pramArjana karavAnI TevavALA sAdhune; AvA munirAjane (tadA taha ) je je prakAre te AcaraNone seve te te prakAre (saMgane suradiI mAra) saMyama sukhathI ArAdhya thAya che, eTale AvA zuddha AcaraNavAlA munine cAritra pALavuM sulabha thAya che (19) II54ll 619 619 For Private and Personal Use Only
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao uccAra-pAsavaNabhUmIo paDilehittae) navamuM comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone ThallA ane mAtrAnI traNa jagyA paDilehavI kahyuM. je ThallA vyAkhyAnam mAtrAnA vegane na rokI zake evA azakta sAdhu-sAdhvIe upAzraya aMdaranI dUra, madhya ane Asanna evI traNa jagyA paDilehavI ane je ThallA-mAtrAnA vegane rokI zake evA zakta sAdhu-sAdhvIe upAzraya bahAranI dUra, madhya ane Asanna evI traNa jagyA paDilehavI. banI zake tyAM sudhI sAdhu-sAdhvIe dUranI jagyA paDilehavI, temAM aDacaNa Ave to madhya jagyA, ane temAM paNa aDacaNa Ave to ThallA-mAtrA mATe Asanna jagyA paDilehavI. (natA hemaMta-mahAsuhA [ vAsA) jevI rIte varSAkAlamAM A traNa prakAranI bhUmi paDilehavAnuM che tevI rIte hemaMta ane grISma RtumAM nathI. ziSya pUche che ke - (se vimAku aMte ?) he bhagavan! ema Apa kema kaho cho?, eTale varSAkAlamAM traNa bhUmi paDilehavAnuM zuM kAraNa? guru mahArAja uttara Ape che ke (vAsA i mosa) prAyaH varSAkAlamAM (pALA ya) zaMkhanaka, iMdragopa, kRmi, pramukha jIvaDAM, (ta tha) . ghAsa, (vA paUT vanaspationA navA utpanna thayelA aMkurA, lIla-phula eTale phugI, (riyAnA 1. IMDila-vaDInIti. 2. pezAba. 3. daSTi vaDe yatanApUrvaka tapAsIne jIva-jaMtu apukAya ke vanaspatikAyAdi na hoya evI nirdoSa jagyAe ThallA - mAtrA mATe besavuM. da 62o For Private and Personal Use Only
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara matti)ane bIjamAMthI utpanna thayelI vanaspati ghaNI thAya che; tethI comAsAmAM traNa prakAranI bhUmi paDilehavAnuM navamuM kahela che (20) papA vyAkhyAna (vAsIvAsaMpannosariyAi khanimAMthA vAnithI vA to mattA bdig) comAsuM rahelA | sAdhuo ane sAdhvIone traNa pAtra rAkhavAM kahyuM che; (ta gadA-) te A pramANe - (3khyAramaNa) Thalle javAnuM thiI pAtra, (pAsavAmagy) mAtru karavAnuM pAtra, (tamatta) ane zleSma-baDakhA pramukha mATe pAtra, kemake ThallAmAtrAnuM pAtra na hoya, ane tethI bahAra pahoMcatAM sudhImAM ThallA-mAtrAno vega vadhAre vAra rokI rAkhavo paDe to rogotpatti pramukha AtmavirAdhanA thAya; vaLI varasAda varasato hoya to bahAra javAmAM saMyamanI paNa virAdhanA thAya. evI rIte AtmA ane saMyamanA rakSaNArthe zleSma mATe paNa pAtra rAkhavuM (21) padI (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraMpajjosavaNAo golomappamANamitte vi chese te sivAya vitta) comAsuM rahelA sAdhuo ane sAdhvIone asADhI comAsA pachI gAyanA DhavA jevaDA sUkSma paNa keza rAkhavA kahyuM nahi, chevaTe te rAtri eTale bhAdaravA suda pAMcamanI rAtri ane hAlamAM bhAdaravA suda cothanI rAtri ullaMghavI kahyuM nahi. tAtparya ke - (gvatnogo 3 nipaja, nirca therAna vAsIvAsI) "jinakalpIne dhruvaloca che, eTale teNe bAre mahinA niraMtara loca karavo; ane vikalpIne For Private and Personal Use Only
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara C www.kebabirlh.org varSAkAlamAM nitya loca che, eTale teNe comAsAmAM nityaloca karavo' evuM vacana hovAthI, jo sAdhu asamartha hoya to teNe comAsAnA cAre mahinA hamezAM loca karAvavo. paNa cAre mahinA hamezAM loca karAvavAne asamartha hoya to teNe chevaTe bhAdaravA suda cothanI rAtri pahelAM loca karAvavo joIe, kemake - sAdhusAdhvIne loca vagara sAMvatsarika pratikramaNa karavuM kalpe ja nahi. keza rAkhavAthI aplAyanI virAdhanA thAya, jalanA saMsargathI temAM jU utpanna thAya, ane khajavALatAM te jU marI jAya athavA mastakamAM nakha vAgI jAya, AvI rIte saMyamavirAdhanA ane AtmavirAdhanA rUpa doSa lAge; tethI loca karAvavo joIe. jo loca na karAvatAM astrAthI muMDana karAve athavA kAtarathI katarAve to 52mAtmA zrItIrthaMkaranI AjJA bhaMga karyAno mahAn doSa lAge; dekhAdekhIthI bIjA sAdhuonuM mana loca karAvavAmAM bhAMgI jAya, tethI mithyAtva prarUpaNAno doSa lAge; astrAthI yA kAtarathI jU kapAI jAya, nApita-hajAma pazcAtkarma kare, ane zAsananI apabhrAjanA thAya; AvI rIte saMyamavirAdhanA ane AtmavirAdhanA rUpa ghaNA doSo lAge, tethI loca karAvavo e ja zreSTha che. (jJeLa aramuMDeLa vA jIsiraLa vA hoyaI siyA) Arya eTale sAdhue astrAthI muMDana karAvela athavA kezanuM laMcana karAvela evA thavuM joIe eTale-utsargamArge to loca ja karAvavo joIe, paNa koI sAdhu loca na ja sahana karI zake evo sukomala hoya, koI azakta sAdhune loca karAvavAthI tAva AvI javA saMbhava hoya, koI bAla sAdhu raDe tema hoya, ane koI DhIlA manavALo sAdhu locanA kAraNe dIkSA choDI de tema 1. hajAma hajAmata karyA pachI hAtha, vasra, astro, vigere dhove te ahIM pazcAtkarma samajavuM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir WTW 1] ka navamaM vyAkhyAnama darara
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kobatirth.org h A hoya; to evA sAdhune apavAdamArge astrAthI muMDana karAvavuM. muMDana karAvanAra sAdhue prAsuka pANIthI potAnuM mastaka palALavuM, ane hajAmanA hAtha paNa prAsuka pANIthI dhovarAvavA. (viddhayA sarovaLA) comAsAmAM sAdhu-sAdhvIe pATanA baMdhananI paMdara paMdara divase AropaNA karavI, eTale pATa pramukhanA baMdhananI dorIonA baMdha paMdara paMdara divase chUTA karI paDilehI yatanApUrvaka pramArjIne pAchA bAMdhI levA; athavA AropaNA prAyazcitta sarvakAla paMdara paMdara divase levuM, ane varSAkAlamAM to vizeSe karIne levuM. (mAsi churamuMDe) loca karAvavAne azakta sAdhue astrAthI muMDana mahIne mahIne karAvavuM. (saddhamAsi! vattarimuMDe) je sAdhu muMDana paNa karAvavA asamartha hoya, athavA jenA mAthAmAM guMbaDAM Adi thayela hoya, te sAdhue kAtarathI keza katarAvavA, ane teNe paMdara paMdara divase gupta rIte keza katarAvavA. muMDana karAvavAnuM prAyazcitta nizIthasUtramAM kahyA mujaba laghumAsa ane katarAvavAnuM prAyazcitta gurumAsa samajavuM. (immasi! sroNe saMvari vA theravAbve) sthavikalpamAM sthita evA vRddha sAdhuoe ghaDapaNathI jarjarita thavAne lIdhe tathA AMkhanA rakSaNa mATe cha mahIne athavA eka varase loca karAvavo; arthAt taruNa sAdhuoe cAra mahIne loca karAvavo (22) 57nA (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae) comAsuM rahelA sAdhuo ane sAdhvIone paryuSaNa pachI klezakA2I vacana bolavuM kalpe nahi. (ne O niRyo vA nirvAMthI vA) je koI sAdhu athavA sAdhvI (rUM pannosavaLo) jo paryuSaNa pachI (hima vacaS) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only thI navamaM vyAkhyAnam 623
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TET 1 manI kalpasUtra bhASAMtara | | ajJAnathI klezakArI vacana bole to (se i " 3khev 3mo ! vasa" tti vatta siyA) tene kahevuM joIe navamuM mike - "he Arya tame anAcArathI bolo cho". eTale - "klezakArI vacana bolavuM e anAcAra hovAthI hAi vyAkhyAna tamAre AvuM vacana bolavuM yogya nathI. kemake-paryuSaNa pahelAM athavA paryuSaNane divase paNa kadAcitu je klezakArI vacana bolAyuM hoya te to saMvatsarI-pratikramaNamAM khamAvyuM paraMtu paryuSaNa pachI paNa klezakArI pakSI vacana bolo cho te anAcAra che; mATe AvuM vacana na bolo". AvI rIte samajAvIne tene klezakArI vacana bolatAM aTakAvavA. paraMtu samajAvyA chatAM evAM vacana bolatAM na aTake tene zuM karavuM?, te kahe che - (vi nipAtho vA ni gAthA vA) je sAdhu athavA sAdhvI evI rIte vAravA chatAM (paraM pamosavaB) paryuSaNa pachI (3dira vaya) klezakArI vacana bole to (se ja nikUdiya siyA) tene saMghathI bahAra karavo joIe. paNa jema saDI gayeluM pAna bIjAM pAnane paNa saDavI nAkhe tethI taMbolI te pAnane TopalAmAMthI bahAra kADhI nAkhe che; tema anaMtAnubaMdhikrodhAdinA AvezavAlo sAdhu paNa vinaSTa ja che, ane bIjAone paNa kaSAyono hi hetubhUta bane tethI tene saMgha bahAra karavo. bIjuM dRSTAMta-kheTa'-nagaramAM raheto khetI karanAra rudra nAme brAhmaNa karI eka vakhata varSAkAlamAM kheDavA mATe haLa tathA baLada laIne khetaramAM gayo. halathI kheDatAM teno eka gaLIyo che 1. je nagaranI cAre tarapha dhULano killo hoya te kheTa kahevAya. 624 For Private and Personal Use Only
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit navamuM kalpasUtra bhASAMtara vyAkhyAnam bhI baLada besI gayo, tene ubho karavA brAhmaNe paroNAthI ghaNA prahAra karyA, chatAM te baLahIna baLada ubho na ja ! thayo. pachI krodhathI dhamadhamI rahelo rudra tene khetaranI mATInAM DhephAMthI mAravA lAgyo, mAratAM mAratAM traNa kyArAnAM DhephAMthI baLadanuM AkhuM zarIra DhaMkAI gayuM, chevaTe moTuM paNa mATIthI DhaMkAtAM zvAsa rUMdhAI javAthI te baLada maraNa pAmyo pachI pazcAttApa karato ddha gAmamAM AvI nyAtanA AgevAna puruSo pAse gayo, ane temane banelI hakIkata jaNAvI. temaNe rudrane kahyuM ke - "have tAro krodha zAMta thayo ke nahi?" rudra bolyo ke - "nA, haju mAro krodha zAMta thayo nathI'. te sAMbhaLI brAhmaNoe te ugrakrodhI rudrane jJAtibahAra karyo. evI rIte je sAdhu vigeree kopa zAMta na thavAne lIdhe paryuSaNaparvamAM khamatakhAmaNAM na karyA hoya tene saMgha bahAra karavA, ane upazAMta thayelane mUla prAyazcitta devuM (23) 58. (vAsAvA povALa rUda nu nithALa vA nimAMthI vA) A pravacanane viSe comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone (banneva vavAre vahu vigare samunnA ) jo Aje ja karkaza ane kaTu vigraha utpanna thAya to, eTale paryuSaNAne divase ja uMcA zabdavAlo tathA jakAra-makArAdirUpa kaDavAza bharelo kalaha thAya to, ( rAkhaje brAmiMT) nAno raknikane eTale moTAne khamAve. jo ke kalaha karavAthI moTo paNa aparAdhI che, to paNa vyavahArathI nAno moTAne khamAve. have jo dharma na pariNamavAthI ahaMkArane lIdhe che For Private and Personal Use Only
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara #C www.kobatirth.org nAno moTAne na khamAve to zuM karavuM ? te kahe che - (rA ivi senlR AbhijJA) moTo paNa nAnAne khamAve. (amiyanuM amAniyana) sAdhue pote khamavuM, ane bIjAne khamAvavuM (vasamiyAM vasamAviyatna) pote upazAMta thavuM, ane bIjAne upazAMta karavo, (samusaMpucchaLa vattubheLa DhoyavaM) rAga-dveSa rahita je buddhi te sumati, te sumatipUrvaka sUtrArtha saMbaMdhI pUchaparacha vizeSaprakAre karavI, athavA sukhazAtA pUchavI; tAtparya ke - jenI sAthe kleza thayo hoya tenI sAthe nirmala cittathI vAtacIta karavI. have kalaha karanAra bemAMthI jo eka khamAve ane bIjo na khamAve to zuM samajavuM ? te kahe che - (go vasamar taphsa asthi ArAdaLA) je upazAMta thAya che tene ArAdhanA che, (no na vasamar taphsa nayi JAdaLa) ane je upazAMta thato nathI - khamAvato nathI tene ArAdhanA nathI. (tA jhaLaLA ceva vasamiyavaM) tethI prabhunI AjJAnI ArAdhanA icchanAra sAdhue pote to upazAMta thavuM ja. ziSya pUche che ke - (se viSmAdu maMte ?) he bhagavAn ! ema Apa kema kaho cho ?, eTale bIjo upazAMta na thAya chatAM pote to upazAMta thavuM ja, tenuM zuM kAraNa ? gurumahArAja uttara Ape che ke - (vasamasAra jI sAmAM) upazamapradhAna ja zrAmaNya eTale sAdhupaNuM che, arthAt sAdhupaNAno sAra upazama ja che. ahIM eka jaNanA ArAdhakapaNAnuM dRSTAMta kahe che - siMdhu ane sauvIra dezano svAmI tathA mahasenAdi dasa muguTabaddha rAjAothI sevAto evo udayana nAme For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 626
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navamuM rAjA vItabhaya nagaramAM rAjaya karato hato, tene vidyummAlI nAmanA deva pAsethI zrImahAvIra prabhunI camatkArI pratimA prApta thaI hatI, udayana rAjA tenI hamezAM pUjA-sevA karato, eka vakhate gaMdhAra nAme zrAvaka te visa vyAkhyAnam pratimAnI pUjA karavA te nagaramAM Avyo, paraMtu te mAMdo thaI gayo. tene rAjAnI devadattA nAme dAsIe zuzraSA karI sAjo karyo, tethI saMtuSTa thayelo gaMdhAra te dAsIne adbhuta svarUpa karanArI goLI ApI potAne sthAne gayo. te guTikA khAvAthI devadattA atizaya svarUpavatI thaI; tethI lokamAM te dAsInI suvarNagulikA nAmathI prasiddhi thaI. A vakhate mALavA dezano svAmI ane cauda muguTabaddha rAjAothI sevAto caMDapradyota nAme rAjA ujjayinI nagarImAM rAjya karato hato, te mahAvIraprabhunI pratimA sahita suvarNagulikAnuM haraNa karI gayo. te khabara paDatAM udayana rAjAe caDAI karI raNasaMgrAmamAM caMDapradyotane pakaDI bAMdhyo, ane tenA kapALamAM "mArI dAsIno pati" evA akSara lakhAvyA. pachI tene sAthe laI potAnA nagara tarapha prayANa karato udayanarAjA varSAkAlamAM rastAmAM AvelA dazapura nagaramAM rahyo, ane paryuSaNa parvane divase teNe pote upavAsa karyo. teNe rasoiyAne bolAvIne kahyuM ke - caMDapradyotane pUchI tenI icchA mujaba bhojana jamADaje. hukama mujaba rasoiyAe tenI pAse jaI kahyuM ke - "Aje mahArAjAne upavAsa che, tethI Apane je jamavuM hoya te kaho, caMDapradyote vicAra karyo ke - "Aje mane judo besADI jherathI mArI nAkhavAno prapaMca Adaryo jaNAya che!" ema dhArI te bolyo ke - "huM paNa zrAvaka chuM, tethI mAre paNa Aje upavAsa karavo che". For Private and Personal Use Only
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir H " kalpasUtra bhASAMtara rasoiyAnA mukhathI te hakIkata sAMbhaLI udayana rAjAe vicAryuM ke - "e dhUrtatAthI bolyo che, to paNa mAro | L. navamuM to sAdharmika che; mATe tene khamAvyA vagara mAruM pratikramaNa zuddha na thAya". ema vicArI udayana rAjAe tene ke vyAkhyAnama baMdhanathI mukta karI, tenuM sarvasva pAchuM ApI, tenA kapALamAM "mArI dAsIno pati evA je akSaro lakhAvyA hatA tenA AcchAdana mATe potAno mugaTapaTTa Apyo. pachI tene caMDapradyotane khamAvI satkArapUrvaka ujjayinI nagarI mokalI dIdho. ahIM udayana rAjA upazAMta thayela hovAthI tenuM ja ArAdhakapaNuM che, paNa caMDapradyota upazAMta na thayela hovAthI tenuM ArAdhakapaNuM nathI. bannenA ArAdhakapaNAnuM dRSTAMta-eka vakhata kauzAMbImAM samavasarelA zrI mahAvIra prabhune vaMdana karavA sUrya ane candra potAnA mUla vimAne AvyA. caMdanA sAdhvI upayoga rAkhavAmAM kuzala hatA, tethI prakAza hovA chatAM te vakhata sUrya AthamavAno samaya jANI te potAne sthAne cAlyAM gayAM. paNa mRgAvatI sAdhvIne prakAza dekhAvAthI samayanI khabara na rahI, tethI prabhunI dezanA sAMbhaLatAM besI rahyAM. have sUrya-candra gayA tyAre aMdhakAra phelAI rahyo; tethI bhayabhIta thayelA mRgAvatI upAzraye AvI IriyAvahI paDikkamI AtmAnI niMdA karavA lAgyAM, ane sUI gayelAM caMdanA pravartinI A pAse AvI temane namana karI pagacampI karatAM bolyAM ke - "he svAmini ! mAro aparAdha kSamA karo'. caMdanAe caMdana jevI zItala vANIthI kahyuM ke - "he bhadra ! tamArA jevI kulIna sAdhvIne Ama karavuM yukta " nathI'. mRgAvatI bolyAM ke havethI huM Avo aparAdha nahi karuM'. ema kahetAM caMdanabAlAnA pagamAM paDyAM, - 628 628 For Private and Personal Use Only
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara navamuM vyAkhyAnamu Ii [ll| III ane AtmAnI niMdA karatAM vAraMvAra khamAvavA lAgyA, teTalAmAM pravartinIne nidrA AvI gaI. mRgAvatIe zuddha aMtaHkaraNathI evI rIte khamAvatAM kevala jJAna prApta karyuM. A vakhate caMdanAnA hAtha pAse AvatA sarpane mRgAvatIe kevalajJAnathI joyo, tethI te hAtha tyAMthI khaseDI lIdho. potAno hAtha khaseDavAthI caMdanabAlA jAgI gayAM ane pUchyuM ke - "mAro hAtha kema khaseDyo?' mRgAvatIe kahyuM ke - "sarpa AvavAthI meM Apano hAtha khaseDyo'. caMdanAe pUchyuM ke - "AvA gADha aMdhakAramAM tame sarpa kevI rIte dekhyo'? mRgAvatIe kahyuM ke - "ApanA pratApathI'. caMdanAe pUchyuM ke - "zuM tamane kevalajJAna thayuM che?' mRgAvatIe kahyuM ke - "ApanI kapAthI' te sAMbhaLI maMgAvatIne kevalajJAna thayeluM jANI, "are ! meM kevalInI AzAtanA karI' ema citavatAM caMdanA pravartinI mRgAvatIne khamAvavA lAgyAM, ane mithyA duSkRta devA lAgyAM. evI rIte khamAvatAM caMdanAe paNa kevalajJAna prApta karyuM. ahIM caMdanA ane mRgAvatI bannenuM ArAdhakapaNuM che. AvI rIte caMdanA ane mRgAvatInI peThe kharA aMtaHkaraNathI mithyAdukRta eTale 'micchAmi dukkaDa' devuM paNa kuMbhAra ane kSullakanI peThe upalaka devuM nahi. te A pramANe - koI kuMbhAra mATInAM vAsaNa ghaDIne taDake sUkavato, tene eka kSullaka eTale laghuziSya kAMkarA mArIne kANAM karI nAkhato. kuMbhAre kahyuM ke - "mahArAja ! vAsaNa phoDo nahi'. kSullaka bolyo ke - "micchAmi dukkaDa', kuMbhAre jANyuM ke - have vAsaNa phoDaze nahi paraMtu celAjIe to e dhaMdho cAlu ja rAkhyo, ane kuMbhAra nA pADe tyAre "micchAmi dukkaDa' bole. AthI krodhe 629 For Private and Personal Use Only
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNI du kalpasUtra bhASAMtara bharAyelo kuMbhAra kAMkaro laI te ziSyanA kAnamAM bharAvI masalavA lAgyo, tethI du:kha pAmato celo bolyo navamuM che ke huM pIDAu chuM'. kuMbhAra bolyo ke "micchAmi dukkaDa'. AvI rIte ziSya vAraMvAra 'huM pIDAu chuM' ema kahevA ki vyAkhyAnam lAgyo, tyAre kuMbhAra paNa "micchAmi dukkaDa' vAraMvAra bolavA lAgyo. evI rIte vAraMvAra pApa karavAM ane vAraMvAra micchAmi dukkaDuM devuM tethI kAMI kAryasiddhi thAya nahi, mATe kharA aMtaHkaraNathI micchAmi dukkaDuM devuM aan joIe (24) palA. (vAsAvA pamoviyA vaM nithALa vA niyIna vA to varasathA bdittA) comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone jIvAta-jalAdinA upadravanA bhayathI traNa upAzraya grahaNa karavA kahyuM che. (ta vithA hidA) te traNa upAzrayamAM be upAzrayane vAraMvAra paDilehavA eTale daSTithI dekhavA, sannA mijhaM) ane je upAzraya upabhogamAM Avato hoya tenuM pramArjana karavuM. tAtparya ke - comAsAmAM je upAzrayamAM sAdhuo rahyA hoya te upAzrayanuM savAramAM, sAdhuo bhikSAe jAya tyAre-madhyAhune, ane paDilehaNa vakhate eTale trIjA pahorane aMte; e traNa vakhata pramArjana karavuM, ane comAsA sivAyanA kAlamAM be vakhata pramArjana karavuM. jo upAzrayamAM jIvAtano upadrava na hoya to A vidhi samajavo, paNa jo jIvAtano upadrava hoya to vAraMvAra tenuM pramArjana karavuM. bAkInA be upAzrayane pratidivase dRSTithI dekhavA, jethI tyAM bIjo koI , nivAsa athavA mamatvana kare; ane te be upAzrayanuM dara trIje divase daMDAsaNathI pramArjana karavuM (25) I6nA 630 For Private and Personal Use Only
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ke kaI kalpasUtra bhASAMtara III (vAsAvA pamovizALa nithAna kA nithALa vA) comAsuM rahelA sAdhuo athavA sAdhvIone navamuM (gajjara phikSi vA nii vA vAya gAya matta-pA sitta) pUrvAdi koI paNa hIrA vyAkhyAnam dizAne athavA agni-naiRtyAdi vidizAne uddezIne-kahIne bhAta-pANInI gaveSaNA karavI kalpe che. eTale- | comAsuM rahelA sAdhu-sAdhvI bhAta-pANInI gaveSaNA karavA jAya tyAre huM amuka dizAmAM athavA vidizAmAM paDyAM jAuM chuM' ema upAzrayamAM rahelA bIjA sAdhu-sAdhvIne kahIne jAya. ziSya pUche che ke - (se vimAdu maM?) he bhagavAna ! Apa ema zA kAraNathI kaho cho?, eTale bIjA sAdhuone kahIne bhAta-pANI mATe javuM kahyuM | enuM zuM kAraNa? guru mahArAja uttara Ape che ke - (gosAi sama mAvaMto vAsAsu tavasaMpattA matti) varSAkAlamAM prAye karIne zramaNa bhagavaMto chaTha pramukha tapasyA karanArA hoya che, (tavarasI tuvanne vinaMte | muLa vA panna vA) te tapasvIo tapasyAne lIdhe durbalazarIra vAlA ane tethI ja cAlatAM cAlatAM thAkI gayA chatA rastAmAM kadAca mUccha pAme athavA koI ThekANe paDI jAya; ane tethI vakhatasara upAzraye na kara, AvyA hoya to (tAva lisi vA visiM vA samayamAM bhagavaMto hinAmara7i) upAzrayamAM rahelAM zramaNa bhagavaMto te ja dizAmAM athavA vidizAmAM jaI tenI zodha kare, ane upAzraye lAvIne tenI sAravAra kare. paNa jo upAzrayamAM rahelA sAdhuone kahyA vinA gayA hoya to teo kyAM zodha kare? mATe bIjA sAdhuone kahIne bhAta-pANI mATe javuM (26) li61|| 631 For Private and Personal Use Only
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kalpasUtra bhASAMtara www.kebabirlh.org (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva cattAri paMca joyaNAiM gaMtuM paDiniyattae) comAsuM rahelA sAdhuone varSAkalpa, auSadha ke vaidyAdi mATe athavA koI glAna sAdhunI sA2vA2 mATe upAzrayathI cAra athavA pAMca yojana sudhI javuM-AvavuM kalpe. (aMtarA vi ya se bar3a vaca!) kAma patI gayA pachI pAchA AvatAM kadAca potAnA sthAna sudhI pahoMcavAne azakta hoya to tene pAchA AvatAM vacamAM paNa rahevuM kalpe; kemake tyAM na rokAtAM yathAzakti cAlavAthI vIryAcAranuM ArAdhana thAya, (no se vva te raLi tatyeva vAyaLavitta!) paraMtu auSadha-vaidyAdi je kAma mATe jyAM gayA hoya te kAma je divase patI gayuM hoya te divasanI rAtri te sAdhune tyAM ja ullaMghavI kalpe nahi. tAtparya ke-je kAma mATe je sthaLe sAdhu gayA hoya teNe te kArya patI jatAM potAne sthAne AvavA mATe tyAMthI jaldI bahAra nIkaLI javuM (27) 562 (rUddheyaM saMvariya therai) e pramANe pUrve dekhADelA 'sAMvatsarika sthavirakalpane (hAsutta gALa) sUtra mujaba, *kalpa pramANe, (saddAmAM sahAtAM) jJAna, darzana ane cAritrarUpa mArga mujaba, tathA jevI rIte bhagavaMte satya upadezela che te ja pramANe (samAM vACLa sittA) samyak prakAre kAya, vacana ane mana vaDe 1. comAsA saMbaMdhI. 2. sthavirakalpI sAdhu-sAdhvIonA AcArane. 3. jema sUtramAM kahyuM che te mujaba, paraMtu sUtrathI viruddha nahi. 4. je pramANe ahIM kahyuM che te pramANe karavuM e kalpa eTale AcAra che, anyathA vartavuM e akalpa eTale anAcAra che, tethI ahIM kahelA kalpa pramANe. 5. ahIM mUlasUtramAM kAya zabda lakhela che, upalakSaNathI vacana ane mana samajavAM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamaM vyAkhyAnam 632
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara IBE sevIne (patnattA, safmattA,) vaLI te sthavirakalpane pAlIne eTale aticArathI tenuM rakSaNa karIne, vidhipUrvaka navamuM vyAkhyAnamuM karavA vaDe zobhAvIne, (tarittA, vitti) mAvajIva ArAdhavA vaDe tene pAra pahoMcADIne, bIjAone teno upadeza ApIne (3mAhittA) thokta karavAthI ArAdhIne, (STIV3pattittA) ane te sthavirakalpane - jevI rIte bIjAoe pahelAM pALyo che tevI rIte jinezvaranI AjJA mujaba pote paNa pAchaLa pALIne, thithI (utthAthA samasta niraMthA tevova mahoi si7i) evA keTalAeka zramaNa nigraMtho hoya che ke jeo te sthavirakalpanA atyuttama pAlana vaDe te ja bhavamAM siddha eTale kRtArtha thAya che, (vutti ) kevalajJAna rUpa bodha pAme che, (mutti) karmarUpa pAMjarAthI mukta thAya che (rivAnsi) samagra saMtApa rahita thAya che (rAjakuvAmaMta 7i) ane zarIra tathA mana saMbaMdhI sarva duHkhono nAza kare che. (utthAya suof bhavAda sitta, gAva te rensi) keTalAeka te sthavirakalpanA uttama pAlana vaDe bIje bhave siddha thAya che che yAvatu zarIra tathA mana saMbaMdhI sarva duHkhono nAza kare che. (3 tyAM to mahinevi nAva saMta tti) keTalAeka tenA madhyama pAlana vaDe trIje bhave siddha thAya che, yAvatu - zarIra tathA mana saMbaMdhI sarva duHkhono nAza kare che. (satta - DaTsa mahiUTIchuM pukha nAmitta) ane keTalAeka tenA jaghanya pAlana vaDe 633 For Private and Personal Use Only
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalpasUtra bhASAMtara navama vyAkhyAnamu. paNa sAta-ATha bhavane ullaMghatA nathI eTale enI jaghanya ArAdhanA vaDe paNa sAta-ATha bhavamAM to avazya mokSe jAya che (28) 63. (te tene te samagy) te kAle eTale cothA ArAne cheDe ane te samaye eTale zrI mahAvIra prabhu Jiii rAjagRha nagaramAM samavasaryA te avasare (samo mA mahAvI) zramaNa bhagavAn zrI mahAvIre ( rAhe nAre musita rev)rAjagRhanagaramAM guNazilakanAmanA caityamAM (dU samAnArtha vadU samaLIghaNA sAdhuo, ghaNI sAdhvIo (dU sAvacA dU sAviyA) ghaNA zrAvako, ghaNI zrAvikAo, (vahU sevA vadU sevI mArA jeva) ghaNA devo ane ghaNI devIonI madhyamAM ja beThA thakA (vimArU, parva mAsa, parva pa0Ave, parva paru posavaIMo nAma vi) paryuSaNAkalpa nAmanA adhyayanane A pramANe kahyuM, A pramANe vacanayoga vaDe bhAkhyuM, A pramANe phaLa kahevA vaDe jaNAvyuM, ane A pramANe darpaNanI jema zrotAonA hRdayamAM saMkramAvyuM; paryuSaNAkalpa adhyayana kevuM? te kahe che - (sa3 prayojana sahita, paNa nimprayojana nahi, (33) hetu eTale nimitta, jema-sAdhuoe AcArya-upAdhyAyAdine pUchIne badhuM karavuM teno zo hetu? teno uttara Apyo ke- AcAryAdilAbhAlAbhane jANe che; ItyAdi hetuo sahita, (savAra) kAraNa eTale apavAda, jema vaidya-auSadhAdi mATe gayela sAdhune kAma patI gayA pachI te ja divase potAne sthAne pahocavuM, kahyuM, paraMtu 634 For Private and Personal Use Only
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit kalpasUtra bhASAMtara navamuM teja divase potAne sthAne pahocavAnI zakti na hoya to "aMtarA vi ya se kampai, eTale te sAdhune vacamAM paNa rahevuM kalya" e apavAda batAvyo, ItyAdi apavAda sahita, (sasu satya samajI) sUtra sahita, artha 6ii vyAkhyAna sahita, ane sUtra tathA artha e ubhaya sahita, (savAra) pUchelo artha kahevo te vyAkaraNa sahita, (muno muno vase tti vema) AvA prakAranA paryuSaNAkalpa adhyayanane zrI mahAvIra prabhue vAraMvAra upadezya. zrI bhadrabAhu svAmI potAnA ziSyone kahe che ke - je pramANe zrI mahAvIra prabhue parSadAnI madhyamAM upadezya te ja pramANe huM tamane kahuM chuM. A vAkyathI granthakAra - zrIbhadrabAhusvAmI jaNAve che ke - A grantha meM svamatikalpanAthI banAvyo nathI paNa prabhunA upadezanA parataMtrapaNe banAvyo che jo ||pjjosvnnaakppo nAma dasAsuakrodhassa aTThamaM ajAyaNaM samattaM // A pramANe paryuSaNAkalpa nAmanuM dazAzrutaskaMdhanuM AThamuM adhyayana samApta thayuM. sAmApArI samAtA ! navama cATyAne samApta . // iti mahopAdhyAyazrIzAntivijayagaNiziSya paNDita zrIkhImavijayagaNiviracitakalpabAlAvabodhe navamaM vyAkhyAnam / / 635 35 For Private and Personal Use Only
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir NA kalpasUtra bhASAMtara | | vItAvavoghavArI prazariMta che zrItapagaNagaganAkma-dinamaNaya: prAptakumatatimirabharADa. zrIakabaranRpapUjayA, hIravijayasUrayoDabhUvanTITI tatpaTTe guNanidhayo-DabhUvan zrIvijayasenasUrIndrA. zrIvijayatilakasurava-statpaTTamadIdipan dIprAH //rA tatyadde vijayanta, zrIvijayAnandasaMzasUrivarATa, yuvarAjavijayarAjA-DabhidhasUriprabhUtimunimahitAH Ilal teSAM vijayani rAjya, prabhUtaguNaratnarohabaitulyAH. buddhijitadevaguravo, devavijayakovidA Asan II4mAM teSAM ziSyA vikhyAta-kIrtayaH zAntarasasudhAzazinaH. zrIzAntivijayasaMjJAH, samabhUvanuM vAcakazreSThA: //pA tacchiSyakhImavijayo, budha itye lokabhASA likhatu. zrI kalpasUtravArtika-etad bAlAvabodhakRta //l. varSe muni-gagana-giriznamAmite (1707) rAdhamAsi sitapaze. gurupuSyarAjiSaDyA-mahammadAvAdavaranagara /NA zrIjayavijayavizArada-ziSya zrImeruvijayasaMjJabudhAH yuktAyuktavivecana-miha cakustadvidAM zreSThAH II kigucADatra kalpavArtika-likhanaprayatna hi nyUnamalikaM vA. yad bhavati tadiha sarva, vizodhanIya kSamAnArtha: llA maMgala pAThakAnAM ca, vAcakAnAM tathaiva ca. lekhakAnAM bhavatu vA, yaH kartA tasya maMgalam I1nA. Ama caturdazapUrvadhara-zrutakevali-zrIbhadrabAhusvAmiviracitaM pacchitazrIkhImavijayaNikRta-gurjarabAlAvabodhasamalatam - | | zrIvanyasUtra samAptam | 636 For Private and Personal Use Only
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailasagasul Gyarmandir paDhAvalI (zrImahAvIrathI 2500 varSana). 1 sudhamAM svAmI (sadI) 15 caMdrasUri 3ra pradhumnasUri 44 jagacaMdrasUri paTa chuM. sahejasAgara 2 jaMbu svAmI 12 sAmantabhadrasUri 33 mAnadevasUri (14) 4pa devendrasUri (18) 60 jayasAgara 3 prabhavasvAmI 17 vRddhadevasari 34 vimalacaMdrasUri 46 dharmaghoSasUri 61 gaNi.jitasAgara 4 svayaMbhavasUri (1 18 pradyotanasUri 35 udhotanasUri 47 somaprabhasUri 62 mAnasAgara pa thazobhadrasUri 19 mAnadevasUri (saM. 95 mAM 84 48 somatilakasUri da 3 zrImalayasAgara saMbhUtivi. ane 20 mAnatuM gasUri gaccha nikaLyA) 49 devasuMdarasUri (19) e 4 pAsAgara 21 zrIvIrasUri bhadrabAhusvAmI 5 surasAnasAgara pa0 somasuMdarasUri syulIbhadrasvAmI (2) 36 sarvadevasUri 2 2 jayadevasUri (15) sarUpasAgara 23 devAnaMdasUri pa1 munisuMdarasUri AryasuhastisUddhi ane 37 devasUri 27 jJAnasAgara Arya mahAgiri 24 vikramasUri 38 sarvadevasUri 52 ratnazekharasUri (20) 68 mayAsAgara susthita sUri (3) 25 narasiMhasUri 39 thazobhadrasUri (1) pa3 lamIsAgarasUri da9 nemisAgara ane supratibaddhasUri 2e samudrasUri ane nemicaMdrasUri pa4 sumatisAdhusUri 70 ravisAgara 10 IndradizasUri 27 mAnadevasUri 40 municaMdrasUri papa hemavimalasUri 71 sukhasAgara 11 dignasUri 28 vibudhaprabhasUri 41 ajItadevasUri pada AnaMdavimalasUri 72 buddhisAgarasUri 12 sihagiri 29 jayAnaMdasUri 42 vijayasiMhasUri (17) pa7 vijayadAnasUri (21) 73 kIrtisAgarasUtri 13 jasvAmI 30 raviprabhasUri (12) 43 somaprabhasUri ane ane ddhivimala 74 subodhasAgarasUri 14 vajasenasUri 31 yazodevasUri (13) maNiratnasUri pa8 hIravijayasUri (22) 75 manohara kIrtisAgarasUri For Private and Personal Use Only
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharva Shri K asagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI mahArAja sAhebe bhAkhela adbhuta bhASyavANI eka dina evo Avaze, eka dina evo Avaze, vi. saM. 1967 sAyansanI vidhA vaDe, zodho ghaNI ja calAvaze, mahAvIrasvA zabdo vaDe, svAtaMtrya jagamAM thAvaze. sane 1911 je gupta te jAheramAM, adbhuta vAta jaNAvaze. sahu dezanA svataMtryanAM, zubha divya vAdho vAgaze, rAjA sakaLa mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze, bahu jJAnavIro karmavIro, jAgI anya jagAvaze. hunara kaLA sAmrAjyanuM, bahu jora loka dharAvaze. avatArI vIro avatarI, kartavya nija bajAvaze, eka khaMDa bIja khaMDanI, khabaro ghaDImAM Avaze, azru chuhI sau jIvanAM, zAMti bhalI prasarAvaze. gharamAM rahyAM vAto thaze, parakhaMDa ghara sama thAvaze. sahu dezamAM so varNamAM, jJAnIjano bahu phAvaze, eka nyAya sarve khaMDamAM, svAtaMtryatA mAM thAvaze, uddhAra karaze du:khIno, karuNA ghaNI mana lAvaze. buddhisAgara prabhu mahAvIranAM, tattvo jagatamAM vyApaze. janma : vi.saM. 1930, mahA vada 14, vijApura dikSA vi.saM. 1957, mAgazara suda 6, pAlanapura AcArya pada : vi.saM. 1970, mAgazara suda 15, pethApura sva. : vi.saM. 1981, jeTha vada 3, vijApura For Private and Personal Use Only