________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
પુરઃ સરતીતિપુર તરી–આગળ ચાલનારી આગેવાન સ્ત્રી અથવા પુરક્ષાઃઆગે ચાલનાર–આગેવાન
અગ્રતઃ સુરતીતિ=ગ્રતસર:-આગેવાન. આ સરતીતિ=ગર:-આગેવાન. | ૫ ૧ ૧૪૦
પૂર્વત તુંઃ | ૧ / / ૨૪૨ | કર્તાવાચક પૂર્વ શબ્દ પછી આવેલા જ ધાતુને સ() પ્રત્યય લાગે છે. પૂર્વ સુરતીતિ પૂવસર-પૂર્વ –પ્રથમ-જનારે-પહેલે થઈને જનારે.
પૂર્વ સે તીતિ પૂર્વતી:-પૂર્વ દેશ તરફ જનારો. અહીં ‘પૂર્વ કર્તા નથી તેથી આ નિયમ ન લાગે. ૫ ૧ ૧ ૧૪૧ છે
થા-પ-સ્નાગા શા કે ! ૪૨ / નામ પછી આવેલા સ્થા, ST, ના અને ત્રાધાતુઓને અ() પ્રત્યય લાગે છે. સમે તિપ્રતીતિ=સમ+Wx==ામથ: સમતાવાળે, સરખી જગ્યામાં રહેનારે. વન ઉપવતીતિ== +=છ:-કાચબો.
નવાં સ્નાતીતિ નવી+ા+==ીરન=નવીન:-નદીમાં કુશળ તરનારે, કુશળ– ચતુર
વર્માત ત્રાતિ =ઘમ+ત્રા+મ=મંત્રમ-ધામથી-તાપથી–બચાવનાર-છત્ર, પંખો વગેરે છે ૫ ૧૩ ૧૪ર છે
शोकापनुद-तुन्दपरिमृज-स्तम्बेरम-कर्णेजपं પ્રિયાન્ડસ-તિ-/ ૧ / ૧ / ૨૪રૂ . શોપનુઃ શબ્દમાં આવેલા સાથેના મુદ્દે ધાતુને પ્રિય અર્થમાં ૪() પ્રત્યય લાગેલ છે. તુન્હામૃશબ્દમાં આવેલા રિ સાથેના મૃ૬ ધાતુને “આળસુ” અર્થમાં ૪(૪) પ્રત્યય લાગેલ છે. સ્તરમ શબ્દમાં આવેલા રમ્ ધાતુને હાથી અર્થમાં અ() પ્રત્યય લાગેલ છે. અને શબ્દમાં આવેલા 1 ધાતુને “ચાડિયા’ અર્થમાં ગ() પ્રત્યય લાગેલ છે. આ અર્થો સિવાય બીજા અર્થમાં આ શબ્દ વપરાતા નથી.
શમ્ માનતીતિ શોનુw-શવનું પ્રિય શોકને દૂર કરનારો પ્રિય જન
તુરૂં પરિમાર્જીતિ=સુપરિટ્યૂન=સુપરિશ્નના અસ–પેટ ઉપર હાથ ફેરવ્યા કરનારો-આળસુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
