________________
૪૩
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
लून-वियातात् पशौ ॥७॥२१॥ પશુ અર્થ સાથે સંબંધ ધરાવતા સૂન શબ્દને તથા વિયાત શબ્દને: પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. સૂન જીવ=ત+=સુન: પશુ-કપાયેલું પશુ–નિશાન માટે બાંડુ કરેલ પશુ. વિચાર gવ=વિયાત+=વિયાત: પશુ-તોફાની-મારકણું-પશુ.
તિ મીત ||રારા નાત શબ્દને જે વેદની સમાપ્તિ અર્થ જણાતો હોય તો વૈ પ્રત્યય થાય છે. વેહં સમાવ્ય સાત:–ાત+– જ્ઞાત:–વેદને ભણુને નહાયેલનાતક-વેદનો સ્નાતક–વેદન પંડિત. g--ગણુ-હર્તા-શૂન્યાત સત્ર-શનિ-નિપુ–ગાછીન
રિજે છોરૂારરૂપ તનું શબ્દને સૂત્ર અર્થમાં, પુત્ર શબ્દને કૃત્રિમ અર્થમાં, મધુ શબ્દને નિપુણ અર્થમાં, વૃત શબ્દને આચ્છાદન-ઓઢવાનું સાધન-અર્ચમાં અને શૂન્ય શબ્દને રિક્ત-ખાલી-અર્થમાં જ પ્રત્યય થાય છે. તનું સૂત્રકૂ-તનુ+=તનુવામુ–સૂત્રમ-સૂત્ર-સૂતર અથવા કલ્પસૂત્રની વગેરે. ત્રિમ: પુત્ર-પુત્ર+ક્ર-પુત્ર-ઋત્રિમ-કૃત્રિમ પુત્ર-પૂતળું –સુતારે ઘડેલું લાકડાનું પૂતળું. નિપુન: મg –અg+%=":-નિપુ:-નિપુણ. વાછવિ વૃત-વૃતી+=તિ–આછાતમુ-ઓઢવાનું વસ્ત્ર-ઉત્તરાસંગ વગેરે. રિ: શૂન્ય–શૂરા=શ્ચ-રિ–ખાલી–ધન વગરને અથવા બુદ્ધિ વગરને.
મા ગણમાન્ ક વારૂરઝા ભાગ અર્થવાળા અષ્ટમ શબ્દને સ્વાર્થસૂચક ના પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. સંસદમ+=ાદમ: મા-આઠમો ભાગ.
પાત રૂારા ભાગ અર્થવાળા પષ્ટ શબ્દને સ્વાર્થ સૂચક વિકલ્પ થાય છે. પષ્ટ+=: માજ-છઠ્ઠો ભાગ.
માને ચ પછી રાધા. જેના વડે મપાય એવા માપરૂપ ભાગ અર્થવાળા પૃષ્ઠ શબ્દને વ અને ક પ્રત્યયો વિકટ થાય છે. શબ્દw=sઇ: અથવા GS: માઃ માતં વેત-છઠ્ઠા ભાગનું માપ–ધાન્યનો છઠ્ઠો ભાગ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
