________________
४८४
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
जङ्गल-धेनु-वलजस्य उत्तरपदस्य तु वा ॥७॥४॥२४॥
mતિ તદ્ધિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે ગy, ઘનું અને વરુન શબ્દ જે સમાસના ઉત્તરપદમાં હોય એવા સમાસના પૂર્વપદના આદિ સ્વરની નિત્ય વૃદ્ધિ થાય છે અને ઉત્તરપદની વિકલ્પ થાય છે. કાનrg મવ:=, ગાઢ-કુરુજંગલ નામના દેશમાં થયેલો. વિશ્વનુષ માટ=વૈશ્વના:, જૈનવ –વિશ્વધેનુ નામના દેશમાં થયેલો. સુવર્ણવવુ મા =લવવ7:, સૌરાઢા--સુવર્ણવલજ નામના નગરમાં થયેલો.
–મ-સિનોર ||ીકારજો! ન્નિતિ તદ્ધિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે હા, મા અને શબ્દ જે સમાસના ઉત્તરપદમાં હોય એવા સમાસના પૂર્વ પદના અને ઉત્તરપદના આદિ સ્વરની વૃદ્ધિ થાય છે. પુર: ભાવ:=;+=સૌહાર્ટ-મિત્રતા. ગુમાસ્ય માવ:=હુ+મ =સીમાથ-સૌભાગ્ય. સરિ: માd:=Rાતુધવ –જેમાં સતુ એટલે ‘સ અથવા "સાથો” નામનું
ખાદ્ય પ્રધાન છે એવા સકતસિંધુ નામના દેશમાં થયેલો.
प्राचां नगरस्य ॥७॥४॥२६॥ mતિ સહિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે પ્રાદેશનું નગરવાચી નામ જે સમાસના ઉત્તરપદમાં હોય એવા સમાસના પૂર્વપદની અને ઉત્તરપદની વૃદ્ધિ થાય છે. યુદ્ધનારે મંa: યુના =લ્લઘના–સુહ્મ નગરમાં થયેલો.
માઢનાર:-માડનગરમાં થયેલો-“માડનગર ઉત્તરપ્રદેશના નગરનું નામ છે. અહીં પ્રાદેશનું નગરવાચી નામ ન હોવાથી આ નિયમ ન લાગે.
રાતિહિનામ છાકારના femતિ તદ્ધિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે મનુશતિ વગેરે શબ્દના પૂર્વ પદની અને ઉત્તરપદની વૃદ્ધિ થાય છે. કાનુતિ#લ્ય મ=મનુ+શનિ=ભાનુશાંતિ-અનુશતિકનું આ. અનુજેન ઘરતિ=ગતુ+હોશિ=માનષિમૂ-મનુ એટલે અનુહેડ વડે ચરનારુ હોય
તે-આનહેડિક.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
