________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-તૃતીય પાદ
૪૫૯ संख्याताद् अहनश्च वा ॥७३॥११॥ તપુરુષ સમાસને પામેલા સંહયાતાદન શબ્દને ગઢ સમાસાંત થાય છે અને સહન શબ્દને સ્થાને વિકલ્પ મદ્દ શબ્દ બેલાય છે.
વ્યાતમ્ =સંહાતાદૃન અસંચાતાદૂ: અથવા રચાતા –સંખ્યા કરે દિવસ-ગણેલો દિવસ.
તપુરુષ સમાસવાળા સર્વાન શબ્દને તથા અંશવાચક નામ પછી આવેલા તપુરુષ સમાસવાળા વાદન શબ્દને, સંખ્યાવાચક નામ પછી આવેલા તપુરુષસમાસવાળા અન શબ્દને તથા અવ્યય પછી આવેલા તપુરુષ સમાસવાળા દિન શબ્દને અર્ સમાસાંત થાય છે અને મન શબ્દને બદલે મઢ શબ્દ બેલાય છે. સર્વ–સર્વમ્ મઃ=g+મ=સર્વાન-બધે દિવસ અંશ-ર્વ સદ્ભ: અથવા મશ્ન: પૂર્વમ=પૂર્વાદ+ગન્નપૂર્ણાહૂળ દિવસની પૂર્વભાગ. સંખ્યા-યો: મો: મવડ=zઘન+=ાઢ વદ-બે દિવસમાં વણાયેલું કપડું. અદયય–અg: ગતિ શાન્તા=મચન+=મારી થા–દિવસને વટાવીને ગયેલી કથાદિવસ કરતાં લાંબી કથા.
संख्यात-एक-पुण्य-वर्षा-दीर्याच्च रात्री अत् ॥७३॥११९॥ તપુરુષ સમાસવાળા વાસરાત્રિ, ઇરાત્રિ,
પુત્ર, ઉષા, અને રાત્રિ, શબ્દને સત સમાસાંત થાય છે તથા તપુરુષ સમાસવાળા સાત્રિ શબ્દને, તપુરુષ સમાસવાળા એવા માવાણી નામ પછી આવેલા અત્રિ શબ્દને, સંસ્થાવારી નામ પછી આવેલા રાત્રિ શબ્દને અને અવ્યય પછી આવેલા તપુરુષ સમાસવાળા રાત્રિ શબ્દને મત સમયાંત થાય છે. સંસ્થાના રાત્રિ =સંતરાત્રિ+w=હંયાતરાત્ર–ગણેલી રાત્રીએ. g af==રામ=રાત્ર:–એક રાત્રી. પુણા ૨ાત્રિ =qખ્યાત્રિકમ=પુરાવા–પવિત્ર રાત્રી. વર્ષાચાઃ રાત્રિઃ==રાત્રિ==વરાત્ર=ોમાસાની રાત્રી–માસુ. ઢી રાત્રિ =ાત્રિ+=ીરાત્ર:–લાંબી રાત્રી. સ રાત્રિ =સંaf=+=+=:-બધી રાત. રાચ્યા: પૂર્વમ્ અથવા પૂર્વ =જૂર્યરાત્રિ+મ=પૂર્વોત્ર-રાતનો પૂર્વભાગ અથવા આગલી રાત,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
