________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ ૪૭૯
४७८ ચોષ વઢય શકાશે હવે પછીનાં સૂત્રમાં જ્યાં જ્યાં ઉન્નતિ આવશે ત્યાં ત્યાં બધે જ તેને અર્થ નિશાનવાળા અને નિશાનવાળા તદ્ધિતના પ્રત્યય સમજવાના છે. એટલે હવે અમે નીચેનાં જે જે સૂત્રોમાં કિન્નતિ આવશે ત્યાં તેની વ્યાખ્યા નહીં કરીએ, માત્ર ક્ઝિતિ એટલું જ જણાવીશું
દિતિ એવા તદ્ધિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે સમાસ વગરના એકલા ચોષ શબ્દના ય પાસેના વરની વૃદ્ધિની પ્રાપ્તિનો પ્રસંગ હોય ત્યારે જૂની પહેલાં છે ઉમેરી દેવો. न्यग्रोधस्य विकार:-न्यग्रोध+अन्य+अग्रोध+अ = नैय्+अग्रोध+अ नैयग्रोध नैयग्रोधः ઇe:- ધમાંથી બનેલે દંડ-વડના લાકડામાંથી બનેલો દડે.
ચારોળમૂત્રા: શાસ્ત્ર:-ન્યધ-વડ–ના મૂળ પાસે ઉગેલા શાલિ-ચેખા. આ પ્રયોગમાં એકલે ન્યગ્રોધ શબ્દ નથી.
ચોર R ૭૪૮ fmતિ તદ્ધિતના પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે ચટ્ટ- શબ્દમાં ચની પહેલાં વિક૯પે છે ઉમેરવો. ચર્ચો =પુરૂવુ+મ–ચૂક્ષ્મફવ+મ–નિયૂ+ વ+–તૈય -
નૈ વમ્ અથવા ચારૂઝવેન્–ન્યુ-એક જાતનું હરણ તેનું ચામડું.
ન બુ-મરા ૭૪. ળિતિ તદ્ધિતના પ્રત્યે લાગ્યા હોય ત્યારે જ પ્રત્યયવાળા શબ્દોમાં ની પહેલાં છે અને ઘની પહેલાં ઉમેરાત નથી. તથા ૪ વગેરે શબ્દમાં પણ ય અને વની પહેલાં છે અને સૌ ઉમેરતા નથી. –ચાવકોશી-આ પ્રગમાં ૧૧ દા સૂત્ર દ્વારા જ પ્રત્યય થયેલ છે. આ નિયમ દ્વારા તૈયાર ન થાય.
સ્વા-િવંગને પુત્ર. સ્વંગ એટલે સારા અંગવાળો-વિશેષ નામ છે આ નિયમ દ્વારા સૌ વાર પ્રયાગ ન થાય. સ્થાન્િચંગને પુત્ર. વ્યંગ એટલે વિલ અંગવાળે–આ વિશેષ નામ છે આ નિયમ દ્વારા વારિ પ્રયાગ ન થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
