________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-તૃતીય પાદ ૪૩૫ અનુકંપા જણાતી હોય અને અનુકંપાયુક્ત નીતિ-રીત-જણાતી હોય તો નામ, ક્રિયાપદ અને અવ્યયને વગેરે પ્રત્યયો જે રીતે વિહિત કરેલા છે તે રીતે થાય છે. અનુજનીય: પુત્ર:=પુત્ર+=પુત્ર:–જેના ઉપર કરુણ આવે છે તે પુત્ર. વિષsafષq+મહટૂકવવિ – તું સૂએ છે.
=હ્રશ્નફ્રાન્િતું આવ. ઉત્સવ++==સક હપવિા-ખોળામાં બેસ. વમેન= +9ન=માન સિ(હિતધ+=) ધિ-તું કાદવથી ખરડાયેલ છે. पुत्रक ! स्वपिषकि, एहकि, उत्सङ्गके उपविश, कर्दमकेन असि दिग्धक:
હે પુત્રક! તું સૂએ છે, આવ, ખેાળામાં બેસ, તું કાદવથી ખરડાયેલ છે –આ વાકયમાં પુત્ર તરફ અનુકંપાયુક્ત રીત જણાય છે.
अजातेः नृनाम्नः बहुस्वराद् इय-इक-इलं वा ॥३॥३५॥
બહુસ્વરવાળા અને જાતિવાચક ન હોય એવા મનુષ્યવાચી નામને અનુકંપા અર્થમાં રૂચ, ફ, પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. દેવફા=વિય:-દેવ. જેવ =વિ – એ તેવ+ટ્સ વિ:- . તેવત+=સેવા–દેવત્ત.
મહિષ:-માણસનું નામ છે પણ જાતિવાચક નામ હોવાથી આ નિયમ ન લાગે. ગુજરાતી ભાષામાં દેવ' નામવાળા માણસને ઘણીવાર દેવો કે દેવલો કહેવામાં આવે છે તે જાણીતું છે.
a ૩પ ગણ-ગ શરૂારૂદ્દા જાતિવાચક ન હોય, બહુસ્વરવાળું હોય અને પૂર્વ માં ૩૫ હોય એવા માણસના નામને અનુકંપા અર્થ હોય તે સ૩, મ, ય, ર, રૂઢ પ્રત્યે વિકલ્પ થાય છે મનુસ્વતઃ ૩ :--૩૫+મ =૧૩:-ઉપેન્દ્રદત્ત એવા વિશેષ નામનું ટૂંકું રૂપ.
૩૫+શ૪=૩ :- ૩૨+ =વિ:–
૩૫રૂ રૂપિયા –
૩૫+૪=વિત્ર – જ્યારે " પ્રત્યય થાય ત્યારે–વે +==ાત:-
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
