________________
૪૩૮
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
વાદ્યારે તુતીયા ગરાષ્ટરૂા. વરુ વગેરે શબ્દો જેના પૂર્વપદમાં છે એવા મનુષ્યવાચી નામને અનુકંપા અર્થમાં સ્વરાદિ પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે ત્રીજા સ્વરથી પર રહેલા શબ્દરૂપ અંશને ત્રીજા સ્વર સહિત લોપ થાય છે. અનુષિત શેવદત્તાવા =સેવા :–અહીં મહત્ત અંશ લેપાયે છે.
- યુવતિ:-સુપરફા=મુરિ–અહીં “ઢ” અંશ લેપાયે છે.
क्वचित् तुर्यात् ॥३।४४। અનુકંપા અર્થમાં સ્વરાદિ પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે પ્રગાનુસાર ચેથા સ્વરથી પર રહેલા શબ્દરૂ૫ અંશને ચોથા સ્વર સહિત કવચિત્ લેપ થાય છે. વૃદ્ધાપતિત્ત+==ાતફર=દસ્વતિય –અહીં ફર અંશને લેપ થયો છે. ઉપેન્દ્રદત્તઃ==૧૩-આ નિયમ કવચિત જ લાગે છે એમ જણાવેલ છે તેથી આ પ્રયોગમાં આ નિયમ ન લાગે.
પૂર્વપદ્રય વા રૂા અનુકંપા અર્થમાં આવેલા સ્વરાદિ પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારે પૂર્વ પદને લેપ વિકલ્પ થાય છે. અનુઋવિત: સેવા=વત્ત+દય-ત્તિ :-અહીં પૂર્વાદરૂપ સવ અંશા લેપાયેલ છે વત્ત+= , , સેવા-આ પ્રયોગ વિકલ્પપક્ષે અન્ય સૂત્ર દ્વારા થયેલ છે. અર્થાત અહીં ઉત્તરપદને લેપ થયા પછી તે” અંશને ય પ્રત્યય
લાગે છે.
દૂ Iળરાજદ્દા સ્વ અર્થ જણાતા હોય તે શબ્દને ૬ વગેરે પ્રત્યે વિહિત કરેલા છે તેમ થાય છે. ફૂંકવા પટ=વટ~: નાનું-ટૂંકું-વસ્ત્ર. દુર્વ પતિ=સ્થતિ+=ારત
—િડું રાંધે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
