________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
વરિય વા . ૧! રૂારૂ
અને મધ ઉપસર્ગ પછી આવેલા અનિચ્છા અર્થના જૂ ધાતુને ભાવ અને અકતમાં સ્ત્રીલિંગસૂચક વન પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે.
પરિ+=ર્યો+જન+=પર્યેષના-શોધવું અથવા પરિરીતિ પરષ્ટિ
ધિ+=ાણે+ગન+=ાષા-સત્કારપૂર્વકની ક્રિયા અથવા + રૂદ્ધીષ+તાધીfષ્ટઃ- ,,
| ૫ ૩ ૧૧૩ -હૂંઘવાગ્યા # . ૧. રૂ ૨૪ | ઉપસર્ગ સિવાયના ધ વગેરે ધાતુઓને અને સમુ વગેરે ઉપસર્ગ સાથેના વત્ વગેરે ધાતુઓને ભાવ અને અકર્તામાં સ્ત્રીલિંગસૂચક વિવ૬ થઈ જાય છે.
ગુ+વિષ્યશક્રોધ. ગુ+વિપુયુત-યુ. સંપતિ –સંપત્તિ. વિ++વિવFવિપત-વિપત્તિ.
છે ૫ ૩ ૫ ૧૧૪ મી-ગારિ વા છે ૧. રૂ. ૨૬ // મી વગેરે ધાતુઓને ભાવ અને અકર્તામાં સ્ત્રીલિંગસૂચક વિશ્વ વિકલ્પ થાય છે.
મી+વિવમી –ભય અથવા મીf=મીતિઃ ફૂ+વિ =ફ્રી લજજા અથવા ફ્રીમતિ દ્ીતિઃ ૫. ૩. ૧૧૫
તારે મનીerગ્યા ; } / રૂ ૬ ફ્રિ આદિ ધાતુઓ સિવાયના તમામ ધાતુઓને ક્રિયા વ્યતિહાર અર્થ હોય તે ભાવમાં સ્ત્રીલિંગસૂચક ર () પ્રત્યય થાય છે. ક્રિયાવ્યતિહાર એટલે પરસ્પર એક-બીજાની ક્રિયા. વિ+આ+વ+રા+માં+છું ચાવશોરી–સામસામે આક્રોશ કરો.
ઐતીહા–સામસામી ચેષ્ટા.
થતીક્ષા-સામસામે જેવું. આ બંને પ્રયોગોમાં ફુદ આદિ ધાતુ છે તેથી આ નિયમ ન લાગ્યો.
- ૫૫ ૩૫ ૧૧૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
