________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
3४७
हायनान्तात् ॥७।१।६८॥ દાન શબ્દ જેને છેડે છે એવા શબ્દોને ભાવ અને કર્મ અર્થને સૂચક વાળુ પ્રત્યય થાય છે. દિદ્દા નક્શ ભાવ વર્મ વા=દિાયન+ઝન્ટાયામ, દાનવ, દ્રિહાનતા-બે વર્ષ
જેટલા જુના પદાર્થને ધર્મ અથવા
બે વર્ષ જેટલા જુના પદાથનું કાય. वृवर्णाद् लघ्वादेः ॥७।१।६९॥ જેની આદિમાં લઘુ અક્ષર છે, એવા ૬ વર્ણત, ૩ વર્ષીત અને વર્ણ ત શબ્દોને ભાવ અને કમ અર્થને સૂચક ગm પ્રત્યય થાય છે. કારત-જે માય: ક્રર્મ વા=સુવિ+ગજુ—શૌચ, સુવિશ્વ, સુનિતા-પવિત્રપણું તથા
શુચિનું કાર્ય. કારાંત-રીતિયા માd: ૪ વા=રતી+ગg=ારત સૂર્ણ-હરડેનું ચૂર્ણ સકારાંત-વર: ભાવ: ક્રર્મ વા= અજ્ઞ=ાટવ–પટુતા-ચતુરાઈ અથવા ચતુરનું કાર્ય
કારત-વડવા: ભાવ: મેં વા=aધૂ+ન્કવાયત્ર-વહૂપણું કે વદ્દનું કાર્ય ત્રકારત-પિતુ: માવઃ જ વાપિતૃ+ગ—પત્ર-પિતાપણું કે પિતાનું કાર્ય
વાઇgવપૂ–પાંડપણું અહીં વાઇટુ શબ્દમાં આદિમાં લઘુ અક્ષર નથી. તેથી આ નિયમ ન લાગે.
पुरुष-हृदयाद् असमासे ॥७११७०॥ સમાસમાં ન હોય એવા પુરુષ અને સૂરા શબ્દોને ભાવ અને કર્મ અને સૂચક સંજૂ થાય છે.
જુદા- માવ: Á વા=yહવ+=ૌષ, પુરુષત્વમ્, પુણતા–પુરુષપણું કે પુરુષનું
કર્મ કે પુરુષની ક્રિયા દાચ માવ: વા=ય+ઝબૂદાર્ત5ટુરથમ, હૃરયતા-હૃદય પણ કે હદયનું કર્મ
અથવા હાર્દ વરમપુરવામ-પરમપુરુષપણું–અહીં સમાસ છે. તેથી આ નિયમન ન લાગે એટલે ૧૨મrષમ એવે પ્રવેગ ન થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
