________________
४२८
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ-અધ્યાય-તૃતીય પાદ કચય –મતિ તા-ગાહૂતિ રાખું–વિશેષ–અતિ-ધણું.
ગતિસ્ત+ગા=તિમા–વિશેષ-વધારે-અતિ-ઘણું. ઉત્તર ઢા-કેવું દારૂ-લાકડું-પ્રવેગમાં કિન્તર દારુનું–લાકડાનું વિશેષણ હોવાથી તેને સંબંધ લાકડા સાથે હોવાને લીધે તે સત્ત્વવાચક છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
गुणागाद् वा इष्ठ-ईयसू ॥७।३।९॥ ગુણવાચક નામને તમન્ ના વિષયમાં વિકલ્પ ફેષ્ઠ પ્રત્યય લાગે અને તાજુ ના વિષયમાં વિકલ્પ ઈંચસ્થ પ્રત્યય લાગે.
ચમેલામતિન વઢ-વહુ+8:=વટિઝ, વરુતમ બધામાં આ પટુ-હેશિયાર છે. ગામ શ્રમયો: ત્રાકટ: ગુરુ-ગુરુ+ચારીચાર, ગુવાર -આ બેમાં આ ગૌરવવાળે છે.
त्यादेश्च प्रशस्ते रूपप् ॥७।३।१०॥ ત્યાદ્રિ પ્રત્યયવાળાં ક્રિયાપદને અને નામને પ્રશસ્ત અર્થમાં હ૧૬-૫પ્રત્યય થાય છે. ક્રિયાપદનાં બધાં રૂપને આ વર્ પ્રત્યય લાગે છે. વાર્તા વવતિ-વતિ+હ+૧=તિહા–તે સારું રાંધે છે. પ્રજ્ઞed વત:–વત:+હા=વતોહાન્તે એ બે સારું રાંધે છે. પ્રાપ્ત વનિત-વત્તિ+ઠ્ઠા[=પરિવા–તેઓ સારું રાંધે છે.
વતિ વગેરે ક્રિયાપદો હોવાથી તેનાં રૂપે કર્તાની સંખ્યા પ્રમાણે થાય છે, એટલે તે રૂપને જુદી પિતાની સંખ્યા નથી, તેને કઈ લિંગ નથી તેથી હણ પ્રત્યય લાગ્યા પછી તૈયાર થયેલ રૂપ નપુંસકલિંગી અને માત્ર એકવચની થાય છે. વરાહ્નો હ્યુ-ટ્યુ+=ઢચુપ -સારે શત્રુ. अतमबादेः ईषदसमाप्ते कल्पप-देश्यप्-देशीयर् ॥७॥३॥११॥
તરવું અને તમન્ વગેરે પ્રત્યય વગરના ચાન્ત ક્રિયાપદથી અને નામથી ડું અધૂરું હોય એવા અર્થને સૂચવવા ૫-૪૫, રેસ–રેશ્ય–અને શીયરરીય-પ્રત્યય લાગે છે. વત્ સપરિમાન–પતિ+++=ાવતિશ૧-તે થોડું અધૂરું રાંધે છે-તે રાંધવા
જેવું કરે છે, पचति+देश्य पचतिदेश्यम्- ,
તિ+ =પતિશયમ- મ મ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
