________________
ષષ્ઠ અધ્યાય (દ્વિતીય પાદ)
રકતાર્થપ્રત્યય
રાગત ટર પર છે ૬. ૨ / ૨ // રાગ-રંગ-વાચી તૃતીયાંત નામથી તે વડે રંગેલું” એવા અર્થમાં જે પ્રત્યે કહ્યા છે તે બધા યથાવિહિન થાય છે. કુસુંભ-કસબ-વગેરે પદાર્થો વડે કપડાં રંગાય છે તેથી તેના સૂચક શબ્દો રાગવાચક કહેવાય છે.
જે શબ્દોને ઉત્સર્ગરૂપ કે અપવાદરૂપ જે પ્રત્યે લગાડવાના કહ્યા છે તે બધા પ્રત્યયો તે તે શબ્દોને લાગે એ “યથાવિહિત” ને અર્થ છે.
મy –
યુસુમેન રમ્ વાર =સુમ+==ૌએ વાસ-કુસુંભ વડે –કસુંબા વડે– રંગેલું વસ્ત્ર-કસુંબલ કપડું ચુંદડી વગેરે
- કાલા૧૧ સૂત્રથી તદ્ધિતના તમામ પ્રત્યયો વિકલ્પ થાય છે. એમ સમજવાનું છે એટલે જ્યારે તહિતને પ્રત્યય ન થાય ત્યારે-જયુમેન રમૂ-મુકમમ્-એ સમાસ પણ કરી શકાય અને જ્યારે સમાસ કરવાની ઈચ્છા ન હોય ત્યારે સુમેન રશમ્ એવું વાક્ય પણ રહે.
૧ ૬ ૨ ૧ &ાક્ષા–નોનાલ્ ફુણ ને હા ૨ / ૨ / તૃતીયા વિભક્તિવાળા સાક્ષ અને રોના શબ્દોથી તે વડે રંગેલું એવા અર્થમાં હુ પ્રત્યય થાય છે.
[-- રક્ષા =જક્ષાનg=ાક્ષિ-લાખથી રંગેલું-
લાલ રોગચા રામુ સોનાક્ૌનિમ્-રોચનાથી રંગેલું. રોચન-સિંદૂરિયે ૨ ગ.
છે ૬ ૨ ૨ રાઈ-જમ વા | ૬ | ૨ | ૩ તૃતીયા વિભક્તિવાળા પાત્ર અને વર્તમ નામથી વડે રંગેલું” એવા અર્થમાં ફક્ પ્રત્યય વિકલ્પ થાય.
– રવિન રમૂ= +=ાસ્ટિવમ્, રાયમ્, શકલ-રક્ત ચંદન,
રમેન રમ=મરૂ=ામિન્મ, રામ, કઈમ-પાંચ દેશમાં પ્રસિદ્ધ એવો માટીનો રંગ” એમ વિશ્રાંતિવિદ્યાધર વ્યાકરણમાં કહેલું છે.
૬ ૨ ૩ છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
