________________
२८२
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
પ પુણ-પાશ્વત દ્દાકારક ક્રિયાવિશેષણ રૂ૫ દ્વિતીયાત એવા રમુ અને વરિપ શબ્દોને વત્તે અર્થમાં ડ્રાળુ પ્રત્યય થાય છે.
વરિ-1 વજન-છેડી દેવું. અથવા ર બધી રીતે સામે રહેવું. રૂ-મું વર્તતે મુહરૂ=૧રિમુવિ : ૧ પિતાના માલિકનું મુખ જે તરફ
હોય તે તરફ નહીં રહેનાર. ૨ પિતાના માલિકનું મુખ જે જે બાજુ હોય તે તે બધી બાજુએ રહેનારો. –રવા વર્તતે વરપાર્થરૂ==ારિવાવિવા-૧ પિતાના માલિકનું પડખું જે તરફ હેય તે તરફ નહીં રહેનારો. ૨ પિતાના માલિકનું પડખું જે જે બાજુ હોય તે તે બધી બાજુએ-પડખે-રહેના. વારિરિલ-સામે મુખે રહેનાર–મુખ સામે બેસનારો.
વારિવાષિ-પડખે-બાજુમાં રહેનારે-બેસનારે. રક્ષત અને ઉછત્ અર્થ—
રક્ષ–૩છતઃ લદ્દાકારૂ દ્વિતીયાંત એવા શબ્દોને રમત-સાચવનાર અને ૩-૪-વીણનાર અર્થમાં જ પ્રત્યય થાય છે. ડૂળ-નવાર રક્ષતિ=નાર +રૂવ=ના પરિશ્ન:-નગરને સાચવનારનગરની રખેવાળી કરનાર.
, વનિ ઋતિ= + =રિ:-બેરને વણનાર. ઘતિ હણનાર અર્થ—
-મ-જાવ દત પદાકારૂા. દ્વિતીયાંત એવા પક્ષી અર્થવાળા શબ્દોને, દ્વિતીયાંત મય અર્થવાળા શબ્દોને અને દ્વિતીયાત મૃગ અર્થવાળા શબ્દોને “દત્તિ-હણે છે” અર્થમાં દુર્ પ્રત્યય થાય છે.
—વલિ રુન્તિવક્ષન+રંવ=પાક્ષિ:-પક્ષીઓને મારનાર , મર્થ હન્તિ=મરમરૂ%==ારિ:-માછલાં મારનાર ,, કૃ તિ=ગ્રામ=મા-મૃગોને હણનાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
