________________
લઘુવૃત્તિ-છઠ્ઠો અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ
૩૨૧ પથતિ અથ–
તે પતિ દ્રો વા મળ્યુ હાજાશા . દ્વિતીયાંત રોગ શબ્દને વવતિ અર્થમાં સન્ પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. બોળ વતિ=ોળ+મગ્દકોળી, ઢોળ+Weોળિક્કી ચાટી-કોણ માપ જેટલું રાંધી શકાય એવી થાળી. રોળ શબ્દ એક પ્રકારના પ્રાચીન માપન સૂચક છે.
ભાષામાં પ્રચલિત “વોનું શબ્દ આ દ્રોણ માપ સાથે સંબંધિત જણાય છે. જેટલું “દોણમાં માય તેટલા માપને જુના લેકે દ્રોણ” કહેતા હશે. સંભવ અને અવહાર અર્થ–
सम्भवत्-अवहरतोश्च ॥६।४।१६२॥ દ્વિતીયાંત નામને પત, સંમતિ અને મવરતિ અર્થમાં યથેક્ત પ્રત્યય થાય છે.
પ્રમાણુનો અતિરેક કર્યા સિવાય “આટલું આમાં સમાઈ શકે એવી કલ્પનાને સંભવ” કહે છે.
પ્રમાણથી વધારે નાખવું એને અવહાર” કહે છે. –ાર્થ વાતિ, સંમતિ, ગવદતિ વાઘ —atra –પ્રસ્થ પ્રમાણ રાંધે, પ્રસ્થને સંભવ હોય એટલું રાંધે અને પ્રસ્થના માપથી વધારે રાંધે તેવી ઘર ધણિયાણી–સ્ત્રી.
पार-आचित-आढकाद ईनः वा ॥६॥४॥१६३॥ દ્વિતીયાત એવા પાત્ર, ગાવિત અને બઢ% શબ્દોને વતિ, સંમતિ અને સવદત્ત અર્થમાં ન પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. પાત્ર, આચિત અને આઢક શબ્દ અમુક પરિમાણુના સૂચક છે ૧૦ ભાર= આચિત.
ફ્રન–પાત્ર વવતિ, સંમતિ, ગવરત રા=ાત્ર+7=ાત્રાળા, ત્રિી–પાત્રમાં માય તેટલું રાંધનાર સ્ત્રી, પાત્રમાં જેટલું સંભવિત હોય અથવા પાત્રમાં સમાયા તે કરતાં પણ વધારે માપ મરાવીને રાંધનાર સ્ત્રી. –ગાવિત વત, સંમતિ, ગવરતિ વા=ભાવિતીના, માવતિદી-આચિતના માપ
જેટલું રાંધે, લગભગ આચિત જેટલું રાંધે અથવા આચિતના માપથી વધારે
મવરાવીને રાધે તે સ્ત્રી. –ગઢ વતિ, સંમતિ, ગવરતિ=ગાઢ%ીના, માઢી -ઢકના માપ જેટલું રાંધે, લગભગ આઠેક જેટલું રાંધે અથવા આઢકના માપથી વધારે મવરાવીને રાંધે તે સ્ત્રી.
આ બધાં ઉદાહરણમાં રાંધનાર વ્યક્તિને કર્તા સમજવો અને પાત્ર વગેરે બ્દને સંધવાની વસ્તુનું પરિમાણ સૂચવનારા સમજવા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
