________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન થયાત્મમારે | દા | ૨૦ | વયે શબ્દ સમાસમાં ન હોય તો તેને પ્રાગજિતીય અર્થમાં ગન્ પ્રત્યય થાય છે.
કા-કચરા અપત્ય-જય+=ાષ્ઠા:-બકમનો પુત્ર. બલ્કય-લાંબો કાળ. વિશે નામ પણ હોય.
સૌરાશિ-હુવચચ અપમ્ – સુબકયને પુત્ર. સુબા વિશેષ નામ છે. અહીં બાકય શબ્દ સમાસમાં છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
છે. ૬ ૧ | ૨૦ | તેવત્ બ = ૬. ? ૨૨. સેવ શબ્દથી પ્રાગજિતીય અર્થમાં ૨ (ગ) અને (મગ) પ્રત્યય લાગે છે. વગ–દેવરા ૫ રેવ -દેવનું સંબંધી.
ગ–દેવય સેવ+અવમૂ-દેવનું સંબંધી. દેવ વિશેષ નામ હેય અથવા સામાન્ય દેવજાતિ સૂચક પણ હોય. | ૬ | ૧ | ૨૧
યઃ સ્થાનઃ || ૬ | ! ૨૨ છે ચમન શબ્દને પ્રાજિતીય અર્થમાં પ્રત્યય થાય.
–અશ્વત્થાનઃ અપત્યમ–અશ્વત્થામન+=ાશ્વત્થામઃ-અશ્વત્થામાને પુત્ર. દ્રોણાચાર્યના પુત્રનું નામ અશ્વત્થામા છે અથવા એક હાથીનું પણ આ નામ
૫ ૬ ૧ ૫ ૨૨ સ્ત્રીના ગg | ૬ ૨ ૨૩ રોમન શબ્દને પ્રાન્તિીય અર્થમાં બહુ અપત્ય અર્થમાં આ પ્રત્યય થાય છે,
- રોન્નઃ સ્થાનિકોનન+=ૌોમા –ઉડુલોમાના પુત્રે. હોન્નઃ સાવચમ=પુસ્ત્રોમઃ-ઉલેમાને પુત્ર–અહીં એકવચન છે તેથી આ નિયમ ન લાગે ઉહુલેમન વિશેષ નામ છે—જેનાં રામ-રુવાડાં-નક્ષત્રની જેમ ચમકે છે તે ઉડુમન.
૬ ૧ ૨૩ fો અનપજે જ દારા હુ ગ િ. ૬ / ૨ા ૨૪ /
દિગુસમાસવાળા શબ્દને અપત્ય સિવાયના પ્રાગજિતીય અર્થમાં જે ચકારાદિ અને સ્વરાદિ પ્રત્યે લાગ્યા હોય તેને લેપ કરી દે અને આ લોપ એક જ વાર થાય, બીજી વાર ન થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
