Jain Shasan 1994 1995 Book 07 Ank 01 to 48

Book Title: Jain Shasan 1994 1995 Book 07 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

View full book textPrevious | Next

Page 621
________________

વર્ષ ૭ : અંક: ૨૭ તા. ૭-૩-૯૫ , લાગે છે. અર્થાત્ પોતે કરેલાને નાશ અને પોતે નહિ કરેલાની પ્રાપ્તિને પ્રસંગ આવે છે. તે આ રીતના પોતે કર્મ કરે તે પણ કર્મનું ફળ બીજાને મળે, કર્મ બંધ બીજાને થાય અને કમને ક્ષય અન્યને થાય, ભુખ બીજાને લાગે અને તૃપ્તિ બીજે પામે. તેવી રીતના હિસ-હિંસક ભાવે પણ ઘટી શકતા નથી તે જ રીતના માતા-પિતા, પુત્રપુત્રી, પત્ની આદિને વ્યવહાર પણ ઘટી શકતું નથી. આથી બૌદ્ધોને ક્ષણિકવાદ રૂપ સિદ્ધાંત પણ ટકી શકતું નથી.
માટે સ્યાદવાદ શેલીથી આત્મા નિત્ય પણ છે સ્વીકારવાથી બધા વ્યવહાર સમુચિત રીતે ઘટી શકે છે. અને અન્યની એક પણ યુકિત ટકી શકતી નથી.
પ્ર : ૨૪૯–ત્રીજું સ્થાનક સમજાવે.
ઉ ? જેમ આત્મા છે, આત્મા નિત્ય છે તેમ ત્રીજું સ્થાન “આત્મા કર્મોને કર્તા પણ છે.” કર્તા એટલે કે કરનાર કેઈપણ કૃતિ–વસ્તુ આદિને કરનાર તેને કર્તા કહેવાય છે તેની જેમ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને મન-વચન-કાયાના યોગોની મદદથી, કમ સાથે જે સંબંધ રચે છે તેથી આત્મા કમને કર્તા પણ છે.
પ્ર : ૨૫૦-તેમાં આપેલું દષ્ટાંત સમજો.
ઉ : જેમ જગતમાં કુંભકાર, દંડ-ચાકડે-મૃત્તિકા આદિની સહાયથી કુંભ-ઘડાને કર્તા કહેવાય છે તેની જેમ મિથ્યાવાદિની સહાયથી આત્મા પણ આત્મા સાથે કર્મોને સંબંધ કરાવવાથી, આત્મા પણ કર્મોનો કર્તા કહેવાય છે.
પ્ર : ૨૫૧-નિશ્ચયનયથી આત્મા કેવો છે ? ઉ : નિશ્ચયનયથી આત્મા પિતાના ગુણને કર્તા છે. પ્ર : ૨૫૨–વ્યવહારનયના કેટલાં ભેદ બતાવ્યા અને કયા કયા ?
ઉ. વ્યવહારનયના અનુપચિત વ્યવહાર નય અને ઉપચરિત વ્યવહારનય એમ બે ભેદ કહ્યા છે.
પ્ર : ૧૩-અનુપચરિત એટલે શું ? ઉ : મુખ્ય પણે જે હોય તે અનુપચરિત કહેવાય. પ્ર : ૨૫૪-ઉપચરિત એટલે શું ? 8 : ગણપણે જે હોય તે ઉપચરિત કહેવાય. પ્ર : ૨૫૫-અનુપચરિત અનેઉપચરિત વ્યવહારનયથી આત્માનું કર્તાપણુ જણાવે.
ઉ: અનુપચરિત વ્યવહાર નથી આત્મા, પુદ્દગલ દ્રવ્યરૂપ કમને પણ કર્તા છે જ્યારે ઉપચરિત વ્યવહારનયથી આત્મા, પિતાના શહેર વગેરેને પણ કર્તા છે.


Page Navigation
1 ... 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072