Jain Shasan 1994 1995 Book 07 Ank 01 to 48

Book Title: Jain Shasan 1994 1995 Book 07 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

View full book textPrevious | Next

Page 634
________________

-----------# 60-6- સમકિતના સડસઠ બેલની
–પૂ. મુનિરાજ શ્રી સક્ઝાય ઉપર પ્રશ્નોત્તરી - | પ્રશાંતદર્શન વિજયજી મ. નાઝ નહી હસીને કહી રહી
A [ ગતાંકથી ચાલુ ] પ્ર-૨ ૫૭ અનુપચરિત અને ઉપચારિત વ્યવહાર વિશેષથી સમજાવો.
ઉ- મનુપચરિત વ્યવહારનયથી આત્મા પોતાના કર્મોને પણ કર્તા હેવાથી, કર્મ સાથે પિતાને ય સંબંધ થાય છે તે વાત માન્ય રાખે છે. જો કે નિશ્ચયનથી, આત્મા પિતાનામાં એવા અધ્યવસાય-પરિણામને પેદા કરે છે કે જેથી કર્મ વગણના પુદ્ગલે ચેટીને બંધાય છે. વાસ્તવિક રીતે કર્મબંધને કર્તા ન હોવા છતાં પણ કમબંધ૩૫ ફળ આવે છે, માટે આ શુદ્ધ-અનુપચરિત વ્યવહારનયથી તેને કર્તા આત્મા બને છે..
ઉપચરિત વ્યવહારનયથી કર્તાપણું આ રીતના જાણવું. જેમ કે, કેઈ સુતાર લાકડાનો હાથી બનાવે કે શિપી પ્રતિમા આદિ બનાવે કે કુંભાર ઘટ આદિ બનાવે તે તે સુતાર, શિપી અને કુંભાર તેના તેના કર્તા કહેવાય છે. વાસ્તવમાં તે મુતારાદિ તે સુતારાદિના શરીરમાં રહેલો આત્મા છે. તે તે કર્તા કયાંથી થાય? તેથી ઉપચારથી, પિતાના શરીર દ્વારા પિતાને આત્મા કરનાર લેવાથી ઉપચરિત વ્યવહારનયથી તે હાથી આદિને પણ કર્તા કહેવાય છે. .
પ્ર-૨૫૮ આત્મા કર્મને કર્તા છે. આ વાત વિશેષથી સમજાવો.
ઉ-કરનારે કર્તા. જીવ કરે છે એટલે કર્તા છે. જીવ મિથ્યાવા બંધના કારણથી જોડાઈને તે તે કમને બાંધે છે કરે છે માટે જીવ કર્મને કર્તા છે. જો જીવ કર્મોને કર્તા ન હતા તે દરેક જીવમાં દેખાતા જુદા-જુદા પ્રકારના સુખ-દુખ આના સંવે. દન પણ ન થાત. જગતના જીવનમાં સુખ કે દુઃખની વિચિત્રતા દેખાય છે તેથી સુખ કે દુઃખનું સંવેદન અનુભવાય છે. તે વિચિત્રતા કારણ વિનાથી હતી જ નથી. જે તે વિચિત્રતા કારણ વિનાની માનવામાં આવે તે તેને હંમેશ માટે કાં સદભાવ કાં અભાવ માનવાને પ્રસંગ આવે. કહ્યું છે કે–નિત્ય સત્ત્વમસર્વ વાડહેતોરન્યાનપેક્ષણ' અર્થાત-હેતુ ન હોવાથી, અન્યની અપેક્ષા પણ ન હોવાથી નિત્ય સવ કે નિત્ય અસવાય એ ન્યાય છે તેથી સુખ કે દુ:ખના અનુભવરૂપ કાર્યમાં, જીવના પિતાનાજ કરેલ કમ જ કારણ છે પણ બીજાના નહિ. માટે આત્મા કર્મોને કર્તા છે તે વાત સિદ્ધ થાય છે.
પ્ર-૨૫૯ ચોથા સ્થાનને સામાન્યર્થ જણાવે. ઉ-આત્મા જ પિતાના કર્મોને ભકતા-જોગવનારો છે. જેમ જીવ વિધ્યાવા


Page Navigation
1 ... 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072