Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
भक्खरच्चुय
62
भक्खराणुसार
na) n. arrangement of words, M. (नट) कविण हु अक्खरगुंफणिण JM. मोत्तूणं दब्वमुयं अक्खरलभो य सेसेसु ViAvBha. 117; असरलंभेण महिलण थोरवणे हि । अन इरसहन्यवकटा छाल छालिज्जाहि जेहि Ram- समा ऊणाहिया हाति महबिसेसेहि VIAvBhi. 1433; 474; 125. Man. 1.12.
319efeat (a-kkhara-livi <a-kşara-lipi) S. mode of अक्खरचय (a-kkhara-ccuyaka-ksara-cyuta) . a writing, JM. पणो भगवया भीए दरमिया अक्वरलिवी CaunCa. composition in which some letter or letters are absent (which 38.29. will produce different meaning), JM. एवं विवित्तपत्तरेहि अवखरवंत (a-kkhara-vantaka-ksara-vat) ulj. I posअक्खरचपहि... देहि विविहेहि कलाविसेसेहि विमलमई तं विणोइ पवत्त sessing knowledge of the letter's; 2 possessing an unchanging ति JinadaAkhyi. 13.7; f. वञ्चंति दियहा । ... क्यार अवखरमत्तावि- nature, Apa. आखरवंतु परममोकार Mah, Pu (P.) 93.6.4. चुएहिं JambiCa.(G.) p. 31.8.
395701 (a-kkhara-vāsa<a-kşara--vyāsa) m. extent अक्खरड (a-kkhara-da<a-ksara-ta) r. pompous word, of the words, Scope of the words, Apa. (रामकहाणा) अक्खरवासAFa. अक्खरडेहि जि गब्बिया कारणु ते ण पुणंति PDo. 86.
जलोहमणोहर सुअकारछंदमच्छोहर PaumCa.(S.) 1.2.2. अवरडंबर (a-kkhara-dambaraka-ksara(a)dambara) अक्खरसंकेय (a-kkhara-sankeya <a-ksara-sanketa) 11. display of words, Apa. बाणेण समम्पिबउ वणवण तं अवरवरु . indication with wurd, Apa. मुणिअक्सरसक्यकयत्वे Bhavika. अप्पणउ RiNeCa. 1.2.14.
18.2. अक्खरस्थ (a-kkharattha<a-ksarartha) meaning of अपरखा (a-kkhara-sankha <a-ksara-sankhya) f. the words, werd by word meaning, S. (विदूषकः) किं दाव गीदीए number of letters, AMg. कालियसुयपरिमाणसंवा अणेगविहा पप्णता, अगदो अक्सरत्वो Sal:53.12(4): M. अविहावियवत्वं पडिदयण मि त जहा- पजवसरवा अक्सरसखा Anuog. 494. असंबद्धं Lila. 481.
अपवर संजोग (a-khara-saijoga <aksara-samyoga) __ अक्खरपंति (a-kkhara-panti<a-ksara-pankti). !ine of union of letters or sounds, J. जावदियाणि अक्षराणि अस्सर - letters, row of letters, Apa. भत्तिहि अक्सरपंति लिप्पिणु Bhavika. समागावा Satig. 5.5.45. 74.73; 75.23; असरपंति लिहिय तर्हि Bhavika. 106.7; 153.2; ताम अवखरसंनिवाइ ( 4-kkhara-sannival <a-ksara-samntवरक्सरपंति निवच्छमि Bhavika. 162.8; 332.83; 349.8.
patin) adj. who knows the combinations of letters, AMg. अक्खरपुडिया (a-khara-putthiya <a-ksara-prsthika) महावीरस्ए लिन्नि सया चसपुवी सचक्रवरसन्निवाईगं जिणो इव अवितह 1. one of the 18 ways of writing Brahmi, AMg. बंभीर जलवीए वागरमाणाणं उक्लोसिया चउसपब्बिसपया होत्या Thana. 3.4.534 अट्ठारसविहे लेख विहाणे पण्णते... अक्सरपुष्ट्रिया, भोगवइया Samay. 12(1); (3.230); 4.4.381 (4.647) Pannav. 1.98 (1.107); [anything to do with पृष्ठमात्रा]
अवसरसम (a-kkhara-sama<a-ksara sama) alj. equal अश्वरप्पभव (a-kkhara-ppabhara<a-ksara-prabhava) induration of the sound, AMg. अक्सरसमं पयसम ... सरा सत्त adj. (knowledge) produced by letters or words, JM. महबउ पि Anuog260(10) 1.50. सुयनिस्सियमावन्नं तुह सं पि जमक्खरप्पम ViAvha. 167
अवसरसमय (a-kkhara-samaya<a-ksara-samaya) m. अपवरबंध (a-kkhara-bandha <a-ksara-bandha) m. cne of the72 arts, the conventional meanings of words), JM. string of words, Apa. कवि सुरिंदे अक्सरबंध तं किर केण पुवसब अक्सरसमयणिघंटो रामायणभारहाई च KuvMaka. 22.5. Bhavika. 303.3.
अपरवरसमास (a-khara-samasa<a-ksara-samasa) m. अखरबल (1-kkhara-bala <d-ksara-bala) t. the variety of श्रुतज्ञान (knowledge based on scriptures) which strength of the word, Apa. अक्सरबलि कडिअपत्तनाप सो माइतुरउ consists of a group of words, JS. अक्खरसुदणाणादो उपरिमाणं पदसुदमुणिसुहड जाण TavSam. 3.22.
णाणादो हेडिमाणं सवेजार्ण सुदणाणविधप्पाणं अक्बरसमालो त्ति सण्णा __ अखरबिंदचुय (a-kkhara-bindu-cuya<a-k.sara-bindu- Dhavals. 6.23.23 JM. पजय अश्वरपयसंघाया ...1 ससमासा Kamcyuta)n. a composition in which letters or nasals are absent, Vi(D.) 1.7. JM. ण खेला गूडचउत्थबिंदुमई हि अक्खरबिंदुचुआइणा CaupCa. 108. 3. अश्वरसमासावरणीय (a-kkhara-samasavaraniya <a
अक्ख रमेत्त (a-kkhara-metta<a-ksara-mātra) [Inst.! I.sara-samasavaraniya) adj. (karman) which covers up the by only a letter, JM. भयवं ते बाहिय मह दुचरियं इमं अउण्णस्स। collection of words, J. पजरयावरणीयं अक्सरसमासावरणीय Satig. अक्खरमेतेण वि ते ण य विल्डइ तुम्ह भणियाओ KuvMake. 49.11. 5.5.49
अश्वस्य (a-1.khara-ya <a-sara-la) m. a slave, अक्षरसंबद्ध (a-kkhara-sambaddha<a-ksara-sambad(comm. अक्षरके यक्षरके यक्षराभिधाने दास इत्यर्थः p. 68.10): AMg. dha) adj. in the form of word or letter, AMg. भासासहे गोवालए य भयएऽक्खरए पुत्ते य ध्यसुण्डाए (प्रभुकर्तुकं आच्छेद्यं भवति) दुबिहे पगते, संजहा -अखरस्य नो अक्सरसबढे चेव Thana.2.3.1 IPirdNi. 367.
(2.213) ___ अक्खरलविय (a-kkhara-laddhiya<a-khara-labdhika) 2014 ( a-kkhara-suya<a-kşara-sruta) 1. scrip. adj. who has the exact knowledge of the sounds, AMg. tural knowledge in the form of words, AMg.से कि तं अक्खरमुयं । लाद्धअखरं अस्वरलशियस्स लडिअक्सर समुप्पज Nandi. 65 (Malaya- अस्याम तिविहं पण्णलं, सं जहा - सावखरं अणक्खरं लद्धिअक्खर giri सध्यभर शब्दादिग्रहणसमनंतरमिन्द्रियमनोनिमित्तं शब्दार्थपर्यालोचता- Nandi. 62%3 (Cu. - अक्सरमय सुणतो भासतो वा अक्खरमुर्त नुसारि शाशोऽयमित्याद्यक्षरानुविद्धं ज्ञानमुपजायते p. 188b.2)
p. 44. 22) अक्खरलंभ (a-kkhara-lambha <a-kara-lambha अक्खराणुसार (a-kharānusara <a-4.saranusara) m. Dcomm. arksara-latha) m. knowledge of the words, [Inst., following the words, according to the words, JM. जे
For Private and Personal Use Only