Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भग्गज्झवयण
83
भग्गम इल
ग्गजीहे ... दिसोदिसिं विष्पलाइत्था Naya. 1.1.159; Uvas. 95; सज्ज 4.65. च अग्गजीहाए उरेण रिसह सरं Anuog. gd. 26.
अग्गपार (agga-pacsa<agra-pradesa ) m. the front place, अग्गज्झक्यण (a-ggajjha-vayana <a-grāhya-vacana) adj. JM. पुरओ आगमएने पक्खे पासम्मि पच्छ आसने । गभणेण तिन्नि (आसाwhose words cannot be accepted, JM. (अमुहेनु परसेसु अभइ) यणा) PavSiro. 132. कत्थ वि कल तपुत्ताई अग्गज्झवयणो जो BhuvkevCa. 1142.
__ अगापलंन (agga-palamba<agra-pralamba) n. the hanअग्गधिन (agga-tthia<agra-sthita) adj. placed or stand- ging fruit of some trees (like coconut tree, mango tree etc.), ing in front, M. आगहिअहरिअतुरंगपलने मंगलाय कलले व्व । तरणिमंडले. JM. तल नालियर लउए, कविट्ठ अंबाड अंबए वेब । एअं अग्गपलंवं नेयवं Gaudva. 1186.
आणुपुब्बीए KappBha. 852; cf. सूलगपलंब. 3771ffer (agga-tthidi <agra-sthiti) f. maximum duration, TITTAT (agga-pavesa-dāra <agra-praveśa-dvāra) J$. सव्वत्थोवा आहारसीरस्म जहग्गिया अग्गदिदि Sat sg. 5.6.4.326. n. the front door or entrance, JM. संबद्धा वसहीए लग्गा ठिता, __अग्गठाग (agga-thana <agra-sthana) n. place in front, असंबद्धा अंगणए अन्गपोसारे वा (सोवाणा) NisCu. 11.34.3. JM. निहणंति धगं धरणीयल मि इय जाणिकण किविणजाणा । पायाले गंतव्वं [अगवहारि (agga-pahari<agra-praharin ) adj. striking ता गच्छउ अग्गठाणं पि VajLag. 580.
___first, AR., PSM.] अग्गणह (agga-naha <agra-nakha) n. the front nail अग्गपाद (agga-pada<agra-pida) m. the front of the (nail of the front foot), AMg. पेकछइ सा गाढतिक्खग्गणहं सीहं वयण- foot, the toe, S. (चेटी) अवलंब मं । जाव अग्गपाद ट्ठिा भविम चूदकसिरीपलवपत्तनारुजी Kapp.(J.) 35.
लियागेगिह कामदेवचणं करेमि Sik, 71.3.(6) अम्गताम (agga-tavasa<agra--tapasa) m. name of a अग्यपिड (agga-pinda <agr-ya-pinda) m. 1 excellent sage who is said to be a gotrarsi of the constellation cailed alms, best alms, AMg. इस खलदुले पिइए पिडे दिजइ, पिइए अग्गDhanisthi, AMR. धगिदाणक्खत्त किंगोले पपणले । आगतावसगोते पण्णते विंडे निवजार ... तहप्पगाराई कलाई ... जो पविसेज्जा वा णिवखमेजा वा Ayar. SiraP. 10(16), AS. Su.50, p. 150a.11.
2.1.19(333); अग्गपिंडं उक्खि पागं पेहाए ... अम्गविडं परिटवेज्जमाणं ___ अग्गतोय (agga-toya<agra-toya ) adj. the water of which पेहाए Ayer. 2.1.49(352); जे भिक्बू णितियं अपिडं भुंजइ, भुंजतं वा isclose to the bank, M. इह कअफुकारपईतवालुआसियग्गतोयाओ। ... साइज Nis. 2.32; JM. णितिए उ अगपिडे णिमंतणोदीलणा य परिमाणे। वाउवेहि सरिआओ Gausva. 544.
साभाविप य एत्तोतिषिण य (?न) कति तु कमेण NisBha. 999%2 अगदत्त (agga-datta<agra-datta) m. [? अग्गरंत] name given first (ogra-pinda), जं पढमं दिज्जइ सो पुण भत्तो वा भिक्खामेत्तं of the 23rd Tirthankara of the Air ivata region, JM. अन्गिसेन वा अगपि होजा, एस सुत्तत्यो NisCu. 2.103.3. जिणमागदत्तं तिरिवारिसेणं च । इय संपइ जिगनाहा एरवाए वित्तिया रुणामेहिं अग्गपिडभोइ (agga-pinda-bhoi <agra-pinda-bhojin) Pavsaro. 298-299.
___adj. who partakes of the excellent alms, JM. पुब्बि पच्छासंथवअगदंत (agga-danta<agra-danta) m. the front tooth, नि:अ-अगम्भिोई पासत्थो GurTaVi. 3.72. M. ( पवअबलेहिं ) फुडवलग्गतपटिपेहि आहरेहि भिजा साअरस्स सलिलं [अग्गया (agga-piya <agra-puja) f. foremost worship, धाहरेहिं SetuBa. 7.45%38 पामलिआण जे पगिआण खुत्तग्गदंतभावेण। JM. गंधवनवाइयलवणजलारत्तियाइ दीवाइ। जंविच्चंतं सब पि ओसरह विभममुणालदंडेहि रुहिरसलिलं विव पिअंति GaudVa. 266.
अग्गपूयाए Dharmasalingraha 13; AR.] __ अगदार (agga-dara <agra-dvara) n. [also अग्गद्दार ] the अम्मपएस (agga-ppaesa <agra-pradesa) m. place in front door, AMg. एवं पड़पने पविसओ तिनि व निसीहिया होति। front,S. (विपन) तो अग्गप्पएस पिच्छ RamMan. 1.3960.321 अग्गबारे मज पसपाप य सागरिए OghNiBh.. 262 (comm. अग्रद्वारे अस्गवीय (agga-biya<agra-bija) adj. (plant) which has प्रथमा निपीधिका: JM. उब्दत्तदारसबारमहनवाईयअग्गहारम्मि। ... निजा- the seed at the top or the tip of which acts as its seed, AMg. मयाण संखा होद जहासमयनिदिदा PavSiro. 629 630; M. जो दहमहग्गदारे जं पुण जाणे जो अगवीयाणि वा मूलबीयाणि वा खंबबीयाणि बा ... अगणयरं तुरिअपहाविअरहस्स जो अरिमुहे । खोहेंतस्स कइबलं सो च्चिअ वेओ असे वा सहगारं ... णो पडिगाहेजा Ay.ir. 2.1.384 (2.1.105); चत्तारि पअत्तहलहलो SetuBa. 15.33.
वीयकाया एवम।हिज्जति, तं जहा -- आगवीया, मूलबीया, पोखीया, खंधबीया भग्गदो (agga-do<agra-tas) adv. in front, S. (पद्मावती) Siy. 2.3.1(722); चउनिहा तणवणम्ततिकात्या पण्णता, तं जहा-अग्गतकेमि अय्याए वासवदत्ताए गुणाणि सुमरिअ दक्खिण्णदाए मम अग्गटोण बीया, एलबीया etc. Thisa.4.58(244);5.146(431); J. मुलग्गपोररोदिदि ति Svapnava. 4.108; (विदूषक ) णं भवं अग्गदो मे वट्टदि Cak. बीबा Mili. 213(5) (com:17. कोरंटक मल्लिका कुब्जकादयो येषामग्रं प्रारोहति ) 20.19(2); ( विदूषक) जब मम वअणं ण पतिआअसि ता अग्गदो भविअ स अग्ग पवंती (agga-bhavanti < agra-bhavanti) adj. जेव्व आ णेहि Ratni. 2.4.203; (भानुनती) पदवणे आसीणाए मम [probably अग्गेमवन्ती] becoming prominent, M. इह आघंति जवाणं अग्गदो ... "उलेग अहिंसा वावादिं VestiSatih. 2.8.7; (पुरुष) पादआ आगमती सीमाओ Gaudva. 588. ... अपव्वं परिसं पच्छादो अग्गदो वा पेक्वंति MudraRi. 179.5%3 (वसन्त- अग्गभाय (agga-bhāya<agra-bhiiga) m. the front part, सेना) आगदो संभावीअदि RamMain. 1.36.28; cf. अग्गओ.
M. मुघडियाविबाइरविभागय पिंडभारोणयानभाएण। कसणतुलादंडेण व तमेण अग्गंथ (a-ggantha <a-grantha) adj. without any attach- गयणे समुहतियं Lil:446. ment (i.e.a Jain monk), AMg. अमोहा अमाणा ... उवसंता परिणि- अगाभाव (agga-bhāva<agra-bhāva) m. the name of बुया अण्णासवा अग्गंथा Uvav. 27; cf. अगंथ [without wealth the sage who presides over the Dhanistha constellation, AMg. PSM.)
ता धगिट्ठा पक्ख ते सिंगोते पणत्त ? ता आगभावसगोते पण्णस Sirap. अग्गपन (agga-paa<agra-pada) n. the tip of the foot, 10.94%3 Jambuddi 7.132.1. toe, M. अगप अलिआणं मम्मरअं जुगपत्तागं (आआणेइ) GaSasa. अगमहल (agga-maila<agra-malina) adj. darkened at
For Private and Personal Use Only