Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
वर्णतिय
233
अणपुच्छा
अगंतिय (a-nantiya<anantya) .. endlessness, JS. जदि दसणनाणे अणन्नमणो Samtha. 29; JM. विमलं अणंतधर्म अणनमणसो इवदि दब्वमण्णं गुणो व गुणा य दव्वदो अण्णे। दवाणंतियमधवा दब्वाभावं पणिवयामि PanmCa.(v.) 9.93. पवुच्चंति Pafieatthi. 44.
___ अणसरिस (ananna-sarisa < ananya-sadrsa) adj. not भणंतिय (an-antiya<an-antika) adj. not near, distant, similar to any other, unique, JM. वत्तं पाणिग्गहणं अणन्नसरिसं वसुमईए AMg. गोयमा, केवली णं आरग वा पारगयं वा सब्वदूरमूलमणंतियं सई PaumCa.(V.) 6.27; 8.21; (वाली) सम्मत्तभावियमई अन्नणसरिसो जाणइ-पासइ Viy. 5.4.4 [1,2] (5.66-67); JM. उत्तमा उण ... देसतरे वसुमईए PaumCa.(v.) 9.2. असंजमस्स, अणं लिए कुहम्मस्स ChupCa. 4. 6.
अणसारिच्छ (ananna-sāriccha <ananya-sadrsyas अणतियत्त (anantiya-tta <anantika-tva) n. endless- ananya-sadrsa) adj. not similar to anything else, unique, neHR, JS. पदरस्स असंखेजदिमागमेत्तजीव हि सव्वजीवरासिम्दि भागे हिदे JM. मुंजित्तु भरहवासं मुंजिय भोए अणन्नसारिच्छे KKoPra. 60.23. तत्थुवलद्धस्स अणंतियत्तादो Dhavaia.7.502.3.
अणनाइस (anannaisa<ananyadrsa) adj. not resembling __ अणंतिया (an-antiya<an-antika) adj. endless, infinite, anything else, unique, Apa. बंधु अणन्नाइसु चरइ जो अणवराइसचित्तु AMg. इच्छा हु भागाससमा अणंतिया Utt. 9.48.
KamāCa.(H.) 8.58. अणंतुस्पप्पिणी (anantussappini < anantotsarpini) i. in- अणनाराम (anannārāma<ananyarama) adj. having definite utsarapiris (ascending part of the time-eyele), JM. दब्वे light in thit nique one, Ang. जे अणनारामे से अणन्नदंसी Ayar. खित्ते काले भावे च उह दुह बायरो सुहुमो। होइ अणंतुस्सप्पिणिपरिणामो पुग्गल- 1.26.5. cf. अणन्नदसि. परिट्टो Sayaya. 86.
भणपउलिभ (ana-paulia = a-pakva) adj. not cooked, अणंतोहि (anantohi <anantavadhi) adj. (Jina) pogge- JM. दिन्नं असोल्लिअ-मंसासणाण अणपउलिअंतओ मंसं अरिपयणपयावेणं asing infinite knowledge of an extra-sensory nature (i.e. going तेणं सरमिलिरेण रणे KumaCn.(H.) 6. 55. beyond the normal range of the senses), JS. णमो अणंतो हिजिणाणं [अणपज (anapajja) er. tor अणप्पज्झ AR. PSM.] SatAg. 4.1.5.
अणपणीय (an-apaniya <an-apaniya) ger, not having अणंदमाण (a-nandamāna<a-nandamāna) adj. (pr. part.) removed, JS. संसाराड विणित्थरणमिच्छदो अणपणीय दोसाहि। सो, ण not enjoying, not finding delight, AMg. अणंदमाणो वि चरेज धम्म खमो अदिमणपणीय सोदं व सघरम्मि BhaATA. 1444. मा मे पावतरं भवे Tand. Gl.
अणपग्णिद (ana-panninda <a-prajiaptika-indra) m, BUV ( anandha < anandha) m. dame of a king (lit. (also gura four), the Indra (chief) of the Aprajitaptika not blind), JM. अंधपुरं नगरं, तत्थ अणधो णाम राया NisCu. 3.269.11. (Vyantara) gods, AMg. दो अणपण्णिदा पण्णत्ता, तं जहा - सपिणहिए
मणंध (an-andha<an-andha) adj. not blind, with eye-.. चेव सामण्णे चेव Thana, 2.371 (105); सन्निहिय-सामाणा यत्थ दुवे sight, JM. अंधोऽगंधो व सदा तस्साणाए तहेव लंघेड। भीमं पि हु कतारं अणवण्णिदा अणवण्णियकुमाररायाणो परिवसंति Pannav. 2.46(193) मवतार इय अगीतो PaieAPra. 11.11.
अणपणिय (ana-panniya <a-prajnapti-ka) . [also अणंधकार (an-andhakāra<an-andhakāra) adj. without वण्णिय, पन्निय] Aprajwaptiks (Vyantara god), AMg. तं च पुण darkness, A Mg. दोसोऽन्थ अपमाणे अगंधकारे समम्मि अणिसिट्टे ... निसेवंति सुरगणा सअच्छरामोहमोहियमती ... अणवणिय पणवष्णिय ... वणम्मि गुत्ते य संथारे Maranvi. 349.
मोहपटिबद्धचित्ता Panha. 4.33; 5.3; समणस्स भगवओ महावीरस्स बहवे अणंधयार (an-andhayara<an-andhakara) adj. without वाणमंतरा देवा अंतिय पाउन्मवित्था ... अणवपिणयपणवणिय Uvav. 35: darkness, JS. दो तिण्णि वि सालाओ घेत्तब्वावो विसालाओ। सुहणिक्ख- एते व्यन्तराणामष्टौ मूलभेदाः, इमे चान्येऽवान्तरभेदा अष्टौ अणपन्निय इत्यादि वणपवेसणषणाओ अवियडअणंधयाराओ Bhaira. 637.
Jivābhi. comm. p. 172b.63 तत्थ णं बहवे वाणमंतरा देवा परिवसंति, तं भणन्न (an-anna <an-anya) adj. 1 not different, the जहा ... अणवणिय-पणवणिय ... पयगदेवा Pannav. 2.41(188): 2.46 same, AMR. (Cu. आत्मा) अन्नो अणन्नो नेवाहु हेउयं च अहेउयं Say. (193): 2.47(194); JM. भवणवइवाणमंतरजोइसियविमाणावासिणो देवा ।... 1.1.1.17; लिंगाई हिं वि एवं एकेकेणं तु उवरिया नेया। जेणन्ने उबरिल्ला ते अणपन्निय पणपन्निय ... इय पढमजोयणसए रयणए अट्ठ वंतरा अवरे Payमोत्तुं सेसए एव PindNI. 150; JM. जे नाणसंजमरया अणट्ठदिट्ठी जिइंदिया Saro. 1131; दस विह भवणवईणं अट्ठविहाणं पि वणयरसुराणं । अणपणियधीरा PsumCs.(v.) 14. 39; 2 unique, incomparable, JM. एसा उ पण पण्णिय-कोहंडियमाश्यानं च KaKoPra. 154. 19, ताव पल्ली। तुब्भे वि तस्स पहुणो अणन्नसोजन्नदयकलिया SurSuCa. 2.61; अणपन्नियदेवत्तण (anapanniya-devattana <a-prajapti1.7; दट्ठण तं अणण्णसरिसचेट्टियं विम्हयं गओ Erz. 16.31.
ka-devatva) n. the godhood as an Aprajffaptika (Vyantara) अणमदति (an-anna-damsi<an-anya-darsin) adj. who god, AMg. किमंग पुण अहं अगपन्नियदेवत्तणं पि नो लभिस्सामि ? Viv. sees the only one, AMg, जे अगन्नदंसी से अणन्नारामे, जे अणन्नारामे से 10.2.9 (10. 210 (comm. अणपन्निका व्यंतरनिकाय विशेषाः p. 498b.5) अणपणदंसी Ayar. 1. 2.6.5(ST. यथावस्थितपदार्थद्रष्टा p. 145b.6) भणपस्सिय (ana-passiya<a-drsta) adj. (a thing or eause)
अणनपरम (ananna-parama<ananya-parama) m. not which is not seen, JM. अणपस्सिएण रुदियं भवे एक्कूणवीसकं Aigvi. anything other than the highest, AMx. अणन्नपरमं नाणी नो पमाए 42.29. कयाइ वि Ayar. 1.3.3.1 (S1. न विद्यतेऽन्यः परमः प्रधानोऽस्मादिति अणपुच्छा (ana-puccha<a-pracha) I. absence of permiअनन्यपरमः संयमः p. 1661. 10)
sion, JM. एकाऽऽभोयण अने, अणपुच्छ-परिच्छ आलोए NisBha. 3814 अनमण (ananna-mana<ananya-manas) adj. having (comm. अणापुच्छ त्ति अणापुच्छाए पडिवन्ने कोइ किंचि वेयावच्चाइ काउं the mind set on itselt, with eoneentrated mind, AMg. भावेण णेच्छा); अन्नउवस्सयगमणे अणपुच्छा नत्थि किचि नेयव्वं KappBha, भणन्नमणा जे जिणवयणं सया अणुचरति । ते ... न विसीयंति Canda. 1017 20363 उरि पंचमपुण्णे गहणमदत्तं गत ति गेइंति । अणपुच्छ दुपुच्छ वा जं पत्तं सुहदुक्खं तं अणुचिते अणन्नमणो Samtha. 93% समणो समाहियमणो तं पुण्णे गत त्ति गेण्इंति KappBha. 4300; दुगमादीसामण्णे अणपुच्छा
P.D.30
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430