Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 338

'अणासिय
269
अणाहारि
सुयमणासियं नत्थि ViAvBha. s93.
pavilion erected for the helpless (travellers), JM. एत्थ एक्कम्मि अणासिय (anasiya<an-asita) adj. (pp.) who has not भणाह-मंडवे पविट्ठो Kuv MaKa. 55.10. eaten, hungry, fasting, AMg. अणासिया णाम महासियाला पागन्भिजो अणाहया (anaha-ya<anatha-ti) I helplessness, state तत्थ सया सकोवा Suy. 1.5.2.20.
of having no suceonr, AMg, न य दुक्खा विमोयंति एसा मज्झ अगाड्या अणासर (anāsura<ano'sura) m. a demon in the form of Utt. 20.23; इमा हु अन्ना वि अणाहया निवा तमेगचित्तो निहओ सणेहि मे a eart (ealled Sakatiisara), M. पेच्छृण गडिक्खणगगृहस्सणं बालवि- Ut. 20.38; Apa. अणाया अवर वि जाण राय Anā hain. 2.1. सम्मङ्घहअं अणासुरं Sikav. 3. S.
श्रणाहरण (an-aharana <an-adharana) adj. intangible, अणानेवणा (an-asevani <an-asevanā) I. Jacobi - not AMg. अणाहरणमेयं बुझ्यं समणाउसो Viy. 18.3.25 (18.84) (comm. cultivating gensuality, freedom from sinfulness, AMg. पडिलेहाए आधत्तुमक्षमम् p. 743b.) आगमेत्ता आणवेज्जा अणासवणाप Awar.1.5.1.1; 1.5.4.5%3; 1.8.2.3. अणाहवंत (a-nāhavanta <a-nāthavat) adj. without
अणासेविय (an-iscviya<an-asevita) adj. (ppp.) not used, ownership or right, JI. भयवं! जब अण हवंते दीणारे अहं गिण्हा मिता AMg. मे भिक्बू वा भिक्खुणी वा ... असणं वा पाणं वा... आसेवियं वा तुम चेव पमाणं JugiJiCh. 69. 14. अगासेवियं ... णो पडिगाहेजा Ayar.2.1.12.17 (331-382);2.2.3(413)3; अणाहसाला (a-naha-sāla<a-nātha-sala) I. after-care 2.5.10(555);2.8.36637) (comm. स्तोकमास्वादितमनास्वादितं वा home for the kinless, JM. जाता अणाहसाला, समणा वि य दुक्खिया p. 3250.2)
पडियरता NisBha. 3649; मोहेण वा रोगेण बवहाणं भेसयं पयत्तेणं। धम्मकअणाह (a-nāha ka-nātha) adj. [V. -A] having no master हाए निमित्ते अणाहसाला गवसणाय VivaBha. 4. 7. 292. or protestor, poor, helpless, AMg. तर गं मली अरहा ... बहूणं सम- अणाहसालालथ (anaha-sālālaya<anātha-Salalaya) adj. गाण य अगाहाण य... पगमेगं हिरणकोढि दलयइ Nayii. 1. 8. 1983; तए one who has taken shelter in an asylum for the poor and kinणं नंदाए पोक्खरिणी, बडवे सणाहा य अणाहा य ... अप्पेगइया पहायति less, JM. होऊण चकवट्टी पुहइवई विमलपंडरच्छत्तो। सो चेव नाम मुज्जो Naya. 1. 12.24; इमे य पगिदिए ... असरणे अणाहे अबंधवे Panha. अणाहसालालओ होइ Ayar.2.3.77 (comm. p. 1193. 1) 1.13 तत्थ बहठे नगरगोरुवाणं सणाहा य अणाहा य ... परिवतंति अणाहार (an-ahāra <an-ahara) adj. I going without Viva : अगाहो गि महाराय नाहो मज्झ न विज्जई Utt. 20.9; अज्जाओ food, AMg. अणाहारी तुयटेज्जा पुट्ठो तत्थ हियासए Ayar. 1.२.8.83 अणाहाओ बुड़े य नियंकवड़िए बाले। पासंतस्स सिणेहो हविज्ज अचंतियवि- 1.8.8.13 JS. अण्णं भिक्खमणेसणमध ते समणा अणाहारा ParSi..73 ओए ArAhPnd.(V.) :138%B M. पत्थं तु अणाहाणं सत्ताणं नाह ! कारणेण 2 such a living being ne does not take food, JM. वियलाऽविसुद्धविणा । उवयारपरो सि तुम Paumcn.(V.) 5.1213; तदत्थकरणं य साहूण- लेसा मणपज्जवणाणिणो अणाहारा । असण्णी अणागारोबओगिणो पुवपडिवन्ना मणाहाणं VIs Vis. 1.19M. तुम्हसरण-पवण्णा विओय-अणाहा विवजामि ViAvBhi. 4125 JS. आहाराणुवादेण अस्थि आहारा अणाहारा Satig. DIREATES. ( शाण्डिल्य) अणाहो विअ वग्धेण खाइदम्हि BhigAjju. 1.1.1753 m. 1 state ot abstinence from food, AMg. एपहि छहि 13.14; Apa. भणइ व संखु अणाहु ण णीवमि MabAPu.(P.) 78.26.5%3; ठाणेहि अणाहारो य जो भवे OghNi. 582; छटुं सरीरवोच्छेयणढ़या हो'अणादीणाणाहह चिंतामणि ब्व Jasca. 1. 93.5; पालिज्जहि दीण-अणाह PaVa- हारो PindNi. 668%B JM. तवो होइ। छटुं सरीरवोच्छेयणट्ठया होयणाहारो Ca.(P.) 5. 6. 10; जो मारइ जीउ निरावराहु । इहरत्ति परत्ति वि सो अणाहु OghNiBha. 294; JS. कम्मेव अणाहारे बंधस्संतो अशंतो य Gomsa(K.) Bhavika. 276.9; मझु अणाहहि तुहुँ सरणु PaumSiCa. 4. 62; इय 121; कम्मे य अणाहारे पयडीणं उदयमेवादेसे GomSa.(K.) 332; 2 that बिलवंत परिभमिय सयल विजा छम्मास । विगय-ताण अणाह परिमिलिर- which is not food, that which (when eaten as medicine etc.) गुरु-नीसास San ku.765.; जीव अगाह सणाह किय AnaMahsam. cannot satisfy the hunger, JM. जं वा मुक्खत्तस्स उ संकसमाणस्म 1; मुणि भण पुण वि जगु सउ अणादु Ankusam. 1.6.
देति आसादं । सव्वो सो आहारो अकमणिटुं चऽणाहारो NisBhh. 3703; अणाह (anāha <an-agha) udi. sinless, Apa. तहिं विनिवे- अम्हे ण याणामो को भाहारो को वा अणाहारो NisCu. 3. 257. 20-21. सिवि तिल्लोकणाहु। पर मेसः तित्थंकर अणाहु VaddhaCa. 9. 14. 4.
अगाहारग (an-aharaga <an-ahāraka) arth. [ also अणाअणाहत्त (a-naha-tta<a-nātha-tva) . [ also अणाहत्तण, हारय] (that eategory of living beings) which does not itke food, अणाहत्तय] state of bring without any protector or helper, heip- AMg. दुविधा नेरझ्या, तं जहा - आहारगा चेव अणाहारगा चेव Thina. lessnesH, AML. अणाहत्तं महाभूयं सुट्ट में उवदसिय Utt. 20.54; JI. 2.1(69); नाणावरणिज्जं कि आहारए बंधर, अशाहारए संघर? Viy. चिता डहा(ति?) सरीरं दहा ति?) अगादत्तणं परविएसे JiundaAkhysih. II. 6.3.28 (6. 49); अणाहारगाणं जीवे गिदियवजा छब्भंगा viy. ii. 4.7 187: JAJiCN.44M. हा अणाहत्तर्ण परविषसे ChaGii. Apa. (6.63); अणाहारए ति कालओ केवचिरं होति? Jivabhi.9.23 अणाकहिउ जहट्ठिउ अणाहत्त्यं मह तप AKLabSani. 11.5.
हारए दुबिहे पण्णत्ते । तं जहा -छउमस्थ मणाहारए य केवलिअगाहारए य अणाहपिड (a-nāha-pinda <a-nātha-pinda) m. food Pinnar. 18.97(1307); S. अणाहारपसु पंच य एक हार्ण अभवियेस meant for orpheny and destitutes, AMg. जे भिक्खू ... अणाहपिड Kisi Ps. 48. पडिग्गाहदि Nis. 8.18.
TOITETTH19 (an-āhāra-bhāva < an-āhāra-bhāva) m. अणाहपुरिस (a-naha-purisa<a-nātha-purusa) m. be- state of being without food, AMg. अणाहारए णं भंते ! जीवे अगाहारreaveal person, IM. अणाहपुरिसे पुण जत्तिया वेला मडयं चिट्ठइ (अस- भावेणं - पुच्छा (किं पढमे, अपढमे ?)। गोयमा ! सिय पड़मे सिय अपढमे ज्झाओ) ViMAPra. 41.12.
Viy. 18.1.12 (18.6) अणाहप्पा (a-nāhappa <a-nāthātman) m. sneeourless अणाहारि (an-ahari<an-aharin) alj. beings who do not individual, JM. तत्थ दुवे अशाहप्पाओ, अंधो पंगु य उझिया AvTI.(H.) take nourishment, JS. आहारिअणाहारीसु उवजोगेसु च पजत्तापजत्तविसेp. 716b. 10.
सणेहि विसेसिऊण जा जीव-परिक्खा सा परूवणा णाम Dhavuiii. 2.411. 10%B अणाहमंडव (a-naha-mandava<a-natha-mandapa) m. आहारिणो वि अत्यि अणाहारिणो वि अत्थि Dhavala. 2.420.1.