Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
अणपुच्छवि
तिविह सोधि णवमं वा KappBba 4311.
अपुच्छिदि (ana-pucchivi <a-prstvā ) ger without asking, Apa. एक्कु जि अणपुच्छिवि पइसरहि Suda. (N.) 8.12.8.
234
अपेक्खमाण (anapekkhamāna <an-apeksamāna) adj. (pr. part.) who does not expect, AMg. धुणे उरालं अणुदेहमाणे चेचाण सोयं अगपेक्खमाणे ( . / अगवेक्खमाणे ) Say. 1.10.11.
wafer (an apekkhittä<an-apeksya) per, without expeeting, after having been regardless (towards), 18. सोक्खं अपेक्खित्ता बाधदि दुक्खमणुगंपि जह पुरिसं Bhaāra. 1250.
अपेक्aिs (anapekkhiya <an apeksya ) ger without expoeting, JS तह अगपेक्खिय दुक्खं गत्थि सुहं णाम लोगम्मि Bhaāta.
1250.
अणपेत (ana pehanta <a-preksamāna) adj. (pr. part.) not taking note of, AMg, पवयणमणपेतत्स तस्स निद्वेधसस्स लुस्स । बहुमोहस्स भगवया संसारोऽणंतओ भणिओ OghNi. 445.
अप्प (an-appa <an-alpa ) adj. not little or few, much, -considerable, extensive, many, JM अट्ठावीसवियप्पं मइनाणमगप्पकम्पणाठाणं ... हसोयं भावओ वंदे Jna Sto. 1; 8. ( चारणी) उकंपिदाणप्पकप्पपादवा पवमाणा पवहंति BalRa. 9. 31.1; Apa. मई जाणिउ मुणिहिं अकप्पु कप्पु, तुग्मे वि कहेमि तं जण अणन्पु Ri PaSam. 14.8; मग्गणजाहि दिज्जरं अणन्प ViPaSumi 3.8.
अगप्प (an-appa < anātman) m. non-self, something other than the self, JM ता ण कज्जं मह इमिणा पियबंधव णिहण कलु सिएणं बहुवण-परिणिदिएगं अणपणा इव अप्पणा KuvMa Ka 48.15.
अणप्प (anappa) Desi. m. sword, खग्गम्मि अणप्पो DeNa1a. 1. 12 (comm. अणप्पो खड्गः )
अणपथ (ana-ppagantha
...
a-pragrantha) adj. [ also अणुष्पगंथ ] without attachment or tie with the earlier lite, AMg. से य पडि चउव्विहे पण्णत्ते, तं जहा जं णं जं णं दिसं इच्छा तं णं तं णं दिसं अपविद्धे सुचिभूए लहुभूए अणुष्पगंथे संजनेणं अप्पाणं भावेमाणे विहरि स्सइ Thāna. 9.62 (0.1.) [ Idn.]; अपडिबद्धे सुचिभूए लहुभूए अणुष्पगंधे Thāna. [MV.] 693. p. 284; तं णं तं णं दिसं विहरंति अपडिबद्धा सुरभूया
---
दुभूया अप्पगंधा (p. on 28 p.20a) Uv&s. [Ldu.] ( comm. अणप्पगंधा (D) 37.7); अपविद्धा सुरभूया लडुब्भूया अणुष्पगंधा संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहति Say. 718 p. 184 (MV.) - (22.65 ); et पगंथ at Ayar. 184 [ Abhay on Thāna. अणुष्पगंथे' ति अनुरूपतया औचित्येन विरतेर्न स्वपुण्योदयादणुरपि वा सूक्ष्मोऽप्यल्पोऽपि प्रगतो ग्रंथो वा, अथवा अप्पत्ति अनर्थः अनर्पणीयः अधौकनीयः परेषामाध्यात्मिकत्वात् ग्रन्थवत् द्रव्यवत् ग्रन्थो ज्ञानादिर्यस्य सोऽनर्व्यग्रन्थ इति p. 465b. 2-4; [ अग-पगंथ > अगप्प-ग्रंथ > अणुप्पग्रंथ ]
अणपज्झ (an-appa-jjha<an ātma-stha anātma-vaśa) [adj.] [also अणपज्झ ] not being in one's control, lacking selfcontrol, JM. अगत्पज्झ अगणि, आऊ, वीआर पुत्त संगमे । संण बोसिरणे, बोसट्टे निट्टिए तिहं Kapp Bha. 3723 (comm. अनात्मवशं ); KappBha 3801; बितियपदमणन्पज्झे अपदे से मुत्तसकरपमोहे । सत्तसु वि पदेसेते बितिय - पदा होति णायव्वा NisBha. 599 (comm. अगप्पज्झो अनात्मवशः ग्रहगृहीत इत्यर्थः) NisBha. 1999; 2016 3503; अणपज्झो खेत्तादियो वएज्ज NisCa. 3. 179.5; लोहेण अगप्पज्झो कज्जं न गणेइ Marap Vi. 616.
अणप्पभूग (an-appa-bhūya <anātma-bhūta ) adj. who is not self-sontrolled, who has not realised his own self, JM कन्नुमसिस्स ... णाऽणप्पभूयं वाइजो भगवंतं महामणि Ang VI. 10. 19. अप्पय (an-appa-yaan-alpa-ka) adj. extensive, vast,
अप्पिणित्तु
Apa. अणपए सुकम्प मओ मुणी हुओ गुणी अगम्य तुकम्पए ... अच्चु आउमाणु ... त्तीसवास सहामहि मुंजह MabāPa.(P.) 45.9.14. (an-appa-ya <an-ätma-ka) adj. uon-self, something other than the self, JS. अप्पाणमया अगव्ययं चावि सो अयातो कह होदि सम्मदिट्ठी Samsa. 202.
1
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अणप्परअ (anappa-raa analpa-rava) adj. with a big noise 1. संधी दिआणप्परअं खु काहिम Srikav. 11.23. (an-appa-vasa <an-atma-vaśa) adj. lacking in self-control, JŚ. ( जीव !) वसिओ सि चिरं कालं तिहुवणमज्झे अणप्पवसो Bhavpa. 21 पत्तोसि महाबसणं तिरियगईए अणव्यवसो Bhav Pa. 09; भमिओ संसारवणे अगाइकाले अगप्पवती Bhava 110; सो चेव होदि अजाओ अणुचरंतो गप्प Bhara. 95; अण्णाणणेह गारव अगप्पच अलस उवधि सुनिर्णने । पलिकुंचण सोधी करेति वीसंत वे भेदे Bhadra 613; AM सो होइ अगप्पवतो अजाणं अणुवरंतो उ Gaecba 69: JM अणपज्झो अगप्पवसो वित्तादितो सो दियामोयण स अवन्नं वंदेजा NisBha. 3306; खित्तादिचित्तो अणव्यवसो, सेहो वा, अविकोविओ, जाणओ वा गीयत्यो NisCa. 2.61.24.
अणपत्रसग (an-appavasaga <an ātma-vaśaga ) adj. not being under the influence of seit, not having control over oneself, dependent on others, helpless, AMg. अगप्नवसगाणं तिरियाणं नत्थि सुहं Maran Vi. 607 खाओ अगव्यवसओ ओहासिजा व पलविज्ञा Arah Pad. (V) 7:23; JM अहवा तस्मासनं मरणं जेणेरिसाई भासे 1 पित्तजरेण व गहिओ अणव्यवसगो धुवं जाओ Punma. (V.) 37.22.
अणप्पवसिअ (anappa-vasia <anātma - vasika ) adj. lacking in self-control, Js. आधारमग्गणपदो अणप्पवसिओ सदा होइ BhaAra 1148; खवओ अणप्पवसिओ सो विप्पलवेज जं कि पि Bhaāri. 1502.
अपण (an-appina < an arpana ) n. not giving back, not returning, JM. सिज्जा संथारो या, परिसाडी अरिसादि सो होइ 1 परिसाडि कारणम्मि अणष्पिणे मासो आणादी KappBh. 4599.
अपण (an-appinana < an arpana ) n. nou-returning, JM ( भिक्खुस्स) ओहारकंबीओ तथा वा एगधरे समप्येत्तस्स अपि संभवति Nisch. 2.169. 10; सेज्जासंवारो ऊ परिसाडि अपरिक्षाडिमो होति । परिसाडि कारणम्मि अणमिणणे मासो आणादी Ni-Bha. 1301.
अणपित (an-appinanta <an-arpayat) adj. (pr. part ) not returning, JM. गवेसामि ते पुत्तगं, जेण ममं परिभविऊण हिओ तस्स दिट्ठमेत्तस्स अगणितस्स मारं विषयं करिस्सं VasuHi. 83. 24; पचव्पिणीहामि त्ति अणमिणते मुसावादिणो त्ति अकित्ति Ni C. 2. 181. 16; बोच्चत्थ मायसहिर दोसा य अणपिणंतम्मि KappBha. 4606. soffor (anappinijjamāna <anarpyamāṇa). (pass. pr. part.) which is not offered, JM. पाडिहारिंगे अणप्पिणिज्जमाणे अप्पचओ भवति NisCo. 2.181.16.
अणपित्ता (anappinittā < anarpya) ger. not having returned, AMg. जे भिक्खू सागारिय-संतियं सेज्जासंवारयं आयाए अविगरणं कट्टु अगष्पिणित्ता संपव्वयह Nis. DJM अपडिहद्दु नाम अणप्पिणित्ता NisCa. 2. 167. 23; एते ( संथरणं फलगं वा ) अकोडित्ता अगष्पिणित्ता वयति मासल (पच्छित्तं ) NisCa. 2. 169. 32.
afoafor (anappinittu <anarpya) ger. [les are पितुं ] not having returned, JM. एस्सी कडाए तं आदाय गृहीत्वा पुण्णे मासकप्पे अपट्टुि अणप्पिणितु न प्रतीपं अर्पयतीत्यर्थः NisCa 2 167.28; सुतं तेण संथारगसामिणा जहा ते संजता संथारगं अणप्पिणितुं गता NisCh. 2.168.10.
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430