Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मजोवरास
149
अजुत्त
Bha.74.
अजुअकुसुमे व्व कमले अगिला) अजीवरासि (a-jiva-rāsika-jiva-rasi) I. a group of life- भजुअलवण (a-juala-vanna<a-yugala-parna) m. Desi. less things, AMg. दो रासी पन्नत्ता, तं जहा-जीवरासी चेव अजीवरासी [also अजुअलकन] [DENAMA. 1.48; PAiLaNA. 805], 8 सप्तच्छद चेव Thāna 2.392(106); Samav. 2(1): 149.
tree, Alstonia seholaris, (comm. अजुअलवण्णो सप्तच्छद इति त्वयु___ अजीवविभत्ति (a-jiva-vibhatti <a-jiva-vibhakti) 1. गलपर्णशब्दभवः DeNaMs. 1.48) enumeration of the types of inanimate objects, AMg. एसा अजुअलवण्णा (a-juala-vanna<a-yugala-parnā) 1. [Deअजीवविभत्ती समासेण वियाहिया Utt. 36. 47.
NAMA. 1.48] a timerind tree having odd number of leaves अजीववेयारणिया (a-jiva-veyaraniya<a-jiva-vaidarani- (comm. अजुअलवण्णा आम्लिकावृक्षः) ka) / activity involving tearing of inanimate objerts, AMr. अजुअलिय (a-jualiya<a-yugalita) adj. [nl0 अजुयलिय] वेयारणिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा -जीववेयारणिया चेव अजीव- not two in a line, JM. अजुअलिया अतुरंता विगहारहिआ वयंति पढम वेयारणिया चेव TbAns. 2. 31(50)
तु।ििलतु डगलगहणं आवडणं वचमासज PsfieaVa. 3983; KappBha.. अजीवपण्णा (a-jiva-sanni<a-jiva-samjna) I. designa- 441. tion is lifelist, AMR. दसविहे मिच्छते पण्णत्ते, तं जहा-जीवेसु अजुग्गत्तण (a-juggattana<a-yogyatvana)n. nnfitness, अजीवस्ण्णा Thana. 734110)
unsuitability, uselessness, JM. पायमजुग्गन्तणेणं गुरुकम्मत्तेण य जीयाणं अजीवसंभव (a-jiva-sambhava) adj. produced hy an (पायमइसंकिलिट्ठा धम्मत्थी वित्थ दीसंति) aKn. 12.1-2. inarinute thing, JS. सइजादि जीवसद्दे वीणादि अजीवसंभवे सद्दे अजुंगिय (a-jungiyaa-jugupsita) alj. not despised Mila. 18(1)
(on account of the caste or body), JM. सरीरेण जातीए वा अजेंगिता अजीवसामंतोवणिवाइया (a-jiva-samantovanivaiya <a- NisCn. 3. 457. 12. jiva-samantopanipātika) I. activity due to the presence of अजुज्झित्ता (a-jujjhitti<a--yuddhva) , without resorinuiimste objents, AMR, सामंतोवणिवाइया किरिया दविहा पण्णत्ता.तं ting to tighting, AMR. तओ पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा.-अज्झित्ता जहा - जीवसामंतोवणिवाझ्या चेव अजीवसामंतोवणिवाइया चेव Thana. 2.25 णामेगे सुमणे भवति, अजुज्झित्ता णामेगे दुम्मगे भवति, अजुज्झित्ता णागे (50) (comm कस्यापि पण्डो रूपवानस्ति तं च जनो यथा यथा प्रलोकयति णोसुमणे णोदुम्मणे भवति Thāna. 3.270(165) प्रशंसयति च तथा तथा तत्स्वामी हृष्यतीति जीवसामन्तोपनिपातिकी, तथा अजुण्णसूर (a-junna-sura<a-jirna-surya) m. [et. jurma] रथादौ तथैव हृष्यतोऽजीवसामंतोपनिपातिकी p. 4219, 9-10)
newly risen sun, JII. पाणियतडम्मि विप्या अजुण्यसूरस्स देतग्धं Kumaअजीवसाहत्थिया (a-jiva-sāhatthiya<a-jiva-svāhastiki) Ca (H.) 1.65. adj. (C) (activity) producert by one's own hand with the help अजुत्त (a-jutta<a-yukta) adj. pp.) 1 not yoked, not of a lifeless thing, AMg. साहस्थिया किरिया दुविहा पन्नत्ता, जीवसा- having, lacking, AMsg. चत्तारि जाणा पन्नत्ता, तं जहा-जुत्ते णाममेगे जुत्ते, हस्थिया चेव अजीवसाहत्थिया चेव Thina.2.27 (60) (comm. स्वहस्त- जुत्ते णाममेगे अजुत्ते, अजुत्ते णाममेगे जुत्ते, अजुत्ते णाममेगे अजुत्ते Phāna. गृहीतेनेवाजीवेन खगादिना जीवं मारयति सा अजीवस्वास्तिकी p.42) 4.371-387(319); JAM. मगो म वाया काओ अतिविहीं जोगसंगहो। ते
अजीवाभिगम (a-jivabhigama) m. understanding or know- अजुत्तस्स दोसाय जुत्तस्स य गुणावहा KappBha. 4449 15. पंचक्खा विय ledge of lifeless things by supernatural knowledge), AM. तिविहा जलथलआयासगामिणो तिरिया । पत्तेयं ते दुबिहा मणेण जुत्ता अजुत्ता य तिहिं दिसाहिं जीवाणं अजीवा भिगमे पन्नते, तं जहा- उड़ाए अदाए तिरियाए KattiA11. 1292 improper, unsuitable, M. कितु अजुत्तं कीरइ तं (दिसाए) Thana. 3. 328(171); 6.39(499)
चिय अम्हेहि मूढहियएहिं Lila. 312; ता जुत्तमजुत्तं किंपिनं मए लंधियासि अजीवारंभिया (a-jivarambhiya <a-jivārambhiki) 1. पणएण। तं मरिसेज्जसु Lila. 7133 JM. केई बुद्धिहित मतिसहिते भासतो activity involving the destroying of inanimate objects, AME. सुतं तत्थ । किसहा मति उभय भावसुतं सव्वधाऽजुत्तं ViAvBha. 131: 19:
आरंभिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-जीवारंभिया चेव अजीवार- जंकिंचि इह अजुत्तं बहुस्सुआ तं विसोहंतु PavSaro. 1508; महासावय, ... भिया चेव Thana.2.15 (comm. जीवकडेवरा णि पिष्टादिमयजीवाकींश्च जइ सेविजइ धम्मो, सो चिय पढौ किमजुत्तो। राइणा भणियं 'भयवं, नो वस्त्रादीन् वा आरममाणस्य सा अजीवारंभिकी 41. 13-14)
अजुत्तो'Sumara Ka.8 : नो इत्थ किंमजुत्तं Dhutt. 1.57%3; एअमजतं अजीवाहार (a-jivahāra) adj. whose food is inanimate जमिहं किरिआजणिओ ण भणिओ आरंभो SurviSt28तो भणइ तरंगवई things, AMg. पायमजीवाहारा न संति, सव्वे जिया जियाहारा ArAhPad. नियचरियावेथणमजुत्तं TurVKa (Bhu.) 17; एगंतुच्छेयम्मि य मुहदुक्ख(V.) 506.
वियप्पणमजुत्तं Samm|Ta. 1.113: अण्णोण्णाणुगयाणं 'इमं व' 'तं व ' त्ति अजीवोदयनिष्फन्न (a-jivodaya-nipphanna<a-jivodaya- विभयणमजुत्तं SamuTu. I. 47; 8.(शाण्डिल्य) मा कुप्प । अजुत्तं पव्वाजnispanna) adj. (the name) produced by the rise of Karmas आणं कुटिपहुं Bhipr.Ajju. 23.13 Apn. किउ अजुत्तु ह्यबुद्धि अलज्जिय in the non-soul (of the Karmas), A Mg. से कितं अजीवोदयनिष्फन्ने। Bhuvikin. 58.1; अजुत्तु विजं करइ Bhavika. 208.12; पहुपंगणि कि चोहसविहे पण्णत्ते, तं जहा-ओरालियं वा सरीरं ... फासे An01.238 जंपहि अनत्त Bhaviku.24.123; 184.53 206.10: 209.23; 221.113; (comm. ननु नास्ति प्रकान्ते तदभिधेयानामर्थानां ... प्ररूपणमयुक्तमिति । 247.33; 85.6% कि पि अजुत्तु दुरुत्तु पबोलमि JusCl. 3. 18.8; तिणमित्तु वि नैतदेवं नामनामवतोरभेदोपचारात् p. 1268.1)
करहण किमि अजुत्तु FAYICn.(P.) 1.8.63 अहवा बुहो वि मण्णई णिरुत्त अजु (aju<adya) adv. today, Apa. अजु वि देवि केत्तिउ पयारसि णयरहिउ असंतु वि पडु अजुत्तु VaddhuCin. 5.3.11; कियउ जइ वि तुम्हेहिँ SankuCs. 615. B. f. अज्जु.
अजुत्तउ। एकवार मई खमिउ गिरुत्तर SniCa.(N.) 8.14.53 तं सुणिविणारअजुअ (ajua) m.1 Dear. [DONAMA. 1.17] the सहच्छद tree, दए कोवएण चितउ किउ सयलु अजुत्तु SngDusKn. 1.6.8; 31. Alstonia seholaris, (comm. अयमयुक्श ब्दभव इति न वाच्यम् । संस्कृते unconnected, (one of the 3 faults of the reitation of the अयुक्पर्ण इति दृष्टम् । यदि च पदैकदेशेन प्रयोगस्तदा सहृदयाः प्रमाणम् , Sutras), JM. (तत्र च सूत्रमुच्चारणीयं तच्च विभूतं १) निस्सारमधियमणं
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430