Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
मात्थी
थिए Samav. 13.1; व णं तस्स
खंदयस्स ... इमेयारूवे अज्झत्थिए जित्था Viy. 2.1.17 (231) ; 2. 1.45 (249); तए णं तस्स खंदयस्स .. धम्मजागरियं जागरमाणम्स इमेयावे अज्झत्थिए समुप्पज्जित्था Viy. 2 1. 48 (2.66); 2. 1. 49 (2.67 ) तप णं तस्स मोरियपुत्तस्स ··· कुटुंब जागरियं जागरमाणस्स इमेयावे अज्झत्थिए ... समुष्यज्जित्था Viy. 3.1.6 (3.33); तर णं तस्स तामलिस्स अणिच्चजागरियं जागरमाणस्स ··· इमेयारूवे अज्झथिए समुपज्जित्था Viv. 3.1.40 (3.36) (3.102 104 109, 112, 115, 116, 131) ; तए णं तस्स भगवतो गोतमस्स शातरिया वट्टमाणस्स इमेयारूवे अज्झत्थिए समुपज्जित्था viy. 54.19[2] (5.85 ) ; 9, 33, 24 (9.158); 9.33.96 (9.228) ; तस्स निवस्त रण्णो ... रज्जधुरं चिंतेमाणस्स ... अयमेयारूत्रे अाथिए समुप्पजित्था viy 11.9.6 (11.59); 11.9.17 (11.72); 11.9.30 (11.85); 11.12. 18 (11.188);
12 1. 12 ( 12.6; तर णं संखस्स समणोवासगस्स धम्मजागरियं जागरभाणस्स ... अयमेयारूवे अज्झत्थिए समुप्पज्जित्था Viy. 12.1.20 (12.15); 13. 6.18-19 (13. 104, 105); 13. 6.24 (13.110); 13.6.32 (13. 120); 15.42 (1558) ; तप णं से गोमाले मंखलिपुत्ते ... सप्त तिले गणमाणस्स अयमेयारूवे अज्झथिए समुध्यज्जित्था viy. 15. 56 (15.75 ) 15.97 (15. 128); 15. 109 (15.141): 15. 117 (15. 148); (16. 55); (18. 205); Naya. 1.1.43; 1.2.12; 1.5.65; 1.7.6; 1.8.79; 1. 12.19; 1.13. 15 1.16.19; 2.1.12; Uvas (Lin.) 1.57 2.8.5; 318; 4.18; 6.33; 7.11: 3.18: 9.18: 10. 18; Antaz. 37; Anuttaro. 3. 11; 3.59; 3.73; Viva. 19; Ray Pa. 9; 275; 688; 732; Jivabhi. 3. 441;
3.442; 3.26 5.22; Nimya. 10: 3.29; 5.36; सेणियं रायं चेल्लणं देवि पासित्ताणं इमेयारूवे अज्झत्थिष समुपज्जित्था Āyan Das. 10. ; 10.23; Kapp. 90; 93; 105; JM तं च अज्झत्थियं सक्को णाऊण ए AVTI. (H. ) 659b.4; तओ तस्स एयारूवे अज्झत्थि समुप्पज्जित्था Er. 14.9; कवाडमासज्ज वरंगणाए । अज्झत्थिओ जुब्वणगव्वियाए Ba BhaKa. (Ms.) 148.
1
...
163
...
अज्झरथी (ajjhatthi <adhyātmin) adj. who commits an ovil aet enused by a mental state, JM. न वि कोइ य किंचि भणइ तहवि हु हियरण दुम्मणो किंचि तस्सऽज्झत्थी सीसर चउरो ठाणा इमे तस्स AvŢI.(H.) 649a. 8; PavSiro. 827.
अज्झत्थी (ajjhatthia <ādhyātmika) adj. one who com mits the fault eaused by a mental state, JM. एसो अदिन्नवत्ती अज्झत्थीओ इमो होइ āvi 6499a7; PavSäro. 826.
1
अज्झप्प (ajjhappa adhyātma ) n spiritual activity, AMg. जहा कुम्मे सगाई सए देहे समाहरे एवं पावाई मेधावी, अज्झप्पेण समाहरे Sdy. 1.8.16 (Jaeohi: meditation, S11. अध्यात्मना सम्यग्धर्मध्यानादिभावनया ); एत्तो य बंभचरं... अज्झप्पदिष्णफलहं ... रज्जुपिणद्धो व इंदकेतू Panha. 9. 1; ते य दीसंतिह... भिच्चा लोक- वेद-अज्झप्प-समय- सुतिवज्जिया नरा धम्मबुद्धिवियला Payha. 2.16; JM अज्झष्पस्साणवणं, कम्माणं अवचओ उवचियाणं DasaveNi. 9: संता तित्थयरगुणा तित्थयरे तेसिमं तु अज्झष्पं ĀvNi. 1132; 75. वजित्ता विकहाओ अज्झप्पविराधणकरीओ Bhaārā 651; असणं च पाणयं वा खादीयमध साहियं च अज्झप्पं । कप्पियमकप्पिय त्तिय संदिद्धं संकियं जाणे Mala 463( 6 ); Apa. अज्झप्पमुणिय परमेसर हो पर हिउ ण चित्तु जिणेसरहो PaNaCa. (P.) 14.12. 2.
of अज्झत्थ.
अझप्पकारि (ajjhappa-kāri < adhyātma-kārin) adj. eausing the (good or bad) mental state, JM तारिसयं चिय अह तं अयापारि तिरिपरिको दोस्रो
UvPay. 347.
(ajjhappa-joga <adhyātma-yoga) . [alo
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अज्झप्पसस्थण्णू
• योग ] spiritual meditation, AMg एत्थ वि भिक्खु अज्झप्पजोगसुद्धादाणे उवट्टिए ... संखाए Say 1.16 (636) ; सो तेण मोहजालं खवेइ अज्झप्पजोगेणं Cand 95; Arāh Pad. (V.) 489; सो तेण मोहजालं छिंद अज्झप्पयोगेणं Maha Pase. 104; निब्वियारे णं जीवे वइगुत्ते अज्झम्पजोगसाहणजुत्ते यावि विहरह Utt. 29.54; JS. तवेण धीरा विधुणंति पावं अज्झप्पजोगेण खवंति मोहं Mala 903 (10)
अझप्पज्झाण (ajjhappa-jjhāna<adhyātma-dhyāna ) ". the meditation on the self, AMg एवं ... अज्झम्पज्झाणजुत्ते समिए एगे चरेज धम्मं Papha. 8. 11; एवं से संजय सययं अज्झष्पज्झाणजुत्ते निहुए एगे चरेज्ज धम्मं Panha. 10-11; अज्झप्पज्झाणजोगे हिं पसत्थदमसासणे [Utt. 1993 (94)
अज्झप्पट्टण (ajjhappatthāna adhyātma-sthāna ) n. s stage of the soul, JS जीवस्स णत्थि वग्गो ण वग्गणा णेव फड्ढया केई । णो अज्झष्पट्ठाणा णेव य अणुभावठाणाणि Samsa. 52 (comm. अध्यवसान ) अमेय (ajjhappa bheya adhyatmabheda) m difference in the mental activity, JM एवं जइ कम्मं चिय चित्तं अक्खिवर पुरिसगारं तु णो दाणाइसु पुण्णाभेयओऽज्झष्पमेएण UvPay340 (comm. अध्यात्मभेदतोऽध्यवसायभेदान् )
अप्पमूलबद्ध (ajjhappa-mūla-baddha adhyātmamūla-baddha) adj. which is based upon (lit. tied up with ) the knowledge of the self, JM. अज्झप्पमूलबद्धं इत्तोडाणमो सयं बिंति UrPay. 368 (comm. औचित्याद् वृक्तयुक्तश्च वचनात् तत्वचिन्तनम् । मैत्र्यादिभावसंयुक्तमध्यात्मं तद्विदो विदुः इति । ततोऽध्यात्ममेव मूलं तेन मायाम220)
अज्झरद (ajjhappa-rada adhyātma-rata) adj. who takes delight in the knowledge of the selt, JS सलिहिदतणुसरीरो अज्झप्परदो हवदि णिचं Bhaāra. 209.
अज्झप्परदि (ajjhappa-radi <adhyātma-rati ) / delight in the knowledge of the self, JS. अप्पायन्ता अज्झप्परदी भोगरमणं परायत्तं Bhaārā 1269; भोगरदीए णासो नियदो विग्धा य होंति अदिबहुगा । अज्झप्परदीप सुभाविदाए णासो ण, विग्धो वा Bhaāra. 1270.
अज्झप्परमण (ajjhappa-ramana < adhyātma-ramana ) n. taking delight in the self, JS. भोगरदीए चइदो होदि ण अज्झप्परमणेण Bhaāra. 1269.
अझप्रय (ajjhappa-raya adhyātma-rata) adj. taking delightie.engrossed in his own self-knowledge, AMg. संलिहियतणू खवगो अज्झप्परओ हवइ निचं ārah Pad. (V.) 23; संलिहियतणुसरीरो अज्झप्परओ मुणी णिचं Maran Vi. 184; अज्झप्पर सुसमाहियप्पा सुत्तत्यं च वियाई जे स भिक्खू Dasave. 10.15.
avafagfa ( ajjhappa-visuddhi < adhyātma-viśuddhi ) / purification of the soul, JM. तस्स वि तं बज्झकरणं गुणकरणं न जातं किंतु अज्झप्प विसुद्धी, अतो बाहिरकरणमणेगंतियं ति किमणेणं ति ArCu Vol. II, p. 30.1; अज्झप्पविसुद्धीए चेव केवलनाणं उप्पण्णं AvCu.
Vol. II. p. 29.13.
अय्यविसोहि (ajjhappa visohi adhyatma-viśodhi(? viśuddhi)) f. purification of the soul, AMg. अज्झप्पविसोहीए जीवनिकाएहि संथडे लोए। देसियम हिंसगत्तं जिणेहिं तेलोकदसीहिं OghNi 747.
अक्षयसंवुड (ajjhappa sativudaadhyatmasativta ) adj. ppp.) [also अज्झत्तसंवुड ] controlled in his mental astivity, Alg.] परिवाyar. 1.54. म उवहाणवीरिए वहगुत्ते अज्झत्तसंबुडे Say 1.2.2.12.
अमष्पसस्थन्नू (ajjhappa satthapni <adhyātmastra
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430