Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अट्ठपिट्ठणिट्ठिया
184
अट्ठम
___ अट्टपिट्टणिट्ठिया (attha-pittha-nitthiya < asta-pista- भाझ्या ] a measuro of capacity for liquide equal to the 8th nisthita) 1. a kind of wine prodused by pounding a subs- port of a mini, AMg. एवं गोकिलिजेणं पच्छियापिढएणं गंडमाणियाए. tarer eight times, AMg. गोयमा वरुणोदस्स णं समुदस्स उदए से आढपण अद्धाढएणं ... चाउभाइयाए अट्ठभाइयार होलसियाए बत्तीसियाए जहानामप-चंदप्पभाइ वा ... अट्ठपिटुणिहिताइ वा Jivabhi.3. 8603; चउसद्वियाए RiyPa. 772; से किं तं रसमाणप्पमाणे? ... तं जहा --- चउस - पम्हलेस्साए पुच्छा । गोयमा ! से जहाणामए चंदप्पभा इ वा ... अट्ठपिट्ठणिट्ठिया ट्ठिया ... अट्ठभाइया ... दो सोलसियाओ अट्टमाझ्या, दो अट्ठभाइयाओ चउइवा ... वज्जेणं उववेया जाव फासेणं Pannav. 17.131(1237) (comm. भाइया Annog.3203 अट्ठभाइया आयसमाबारे आयभावे समोयरति अष्टभिः शास्त्रप्रसिद्धः पिष्टः निष्ठिता p. 3650. 13)
Anuog. 530[2]; JM. एवं गोकिलं जाणं गंडवाणियाप ... कुलवेणं अद्वकुलअट्टपिया (attha-piya<asta-priya) I. eight wives, JM. वेणं चउब्भाइयाए अट्ठभाइयाए ... चउसट्टियाए ... से पुरिसे तं पईवं ... पिहेइ जह जोई ... ईहए. मुत्ति। तह झायइ पढमपिअं अट्ठपियाहिं स सहिओ वि Viy'1. 3138.14. SiSivaka. 924.
अट्रभाग (attha-bhaga <asta-bhāga) m. nighth part, अट्टपुड (attha-puda<asta-puta) adj. eightfold, having AMg. जोइसियाणं देवाणं जहण्णेणं पलि.ओवमट्ठभागो (ठिई पण्णत्ता) Paunav. eight layers, JM. बंधित्ता कासवतो वयणं अट्टपुडसुद्धपोत्तीप। पत्थिवमुवा-4. 395[1] (171); 4.396(174); 4. 395[8] (1731; 4.396[8] (176); सते खलु वित्तिनिमित्तं भया चेव VavaBha. 9.71.
तीसे णं समाए पच्छिमे तिभाए पलिओवमट्ठभागावससे Janbuddi. 2.59%3B अट्टप्पगार (attha-ppagāra <asta-prakāra) adj. [allo भद्दसालवणे णामं वणे पण्णते।... महाणई हि अट्ठभागपविभत्ते Jambuddi. अट्टप्पयार] of eight types, of eight varieties, eightfold, JM. 4.215. निरिई वि ते सिस्सभावेणोवट्ठिए णाऊण भगवओ भुवणपईवस्स ... अट्ठप्पयार- अट्ठभागपलिओवम (attha-bhāga-paliovama<asta-bhaपवरपाडिहेरपय व्यभावस्स उसभसामिणो समप्पेइ MaVICa.(G.) 16a. 10(2); ga-palyopama) m. a period of time equal in textrent to the कुजा महाघे हि महारिहे हिं, अटुप्पगारा पडिमाण पूया MASudPa. 20.8.h of the Palyopama period, AMg. जोइलियदेवे गं भंते !... ठिती ef. अट्टप्पयार.
जहण्णेणं अट्ठभागपलिओवमं Viy. 24.12.51 (24:15); जोइसियदेविस्थीणं __ अट्टप्पदेस (attha-ppadesa<asta-pradesa) adj. [also भंते ! केवतियं कालं ठिती पण्णता ? गोयमा ! जहाणेगं अट्ठभागपलिओवर्म अट्टपएस] 1 square place having tight space-points (at the Jivabhi. 2.39; ताराविमाणजोइसियदे वित्थीणं जहण्णणं अहभागपलिओवर्म centre of the middle world) (Madhya-loks), JM. एत्थ अटुप्पदेसो Jivabhi. 2.44; Punuv. 4. 2011-105); ता जाहपणेणं अट्ठभागपलिओरूयगो-- जत्तो दिसि-विदिसि विभागो पबत्तो एवं तिरियलोगमन्झं NandiCu. वमं SuraP. 18.25%3; जोइसीणं ... देवीणं ... (ठिती) अट्टमागपलिओवर्म 24.95 अटुपएसो रूअगो तिरियलोगस्स मज्झयारम्मि Lokaprukisa. उक्कोसेणं अपलिओवमं पण्णासाप, वाससहस्से हि अमइयं Anu0. 390. 12.56.
____ अट्ठभाय ( attha-bhāya <asta-bhāga ) m. the eighth part, भट्टप्पयारपविभत्त (attha-ppayara-pavibhatta <asta- M. अह णहयलट्ठभायट्टियम्मि सहस त्ति दिवसणाहम्मि Lila. 15. prakāra-pravibhakta) adj. divided into eight types, AMg. अट्ठभायाल (attha-bhāyala<asta-bhagika) adj. having णाणाचारं फार्सिति जे उ अप्पयारपविभत्तं ArahPand. 23.
____the tigbt parts (of the Palyopana), Apis. बहुवोलीण तइयइ अट्टफास (attha-phasa<asta-sparsa)m. [alo अट्टष्कास] कालइ थियपल्लोवमट्ठभायालइ (अट्ठभायालइ अष्टम भागे काले) Maha Pu.(P.) eight varieties of touch, liot, cold ete, AMg. गोयमा! वे उ- 2.9.1. विय-तेयाई पहुच पंचवण्णा पंचरसा दुगंधा अट्ठफासा पन्नत्ता Viy, 12.5.19 भट्ठभेअ (attha-bhea<asta-bheda) . also अट्ठभेय] (12.114); 12.5.21 (19.115); 12.5.31 (12.117); सब्बेते अट्ठफासे having eight types or varieties, JI. आधारमट्ठ मेअं, जो पालइ तस्स दो छप्पण्णा भंगसया भवंति Viy. 20.5.14 (20.36); adj. सव्वे वि सम्मत्तं SamSut.(H.)SApa. अटु भेय गाणे विण्णाया MalhaPu.(P.) णं बादरबोंदिधरा कलेवरा पंचवण्णा, पंचरसा, दुगंधा, अट्रफासा Thāna. 11.29.2: भावणदसपयार भण्णे तहि अट्टमेय बितर एकत्तहि JambaSa5. 31(393); पोग्गलस्थिकाए. पंचवन्ने पंचरसे दुग्गंधे अटफासे रूवी Thana. Ca. 11.12.83 बहुअट्ठभेयपूयाकरण, अणुविसयलं अंतेउरण (anthappaCa. 15.774 (442) ; जीवाणं सरीरगा कतिवण्णा कतिरसा कतिगंधा कतिफासा (Y.) 2.2.4. पन्नत्ता गोयमा! पंचवण्णा ... अटफासा पन्नता Viv. 11. 1. 19 (11.17): अट्टम (attha-ma<asta-ma) adj. [nel for astamp in epd.] (बादरपरिणए) जति अट्टफासे Viy. 20.5.14 (20. 36); जाई भावतो eighth day in a lunar fortnight, AMr. जत्थ वि य णं चाउद्दसट्ठफासमंताई गेण्हति, ताई कि एगफासाई गेहति जाव अट्टफासाई गेहति मुद्दिष्टुपुण्णमासिणीसु पडिपुण्णं पोसहं सम्म अणुपालेड Thiya. 4. 362 Pannav. 11.59(877); 28.9(1800); असंखेज्जपएसोगाटाणं पुच्छा गोयमा! (314): Viy.2.5.11 (2.94): 14.112; Evas. 1.15 1.6; Uvav. अगंता पजवा । असंखेजपएसोगाढे पोग्गले...वण्णादि अटुफासेहिं छट्ठाणवडिते 10; 1623; Rhy Pa. 698; 752; लवणसमुरे चाउद्दसमुद्दिपुण्ण सिणीसु Pamnav.n. 145(514); 5.147(515): JM. अगुरुलहू चउफासो अरूविदवा अतिरेगे वडा वा हायइ वा Viy. 3.:.17 (3.15); भद्दा सत्यवाही य होति नायब्धा । सेला उ अटुफासा अगुरुलहुया निच्छयणयस्स VivTr. चाउद्दसमुष्टुिपुण्णमासिणीसु विपुलं असणपाणखाइमलाइमं उवक्खडे Naya. p. 965.1; अट्टफासो य जओ भणिओ एसोय जं चउप्फासो। अण्णेऽवि 1.2.15%; तए णं से सुबाहुकुमारे आण्णया कयाइ चाउसिट्ठमुट्ठिपुण्णमासिणीस तओ पोग्गलभेया संति त्ति सद्धेयं ViAV BIR. 6463 1S. (पदेसट्रदा) अट्र- जेणेव पोसहसाला तेणेव उवागच्छइ Vivi. 209; कम्ह भंते ! लवणे समुद्दे फासाओ Satir 5.6.6. 7633; 768; 173; पंचरसपंचवण्णा दो गंधा अट्टका- चाउद्दसट्टमुद्दिट्ठपुण्णमासिणीमु अतिरेग अतिरेगं वति वा हायति वा Jivibhi. ससत्तसरा । मणसहिदहावीसा इंदियविसया मुणेदव्वा Gomsi.(J.) 479. 3.7233; 3.729.
अट्ठभंग (attha-bhanga<asta-bhanga) adj. having eight अट्टम (attha-ma <asta-ma) m. alj. [1.-1] the eighth, Varieties, AMg. मणूसा सब्बै वि... अट्ठभंगा पत्तेयं Pannav. 16. 15 AMg. तए णं से आणंदे समणोवासप दोच्चं उवासगपडिम एवं अट्रमं आरा(1083); JS. जीव-णोजीवा एगादिसंजोगेण अभंगा वेयणाए सामिणो होति हेइ Uras. 71; पण गवणाए भगवईए अट्ठमं सपणापयं समत्तं Pannav. 8 Dhavala. 10.3.10.
(colophon); (केवलिप्तमुबाए) सत्तमे समए, कवाडं पडिसाहरइ, अट्टमे भट्टभाइमा (attha-bhaia<asta-bhāgika) I. [also अटु- समए दंडं पडिसाहरइ Pannav. 36.85 (2172); जे ते चंदमंडला जे of
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430